Οδηγός «Καλών Πρακτικών» Αγροτουρισµός στη υτική Μακεδονία. Best practices in Western Macedonia (Greece) Rural tourism

Transcript

1 Οδηγός «Καλών Πρακτικών» Αγροτουρισµός στη υτική Μακεδονία Best practices in Western Macedonia (Greece) Rural tourism Ιανουάριος - January 2013

2 Π ε ρ ι ε χ ό µ ε ν α C o n t e n t s Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Αλλάζοντας την ταυτότητα της περιοχής Κτήµα Καρανίκα ιατήρηση και προστασία της φύσης CULTURE 8 ηµιουργία και οργάνωση πολιτισµικών και φυσιολατρικών διαδροµών Ξενώνας Φίλιππος Αποτελεσµατική διαφήµιση µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης Ξενώνας «Κανιά» - Mesolouri Resort Καινοτόµα τουριστικά προϊόντα Μουσείο Μανιταριών Προώθηση τοπικού ενδογενούς προϊόντος Εστιατόριο Ναουµίδης Αναγνώριση της ονοµασίας Σχολή Ιππασίας «Βέρνον» Σεβασµός της φύσης µε την ευαισθητοποίηση των παιδιών και των τουριστών Cultural Triangle of Prespa (CTP) Changing the identity of the area Domaine Karanika Conservation and protection of nature CULTURE 8 Creating and organizing cultural and natural routes for tourists Hotel Philippos Effective promotion through Social Media Mesolouri Resort Innovative tourism products Mushroom Museum Promotion of a local endogenous resource Restaurant Naoumidis Recognition of brand Riding School Vernon Respect of nature by raising tourists and local children awareness

3 Οδηγός «Καλών Πρακτικών» Αγροτουρισµός στη υτική Μακεδονία Ο «Οδηγός Καλών Πρακτικών» αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη υτική Μακεδονία στον τοµέα του αγροτουρισµού και που εντάσσονται στο δίκτυο µικροµεσαίων επιχειρήσεων, που δηµιουργήθηκε στα πλαίσια του υπο-προγράµµατος IART Territories, πρόγραµµα SMART+, που χρηµατοδοτείται από το INTERREG IV C. Οι επιχειρήσεις που παρουσιάζονται στη συνέχεια δεν είναι οι µοναδικές που εφαρµόζουν καλές πρακτικές στη υτική Μακεδονία, αλλά είναι αντιπροσωπευτικές στον τοµέα που δραστηριοποιείται η κάθε µία. Είναι επιχειρήσεις βιώσιµες, που προσαρµόζονται στις απαιτήσεις των καιρών, εξελίσσονται και προσπαθούν να βελτιώνουν συνεχώς τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους. Είναι µια καλή ευκαιρία ώστε να γίνουν ευρέως γνωστές και να αποτελέσουν παράδειγµα για έµπνευση και µίµηση. Η σειρά µε την οποία παρουσιάζονται είναι τυχαία. 5

4 6 Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας. Μακεδονίας Κοίλα, Κοζάνη Τηλ: , Fax: Web:

5 Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Αλλάζοντας την ταυτότητα της περιοχής Λαιµός, Πρέσπες, Φλώρινα Πού βρίσκεται Η βάση της οργάνωσης βρίσκεται στο χωριό Λαιµός στις Πρέσπες, ένα από τα µεγαλύτερα χωριά της ελληνικής πλευράς της Πρέσπας, στα σύνορα µε την Αλβανία και την πγ Μ. Στεγάζεται σε έναν πολυχώρο στο κτίριο της παλιάς κοινοτικής βιβλιοθήκης. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η επιχείρηση ξεκίνησε από την Gabriela Scheiner, Αυστριακής καταγωγής, όταν βρέθηκε στο χωριό Λαιµός. Έχοντας ασχοληθεί στο παρελθόν µε θέµατα πολιτιστικού ενδιαφέροντος, τόσο στην χώρα της όσο και στην Ελλάδα, βρήκε στο χωριό αυτό τα µικρά παιδιά, που επιθυµούσαν να την γνωρίσουν και να εµπλακούν σε όλα αυτά που προσπαθούσε να οργανώσει. Την αγκάλιασαν όλοι οι κάτοικοι στην προσπάθειά της πρώτα να µεταδώσει τις γνώσεις της στα παιδιά και µετά να κάνει γνωστό τον τόπο και στο ευρύτερο κοινό, ώσπου µε τα χρόνια όλο αυτό γιγαντώθηκε και έφτασε να γίνει µια οργάνωση µε µεγάλο φάσµα δραστηριοτήτων. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Η Gabriela Scheiner, ίδρυσε το 2000 το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών (CTP). Η υλοποίηση της ιδέας αυτής, δε θα ήταν εφικτή, χωρίς την χρηµατοδότηση που εξασφάλισε από την ευρωπαϊκή ένωση. 2. Αλλαγή της ταυτότητας της περιοχής από αποµονωµένη σε προσβάσιµη Πρόκειται για µία ανεξάρτητη, τοπική, µη κυβερνητική οργάνωση που δραστηριοποιείται στην περιοχή ανάµεσα σε Ελλάδα, Αλβανία και πγ Μ. Έχει ως στόχο να τονώσει την ίση και ποιοτική ανάπτυξη της περιοχής και να βοηθήσει στην δραστηριοποίηση των κατοίκων στις Πρέσπες, επικεντρώνοντας κυρίως στις γυναίκες και τους νέους, καθιστώντας µε τον τρόπο αυτό τα σύνορα ως ένα συγκριτικό πλεονέκτηµα. Ο κύριος στόχος είναι να εξαλειφθούν οι συνέπειες της αποµόνωσης των τοπικών αγροτικών οικισµών στις Πρέσπες, σε πολιτιστικό, οικονοµικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. 3. Εµπλοκή των επαγγελµατιών και των τοπικών αρχών, διεθνοποίηση Μία από τις δραστηριότητες της οργάνωσης είναι η προώθηση του τουρισµού στις Πρέσπες. Το CTP δραστηριοποιείται στον οικοτουρισµό, αναλαµβάνοντας πολλά προγράµµατα µε σκοπό τη βιώσιµη τοπική τουριστική ανάπτυξη, όπως για παράδειγµα τη δηµιουργία της εταιρίας Οικοτουρισµού Πρεσπών και της TRANSNA- TURA, που είναι κοινοπραξία επαγγελµατιών από Αµύνταιο, Νεστόριο και 7

6 Πρέσπες. Προέκυψε, έτσι, ένα πλαίσιο συνεργασίας ανάµεσα στους επαγγελµατίες και τις αρχές σε τοπικό, περιφερειακό (περιοχή Γράµµου-Αµύνταιου-Πρεσπών) και διαπεριφερειακό (Ελλάδα, Αλβανία, πγ Μ) επίπεδο. 4. Εκπαίδευση στον τουρισµό, ανάπτυξη της αντίληψης των τοπικών κοινωνιών σε θέµατα προστασίας του περιβάλλοντος, εµπλέκοντας τους κατοίκους στην αλλαγή της ταυτότητας Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράµµατα για τους κατοίκους της περιοχής και ειδικότερα για τις γυναίκες και τους νέους, σχετικά µε θέµατα διατήρησης της πολιτιστικής κληρονοµιάς, την κινητοποίηση των κατοίκων και την µεταξύ τους συνεργασία και την ανάπτυξη ενός εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος στην περιοχή που περιλαµβάνει το Εθνικό Πάρκο και το εκπληκτικό σύστηµα βιοποικιλότητας της περιοχής. 8

7 5. Ενηµέρωση, Αξιοποίηση τοπικού ανθρώπινου δυναµικού Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών διατηρεί ένα µικρό κατάστηµα στο χωριό Άγιος Γερµανός στις Πρέσπες, όπου οι επισκέπτες ενηµερώνονται για τις διάφορες δραστηριότητες στην περιοχή (διαµονή, τοπικά φαγητά, γιορτές, βαρκάδα στη λίµνη, επίσκεψη παλιών εκκλησιών), για την ιδιαίτερου ενδιαφέροντος χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και τη σηµασία προστασίας της, ενώ παράλληλα, µπορούν να δοκιµάσουν και να αγοράσουν προϊόντα που ετοιµάζουν οι ντόπιοι. Από το 2003, στα πλαίσια του Προγράµµατος Ανταλλαγής Νέων, εθελοντές από όλο τον κόσµο επισκέπτονται την οργάνωση, µένουν στα χωριά για ένα χρόνο και συµµετέχουν στις τοπικές δραστηριότητες και την καθηµερινή ζωή, οργανώνουν πολιτιστικά γεγονότα, αλλά κυρίως ανταλλάσσουν ιδέες και εµπειρίες µε άλλους ανθρώπους της ίδιας ηλικίας. Επιτυχία του εγχειρήµατος Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών έχει προσφέρει νέες ευκαιρίες στην περιοχή. Άνθρωποι από όλον τον κόσµο επισκέπτονται τις Πρέσπες και συµµετέχουν στην καθηµερινή ζωή των κατοίκων προωθώντας τον πολιτισµό µε διάφορους τρόπους. Από την άλλη, οι κάτοικοι της περιοχής έχουν πετύχει µια φυσική εξωστρέφεια, ενώ πολλοί από αυτούς διατηρούν τις δικές τους τουριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Gabriela Scheiner Επιχείρηση: Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Τηλ: Website: Facebook: IART territories: 9

8 Κτήµα Καρανίκα ιατήρηση και προστασία της φύσης Αµύνταιο, Φλώρινα Πού βρίσκεται Το Κτήµα Καρανίκα βρίσκεται σε µια πλαγιά στις όχθες της λίµνης Βεγορίτιδας, ανά- µεσα στα χωριά Αµύνταιο, Βεγόρα και Λεβαία, µία περιοχή που είναι ιδιαίτερα γνωστή για την παραγωγή υψηλής ποιότητας κρασιών. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η επιχείρηση ιδρύθηκε από τον Laurens M. Hartman - Karanika και την Annette van Kampen. Ο Laurens κατάγεται από Ελληνίδα µητέρα και Ολλανδό πατέρα. Τόσο ο ίδιος, όσο και η σύζυγός του Annette, γεννήθηκαν και µεγάλωσαν στην Ολλανδία, όπου εργάστηκαν για περίπου 15 χρόνια σε διάφορες διαχειριστικές θέσεις στον εκδοτικό τοµέα, πριν αποφασίσουν να ακολουθήσουν το όνειρό τους: να παράγουν υψηλής ποιότητας κρασί. Επί σειρά ετών εκπαιδεύτηκαν ως οινοποιοί, οινολόγοι και αµπελουργοί, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωµένες Πολιτείες. Μελέτησαν προσεκτικά κάθε πιθανή επιλογή, από την Αυστραλία µέχρι τη Γερµανία, αλλά η αγάπη τους για την καταπληκτική ποικιλία Ξινόµαυρο τους οδήγησε στο Αµύνταιο της Ελλάδας. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Το Κτήµα Καρανίκα, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2007, µε πόρους από τον Επενδυτικό Νόµο. 2. Προστασία και διατήρηση της φύσης, προώθηση της παραδοσιακής καλλιέργειας και παραγωγής κρασιού Το Κτήµα είναι ανοιχτό 7 µέρες την εβδοµάδα, 24 ώρες την ηµέρα, µιας και οι ιδιοκτήτες ζουν και εργάζονται εκεί µαζί µε τον πεντάχρονο γιό τους. Οι επισκέπτες µπορούν να ξεναγηθούν στο οινοποιείο, να παρακολουθήσουν ένα σεµινάριο παραγωγής αφρώδους κρασιού ή να απολαύσουν µερικές νύχτες σε µία σκηνή 25m 2, που βρίσκεται στη µέση του αµπελώνα. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, µπορούν να γευτούν µια µοναδική εµπειρία στη χρήση βιοδυναµικών µεθόδων στην καλλιέργεια, µιας και η φιλοσοφία των ιδιοκτητών είναι: «Ακολουθούµε τη φύση και δεν προσπαθούµε να την ελέγξουµε». Επιπλέον, οι επισκέπτες εξοικειώνονται µε τη βιολογική καλλιέργεια, καθώς οι ιδιοκτήτες καλλιεργούν τα χωράφια τους µε παραδοσιακές και βιολογικές µεθόδους (δεν κάνουν χρήση συνθετικών λιπασµάτων και επιθετικών χηµικών φυτοφαρµάκων, αναζωογονούν το έδαφος µε τη χρήση χλωρής κάλυψης, όπως τριφυλλιού και µπιζελιών, και ζωικού κοπροχώµατος που παίρνουν από το βοσκό γείτονά τους, ο οποίος εκτρέφει µε 10

9 φυσικό τρόπο περίπου 100 πρόβατα, χρησιµοποιούν λιπασµατοποιηµένα στέµφυλα, ένα φυσικό υποπροϊόν σταφυλιών, καθώς και φρέσκα στέµφυλα για να αυξήσουν τη γονιµότητα του εδάφους). Τέλος, έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής κρασιού, αφού το οινοποιείο είναι σχεδιασµένο ώστε για την παραγωγή του κρασιού να εκµεταλλεύεται ο νόµος της βαρύτητας, χωρίς να υφίσταται τις καταστροφικές συνέπειες της άντλησης και του φιλτραρίσµατος. Η όλη διαδικασία, ως σύνολο, είναι καινοτόµος. 3. Ενεργειακή αυτάρκεια Το οινοποιείο είναι πλήρως θερµοµονωµένο και χρησιµοποιεί την ηλιακή ενέργεια για την παραγωγή ζεστού νερού. 4. Ανθρώπινο δυναµικό, διαφήµιση, επιχειρηµατικό σχέδιο Και οι δύο ιδιοκτήτες έχουν εκπαιδευτεί στην παραγωγή κρασιού (ο Laurens είναι ο οινολόγος του κτήµατος, κάτοχος του διπλώµατος WSET και η Annette είναι η αµπελουργός που φροντίζει 5 εκτάρια παλιών και νέων βιολογικών αµπελώνων). Πριν φύγουν από την Ολλανδία για να εγκατασταθούν στην υτική Μακεδονία, εξέτασαν όλες τις δυνατότητες (από Αυστραλία έως Γερµανία), αναζητώντας το 11

10 κατάλληλο µικροκλίµα της περιοχής που θα οδηγούσε στην παραγωγή ποιοτικών κρασιών. Η αγάπη τους για την παραγωγή κρασιού, σε συνδυασµό µε την 15ετή εµπειρία τους σε διαχειριστικές θέσεις, τους έδωσαν τη δυνατότητα να διοικούν την επιχείρησή τους µε επιτυχία. 5. ιαφήµιση, τεχνολογίες πληροφόρησης και επικοινωνίας Το βασικό µέσο για την προώθηση της επιχείρησης και των προϊόντων τους, είναι η κοινωνική δικτύωση (το 80% των πωλήσεών τους γίνεται µέσω διαδικτύου). Οι ιδιοκτήτες χρησιµοποιούν ιδιαίτερα το Facebook και το Twitter και «ανεβάζουν» σύντοµα βίντεο στο YouTube από τη ζωή στο κτήµα. Ο αριθµός των επισκεπτών αυξάνεται σταδιακά µε τη βοήθεια του διαδικτύου, ωστόσο οι ιδιοκτήτες πιστεύουν πως η καλύτερη διαφήµιση είναι αυτή από στόµα σε στόµα. Παρότι στην αρχή είχαν το φόβο ότι θα ένιωθαν µοναξιά στο αποµακρυσµένο κτήµα, σήµερα φιλοξενούν τόσο κόσµο που «δύσκολα βρίσκουν χρόνο για να κάνουν τις δουλειές τους». Για το λόγο αυτό, το Κτήµα Καρανίκα, προωθεί ενεργά και αποτελεσµατικά τον οικοτουρισµό στην περιοχή του Αµυνταίου. Επιτυχία του εγχειρήµατος Οι ιδιοκτήτες του κτήµατος είναι καλά εκπαιδευµένοι στην παραγωγή κρασιού και ταυτόχρονα προσπαθούν αν ζουν και να εργάζονται σε αρµονία µε τη φύση. Απέκτησαν ένα ανεκµετάλλευτο κοµµάτι γης και σε λιγότερο από πέντε χρόνια δηµιούργησαν µία επιτυχηµένη επιχείρηση, που προωθεί τα ενδογενή προϊόντα της περιοχής, µε σεβασµό προς το περιβάλλον. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα προϊόντα τους διανέ- µονται, εκτός από την Ελλάδα, στη Γερµανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και την Αυστραλία. Παρά τη σύντοµη παρουσία τους στην αγορά, κερδίζουν χρυσά και ασηµένια µετάλλια και βραβεία σε διεθνείς διαγωνισµούς κρασιών. Εκτός από την παραγωγή βιολογικών και υψηλής ποιότητας κρασιών, το Κτήµα Καρανίκα προωθεί τον οικοτουρισµό, αυξάνοντας συνεχώς την επισκεψιµότητα στην περιοχή. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Laurens και Annette Hartman Karanika van Kampen Επιχείρηση: Κτήµα Καρανίκα Τηλ: Website: Facebook: Laurens.Hartman IART territories: 12

11 CULTURE 8 ηµιουργία και οργάνωση πολιτισµικών και φυσιολατρικών διαδροµών Κοροµηλιά, Καστοριά Πού βρίσκεται Η έδρα της επιχείρησης βρίσκεται στην Κοροµηλιά Καστοριάς, ένα χωριό 11χλµ, περίπου, Β της πόλης της Καστοριάς. Ωστόσο, οι διαδροµές που διοργανώνονται από την επιχείρηση, βρίσκονται κυρίως στην Καστοριά, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η επιχείρηση λειτουργεί από το 2010, και επιδοτήθηκε από το πρόγραµµα «Γυναικεία Επιχειρηµατικότητα». Η ιδιοκτήτρια, έχοντας σπουδάσει αρχαιολογία, αποφάσισε να ασχοληθεί µε τις ξεναγήσεις στην Καστοριά, µια πόλη που διαθέτει ιστορία αιώνων και διαθέτει κτίρια και µέρη αξιόλογα, που αναδεικνύονται µε τον τρόπο αυτό και γίνονται γνωστά και στους κατοίκους. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Επιχειρηµατικό σχέδιο, ανθρώπινο δυναµικό, προώθηση φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς Το Culture 8 δηµιουργήθηκε µε στόχο να προβάλλει την πολιτισµική και φυσική κληρονοµιά της πόλης και του νοµού της Καστοριάς και να ενηµερώνει τους επισκέπτες αλλά και τους κατοίκους της Καστοριάς για τα επιµέρους ιστορικά, αρχαιολογικά και λαογραφικά θέµατα, αναδεικνύοντας, ταυτόχρονα, τον πολιτισµικό πλούτο και την οµορφιά του τόπου. Οι ξεναγήσεις µέσα στην Καστοριά δίνουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να επισκεφτούν τις εκκλησίες που διατηρούν τα βυζαντινά και µεταβυζαντινά χαρακτηριστικά τους, τη µνηµειακή ζωγραφική, τα αρχοντικά και νεοκλασικά σπίτια, µάρτυρες της οικονοµικής ανάπτυξης και ευηµερίας, ένα σύνολο τέχνης και πολιτισµού 10 αιώνων. Η ιδρύτρια και υπεύθυνη του προγράµµατος, Σουλτάνα Ζορπίδου, είναι αρχαιολόγος/πολιτισµολόγος µε σπουδές και ακαδηµαϊκή εµπειρία στη Γερµανία. Έχει σχεδιάσει τις προτεινόµενες διαδροµές, επιλέγοντας τα σηµαντικότερα και οµορφότερα θέµατα της ιστορίας της Καστοριάς συµπεριλαµβάνοντας αρχιτεκτονικά µνηµεία και ιστορικές λεπτοµέρειες που µέχρι στιγµής, είναι άγνωστα ακόµα και στους κατοίκους της πόλης. 2. ιαχείριση και οργάνωση τουριστικού προϊόντος Οι διαδροµές έχουν κατηγοριοποιηθεί σε «Ιστορικές», «Λαογραφικές», «Φυσιολατρικές» και «Αρχαιολογικές». Για κάθε µία από αυτές τις διαδροµές υπάρχει σχετικός χάρτης, σχεδιασµένος από την υπεύθυνη του Culture 8, σε τρεις γλώσσες: Ελληνικά, Αγγλικά και Γερµανικά. 13

12 14 3. Τουριστικά προϊόντα προσαρµοσµένα στις προτιµήσεις των επισκεπτών, βιωσιµότητα Οι ξεναγήσεις ποικίλουν ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα και τις προτιµήσεις των επισκεπτών και τον σκοπό της επίσκεψής τους και µπορούν να προσαρµοστούν ώστε να ικανοποιούν τις απαιτήσεις του γκρουπ (π.χ. σχολικές εκδροµές, εκδροµές συλλόγων, επαγγελµατικά ταξίδια, συνέδρια, προσκυνηµατικές εκδροµές). Επιπλέον, συνδυάζουν την πολιτισµική µε την φυσιολατρική απόλαυση και γίνονται είτε µε τα πόδια στο κέντρο της πόλης, είτε µε ποδήλατο, είτε µε το λεωφορείο της εκδροµής, όταν είναι απαραίτητη η µετακίνηση σε διαφορετικούς προορισµούς. Για ταξιδιωτικά γκρουπ, οργανώνεται ένα πλήρες πρόγραµµα που συνδυάζει πολιτισµικές, ψυχαγωγικές και γευσιγνωστικές δραστηριότητες, όπως βόλτα µε το καραβάκι στη λίµνη, επισκέψεις σε οινοποιεία και δοκιµή κρασιού ή νεολιθικό εργαστήρι για σχολικές οµάδες.

13 4. Αξιοποίηση τοπικού ανθρώπινου δυναµικού, δηµιουργία αγροτουριστικού δικτύου Τοπικά εστιατόρια, µπαρ και καφετέριες περιλαµβάνονται, επίσης, στις διαδροµές. Υπάρχει από πριν συνεννόηση, και προβλέπεται στο πρόγραµµα, πού θα γίνουν οι στάσεις και τί θα προσφέρεται σε κάθε στάση. 5. ιατήρηση της παράδοσης µέσω της εκπαίδευσης Το Culture 8 οργανώνει σεµινάρια µε θέµατα σχετικά µε την ιστορία της τέχνης και του κινηµατογράφου, καθώς και εργαστήρι προϊστορίας για σχολικές οµάδες (το εργαστήρι απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας) 6. Προβολή και προώθηση της επιχείρησης Το Culture 8 συνεργάζεται µε ταξιδιωτικά γραφεία στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Για την καλύτερη και αποτελεσµατικότερη προώθηση της επιχείρησης, η ιδιοκτήτρια κάνει εκτενή χρήση του διαδικτύου και των µέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter). Επιτυχία του εγχειρήµατος Το Culture 8 ιδρύθηκε από µια καλά εκπαιδευµένη αρχαιολόγο/πολιτισµολόγο, που γνωρίζει πώς να αναδείξει και να προωθήσει µε τον καλύτερο τρόπο µέρη πολιτισµικού ενδιαφέροντος. Ο πλούτος της περιοχής προωθείται ως ένα σύνολο, συµπεριλαµβάνοντας τα ιστορικά, αρχαιολογικά και λαογραφικά του γνωρίσµατα, όπως και την περιβάλλουσα φύση. Η κατηγοριοποίηση των διαδροµών («Ιστορική», «Λαογραφική», «Φυσιολατρική» και «Αρχαιολογική»), ο σχεδιασµός των διαδροµών σύµφωνα µε τις ανάγκες των επισκεπτών (σχολικές εκδροµές, εκδροµές συλλόγων, επαγγελµατικά ταξίδια, συνέδρια, προσκυνηµατικές εκδροµές) διασφαλίζει ότι οι τουρίστες θα επιστρέψουν στην Καστοριά προκειµένου να ανακαλύψουν µια άλλη πλευρά της περιοχής. Επιπλέον, η συνεργασία µε τα σχολεία για εκπαιδευτικό σκοπό, τονώνει το ενδιαφέρον των κατοίκων για την προστασία της φυσικής και πολιτισµικής τους κληρονοµιάς. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Σουλτάνα Ζορπίδου Επιχείρηση: Culture 8 Τηλ: , info@culture8.gr Website: Facebook: IART territories: 15

14 Ξενώνας Φίλιππος Αποτελεσµατική διαφήµιση µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης Ψαράδες, Πρέσπες, Φλώρινα 16 Πού βρίσκεται Το Παραδοσιακό Ξενοδοχείο Φίλιππος, βρίσκεται στο γραφικό χωριό Ψαράδες, δίπλα στην όχθη της Μεγάλης Πρέσπας. Βρίσκεται ακριβώς στην πλατεία του χωριού. Το χωριό Ψαράδες είναι σε απόσταση 60 χλµ από τη Φλώρινα, χτισµένο σε υψόµετρο 850 µέτρων. Υπάρχουν περίπου 100 µόνιµοι κάτοικοι ενώ είναι το µοναδικό χωριό στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας και έχει ανακηρυχθεί ως παραδοσιακός οικισµός. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Το κτίριο ανήκε στην οικογένεια του ιδιοκτήτη. Η αγάπη του για τον τόπο και η επιθυµία του να µείνει και να δραστηριοποιηθεί στο χωριό, τον οδήγησαν να συντηρήσει το κτίριο και να το µετατρέψει σε ξενώνα. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Το κτίριο χτίστηκε το 1890 από τον Παπαδόπουλο Μιχάλη, τον παππού του ιδιοκτήτη, ενώ αναπαλαιώθηκε το 2007, κρατώντας το παραδοσιακό στυλ και το µεράκι της αρχιτεκτονικής της εποχής του. Όλες οι εργασίες για την αναπαλαίωση έγιναν µε χρηµατοδότηση από το πρόγραµµα LEADER. 2. ιατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς Ο ξενώνας βρίσκεται σε κηρυγµένο παραδοσιακό οικισµό, οπότε και επιβάλλεται κάθε κτίσµα, είτε καινούριο είτε που ανακαινίζεται, να διατηρεί τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Έτσι, και στην περίπτωση του ξενώνα, που ανακατασκευάστηκε, έχουν διατηρηθεί όλα τα γνωρίσµατα, τουλάχιστον εξωτερικά, των παλαιών κτισµάτων. 3. Προώθηση ενδογενών προϊόντων, προστασία της φυσικής κληρονοµιάς Οι επισκέπτες µπορούν να επιλέξουν από µια σειρά δραστηριοτήτων όπως πεζοπορία, αναρρίχηση, κολύµβηση στη λίµνη, ενώ παράλληλα, οι ιδιοκτήτες µπορούν να οργανώσουν, κατόπιν συνεννόησης, µια βόλτα µε βάρκα στη λίµνη, ώστε να ξεναγηθούν στα βυζαντινά µνηµεία, να παρατηρήσουν υδρόβια πτηνά και πληθυσµούς πελεκάνων. Οι ιδιοκτήτες συνεργάζονται, επίσης, µε την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών και τον Φορέα ιαχείρισης Εθνικού ρυµού Πρεσπών. 4. Προώθηση τοπικών προϊόντων, τοπικό δίκτυο Παράλληλα µε τον ξενώνα λειτουργεί ένα µικρό παραδοσιακό παντοπωλείο, όπου οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν τοπικά προϊόντα, παραγωγής

15 των ιδιοκτητών (τσίπουρο, φασόλια και κόκκινες πιπεριές) και παραδοσιακά ελληνικά γλυκά, γλυκό φασόλι, λικέρ, παραδοσιακές πίτες και τραχανά, που παρασκευάζονται από τους ντόπιους. 5. ιαφήµιση Ο ιδιοκτήτης χρησιµοποιεί σε µεγάλο βαθµό το διαδίκτυο και τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκτός από την ιστοσελίδα της επιχείρησης, που προβάλλεται σε 4 γλώσσες (Ρώσικα, Γερµανικά, Αγγλικά και Ελληνικά), το Facebook είναι το βασικό εργαλείο για τη διαφήµιση και την προβολή. Σε όλη τη διάρκεια του έτους γίνονται προσφορές για κρατήσεις δωµατίων µέσω Facebook, όπως για παράδειγµα µία επιπλέον µέρα διαµονής δωρεάν κλπ. Με τον τρόπο αυτό ο αριθµός των επισκεπτών αυξήθηκε σηµαντικά. 17

16 Επιτυχία του εγχειρήµατος Τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα δυνατό εργαλείο για τη διαφήµιση µιας επιχείρησης. Ο αριθµός των επισκεπτών στον ξενώνα αυξήθηκε ραγδαία µετά τη δηµιουργία προφίλ στο Facebook. Εξάλλου, οι δραστηριότητες του ξενώνα είναι οργανωµένες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προωθούν τα ενδογενή προϊόντα του τόπου. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Παπαδόπουλος Ιωάννης Επιχείρηση: Παραδοσιακός Ξενώνας Φίλιππος Τηλ: Website: Facebook: IART territories: 18

17 Ξενώνας «Κανιά» - Mesolouri Resort Καινοτόµα τουριστικά προϊόντα Μεσολούρι, Γρεβενά Πού βρίσκεται Ο Ξενώνας βρίσκεται σε ένα µικρό χωριό, το Μεσολούρι, στα βουνά των Γρεβενών. Το χωριό περιβάλλεται από δασώδη έκταση αποτελούµενη από πεύκα, έλατα, βελανιδιές και κέδρα. Βρίσκεται σε απόσταση 28 χλµ από τα Γρεβενά και 16 χλµ από το Χιονοδροµικό Κέντρο της Βασιλίτσας. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Ο ιδιοκτήτης του ξενώνα είναι δάσκαλος στα Γρεβενά. Αγαπώντας, όµως, τον τόπο καταγωγής του, το Μεσολούρι, αποφάσισε να επενδύσει εκεί, και να δώσει ζωή στο χωριό, που µετρά λίγους µόνιµους κατοίκους. Στην απόφασή του αυτή τον βοήθησε η θέση του χωριού, που διαθέτοντας φυσική οµορφιά, αποτελεί έναν ενδιαφέρον προορισµό για κάθε επισκέπτη. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. ιατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς Ο ξενώνας του Βασίλη Κανιά, ακολουθεί µορφολογικά την αρχιτεκτονική της περιοχής. Στο τριώροφο κτίσµα, το κύριο χαρακτηριστικό είναι η πέτρα, η οποία εναρµονίζεται µε το φυσικό περιβάλλον. 2. Βιωσιµότητα Οι πόροι για την ανέγερση του ξενώνα, προήλθαν από επιδότηση του προγράµ- µατος LEADER. 3. Αγροτουρισµός, προώθηση φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς Ο ξενώνας απευθύνεται σε όσους επιθυµούν να περάσουν χρόνο κοντά στη φύση, µιας και ο ιδιοκτήτης διοργανώνει ορεινή πεζοπορία στα βουνά ακολουθώντας σηµατοδοτηµένα και µη µονοπάτια, ιππασία µε δικά του άλογα, ξενάγηση στους καταρράκτες και στην ρακόλιµνη για να παρατηρήσουν τους τρίτωνες και την στικτή νεροχελώνα. ιατίθενται, επίσης, ποδήλατα και οχήµατα 4x4 σε όσους επισκέπτες επιθυµούν, ακολουθώντας τις οδηγίες του ιδιοκτήτη, να οργανώσουν εκδροµές στον Εθνικό ρυµό Βάλια Κάλντα, στις παλιές τοπικές εκκλησίες και µοναστήρια, στα πέτρινα γεφύρια, κλπ 4. ιατήρηση της παράδοσης Στο µικρό εστιατόριο του ξενώνα, οι επισκέπτες µπορούν να γευτούν ένα παραδοσιακό πρωινό, µε προϊόντα από τον κήπο του ιδιοκτήτη, όπως επίσης και τοπικά φαγητά που ετοιµάζονται στον ξενώνα και σπιτικό κρασί. Η καλύτερη διαφήµιση για την επιχείρηση είναι από τους ικανοποιηµένου πελάτες από στόµα σε στόµα. 19

18 Επιτυχία του εγχειρήµατος Το τουριστικό προϊόν που προσφέρει ο ξενώνας απευθύνεται σε συγκεκριµένο τύπο επισκεπτών, σχετικό µε τους ενδογενείς πόρους που διαθέτει η περιοχή. Είναι ιδιαίτερα δηµοφιλές στον κόσµο που ασχολείται µε τον αθλητισµό στη φύση. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Βασίλης Κανιάς Επιχείρηση: Ξενώνας «Κανιά» (Mesolouri Resort) Τηλ: , Website: IART territories: 20

19 Μουσείο Μανιταριών Προώθηση τοπικού ενδογενούς προϊόντος Λάβδα, Γρεβενά Πού βρίσκεται Το Μουσείο Μανιταριών βρίσκεται στο χωριό Λάβδα. Ανήκει στο Νοµό Γρεβενών και είναι κτισµένο σε υψόµετρο µ. Είναι ένας προορισµός που απέχει 12 χλµ. από το χιονοδροµικό κέντρο της Βασιλίτσας και 15 χλµ. από τον Εθνικό ρυµό Βάλια Κάλντα. Έχει την τύχη µέσα στα γεωγραφικά του όρια να απλώνεται ο Όρλιακας, που προσδίδει στην περιοχή υψηλή αισθητική οµορφιά και φυσικό κάλλος µε την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του. Τα Γρεβενά είναι ο τόπος του µανιταριού. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν εκατοντάδες είδη µανιταριών, προϊόν που προβάλλεται ιδιαίτερα και που προσελκύει πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Όπως αναφέρθηκε, η περιοχή φηµίζεται για τα µανιτάρια, αλλά ποτέ δεν υπήρξε ένας στεγασµένος χώρος, µε µόνιµα εκθέµατα και δυνατότητα συνεχούς ενηµέρωσης του κοινού. Την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Μουσείου Μανιταριών, την πήρε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λαβδανιωτών «η Λάβδα», που όπως αναφέρει, «µε την ίδρυση του µουσείου επιδιώκεται η αναβάθµιση του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής». Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Προώθηση ενδογενούς προϊόντος Το Μουσείο Μανιταριών, το µοναδικό µουσείο στα Βαλκάνια µε τέτοιου είδους εκθέµατα, ιδρύθηκε τον Νοέµβριο του 2011 στη Λάβδα, µία περιοχή που είναι ιδιαίτερα γνωστή για τις ποικιλίες των µανιταριών. Στεγάζεται σε ένα πέτρινο κτίριο, το παλιό δηµοτικό σχολείο του χωριού, που ανακαινίστηκε διατηρώντας τα χαρακτηριστικά της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στο µουσείο φιλοξενούνται άγρια φυσικά µανιτάρια, αποξηραµένα, καθώς και γλυπτά, τα οποία ενσωµατώθηκαν µέσα σε προθήκες οι οποίες αποτελούν µικρογραφία της φύσης. Για όλα τα µανιτάρια δίνονται πληροφορίες µε πλούσια βιβλιογραφία και οπτικοακουστικό υλικό. Επιπλέον, παρέχεται δυνατότητα για µικροσκοπική εξέταση. Με τον τρόπο αυτό ο επισκέπτης µπορεί να γνωρίσει από κοντά τα διάφορα είδη µανιταριών που φυτρώνουν στην περιοχή και να πληροφορηθεί για τα χαρακτηριστικά, τις ιδιότητες, αλλά και τους κινδύνους που µπορεί να κρύβουν. 2. Σεβασµός στη φύση εµπλουτίζοντας τις γνώσεις του επισκέπτη (εκπαιδευτικός σκοπός) Το Μουσείο διαθέτει έναν οργανωµένο χώρο µε οπτικοακουστικά µέσα, είναι κατάλληλος για σεµινάρια και ηµερίδες και µετατρέπεται σε αίθουσα παρουσιάσεων µε εκπαιδευτικό και ενηµερωτικό περιεχόµενο. ίνει έτσι τη δυνατότητα σε σχο- 21

20 λεία και οµάδες να επισκέπτονται το χώρο και να ικανοποιούν τις µαθησιακές τους αναζητήσεις ως προς τη φύση και το περιβάλλον. Ένας ακόµη σηµαντικός παράγοντας στον τοµέα της εκπαίδευσης, είναι η συνεργασία του Μουσείου µε τους «Μανιταρόφιλους υτικής Μακεδονίας». Από αυτήν την συνεργασία έχουν προκύψει οι παρακάτω δραστηριότητες: α) Ηµερίδες και σεµινάρια µανιταρογνωσίας και µανιταροφιλίας. β Εξορµήσεις στα κοντινά δάση για συλλογή και γνωριµία µε τα µανιτάρια. Οι οδηγοί, µαθαίνουν στους συµµετέχοντες να αναγνωρίζουν τα βρώσιµα από τα µη, τα χαρακτηριστικά του κάθε είδους, να εντοπίζουν τα σηµεία όπου φυτρώνουν, ενώ παράλληλα αποτελεί ευκαιρία να έρθει ο κόσµος σε επαφή µε η φύση. γ) Πρακτικές µαγειρικής µανιταριών Γευσιγνωσία. Έµπειροι µανιταρογνώστες διδάσκουν τρόπους µαγειρικής των µανιταριών, που στους περισσότερους είναι άγνωστοι, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν νέες γεύσεις σε νέες συνταγές. Επιτυχία του εγχειρήµατος Παρά το γεγονός ότι το Μουσείο Μανιταριών λειτουργεί σχετικά σύντοµο διάστηµα, ωστόσο έχει επιφέρει τα επιθυµητά αποτελέσµατα. Ένα τέτοιο µουσείο, που διαθέτει σύγχρονο οπτικοακουστικό εξοπλισµό, αλλά και δυνατότητα διοργάνωσης και φιλοξενίας δραστηριοτήτων σχετικές µε τα εκθέµατά του, είναι ο καλύτερος τρόπος για να προωθηθεί το ενδογενές προϊόν της περιοχής. Ο επισκέπτης που θα γνωρίσει το προϊόν, θα το αναζητήσει και στην πόλη των Γρεβενών, είτε συσκευασµένο, είτε σε κάποιο από τα εστιατόρια. Τα οφέλη, λοιπόν, είναι συνολικά και έχουν αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή. 22 Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Μπόλης ηµήτριος Επιχείρηση: Μουσείο Μανιταριών Τηλ: , Website: Facebook: IART territories:

21 Εστιατόριο Ναουµίδης Αναγνώριση της ονοµασίας Άγιος Παντελεήµονας, Φλώρινα Πού βρίσκεται Η επιχείρηση βρίσκεται στο χωριό Άγιος Παντελεήµονας, στα όρια του νοµού Φλώρινας µε την Πέλλα. Το χωριό βρίσκεται σε προνοµιακή θέση, ανάµεσα στις λίµνες Βεγορίτιδας και Πετρών. Η επιχείρηση, βρίσκεται, επίσης, σε πολύ όµορφο σηµείο, αφού έχει θέα προς τη λίµνη της Βεγορίτιδας. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Πρόκειται για µια οικογενειακή επιχείρηση, την οποία ξεκίνησαν οι γονείς των σηµερινών ιδιοκτητών. Τα παιδιά, που σήµερα διαχειρίζονται το εστιατόριο, έχουν διατηρήσει τις παραδοσιακές συνταγές στα πιάτα τους, προσθέτοντας παράλληλα έναν πιο σύγχρονο χαρακτήρα. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Προώθηση ενδογενών προϊόντων, διατήρηση της φύσης Στο εστιατόριο όλα τα πιάτα που προσφέρονται είναι από τοπικές παραδοσιακές συνταγές από τη γιαγιά και τη µητέρα των ιδιοκτητών. Οι πρώτες ύλες προέρχονται όλες από τις καλλιέργειες της οικογένειας, ενώ το κρασί που οι ίδιοι παράγουν, το προσφέρουν µαζί µε κρασιά άλλων τοπικών παραγωγών. Το εστιατόριο είναι φηµισµένο τόσο για την υψηλή ποιότητα των φαγητών που σερβίρει, όσο και για την µεγάλη ποικιλία των συνοδευτικών που παράγονται από την γνωστή κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης. Στην πραγµατικότητα, οι ιδιοκτήτες καλλιεργούν την κόκκινη πιπεριά µόνοι τους, µε δικούς τους σπόρους, και την επεξεργάζονται σε δική τους µονάδα επεξεργασίας κόκκινης πιπεριάς. 2. Προώθηση προϊόντων Τα κρασιά που παράγουν, καθώς και όλα τα προϊόντα της κόκκινης πιπεριάς διαφηµίζονται και πωλούνται σε ένα ειδικά διαµορφωµένο σηµείο του εστιατορίου, από όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δοκιµάσει και να αγοράσει τα προϊόντα. 3. Εµπλοκή των κατοίκων Η επιχείρηση, παρόλο που είναι οικογενειακή, δίνει τη δυνατότητα σε κατοίκους του χωριού να συµµετέχουν. Μάλιστα, µερικές από τις καλύτερες µαγείρισσες του χωριού ετοιµάζουν κάποια πίτα ή γλυκό γνωστό στην περιοχή, για τους επισκέπτες. 4. Ενεργή συµµετοχή στα τοπικά δρώµενα Το εύρος των δραστηριοτήτων της επιχείρησης είναι µεγάλο. Συµµετέχουν σε διά- 23