Η ΑΛΙΔΙΑ ΣΗ ΥΑΛΚΙΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΙΥΘΤΟΚΑΛΑ ΣΩΝ ΝΔΩΝ ΜΟΤΓΑΝΙΩΝ

Transcript

1 ΣΔΗ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ Η ΑΛΙΔΙΑ ΣΗ ΥΑΛΚΙΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΙΥΘΤΟΚΑΛΑ ΣΩΝ ΝΔΩΝ ΜΟΤΓΑΝΙΩΝ Τπεχζελνο θαζεγεηήο: ΥΡΗΣΟΓΟΤΛΟΤ ΓΖΜΖΣΡΗΟ Φνηηεηήο: ΣΡΑΓΑΡΑ ΗΧΑΝΝΖ ΚΑΒΑΛΑ

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1. Δηζαγσγή Ζ ηζηνξία ηεο αιηείαο Ζ ηζηνξία ησλ Ν. Μνπδαληψλ Δπηζθφπεζε ηεο Παγθφζκηαο αιηείαο Η αιηεία ζηελ Δπξώπε Σν πξφβιεκα ηνπ δηεζλνχο αληαγσληζκνχ Ζ Πξάζηλε Βίβιν ηεο Δ.Δ Απζηεξή θαη καθξνπξφζεζκε δηαρείξηζε Νένη θαλφλεο πξφζβαζεο ζηνπο πφξνπο Πξνζηαζία ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο Πεξηθεξεηνπνηεκέλε πξνζέγγηζε επηθεληξσκέλε ζηνπο ηχπνπο αιηείαο Δθαξκνγή εθηφο ΔΔ ησλ αξρψλ πνπ ηζρχνπλ ζηελ ΔΔ Μηα εθζηξαηεία επαηζζεηνπνίεζεο ησλ θαηαλαισηψλ Slow Fish: κηα έθζεζε γηα ηελ αεηθφξν αιηεία TAC 2012: λέα πξφνδνο πξνο ηε κέγηζηε δηαξθή απφδνζε Η αιηεία ζηελ Διιάδα Ζ έιιεηςε πξνζηαζίαο Παξάλνκε, Λαζξαία & Άλαξρε Αιηεία ζηηο Διιεληθέο Θάιαζζεο Έξεπλα θαη Γξάζεηο Πξνζηαζίαο ηνπ Αξρηπειάγνπο γηα ηελ Αιηεία H αξρή ηεο πξόιεςεο Αιηεπηηθή Δθπαίδεπζε Δπαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε (επαγγεικαηίεο αιηείο-αιηεξγάηεο) Σερληθνί εθπαίδεπζε (ηερλνιφγνη αιηείαο- ηρζπνθακίαο) Παλεπηζηεκηαθή εθπαίδεπζε Πξνβιήκαηα Πξνηεηλφκελα κέηξα Η WWF ηεο Διιάδαο H εθζηξαηεία ηνπ WWF - Aπεηινχκελεο Θάιαζζεο Mνλαδηθή πξσηνβνπιία γηα ηε ζσηεξία ησλ αιηεπηηθψλ απνζεκάησλ Ιρζπόζθαιεο Οη ζθνπνί κηαο Ηρζπφζθαιαο Μειέηε θνπηκφηεηαο Βησζηκφηεηαο ηεο Ηρζπφζθαιαο Υαιθηδηθήο Οη Ληκέλεο ηνπ Ννκνχ Ζ ΔΣΑΝΑΛ Μεραλνγξαθηθό ζύζηεκα Σν μέθξελν θπλήγη ηνπ ηόλνπ Σφλνο: νη νινέλα απζηεξφηεξνη έιεγρνη απνδίδνπλ θαξπνχο Ζ Αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ζην Νφκν Υαιθηδηθήο γηα ηα έηε 2006 εσο πκπεξάζκαηα Ο αιηεπηηθφο ζηφινο ηνπ Ννκνχ Η ππεξαιίεπζε σο επίινγνο..., Βηβιηνγξαθία

3 1. ΔΙΑΓΩΓΗ Ζ αιηεία είλαη κία απφ ηηο πξσηαξρηθέο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ αλζξψπνπ. Δπί αηψλεο νη παξάθηηνη πιεζπζκνί ηνπ πιαλήηε εμαζθάιηδαλ απφ ηε ζάιαζζα έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ησλ δσηθψλ πξσηετλψλ πνπ θαηαλάισλαλ. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ην θαηλφκελν ηεο ππεξαιίεπζεο θαη ησλ άιισλ κεγάισλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ, εκθαλίδεηαη κφιηο ηνλ πεξαζκέλν αηψλα θαη θνξπθψλεηαη κεηά ηνλ Β' Παγθφζκην Πφιεκν, κε ηελ επηθξάηηζε ηεο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο θαη ηεο βηνκεραλνπνίεζεο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. (Υαξαιακπίδεο, 1997). ρεηηθά κε ηελ αιηεία ζηε Υαιθηδηθή, εγθξίζεθε (Παξαζθεπή, 26 Φεβξνπάξηνο :59) απφ ην ππνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ θαη ην δεχηεξν ηνπηθφ πξφγξακκα Leader Αιηείαο ηνπ Ννκνχ Υαιθηδηθήο, ζην πιαίζην ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο Αιηείαο ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ πεξίπνπ. Πξνεγήζεθε ε νξηζηηθή έγθξηζε ηνπ ηνπηθνχ πξνγξάκκαηνο LEADER ζην πιαίζην ηνπ άμνλα 4 «Δθαξκνγή ηεο πξνζέγγηζεο Leader» ηνπ Πξνγξάκκαηνο «Αγξνηηθή Αλάπηπμε ηεο Διιάδαο » απφ ζπλνιηθνχ πξνυπνινγηζκνχ πσο αλαθνίλσζε ν λνκάξρεο Υαιθηδηθήο Αζηέξηνο Εσγξάθνο, σο Πξφεδξνο & Γηεπζχλσλ χκβνπινο ηεο ΑΝ.ΔΣ.ΥΑ. Α.Δ, ε εμέιημε απηή ζα δεκηνπξγήζεη δπλακηθή αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο αιιά θαη επαγγεικαηηθή δηέμνδν θαη πξννπηηθή δσήο εηδηθά γηα ηε λενιαία. Σν πξφγξακκα επηδνηεί ζε πνζνζηφ 60% - 70% αλαιφγσο ηε κνξθή ηνπ δηθαηνχρνπ, επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνπξηζκφ (ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα, αιηεπηηθφο ηνπξηζκφο, θαηαδπηηθφο ηνπξηζκφο, νηθνηνπξηζκφο θιπ), κεηαηξνπή-εθζπγρξνληζκφ αιηεπηηθψλ ζθαθψλ γηα κε αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα, επηρεηξήζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ νηθνηνπξηζκνχ, βηνηερληθέο κνλάδεο αιηεπηηθψλ πξντφλησλ, νηθνηερλία, ρεηξνηερλία, παξαγσγή εηδψλ παξαδνζηαθήο ηέρλεο, επηρεηξήζεηο παξαγσγήο εηδψλ δηαηξνθήο κεηά ηελ α κεηαπνίεζε. πσο γίλεηαη αληηιεπηφ ην ελ ιφγσ πξφγξακκα ζα δψζεη πλνή θαη πξννπηηθή ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, ζα δεκηνπξγήζεη πξνυπνζέζεηο αλάπηπμεο ελ κέζσ ηεο παγθφζκηαο θαη εζληθήο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ζα απνηειέζεη ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ηε βειηίσζε ησλ εκπνξηθψλ θαη ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ ησλ πεξηνρψλ. ( Σα Νέα Μνπδαληά (ζπρλά αλαθέξνληαη θαη σο Μνπδαληά) είλαη θσκφπνιε θαη έδξα ηνπ Γήκνπ Νέαο Πξνπνληίδαο ηνπ λνκνχ Υαιθηδηθήο. Αξηζκνχλ (2001) θαηνίθνπο. Ζ απφζηαζή ηνπο απφ ηε Θεζζαινλίθε είλαη 54 ρηιηφκεηξα. Οη θάηνηθνη αζρνινχληαη κε ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο θαη κε ηελ αιηεία. Μαδί κε ηε Νέα Μεραληψλα ε θσκφπνιε απνηειεί έλα απφ ηα κεγαιχηεξα αιηεπηηθά θέληξα ζηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία. Θέινληαο λα δείμνπλ ηε δηαρξνληθή ζεκαζία πνπ έρεη ην ςάξεκα γηα ηε δσή ηνπο, νη θάηνηθνη ίδξπζαλ 2002 ην Μνπζείν Παξαδνζηαθψλ θαθψλ θαη Δξγαιείσλ, ην νπνίν βξίζθεηαη ζην ιηκάλη ησλ Νέσλ Μνπδαληψλ. Ζ ηρζπφζθαια ηεο παξαιίαο είλαη κία απφ ηηο κεγαιχηεξεο ηεο Μεζνγείνπ θαη δηαθηλεί ηφλνπο γαχξνπ, εληφο θαη εθηφο Διιάδαο. ( Με έδξα ηα Νέα Μνπδαληά, ε ζπγθεθξηκέλε κειέηε δηεξεπλά ηα πθηζηάκελα δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ηελ αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Σν αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ ηνπ ηνκέα φπσο απηφ δηακνξθψλεηαη απφ ηηο ηρζπφζθαιεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ πεξηνρή ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο (θαη εηδηθφηεξα απηή ηεο Νέαο Μεραληψλαο), θαζψο επίζεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο νξηζκέλσλ πεξηνρψλ ηνπ Ννκνχ Υαιθηδηθήο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηεο ηρζπφζθαιαο, πξνβαίλεη ζε κηα νινθιεξσκέλε αληηκεηψπηζε ησλ πθηζηάκελσλ αλαγθψλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε κειέηε εγγπάηαη ηελ επηθαηξφηεηα ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ ζηνηρείσλ θαη δεδνκέλσλ θαζψο 3

4 επίζεο θαη ηνπ κεγέζνπο ηεο ππνδνκήο ηεο, κηαο θαη έρεη εθπνλεζεί είδε απφ ηνλ επηέκβξην ηνπ Δπίζεο πξέπεη λα αλαθεξζεί πσο είδε έρεη εθπνλεζεί ε «Πξνθαηαξθηηθή Πεξηβαιινληηθή Δθηίκεζε θαη Αμηνιφγεζε ηνπ έξγνπ Ηρζπφζθαια Υαιθηδηθήο» κηαο θαη απνηειεί απαίηεζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ σξίκαλζε ηνπ ελ ιφγσ έξγνπ. Δίδε ιεηηνπξγεί ζηα Νέα Μνπδαληά ε ηρζπαγνξά φπνπ δηαθηλνχληαη θαζεκεξηλά κεγάιεο πνζφηεηεο ηρζχσλ. Ζ ηρζπαγνξά ηειεί ππφ ηελ αηγίδα θαη ηε δηαρείξηζε ηνπ Ληκεληθνχ Σακείνπ Υαιθηδηθήο ην νπνίν εδξεχεη ζηα Νέα Μνπδαληά. Φπζηθά, θηινδνμία ηφζν ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο φζν θαη ηνπ αιηεπηηθνχ θφζκνπ ηεο Υαιθηδηθήο απνηειεί ε κεηεμέιημε ηεο ηρζπαγνξάο ζε ηρζπφζθαια, δεδνκέλνπ φηη ήδε ην έξγν έρεη σξηκάζεη ζεζκηθά, χζηεξα απφ ηελ εθπφλεζε ησλ απαξαίηεησλ κειεηψλ. ηε ζρεδηαδφκελε ηρζπφζθαια ζα ιακβάλνπλ ρψξα θαη πσιήζεηο ρνληξηθήο θαζψο θαη δηαπξαγκαηεχζεηο ελψ παξάιιεια ζα βειηησζνχλ νπζηαζηηθά νη φξνη πγηεηλήο, αζθάιεηαο θαη εκπνξίαο ησλ αιηεπκάησλ. Δίδε έρνπλ δξνκνινγεζεί νη εμειίμεηο γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο ηρζπφζθαιαο ζηα Νέα Μνπδαληά, (Γφβα, Υαηδεληθνιάνπ, Υξεζηφπνπινο, 2007) 1.1 Η ηζηνξία ηεο αιηείαο Σν ςάξεκα καδί κε ην θπλήγη θαη ηε ζπιινγή θαξπψλ ζεσξνχληαη νη αξραηφηεξεο ηέρλεο ηνπ αλζξψπνπ αθνχ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλεο κε ηελ επηβίσζή ηνπ. Ο πξντζηνξηθφο άλζξσπνο ρξεζηκνπνηνχζε δηάθνξνπο ηξφπνπο γηα λα ςαξεχεη, πνιινί απφ ηνπο νπνίνπο εθεπξέζεθαλ ηαπηφρξνλα ζε δηάθνξα κέξε ηεο γεο, ελψ νη πεξηζζφηεξνη απφ απηνχο ρξεζηκνπνηνχληαη αθφκα θαη ζήκεξα. Σν πξψην αιηεπηηθφ εξγαιείν ήηαλ ην αλζξψπηλν ρέξη. Με ηα ρέξηα νη πξντζηνξηθνί άλζξσπνη κάδεπαλ ζαιαζζηλά ζηελ αθξνζαιαζζηά θαη έπηαλαλ ηα ςάξηα πνπ παγηδεχνληαλ ζε λεξφιαθθνπο. ηαδηαθά, άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχλ πέηξεο, θισλάξηα δέληξσλ, αθφληηα θαη βέιε. Σν θακάθη, ην αγθίζηξη θαη ην δίρηπ, εθεπξέζεθαλ αξγφηεξα. Σα πξψηα δίρηπα απνηεινχληαλ απφ πιέγκαηα θπηηθψλ πιηθψλ (θχιια, θιαδηά, ξίδεο). Σν δίρηπ ζεσξείηαη «επαλαζηαηηθή» εθεχξεζε θαζψο ζεσξείηαη ην πξψην εξγαιείν εληαηηθήο αιηείαο. Οη Αξραίνη Έιιελεο κειέηεζαλ κεζνδηθά ηα ςάξηα, ηνπο ηξφπνπο αιηείαο θαη ηα αιηεπηηθά εξγαιεία. Υξεζηκνπνηνχζαλ γάληδνπο θαη θακάθηα, αγθίζηξη δεκέλν ζε ηξίρα αιφγνπ αιιά θαη θαηαθφξπθα ζπξηά δίρηπα, ζπλλεία, ηζαπαξί θαη ζπξηή. Δπίζεο, γλσζηή ήηαλ ε ηερληθή ηεο αλαηζζεζίαο ησλ ςαξηψλ κε έλα κίγκα θξαζηνχ θαη αξσκαηηθψλ νπζηψλ. Γλψξηδαλ αθφκα θαη γηα ηελ έιμε πνπ αζθεί ην θσο ζηα ςάξηα. πλήζηδαλ λα ςαξεχνπλ νκαδηθά κε βάξθεο, θσηίδνληαο ηε ζάιαζζα κε πνιινχο δαπινχο, πιένληαο έηζη ψζηε λα θαηεπζχλνπλ ηα ςάξηα ζηα δίρηπα ηνπο. Σέινο, γλσζηφ ήηαλ θαη ην ςάξεκα κε παγίδεο (θηνχξηνη) πνπ θαηαζθεχαδαλ απφ ζπαξηά θαη ιπγαξηέο. Οη Ρσκαίνη εθηηκνχζαλ πνιχ ην ςάξη σο ηξνθή. Σν γνχζην γηα ην θαιφ ςάξη μεθίλεζε απφ ηνπο απηνθξάηνξεο θαη ηνπο επγελείο θαη απιψζεθε κέρξη ην θησρφ ιαφ. Αλαθνξέο απφ εθείλε ηελ πεξίνδν καξηπξνχλ πσο ήηαλ ηέηνηα ε αγάπε ησλ Ρσκαίσλ γηα ην ςάξη πνπ λαχισλαλ εηδηθά πινία γηα λα κεηαθέξνπλ εμσηηθά ςάξηα. Δπίζεο, γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηελ απμεκέλε δήηεζε ςαξηψλ, νη Ρσκαίνη είραλ δεκηνπξγήζεη πνιιά κεγάια ηρζπνηξνθεία ζε παξαζαιάζζηεο θαη παξαιίκληεο πεξηνρέο. Οη Ρσκαίνη ςαξάδεο είραλ αλαγάγεη ζε επηζηήκε ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ δνιψκαηνο, δεκηνπξγψληαο εηδηθά δνιψκαηα γηα ηα δηάθνξα είδε ςαξηψλ, κε ηε ρξήζε αξσκαηηθψλ θπηψλ. Παξά ην γεγνλφο φηη ε θαηαλάισζε ηνχ ςαξηνχ ήηαλ κεγάιε, νη ςαξάδεο παξέκελαλ θησρνί, ζε αληίζεζε κε ηνπο έκπνξνπο ςαξηψλ θαη ηνπο κεζάδνληεο. Ζ αγάπε γηα ην ςάξη δηαδφζεθε πνιχ πεξηζζφηεξν ζηελ Δπξψπε θαηά ην Μεζαίσλα. Καζψο ε ζξεζθεία απαγφξεπε ηελ θαηαλάισζε θξέαηνο γηα πεξίπνπ 200 κέξεο ην ρξφλν, ν θφζκνο ζηξάθεθε ζηελ θαηαλάισζε ςαξηψλ 4

5 θαη ζαιαζζηλψλ. Έηζη, ε αιηεία παξνπζίαζε ηδηαίηεξα αλάπηπμε, φπσο θαη ην εκπφξην ησλ ςαξηψλ, ε επεμεξγαζία ηνπο θαη ε ηρζπνηξνθία. Οη θαιφγεξνη πξσηνζηάηεζαλ ζηελ αιηεία, αθνχ είραλ θαηαξγήζεη ηειείσο ην θξέαο απφ ηε δηαηξνθή ηνπο. Απφ θαιφγεξνπο, επίζεο, μεθίλεζαλ θαη νη πξψηεο πξνζπάζεηεο αλάπηπμεο ηεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο ζηελ Δπξψπε, αλ θαη φπσο αλαθέξακε, νη Κηλέδνη εθάξκνδαλ ηελ ηερληθή ηεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο πνιινχο αηψλεο λσξίηεξα Η ηζηνξία ησλ Ν. Μνπδαληώλ Σα Νέα Μνπδαληά θηίζηεθαλ ην 1922 απφ πξφζθπγεο ηεο Μηθξάο Αζίαο. πγθεθξηκέλα ήηαλ Έιιελεο πνπ θαηνηθνχζαλ ζηα παξάιηα ηεο Πξνπνληίδαο θαη αζρνιήζεθαλ κε ηε γεσξγία θαη ην εκπφξην. Άθεζαλ ηηο παηξίδεο ηνπο έπεηηα απφ ηε πλζήθε ηεο Λσδάλλεο. Πιένληαο ζηα δπηηθά παξάιηα ηεο Υαιθηδηθήο, απνβηβάζηεθαλ ζην "Καξγί ιηκάλη" (πνπ ζεκαίλεη "απάλεκν ιηκάλη"). ήκεξα ζψδεηαη ν ειαηψλαο πνπ είραλ δεη νη πξψηνη θάηνηθνη πνπ ήξζαλ ζηα Νέα Μνπδαληά, απφ ην Σα Νέα Μνπδαληά είλαη θσκφπνιε θαη έδξα ηνπ Γήκνπ Νέαο Πξνπνληίδαο ηνπ λνκνχ Υαιθηδηθήο. Οη θάηνηθνη αζρνινχληαη κε ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο θαη κε ηελ αιηεία. Μαδί κε ηε Νέα Μεραληψλα ε θσκφπνιε απνηειεί έλα απφ ηα κεγαιχηεξα αιηεπηηθά θέληξα ζηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία. Θέινληαο λα δείμνπλ ηε δηαρξνληθή ζεκαζία πνπ έρεη ην ςάξεκα γηα ηε δσή ηνπο, νη θάηνηθνη ίδξπζαλ ην 2002 ην Μνπζείν Παξαδνζηαθψλ θαθψλ θαη Δξγαιείσλ, ην νπνίν βξίζθεηαη ζην ιηκάλη ησλ Νέσλ Μνπδαληψλ. Ζ ηδέα ηεο δεκηνπξγίαο κνπζείνπ γηα ηελ αιηεία μεθίλεζε απφ ηνλ Ναπηηθφ κηιν Μνπδαληψλ, ν νπνίνο πξφζθεξε ζηνλ Γήκν Μνπδαληψλ κηα ζπνπδαία ζπιινγή εξγαιείσλ φπσο: παξαγάδηα, θακάθηα, αγθίζηξηα αιιά θαη νκνηψκαηα απφ βάξθεο κηθξέο θαη κεγάιεο αιιά θαη εξγαιεία πνπ αληηθαηαζηάζεθαλ κε ζχγρξνλα θαη ηα νπνία απνηεινχζαλ, κέξνο ηεο θαζεκεξηλή δσήο ησλ ςαξάδσλ, ζπκβάιινληαο έηζη ζηε δηάζσζε παιηψλ αιηεπηηθψλ εξγαιείσλ θαη λαπηηθψλ νξγάλσλ. Έλα ηδηαίηεξν έθζεκα ζην κνπζείν ησλ Νέσλ Μνπδαληψλ είλαη ν κπνπγηαληέο. Ο κπνπγηαληέο είλαη έλα θσπήιαην, ειαθξχ ζθάθνο, πνπ έρεη κήθνο απφ 6-12 κέηξα. Κηαζθεπάδνληαλ θαη ρξεζηκνπνηνχληαλ ζηε ζάιαζζα ηνπ Μαξκαξά θαη ζηε ρψξα καο έγηλε γλσζηφ απφ ηνπο πξφζθπγεο ηεο κηθξαζηαηηθήο θαηαζηξνθήο. πλήζσο ρξεζηκνπνηνχληαλ γηα ςάξεκα κε γξίπν. ηαδηαθά ν κπνπγηαληέο ζηακάηεζε λα θαηαζθεπάδεηαη φπσο θαη πνιιά άιια παξαδνζηαθά ζθάθε. Σν κπνπγηαληέ Αρηιιεχο έθεξε απφ ηα παιηά Μνπδαληά ην 1922 ν Υξήζηνο Λενληήο, πίζσ απφ ην νρεκαηαγσγφ Λέξνο, πνπ κεηέθεξε πξφζθπγεο. ήκεξα ζψδεηαη κφλν έλαο κπνπγηαληέο, κε ην φλνκα Δπαγγειίζηξηα ηνπ Πνιηηηζηηθνχ ζπιιφγνπ Ν. Μαξκαξά ν νπνηφο θαηαζθεπάζηηθε ζην Άγην ξνο ην Οη πξψηνη θάηνηθνη ησλ Νέσλ Μνπδαληψλ ρξεζηκνπνηνχζαλ ηα κπνπγηαληέο θαη ηα ζάλδαια γηα λα κπνξνχλ λα αιηεχνπλ ςάξηα. Δπίζεο ρξεζηκνπνηνχζαλ βακβαθεξά δίρηπα, απιάδηα θαη κνλσκέλα, θηνχξηνη θαη θακάθηα γηα αρηλνχο, αγθίζηξηα θαη παξαγάδηα θαη κε νπλλείν (ζπλήζσο αιηεχνπλ ηφλνπο). Σα δίρηπα πνπ θηίαρλνληαλ ηφηε ήηαλ απφ θπζηθέο ίλεο (ιηλάξη, θάλαβη), αξγνηεξα ρξεζηκνπνηήζεθε ην βακβάθη θαη απφ ην 1960 ην λάηινλ. ( ) 1.2. Δπηζθόπεζε ηεο Παγθόζκηαο αιηείαο Σξηάληα έμε εθαηνκκχξηα ( ) πεξίπνπ ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα ηεο γήτλεο επηθάλεηαο, δειαδή πεξηζζφηεξν απφ 70% ηεο νιηθήο επηθάλεηαο ηεο πδξνγείνπ, θαιχπηνληαη απφ ζάιαζζα. Δπεηδή ε επηθάλεηα πνπ θαηαιακβάλνπλ νη πθαινθξεπίδεο απηέο, δελ μεπεξλά ην 7% ηεο ζπλνιηθήο σθεάληαο επηθάλεηαο, ε έθηαζε ηεο δψλεο 5

6 ηνπ Παγθφζκηνπ Χθεαλνχ πνπ κπνξεί λα αιηεπζεί, πεξηνξίδεηαη ζεκαληηθά. Χζηφζν ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο, φπνπ νη βπζνινγηθέο θαη πδξνινγηθέο ζπλζήθεο παξνπζηάδνληαη επλντθέο, είλαη πξαθηηθά δπλαηή ε επέθηαζε ηεο αιηεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ζε βάζε κεγαιχηεξα απφ 500 κ., δειαδή πνιχ πέξα απφ ηελ νξηαθή γξακκή ηεο πθαινθξεπίδαο. Απηφ παξαηεξείηαη ζε πεξηπηψζεηο αιηεπηηθψλ πεδίσλ, φπνπ ε πνζνηηθή θαη πνηνηηθή ζχλζεζε ησλ αιηεπκάησλ είλαη ηέηνηεο ψζηε λα θάλνπλ νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζα ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπο. Πνιιέο ζήκεξα κεραλφηξαηεο θαη άιια αιηεπηηθά ζθάθε ( ηνλάδηθα, παξαγαδηάξηθα θ.ι.π. ), ςαξεχνπλ ζε βάζε πνπ μεπεξλνχλ ηα 500 κ., ηφζν ζηελ πεξηνρή ηνπ Αηιαληηθνχ φζν θαη ζε άιιεο ζαιάζζηεο πεξηνρέο. Δπίζεο ζπλεζέζηαηε είλαη ε πεξίπησζε αιηείαο ηφλσλ θαη άιισλ κεηαλαζηεπηηθψλ ςαξηψλ ζε απφζηαζε πνιιψλ κηιίσλ απφ ηηο αθηέο ηνπ Δηξεληθνχ θαη ηνπ Αηιαληηθνχ ( βάζε κεγαιχηεξα απφ 800 κ. ) σζηφζν παξ' φιεο απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, ε αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ησλ 90% πεξίπνπ ησλ αιηεπηηθψλ ζθαθψλ πεξηνξίδεηαη θνληά ζηηο αθηέο, δειαδή κέζα ζην ρψξν ηεο πθαινθξεπίδαο.( ΑΝΑΝΗΑΓΖ 1978). Απφ φιε ηε ζαιάζζηα επηθάλεηα, κφλν ε πεξηνρή ηεο ιεγφκελεο επεηξσηηθήο πθαινθξεπίδαο, πθίζηαηαη εληαηηθή αιηεπηηθή εθκεηάιιεπζε. Σν κέζν πιάηνο απηήο ηεο πθαινθξεπίδαο, πνπ απιψλεηαη θαηά κήθνο ησλ επεηξσηηθψλ θαη λεζησηηθψλ αθηψλ, θαζνξίδεηαη απφ ηελ ηζνβαζή ησλ 200 κ. πέξα απφ ηελ νπνία εθηείλνληαη ην επεηξσηηθφ πθαινπξαλέο θαη ε ζαιάζζηα άβπζζνο. Οη πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ην εχξνο ηεο πθαινθξεπίδαο απηήο είλαη αξθεηά κεγάιν ( Ν. Γε, πηηζβέξγε, Βνξ. Θάιαζζα θ.α. ) πξνζθέξνπλ πην επλντθέο ζπλζήθεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο αιηείαο θαη εηδηθφηεξα εθείλεο πνπ δηεμάγεηαη κε ζπξφκελα ζην βπζφ δίρηπα, απφ άιιεο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ην έζραην φξηφ ηεο ( ηζνβαζήο ησλ 200 κ. ) βξίζθεηαη πνιχ θνληά ζηηο αθηέο. 2. Η αιηεία ζηελ Δπξώπε Μέζα ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ησλ αιιαγψλ πνπ ζπληεινχληαη ζε θάζε επίπεδν ηεο δσήο καο, ε αιηεία δελ ζα κπνξνχζε λα κείλεη αλέπαθε. Με ηελ δεκηνπξγία κίαο Κνηλήο Αγξνηηθήο Πνιηηηθήο (ΚΑΠ), βαζηθφο ηνκέαο ηεο νπνίαο απνηειεί ε θάζε κνξθήο αιηείαο, ε ΔΔ επηδηψθεη θαη θηινδνμεί λα ηζζνξνπήζεη δχν αληίξξνπεο δπλάκεηο, φπσο είλαη ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο θάζε ρψξαο κέινπο θαη ε δηαηήξεζε θαη πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Σα πξψηα βήκαηα γηα ηελ ζπκθσλία κίαο θνηλήο πνιηηηθήο γχξσ απφ ηελ δηαρείξηζε ηνπ ζαιάζζηνπ πινχηνπ έγηλαλ ηελ δεθαεηία ηνπ 70, φηαλ νη ηφηε ρψξεο-κέιε ζπκθψλεζαλ φηη νη ςαξάδεο ηεο ΔΔ έπξεπε λα έρνπλ ηζφηηκε πξφζβαζε ζηα λεξά ησλ θξαηψλ-κειψλ. Χζηφζν, γηα λα κπνξνχλ ηα κηθξφηεξα ζθάθε λα εμαθνινπζνχλ λα ςαξεχνπλ θνληά ζηα ιηκάληα βάζεο ηνπο, δηαηεξήζεθε κηα παξάθηηα δψλε γηα ηνπο ληφπηνπο ςαξάδεο νη νπνίνη αλέθαζελ ςάξεπαλ ζηηο πεξηνρέο απηέο. Απνθαζίζηεθε επίζεο λα ιεθζνχλ κέηξα γηα κηα θνηλή αγνξά αιηεπηηθψλ πξντφλησλ. Σέινο, θαζνξίζηεθε κηα δηαξζξσηηθή πνιηηηθή πξνθεηκέλνπ λα ζπληνληζηεί ν εθζπγρξνληζκφο ησλ αιηεπηηθψλ ζθαθψλ θαη ησλ παξάθηησλ εγθαηαζηάζεσλ. Απφ ηφηε κέρξη ζήκεξα έρνπλ γίλεη πνιιέο αιιαγέο θαη αθνινπζψληαο ηελ εμέιημε ηεο ίδηαο ηεο ΔΔ, ηεο νπνίαο ε πνξεία ήηαλ θαη είλαη πεξηπεηεηψδεο, ε πνιηηηθή γηα ηελ αιηεία πξνζπαζεί λα βξεη ηελ ρξπζή ηνκή κεηαμχ ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη ηεο πξνζηαζίαο θαη δηαηήξεζεο ηνπ επξσπατθνχ ζαιάζζηνπ νηθνζπζηήκαηνο. Σα εζληθά νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα ησλ ρσξψλ κειψλ, ηα νπνία πνιιέο θνξέο είλαη θαη αληηθξνπφκελα κεηαμχ ηνπο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ απμαλφκελν αληαγσληζκφ πνπ δηεπξχλεηαη ζε έλα παγθνζκηνπνηεκέλν ρξεκαηννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ, δελ αθήλνπλ πνιιά πεξηζψξηα ζηελ εθαξκνγή κίαο δηαθνηλνηηθήο νηθνινγηθήο λνκνζεζίαο. Πνιιέο θνξέο θαλνληζκνί πνπ πξνζπάζεζε λα ζεζπίζεη ε επξσπατθή επηηξνπή (Commission) ήξζαλ ζε απεπζείαο ζχγθξνπζε κε 6

7 νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα εζληθψλ θαη ηνπηθψλ θνηλσληψλ απεηιψληαο ηα εηζνδήκαηα κηθξνκεζαίσλ νηθνγελεηαθήο κνξθήο επηρεηξήζεσλ. Με άιια ιφγηα ζηελ πξνζπάζεηα ηεο ε ΔΔ λα πξνζηαηέςεη ην επξσπατθφ ζαιάζζην νηθνζχζηεκα, έπιεμε ηνλ πξνυπνινγηζκφ πνιιψλ κηθξνκεζαίσλ λνηθνθπξηψλ. Παξάιιεια εθαξκφδνληαο δηάθνξεο απαγνξεχζεηο ζηηο αιηεπηηθέο κεζφδνπο καδηθήο παξαγσγήο, πνπ είλαη γεληθά απνδεθηφ φηη δεκηψλνπλ ην πεξηβάιινλ, έδηλε ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ζε γείηνλεο ρψξεο κε-κέιε ηεο επξσπατθήο νηθνγέλεηαο πνπ εθκεηαιιεχνληαη ηνλ ίδην ζαιάζζην πινχην. Γεηα παξάδεηγκα εθαξκφδνληαο απηέο ηηο απαγνξεχζεηο ζηα ειιεληθά αιηεπηηθά δίλεηο ην πξάζηλν θσο ζηνπο Σνχξθνπο ζπλαδέιθνπο ηνπο λα δξνπλ αλελφριεηνη ζην ρψξν ηνπ Αηγαίνπ. ηελ επίζεκε ηζηνζειίδα ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο αλαθνξηθά κε ηελ αιηεία θαη ηελ ΚΑΠ δηαβάδνπκε ην εμήο: " Ζ Κνηλή Αιηεπηηθή Πνιηηηθή απνζθνπεί ζην λα δηαζθαιίζεη ηελ αεηθφξν εθκεηάιιεπζε ησλ έκβησλ πδξφβησλ πφξσλ. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ε Κνηλφηεηα εθαξκφδεη πξνιεπηηθά κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία θαη δηαηήξεζε ησλ πφξσλ απηψλ, θαζψο θαη γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ επηπηψζεσλ πνπ έρνπλ νη αιηεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηα ζαιάζζηα νηθνζπζηήκαηα. ηφρνο είλαη λα εθαξκνζηεί ζηαδηαθά ζην ζέκα ηεο δηαρείξηζεο ησλ αιηεπηηθψλ απνζεκάησλ κηα πξνζέγγηζε κε βάζε ηα νηθνζπζηήκαηα. Σέινο, επηδηψθεηαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ αιηεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζην πιαίζην ελφο νηθνλνκηθά βηψζηκνπ θαη αληαγσληζηηθνχ ηνκέα αιηείαο θαη πδαηνθαιιηέξγεηαο, κε ηελ εμαζθάιηζε ελφο ηθαλνπνηεηηθνχ επηπέδνπ δηαβίσζεο γηα εθείλνπο πνπ εμαξηψληαη απφ ηηο αιηεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ρσξίο φκσο λα παξαβιέπνληαη θαη ηα ζπκθέξνληα ησλ θαηαλαισηψλ." Σν πξφβιεκα έρεη ηελ βάζε ηνπ ζην γεγνλφο φηη αμίεο θαη επαηζζεζίεο πνπ δηέπνπλ ηελ επξσπατθή πνιηηηθή ζθέςε δελ έρνπλ θακηά αμία ζε αληαγσλίζηξηεο ρψξεο. Γηα παξάδεηγκα ζηνλ επαίζζεην ρψξν ηεο Μεζνγείνπ νη ρψξεο ηεο βνξείνπ Αθξηθήο θαη ηεο Μέζεο Αλαηνιήο κνηξάδνληαη ην ίδην νηθνζχζηεκα κε ηελ Ηηαιία, ηελ Ηζπαλία, ηελ Γαιιία θαη ηελ Διιάδα, κε απνηέιεζκα ν αληαγσληζκφο λα είλαη άληζνο. Δδψ πξέπεη λα βξεζνχλ ιχζεηο άκεζα γηαηί θηλδπλεχνπλ ηαπηφγρξνλα ην εηζφδεκα ηνπ Δπξσπαίνπ ςαξά θαη ε ίδηα ε Μεζφγεηνο ζάιαζζα. Απφ ηελ άιιε κεξηά, δελ πξέπεη λα ςεθνχκε θαζφινπ ηελ ζεκαζία πνπ έρεη ε δηαηήξεζε θαη πξνζηαζία ησλ ζαιαζζψλ καο. Δίκαζηε ππνρξεσκέλνη φινη καο λα αληηιεθζνχκε φηη ηα πξάγκαηα είλαη ζε νξηαθή θαηάζηαζε θαη δελ ηίζεηαη ζέκα αλαβνιήο αλαθνξηθά κε ην πεξηβάιινλ. Δδψ θαη ρξφληα ε Μεζφγεηνο, ε Βαιηηθή θαη άιιεο ζάιαζζεο πνπ βξέρνπλ ηηο αθηέο ηεο Δπξψπεο θηλδπλεχνπλ λα γίλνπλ ηνπία λεθξήο θχζεο ρσξίο ίρλνο δσήο θαη απέξαληνη ζαιάζζηνη ζθνππηδφηνπνη. ινη καο ιίγν ή πνιχ έρνπκε αληηιεθζεί φηη ν ζαιάζζηνο πινχηνο δελ είλαη αλεμάληιεηνο θαη εηδηθφηεξα γηα ηηο ζάιαζζεο ηεο παηξίδαο καο, έπαςαλ πξν πνιινχ λα είλαη ην θέξαο ηεο Ακάιζεηαο. Οη ζάιαζζεο καο είλαη θπζηθή πεξηνπζία πνπ θιεξνλνκήζακε απφ ηνπο πξνγφλνπο καο θαη είλαη επηβεβιεκέλν λα θιεξνδνηεζεί αλέπαθε ζηηο επφκελεο γελεέο. ια ηα θξάηε εληφο θαη εθηφο Δπξψπεο είλαη ππνρξεσκέλα λα αληηιεθζνχλ ηηο θαηαζηάζεηο πνπ έρνπλ ζπληειεζηεί ζηελ δηακφξθσζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη λα εγθαηαζηήζνπλ κεραληζκνχο πνπ ζα κεηαηξέςνπλ ηε δηαδηθαζία ηεο ζαιάζζηαο παξαγσγήο ζε κε-επηδήκηα γηα ην πεξηβάιινλ. Οη θπβεξλήζεηο κέζα απφ θνηλνηηθνχο θαη εζληθνχο πφξνπο κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηηο επηρεηξήζεηο λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο λέεο ζπλζήθεο. Πξέπεη λα ζεζπηζηνχλ θαλφλεο πνπ ζα εθαξκφδνληαη απφ φιεο ηηο πιεπξέο θαη απηφ αθξηβψο θηινδνμεί λα θάλεη ε ΚΑΠ, γαηί δηαθνξεηηθά δελ ππάξρεη αχξην γηα θαλέλαλ. Έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ επίηεπμε ελφο θαιχηεξνπ αχξην απφ ηελ ΔΔ είλαη ην Δπξσπατθφ Σακείν Αιηείαο (ΔΣΑ). Σν ΔΣΑ ζα ιεηηνπξγήζεη γηα επηά ρξφληα ( ) κε ζπλνιηθφ πξνυπνινγηζκφ 3,8 πεξίπνπ δηο επξψ. Σν ΔΣΑ ζθνπφ έρεη λα ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Κνηλήο Αιηεπηηθήο Πνιηηηθήο (ΚΑΠ) κε ηνπο εμήο ηξφπνπο: 7

8 ζηήξημε ηεο αεηθφξνπ εθκεηάιιεπζεο ησλ αιηεπηηθψλ πφξσλ θαη ηεο ζηαζεξήο ηζνξξνπίαο αλάκεζα ζηνπο πφξνπο απηνχο θαη ηελ αιηεπηηθή ηθαλφηεηα ηνπ θνηλνηηθνχ αιηεπηηθνχ ζηφινπ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο βησζηκφηεηαο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θιάδνπ πξνψζεζε αιηεπηηθψλ κεζφδσλ θαη κεζφδσλ παξαγσγήο θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ παξνρή θαηάιιειεο ελίζρπζεο ζηνπο απαζρνινχκελνπο ζηνλ αιηεπηηθφ θιάδν πξνψζεζε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο ησλ αιηεπηηθψλ πεξηνρψλ. ζσλ αθνξά ηηο ζρέζεηο ηεο κε ηξίηεο ρψξεο, ε ΔΔ έρεη ζπλάςεη πνιιέο ζπκθσλίεο, κε βάζε ηηο νπνίεο δηθαηνχηαη λα έρεη πξφζβαζε ζηα αιηεπηηθά χδαηα ηξίησλ ρσξψλ. Μεηά ηε κεηαξξχζκηζε ηεο ΚΑΠ ηνπ 2002, νη ζπκθσλίεο κεηαηξάπεθαλ απφ ζπκθσλίεο πξφζβαζεο κε ρξεκαηηθή αληηπαξνρή ζε πξαγκαηηθέο ζπκπξάμεηο γηα ηελ αλάπηπμε κηαο αεηθφξνπ θαη ππεχζπλεο αιηείαο. Ζ Κνηλφηεηα είλαη ζπκβαιιφκελν κέξνο δηεζλψλ ζπκθσληψλ ζηνπο ηνκείο ηεο αιηείαο θαη ηνπ δηθαίνπ ζαιάζζεο θαη παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζε πνιιέο πεξηθεξεηαθέο νξγαλψζεηο αιηείαο νη νπνίεο δηαρεηξίδνληαη ηνπο αιηεπηηθνχο πφξνπο ζηηο αλνηθηέο ζάιαζζεο θαη δηαδξακαηίδνπλ πξσηεχνληα ξφιν ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο παξάλνκεο αιηείαο θαη ησλ θαηαζηξνθηθψλ αιηεπηηθψλ πξαθηηθψλ. ( Σν πξόβιεκα ηνπ δηεζλνύο αληαγσληζκνύ Ζ δξακαηηθή κείσζε ησλ αιηεπηηθψλ απνζεκάησλ θαη ηα ζνβαξά νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ν ηνκέαο ηεο αιηείαο ζηελ Δπξψπε, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο πξνέξρνληαη απφ θαη πξνθαινχλ ηνλ θαχιν θχθιν ηεο ππεξαιίεπζεο, ζπδεηήζεθαλ ζε εηδηθή αθξφαζε ζην ΔΚ ζηηο 8 Απξηιίνπ, ελ φςεη ηεο λέαο αλαζεψξεζεο ηεο Κνηλήο Αιηεπηηθήο Πνιηηηθήο, κε βάζεη ηηο πξνηάζεηο πνπ έρεη παξνπζηάζεη ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή. χκθσλα κε ηα ππάξρνληα ζηνηρεία, ην έλα ηξίην ησλ αιηεπκάησλ ζηελ Δπξψπε βξίζθεηαη ήδε θάησ απφ ην φξην αζθαιείαο, κε άιια ιφγηα θηλδπλεχεη άκεζα κε πιήξε εμαθάληζε. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην παξάδεηγκα ηνπ κπαθαιηάξνπ ηεο Βνξείνπ Θαιάζζεο, ην 93% ηνπ νπνίνπ θαηαιήγεη ζηα δίρηπα ησλ ςαξάδσλ πξηλ πξνιάβεη λα αλαπαξαρζεί. Πην απιά, ν ίδηνο ν αιηεπηηθφο ηνκέαο ηεο Δπξψπεο, πνπ απαζρνιεί άκεζα πεξί ηα άηνκα, εμνινζξεχεη ηα ζεκέιηα ηεο ίδηαο ηεο χπαξμήο ηνπ. ηελ αθξφαζε ζην ΔΚ, νη εθπξφζσπνη ησλ επαγγεικαηηψλ ηνπ θιάδνπ θαηήγγεηιαλ ηνλ αληαγσληζκφ πνπ πθίζηαληαη απφ ηηο εηζαγσγέο ςαξηψλ απφ ηξίηεο ρψξεο κε ηνλ Robert Stevenson ηεο Έλσζεο Αιηέσλ Βνξείνπ Θαιάζζεο λα ζεκεηψλεη φηη "είλαη απαξάδεθην ε επξσπατθή παξαγσγή λα ππφθεηηαη ζηηο ειάρηζηεο ηηκέο πνπ ηίζεληαη ζε επίπεδν ΔΔ", ηελ ψξα πνπ θαλέλα εκπφδην δελ ππάξρεη ζηηο εηζαγσγέο πνιχ θηελφηεξσλ θαη, θαηά ηνλ ίδην, "πνιχ ζπρλά ρεηξφηεξεο πνηφηεηαο" πξντφλησλ απφ ηξίηεο ρψξεο. ήκεξα, ζεκεηψλεηαη, πεξίπνπ ην 60% ησλ ςαξηψλ πνπ θαηαλαιψλνληαη ζηελ Δπξψπε είλαη εηζαγφκελα. ηελ παξέκβαζή ηνπ, ν εηζεγεηήο ηνπ ΔΚ γηα ηα εηζαγφκελα αιηεπηηθά πξντφληα θαη ηελ ηρζπνθαιιηέξγεηα, Alain Cadec, ζεκείσζε φηη "νη φξνη ππφ ηνπο νπνίνπο γίλνληαη νη εηζαγσγέο απφ ηξίηεο ρψξεο είλαη κείδνλ δήηεκα" γηα λα πξνζζέζεη φηη ε ππάξρνπζα εκπνξηθή πνιηηηθή "πξνσζεί ηελ πιήξε θαηάξγεζε ησλ δαζκψλ, θάηη πνπ ζα απνδεηρζεί θαηαζηξνθηθφ γηα ηελ αιηεία θαη ηελ ηρζπνθαιιηέξγεηα ζηελ Δπξψπε θαζψο ζα εθηεζνχλ ζην δηεζλή αληαγσληζκφ". Μία ζχγθξηζε πνπ αλέθεξε ν Jacques Pichon, ηεο γαιιηθήο έλσζεο "Pêcheurs Manche Atlantique", είλαη εθείλε κεηαμχ ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο ζηε Γεξκαλία θαη ηε ελεγάιε: Ο Γεξκαλφο "θνζηίδεη" ζηελ επηρείξεζε 160 επξψ ηελ 8

9 εκέξα ελψ ν ελεγαιέδνο, ζηε δηθή ηνπ επηρείξεζε, κφιηο 22. Ζ δε κέζε ηηκή ησλ ςαξηψλ ζηελ Δπξψπε είλαη ζήκεξα 18% ρακειφηεξε απφ φηη ήηαλ ην 2005, επεζήκαλε. Καηφπηλ απηνχ, νη παξαγσγνί δεηνχλ μεθάζαξε θαη απνιχησο δηαθαλή ζήκαλζε ησλ εηζαγφκελσλ πξντφλησλ ψζηε λα είλαη απφιπηα ζαθήο ε πξνέιεπζή ηνπο θαη ν ηξφπνο παξαγσγήο θαζψο θαη λα δηεπθνιπλζεί ε εμηζνξξφπεζε πξνζθνξάο θαη δήηεζεο ζε θάζε πξντφλ. Εεηνχλ ηέινο λα δηαηεξεζνχλ ε εγγχεζε ειάρηζηεο ηηκήο θαη ε επηδφηεζε γηα ηελ απφζπξζε θαη θαηαζηξνθή ησλ αιηεπκάησλ φηαλ απηά δελ πηάλνπλ, ζηελ αγνξά, ηελ ειάρηζηε ηηκή. Ζ Isabella Lövin (Πξάζηλνη, νπεδία) ζεκείσζε φκσο φηη ηέηνηνπ είδνπο πνιηηηθέο έρνπλ ζνβαξέο επηπηψζεηο θαη ζχκηζε φηη κφλν ηε δηεηία ηφλνη κπαθαιηάξνπ νπζηαζηηθά πηάζηεθαλ γηα λα ζηαινχλ ζηηο ρσκαηεξέο. "ηελ Δπξψπε ςαξεχνπκε γηα ηε ρσκαηεξή φρη γηα ηνλ θαηαλαισηή" θαηήγγεηιε, αιιά ν Pinchon απάληεζε φηη απηφ είλαη "ζχκπησκα ηεο αξξψζηηαο θαη φρη ε ίδηα ε αξξψζηηα" ηελ αθξφαζε θιήζεθαλ επίζεο λα θαηαζέζνπλ εθπξφζσπνη ησλ ζπζθεπαζηεξίσλ, πνπ αγνξάδνπλ θαη επεμεξγάδνληαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ εηζαγφκελσλ ςαξηψλ, νη νπνίνη εμέθξαζαλ ηελ απνγνήηεπζε ηνπο γηα ηνλ ειάρηζην ρψξν πνπ θαηαιακβάλεη ν ηνκέαο ηνπο ζηελ Πξάζηλε Βίβιν, ζηελ νπνία παξνπζηάδεη ηηο πξνηάζεηο ηεο ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή, αιιά θαη ηελ αλεζπρία ηνπο γηα ην ελδερφκελν πεξαηηέξσ πεξηνξηζκψλ ζηηο εηζαγσγέο. Ζ αλαζεψξεζε ηεο Κνηλήο Αιηεπηηθήο Πνιηηηθήο ην 2002 επηθεληξψζεθε θπξίσο ζηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ κεγέζνπο ηνπ ζηφινπ, κε επηδφηεζε ηεο δηάιπζεο ησλ ππεξάξηζκσλ αιηεπηηθψλ ψζηε λα κεησζεί ην παξαγσγηθφ δπλακηθφ ζηελ Δπξψπε κε ηελ ειπίδα φηη απηφ ζα επηηξέςεη ηελ αλάθακςε ησλ απνζεκάησλ. Σψξα, ζεκείσζε ν Francisco Teixeira ηεο ηζπαληθήο έλσζεο παξαγσγψλ Marin, "πξέπεη λα εμαζθαιίζνπκε φηη ζα ππάξμνπλ λέεο γεληέο ςαξάδσλ ζηελ Δπξψπε" ελψ ε Carmen Fraga Estévez (ΔΛΚ, Ηζπαλία) ηφληζε φηη δελ πξέπεη ε Δπξψπε λα θζάζεη λα εμαξηάηαη πιήξσο απφ ηηο εηζαγσγέο εμαθαλίδνληαο ηνλ δηθφ ηεο αιηεπηηθφ ζηφιν, θαζψο "ε αχμεζε ηεο εμάξηεζεο απφ ηηο εηζαγσγέο δελ εγγπάηαη νχηε ηελ επάξθεηα νχηε ηηο ηηκέο". ( 2.2 Η Πξάζηλε Βίβιν ηεο Δ.Δ Όζηεξα απφ δχν έηε δηαβνπιεχζεσλ θαη επεμεξγαζίαο, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξνηείλεη ηελ αλαζεψξεζε ηεο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο. Ο ζηφρνο είλαη ζαθήο: λα ηεζεί ηέινο ζηελ ππεξεθκεηάιιεπζε ησλ πφξσλ, ζηελ νπνία νθείινληαη ηα πξνβιήκαηα ηνπ θιάδνπ ηεο αιηείαο ζηελ Δπξψπε. Πξάγκαηη, ε δηαπίζησζε απηή δελ επηδέρεηαη θακία ακθηζβήηεζε: ηα πεξηζζφηεξα απνζέκαηα απνηεινχλ αληηθείκελν ππεξεθκεηάιιεπζεο, ν ζηφινο είλαη ππεξάξηζκνο, ην επίπεδν δηαβίσζεο ησλ αιηέσλ ππνβαζκίδεηαη θαη ν εθνδηαζκφο ζε αιηεπηηθά πξντφληα εμαξηάηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν απφ ηηο εηζαγσγέο. Πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ε επάλνδνο ζε πινχζηα αιηεχκαηα θαη ζε κηα αλαπηπζζφκελε αιηεπηηθή νηθνλνκία, ε Δπηηξνπή επηζπκεί ζήκεξα λα δψζεη ιχζεηο ζηα πξνβιήκαηα πνπ παξακέλνπλ κεηά ηε κεηαξξχζκηζε ηνπ Σν 2009, ε Δπηηξνπή δεκνζίεπζε κηα Πξάζηλε Βίβιν δεηψληαο ηε κεηαξξχζκηζε ηεο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο. Ζ πξνεγνχκελε κεηαξξχζκηζε (ην 2002) έζεζε ηηο βάζεηο γηα κηα βηψζηκε εθκεηάιιεπζε πνπ ιακβάλεη πεξηζζφηεξν ππφςε ηνπο πφξνπο, ηδίσο κέζσ ηεο ζέζπηζεο καθξνπξφζεζκσλ ζρεδίσλ δηαρείξηζεο, ηεο ζέζπηζεο ηεο αξρήο ηεο κέγηζηεο βηψζηκεο απφδνζεο, ηεο θαηάξγεζεο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ ζηφινπ, ηεο δεκηνπξγίαο ησλ πεξηθεξεηαθψλ γλσκνδνηηθψλ ζπκβνπιίσλ (ΠΓ), ηεο ζέζπηζεο λέσλ θαλφλσλ ειέγρνπ. κσο, ε επηηεπρζείζα πξφνδνο κεηά ην 2002 δελ επαξθεί. Ζ επξσπατθή αιηεία ραξαθηεξίδεηαη πάληνηε απφ ην πξφβιεκα ηεο πιενλάδνπζαο δπλακηθφηεηαο ηνπ ζηφινπ: ν αξηζκφο ησλ ζθαθψλ είλαη ππεξβνιηθφο ζε ζρέζε κε ηε δηαζέζηκε πνζφηεηα ηρζχσλ, καιαθνζηξάθσλ θαη καιαθίσλ. Απφ ηελ πιενλάδνπζα απηή δπλακηθφηεηα πξνθχπηεη ε 9

10 ππεξεθκεηάιιεπζε ησλ απνζεκάησλ, ε νπνία κεηψλεη κε ηε ζεηξά ηεο ηελ απφδνζε ησλ αιηεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζέηνληαο ζε θίλδπλν ην κέιινλ ηνπ θιάδνπ. Ζ Πξάζηλε Βίβινο ηνπ 2009 ράξαμε ήδε νξηζκέλεο θαηεπζχλζεηο, φπσο έλα λέν ζχζηεκα θαηαλνκήο ησλ αιηεπηηθψλ δπλαηνηήησλ κε απνηέιεζκα ηελ απηφκαηε πξνζαξκνγή ηνπ ζηφινπ ζηηο δηαζέζηκεο πνζνζηψζεηο, θαιχηεξε απνθεληξσκέλε δηαθπβέξλεζε, κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ησλ επαγγεικαηηψλ ζηε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ θαη ησλ ηχπσλ αιηείαο. Μεηά ηε δεκνζίεπζε ηεο ελ ιφγσ Πξάζηλεο Βίβινπ, ε Δπηηξνπή ζπδήηεζε κε ηνπο πξσηαγσληζηέο ηεο αιηείαο, θαζψο θαη κε ηνπο εθπξνζψπνπο νιφθιεξνπ ηνπ θιάδνπ θαη ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, πξνθεηκέλνπ λα θαηαλνήζεη ηηο ζέζεηο ηνπο θαη λα ελζσκαηψζεη ηηο δηάθνξεο απφςεηο ζηελ επεμεξγαζία κηαο λέαο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο. ( ) Απζηεξή θαη καθξνπξόζεζκε δηαρείξηζε Ζ πξνηεηλφκελε κεηαξξχζκηζε βαζίδεηαη ζε κεξηθέο απιέο αξρέο, νη νπνίεο ζα ηξνπνπνηήζνπλ, σζηφζν, ζε βάζνο ηε δηαρείξηζε ηεο επξσπατθήο αιηείαο. Καηαξράο, επαλαβεβαηψλεη φηη ε εθκεηάιιεπζε ηνπ ζπλφινπ ησλ απνζεκάησλ πξέπεη λα γίλεηαη θαηά ηξφπν ψζηε απηά λα επαλέιζνπλ θαη λα δηαηεξεζνχλ πέξαλ ηνπ επηπέδνπ ην νπνίν κπνξεί λα παξαγάγεη κέγηζηε βηψζηκε απφδνζε (ΜΒΑ). Πξφθεηηαη γηα κηα δηεζλή δέζκεπζε πνπ αλέιαβαλ ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή θαη φια ηα θξάηε κέιε ηεο ην 2002, ε νπνία πξέπεη λα επηηεπρζεί έσο ην Γηα ηελ επίηεπμε θαη ηε δηαηήξεζε ηνπ ζηφρνπ απηνχ, ε δηαρείξηζε ηεο αιηείαο πξέπεη λα είλαη απζηεξή θαη λα δηαζέηεη έλα καθξνπξφζεζκν φξακα, βαζηζκέλν ζε πνιπεηή ζρέδηα δηαρείξηζεο, έλα κέζν ζην νπνίν πξέπεη λα δνζεί έκθαζε γηα ην ζχλνιν ησλ απνζεκάησλ. Ζ απζηεξή δηαρείξηζε απαηηεί ηελ αλάπηπμε πξνεγκέλεο επηζηεκνληθήο θαηαλφεζεο ησλ ζαιάζζησλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ηεο εμέιημεο ησλ απνζεκάησλ. Ζ Δπηηξνπή δεηεί απφ ηα θξάηε κέιε λα αλαπηχμνπλ πξνγξάκκαηα αιηεπηηθήο έξεπλαο θαη λα βειηηψζνπλ ηε ζπιινγή θαη ηελ αληαιιαγή ζηαηηζηηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηελ θαιχηεξε ελεκέξσζε ηνπ επηζηεκνληθνχ έξγνπ. Ζ Δπηηξνπή επηζπκεί επίζεο λα εληζρχζεη ηε δνκή ησλ επηζηεκνληθψλ γλσκνδνηήζεσλ πνπ ηεο παξέρνληαη. ηφρνο ηεο κεηαξξχζκηζεο είλαη επίζεο ε κειινληηθή θαηάξγεζε ηεο απφξξηςεο ησλ παξεκπηπηφλησλ αιηεπκάησλ, ζε θάζε πεξίπησζε γηα ηα εκπνξηθά είδε, ζηαδηαθά έσο ην Πξνηείλεη λα πεξηιακβάλνληαη ζην εμήο φια ηα αιηεχκαηα ζηα ζπλνιηθά επηηξεπφκελα αιηεχκαηα. κσο, ζηφρνο είλαη θπξίσο ε νξγάλσζε θαη ε επνπηεία ησλ ηχπσλ αιηείαο, πξνθεηκέλνπ λα απνθεχγνληαη ηα ελ ιφγσ παξεκπίπηνληα αιηεχκαηα ηα νπνία απνξξίπηνληαη ζήκεξα, ράξε ζε θαιχηεξε θαηαλνκή ησλ πνζνζηψζεσλ ζηνπο κηθηνχο ηχπνπο αιηείαο θαη ζε θαιχηεξε παξαθνινχζεζε ηεο θαηαλάισζήο ηνπο απφ ηα θξάηε κέιε. Υάξε ζηε κεηαξξχζκηζε απηή, ε επξσπατθή αιηεία αλακέλεηαη λα επαλαθηήζεη πγηή απνζέκαηα, ηα νπνία ζα απνηειέζνπλ αληηθείκελν βηψζηκεο εθκεηάιιεπζεο. Ο θιάδνο ηεο αιηείαο αλακέλεηαη λα αλαθηήζεη ηελ νηθνλνκηθή επξσζηία ηνπ θαη λα δεκηνπξγήζεη μαλά ειθπζηηθέο ζέζεηο απαζρφιεζεο. Μηα πην βηψζηκε αιηεία θαη κηα ζχγρξνλε πδαηνθαιιηέξγεηα πξέπεη λα απνηειέζνπλ ηηο βάζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ παξάθηησλ πεξηνρψλ. Ο θαηαλαισηήο, απφ ηελ πιεπξά ηνπ, ζα έρεη πξφζβαζε ζε πςειήο πνηφηεηαο ςάξηα, ηα νπνία ζα απνηεινχλ αληηθείκελν βηψζηκεο δηαρείξηζεο. ( ) 10

11 2.2.2 Νένη θαλόλεο πξόζβαζεο ζηνπο πόξνπο Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξνηείλεη ηελ πιήξε κεηαξξχζκηζε ησλ ηξφπσλ πξφζβαζεο ζηνπο πφξνπο ζεζπίδνληαο έλα λέν ζχζηεκα, ην ζχζηεκα ησλ κεηαβηβάζηκσλ αιηεπηηθψλ πνζνζηψζεσλ ή αιηεπηηθψλ πξνζπαζεηψλ. Απηφ ην πην επέιηθην ζχζηεκα αλακέλεηαη λα δηεπθνιχλεη ηελ πξνζαξκνγή ηνπ ζηφινπ ζηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο θαη λα ζπκβάιεη ζηελ θαηάξγεζε ησλ απνξξίςεσλ αιηεπκάησλ ζηε ζάιαζζα. Πψο ζα πξαγκαηνπνηείηαη ε θαηαλνκή ησλ αιηεπηηθψλ δπλαηνηήησλ ζην πιαίζην ηνπ θαζεζηψηνο πνπ πξνηείλεη ε Δπηηξνπή; Κακία αιιαγή δελ γίλεηαη ζην πξψην κέξνο ηεο δηαδηθαζίαο. Ζ Δπηηξνπή αλαιχεη ηηο επηζηεκνληθέο γλσκνδνηήζεηο θαη, γηα θάζε απφζεκα, πξνηείλεη ηε κέγηζηε αιίεπζε ππφ κνξθή «κέγηζησλ επηηξεπφκελσλ αιηεπκάησλ» (TAC). ην ηέινο ηνπ έηνπο, νη πξνηάζεηο απηέο ζπδεηψληαη απφ ηνπο ππνπξγνχο αιηείαο ησλ θξαηψλ κειψλ ζην πκβνχιην. ηε ζπλέρεηα, δηαηππψλνληαη ζε έλαλ θαλνληζκφ, ν νπνίνο ηίζεηαη ζε ηζρχ απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ ηνπ επφκελνπ έηνπο. Αθνινχζσο, ηα TAC θαηαλέκνληαη ζε εζληθέο πνζνζηψζεηο κεηαμχ ησλ αιηεπηηθψλ θξαηψλ πνπ κνηξάδνληαη ην νηθείν απφζεκα. Ζ ελ ιφγσ θαηαλνκή θαζνξίδεηαη ζηε βάζε ησλ ηζηνξηθψλ δηθαησκάησλ αιηείαο, ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο ζρεηηθήο ζηαζεξφηεηαο πνπ επηβεβαηψλεηαη ζηνλ λέν θαλνληζκφ. Απφ ην ζεκείν απηφ θαη πέξα ηα πξάγκαηα αιιάδνπλ. Έσο ηψξα, ηα θξάηε κέιε θαηέλεηκαλ ηελ εζληθή πνζφζησζή ηνπο δηαζέηνληάο ηελ ζηνπο αιηεπηηθνχο ζηφινπο πνπ εθκεηαιιεχνληαη ην απφζεκα. Σν ζχζηεκα θαηαλνκήο δηαθέξεη ειαθξψο αλάινγα κε ην θξάηνο κέινο, αιιά γεληθά νη πνζνζηψζεηο απηέο απνλέκνληαη ζηα ζθάθε πνπ δηαζέηνπλ άδεηα κε ηα νπνία θαη ζπλδένληαη. Ζ Δπηηξνπή ζπληζηά ζηα θξάηε κέιε λα απνλέκνπλ ζην εμήο ηα αιηεπηηθά δηθαηψκαηα ζηνπο ηδηνθηήηεο ησλ ζθαθψλ κεκνλσκέλνπο ηδηνθηήηεο ή επηρεηξήζεηο ζχκθσλα κε ην ζχζηεκα ησλ «κεηαβηβάζηκσλ αιηεπηηθψλ πνζνζηψζεσλ ή αιηεπηηθψλ πξνζπαζεηψλ». Σν ελ ιφγσ ζχζηεκα ζα αθνξά φια ηα ζθάθε κήθνπο άλσ ησλ 12 m θαη φια ηα ζθάθε πνπ είλαη εμνπιηζκέλα κε ζπξφκελα εξγαιεία, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζθαθψλ κήθνπο θάησ ησλ 12 m (επνκέλσο, ε ξχζκηζε πεξηιακβάλεη ηελ παξάθηηα αιηεία κε ηξάηα, ε νπνία δελ πξέπεη λα απνιακβάλεη ησλ κέηξσλ πξνζηαζίαο ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο). Ζ κεηαβηβάζηκε αιηεπηηθή πνζφζησζε ή αιηεπηηθή πξνζπάζεηα πνπ αθνξά έλα απφζεκα ζπληζηά ηίηιν, ν νπνίνο παξέρεη ην δηθαίσκα ζηνλ θάηνρφ ηνπ λα ιακβάλεη ζε εηήζηα βάζε έλα ζπγθεθξηκέλν πνζνζηφ ηεο εζληθήο πνζφζησζεο γηα ην ζπγθεθξηκέλν απφζεκα. Πξψην ζηάδην: γηα θάζε απφζεκα, ην θξάηνο κέινο απνλέκεη κεηαβηβάζηκεο πνζνζηψζεηο ζηνπο ηδηνθηήηεο ζθαθψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνπο ηχπνπο αιηείαο γηα ην ζπγθεθξηκέλν απφζεκα. Σα θξηηήξηα απνλνκήο πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη απφ δηαθάλεηα. Πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιίδεηαη θάπνηνο βαζκφο νηθνλνκηθήο ζηαζεξφηεηαο, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη λα εθρσξνχληαη νη κεηαβη-βάζηκεο πνζνζηψζεηο γηα δηάζηεκα ηνπιάρηζηνλ 15 εηψλ. Σν δηάζηεκα απηφ κπνξεί λα ζπληνκεπζεί ζε δχν πεξηπηψζεηο: εάλ ν θάηνρνο δηαπξάμεη ζνβαξή παξάβαζε ησλ θαλνληζκψλ αιηείαο ή εάλ δελ ρξεζηκνπνηήζεη ηα αιηεπηηθά δηθαηψκαηά ηνπ επί ηξία ζπλερφκελα έηε. Γεχηεξν ζηάδην: αλάινγα κε ηελ εζληθή πνζφζησζε πνπ έιαβε απφ ην νηθείν απφζεκα, ην θξάηνο κέινο θαηαλέκεη θάζε έηνο ηηο αιηεπηηθέο δπλαηφηεηεο κεηαμχ ησλ θαηφρσλ κεηαβηβάζηκσλ πνζνζηψζεσλ. Καιείηαη επίζεο λα κελ θαηαλέκεη έλα κέξνο ηεο εζληθήο πνζφζησζεο (έσο 5 %), πξνθεηκέλνπ λα ηε δηαζέηεη, γηα παξάδεηγκα, ζε λένπο αιηείο νη νπνίνη δελ δηαζέηνπλ αθφκε κεηαβηβάζηκεο πνζνζηψζεηο ή πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγεζεί έλα απφζεκα γηα ηελ εθαξκνγή ησλ απαγνξεχζεσλ απνξξίςεσλ. Πξνθεηκέλνπ λα παξαζρεζεί κέγηζηε επειημία ζηνπο θνξείο εθκεηάιιεπζεο, ην ζχζηεκα πξνβιέπεη επίζεο ηε δπλαηφηεηα ζπιινγηθήο δηαρείξηζεο ησλ κεηαβηβάζηκσλ 11

12 πνζνζηψζεσλ, ιφγνπ ράξε ζε επίπεδν νξγάλσζεο παξαγσγψλ (ΟΠ). Σα θξάηε κέιε πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ήδε ηηο κεηαβηβάζηκεο πνζνζηψζεηο ην δηαπίζησζαλ: ην ζχζηεκα απηφ ζα ζπκβάιεη ζηνλ εμνξζνινγηζκφ ηνπ αιηεπηηθνχ ζηφινπ. Πξάγκαηη, νη ηδηνθηήηεο ζα κπνξνχλ λα αληαιιάζζνπλ, λα αγνξάδνπλ ή λα κηζζψλνπλ πνζνζηψζεηο θαη λα ηηο κεηαβηβάδνπλ ζε έλα θαη κνλαδηθφ ζθάθνο, ηνπ νπνίνπ νη δξαζηεξηφηεηεο ζα γίλνπλ έηζη πην απνδνηηθέο. Μέζσ ηνπ κεραληζκνχ απηνχ, ε Δπηηξνπή επειπηζηεί ζε κηα «θπζηθή» πξνζαξκνγή ηνπ ζηφινπ ζηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο. Ζ πξφηαζε θαλνληζκνχ πξνβιέπεη λα πξαγκαηνπνηνχληαη νη αληαιιαγέο κεηαβηβάζηκσλ πνζνζηψζεσλ κφλνλ ζε εζληθφ επίπεδν, αιιά παξέρεη ζε θάζε θξάηνο κέινο ηε δπλαηφηεηα λα ηηο αλνίμεη ζηνπο ππεθφνπο άιινπ θξάηνπο κέινπο. ( ) Πξνζηαζία ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο Ζ κηθξή παξάθηηα αιηεία δηαδξακαηίδεη πνιχ ζεκαληηθφ θνηλσληθννηθνλνκηθφ ξφιν ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο. Γηα ηε δηαηήξεζή ηεο, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξνηείλεη λα κελ ζπκπεξηιεθζεί ζηνπο λένπο θαλφλεο γηα ηελ πξφζβαζε ζηνπο πφξνπο. Απηφ δελ ζεκαίλεη φηη δελ ζα ππνρξενχηαη λα ζέβεηαη ηνπο θαλφλεο πνπ αθνξνχλ ηε δηαηήξεζε, ελψ παξάιιεια ζα ζπλερίζεη λα απνιαχεη νξηζκέλσλ εμαηξέζεσλ, ηδίσο φζνλ αθνξά ηνλ έιεγρν θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο δξαζηεξηφηεηάο ηεο, πξνθεηκέλνπ λα ηεξείηαη ε αλαινγηθφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηχπνπ ππνρξέσζεο. Γελ είλαη κφλνλ νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο, αιιά θαη ηα κηθξά ζθάθε πνπ δίλνπλ δσή ζηνπο ιηκέλεο. Σα αιηεχκαηά ηνπο ζπληεξνχλ πνιιέο πηπρέο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, φπσο ην εκπφξην, ηελ εζηίαζε, ηνλ ηνπξηζκφ θαη νξηζκέλεο κνξθέο κεηαπνίεζεο. Ζ νηθνλνκηθή πγεία ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο ζπκβάιιεη, επνκέλσο, ζηε δηαηήξεζε ηνπ θνηλσληθννηθνλνκηθνχ αθφκε θαη ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηζηνχ ζε πνιιέο παξάθηηεο πεξηνρέο, ηδίσο ζηε λφηηα Δπξψπε θαη ζηηο εμφρσο απφθεληξεο πεξηθέξεηεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη ζηα θξάηε κέιε λα ιάβνπλ εηδηθά κέηξα γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν ζηνιίζθν, ν νπνίνο ζα παξακείλεη εθηφο ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ κεηαβηβάζηκσλ αιηεπηηθψλ πνζνζηψζεσλ ή αιηεπηηθψλ πξνζπαζεηψλ. κσο, ηα ελ ιφγσ κέηξα πξέπεη λα επηδηψθνπλ έλαλ ζαθή ζηφρν: ηη ζηήπιξη μιαρ ππάζινηρ, έξςπνηρ και συπίρ αποκλειζμούρ ανάπηςξηρ ζπκβάιινληαο ζηελ αλάπηπμε βηψζηκεο αιηείαο κε κηθξφ αληίθηππν ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ. ην πιαίζην απηφ, ζα πξέπεη λα ελζαξξπλζνχλ ε θαηλνηνκία θαη νη επηζηεκνληθέο γλψζεηο. Ζ κηθξή παξάθηηα αιηεία δελ είλαη ην ζεκαληηθφηεξν ηκήκα ηεο επξσπατθήο αιηείαο απφ άπνςε αιηεπκάησλ, αιιά είλαη ην ηκήκα πνπ αθνξά ηνλ κεγαιχηεξν αξηζκφ αιηέσλ θαη ζθαθψλ. Αξηζκεί ζθάθε, ήηνη πεξίπνπ ηα ηξία ηέηαξηα ησλ θαηαγεγξακκέλσλ αιηεπηηθψλ ζθαθψλ ζην επξσπατθφ λενιφγην. Δπνκέλσο, ν αληίθηππνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο αιηείαο ζηνπο παξάθηηνπο πφξνπο θαη ζην παξάθηην πεξηβάιινλ δελ πξέπεη λα ππνηηκάηαη. Πφζν κάιινλ πνπ ε παξάθηηα δψλε ζπγθεληξψλεη ζεκαληηθφ κέξνο ηεο ζαιάζζηαο δσήο, θαη εηδηθφηεξα ηηο πεξηνρέο αλαπαξαγσγήο θαη εθθφιαςεο πνιιψλ εηδψλ, γεγνλφο πνπ ηελ θαζηζηά εμάιινπ ηδηαίηεξα ειθπζηηθή γηα ηνπο αιηείο. Δπνκέλσο, πξέπεη λα απνθεπρζεί ε αλάπηπμε ππεξβνιηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηε ζπγθεθξηκέλε δψλε. Καηά ηα ινηπά, ηα θξάηε κέιε ζα είλαη ππεχζπλα λα ιάβνπλ κέηξα πξνζαξκνζκέλα ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηεο πεξηνρήο ηνπο θαη ζηελ ηδηαηηεξφηεηα ηεο παξάθηηαο αιηείαο ηνπο. Πξάγκαηη, ηα θξάηε κέιε είλαη εθείλα πνπ πξέπεη λα αλαπηχμνπλ ηα κέηξα δηαηήξεζεο ησλ πφξσλ θαη δηαρείξηζεο ηεο αιηείαο ζηα ρσξηθά ηνπο χδαηα, δειαδή εληφο ηεο δψλεο ησλ 12 λαπηηθψλ κηιίσλ. Δπίζεο, εθείλα πξέπεη λα απνθαζίζνπλ ην ζχζηεκα απνλνκήο αιηεπηηθψλ δπλαηνηήησλ 12

13 ζηα ζθάθε ηνπ ελ ιφγσ ζηφινπ. Χζηφζν, ε Δπηηξνπή πξέπεη λα ελεκεξψλεηαη ζρεηηθά, φπσο θαη γηα ηα κέηξα δηαρείξηζεο ζε πεξίπησζε πνπ αθνξνχλ ηνπο ζηφινπο θαη άιισλ θξαηψλ κειψλ. Δπνκέλσο, ζηελ πεξίπησζε απηή ζα πξέπεη λα αλακέλεηαη αλαπξνζαξκνγή ηνπ ζηφινπ. Ζ Δπηηξνπή ζπληζηά λα αληηζηαζκηζζεί ε κείσζε ηεο αιηεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο δηεπθνιχλνληαο επίζεο ηνλ επαγγεικαηηθφ αλαπξνζαλαηνιηζκφ θαη ηε δηαθνξνπνίεζε ησλ εηζνδεκάησλ. ηελ πξννπηηθή απηή, ε ζηαζεξή θαη βηψζηκε αλάπηπμε ηεο πδαηνθαιιηέξγεηαο ζεσξείηαη ζεκαληηθή επθαηξία γηα ηελ παξάθηηα δψλε. ( ) Πεξηθεξεηνπνηεκέλε πξνζέγγηζε επηθεληξσκέλε ζηνπο ηύπνπο αιηείαο Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξνηείλεη έλα λέν πιαίζην γηα ηε δηαθπβέξλεζε ηεο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο, θαζψο ε δηαπίζησζε ηεο Πξάζηλεο Βίβινπ δελ επηδέρεηαη ακθηζβήηεζε: έλα ζχζηεκα ιήςεο απνθάζεσλ κε βξαρππξφζεζκν νξίδνληα, κηθξνδηαρείξηζε ζην αλψηαην επίπεδν ζε έλα ζπγθεληξσηηθφ θαη πεξηνξηζηηθφ πιαίζην, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ έιιεηςε ζπκκεηνρήο ησλ αιηέσλ, είλαη κεξηθά απφ ηα πέληε θχξηα δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θαηάζηαζεο απηήο, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη λα πεξηνξηζζεί ην θαλνληζηηθφ έξγν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηελ επίηεπμε ζπκθσλίαο ζε έλα γεληθφ πιαίζην, ην νπνίν ζα πεξηιακβάλεη ηνπο ζηφρνπο, ηα ειάρηζηα θνηλά πξφηππα θαη ην ρξνλνδηάγξακκα, ελψ ε εθαξκνγή ζα γίλεηαη απφ ηα θξάηε κέιε ζε έλα επίπεδν εγγχηεξα ζηελ ηνπηθή πξαγκαηηθφηεηα, κε ηελ πιήξε ζπκκεηνρή ηνπ θιάδνπ. Αο εμεηάζνπκε ην παξάδεηγκα ελφο πνιπεηνχο ζρεδίνπ. Σν πκβνχιην θαη ην Κνηλνβνχιην ζα αλαιάβνπλ ηνλ θαζνξηζκφ ηεο έθηαζεο ηνπ ζρεδίνπ (ηα απνζέκαηα ή ηνπο ηχπνπο αιηείαο πνπ ζα αθνξά), ηνπο γεληθνχο θαη πνζνηηθνπνηήζηκνπο ζηφρνπο (ην πνζνζηφ ζλεζηκφηεηαο αλά είδνο πνπ πξέπεη λα ηεξείηαη, ηνλ φγθν βηνκάδαο αλαπαξαγσγήο πνπ πξέπεη λα επηηεπρζεί ή/θαη ηα θαζεζηψηα αιηείαο), ην ρξνλνδηάγξακκα. Σα θξάηε κέιε ζα κπνξνχλ ζηε ζπλέρεηα λα ζπγθεθξηκελνπνηήζνπλ ηνπο ζηφρνπο απηνχο ππφ κνξθή εθαξκνζηέσλ κέηξσλ πξνζαξκνζκέλσλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ησλ ηχπσλ αιηείαο θαη ησλ αιηεπηηθψλ πεδίσλ ηνπο. Γηα λα επαλέιζνπκε ζην παξάδεηγκα ηνπ πνιπεηνχο ζρεδίνπ, θάζε ελδηαθεξφκελν θξάηνο κέινο ζα κπνξεί λα ιακβάλεη ην ίδην ηα κέηξα ζπληήξεζεο πνπ πξέπεη λα ζεζπηζζνχλ, ηα κέηξα κείσζεο ηνπ ζηφινπ πνπ ζπκκεηέρεη ζηνπο νηθείνπο ηχπνπο αιηείαο, θαη ηα κέηξα πεξηνξηζκνχ ησλ παξεκπη- πηφλησλ αιηεπκάησλ. Ζ Δπηηξνπή ζα εθηειεί ηα θαζήθνληά ηεο σο ζεκαηνθχιαθα ηεο λνκνζεζίαο, δηαζθαιίδνληαο φηη ηα κέηξα απηά επηηξέπνπλ ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ απνθαζίζζεθαλ ζην επίπεδν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Πξέπεη, σζηφζν, λα ιεθζεί ππφςε ην γεγνλφο φηη ηα πεξηζζφηεξα κεγάια απνζέκαηα ησλ θνηλνηηθψλ πδάησλ απνηεινχλ αληηθείκελν εθκεηάιιεπζεο απφ ηνπο ζηφινπο πεξηζζφηεξσλ θξαηψλ κειψλ. Δπνκέλσο, ππφ ηδαληθέο ζπλζήθεο, ηα κέηξα εθαξκνγήο πνπ απνθαζίδνληαη απφ ηα δηάθνξα θξάηε κέιε πξέπεη λα είλαη ζπκβαηά κεηαμχ ηνπο ζην πιαίζην ηνπ ίδηνπ ηχπνπ αιηείαο. ηελ πεξίπησζε απηή, ηα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα ζπληνλίδνληαη κεηαμχ ηνπο, αιιά ζα επηιέγνπλ ηα ίδηα ηε κνξθή ηνπ ελ ιφγσ ζπληνληζκνχ. Γελ ππάξρεη πξφζεζε λα ππνρξεσζνχλ ηα θξάηε κέιε λα εληα- ρζνχλ φια, απηνκάησο θαη ακέζσο ζην ελ ιφγσ ζχζηεκα, φζνλ αθνξά είηε ηελ απνθέληξσζε είηε ηνλ ζπληνληζκφ ησλ ηχπσλ αιηείαο. Ζ Δπηηξνπή γλσξίδεη φηη θάηη ηέηνην ζα γίλεη αλάινγα κε ηε βνχιεζε ησλ θξαηψλ, κε ηα δεκνζηνλνκηθά κέζα θαη κε ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα ζπλεξγάδνληαη. Γηα παξάδεηγκα, ζηε Βαιηηθή, ππάξρεη ήδε ηζρπξή παξάδνζε πεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο, ε νπνία αλακέλεηαη λα δηεπθνιχλεη ηνλ ζπληνληζκφ αλά ηχπν αιηείαο απηφ δελ ηζρχεη πάληνηε ζε άιιεο πεξηνρέο. Δπνκέλσο, ε απνθέληξσζε θαη ε ζπλεξγαζία ζε επίπεδν ζαιάζζησλ ιεθαλψλ ζα εμειηρζνχλ κε ζηαδηαθφ θαη επέιηθην ηξφπν. 13

14 ε θάζε πεξίπησζε, ν ξφινο ησλ γλσκνδνηηθψλ ζπκβνπιίσλ πξέπεη λα εμειηρζεί. ε έλα απνθεληξσκέλν ζχζηεκα, δελ ζα κπνξνχλ πιένλ λα πεξηνξίδνληαη ζηελ παξνρή ζπκβνπιψλ ζηελ Δπηηξνπή, αιιά ζα πξέπεη λα ζπκβνπιεχνπλ θαη ηα θξάηε κέιε, ηα νπνία ζα έρνπλ λα εθηειέζνπλ θαλνληζηηθφ έξγν. Ζ απνθέληξσζε δελ ζα έρεη κφλνλ ζεζκηθέο ζπλέπεηεο. Σν θχξην πιενλέθηεκά ηεο είλαη φηη δεκηνπξγεί πξννπηηθέο ελεξγνχ ζπκκεηνρήο ησλ αιηέσλ ζηε ζέζπηζε ησλ κέηξσλ δηαρείξηζεο. ηελ Δπξψπε ππάξρνπλ ήδε παξαδείγκαηα ζπλδηαρείξηζεο θαη ε Δπηηξνπή ζα επηζπκνχζε λα γεληθεπζνχλ. ην πιαίζην απηφ, θαζνξηζηηθφ ξφιν ζα δηαδξακαηίζνπλ νη νξγα- λψζεηο παξαγσγψλ (ΟΠ). Παξφηη ην πξψην θαζήθνλ ηνπο παξακέλεη ε κέξηκλα γηα ηελ εκπνξία ησλ αιηεπηηθψλ πξντφλησλ ησλ κειψλ ηνπο, ε Δπηηξνπή επηζπκεί λα ηνπο αλαηεζεί απφ ηα θξάηε κέιε ε απνζηνιή δηαζθάιηζεο ηνπ βηψζηκνπ ραξαθηήξα ησλ αιηεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Οη ΟΠ ζα κπνξνχζαλ λα αζρνινχ- ληαη, ιφγνπ ράξε, κε ηε ζπιινγηθή δηαρείξηζε ησλ κεηαβηβάζηκσλ αιηεπηηθψλ πνζνζηψζεσλ ή αιηεπηηθψλ πξνζπαζεηψλ. Μεξηκλψληαο ψζηε θάζε κέινο λα δηαζέηεη ηηο αλαγθαίεο πνζν- ζηψζεηο γηα ηελ θάιπςε φισλ ησλ εηδψλ πνπ ελδέρεηαη λα αιηεχζεη, νη ΟΠ κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ ζηε κείσζε ησλ αλεπηζχκεησλ παξεκπηπηφλησλ αιηεπκάησλ. Οκνίσο, νη ΟΠ κπνξνχλ λα ζπκθσ- λήζνπλ θάζε κέηξν δηαρείξηζεο ηχπνπ αιηείαο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ ζεζπίδνληαη απφ ηελ εζληθή ή ηελ θεληξηθή λνκνζεζία ή, αθφκε, λα ζεζπίζνπλ ζηφρνπο φζνλ αθνξά ηνλ έιεγρν θαη ηελ παξαθνινχζεζε ησλ ελ ιφγσ κέηξσλ. ( ) Δθαξκνγή εθηόο ΔΔ ησλ αξρώλ πνπ ηζρύνπλ ζηελ ΔΔ Σα ζθάθε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αιηεχνπλ ζε φιεο ηηο ζάιαζζεο ηνπ θφζκνπ. ην πιαίζην ηεο παξνχζαο κεηαξξχζκηζεο, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή επαλαιακβάλεη ηε βνχιεζή ηεο λα πξνσζήζεη ελεξγά ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν ηηο αξρέο πνπ πξναζπίδεηαη ζηα θνηλνηηθά χδαηα, δειαδή ηε βηψζηκε εθκεηάιιεπζε ησλ αιηεπηηθψλ πφξσλ θαη ηνλ ζεβαζκφ ησλ νηθνζπζηεκάησλ. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη ηελ αλάιεςε δξάζεο ζην επίπεδν ησλ δηεζλψλ νξγαληζκψλ, ησλ πεξηθεξεηαθψλ νξγαλψζεσλ δηαρείξηζεο ηεο αιηείαο θαη κέζσ ζπκθσληψλ ζχκπξαμεο κε ηα ηξίηα θξάηε. Οη αξρέο ηεο βησζηκφηεηαο, ηεο δηαρείξηζεο πνπ βαζίδεηαη ζην νηθνζχζηεκα θαη ηεο κέγηζηεο βηψζηκεο απφδνζεο, νη νπνίεο εθαξκφδνληαη ζηελ Δπξψπε, πξέπεη λα απνηεινχλ ηνλ θαλφλα θαη ζε παγθφζκην επίπεδν. ην πιαίζην απηφ, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη λα απνθηήζεη ε ΔΔ ηα κέζα γηα ηελ ελίζρπζε ηεο δηεζλνχο δξάζεο ηεο. πγθεθξηκέλα, ε δηαθπβέξλεζε ηεο ππεξπφληηαο αιηείαο πξαγκαηνπνηείηαη ζε ηξία επίπεδα. ε παγθφζκην επίπεδν, ζηνπο κεγάινπο πνιπκεξείο νξγαληζκνχο: γηα παξάδεηγκα, ζηνλ Οξγαληζκφ Δπηζηηηζκνχ θαη Γεσξγίαο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (FAO), ν νπνίνο απνηειεί ηελ αηρκή ηνπ δφξαηνο παγθνζκίσο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο παξάλνκεο αιηείαο. ε επίπεδν κεγάισλ ζαιάζζησλ πεξηνρψλ, ζηηο πεξηθεξεηαθέο νξγαλψζεηο δηαρείξηζεο ηεο αιηείαο (ΠΟΓΑ), νη νπνίεο ζπγθεληξψλνπλ ηα αιηεπηηθά θξάηε γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ αλνηθηήο ζάιαζζαο ζε κηα ζάιαζζα ή ζε ηκήκα σθεαλνχ: γηα παξάδεηγκα, ε Δπηηξνπή Αιηείαο ηνπ Βνξεηναλαηνιηθνχ Αηιαληηθνχ (NEAFC), ε Γηεζλήο Δπηηξνπή γηα ηε Γηαηήξεζε ησλ Θπλλνεηδψλ ηνπ Αηιαληηθνχ (ICCAT) ή ε Γεληθή Δπηηξνπή Αιηείαο γηα ηε Μεζφγεην (ΓΔΑΜ). ην επίπεδν ησλ απνθιεηζηηθψλ νηθνλνκηθψλ δσλψλ ησλ ηξίησλ θξαηψλ, κέζσ δηκεξψλ ζπκθσληψλ ζχκπξαμεο πνπ ζπλάπηεη ε Δπηηξνπή εμ νλφκαηνο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κε ηα ελ ιφγσ θξάηε. Καηά ηελ Δπηηξνπή, ε Δπξσπατθή Έλσζε πξέπεη λα δεζκεπζεί θαη ζηα ηξία απηά επίπεδα, πξνθεηκέλνπ νη 14

15 ζπζηάζεηο πνπ εγθξίζεθαλ απφ ηνπο πνιπκεξείο νξγαληζκνχο, νη ξπζκίζεηο ησλ ΠΟΓΑ θαη ε λνκνζεζία γηα ηελ αιηεία ησλ ηξίησλ θξαηψλ λα εθαξκφδνληαη κε απζηεξφηεηα. ην πιαίζην απηφ, ζπλερίδεη επίζεο ηε δέζκεπζή ηεο φζνλ αθνξά ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο παξάλνκεο, ιαζξαίαο θαη άλαξρεο αιηείαο. Δπηζπκεί λα εξγαζζεί γηα λα εληζρχζεη ηελ εμνπζία θαη ηνλ ξφιν ησλ νξγαληζκψλ θαη ησλ ΠΟΓΑ, ηδίσο βνεζψληαο ηνπο λα βειηηψζνπλ ηηο επηζηεκνληθέο γλψζεηο ηνπο γηα ηνπο πφξνπο θαη ηα νηθνζπζηήκαηα πνπ πξέπεη λα δηαρεηξηζζνχλ. Απηή είλαη, άιισζηε, ε απαξαίηεηε βάζε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ απνζεκάησλ ζηε κέγηζηε βηψζηκε απφδνζή ηνπο. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε πέξαζε απφ ηελ έλλνηα ησλ αιηεπηηθψλ ζπκθσληψλ ζηελ έλλνηα ησλ αιηεπηηθψλ ζπκπξάμεσλ. Ζ δηαθνξά είλαη ζεκαληηθή: ε ΔΔ δελ ήζειε λα πεξηνξηζζεί πιένλ ζηελ αγνξά απφ ηα ηξίηα θξάηε (ζπλήζσο, αλαπηπζζφκελα θξάηε) ηεο άδεηαο αιηείαο ησλ επξσπατθψλ ζθαθψλ ζηα χδαηά ηνπο. Ήζειε λα πξαγκαηνπνηείηαη ε εθκεηάιιεπζε απηή κε ηε ζπλεξγαζία ηεο αξκφδηαο γηα ηελ αιηεία αξρήο θάζε θξάηνπο, βνεζψληαο ηελ λα βειηηψζεη ηε βηψζηκε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ ηεο. ήκεξα, ε Δπηηξνπή ζέιεη λα πξνρσξήζεη πεξηζζφηεξν ζηε βηψζηκε αιηεπηηθή δηαρείξηζε ηεο απνθιεηζηηθήο νηθνλνκηθήο δψλεο ησλ θξαηψλ εηαίξσλ ηεο. Θέιεη λα δεζκεπζεί ε Δπξσπατθή Έλσζε λα βαζίδεη ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ πφξσλ ησλ εηαίξσλ ηεο ζηελ αξρή ηεο κέγηζηεο βηψζηκεο απφδνζεο θαη λα κελ αιηεχεη παξά κφλνλ ην πιεφλαζκα πνπ δελ εθκεηαιιεχνληαη νη ηνπηθνί αιηείο. Δπνκέλσο, ε δξαζηεξηφηεηα απηή ζα πξέπεη λα βαζηζζεί, αθελφο, ζηηο βέιηηζηεο δηαζέζηκεο επηζηεκνληθέο αμηνινγήζεηο θαη, αθεηέξνπ, ζηελ πιήξε δηαθάλεηα ηνπ ηξίηνπ θξάηνπο φζνλ αθνξά ηελ αιηεπηηθή πξνζπάζεηα πνπ αζθείηαη ζηα χδαηά ηνπ, ηφζν απφ ηνπηθνχο αιηείο φζν θαη απφ ζθάθε άιιεο πξνέιεπζεο. Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή ζα πξέπεη επίζεο λα αλαπηπρζεί ζε έλα πιαίζην ειέγρνπ θαη απνηειεζκαηηθήο επνπηείαο. Ζ Δπηηξνπή ζπληζηά επίζεο ηε ζπκπεξίιεςε ζηηο ζπκθσλίεο ζχκπξαμεο κηαο ξήηξαο αλαζηνιήο, ε νπνία ζα ζπλδέεηαη κε ηελ ηήξεζε ησλ αλζξψπηλσλ δηθαησκάησλ απφ ην δηθαηνχρν θξάηνο ηεο ζπκθσλίαο. ( ) Μηα εθζηξαηεία επαηζζεηνπνίεζεο ησλ θαηαλαισηώλ Οη θαηαλαισηέο αζθνχλ ζεκαληηθή επηξξνή ζηελ αγνξά αιηεπηηθψλ πξντφλησλ, κέζσ ηεο αγνξαζηηθήο ηνπο ηζρχνο. Γη απηφ θαη ε Δπηηξνπή απνθάζηζε λα εγθαηληάζεη κηα κεγάιε εθζηξαηεία επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ θνηλνχ απεπζπλφκελε θαηά θχξην ιφγν ζηνπο θαηαλαισηέο, ζην πιαίζην ηεο πξνζπάζεηάο ηεο λα θαηαζηήζεη ηελ επξσπατθή αιηεία πην βηψζηκε κέζσ κηαο κεηαξξχζκηζεο ηεο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο. Ζ εθζηξαηεία πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν δηαιέγεηο ηα ςάξηα ζνπ, έρεη ζρεδηαζηεί εηδηθά γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ θαηαλαισηψλ, ησλ ιηαλεκπφξσλ θαη άιισλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ ζρεηηθά κε ηηο αιιαγέο φζνλ αθνξά ηε δηαρείξηζε ηεο αιηείαο ζηελ Δπξψπε. ζνλ αθνξά ηνπο θαηαλαισηέο, απεπζχλεηαη εηδηθά ζε νκάδεο ζηφρν πνπ ζεσξνχληαη θαηά θχξην ιφγν ππεχζπλεο γηα ηηο θαηαλαισηηθέο επηινγέο πνπ ππαγνξεχνπλ πνηα είδε ςαξηψλ θαη ζαιαζζηλψλ θαηαιήγνπλ ζην νηθνγελεηαθφ ηξαπέδη. Ζ Δπηηξνπή ζέιεη ινηπφλ λα επηθνηλσλήζεη απεπζείαο κε ην θνηλφ ζρεηηθά κε απηφ ην ζέκα. Δίλαη πξνθαλέο φηη κεγάιεο κεξίδεο ηνπ θαηαλαισηηθνχ θνηλνχ ζπκκεξίδνληαη ηνλ έληνλν πξνβιεκαηηζκφ ζρεηηθά κε ην κέιινλ ηεο επξσπατθήο αιηείαο, θαη ήδε ελζηεξλίδνληαη ην πλεχκα ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο ΚΑΛΠ. ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, γηα παξάδεηγκα, κηα κεγάιε εθζηξαηεία ζρεηηθά κε ηηο απνξξίςεηο απφ ηα αιηεπηηθά ζθάθε, κε ηε ζπκκεηνρή δηάζεκσλ ζεθ ζηελ πξψηε γξακκή θαη κε ηελ ππνζηήξημε θαηαζηεκάησλ ιηαληθήο, νξγαλψζεσλ αιηείαο, θξαηηθψλ θνξέσλ θαη πεξηβαιινληηθψλ νξγαλψζεσλ θαηάθεξε λα ζπγθεληξψζεη επξεία ππνζηήξημε. Ζ εθζηξαηεία διαλέγειρ ηα τάπια ζος θηινδνμεί λα απνηειέζεη ηελ απάληεζε ζηνλ δηάρπην πξνβιεκαηηζκφ 15

16 ζρεηηθά κε ην κέιινλ ηεο αιηείαο, δείρλνληαο ζηνπο πνιίηεο πψο ε κεηαξξχζκηζε ηεο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο ζα αληηκεησπίζεη ηα πξνβιήκαηα. Σαπηφρξνλα, καο δείρλεη ηη κπνξνχκε λα θάλνπκε φινη καο, μεθηλψληαο απφ ζήκεξα θηφιαο, γηα λα πξνζηαηεχζνπκε ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ θαη λα ζηεξίμνπκε ηνλ θιάδν ηεο αιηείαο ζηελ Δπξψπε. Ππξήλαο ηεο εθζηξαηείαο είλαη έλαο δηθηπαθφο ηφπνο πνπ αλαδεηθλχεη ηνλ ξφιν ησλ θαηαλαισηψλ θαη ησλ ιηαλεκπφξσλ ζηε κεηάβαζε πξνο ηελ αεηθφξν αιηεία ζηελ Δπξψπε. Έλα θνπίδ γεληθψλ γλψζεσλ ζρεηηθά κε ηελ επξσπατθή αιηεία δίλεη έλαλ πην δηαδξαζηηθφ θαη ηαπηφρξνλα εθπαηδεπηηθφ ραξαθηήξα ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν. Οη επηζθέπηεο ζα κάζνπλ γηα ηελ χπαξμε απηνχ ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ κέζσ θπιιαδίσλ ή θαηαρσξήζεσλ ζε έληππα κέζα ελεκέξσζεο θαη ζε άιινπο δηθηπαθνχο ηφπνπο, πνπ ζα επηιεγνχλ βάζεη ηεο ειθπζηηθφηεηάο ηνπο γηα ηηο νκάδεο-ζηφρν ηεο εθζηξαηείαο. Έρεη επίζεο εηνηκαζηεί βηληενζθνπεκέλν πιηθφ πνπ ζα δηαλεκεζεί ρσξίο πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα ζε ηειενπηηθνχο ζηαζκνχο. Πεξηέρεη βηληενιήςεηο θαη ερνγξαθήζεηο αιηέσλ, ζεθ, ζακψλσλ εζηηαηνξίσλ, θαηαλαισηψλ ζε ζνχπεξ κάξθεη θαζψο θαη ηεο Δπηηξφπνπ, θαη ζα βνεζήζεη ηνπο εηδεζενγξαθηθνχο νξγαληζκνχο λα εηνηκάζνπλ ξεπνξηάδ ζρεηηθά κε απηφ ην ζέκα Ζ δηαθεκηζηηθή θαηαρψξεζε είλαη κία απφ ηηο αθίζεο ηεο εθζηξαηείαο, θαη ζπγθεθξηκέλα απηή πνπ απεηθνλίδεη κηα αξπάγε πάλσ απφ έλαλ πάγθν ηρζπνπσιείνπ, ζπλνδεπφκελε απφ ην ζιφγθαλ Πψο επηιέγεηε ην ςάξη ζαο;. Δίλαη κηα δπλαηή εηθφλα πνπ σζεί ηνλ θαηαλαισηή λα ζθεθηεί ηη αγνξάδεη θαη λα κάζεη πεξηζζφηεξα γηα ηα πξντφληα πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά, δίλνληαο έκθαζε ζηνλ αληίθηππν ησλ θαηαλαισηηθψλ ηνπ επηινγψλ. Σν ίδην κήλπκα πεξηέρεηαη θαη ζε έλα αλάιαθξν βίληεν πνπ ζρεδηάζηεθε γηα ηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηεο εθζηξαηείαο. Σν βίληεν απηφ δείρλεη έλα αγφξη πνπ έρεη βγεη γηα ςψληα κε ηε κεηέξα ηνπ λα παίδεη κε ηελ αξπάγε πνπ θξέκεηαη πάλσ απφ ηνλ πάγθν ηνπ ηρζπνπσιείνπ ζαλ λα πξφθεηηαη γηα ην παηρληδνκεράλεκα φπνπ βάδεη θαλείο θέξκαηα θαη πξνζπαζεί λα ςαξέςεη δηάθνξα δσξάθηα. Ζ εθζηξαηεία φκσο δελ απνζθνπεί ζηελ απνκάθξπλζε ησλ θαηαλαισηψλ απφ ηελ αγνξά θαη θαηαλάισζε ςαξηψλ ην αληίζεην κάιηζηα: ην κήλπκά ηεο είλαη φηη πξέπεη λα ζπλερίζνπκε λα ηξψκε ςάξηα ζην πιαίζην κηαο πγηεηλήο δηαηξνθήο. Σν κήλπκα απηφ ζπλάδεη κε ηνλ ζηφρν ηεο Δπηηξνπήο λα αλαδσνγνλήζεη ηνλ αιηεπηηθφ θιάδν ηνλψλνληαο ηε δήηεζε γηα αιηεπηηθά πξντφληα πνπ πξνέξρνληαη απφ αεηθφξνπο αιηεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη πξνσζψληαο ηε δηάζεζε ζηελ αγνξά κεγαιχηεξεο πνηθηιίαο εηδψλ, πνιιά απφ ηα νπνία απηή ηε ζηηγκή απνξξίπηνληαη απφ ηα αιηεπηηθά ζθάθε. Ζ εθζηξαηεία διαλέγειρ ηα τάπια ζος ζα βνεζήζεη ηνπο θαηαλαισηέο λα ληψζνπλ κεγαιχηεξε απηνπεπνίζεζε φηαλ ςσλίδνπλ ςάξηα θαη ζαιαζζηλά θαη ζα δψζεη ζηνπο ιηαλεκπφξνπο ηα κέζα λα θαζνδεγνχλ ηνπο πειάηεο ηνπο ζηηο αγνξέο ηνπο. Πξνεηνηκάδεη ηνπο θαηαλαισηέο ψζηε λα ιακβάλνπλ πιήξσο ππφςε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ηνπο δηαβηβάδνπλ νη αιηείο θαη αλαδεηθλχεη ην γεγνλφο φηη πνιιά πξντφληα αεηθφξνπ αιηείαο είλαη ήδε επξέσο δηαζέζηκα ζηελ αγνξά. Σαπηφρξνλα, ππνγξακκίδεη ηελ αηνκηθή καο επζχλε θαηά ηελ αγνξά θαη θαηαλάισζε αιηεπηηθψλ πξντφλησλ. ην θάησ-θάησ, αλ ζέινπκε λα ιχζνπκε ην πξφβιεκα ηεο ππεξαιίεπζεο, πξέπεη λα μεθηλήζνπκε απφ ηνλ ηειηθφ ρξήζηε, ηνλ απιφ θαηαλαισηή. ( ) 16

17 Slow Fish: κηα έθζεζε γηα ηελ αεηθόξν αιηεία Δδψ θαη κεξηθά ρξφληα ε Γέλνβα ηεο Ηηαιίαο θηινμελεί ηελ εθδήισζε κε ηίηιν «Slow Fish». Απνηειεί έλα παξαθιάδη ηνπ θηλήκαηνο «Slow Food» πνπ πξνάγεη κηα ζαιάζζηα γαζηξνλνκία βαζηζκέλε ζε ηνπηθά πξντφληα εληφο επνρήο, πξνεξρφκελα απφ ηελ αεηθφξν αιηεία θαη πδαηνθαιιηέξγεηα. Απφ ην 2003, ε έθζεζε Slow Fish δηνξγαλψλεηαη θάζε δχν ρξφληα ζηε Γέλνβα. Γηνξγαλσηήο είλαη ε έλσζε Slow Food, έλα δηεζλέο θίλεκα πνπ ηδξχζεθε απφ ηνλ Ηηαιφ θνηλσληνιφγν θαη θξηηηθφ γαζηξνλνκίαο Carlo Petrini, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ πεξηθέξεηα ηεο Ληγνχξηαο. Σν θίλεκα απηφ, πνπ γελλήζεθε σο αληίδξαζε ζηελ νκνηνγέλεηα ησλ ηαρπθαγείσλ, επηδηψθεη λα δηαθπιάμεη ηελ πνηνηηθή θνπδίλα πνπ βαζίδεηαη ζε γεσξγηθά πξντφληα εληφο επνρήο, πνπ θαιιηεξγνχληαη θπζηθά κε ήπηεο κεζφδνπο. Σν θίλεκα Slow Food θηινδνμεί επίζεο λα πξνάγεη κηα θαζαξά ηνπηθή γεσξγηθή παξάδνζε, βαζηζκέλε ζηελ πνηθηινκνξθία ησλ πξντφλησλ. ην ίδην πιαίζην ηεο δηαθχιαμεο ηεο πνηφηεηαο θαη ηνπ ζεβαζκνχ πξνο ηε θχζε, ην θίλεκα Slow Fish ζέιεη λα δψζεη έκθαζε ζηα πξντφληα ηεο αεηθφξνπ αιηείαο θαη λα σζήζεη ηνπο θαηαλαισηέο λα αμηνπνηήζνπλ πεξηζζφηεξν ηε κεγάιε πνηθηιία πξντφλησλ πνπ κπνξεί λα ηνπο πξνζθέξεη ε ζάιαζζα. Γηα λα ην πεηχρεη απηφ, ην θίλεκα Slow Fish πξνζπαζεί λα ζηξέςεη ην θαηαλαισηηθφ θνηλφ καθξηά απφ ηα πιένλ δεκνθηιή είδε, πνπ πθίζηαληαη δπζαλάινγε πίεζε απφ ηνπο αιηείο, π.ρ. ηφλνο, μηθίαο ή ηα κηθξνχ κεγέζνπο ςάξηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ηεγάληζκα θαη είλαη ζπλήζσο ηρζχδηα δηαθφξσλ εηδψλ. θνπφο ηνπ θηλήκαηνο είλαη λα αλαδείμεη ηα μεραζκέλα είδε, πνπ έρνπλ σζηφζν γαζηξνλνκηθή αμία, φπσο ην ζθνπκπξί, ε ιακπνχγγα, ε καξίδα. Έλαο άιινο ζηφρνο ηνπ είλαη ν ζεβαζκφο ησλ αιηεπηηθψλ πεξηφδσλ θαη ε επηινγή πξντφλησλ εληφο επνρήο. Ζ έθζεζε Slow Fish είλαη πάλσ απφ φια κηα γαζηξνλνκηθή εθδήισζε. Αλ θαη νη ηξφπνη παξαγσγήο δελ αγλννχληαη ην θεληξηθφ ζέκα θέηνο ήηαλ ε κηθξή παξάθηηα αιηεία ηα πεξίπηεξα ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ δίλνπλ έκθαζε ζηελ αλάδεημε ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο ηνπο. Οη ζεθ έρνπλ πξνεμάξρνπζα ζέζε ζηελ εθδήισζε, αθνχ ην θίλεκα ζεσξεί εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνπο ξφιν. Σν θνηλφ ηνπο ηηκά ηδηαηηέξσο, θαζψο ζπλσζηίδεηαη ζηηο επηδείμεηο θαη ηα εξγαζηήξηα γεπζηγλσζίαο. Ζ έθζεζε είλαη επίζεο ηδηαηηέξσο αγαπεηή ζηνπο λένπο θαη ηα παηδηά, κε πνιιέο εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο γηα απηέο ηηο ειηθίεο. Ο αγψλαο ηνπ θηλήκαηνο Slow Fish είλαη ηαπηφρξνλα ν αγψλαο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ε νπνία ζπκκεηείρε ζηελ έθζεζε κε δηθφ ηεο πεξίπηεξν, αθνχ ηα ζέκαηα πνπ ζίγεη ηέκλνληαη κε ηα ζέκαηα ηεο επξείαο εθζηξαηείαο πνπ ζπλνδεχεη ηελ πξφηαζε κεηαξξχζκηζεο ηεο θνηλήο αιηεπηηθήο πνιηηηθήο πνπ έρεη θαηαζέζεη ε ηειεπηαία. Ζ Μαξία Γακαλάθε, Δπξσπαία Δπίηξνπνο Θαιάζζηαο Πνιηηηθήο θαη Αιηείαο, επηζθέθζεθε ηα πεξίπηεξα ηεο έθζεζεο θαη ππελζχκηζε φηη ην ςάξη εμαθνινπζεί λα απνηειεί έλα πγηεηλφ πξντφλ, πνιχηηκν ζχκκαρν γηα ηελ πγεία. ( ) TAC 2012: λέα πξόνδνο πξνο ηε κέγηζηε δηαξθή απόδνζε Σν 2012 ζα είλαη ην δεχηεξν έηνο ηεο πνξείαο ηεο επξσπατθήο αιηείαο πξνο ηε κέγηζηε δηαξθή απφδνζε. Με βάζε ηηο ζπζηάζεηο επηζηεκφλσλ, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή αλαθνηλψλεη πψο ζθνπεχεη λα εθπνλήζεη ηηο πξνηάζεηο αιηεπηηθψλ δπλαηνηήησλ πνπ ζα παξνπζηάζεη ην θζηλφπσξν. Απηή ε κεζνδνινγία πξνβιέπεη κηα δηαδηθαζία δηαβνχιεπζεο κε ηα ελδηαθεξφκελα κέξε ηνπ θιάδνπ θαζψο θαη κε ηνπο πνιίηεο ψζηε λα θαηαζέζνπλ ηελ άπνςή ηνπο ζρεηηθά κε ηελ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο. Κάζε άλνημε, ε Δπηηξνπή θάλεη έλαλ απνινγηζκφ ηεο θαηάζηαζεο ησλ αιηεπηηθψλ πφξσλ θαη αλαθνηλψλεη ηε 17

18 κεζνδνινγία πνπ ζα αθνινπζήζεη θαηά ηελ εθπφλεζε ησλ πξνηάζεψλ ηεο ζρεηηθά κε ηα ζχλνια επηηξεπφκελσλ αιηεπκάησλ (TAC) πνπ ζα ηζρχζνπλ ηελ επφκελε ρξνληά. Ζ θεηηλή ρξνληά απνηειεί ηε ινγηθή ζπλέρεηα ηεο πξνεγνχκελεο. Σν 2011, ε Δπηηξνπή είρε απνθαζίζεη λα δξνκνινγήζεη ηε κεηάβαζε ηεο επξσπατθήο αιηείαο πξνο ηε κέγηζηε δηαξθή απφδνζε (MSY Maximum Sustainable Yield (1)). Απηφ ζπλεπαγφηαλ, γηα ηα απνζέκαηα ησλ νπνίσλ ε εθκεηάιιεπζε δελ αθνινπζνχζε ήδε απηφλ ηνλ θαλφλα, κηα ζηαδηαθή κείσζε ησλ αιηεπηηθψλ δπλαηνηήησλ ζε δηάζηεκα ηεζζάξσλ εηψλ, νχησο ψζηε ε εθκεηάιιεπζή ηνπο λα ζπλάδεη κε ηηο απαηηήζεηο ηεο κέγηζηεο δηαξθνχο απφδνζεο έσο ην Γπζηπρψο, δηαπηζηψλνπκε φηη, γεληθά, ηα δεδνκέλα πνπ παξέρνπλ ηα θξάηε κέιε έρνπλ πνιιά θελά θαη δελ επηηξέπνπλ ζηνπο επηζηήκνλεο λα θάλνπλ αθξηβείο εθηηκήζεηο ησλ απνζεκάησλ. Φέηνο, απφ ηα 95 αιηεπηηθά απνζέκαηα ππφ εθκεηάιιεπζε ζηα θνηλνηηθά χδαηα ηνπ βνξεηναλαηνιηθνχ Αηιαληηθνχ, κφλν γηα ηα 34 δηαζέηνπκε επαξθή δεδνκέλα πξνθεηκέλνπ νη επηζηήκνλεο λα κπνξέζνπλ λα εθηηκήζνπλ αξηζκεηηθά ηε ζλεζηκφηεηα ιφγσ αιηείαο πνπ αληηζηνηρεί ζηε κέγηζηε δηαξθή απφδνζε. Γηα ηα ππφινηπα 61, ηα ζπιιερζέληα δεδνκέλα δελ επαξθνχλ. ηε Μεζφγεην, 55 % ησλ απνζεκάησλ αμηνινγνχληαη ζε φξνπο κέγηζηεο δηαξθνχο απφδνζεο, αλ θαη κφλν ε βηνκάδα ελφο απνζέκαηνο ζηάζεθε δπλαηφλ λα εθηηκεζεί. Πξνθεηκέλνπ λα παξνηξπλζνχλ ηα θξάηε κέιε λα πάξνπλ ζηα ζνβαξά ηηο ππνρξεψζεηο ηνπο φζνλ αθνξά ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ, ε Δπηηξνπή απνθάζηζε λα πάξεη έλα ξεμηθέιεπζν κέηξν σο θίλεηξν. Γηα ηα απνζέκαηα ηνπ Αηιαληηθνχ, φπνπ ε έιιεηςε δεδνκέλσλ δελ επέηξεςε ζηνπο επηζηήκνλεο λα θαηαιήμνπλ ζε αθξηβή εθηίκεζε, ε Δπηηξνπή πξφηεηλε κείσζε ησλ TAC θαηά 25 % ζε ζρέζε κε ηελ πεξαζκέλε ρξνληά. Γηα ηα 34 απνζέκαηα ηνπ Αηιαληηθνχ ε θαηάζηαζε ησλ νπνίσλ είλαη γλσζηή, ε κεζνδνινγία παξακέλεη ίδηα κε ηελ πεξαζκέλε ρξνληά. Ζ Δπηηξνπή ηάζζεηαη ππέξ ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ TAC ζχκθσλα κε έλαλ θαλφλα πνπ ζα δηακνξθψλεηαη αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε ηνπ απνζέκαηνο. Ζ αξρή παξακέλεη ακεηάβιεηε: φζα απνζέκαηα αληηκεησπίδνπλ θνηλά πξνβιήκαηα πξέπεη λα επσθεινχληαη ησλ ίδησλ κέηξσλ. Γηα ηα απνζέκαηα ζηα νπνία εθαξκφδεηαη ήδε ε αξρή ηεο κέγηζηεο δηαξθνχο απφδνζεο, νη αιηεπφκελεο πνζφηεηεο ζα δηαηεξεζνχλ σο έρνπλ. Γηα ηα απνζέκαηα πνπ ππάγνληαη ζε θάπνην πνιπεηέο ζρέδην, ην TAC ζα θαζνξηζηεί ζχκθσλα κε ηηο ππνδείμεηο ηνπ ζρεδίνπ. Γηα ηα απνζέκαηα πνπ πθίζηαληαη ππεξαιίεπζε θαη δελ ππάγνληαη αθφκε ζε θάπνην πνιπεηέο ζρέδην, ην TAC ζα κεησζεί θαηά έλα επηπιένλ πνζνζηφ. ζνλ αθνξά ηε Μεζφγεην, αξκφδηνη γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ αλνηθηήο ζάιαζζαο είλαη δχν θνξείο: ε ICCAT γηα ηα ζπλλνεηδή θαη ηνπο μηθίεο θαη ε GFCM γηα ηα ππφινηπα θνηλά απνζέκαηα (γαχξνο, ζαξδέια, κπαθαιηάξνο ). ζνλ αθνξά ηελ απνθιεηζηηθά παξάθηηα αιηεία, ε δηαρείξηζή ηεο αλήθεη ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ νηθείνπ θξάηνπο κέινπο. ( ) 3. Η αιηεία ζηελ Διιάδα Ζ Διιάδα είλαη ρψξα κε κεγάιε παξάδνζε ζηελ αιηεία. Σα ρηιηφκεηξα αθηνγξακκήο ηεο επεηξσηηθήο ρψξαο θαη ηα ρικ. αθηνγξακκήο ησλ λεζηψλ επλννχλ εμαηξεηηθά ηελ αιηεία. Σα ειιεληθά ζαιάζζηα χδαηα θηινμελνχλ πεξίπνπ 250 ζαιάζζηα είδε. 18

19 Μαξηπξίεο ζε ρεηξφγξαθα πνπ ρξνλνινγνχληαη απφ ηνλ 5ν αηψλα, απνδεηθλχνπλ φηη νη Έιιελεο απνιάκβαλαλ ηα ςάξηα θαη ηα ζπκπεξηιάκβαλαλ ζηα πην πνηνηηθά πηάηα ηνπο. Ο κεξνο αλαθέξεη ηα ςάξηα ζαλ εμαηξεηηθά πνηνηηθή ηξνθή, ελψ ν Πινχηαξρνο ζηα θείκελά ηνπ θαηαγξάθεη ζπκβνπιέο πξνο ηνπο ςαξάδεο. ήκεξα, ε ηεξάζηηα πνηθηιία ηελ ειιεληθψλ ηρζπεξψλ θαη ε εμαηξεηηθή ηνπο πνηφηεηα επηβάιιεη ηελ δηεζλή ηνπο αλαγλψξηζε. Οη ιάηξεηο ησλ ςαξηψλ αλά ηνλ θφζκν ηα ζπκπεξηιακβάλνπλ ζηηο επηινγέο ηνπο, ηηκψληαο ηα έηζη κε ηελ πξνηίκεζή ηνπο. Παξφιν πνπ ε ζχγρξνλε ηερλνινγία έρεη αιιάμεη ηε βηνκεραλία αιηείαο παγθνζκίσο, ε πιεηνςεθία ησλ Διιήλσλ παξάθηησλ ςαξάδσλ ζπλερίδεη λα ςαξεχεη κε ηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο πεληάκεηξεο ε εμάκεηξεο βάξθεο ηνπο, νη νπνίεο απνηεινχλ ην 90% ηνπ ζπλνιηθνχ ειιεληθνχ ζηφινπ. Ζ ειιεληθή αιηεία πξνζθέξεη πεξίπνπ ηφλνπο ςαξηψλ θαη ζαιαζζηλψλ θάζε ρξφλν. Πεξίπνπ ην 90% απηνχ ηνπ ζπλφινπ αιηεχεηαη ζην Αηγαίν Πέιαγνο. Σα ζεκαληηθφηεξα είδε είλαη ζαξδέιεο, αληζνχγηεο, ζπλαγξίδεο, ιαβξάθηα θαη κεζνγεηαθά κχδηα. Απφ ην Ηφλην πέιαγνο ζηε δπηηθή Διιάδα αιηεχνληαη θπξίσο επξσπατθέο ζαξδέιεο, αληδνχγηεο θαη καξίδεο, ελψ απφ ηηο ζαιάζζηεο πεξηνρέο ηεο Μεζνγείνπ θαη ηεο Μαχξεο Θάιαζζαο πξνέξρνληαη αξθεηέο ρηιηάδεο ηφλνη μηθία θαη ηφλνπ. Ζ ειιεληθή αιηεία ηνπ γιπθνχ λεξνχ ηεο ελδνρψξαο δηνρεηεχεη ζηελ αγνξά πεξίπνπ ηφλνπο ςαξηψλ εηεζίσο. ζνλ αθνξά ηελ πνηθηιία ησλ αιηεπκάησλ, ε αληζνχγηα θαη ηα κεζνγεηαθά κχδηα είλαη ηα θχξηα είδε πνπ αθνινπζνχληαη απφ ηε ζαξδέια. Ο ππφινηπνο φγθνο αιηεχκαηνο απνηειείηαη απφ κηα κεγάιε πνηθηιία ζαιαζζίσλ ςαξηψλ. Παξάιιεια, απφ ηα ηρζπνηξνθεία πξνέξρεηαη πεξηζζφηεξν απφ ην έλα ηξίην ηεο ειιεληθήο παξαγσγήο ςαξηψλ. Με εηήζην πνζνζηφ αχμεζεο πεξίπνπ 10% ε ηρζπνθαιιηέξγεηα είλαη έλαο απφ ηνπο ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελνπο βηνκεραληθνχο ηνκείο ηεο Διιάδαο. Απηή ε επηηπρία βαζίδεηαη ελ κέξεη ζηηο θπζηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηε ρψξα: ήπην θιίκα, θαζαξά χδαηα, πεξίπνπ λεζηά, θαη κεγάιε αθηνγξακκή. Σα ζεκαληηθφηεξα εθηξεθφκελα είδε είλαη ε ζπλαγξίδα, ην ιαβξάθη θαη - παξφηη ζε κηθξφηεξε πνζφηεηα - ε πέζηξνθα, ην επξσπατθφ ρέιη θαη ν θππξίλνο. Ζ Διιάδα παξάγεη ην 60% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο ζε ζπλαγξίδα θαη ιαβξάθη πνπ εθηξέθνληαη ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζρεδφλ ηε κηζή απφ ηελ παγθφζκηα παξαγσγή. Σξία ηέηαξηα ηεο παξαγσγήο εμάγνληαη ζηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. Οη ζεκαληηθφηεξεο επξσπατθέο αγνξέο γηα ζπλαγξίδα θαη ιαβξάθη είλαη ε Ηζπαλία, ε Γαιιία, ε ίδηα ε Διιάδα, ε Σνπξθία θαη ε Πνξηνγαιία. Ζ δήηεζε απμάλεηαη επίζεο ζηελ θεληξηθή θαη βφξεηα Δπξψπε. Ζ ζεκαληηθφηεξε αγνξά γηα ηα ειιεληθά ςάξηα γεληθά είλαη ε Ηηαιία, αιιά ε δήηεζε απμάλεηαη επίζεο θαη ζηε Γεξκαλία, ηε Γαιιία, ηε Μεγάιε Βξεηαλία θαη ηελ Ηζπαλία. Ζ κέζε εηήζηα θαηά θεθαιήλ θαηαλάισζε ςαξηψλ ζηελ Διιάδα είλαη πεξίπνπ 27 θηιά, γεγνλφο πνπ ηνπνζεηεί ηελ Διιάδα ζρεδφλ ζην ίδην πςειφ επίπεδν κε ηελ Ηηαιία, ηε Γαλία θαη ηνλ Καλαδά. Ζ Διιάδα εμάγεη θπξίσο θξέζθα θαη θαηεςπγκέλα ςάξηα θαη ζαιαζζηλά, θαη ιηγφηεξν επεμεξγαζκέλα πξντφληα. Σα κχδηα (Mytilus SSP, Perna SSP) είλαη ζηελ θνξπθή ηνπ θαηαιφγνπ ησλ εμαγσγψλ ησλ ηρζπεξψλ. ηε δεχηεξε ζέζε είλαη ε ζπλαγξίδα (Dentex dentex, Pagellus SSP) θξέζθηα ή θαηεςπγκέλε θαη ζηελ ηξίηε ζέζε είλαη ην ιαβξάθη (Dicentrarchus labrax), θξέζθν ή θαηεςπγκέλν. Ο θιάδνο ηεο θνλζεξβνπνηίαο ςαξηψλ εμάγεη πεξηζζφηεξν απφ ηνλ. πξντφλησλ εηεζίσο, θπξίσο κχδηα θαη καιάθηα. Σα πεξηζζφηεξα απφ απηά πάλε ζηε Γαιιία, ζηελ Αιβαλία, ζηε Γεξκαλία θαη ζηελ Ηηαιία.( 3.1 Η έιιεηςε πξνζηαζίαο Ζ Μεζφγεηνο είλαη κία απφ ηηο πην ππεξαιηεπκέλεο ζάιαζζεο ζηνλ θφζκν. χκθσλα κε ηνλ Δπξσπατθφ Οξγαληζκφ Πεξηβάιινληνο, πάλσ απφ ην 65% ησλ ηρζπαπνζεκάησλ ζηελ πεξηνρή είλαη εθηφο ησλ αζθαιψλ βηνινγηθψλ 19

20 νξίσλ. ηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο ε κηθξήο θιίκαθαο παξάθηηα αιηεία, είλαη κία δξαζηεξηφηεηα ζεκειηψδνπο ζεκαζίαο γηα ηηο θνηλσλίεο ησλ λεζηψλ θαη ησλ παξάθηησλ πεξηνρψλ ζηεξίδνληαο δηαηξνθηθά, επαγγεικαηηθά αιιά θαη θνηλσληθά ηνπο θαηνίθνπο ησλ παξαζαιάζζησλ πεξηνρψλ. Αμηνζεκείσην είλαη ην γεγνλφο φηη ζχκθσλα κε πξφζθαηεο παιαηνληνινγηθέο έξεπλεο, ηα είδε ςαξηψλ πνπ αιίεπαλ νη ςαξάδεο ησλ λεζηψλ ηνπ Αηγαίνπ πξηλ απφ ρξφληα, είλαη ζρεδφλ ηα ίδηα κε απηά πνπ αιηεχνπλ νη παξάθηηνη αιηείο ζήκεξα. ηηο κέξεο καο, ε παξάθηηα αιηεία, ζπλερίδεη λα δηαηεξεί ηδηαίηεξε θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή ζεκαζία ζηελ Διιάδα αληηπξνζσπεχνληαο ην 97% ηνπ ειιεληθνχ αιηεπηηθνχ ζηφινπ θαη ζπγθεληξψλνληαο, πεξίπνπ ην 50% ησλ αιηεπκάησλ. Χζηφζν, θάζε ρξφλν ε αιηεπηηθή παξαγσγή κεηψλεηαη ζεκαληηθά πξνθαιψληαο θαηαζηξνθηθέο επηβαξχλζεηο ζηελ ηνπηθή νηθνλνκία ησλ λεζησηηθψλ θαη παξάθηησλ πεξηνρψλ ηεο Διιάδαο, ππνζθάπηνληαο παξάιιεια, ηε δπλαηφηεηα αλάπηπμεο απηψλ ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ. Γπζηπρψο είλαη πξνθαλέο φηη ην ηζρχνλ πιαίζην δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ηεο αιηείαο ζηελ Διιάδα είλαη ειιηπέο, θαη νδεγεί ζηελ εθηεηακέλε ππνβάζκηζε ησλ αιηεπκάησλ, θαζψο επηηξέπεη ηελ ππεξαιίεπζε, ηελ παξάλνκε θαη θαηαζηξνθηθή αιηεία. χκθσλα κε ηελ επξσπατθή λνκνζεζία, απαγνξεχεηαη ε αιηεία κε ζπξφκελα αιηεπηηθά εξγαιεία, ζε πεξηνρέο πνπ θαιχπηνληαη απφ πξνζηαηεπφκελα ελδηαηηήκαηα, φπσο ηα ιηβάδηα Πνζεηδσλίαο θαη νη χθαινη αζβεζηνιηζηθψλ ξνδνθπθψλ (νη ιεγφκελεο ηξαγάλεο). Παξάιιεια, ζχκθσλα κε Δπξσπατθφ Καλνληζκφ 1967/2006, ε Διιάδα νθείιεη λα εμαζθαιίζεη ηε ζπιινγή επηζηεκνληθψλ δεδνκέλσλ πξνθεηκέλνπ λα εληνπίζεη θαη λα ραξηνγξαθήζεη ηελ πεξηνρή πνπ θαιχπηεηαη απφ ηνπο παξαπάλσ βηνηφπνπο. Καζψο ζηελ Διιάδα έρνπλ δηελεξγεζεί ειάρηζηεο ραξηνγξαθήζεηο ησλ ιηβαδηψλ Πνζεηδσλίαο θαη θακία ραξηνγξάθεζε πθάισλ αζβεζηνιηζηθψλ ξνδνθπθψλ, είλαη αδχλαηνλ λα γίλεη νπνηαδήπνηε νπζηαζηηθή εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ απηνχ. Απνηέιεζκα ησλ παξαπάλσ είλαη λα εμειίζζνληαη ηδηαίηεξα θαηαζηξνθηθέο αιηεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, θπξίσο απφ ζθάθε ηεο κέζεο αιηείαο (κεραλφηξαηεο, βηηδφηξαηεο θ.α.) Έλα ηέηνην δίθηπν πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ αιηείαο ζα κπνξνχζε λα δηαθπιάμεη ηελ παξαγσγηθφηεηα ησλ ζαιαζζψλ, ηε βησζηκφηεηα ηεο αιηείαο, αιιά θαη ηελ επηβίσζε ησλ πξνζηαηεπφκελσλ εηδψλ. Οη ιηγνζηέο ππάξρνπζεο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο, ή πεξηνρέο φπνπ εθαξκφδνληαη αιηεπηηθνί πεξηνξηζκνί έρνπλ δεκηνπξγεζεί εδψ θαη ηνπιάρηζηνλ κία δεθαεηία θαη δελ είλαη επαξθείο. Οη ειιεληθέο ζάιαζζεο ζηεξίδνπλ πιεζψξα ζπάλησλ θαη πξνζηαηεπφκελσλ εηδψλ: ζαιάζζηα ζειαζηηθά θαη ρειψλεο, θαζψο θαη δηάθνξα είδε θαξραξηνεηδψλ, ςαξηψλ θαη αζπφλδπισλ νξγαληζκψλ. Σα είδε απηά έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο πξνζηαηεπφκελα ή/θαη απεηινχκελα απφ ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία θαη ζεηξά δηεζλψλ ζπκβάζεσλ κε ηηο νπνίεο δεζκεχεηαη ε ρψξα καο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπο. κσο, ελάληηα ζηελ ηζρχνπζα δηεζλή θαη εζληθή λνκνζεζία, ζήκεξα ζηελ Διιάδα θάπνηα απφ ηα είδε απηά αιηεχνληαη αθνχζηα ή εθνχζηα ή ζαλαηψλνληαη εζειεκέλα, κεηαθνξηψλνληαη, εθθνξηψλνληαη, πσινχληαη, θαη ζηελ πιεηνλφηεηα ησλ πεξηπηψζεσλ δελ ελεκεξψλνληαη νη ιηκεληθέο ή άιιεο αξκφδηεο αξρέο. χκθσλα κε ηελ εζληθή λνκνζεζία πνιιά είδε επηηξέπεηαη λα αιηεχνληαη ζε κηθξφηεξν ή πνιχ κηθξφηεξν κέγεζνο απφ απηφ πνπ νξίδεη ε επξσπατθή λνκνζεζία. Σν ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα ζηελ Διιάδα είλαη φηη δελ ηεξνχληαη θαλ ηα ηζρχνληα ειάρηζηα επηηξεπφκελα αιηεχζηκα κεγέζε. Σφζν ζηηο θεληξηθέο ηρζπφζθαιεο ηεο ρψξαο, φζν θαη ζε άιια ιηγφηεξν θεληξηθά ζεκεία πψιεζεο αιηεπκάησλ δηαθηλνχληαη ζε θαζεκεξηλή βάζε κεγάιεο πνζφηεηεο απφ αιηεχκαηα κηθξφηεξα ή θαη πνιχ κηθξφηεξα απφ ην ειάρηζην επηηξεπφκελν αιηεχζηκν κέγεζνο, θαζψο επίζεο θαη πξνζηαηεπφκελα είδε. To Κέληξν Παξαθνινχζεζεο Αιηείαο, νθείιεη λα ιακβάλεη κέζσ ηνπ δνξπθνξηθνχ ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο ζθαθψλ, δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηα αιηεπηηθά ζθάθε θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ λα ειέγρεη ηηο παξάλνκεο 20