Αττική ερυθρόμορφη αγγειογραφία της κλασικής εποχής

Transcript

1 Αττική ερυθρόμορφη αγγειογραφία της κλασικής εποχής Ενότητα 2: ΠΡΩΙΜΗ ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (μέρος 2 από 3) Ευρυδίκη Κεφαλίδου Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας

2 ΙΑ 31 Μάθημα 2 ο Ευρυδίκη Κεφαλίδου Εικόνα 1

3 ΠΡΩΪΜΗ ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ συνέχεια: Ζ. της Altamura Ζ. των Μαλλωτών Σατύρων (ή Ζ. των Δασύτριχων Σατύρων Wooly Satyrs) Ζ. της Bologna 279 Z. της Villa Giulia Ζ. του Σικάγου Ζ. του Αλκίμαχου Ζ. του Bowdoin Μερικά ενδιαφέροντα θέματα (κυρίως επώνυμα αγγεία) Ζ. της Ωρείθυιας Ζ. του Αιγίσθου Ζ. του Οπωρώνα Ζ. του Τροπαίου Κυλικογράφοι (κυρίως κύλικες αλλά όχι μόνο) Ζ. του Πιστόξενου Ζ. της Ταρκύνιας Ζ. της Πενθεσίλειας

4 Ζωγράφος της Altamura (από ένα αγγείο του που βρέθηκε στην Αλταμούρα, κοντά στο Μπάρι) Ήρεμος, ευγενής, λίγο παλιομοδίτικος Πολύ καλός ζωγράφος Κωδωνόσχημος κρατήρας Παλέρμο, από τη Γέλα Παραδοσιακός τύπος με λαβές ωτία Εισαγωγή του Ηρακλή στον Όλυμπο Εικόνα 2

5 Εικόνα 4 Εικόνα 3 Ζ. της Altamura Αγαπά τα μεγάλα σχήματα, π.χ. ελικωτούς κρατήρες και στάμνους

6 Ζ. της Altamura Βοστώνη, MFA Ιλίου Πέρσις Εικόνα 8

7 Εικόνα 9 Ζ. της Altamura Βοστώνη, MFA

8 Ζ. των Μαλλωτών Σατύρων (Painter of the Woolly Satyrs) Διόνυσος Μορφές ντυμένες σαν σάτυροι? Θεατρικό? περ. 450 π.χ. Εικόνα 10 Εικόνα 11 Ελικωτός κρατήρας του Ζωγράφου του Προνόμου, περ. 400 π.χ. Θίασος σατυρικού δράματος

9 Εικόνα 14 Ζ. των Μαλλωτών Σατύρων(Painter of the Woolly Satyrs) περ. 450 π.χ. Σατυρικό δράμα - Διόνυσος και Κίρκη?

10 Ζ. των Μαλλωτών Σατύρων Νέα Υόρκη, ΜΜΑ Αμαζονομαχία (στο σώμα) Κενταυρομαχία (στον λαιμό) Εικόνα 15 Εικόνα 16

11 Ζ. των Μαλλωτών Σατύρων "Οι μορφές απεικονίζονται σε στάσεις, που θα ήταν αδύνατο να τις συλλάβει κανείς παλαιότερα" σημειώνει ο J. Boardman. Επίδραση από τη Μεγάλη Ζωγραφική? Εικόνα 17

12 Ζ. των Μαλλωτών Σατύρων Θάνατος του Ακταίωνα Εικόνα 19 Εικόνα 18

13 Ζ. της Bologna 279 Βασιλεία Αμαζονομαχία Σε πολλά επίπεδα οι μορφές Ίσως πάλι επιρροή από τη Μεγάλη Ζωγραφική Εδώ είναι λίγο δύσκολο να ξεχωρίσουμε τις μορφές αλλά σε μια τοιχογραφία θα υπήρχε περισσότερος χώρος Εικόνα 20

14 Εικόνα 21

15 Z. της Villa Giulia Επώνυμο αγγείο (στο Μουσείο της Villa Giulia, Ρώμη) Κορίτσια που χορεύουν Γενικά: Προτιμά τους μεγάλους κρατήρες Ήρεμες και αρμονικές μορφές Κάποτε λίγο «βαρετές». γράφει ο Boardman! Εικόνα 22

16 Z. της Villa Giulia Τουλάχιστον 9 φορές έχει ζωγραφίσει τις Μούσες με τον Απόλλωνα Εικόνα 23 Εικόνα 24

17 Z. της Villa Giulia Στάμνος στην Οξφόρδη Απόλλων και Μούσες Εικόνα 25 Εικόνα 26

18 Z. της Villa Giulia Μόσχα Εικόνα 28 Γέννηση Διονύσου Νύμφες/τροφοί Εικόνα 27

19 Z. της Villa Giulia Βρετανικό Μουσείο Ίδιο θέμα ακριβώς! Γέννηση Διονύσου Νύμφες/τροφοί Εικόνα 29

20 Εικόνα 30 Εικόνα 31

21 Z. της Villa Giulia Z. της Villa Giulia Νέα Υόρκη, ΜΜΑ Εικόνα 33 Αρκετά αγγεία λευκού βάθους Θεά (κρατά σκήπτρο) σε βωμό (εξωτερικά: ερυθρόμορφη) Εικόνα 32

22 Z. της Villa Giulia Στάμνος Βοστώνη, MFA Εικόνα 34 Εικόνα 35 Ομάδα σκηνών με γυναίκες που λατρεύουν τον Διόνυσο όχι μυθικές Μαινάδες Λήναια? Ανθεστἠρια?

23 Z. της Villa Giulia Βρετανικό Μουσείο Εικόνα 36 Εικόνα 37

24 Z. της Villa Giulia Εικόνα 38 Εικόνα 40 Εικόνα 39

25 Ζ. του Σικάγου (επώνυμο αγγείο στο Σικάγο) Γυναίκες λατρεύουν τον Διόνυσο Εικόνα 41

26 Ζ. του Σικάγου Έλληνας και Πέρσης Συχνά δίνουν ηρωική χροιά στα πρόσφατα ιστορικά γεγονότα Εικόνα 43

27 Z. του Αλκίμαχου («Αλκίμαχος Καλός»: σε δύο αγγεία του) Πάνω από 100 αγγεία (δικά του ή κοντά του) Λήκυθος στο Βερολίνο Εικόνα 44 Εικόνα 45 Ηρακλής και Πειρίθους στον Άδη

28 Z. του Αλκίμαχου Η γέννηση του Διόνυσου από τον μηρό του Δία Εικόνα 46 Εικόνα 47

29 Ζ. του Bowdoin Περ. 550 αγγεία = τα 500 είναι λήκυθοι Εικόνα 48 Εικόνα 49 Εικόνα 50

30 Ζ. του Bowdoin (από αγγείο στο Bowdoin College Museum of Art - Maine) Εικόνα 51 Εικόνα 52

31 Ζ. του Bowdoin Ο Beazley σκέφτηκε μήπως είναι ο ίδιος με τον Ζ. της Αθηνάς (που κάνει κυρίως ληκύθους μελανόμορφες και λευκού βάθους). Αν ισχύει είναι ενδιαφέρον ότι άλλαξε τεχνική και προσαρμόστηκε Εικόνα 54 Εικόνα 53

32 Μερικά ενδιαφέροντα θέματα (κυρίως ε π ώ ν υ μ α α γ γ ε ί α)

33 Ζ. της Ωρείθυιας Οξυπύθμενος αμφορέας - Μόναχο Επώνυμο αγγείο Ο Βορέας αρπάζει την Ωρείθυια Εικόνα 54 Εικόνα 55

34 Ζ. του Αιγίσθου Επώνυμο αγγείο Ο Ορέστης δολοφονεί τον Αίγισθο Προτιμά τους μεγάλους κρατήρες Εικόνα 57

35 Ζ. του Αιγίσθου (πλάγιες όψεις του προηγούμενου κρατήρα) Εικόνα 58 Εικόνα 59

36 Ζ. του Οπωρώνα (The Orchard Painter) Νέα Υόρκη - ΜΜΑ Επώνυμο αγγείο Κιονωτός κρατήρας Πέντε γυναίκες μαζεύουν μήλα Εικόνα 60 Εικόνα 61 Πίσω όψη του κρατήρα

37 Ζ. του Οπωρώνα Νέα Υόρκη, ΜΜΑ Κιονωτός κρατήρας Ιάσων και χρυσόμαλλο δέρας (δεξιά διακρίνεται η Αργώ) Εικόνα 62

38 Ζ. του Τροπαίου Επώνυμο αγγείο Πελίκη στη Βοστώνη Νίκη στολίζει τρόπαιο Εικόνα 63

39 Κυλικογράφοι (κυρίως κύλικες αλλά όχι μόνο) Ζ. του Πιστόξενου Ζ. της Ταρκύνιας Ζ. της Πενθεσίλειας Z. του Sabouroff

40 Ζ. του Πιστόξενου (από τον κεραμέα Πιστόξενο) Πολύ καλός σχεδιαστής έχει ακόμη στοιχεία του αρχαϊκού πνεύματος Εικόνα 64 Είχε ζωγραφίσει και κύλικες που είχε κάνει ο γηραιός πλέον Ευφρόνιος... (όταν είχε γίνει πλέον μόνο αγγειοπλάστης) ΕΥΦΡΟΝΙΟΣ ΕΠΟΙΕΣΕ Εικόνα 65

41 Εικόνα 67 Εικόνα 66 Ζ. του Πιστόξενου Σκύφος Η τροφός Γεροψώ συνοδεύει τον νεαρό Ηρακλή στο σχολείο

42 Ζ. του Πιστόξενου άλλη όψη του ίδιου σκύφου: το μάθημα έχει ήδη αρχίσει Λίνος (δάσκαλος), Ιφικλής (αδελφός του Ηρακλή ) ΠΙΣΤΟΞΕΝΟΣ ΕΠΟΙΕΣΕΝ Εικόνα 68

43 Ζ. του Πιστόξενου Πολύ ωραίες κύλικες λευκού εδάφους Αφροδίτη σε χήνα Από τάφο στην Κάμιρο της Ρόδου Τώρα: Βρετανικό Μουσείο Οι επιγραφές των Καλών του: ΛΥΣΙΣ ΓΛΑΥΚΩΝ (εδώ) ΜΕΓΑΚΛΗΣ Εικόνα 69

44 Ζ. του Πιστόξενου Η κύλικα των Δελφών Απόλλων Εικόνα 70

45 Ζ. του Πιστόξενου Ο σάτυρος ΒΥΒΑΞ επιτίθεται σε μια μαινάδα Κύλικα με διάμ. περ. 30 εκατοστά! Στον Τάραντα. Εικόνα 71

46 Ζ. της Ταρκύνιας (από τον τόπο εύρεσης ενός αγγείου του) Και πάλι κύλικες με μετάλλια λευκού εδάφους και αρχαϊκό θεματολόγιο Εικόνα 72 Γέννηση Πανδώρας (Ανεσιδώρα), Αθηνά, Ήφαιστος Βρετανικό Μουσείο

47 Ζ. της Ταρκύνιας Λούβρο Πρεσβεία στον Αχιλλέα (ο σκυφτός αριστερά)? Με τον Ερμή (παράδοξο). Εικόνα 76

48 Ζ. της Πενθεσίλειας Επώνυμο αγγείο Κύλικα Στο Μόναχο Διάμ. 43 εκ.!!! Προσοχή = ισομεγέθεις μορφές = κάπως στριμωγμένες Εικόνα 77

49 Εικόνα 78 Εικόνα 79

50 Εικόνα 80

51 Εικόνα 81 Ανάγλυφος πηλός και επιχρύσωση σε ορισμένα σημεία Λευκό στα ρούχα και εσωτερικά της ασπίδας

52 Ζ. της Πενθεσίλειας Φαίνεται ότι είχε (ή ανήκε) σε μεγάλο κεραμικό εργαστήριο Αρχείο Beazley: σχεδόν 500 αγγεία ζωγραφισμένα από αυτόν και από άλλους που βρίσκονται κοντά του Περίπου 15 διαφορετικά χέρια ξεχώρισε ο Beazley

53 Ζ. της Πενθεσίλειας Κύλικα στη Φερράρα (από το νεκροταφείο της Σπίνα) Διάμ. 72 εκ.!!!! Κατηγορία των Parade Cups Οι άθλοι του Θησέα(στο εσωτερικό) Εικόνα 83

54 Εξωτερικό της κύλικας = μάχες = Αχιλλέας και Αίας Αχιλλέας και Μέμνων Εικόνα 87 Εικόνα 86

55 Εικόνα 84 Οι άθλοι του Θησέα(στο εσωτερικό)

56 Εικόνα 85 Οι άθλοι του Θησέα (στο εσωτερικό) Τόντο: Διόσκουροι

57 Εικόνα 94 Εικόνα 95 Συνεχής διηγηματική παράσταση = ένας τρόπος οπτικής αφήγησης (σπανιότερος στην αγγειογραφία) = επανάληψη της ίδιας μορφής (εδώ: Θησέας)

58 Συγχρονική αφήγηση = ο συχνότερος τρόπος οπτικής αφήγησης Τα κυριότερα πρόσωπα ή επεισόδια εικονίζονται ταυτοχρόνως Παράδειγμα που είδαμε ήδη = Ζ. της Altamura, Ιλίου Πέρσις Από αριστερά Βιασμός Κασσάνδρας / Δολοφονία Τρωίλου και Αστυάνακτα / Αινείας και Αγχίσης Εικόνα 96

59 Ζ. της Πενθεσίλειας (συνέχεια) Πυξίδα στη Νέα Υόρκη, ΜΜΑ Λευκού βάθους Η Κρίση του Πάρη Εικόνα 88 Εικόνα 89

60 Ο Δίας ξέχασε να καλέσει την Έριδα στη γιορτή των γάμων του Πηλέα με τη Θέτιδα. Για να εκδικηθεί, η θεά της διχόνοιας πέταξε ένα χρυσό μήλο που έγραφε πάνω του «τῇ καλλίστῃ» («για την ομορφότερη») ανάμεσα στους συγκεντρωμένους θεούς, ήρωες και ημίθεους. Το μήλο διεκδίκησαν η Ήρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη. Ζήτησαν από τον Δία να επιλέξει τη μία από αυτές. Ο Δίας, μη μπορώντας να αποφασίσει, επέλεξε τον Πάρι, τον πολύ δίκαιο γιο του Πρίαμου και της Εκάβης, να κρίνει την ομορφότερη. Ο Ερμής οδήγησε τις τρεις θεές στον Πάρι που έβοσκε το κοπάδι στο βουνό. Αυτές θέλησαν να τον δωροδοκήσουν: Η Ήρα του προσέφερε πολιτική δύναμη και πλούτη. Η Αθηνά πολεμική ικανότητα και σοφία. Η Αφροδίτη την Ωραία Ελένη, την ομορφότερη γυναίκα πάνω στη Γη. Ο Πάρις επέλεξε την Αφροδίτη. Αλλά η Ελένη ήταν παντρεμένη με τον βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαο..

61 Εικόνα 90 Εικόνα 91 Πάρης

62 Εικόνα 92 Ζ. της Πενθεσίλειας = Σκύφος στη Βοστώνη, MFA ΑΝΟΔΟΣ γυναίκας από τη γη (Κόρη? Πανδώρα? Αφροδίτη?