Τάσος Καλιακάτσος Tassos Kaliakatsos. Οδύσσεια Odyssée

Transcript

1

2 2

3 Οδύσσεια Odyssée

4

5 Τάσος Καλιακάτσος Tassos Kaliakatsos Οδύσσεια Odyssée

6 Επιμέλεια έκθεσης: Λήδα Καζατζάκη Μεταφράσεις κειμένων από τα γαλλικά στα ελληνικά: Παρασκευή Ζευγώλη Φωτογράφιση Έργων: Βασίλης Ξένιας, Τάσος Καλιακάτσος Σχεδιασμός Καταλόγου: Τάσος Καλιακάτσος Σελιδοποίηση & Εκτύπωση: Γ. Κωστόπουλος Γραφικές Τέχνες Βιβλιοδεσία: Libro d oro Ευχαριστώ πολύ την Νέλλυ Γ. Παπαχελά προέδρου του Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α, την Λήδα Καζατζάκη, Sophie Fardella, την Παρασκευή Ζευγώλη και όσους βοήθησαν με τον τρόπο τους, για την πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης και του καταλόγου.

7 Για την «Οδύσσεια» της τέχνης στο «Μελίνα» Το πολιτιστικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Μελίνα» έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε έναν σημαίνοντα θύλακα των νέων ρευμάτων της τέχνης στη χώρα μας και των νέων εκφραστών της. Αποτελεί ένα βήμα για την εξόρμησή τους στο ευρύτερο κοινό και στον κόσμο, την αναγνώριση και την αποτύπωσή του. Τους βοηθάει να ακολουθήσουν τις πνευματικές τους ανησυχίες, να υλοποιήσουν τα καλλιτεχνικά τους οράματα. Ο Τάσος Καλιακάτσος συνδέει την παράδοση με το μοντέρνο, τους ήχους του κλαρίνου των παππούδων του από την Άρτα με τις τονικές αποχρώσεις της σύγχρονης αφηρημένης τέχνης, τα υφασμένα τοπία του αργαλειού με τα εκρηκτικά τοπία του εξπρεσιονισμού, τις μορφές των προϊστορικών τοιχογραφιών και των κλασσικών αναπαραστάσεων, με τις φιγούρες της λαϊκής τέχνης και της χριστιανικής εικονογραφίας. Μας προσφέρει έτσι την ευκαιρία, να ταξιδέψουμε στα λιμάνια της μνήμης και της αυτογνωσίας. Νέλλυ Γ. Παπαχελά Πρόεδρος Δ.Σ του Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α

8 L Odyssée de Tassos Kaliakatsos Le voyage d Ulysse est, principalement, le trajet vers la connaissance de soi, d un homme qui a vécu la guerre et l exile. Les dangers qu il affronte et qu il surpasse, les passions auxquelles il s abandonne, révèlent l homme- guerrier, symbole de la souplesse d esprit, et au lecteur, des aspects inconnus de lui. Ulysse qui arrive à Ithaque et se confronte aux prétendants et aux nouvelles conditions politiques, qui secouent l institution de la royauté et son pouvoir, n est plus la même personne qui est partie faire la guerre de Troie. Le voyage d Ulysse est l histoire d un homme, qui écrit sa propre identité aux cotés de la légende du héros, des moeurs et coutumes qui l ont nourris, dans les faits de l histoire qui l ont marqués. Tassos Kaliakatsos peint, grave, tisse, compose suivant le prototype du roi légendaire d Ithaque. Il débute son voyage dans le monde plastique chargé des images et des sons de son enfance à Arta. Il les greffe avec ceux de son vécu pendant ses études et ses actions dans les lieux d expositions d art. Il suit la clarinette de son grand-père,il s abandonne aux charmes magiques de la musique populaire et modèle les paysages abstraits aux touches fauves palpitantes et aux nuances explosives et rythmiques de Pollock et Kandinsky. Il s arrête sur les peintures murales de Theira et des représentations classiques des vases, sur des martyres de l iconographie chrétienne, tout autant que sur les Trois musiciens de Picasso. Il utilise la laine, le crayon, le pinceau, la plume, le tissage, qui est bien connu chez lui, ainsi que la peinture, la fresque, la gravure et l écriture, qu il a étudié. Il crée avec ses propres termes esthétiques enclavant des techniques et des arts différents, des formes nouvelles et anciennes, des schémas, des mots, des lignes et des taches dans un Univers lui étant concret et vivant. Un monde enraciné dans le vécu et ouvert aux appels du présent. Il modèle en utilisant en guise de fond la vie réelle et la mémoire personnelle et collective de la guerre civile. Avec la tradition, dit Tassos Kaliakatsos, nous gardons ce que nous créons L équilibre est réussi non pas en copiant les anciennes manières, mais avec l activation des éléments qui nous aident à faire face au nouvelles figures de vie. Il transforme le voyage d Ulysse en un enregistrement mondial de la recherche de la liberté d expression qui surmonte n importe quelles idées reçues, folkloriques ou politiques vers une nouvelle conscience esthétique. Leda Kazantzaki Historienne de l art

9 Η «Οδύσσεια» του Τάσου Καλιακάτσου Το ταξίδι του Οδυσσέα είναι κατά κύριο λόγο το ταξίδι αυτογνωσίας ενός ανθρώπου που βίωσε τον πόλεμο και την εξορία. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει και ξεπερνά, τα πάθη στα οποία αφήνεται, αποκαλύπτουν στον άνδρα-πολεμιστή, σύμβολο της ευστροφίας και στον αναγνώστη τους, άγνωστες πτυχές του. Ο Οδυσσέας που φθάνει στην Ιθάκη και αναμετρείται με τους μνηστήρες της συζύγου του και τις νέες πολιτικές συνθήκες, που ταλανίζουν το θεσμό της βασιλείας και του κύρους του, δεν είναι ο Οδυσσέας που έφυγε για τον Τρωικό πόλεμο. Το ταξίδι του Οδυσσέα είναι η ιστορία του ανθρώπου που γράφει τη δική του προσωπική ταυτότητα πλάι στο μύθο του ήρωα, στα ήθη και στα έθιμα που τον γαλούχησαν, μέσα στα γεγονότα της ιστορίας που τον σφράγισαν. Ο Τάσος Καλιακάτσος ζωγραφίζει, χαράζει, υφαίνει, συνθέτει ακολουθώντας το πρότυπο του μυθικού βασιλιά της Ιθάκης. Ξεκινά το ταξίδι του στον εικαστικό κόσμο κουβαλώντας ως έρμα μαζί του τ ακούσματα και τις εικόνες των παιδικών του χρόνων στην Άρτα. Τα μπολιάζει με τις εικόνες και τ ακούσματα του μοντέρνου, που ζει στη διάρκεια των σπουδών του και των εξορμήσεών του στους εκθεσιακούς χώρους της τέχνης. Ακολουθεί τους ήχους του κλαρίνου του παππού του, ενδίδει στη μαγική γοητεία του δημοτικού τραγουδιού και πλάθει τοπία αφηρημένα με πινελιές «άγριες» που έχουν τις καταβολές τους στο γερμανικό εξπρεσιονισμό και πάλλονται στους εκρηκτικούς και τους ρυθμικούς χρωματικούς τόνους του Πόλλοκ και του Καντίνσκι. Στέκεται στις προϊστορικές τοιχογραφίες της Θήρας και σε κλασσικές αναπαραστάσεις αγγείων, σε μάρτυρες της χριστιανικής εικονογραφίας αλλά και στους «Τρεις μουσικούς του Πικάσο». Χρησιμοποιεί το μαλλί, το μολύβι, το πινέλο, το πενάκι, την τέχνη του αργαλειού, που γνώρισε στο σπίτι του, τη ζωγραφική, τη νωπογραφία, τη χαρακτική και τη γραφή, που σπούδασε. Φτιάνει με τους δικούς του αισθητικούς όρους συν- πλέκοντας διαφορετικές τεχνικές και τέχνες, παλιές και νέες φόρμες, σχήματα, λέξεις, γραμμές και κηλίδες τον δικό του «χειροπιαστό» και ζωντανό κόσμο. Έναν κόσμο ριζωμένο στα βιώματα του παρελθόντος κι ανοιχτό στα κελεύσματα του παρόντος. Δομεί πλαστικά χρησιμοποιώντας ως υπόβαθρο την πραγματική ζωή και την πραγματική τραυματική, προσωπική και συλλογική, μνήμη του εμφυλίου. «Με την παράδοση», δηλώνει ο Καλιακάτσος, «κρατούμε αυτό που έχουμε και προσθέτουμε αυτό που δημιουργούμε. Η ισορροπία επιτυγχάνεται όχι με αντιγραφή των παλιών τρόπων, αλλά με δραστηριοποίηση των στοιχείων εκείνων που βοηθούν στην αντιμετώπιση των νέων μορφών ζωής». Μεταλλάσσει το ταξίδι του Οδυσσέα σε μια πανανθρώπινη καταγραφή της αναζήτησης της ελευθερίας της έκφρασης που υπερβαίνει τις οποιεσδήποτε γραφικές ή πολιτικές ιδεοληψίες, σε μια νέα αισθητική συνείδηση. Λήδα Καζαντζάκη Ιστορικός τέχνης

10 Un voyage initiatique Ce que nous serons n a pas encore été manifesté 1er Epitre de Jean 3,2 L oeuvre est une zone de déambulation entre l ici et un ailleurs incertain. C est un espace de croisement entre un passé, un présent et un éventuel futur où s opère ce lien précieux entre Origine et Adoption propre à la Mutation. Ce déplacement qu exécute l artiste, dans le temps et l espace, est une force libératrice au sein même de la création. Ainsi, pour qui a accès à cette dimension et sait l exploiter en ne restant pas rivé à son origine comme à la rive d un passé perdu à tout jamais, fera oeuvre originale. Acceptons les allers et retours entre les langues, les cultures, les histoires, les langages plastiques permettant de créer ces ruptures, ces dislocations fertiles, ces formes hybrides neuves et séduisantes. La création ne devrait-elle pas être qu étrangeté? Il est évident que le rôle de tout créateur est de mimer non pas ce qui existe déjà, mais de se servir du passé avec respect pour inventer ce qui pourrait éventuellement être. Voila une sorte d aliénation dont on ne peut nier la noblesse et la fécondité à nulles autres pareilles. Cette inquiétante étrangeté qui nous habite, elle, est pour ainsi dire la face cachée de notre identité. Tout en transportant avec lui son histoire, l artiste est obligé de se réinventer pour faire oeuvre. Tel un explorateur, il renonce à ce qu il connaît déjà et ce qui lui a déjà été prouvé pour sortir d un temps stérile et s ouvrir au temps indéfini voire infini de la création. C est toute sa raison d être. Sophie Fardella Artiste plasticienne

11 Ταξίδι μύησης «Αυτό που θα γίνουμε δεν έχει ακόμα φανεί.» 1η Επιστολή του Ιωάννη, 3,2 Το έργο τέχνης συνιστά ένα πεδίο μέσα στο οποίο πραγματώνεται η μετάβαση από το εδώ σε ένα αβέβαιο αλλού. Είναι ένας χώρος όπου διασταυρώνονται το παρελθόν, το παρόν και ένα δυνητικό μέλλον και επιχειρείται αυτό το πολύτιμο δέσιμο που χαρακτηρίζει την επιτυχημένη μετακίνηση από τις ρίζες μας στην υιοθέτηση του νέου. Η μετατόπιση που κάνει ο καλλιτέχνης στο χρόνο και στο χώρο αποτελεί μια δύναμη απελευθερωτική μέσα στην ίδια τη μήτρα της δημιουργίας. Έτσι, όποιος έχει πρόσβαση σ αυτή τη διάσταση και γνωρίζει πώς να την αξιοποιήσει, χωρίς να μένει προσκολλημένος στις καταβολές του, όπως στην άκρη ενός παρελθόντος που έχει για πάντα χαθεί, αυτός θα φτιάξει ένα πρωτότυπο έργο. Ας δεχτούμε λοιπόν τα αλλεπάλληλα «πηγαινέλα» ανάμεσα στις γλώσσες, τους πολιτισμούς, τις ιστορίες των λαών και τις εικαστικές γλώσσες, που επιτρέπουν να προκληθούν αυτά τα ρήγματα, να γίνουν αυτές οι γόνιμες μετατοπίσεις, να γεννηθούν αυτές οι νέες και τόσο ελκυστικές υβριδικές μορφές. Δεν θα όφειλε η δημιουργία να καθιστά μια μορφή του ανοίκειου; Είναι προφανές ότι ο ρόλος κάθε δημιουργού δεν είναι να μιμηθεί αυτό που ήδη υπάρχει αλλά να χρησιμοποιήσει με σεβασμό το παρελθόν, για να ανακαλύψει αυτό που θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει. Να λοιπόν ένα είδος αλλοτρίωσης τη μοναδική αρχοντιά της οποίας αλλά και τη γονιμότητά της δεν μπορούμε να αρνηθούμε. Αυτή η ανησυχητική ξενότητα που μας κατέχει είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, η «κρυμμένη όψη της ταυτότητάς μας». Ο δημιουργός, κουβαλώντας πάντα «στις αποσκευές του» τη δική του ιστορία, είναι υποχρεωμένος να ανακαλύψει ξανά τον εαυτό του, για να παράξει έργο. Μοιάζει με τον εξερευνητή που λέει όχι σ αυτά που ήδη γνωρίζει και σ αυτά που του έχουν ήδη αποδειχθεί, για να μπορέσει να ξεφύγει από έναν χρόνο παγωμένο και στείρο και να ανοιχτεί στον αόριστο και ατέρμονο χρόνο της δημιουργίας. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος ύπαρξής του. Sophie Fardella Εικαστικός

12 12

13 Μούσμουλα 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Musmula technique mixte 13

14 Χωρίς Τίτλο 2013 φρέσκο με ακρυλικό & σκοινί 67 χ 60 εκ. Sans titre fresque, acrylique, encre et fil 14

15 Χωρίς Τίτλο 2011 μικτή τεχνική 25 χ 22 εκ. Sans titre technique mixte 15

16 16

17 Χωρίς Τίτλο 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Sans titre technique mixte 17

18 Χωρίς Τίτλο 2012 φρέσκο με μελάνι σε κεραμικο 44 εκ. Sans titre fresque & encre 18

19 Χωρίς Τίτλο 2012 φρέσκο με μελάνι & σκοινί 85 χ 65 εκ. Sans titre fresque, encre et fil 19

20 20

21 Χάος, μελάνι, πινέλο, γραμμή 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Chaos, encre, pinceau, trait technique mixte 21

22 22

23 Χωρίς Τίτλο 2012 φρέσκο με ακρυλικό & σκοινί 140 χ 50 εκ. Sans titre fresque, acrylique, encre et fil 23

24 24

25 Χωρίς Τίτλο 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Sans titre technique mixte 25

26 Χωρίς Τίτλο 2011 φρέσκο με μελάνι, ακρυλικό & σκοινί 80 χ 50 εκ. Sans titre fresque, acrylique, encre et fil 26

27 Χωρίς Τίτλο 2012 φρέσκο με παστέλ, ακρυλικό, σκοινί & ξύλο 95 χ 45 εκ. Sans titre fresque, pastel sec, acrylique, fil et bois 27

28 28

29 Χωρίς Τίτλο 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Sans titre technique mixte 29

30 30

31 Χωρίς Τίτλο 2010 μικτή τεχνική 150 χ 145 εκ. Sans titre technique mixte 31

32 32

33 Χωρίς Τίτλο 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Sans titre technique mixte 33

34 Χωρίς Τίτλο 2010 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Sans titre technique mixte 34

35 Χωρίς Τίτλο 2009 μικτή τεχνική 220 χ 250 εκ. Sans titre technique mixte 35

36 Τάσος Καλιακάτσος Γεννήθηκε το 1976 στην Άρτα. Ζεί και εργάζεται στην Αθήνα Νé en 1976 à Arta, il vit et travaille à Athénes Mob. (+30) Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, Αθήνα École des Beaux Arts d Athénes η Διεθνές Τριενάλε EX-LIBRIS Λευκάδα Δημοτικό πολιτιστικό κέντρο Λευκάδας 2006 October International month of photo ΑΣΚΤ Σεμινάριο Μουσείου Φρυσσίρα Ο εικαστικός ήχος στην τέχνη του 20ου αιώνα Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, Αθήνα École des Beaux Arts d Athénes Ο καλλιτέχνης εμπνέεται απο το θέατρο A3 Exhibition ΑΣΚΤ Με ασβέστη και θάλασσα 100 χρόνια απο την γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη Το σπίτι της κύπρου, Αθήνα Το μετροπολίτικο πάρκο ως ζώνη πολιτισμού Ολυμπιακό κέντρο ξιφασκίας, Αθήνα 6th BIENNALE Φοιτητών Καλών Τεχνών ΜΙΕΤ, Αθήνα 36

37 Erasmus programme Arts plastiques Université de Paris 8 Saint Denis, Vincennes Φοιτητές Φωτογραφίας Βιντεοπρολή στον πολυχώρο Bios - Aθήνα 50 ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ΜΙΕΤ, Θεσσαλονίκη A3 Exhibition ΑΣΚΤ 2012 Υπο κατασκευή Βυρσοδεψείο, Αθήνα Άρτ-α Τοπογραφίες Δημοτική πινακοθήκη Γ. Μόραλης Αρτα Ταξίδια - Χάρτες Γκαλερί Τεχνοχώρος, Αθήνα En - Tête 6b St-Denis, Paris 8 la semaine des Arts exposition 12 Νέοι εικαστικοί καλλιτέχνες VI Πολιτιστικό κέντρο Δήμου Αθηναίων Μελίνα Μερκούρη Imagination VII Φωτοπροβολή, Αθήνα 37

38 Έργα κειμένων œuvre des textes Σελίδα 5 / Page 5 Χωρίς Τίτλο 2013 φρέσκο με σκοινί & ακρυλικό 32 χ 14 εκ. Sans titre fresque, acrylique, fil Σελίδα 8 / Page 8 Χωρίς Τίτλο 2013 φρέσκο με σκοινί & ακρυλικό 95 χ 50 εκ. Sans titre fresque, acrylique, fil Σελίδα 10 / Page 10 Χωρίς Τίτλο 2013 φρέσκο με σκοινί & ακρυλικό 28 χ 55 εκ. Sans titre fresque, acrylique, fil Σελίδα 39 / Page 39 Χωρίς Τίτλο 2011 Ξύλο, σκοινί & ακρυλικό 50 χ 140 εκ. Sans titre Βois, acrylique, fil

39

40