ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Βιολογικά Προϊόντα: Αλήθειες και μύθοι

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Βιολογικά Προϊόντα: Αλήθειες και μύθοι

2 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Σκοπός της έρευνάς μας είναι να μάθουν οι μαθητές τι είναι τα βιολογικά προϊόντα, πως παράγονται, ποιος ο συσχετισμός τους με την υγεία και το περιβάλλον, πως αναγνωρίζονται και ποιες είναι οι διαφορές τους με τα συμβατικά προϊόντα.

3 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Χημεία Βιολογία Γεωγραφία Γεωλογία Πληροφορική Στατιστική

4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω internet. Πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω της σχολικής βιβλιοθήκης. Ερωτηματολόγιο On camera έρευνα Στατιστική έκδοση αποτελεσμάτων μέσω Excel Παρουσίαση του project μέσω the Power Point

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τα συχνά επεισόδια νόθευσης και μόλυνσης των τροφίμων που βλέπουν τελευταία το φως της δημοσιότητας επαναφέρουν το μέγιστο θέμα της υγιεινής διατροφής στο προσκήνιο. Τo έδαφος, το νερό, ακόμη και ο αέρας δεν έχουν πλέον το τεκμήριο της καθαριότητας. Μπροστά στην παγκόσμια αυτή απειλή αποτέλεσμα της κοινωνικής, οικονομικής και κυρίως τεχνολογικής ανάπτυξης - εμείς οι καταναλωτές θα πρέπει να επιλέγουμε με προσοχή και με βάση την ποιότητα τα προϊόντα που επιθυμούμε.

6

7

8

9

10

11

12

13 ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Με τον όρο «βιολογικά προϊόντα ή τρόφιμα» αναφερόμαστε σε τρόφιμα που προκύπτουν μέσα από μεθόδους και διαδικασίες βιολογικής ή οργανικής παραγωγής και τα οποία παράγονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού Ε.Ο.Κ. 2092/91.

14 ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΠΩΣ Το προφίλ των Ελλήνων βιο-καλλιεργητών Τα βιολογικά τρόφιμα παράγονται από αγρότες που δίνουν έμφαση στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη διατήρηση του εδάφους και του νερού για την ενίσχυση της ποιότητας του περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές.

15 Προϊόντα που προέρχονται από ζώα, στα οποία δεν δίνονται αντιβιοτικά ή ορμόνες ανάπτυξης. Το βιολογικό κρέας Πουλερικά

16 Τα αυγά Τα γαλακτοκομικά προϊόντα

17 Πώς παράγονται τα βιολογικά γεωργικά προϊόντα Τα βιολογικά γεωργικά προϊόντα παράγονται σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κανονισμού της Ε.Ε. 2092/91, η τήρηση των οποίων προϋποθέτει ότι: Η γονιμότητα του εδάφους διατηρείται και αυξάνεται στις κατάλληλες περιπτώσεις με: καλλιέργεια ψυχανθών με χλωρή λίπανση ή με καλλιέργεια βαθύρριζων φυτών (αμειψισπορά) και με την ενσωμάτωση οργανικών λιπασμάτων (κοπριά, κομπόστ) τα οποία πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές.

18 Η καταπολέμηση των ασθενειών και των επιζήμιων εντόμων και των ζιζανίων πραγματοποιείται με την εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων: Επιλογή των κατάλληλων ειδών και ποικιλιών Εναλλαγή των καλλιεργειών Λήψη κατάλληλων μέτρων διασπορά εχθρών Καταστροφή των ζιζανίων με φωτιά Χρήση ακίνδυνων φυτοπροστατευτικών προϊόντων,μόνο σε περιπτώσεις που η καλλιέργεια κινδυνεύει άμεσα.

19

20 Αντίστοιχα, για τα προϊόντα βιολογικής κτηνοτροφίας: Τα ζώα εκτρέφονται με πιστοποιημένες τροφές βιολογικής γεωργίας Προτιμώνται οι αυτόχθονες φυλές ζώων προστατεύοντας αυτές από τον αφανισμό

21 Επιλέγονται ανθεκτικές σε ασθένειες φυλές. Έτσι γίνεται περιορισμένη χρήση αντιβιοτικών ή καθόλου όπου είναι δυνατό Έχει δειχθεί σεβασμός στις συνθήκες διαβίωσης των ζώων επιβάλλοντας την ύπαρξη χώρων άσκησης, χώρων στέγασης με συγκεκριμένες προδιαγραφές κλπ

22 Απαγορεύεται η κακοποίηση των ζώων Ενθαρρύνεται η χρήση φυσικών βοσκοτόπων με αραιή βόσκηση προστατεύοντας παράλληλα το φυσικό περιβάλλον από την ανεξέλεγκτη διάθεση των κτηνοτροφικών αποβλήτων.

23 Ο βιολογικός τρόπος παραγωγής βρίσκει εφαρμογή στις ακόλουθες δραστηριότητες: Φυτική Παραγωγή-Παραγωγή στο κτήμα Παραγωγή Μανιταριών Ζωική Παραγωγή-Παραγωγή στο στάβλο Μελισσοκομία Ιχθυοκαλλιέργειες Συλλογή Αγρίων Φυτών και Βοτάνων

24 Συλλογή φυκιών Μεταποίηση Τροφίμων Μεταποίηση Ζωοτροφών Τυποποίηση Τροφίμων/Ζωοτροφών Εμπορία Τροφίμων/Ζωοτροφών Εισαγωγή Βιολογικών Προϊόντων από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης (τρίτες χώρες)

25 ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ) Το βιολογικό κίνημα ιδρύθηκε από τον Hans Mueller στην Ελβετία το 1944 και βασίσθηκε στα ευρήματα του Rush από τη Γερμανία. Εξήντα τρία χρόνια αργότερα, το 2007, οι εκτάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση φτάνουν με εκπληκτικό ρυθμό στο 4,9%. Την πρωτιά, με τις μεγαλύτερες εκτάσεις βιολογικής γεωργίας έχει η Αυστρία με 11%. Ακολουθεί με 8,4% η Ιταλία κ έπειτα η Ελλάδα και η Τσεχία με 7,2% η καθεμία. Τα χαμηλότερα ποσοστά κατέχουν η Ιρλανδία με 0,8%, η Πολωνία με 0,6% και τέλος η Μάλτα με 0,1%.

26 Οι παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ραγδαία άνοδο της βιολογικής γεωργίας στην Ε.Ε. ήταν: Η όλο και πιο συχνά έντονη παρουσία των κινημάτων για την προστασία του περιβάλλοντος. Το ψήφισμα Standards ( κοινές προδιαγραφές ), τόσο για τις χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης, όσο και για τις εισαγωγές από τριτοκοσμικές χώρες. Η ενίσχυση του Marketing βιολογικών προϊόντων και ο σκοπός εξάπλωσής τους στο ευρύ καταναλωτικό κοινό. Η αυξημένη έρευνα, ακόμα και των ειδικών επιστημονικών ινστιτούτων με θέμα την βιολογική γεωργία.

27

28 ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Πώς ελέγχονται και πιστοπούνται τα βιολογικά προϊόντα; Για τον έλεγχο αυτό, κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ υποδεικνύει μία ή περισσότερες αρμόδιες αρχές ή εγκρίνει ιδιωτικούς οργανισμούς με σκοπό τον έλεγχο και την πιστοποίηση των βιολογικών προϊόντων, ενώ ταυτόχρονα ορίζει μια αρχή υπεύθυνη για την έγκριση και επίβλεψη των οργανισμών αυτών.

29 Ποιοι είναι οι Φορείς Ελέγχου και Πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων; A Cert - Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πιστοποίησης Α.Ε. ΒΙΟΕΛΛΑΣ Α.Ε. (πρώην Σ.Ο.Γ.Ε.- Σύλλογος Οικολογικής Γεωργίας Ελλάδας) GMCert ΔΗΩ ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ - GREEN CONTROL

30

31

32 Ποιες είναι οι απαιτήσεις ελέγχου και μέτρα ασφαλείας στο πλαίσιο του καθεστώτος ελέγχου των βιολογικών προϊόντων; 1. Αρχικός έλεγχος 2. Γνωστοποιήσεις 3. Επισκέψεις ελέγχου 4. Λογιστικά βιβλία 5. Συσκευασία και μεταφορά των προϊόντων σε άλλες μονάδες παραγωγής παρασκευής ή εγκαταστάσεις

33 6. Αποθήκευση των προϊόντων 7. Προϊόντα για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι δεν πληρούν τις απαιτήσεις του Κανονισμού 2092/91 8. Πρόσβαση στις εγκαταστάσεις 9. Ανταλλαγή πληροφοριών

34 Πώς αναγνωρίζονται τα βιολογικά προϊόντα; Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, για να αναγνωριστεί ένα προϊόν ως βιολογικό, πρέπει αυτό να φέρει ειδική σήμανση, δηλαδή στη συσκευασία του να αναγράφεται: το όνομα της επιχείρησης καθώς επίσης και ένας συγκεκριμένος κωδικός αναγνώρισης. το λογότυπο του Φορέα Πιστοποίησης. η ένδειξη «βιολογικό» ή «βιολογικό σε μετατροπή».

35

36 ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Βιολογικά fastfood πολυτελείας Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται στη Γερμανία ένα μπουμ στα βιολογικά ταχυφαγεία πολυτελείας. Στο Αμβούργο, το Μόναχο, το Βερολίνο και την Κολωνία υπάρχουν ήδη επιτυχημένες αλυσίδες.

37

38

39

40

41 Αύξηση 43% σε μία τριετία σε βιολογικά προϊόντα Στην Ελλάδα μόνο το 35% της κατανάλωσης βιολογικών προϊόντων καλύπτεται από προϊόντα εγχώριας παραγωγής και το υπόλοιπο 65% προέρχεται από εισαγόμενα.

42

43

44 Βιολογικά προϊόντα μαϊμού από 120 παραγωγούς σε 5 νομούς Γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα με τη σφραγίδα του βιολογικού διακινούσε παράνομα κύκλωμα 120 παραγωγών που δραστηριοποιούνταν σε πέντε νομούς της Ελλάδας.

45

46

47

48 Απάτη εκατομμυρίων Ένα μεγάλο κομμάτι από την παχυλή πίτα των 390 εκατομμυρίων ευρώ που θα δοθούν την πενταετία στην Ελλάδα για την επιδότηση των βιολογικών καλλιεργειών εποφθαλμιούσε κύκλωμα πλαστογραφίας, το οποίο είχε απλώσει τα πλοκάμια του σε τουλάχιστον πέντε νομούς της χώρας.

49

50

51

52

53 ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Τα βιολογικά προϊόντα είναι ασφαλή, διότι: Δεν περιέχουν επιβλαβείς για την υγεία και το περιβάλλον χημικές ουσίες Η χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας κατά την επεξεργασία των προϊόντων δεν επιτρέπεται.

54

55

56

57 ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΑ ΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Το γεγονός ότι τα βιολογικά προϊόντα πωλούνται σε υψηλότερες τιμές από τα συμβατικά μπορεί να οφείλεται: στο υψηλότερο κόστος παραγωγής στις μειωμένες αποδόσεις των καλλιεργειών λόγω της εντατικής φύσης τους,

58 στη μικρή προσφορά που δεν καλύπτει επαρκώς την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων στην επιβάρυνση του κόστους ελέγχου και πιστοποίησης των προϊόντων

59 επιβαρύνονται με το μεταφορικό κόστος που ανεβάζει 20%- 30% την τιμή. Αυτό συμβαίνει διότι οι ποσότητες είναι μικρές και το κόστος μεταφοράς ανεβαίνει δυσανάλογα.

60 «Αν πιστεύεται πως τα βιολογικά τρόφιμα είναι ακριβά, έχετε κοστολογήσει τον καρκίνο τελευταία;»

61 Η γεύση τους διαφέρει από αυτήν των συμβατικών; Οι μέχρι τώρα έρευνες δεν δείχνουν σημαντική διαφορά στη γεύση ανάμεσα στα βιολογικά και τα συμβατικά τρόφιμα. Ωστόσο, η αίσθηση της γεύσης είναι υποκειμενική.

62

63

64

65 ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Τι είναι τα καλλυντικά; Ως καλλυντικό ονομάζεται οποιοδήποτε παρασκεύασμα που προορίζεται για το δέρμα και έχει σκοπό να το καθαρίσει, να το αρωματίσει, να το προστατεύσει ή να το διατηρήσει σε μια καλή κατάσταση.

66 Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα καλλυντικά; Χημικά ή συνθετικής προέλευσης καλλυντικά (τα λεγόμενα συμβατικά) Φυσικά καλλυντικά Φυτικά ή φυτικής προέλευσης καλλυντικά Βιολογικά (οργανικά) καλλυντικά

67 Βιολογικά (οργανικά) καλλυντικά: Βιολογικά ή οργανικά καλλυντικά ονομάζονται τα προϊόντα τα οποία αποτελούνται πάνω από 95% από φυτά σε οποιαδήποτε μορφή (εκχυλίσματα, λάδια, αιθέρια έλαια κ.λ.π.) και από φυσικά μεταλλικά στοιχεία.

68

69

70

71

72

73

74 Τι προσφέρουν τελικά τα πιστοποιημένα βιολογικά καλλυντικά; Αποτελεσματικότητα Καθαρότητα και 0% συντηρητικά Ασφάλεια: είναι υποαλλεργικά, δεν δημιουργούν ερεθισμούς, φροντίζουν το δέρμα μας με τον πιο αγνό τρόπο Οικολογική ευαισθησία

75

76

77

78

79

80

81

82

83 ΣΗΜΕΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Τα βιολογικά προϊόντα πωλούνται σε: Λαϊκές αγορές Επιλεγμένα εμπορικά καταστήματα Internet E-Shop

84

85 ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Ή ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (GMF Genetically Modified Foods ) ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί συγκεκριμένες αλλαγές που εισήλθαν στο γενετικό τους υλικό μέσω μεθόδων της γενετικής μηχανικής.

86 Τέτοιες τεχνικές είναι: η μεταλλαξιογένεση η εκλεκτική αναπαραγωγή η σωματική παραλλαγή

87

88 Συνήθως, τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα διαγονιδιακών φυτών: σόγια, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ρύζι και βαμβακέλαιο.

89 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Σε ζωικούς οργανισμούς: Συγκεκριμένες αλλεργίες Αύξηση ανθεκτικότητας του ανθρώπινου οργανισμού σε αντιβιοτικές ουσίες Ασυνήθιστα υψηλή θνησιμότητα και καθυστέρηση ανάπτυξης

90 Στο περιβάλλον: Έρευνες δείχνουν ότι, η γύρη από ένα μεταλλαγμένο καλαμπόκι σκότωνε κατά χιλιάδες ένα είδος πεταλούδας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα θα έχουν αντίστοιχα αποτελέσματα με αυτά των εντομοκτόνων όπως τα κουνούπια απέκτησαν ανθεκτικότητα σε ισχυρά εντομοκτόνα

91

92 ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ GREEN PEACE ΓΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Αλλαντικά

93 Γιαούρτια - Επιδόρπια

94 Επεξεργασμένες ντομάτες

95 Ζυμαρικά και σάλτσες ζυμαρικών

96 Κονσέρβες

97 Σπορέλαια - Μαργαρίνες

98 Σαλάτες - Σάλτσες - Σούπες

99 Σοκολάτες - Καραμέλες

100 Παγωτά

101 Τσιπς - Σνακ

102 Ψωμί - Φρυγανιές

103 Τα περισσότερα Ε είναι ύποπτα για: ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Β12 ΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΕΝΟΧΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΙΕΣΗΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΚΖΕΜΑΤΑ

104 ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΠΕΠΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟ ΠΡΟΪΟΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ

105 ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Στα πλαίσια του Project για τα βιολογικά προϊόντα δημιουργήσαμε ένα ερωτηματολόγιο και τα αποτελέσματα αυτού τα παραθέτουμε παρακάτω:

106 Γνωρίζετε τι είναι τα βιολογικά προϊόντα; ΝΑΙ ΌΧΙ Αξιοσημείωτο είναι ότι με βάση το ερωτηματολόγιό μας το 98% των ερωτηθέντων ανεξαρτήτου φύλλου και ηλικίας γνωρίζουν τι είναι τα βιολογικά προϊόντα.

107 Τι σας εμποδίζει από το να αγοράζετε βιολογικά προϊόντα; Τιμή Αμφιβολίες για το εάν όντως είναι βιολογικά Δύσκολη πρόσβαση Επίσης από την έρευνά μας προέκυψε ότι ο βασικότερος παράγοντας ο οποίος στέκεται εμπόδιο στην αγορά βιολογικών προϊόντων, όσο αναφορά τον αντρικό πληθυσμό, είναι η υψηλή τιμή τους, κατά 50%. Ενώ η δύσκολη πρόσβαση, σε συνδυασμό με τις αμφιβολίες για το εάν όντως είναι βιολογικά, αποτελούν το άλλο 50%.

108 ΕΡΓΑΣΙΑ Στα πλαίσια της έρευνάς μας παρακολουθήσαμε τη σταδιακή παραγωγή βιολογικών προϊόντων από την οικογένεια της μαθήτριας Ειρήνης Λιάμπα.

109 Σπόροι και χώμα

110 Πότισμα Ανάπτυξη Λίπανση και αντιμετώπιση εχθρών

111 Καλλιέργεια

112 Τα δικά μας φυτά

113 ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ Στα πλαίσια του προγράμματός μας πραγματοποιήσαμε μία επίσκεψη στα ιστορικά Αμπελάκια, όπου δημιουργήθηκαν οι πρώτοι συνεταιρισμοί -ίσως και οι πρώτοι σε όλον τον κόσμο-. Μιλήσαμε με εμπόρους και παραγωγούς βιολογικών προϊόντων, οι οποίοι μας εξήγησαν πώς φτιάχνουν βιολογικά γλυκά του κουταλιού.

114

115

116

117 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ Επίσης πραγματοποιήσαμε μία ακόμα εκπαιδευτική επίσκεψη στα πλαίσια του Project μας, στην Περιφερειακή Δ/νση Λάρισας Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας, Τμήμα: Φυσικής και Ζωικής Παραγωγήςόπου ο κος Τσαπράκας μας έκανε μια γενική ενημέρωση για τα βιολογικά προϊόντα.

118 ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ Στα πλαίσια του Project μας, ο μαθητής Λούσκα Κέβιν την καλλιτεχνική αφίσα του θέματος.

119 Η ΑΦΙΣΑ ΜΑΣ

120 ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΛΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ Επίσης μία από τις σημαντικότερες επισκέψεις μας ήταν αυτή στη λαϊκή αγορά της γειτονιάς μας. Εκεί συναντηθήκαμε και μιλήσαμε με παραγωγούς και εμπόρους, αποσπώντας έτσι πολλές χρήσιμες και αξιοσημείωτες πληροφορίες.

121