ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

Transcript

1 ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Οκτώβριος 2003 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ...2 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ...3 ΑΜΕΡΙΚΗ...3 ΕΥΡΩΠΗ...4 ΙΑΠΩΝΙΑ...5 ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΕΣ...5 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ & ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ...6 ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ & ΕΠΙΤΟΚΙΑ...6 ΟΜΟΛΟΓΑ...7 ΜΕΤΟΧΕΣ...8 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ...9 ΕΓΧΩΡΙΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ...10 ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Χ.Α.Α...10 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...11 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ... Ο αποπληθωρισμός και η επιρροή του στις μετοχικές Αξίες Αντώνης Χριστοφίδης Επενδυτικό σχόλιο διεθνών αγορών Θεόδωρος Πρινιωτάκης ρηματιστηριακές Αγορές της Ευρώπης ΠΙΝΑΚΕΣ!"Συγκριτική Απόδοση Διεθνών Δεικτών!"Αποδόσεις Εγχώριων Δεικτών & Κλάδων!"Τριμηνιαία Απόδοση Δείκτη ΑΣΕ20!"Τριμηνιαία Απόδοση Κλάδων!"Δείκτες Αποτίμησης Κλάδων!"Οι 20 καλύτερες/χειρότερες αποδόσεις!"τα 20 χαμηλότερα/υψηλότερα Ρ/Ε της αγοράς!"τα 20 χαμηλότερα/υψηλότερα P/BV της αγοράς!"οι 20 μικρότερες/μεγαλύτερες διακυμάνσεις Τμήμα Μελετών και Έρευνας Διεθνών Αγορών Διευθυντής Τμήματος: Αντώνης Χριστοφίδης ΤεχνικήΑνάλυση: Κώστας Ιωάννου ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΚΑΤΑΒΑΣΗ!" Το αισιόδοξο και ισχυρά ανοδικό κλίμα που δημιουργήθηκε κατά τους πρώτους καλοκαιρινούς μήνες αντιστράφηκε από τα μέσα Αυγούστου με αποτέλεσμα την υποχώρηση σε επίπεδο Γενικού Δείκτη κατά 15,5% στις 2.000,3 μονάδες) από τα υψηλά του 3 ου τριμήνου.!" Κατά το 3 ο τρίμηνο του έτους, οι αμερικανικοί χρηματιστηριακοί δείκτες συνέχισαν να βελτιώνονται με σαφώς ηπιότερους ρυθμούς (άνοδος κατά +3,2% ο DJIA, κατά +10,1% ο Nasdaq, και κατά +2,2% ο S&P500). Οι κύριες ευρωπαϊκές αγορές σημείωσαν μικρή άνοδο, με ανώτερο το γαλλικό δείκτη CAC40 ο οποίος απέδωσε κατά +1,6%. Παρά τη τελευταία διόρθωση, ο εγχώριος γενικός δείκτης τιμών ξεπέρασε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για να βελτιωθεί κατά +6,7% με κύριο μοχλό ανόδου τις μετοχές blue chips (FTSE ASE20: +7,3%). Παράλληλα, η διεύρυνση του χρηματιστηριακού όγκου συναλλαγών συνεχίστηκε, επιβεβαιώνοντας το συμπέρασμα επαναδραστηριοποίησης επενδυτών αλλά και εισόδου νέων κεφαλαίων στην αγορά.!" Η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά φάνηκε να κουράζεται προς τα τέλη Αυγούστου, καθώς ο κινητήριος μοχλός των τραπεζών προέβαλε υπερτιμημένος έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου και οδήγησε σε απότομη κατάβαση τις αποτιμήσεις της αγοράς με τη μικρή κεφαλαιοποίηση να δέχεται το κύριο βάρος των ρευστοποιήσεων αφού επέδειξε και την ισχυρότερη άνοδο κατά τη προηγούμενη περίοδο - αλλά και σε επενδυτικό σκεπτικισμό όσον αφορά τη περαιτέρω προοπτική των μετοχικών τίτλων για καλύτερες αποδόσεις. 1

2 2 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ H περίοδο του 3ου τριμήνου 2003 εξελίχθηκε ανάμεικτα για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, η οποία αρχικώς ακολούθησε το bullish trend του καλοκαιριού, αλλά κατά το τέλος του Αυγούστου μπήκε σε βραχυπρόθεσμη διορθωτική τροχαιά. Για το σύνολο του τριμήνου, ο Γενικός Δείκτης διατηρεί μια άνοδο κατά +6,76% (30/06: μονάδες), εξισσοροπώντας στο επίπεδο των 2.019,76 μονάδων. Αναλύοντας τις μηνιαίες αποδόσεις, παρατηρούμε πως κατά τη διάρκεια Ιουλίου ο Γενικός Δείκτης ενισχύθηκε πάνω από 2 φορές τη συνολική ποσοστιαία άνοδο (+14,1%), φθάνοντας τις μονάδες στο τέλος του μήνα. Τον Αύγουστο, ο ΓΔ διατήρησε το εκρηκτικό τόνο του, έχοντας κέρδη της τάξης του +7,61% μέχρι και τις 22/8, οπότε και έκλεισε στο υψηλό τριμήνου (2.310,52 μονάδες). Παραταύτα, κατά το υπόλοιπο διάστημα του μηνός αλλά και κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου, εμφανίστηκαν πιέσεις με αποτέλεσμα ο ΓΔ να υποστεί συνολικές απώλειες κατά 12,6% από τα υψηλά τριμήνου. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του παραπάνω αποτελέσματος έπαιξε η αδυναμία των τραπεζών να συγκρατήσουν τα υψηλά επίπεδα αποτιμήσεων στα οποία είχαν περιέλθει με ιδιαίτερο δυναμισμό κατά τα μέσα Αυγούστου, ενώ η επιρροή τους σε δείκτες και όγκους συναλλαγών ξαναέφερε τη νευρικότητα και τις ρευστοποιήσεις (profit taking) στην ελληνική αγορά (περισσότερο σε τίτλους χαμηλής κεφαλαιοποίησης). ΕΜΠΟΡΙΟ 2.96% Συμμετοχή (%) Κλάδων στη συνολική Κεφαλαιοποίηση του Χ.Α.Α. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 3.95% ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 0.83% ΛΟΙΠΕΣ 26.59% ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 2.01% ΕΝΕΡΓΕΙΑ /Υ ΔΡΕΥΣΗ 7.61% ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 23.24% ΤΡΑ ΠΕΖΕΣ 20.90% ΤΗΛ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 11.90% Παρά το γεγονός ότι η πτώση ήρθε απότομα και αναίτια, καθώς οι διεθνείς αγορές συνέχιζαν να βελτιώνονται, τα επίπεδα αποτιμήσεων αλλά και ο ισχυρός ρυθμός ανόδου που παρατηρήσαμε τους προηγούμενους μήνες δικαιολογούν εν μέρει την τελευταία υποχώρηση. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του τριμήνου ήταν η διαφοροποίηση των μετοχών ανάλογα με τα εξαμηνιαία αποτελέσματα. Οι επενδυτές κινήθηκαν προς τις μετοχές οι οποίες παρουσίασαν θετικά αποτελέσματα και ανέδειξαν ευοίωνες προοπτικές για το υπόλοιπο διάστημα. Αντίθετα, ρευστοποιήσεις παρατηρήθηκαν σε μετοχές που απογοήτευσαν από τις οικονομικές τους επιδόσεις, ενώ οι προοπτικές τους για τα επόμενα έτη δεν είναι ιδιαίτερα διαφανείς. Κατά το 3 ο τρίμηνο, ο μέσος ημερήσιος όγκος συναλλαγών του χρηματιστηρίου ενισχύθηκε, φθάνοντας τα 181 εκατ. (χωρίς προσυμφωνημένα πακέτα 153 εκατ.). Συγκριτικά, στο 2 ο τρίμηνο του έτους η μέση αξία κυμαινόταν στα 140,2 εκατ. (χωρίς προσυμφωνημένα πακέτα 116,4 εκατ.), ενώ κατά το 1 ο τρίμηνο του έτους ο μέσος όγκος είχε περιοριστεί σε 68,3 εκατ. (χωρίς προσυμφωνημένα πακέτα 56,7 εκατ.). Τα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιριών κατά τη διάρκεια του 1 ου εξαμήνου 2003 ήταν ιδιαίτερα ικανοποιητικά και ανώτερα των προσδοκιών της αγοράς, καθώς η πίεση στη κερδοφορία του νευραλγικού κλάδου των τραπεζών αντιστράφηκε. Παράλληλα, αρκετές επιχειρήσεις του βιομηχανικού κλάδου καθώς και διάφορων άλλων τομέων της οικονομίας (τηλεπικοινωνίες, κατασκευές, real estate, εμπόριο) παρουσιάστηκαν ενισχυμένες παρά τις δυσμενείς συνθήκες της αγοράς. Αναλυτικότερα, οι εταιρίες κατάφεραν να επιτύχουν συνολική μέση επίδοση κατά 15% σε επίπεδο ενοποιημένων κερδών προ φόρων. Η αύξηση της κερδοφορίας συνοδεύτηκε και από σημαντική άνοδο του ενοποιημένου κύκλου εργασιών κατά περίπου 13%. Το τελικό θετικό αποτέλεσμα προήλθε κυρίως από τη βελτίωση της λειτουργική κερδοφορία των τραπεζών, οι οποίες επανήλθαν σε θετικό ρυθμό κερδοφορίας +15% (2002:-35% yoy), ενώ παράλληλα το ευμενές χρηματιστηριακό κλίμα ωφέλησε και άλλες χρηματοοικονομικές κατηγορίες (επενδύσεων - συμμετοχών). Ιδιαίτερα αξιόλογα ήταν και τα αποτελέσματα στο κλάδο κατασκευών με αύξηση κερδών κατά 43% και κύκλου εργασιών κατά +47%. Παραταύτα, πρέπει να σημειώσουμε πως η παραπάνω άνοδο οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στην αναδιάρθρωση του κλάδου με τη δημιουργία ισχυρότερων ομίλων λόγω συγχωνεύσεων. Στη κινητή τηλεφωνία σημειώθηκε αύξηση κερδών κατά 14%, ενώ ο ΟΤΕ συνέχισε να χάνει έδαφος στο τομέα της 2

3 3 σταθερής τηλεφωνίας (παρά την ενίσχυση του κύκλου εργασιών κατά 12%) με μείωση του τελικού αποτελέσματος και με τους ιδιωτικούς παροχείς να ενδυναμώνουν το μερίδιο αγοράς τους. Παράλληλα, στο χώρο του εμπορίου (χονδρικό και λιανικό) η μέση αύξηση ήταν της τάξης του 46% στα κέρδη και 12% στις πωλήσεις. Η αποδοτικότητα στους παραπάνω κλάδους οφείλεται σημαντικά και στις προσπάθειες περιορισμού των εξόδων και του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων. Στο κλάδο των ορυκτών και τσιμέντων, η εικόνα ήταν ανάμεικτη με τη Τιτάν να παρουσιάζει σχετική στασιμότητα, ενώ η Ηρακλής κατέγραψε σημαντική ενίσχυση κερδοφορίας. Ο κλάδος τροφίμων παρουσίασε ικανοποιητική βελτίωση, με το βάρος στη Coca Cola 3 Ε που σημείωσε αύξηση κερδών κατά 28% σε ενοποιημένη βάση. Αντίθετα, στάσιμη ήταν η απόδοση των εταιριών τεχνολογίας και πληροφορικής με μέση αύξηση κερδών κατά 3% και παρατηρούμενες καθυστερήσεις στη διανομή δημόσιων έργων. Ο εκδοτικός κλάδος σημείωσε ισχυρή αύξηση κατά περίπου 65% στα κέρδη, κυρίως λόγω σημαντικών συμπιέσεων στο κόστος παραγωγής. Αρνητική απόδοση κατέγραψαν οι τομείς της υγείας και μεταλλικών προϊόντων, οι οποίοι σημείωσαν μείωση κατά 65% και 60% αντίστοιχα στα επίπεδα κερδοφορίας τους. Τέλος, ο κλάδος της ναυτιλίας περιόρισε περαιτέρω τις ζημίες του, παραταύτα, το υψηλό λειτουργικό κόστος λόγω της διατήρησης υψηλών τιμών καυσίμου δεν άφησε περιθώρια για επάνοδο σε κερδοφόρα αποτελέσματα. Οι προοπτικές της Ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς για το υπόλοιπο του 2003 και το 2004 παραμένουν κατά την άποψή μας άμεσα συνδεδεμένες με τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομική σκηνή καθώς και την επιστροφή της αισιοδοξίας μέσω μιας συνεχιζόμενης και διατηρήσιμης ανόδου στα εταιρικά κέρδη. Διατηρούμε τη προσδοκία πως τα βελτιούμενα αποτελέσματα 9μήνου στο σύνολο των εισηγμένων, η επιστροφή ανοδικών τάσεων στις ξένες αγορές και η συνεχιζόμενη καλυτέρευση των παγκόσμιων οικονομικών στοιχείων (ειδικά στις Η.Π.Α.) θα αποτελέσουν παράγοντες καθοριστικούς για την επανένταξη της εγχώριας αγοράς σε κλίμα αισιοδοξίας. Αν και έχουμε αρκετές επιφυλάξεις για τη ικανότητα υψηλών αποδόσεων ως προς τη συνολική αγορά (δεδομένης και της απότομης συμπεριφοράς της κατά τους τελευταίους μήνες), η συνεχιζόμενη καταγραφή βελτίωσης στα αποτελέσματα των εταιριών μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για τη διατήρηση θετικού κλίματος στην αγορά μετοχικών αξιών και την απόδοση υψηλότερων αποτιμήσεων σε πληθώρα τίτλων. Εν το μεταξύ, συνεχίζουμε να διακρίνουμε αρκετές περιπτώσεις μετοχών με ιδιαίτερα ελκυστικές αποτιμήσεις και σημαντικές μακροπρόθεσμες προοπτικές με ικανοποιητική διαφάνεια. Κατά δεύτερο λόγο, αναμένουμε ικανοποιητική εξέλιξη δραστηριότητας σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας όμως κατασκευές, τεχνολογία, ενέργεια, διαχείριση περιουσίας, και εμπόριο; ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται να αναδείξει σημαντική διαφοροποίηση ανάμεσα σε κλάδους και εταιρίες με κύριο σημείο αναφοράς την ικανότητα ανάπτυξης και ενίσχυσης των οικονομικών αποτελεσμάτων. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗ Θετικές ήταν οι μακροοικονομικές ανακοινώσεις των τελευταίων μηνών, καθώς ισχυροποίησαν την θέση πως η οικονομία των ΗΠΑ έχει εισέλθει σε φάση ανάκαμψης. Η κυριότερη επιβεβαίωση ήρθε από την ανοδική αναθεώρηση της εκτίμησης για το ρυθμό ανάπτυξης στο 2 ο τρίμηνο του έτους, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 3,3% (από 3,1% και 2,4% σε προηγούμενες εκτιμήσεις) και σε επίπεδο διπλάσιο από την αύξηση του 1 ου τριμήνου (1,4%). Η βελτίωση των ρυθμών μεγέθυνσης της αμερικανικής οικονομίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στη τεράστια αύξηση κατά 45,8% των δαπανών για την άμυνα με το κόστος να εστιάζεται στο κατά πολλούς ανούσιο εγχείρημα της εισβολής στο Ιράκ. Παραταύτα, αδιαμφισβήτητο ρόλο έπαιξε και η άνοδο κατά 3,8% στις καταναλωτικές δαπάνες (1 ο τρίμηνο 2003: 2,0%), καθώς και η αύξηση κατά 7,3% στις επιχειρηματικές επενδύσεις (1 ο τρίμηνο 2003: 4,4%). Ανάλογη εικόνα εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει ο ρυθμός ανάπτυξης και το 3 ο τρίμηνο του έτους, κυρίως λόγω της περαιτέρω ανάκαμψης των καταναλωτικών δαπανών. Από την άλλη, οι χρηματιστηριακές αγορές προεξοφλούσαν τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών με αποτέλεσμα να σταθεροποιούνται σε όλο και υψηλότερα επίπεδα και να διατηρούν την ανοδική τους τάση. Οι τελευταίες ανακοινώσεις του τριμήνου συνοδεύτηκαν και από τα θετικά σχόλια του διοικητή της Fed για το ρυθμό ανάπτυξης, ενώ χαρακτηριστική ήταν και η δήλωσή του ότι τα επιτόκια θα διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών παρέμεινε αμετάβλητο κατά το 2 ο τρίμηνο 2003 σε $138,7 δις., καθώς τα στοιχεία του 1 ου τριμήνου αναθεωρήθηκαν στο παραπάνω ποσό από $136,1 δις. της αρχικής μέτρησης. Η αγορά εργασίας δεν έδωσε κατά το τρίμηνο ξεκάθαρα σημάδια ανάκαμψης. Ειδικότερα, αν και τα εβδομαδιαία επιδόματα ανεργίας διατηρούνται κάτω από το επίπεδο των 400 χιλιάδων, παραμένουν ακόμα κοντά στο επίπεδο αυτό. Τη τελευταία εβδομάδα Σεπτεμβρίου, τα επιδόματα ανεργίας αυξήθηκαν κατά σε και λίγο πάνω από τη πρόβλεψη των αναλυτών ( ). Παραταύτα, τα τελευταία στοιχεία (3 Οκτωβρίου) σχετικά με τις προσλήψεις στις ΗΠΑ ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς οι νέες θέσεις σημείωσαν άνοδο κατά το Σεπτέμβριο και για πρώτη φορά έπειτα από 8 μήνες. Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σταθερό στο 6,1%. Παράλληλα, ανάκαμψη παρουσίασαν και οι δείκτες μεταποίησης, ενώ το σύνολο των δεικτών εμπιστοσύνης σημείωσε μεγαλύτερη έναντι της προβλεπόμενης ανόδου. Ο δείκτης μεταποιητικής δραστηριότητας ISM, ξεπέρασε το διαχωριστικό επίπεδο των 50 μονάδων τον Ιούλιο, στις 51,8 μονάδες από 49,8 μονάδες τον 3

4 4 προηγούμενο μήνα και υποδηλώνοντας ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Στη συνέχεια, ο δείκτης ενισχύθηκε σε 54,7 μονάδες τον Αύγουστο, για να υποχωρήσει μόλις κατά 1% το Σεπτέμβριο στις 53,7 μονάδες. Ανάλογη ανοδική πορεία σημείωσε και ο δείκτης δραστηριότητας του μη-μεταποιητικού τομέα, ο οποίος ενισχύθηκε στις 65,1 μονάδες από 60,6 μονάδες τον Ιούνιο, ενώ οι εκτιμήσεις ανέφεραν μείωση σε 62. Θετικά μηνύματα έδωσε και ο τομέας της βιομηχανικής παραγωγής, καθώς σημείωσε άνοδο κατά 0,5% τον Ιούλιο από μηδενική μεταβολή τον προηγούμενο μήνα και 0,1% τον Αύγουστο, ενώ οι βιομηχανικές παραγγελίες αυξήθηκαν κατά 1,7% τον Ιούνιο και 1,6% τον Ιούλιο και τον Αύγουστο (υψηλότερα επίπεδα από το Μάιο 2001). Παράλληλα, οι παραγγελίες διαρκών καταναλωτικών αγαθών, που αποτελεί ένδειξη για την πορεία των επιχειρηματικών επενδύσεων, διατήρησαν την ανοδική τους τάση και αυξήθηκαν κατά 1% τον Ιούλιο. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ανέκαμψε τον Αύγουστο, καθώς ανήλθε στις 81,3 μονάδες από 77 μονάδες τον προηγούμενο μήνα. Ωστόσο, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του παν/μιου Michigan υποχώρησε στις 89,3 μονάδες από 90,9 μονάδες τον προηγούμενο μήνα. Ο δείκτης αγοραστικής ικανότητας Chicago PMI παρουσιάστηκε ενισχυμένος στις 58,9 μονάδες από 55,9 μονάδες ένα μήνα νωρίτερα. Το Σεπτέμβριο, ο παραπάνω δείκτης υποχώρησε σημαντικά στο 51,2, διαψεύδοντας τις προβλέψεις που έκαναν λόγο για μικρή διολίσθηση στο 57,7. Οι λιανικές πωλήσεις του Ιουλίου αυξήθηκαν κατά 1,3% έναντι αύξησης κατά 0,9% τον προηγούμενο μήνα. Ωστόσο, οι πωλήσεις Αυγούστου επανήλθαν σε μέτρια πλαίσια με άνοδο κατά +0,6%. Τον Ιούλιο διατηρήθηκε και η ανοδική τάση στο τομέα του real estate, με τις ενάρξεις νέων κατοικιών να βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 17 ετών ( νέες κατοικίες). Παράλληλα, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών κατέγραψαν νέο υψηλό ρεκόρ στα 6,12 εκατομμύρια. Αντίθετα, ο ρυθμός υποχώρησε κατά 3,8% τον Αύγουστο σε νέες κατοικίες και πάνω από τη πρόβλεψη των αναλυτών. ΕΥΡΩΠΗ Στην Ευρώπη η κατάσταση παρουσίασε επιδύνωση, με τη γερμανική οικονομία να παρουσιάζει στοιχεία ύφεσης και να συγκρατεί το συνολικό ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρώπη. Παραταύτα, η πλειοψηφία των αναλυτών εκτιμά πλέον ότι η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας θα ξεκινήσει από την ανάκαμψη των Η.Π.Α, καθώς η οικονομία της ευρωζώνης αποτελεί μία κατεξοχήν ανοικτή οικονομία, με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό. Ωστόσο, οι προσπάθειες των κυβερνήσεων των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών (Γερμανία, Γαλλία) να τονώσουν τις οικονομίες τους μέσω φοροαπαλλαγών συμβάλλουν στη διόγκωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων του προϋπολογισμού τους. Θετικές προβλέψεις φαίνεται ότι ενστερνίζονται και οι ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές αγορές, οι οποίες διατήρησαν τον Αύγουστο μέτρια ανοδική τάση, ενώ το Σεπτέμβριο υποχώρησαν συγκρατημένα. Κατά τη διάρκεια του Ιουλίου, η οικονομία της ευρωζώνης παρουσίασε υστέρηση έναντι της αμερικανικής κυρίως λόγω της αδυναμίας ανάκαμψης στη Γερμανία και Γαλλία. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη τελευταία εκτίμηση το ΑΕΠ του 2 ου τριμήνου στη Γερμανία μειώθηκε κατά 0,1% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ σε ετήσια βάση υποχώρησε κατά 0,2%, σηματοδοτώντας την είσοδο της οικονομίας σε ύφεση. Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός ανάπτυξης της ευρωζώνης διαμορφώθηκε και αυτός σε -0,1%, όπως προκύπτει από τα αναθεωρημένα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (η αρχική μέτρηση είχε καταλήξει σε ρυθμό +0,4%). Για το σύνολο του έτους, οι τελευταίες εκτιμήσεις του ΔΝΤ προβλέπουν ρυθμούς ανάπτυξης ΑΕΠ κατά 0,5%, ενώ για το 2004 κατά 1,9%. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των περισσότερων αναλυτών αλλά και τη ΕΚΤ, η πολυπόθητη ανάκαμψη θα ξεκινήσει το 2 ο εξάμηνο του έτους και με κύριο κίνητρο τη διαφαινόμενη ισχυροποίηση των ΗΠΑ. Η ΕΕ αναμένει ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης 0%-0,4% στο 3 ο τρίμηνο, ενώ κατά το τελευταίο τρίμηνο ο ρυθμός εκτιμάται να ανέλθει σε 0,2%-0,6%. Παράλληλα, στο πλαίσιο της συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο επίτροπος της ΕΕ κ. Σόλμπες δήλωσε πως τα επιτόκια στην ευρωζώνη διαμορφώνονται σε ικανοποιητικά επίπεδα και ότι ο πληθωρισμός θα κυμανθεί κοντά στο 2% το 2004, όριο το οποίο έχει θέσει ως στόχο η ΕΚΤ. Οι δείκτες δραστηριότητας σημείωσαν άνοδο, παραταύτα, παρέμειναν κάτω από τα κρίσιμα επίπεδα των 50 μονάδων. Συγκεκριμένα, ο δείκτης Reuters PMI βρέθηκε 49,1 μονάδες τον Αύγουστο από 48 μονάδες τον Ιούλιο και 46,6 τον Ιούνιο, κυρίως λόγω της αύξησης στις νέες παραγγελίες των επιχειρήσεων. Παράλληλα ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε κατά 2,1% τον Αύγουστο. Θετικό αποτέλεσμα είχε και η μέτρηση του δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στην ευρωζώνη, ο οποίος ανέκαμψε στις 53,6 μονάδες το Σεπτέμβριο από 52 μονάδες το προηγούμενο μήνα. ΓΕΡΜΑΝΙΑ Στη Γερμανία, η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε πτώση σε ετήσια βάση 2,2% τον Ιούλιο έναντι αύξηση 0,1% τον Ιούνιο. Παράλληλα, οι βιομηχανικές παραγγελίες υποχώρησαν κατά 1,1%, ενώ οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά 2,2% (-1,1% τον Ιούνιο). Αντίθετα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Ifo ενισχύθηκε στις 90,8 μονάδες τον Αύγουστο, σημειώνοντας μεγαλύτερη από τη προβλεπόμενη άνοδο και καταλήγωντας στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 μηνών. Επιπλέον, η άνοδος του δείκτη τιμών καταναλωτή σε 1,2% (0,9% τον Ιούλιο) δημιούργησε θετικές εντυπώσεις για τη πορεία της κατανάλωσης. Τον Ιούλιο, το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας κατέγραψε το μεγαλύτερο πλεόνασμα στην ιστορία του, ανερχόμενο σε 14,1 δις. από 10,3 δις. τον προηγούμενο μήνα. ΓΑΛΛΙΑ Στη Γαλλία, οι καταναλωτικές δαπάνες του Αυγούστου υποχώρησαν κατά 2,7%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση των τελευταίων 7 ετών. Αφορμή για τη δραματική αυτή κάμψη στη κατανάλωση δημιούργησε κυρίως ο 4

5 5 πρωτοφανής καύσωνας που έπληξε τη περιοχή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η υποχώρηση θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς οι καταναλωτικές δαπάνες απορροφούν το 60% της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, ενώ οι εκτιμήσεις των αναλυτών ανέμεναν μικρή μείωση κατά 0,3% (τον Ιούλιο, οι δαπάνες ήταν αυξημένες κατά 0,4%). ΙΑΠΩΝΙΑ Το ΑΕΠ της Ιαπωνίας ενισχύθηκε κατά 0,6% σε τριμηνιαία βάση και κατά 2,3% σε ετήσια βάση το 2 ο τρίμηνο 2003, ξεπερνώντας τις προβλέψεις των αναλυτών και με κύριους παράγοντες την άνοδο επιχειρηματικών επενδύσεων και τη βελτίωση των εξαγωγών. Το 2 ο τρίμηνο του έτους ήταν το έκτο συνεχόμενο τρίμηνο κατά το οποίο παρατηρήθηκε ανάπτυξη στη χώρα, δημιουργώντας ξανά αισιοδοξία για την αντιστροφή της οικονομικής διολίσθησης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη. Παραταύτα, τον Αύγουστο οι βιομηχανικής παραγγελίες μηχανημάτων μειώθηκαν κατά 4,3%, ακολουθώντας τη πτώση κατά 3,1% του προηγούμενου μήνα. Η κίνηση αυτή των παραγγελιών έρχεται αντίθετη με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ιαπωνίας, τα οποία έδειξαν μια τάση αύξησης στις επενδύσεις των μεγάλων εγχώριων βιομηχανιών. Οι μεγάλες βιομηχανίες συνεχίζουν να προβλέπουν πτώση των εξαγωγικών επιπέδων κατά το 2003, ρίχνοντας έτσι το βάρος αναπτυξιακής υποστήριξης στη κυβέρνηση της χώρας, η οποία θα πρέπει πλέον να αναζητήσει αποτελεσματικούς τρόπους ενίσχυσης της εσωτερικής καταναλωτικής ζήτησης. Ενώ η πτώση των τιμών λειτουργεί κατασταλτικά σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα, η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά μόνον εάν η χώρα επιστρέψει σε επίπεδα ετήσιου πληθωρισμού της τάξεως του 2%. Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα της χώρας αντιστέκεται στις κυβερνητικές πιέσεις να αυξήσει την προσφορά χρήματος στην οικονομία, διατηρώντας σταθερό το συνολικό ύψος των ομολόγων τα οποία αγοράζει σε μηνιαία βάση από τις εμπορικές τράπεζες (περίπου 1,2 τρις γεν). Είναι σαφές πως η ανάκαμψη της Ιαπωνίας εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την πορεία της αμερικανικής οικονομίας και την πορεία των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, καθώς μια αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης των Αμερικανών θα λειτουργήσει ευεργετικά για τους ιάπωνες εξαγωγείς. Παραταύτα, αρνητικό ρόλο στη πορεία των εξαγωγών παίζει η δυσμενής ισοτιμία λόγω της διαλίσθησης του αμερικανικού νομίσματος, παρά τις επανειλημένες προσπάθειες της κεντρικής τράπεζας να ελέγξει τη κατάσταση. Το τρέχον έτος, η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας κατέβαλε ιδιαίτερες προσπάθειες να συγκρατήσει την υποχώρηση του δολαρίου έναντι του γιέν, επιτελώντας παρεμβάσεις άνω των $60 δις. από την αρχή του έτους. Την ίδια στιγμή, οι Ιάπωνες εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί στις καταναλωτικές τους δαπάνες, ενώ το πρόβλημα του αποπληθωρισμού εξακολουθεί να είναι ισχυρό. Εξάλλου, η ιαπωνική κυβέρνηση ενέκρινε το νέο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, το οποίο προβλέπει μείωση των δαπανών και λήψη μέτρων για την ενίσχυση του κλάδου των επιχειρήσεων. Για μια ακόμη φορά όμως, οι επιφυλάξεις πολλών αναλυτών ως προς την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα των μέτρων, είναι μεγάλες. Κατά τους τελευταίους μήνες, το επενδυτικό ενδιαφέρον των ιαπώνων προς τη ζώνη του ευρώ έχει εντατικοποιηθεί, καθώς τα επίπεδα των ιαπωνικών επιτοκίων παραμένουν πολύ κοντά στο μηδέν για τα τελευταία 8 έτη με αποτέλεσμα οι ομολογιακές επενδύσεις σε γιέν να παραμένουν ανελκυστικές σε σχέση με αυτές του ευρώ. 11,000 10,500 10,000 9,500 9,000 8,500 8,000 7,500 7,000 NIKKEI Επικροτώντας τα θετικά αποτελέσματα σε επίπεδο ανάπτυξης του ΑΕΠ, το χρηματιστήριο του Τόκιο ενισχύθηκε σημαντικά κατά του τελευταίους μήνες με το δείκτη Nikkei να κλείνει στις 18 Αυγούστου σε επίπεδο άνω των μονάδων μετά από ένα χρόνο ταλαιπωρείας κάτω απο το επίπεδο αυτό. Παράλληλα, οι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι παρουσιάζονται αισιόδοξοι, ενώ η JP Morgan αναβάθμισε και τις εκτιμήσεις της για τους ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ της Ιαπωνίας το 2003 στο 1,9% από 1,3% της αρχικής της εκτίμησης (πρόκειται για τη μεγαλύτερη αναβάθμιση του τρέχοντος έτους). ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΕΣ Οι επενδυτικές προοπτικές αρκετών αναδυοµένων αγορών παραμένουν ελκυστικές δεδοµένης της ήπιας ανάκαµψης στη παγκόσµιας οικονοµίας. Τα υψηλά επίπεδα ρευστότητας στις αγορές και τα χαμηλά επίπεδα αποτίµησης, διευρύνουν τις πιθανότητες σταδιακής εισόδου θεσμικών χαρτοφυλακίων στις αγορές αυτές. Η αναβάθµιση της εταιρικής διακυβέρνησης, και η µεγαλύτερη προσοχή προς τον µέτοχο βελτιώνουν το προφίλ των αναπτυσσόμενων αγορών και επιτρέπουν την είσοδο όλο και περισσότερων κεφαλαίων. Βελτίωση παρατηρείται και σε άλλες περιοχές του πλανήτη όπως η Νοτιοανατολική Ασία με σταδιακή εξάλειψη των δυσλειτουργιών που επιβάρυναν τις οικονοµικές επιδόσεις και είναι υπεύθυνες για την κρίση της περασµένης δεκαετίας, σαφή βελτίωση των µακροοικονοµικών µεγεθών, και τη µείωση του ασφάλιστρου κινδύνου (risk premium). Μεταξύ των αναπτυσσόμενων οικονοµιών, η Νοτιοανατολική Ασία και η Ανατολική Ευρώπη συµπεριλαµβανοµένου και της Ρωσίας παρουσιάζουν τις ευνοϊκότερες προοπτικές. Η ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας γνωρίζει σαφή βελτίωση των οικονοµικών δεδοµένων της επωφελούµενη από τις ιδιαίτερα υψηλές δηµοσιονοµικές δαπάνες και ρυθμούς ανάπτυξης, τη ισχυρή εγχώρια ζήτηση, την εταιρική αναδιάρθρωση και την ανάκαµψη του διεθνούς εµπορίου. 5

6 6 Μεταρρυθµίσεις σε χώρες όπως η Ρωσία και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που έχουν σκοπό τη µετάβαση προς την ελεύθερη αγορά και την ονοµαστική σύγκλιση προς την Ε.Ε., δρουν καταλυτικά προς την κατεύθυνση και την ταχύτητα των διεθνών κεφαλαίων που προορίζονται για άμεσες επενδύσεις σε αναπτυσσόμενες περιοχές. Παραταύτα, δυσμενείς συνέπειες μπορεί να έχουν η διατήρηση υψηλών τιμών πετρελαίου, οι ανατιµήσεις των εθνικών νοµισµάτων τους, η επιδείνωση της κατάστασης της Ιαπωνικής οικονοµίας και η πιθανότητα επιβράδυνσης των παγκόσµιων ρυθµών ανάπτυξης. Η περιοχή της Ανατολίκής Ευρώπης παρουσιάζεται διαφοροποιημένη με κάποιες χώρες να προχωρούν γοργά προς την ονοµαστική τους σύγκλιση µε στόχο την είσοδο στην ΟΝΕ µεταξύ , ενώ άλλες όπως η Ρωσία βρίσκονται στο δρόµο προς την ελευθεροποίηση της αγοράς τους. Χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τσεχία επωφελούνται από τη διαδικασία σύγκλισης αναμένοντας ποσό 20 δισ. από τα ταµεία της Ε.Ε., ενώ παράλληλα η µείωση του πληθωρισµού και των επιτοκίων και η ευνοϊκή φορολογική µεταρρύθµιση έχουν οδηγήσει σε βελτίωση των µακροοικονοµικών μεγεθών τους µε αποτέλεσµα την ενδυνάμωση της επενδυτικής δραστηριότητας και εσωτερικής ζήτησης. Η µείωση του επενδυτικού κινδύνου στις χώρες αυτές προσελκύει ολοένα και περισσότερα διεθνή κεφάλαια (FDI) που αναζητούν αγορές µε χαµηλούς µισθούς, υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και υποτιµηµένα νοµίσµατα. Εντούτοις, η περιοχή παραµένει δέσµια της πορείας του διεθνούς εµπορίου, και ιδιαίτερα των εξαγωγών προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Παρά την απότομη βελτίωση των αγορών τους κατά τους τελευταίους μήνες, προβληματικές συνεχίζουν να παρουσιάζονται οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, οι οποίες συνεχίζουν να χαρακτηρίζονται από σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα, διολίσθηση εθνικών νομισμάτων, υπέρογκο δημόσια χρέη και ισχυρές πληθωριστικές τάσεις. Αργεντινή και Βραζιλία πασχίζουν να διασωθούν από τις τελευταίες οικονομικές κρίσεις, παραταύτα, η χρηματοοικονομική τους κατάσταση συνεχίζει να παρουσιάζει τρομακτικές δυσκολίες. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ & ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ EΠΙΤΟΚΙΑ & ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ Η επιτοκιακή σταθερότητα επιβάλλεται κατά το επόμενο διάστημα, ενώ η Fed φαίνεται διατεθημένη να κρατήσει το βασικό επιτόκιό της στο 1% (χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 45 ετών) καθ όλο το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για την ανάκαμψη και ισχυροποίηση της αμερικανικής οικονομίας. Επιπρόσθετα, το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης των επιτοκίων δεν έχει αποκλεισθεί, αν και τα στοιχεία της οικονομίας βρίσκονται σε θετική ροή, μειώνοντας σταδιακά τη πιθανότητα νέας υποχώρησης των επιτοκίων. Τα σταθερά επιτόκια είναι, κατά την άποψή μας, το πιθανότερο σενάριο κατά το επόμενο διάστημα μέχρι το τέλος του 2004, καθώς η αμερικανική οικονομία είναι ακόμη «αδύναμη» όσον αφορά του ρυθμούς προόδου της και φανερά επιρρεπείς σε νέες διολισθήσεις. Υπενθυμίζουμε πως τον Ιούνιο, η Fed είχε μειώσει το βασικό επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης στο 1% (χαμηλότερο επίπεδο από το 1958), ενώ ο πρόεδρός της είχε εκφράσει τις απόψεις του για τους συνεχείς κινδύνους που διατρέχει η οικονομία και την αισιοδοξία του για μια σταθμισμένη ανάπτυξη σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Οι βελτιωμένες χρηματοοικονομικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των επιτοκίων και των διεθνών ισοτιμιών, είναι ικανές να οδηγήσουν τη παγκόσμια οικονομία σε γοργότερους ρυθμούς ανόδου, ενώ με χαμηλά και κατά τη διάρκεια του 2004 η δανειοδοτική πολιτική των τραπεζών (ειδικά στο τομέα της λιανικής τραπεζικής) θα παραμείνει ιδιαίτερα ελαστική. Παράλληλα, οι διαφορές μεταξύ εταιρικών και κρατικών ομολόγων έχουν μειωθεί σημαντικά, φανερώνοντας τη σαφή υποχώρηση των επιπέδων κινδύνου για επενδυτικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με τη Fed, οι παρόντες κίνδυνοι για την αμερικανική οικονομία παραμένουν σε ισορροπία με τις προοπτικές της, ενώ η όποια περαιτέρω μείωση στο ρυθμό πληθωρισμού δεν θα είναι προς όφελος της οικονομίας. Παραταύτα, πιστεύουμε πως με τα αμερικανικά επιτόκια να βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 45 ετών και την αυξημένη ρευστότητα των αγορών, ο κίνδυνος αποπληθωρισμού δεν πρόκειται να παρουσιαστεί, δεδομένης της καταναλωτικής κουλτούρας των δυτικών οικονομιών. Στην Ευρωζώνη οι πληθωριστικές πιέσεις δείχνουν να σταθεροποιούνται προς το παρόν εκτός και αν η άνοδο των τιμών του πετρελαίου συνεχισθεί, δημιουργώντας ανατιμήσεις και σε άλλα καταναλωτικά είδη. Η κόπωση της καταναλωτικής διάθεσης, η έξαρση στην ανεργία, και οι στάσιμες παραγωγικές δυνατότητες παραµένουν σε υψηλά επίπεδα, μην αφήνοντας τις τιμές να εισέλθουν σε ανοδική τροχαιά. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι οτι ο πληθωρισµός στην ευρωζώνη έχει σταθεροποιηθεί στο 2,1%, και πολύ κοντά στο όριο του 2% που έχει θέσει η ΕΚΤ. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ, παρά το αυξημένα συντηρητικό πνεύμα της κεντρικής τράπεζας, η ΕΚΤ έχει και αυτή διατηρήσει το βασικό επιτόκιο στο 2,0% (η τελευταία μείωση κατά 0,5% μπήκε σε ισχύ στις 05 Ιουνίου 2003). Το ερώτημα αν η χαλάρωση αυτή της νομισματικής πολιτικής αρκεί για να διασφαλισθεί μία ισχυρή και διατηρήσιμη ανάκαμψη της οικονομίας των χωρών της ευρωζώνης έχει αρκετές παραμέτρους. Η αργή αντίδρασης της ΕΚΤ στην επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της ευρωζώνης οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ο δομικός πληθωρισμός παραμένει υψηλός και το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος συνεχίζει να αυξάνεται με υψηλούς ρυθμούς. Επιπλέον, η μεγέθυνση των διαρθρωτικών ελλειμμάτων πολλών ευρωπαϊκών χωρών και η συνεπακόλουθη αβεβαιότητα που επικρατούσε κατά τους τελευταίους μήνες όσον αφορά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δημιουργεί εμπόδια στη περαιτέρω μείωση επιτοκίων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του επενδυτικού οίκου Salomon Smith Barney παρά τη μέτρια άνοδο της εγχώρια ζήτησης, η επιβάρυνση από την ανατίμηση του ευρώ θα διατηρήσει χαμηλούς τους ρυθμούς ανάπτυξης στην 6

7 7 Ευρωζώνη μέχρι το 2004, γεγονός που επιτρέπει χαμηλότερα βραχυπρόθεσμα επιτόκια και την παραμονή τους στα χαμηλά για μεγάλη χρονική περίοδο $ΔΟΛΑΡΙΟ/ΕΥΡΩ Η αποµάκρυνση των Αµερικανικών αρχών από τη πολιτική του ισχυρού δολαρίου, τα προβλήματα χρηµατοδότησης του υψηλού ελλείµµατος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ (πάνω από 4,5% του ΑΕΠ), οι χαµηλές αποδόσεις των τοποθετήσεων σε δολάρια, οι πωλήσεις μετοχών και ο επαναπατρισμός κεφαλαίων σε Ευρώπη και Ασία, αδυνατίζουν το αμερικανικό νόμισμα το οποίο παραταύτα σημείωσε ανεπαίσθητη άνοδο κατά 1,05% στο 3 ο τρίμηνο του έτους μετά από έντονη διακύμανση. Η διατήρηση του ενισχυμένου ευρώ δεν συνδέεται άµεσα µε σαφείς ενδείξεις βελτίωσης της Ευρωπαϊκής οικονοµίας αλλά κυρίως µε την αδυναµία του δολαρίου. Η αντιστροφή των οικονομικών δεδομένων προς ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη και αύξηση των επιτοκίων πιθανότατα να οφελήσει σημαντικά το δολάριο, με αποτέλεσμα την βελτίωση της ισοτιμίας του έναντι του ευρώ και άλλων νομισμάτων. Επιπλέον, η αύξηση των κρατικών ελλειμμάτων και του κρατικού δανεισμού αναμένεται να οδηγήσει σε άνοδο των επιτοκίων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο $ΔΟΛΑΡΙΟ/ΓΙΕΝ Το ιαπωνικό γιέν, ενώ διαφαινόταν να σταθεροποιείται έναντι του δολαρίου, δέχτηκε σημαντικό πλήγμα από τη τελευταία διολίσθηση της αμερικανικής ισοτιμίας. Παρά τη διατήρηση της ισοτιμίας σε επίπεδα άνω του 115 κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου, το δολάριο σημείωσε δραστική υποχώρηση έναντι του γεν το Σεπτέμβριο παρά τη συνεχιζόμενη φραστική στήριξη ιαπώνων αξιωματούχων στο νόμισμα, με αποτέλεσμα η αντίστοιχη ισοτιμία να υποχωρεί στα 110,495 γεν, εβρισκόμενη πολύ κοντά στο χαμηλό τριών ετών των 110 γεν ανά δολάριο, επίπεδα κατά τα οποία στο παρελθόν είχε σημειωθεί παρέμβαση. Η σταθεροποίηση του γιέν κατά το 2 ο τρίμηνο του έτους είχε φέρει την ισοτιμία με το δολάριο στα επίπεδα των 119,9 κατά τα τέλη Ιουνίου 2003, από 118,7 που ήταν στις αρχές του έτους, και με ανώτατα επίπεδα τριμήνου τα 120,4 (28/4). ΟΜΟΛΟΓΑ Από την αρχή του έτους, τα επιτόκια των 10ετών κρατικών ομολόγων έχουν αυξηθεί κατά 70 μονάδες βάσης στην ευρωζώνη και 140 μονάδες βάσης στις ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή προεξοφλεί το γεγονός ότι οι αγορές στο σύνολό τους είναι αισιόδοξες όσον αφορά την ανάπτυξη των μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη. Παράλληλα, οι χρηματαγορές πλέον ελπίζουν στην υιοθέτηση περιοριστικής πολιτικής (μείωση της προσφοράς χρήματος) από τις κεντρικές τράπεζες σε Ευρώπη και Αμερική. Τελευταία, οι αγορές ομολόγων έχουν επιστρέψει σε επίπεδα συμβατά με ήπια ανάπτυξη μετά από μια έκρηξη μικρής διάρκειας. Η αύξηση των αποδόσεων μακροχρόνιων ομολόγων, από την αρχή του έτους, οφείλεται εν μέρει σε υψηλότερες πληθωριστικές προσδοκίες αφού τα επιτόκια έχουν φτάσει ήδη σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Παραταύτα, η πρόσφατη και ισχυρή αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων δεν μπορεί να αποδοθεί τόσο στην οικονομική ανάκαμψη όσο στη τεχνική αντίδραση μετά την απότομη μείωση που παρουσίασαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του Οι διεθνείς δείκτες ομολόγων (MSCI Fixed Income Indices, J.P. Morgan Government Bond Indices) καταγράφουν σημαντικά κέρδη κατά τους τελευταίους μήνες, παραταύτα, η τρέχουσα αξία τους θεωρείται ιδιαίτερα αυξημένη και τα περιθώρια συνέχισης του ράλυ περιορισμένα. Όμως, και μια πτωτική πορεία της αγοράς αναμένεται αρκετά ελεγχόμενη, καθώς η καθυστέρηση της οικονοµικής ανάκαµψης δεν το επιτρέπει, ο πληθωρισµός παραµένει χαµηλός, και τα επιτόκια είναι ιδιαίτερα πιεσμένα. Οι αποδόσεις των ομολόγων ενδέχεται να κινηθούν σε 4%-4,5% στην ευρωζώνη και 5% στις ΗΠΑ μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, και σε 4,6% και 5,5%, αντίστοιχα, μέχρι το τέλος του Παραταύτα, οι περισσότερο απαισιόδοξοι αναλυτές στις ΗΠΑ αναμένουν τις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων στο 3,9% μέχρι το τέλος του έτους, καθώς διατηρούν ιδιαίτερες επιφυλάξεις για τη πορεία της αγοράς εργασίας. Στην Ελλάδα, οι αποδόσεις μακροχρόνιων ομολόγων κυμαίνονται και αυτές μεταξύ 4%-5%, με τα 10ετή στο 4,17%, τα 15ετή στο 4,69% και τα 20ετή στο 4,87%. Η επιφυλακτικότητα αρκετών επενδυτών για την πορεία της παγκόσµιας οικονοµίας και η στροφή τους προς κρατικά οµόλογα αναπτυγµένων οικονοµιών ή επενδύσεις σε χρυσό επηρεάζουν αρνητικά και τα οµόλογα αναδυόµενων οικονοµιών, παραταύτα οι αποδόσεις τους από την αρχή του έτους παραμένουν σε ικανοποιητικά επίπεδα (πάνω από 6%). Τα κέρδη αυτά αναµένεται να περιορίζονται σταδιακά, ενώ η υψηλή ρευστότητα θα συνεχίσει να αναζητεί εναλλακτικές τοποθετήσεις που συνδυάζουν υψηλή απόδοση µε παράλληλη χαµηλή συσχέτιση σε άλλου τύπου επενδύσεις. Η βελτίωση των θεµελιωδών μεγεθών των αναδυοµένων χωρών είναι ικανή να συντηρήσει το ενδιαφέρον των επενδυτών για τίτλους σταθερού 7

8 8 εισοδήματος των χωρών αυτών (κυρίως σε ανατιλική Ευρώπη, Ρωσία και Νοτιανατολική Ασία), παραταύτα η όποια βελτίωση δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την ανάκαµψη του διεθνούς εµπορίου και οικονομίας. Τα εταιρικά οµόλογα παρουσίασαν μεικτή εικόνα κατά τους τελευταίους μήνες, με αρκετά οµόλογα εταιριών υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας να κινούνται ανοδικά λόγω µεγαλύτερης ασφάλειας και καλυτέρευσης οικονομικών δεδομένων, ενώ άλλα εταιρικά οµόλογα υψηλότερου κινδύνου πιέστηκαν λόγω της τάσης απομάκρυνσης των επενδυτών προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις. Παραταύτα, οι αποδόσεις τους παραμένουν ιδιαίτερα ελκυστικές, καθώς η πιστοληπτική ικανότητα των εταιριών έχει κερδίσει αρκετά μεγάλο έδαφος κατά το τελευταίο διάστημα ως κριτήριο επενδυτικών αποφάσεων. ΜΕΤΟΧΕΣ Το 3 ο τρίμηνο 2003 διατήρησε τη θετική πορεία των διεθνών χρηματιστηρίων που ξεκίνησε το Μάρτιο, αν και σε ιδιαίτερα χαμηλότερους ρυθμούς συνοδευόμενους με σχετική διόρθωση τον Σεπτέμβριο. Παράλληλα, στοιχειοθέτησε την αισιόδοξη στάση των διεθνών αγορών για τη πορεία των εταιριών και τις δυνατότητες βελτίωσης της κερδοφορίας τους μέσω της εδυνάμωσης των οικονομικών στοιχείων αρχικώς στις ΗΠΑ. Η καλυτέρευση των μακροοικονομικών δεικτών στις ΗΠΑ, αλλά και οι θετικές εξελίξεις στις ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων του 1 ου εξαμήνου από μεγάλες εταιρίες σε Αμερική και Ευρώπη (τα οποία ήταν σε γενικές γραμμές καλύτερα από τις προσδοκίες των αγορών), αποτέλεσαν του κύριους λόγους διατήρησης θετικού κλίματος στα διεθνή χρηματιστήρια, και τη περιορισμένη διορθωτική πορεία. 1,100 1, S & P Οι συνολικές μεταβολές των βασικών δεικτών Ευρώπης και Αμερικής κατά το 3 ο τρίμηνο του 2003 φθάνουν το +1,12% για τον DAX 30, +1,65% για τον CAC 40, +1,49% για τον FTSE 100, +10,11% για τον NASDAQ, +3,22% για τον DJIA, και +2,20% για τον S&P 500, ενώ την ίδια τάση ακολούθησαν και τα περισσότερα διεθνή χρηµατιστήρια, με το δείκτη Nikkei στο Τόκιο να προεξοφλεί τη σταδιακή βελτίωση της οικονομίας και να ξεπερνά σε απόδοση όλους τους κύριους δείκτες (+12,51%). Η επιστροφή της εμπιστοσύνης, σε συνδυασμό με τη μείωση της αβεβαιότητας και τη ισχυρή ρευστότητα που έχει δοθεί μέσω νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής στις αγορές φαίνεται να οδηγούν σε επανείσοδο κεφαλαίων στα διεθνή χρηματιστήρια. Ως εκ τούτου, το 2003 στο σύνολό του αναμένεται ενδυναμωμένο όσον αφορά τα κέρδη των εταιρειών, καθώς παράλληλα με το θετικό χρηματιστηριακό κλίμα οι περισσότερες από αυτές θα οφεληθούν και από την ολοκλήρωση ορθολογικότερων τακτικών (έλεγχο δαπανών και συνετή διαχείριση ενεργητικού και επενδύσεων). Οι τιμές των αµερικανικών µετοχών έχουν διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα και με ρυθμούς ανόδου που αποκλίνουν από την βελτίωση των επιχειρηματικών κερδών κατά τη τελευταία δεκαετία. Το γεγονός αυτό αναμένεται να περιορίσει τη προσπάθεια ανάκαµψης των αµερικανικών χρηµατιστηρίων, ενώ τα επίπεδα και οι προβλέψεις των εταιρικών αποτελεσµάτων του 9μήνου ενδέχεται να δώσουν το στίγμα για τη περαιτέρω ανοδική πορεία των αμερικανικών χρηματιστηρίων. Παράλληλα, οι αναλυτές διεθνώς αναμένουν περαιτέρω βελτίωση στη κερδοφορία των αμερικανικών εταιριών κατά 12,7% το 3 ο τρίμηνο, και κατά 21,4% στο 4 ο τρίμηνο του έτους. Στην Ευρώπη, οι αποτιμήσεις μετοχών παρουσιάζονται ελκυστικότερες ενώ οι εταιρίες έχουν αποφύγει προς το παρόν τον κίνδυνο οικονομικών σκανδάλων, παραταύτα, η πορεία των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων είναι άμεσα συνδεδεμένη με αυτή των αμερικανικών καθώς όλα τα βλέματα είναι στραμένα προς την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη και την επερχόμενη ανάκαμψή της. Αν και η οικονομική κατάσταση στην ευρωζώνη παρουσιάζεται ακόμη αδύναμη, μακροπρόθεσµα, οι επενδυτικές επιλογές της Ευρώπης είναι περισσότερο ενδιαφέρουσες, καθώς η καθιέρωση του ευρώ, η θετική πορεία των θεσμικών µεταρρυθµίσεων, και η ένταξη νέων χωρών στην Ευρωζώνη προσδίδουν ιδιαίτερα καλές προοπτικές στους ρυθµούς ανάπτυξης της περιοχής. 3,900 3,500 3,100 2,700 2,300 2,000 1,800 1,600 1,400 1,200 1,000 10,900 10,400 9,900 9,400 8,900 8,400 7,900 7,400 CAC40 NASDAQ DJIA 8

9 9 5,000 4,600 DAX30 4,200 3,800 3,400 3,000 2,600 2,200 Στην Ιαπωνία, ο δείκτης Nikkei έκλεισε στις μονάδες, παρουσιάζοντας άνοδο +12,5% κατά τη διάρκεια του τριμήνου. Παρά τα µεγάλα διαρθρωτικά προβλήµατα και τις απογοητευτικές αποδόσεις της οικονοµίας που ταλαιπωρούν εδώ και πολλά χρόνια την Ιαπωνία, οι προσπάθειες της κυβέρνησης για την ενίσχυση των οικονομικών στοιχείων και η βελτίωση στην επενδυτική ψυχολογία που ακολούθησε τη λήξη του πολέμου έδωσαν αρκετά περιθώρια για ανοδική κίνηση στις µετοχικές αξίες. Επιπλέον, η δεδομένη απόφαση της κεντρικής τράπεζας να στηρίζει τις μετοχικές αξίες μεγάλων επιχειρήσεων και τραπεζών λειτουργεί ως σωσίβιο ασφαλείας για το χρηματιστήριο του Τόκιο, και ενισχύει την επενδυτική ψυχολογία. Στο σύνολό τους, οι µετοχικές αξίες αναμένεται να συνεχίσουν ανοδικά με έντονες διακυµάνσεις µέχρι να ξεδιαλύνει το τοπίο της διεθνούς οικονομίας, να περιορισθεί περαιτέρω η αβεβαιότητα, και να πεισθούν οι επενδυτές για τη διατηρησιμότητα στη βελτίωση των διεθνών μακροοικονομικών µεγεθών και την ενδυνάμωση της ευρωστίας των επιχειρήσεων. ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ Η αναμονή για χαμηλότερες τιμές πετρελαίου δεν επιβεβαιώθηκε πλήρως κατά το τελευταίο διάστημα, παρατάυτα, οι δυο τελευταίοι μήνες του τριμήνου κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά τη τιμή στα καύσιμα. Η τιμή πετρελαίου έχει υποχωρήσει σημαντικά από το ανώτατο σημείο των $38 ανά βαρέλι κατά τις παραμονές του πολέμου στο Ιράκ, αλλά παραμένει πάνω από τα επίπεδα των $25 λόγω των καθυστερήσεων στην επανένταξη του ιρακινού πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές. Η τιμή πετρελαίου Brent εξακολουθεί να βρίσκεται γύρω στα $27 ανά βαρέλι, ενώ στην αγορά της Νέας Υόρκης η τιμή του αργού πετρελαίου ανά βαρέλι ξεπερνά τα $30 ανά βαρέλι. Τιμή Brent (δολ./βαρέλι) Από την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1973, οι διακυμάνσεις των τιμών στις αγορές πετρελαίου είναι ευθέως ανάλογες των πολιτικοστρατιωτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή. Έτσι, στις αρχές Οκτωβρίου, η τιμή του πετρελαίου σημείωσε απότομη άνοδο εξ αιτίας της (πρώτης μετά από 20 και πλέον χρόνια) επιδρομής ισραηλινών μαχητικών αεροσκαφών σε συριακά εδάφη. Παράλληλα, ενισχυτικά επηρεάζει τις τιμές του μαύρου χρυσού και η προοπτική να πραγματοποιηθεί γενική απεργία στη Νιγηρία κατά το επόμενο διάστημα, καθώς η δυτικοαφρικανική αυτή χώρα είναι η 5 η σε παραγωγή πετρελαίου στον κόσμο (και μέλος του ΟΠΕΚ). Παράλληλα, στις 24 Σεπτεμβρίου ο ΟΠΕΚ συμφώνησε σε μείωση της παραγωγής πετρελαίου από τα δέκα κράτη μέλη του κατά βαρέλια ημερησίως στα 24,5 εκατ. βαρέλια. Η απόφαση αναμένεται να υλοποιηθεί από την 1 η Νοεμβρίου του έτους, ενώ υπογραμμίζει τη πρόθεση του ΟΠΕΚ να διατηρήσει τις τιμές σε σχετικά υψηλά επίπεδα. Αμέσως μετά τη παραπάνω ανακοίνωση, η τιμή του brent κατέγραψε ισχυρή αύξηση κατά 83 σεντ. ΤΙΜΗ ΧΡΥΣΟΥ ( $ / ουγγιά) Οι επενδύσεις σε χρυσό συνεχίζουν να παρουσιάζουν αμείωτο ενδιαφέρον, καθώς η τιμή του παρατηρείται να σκαρφαλώνει όλο και υψηλότερα κατά το τελευταίο διάστημα. Κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου 2003, η τιμή του χρυσού διαμορφώθηκε στα $385,0 ανά ουγκιά ξεπερνώντας τα υψηλά έτους ($379) που καταγράφηκαν στις αρχές Φεβρουαρίου (04/02/2003). Η τελευταία ανοδική πορεία της τιμής του χρυσού ξεκίνησε κατά τις αρχές Ιουλίου από τη περιοχή των $342,0 ανά ουγκιά, 9

10 10 σημειώνοντας άνοδο κατά 12,6%, ενώ για τη περίοδο του τριμήνου η απόδοση ανέρχεται σε 10%. ΕΓΧΩΡΙΑ ΜΕΓΕΘΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ Ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2004 αναμένει ανάπτυξη με ρυθμό 4,2% και κύριους παράγοντες υποστήριξής της την ολοκλήρωση των έργων της ολυμπιάδας και την αναμενόμενη ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 3% από 3,5% το τρέχον έτος, ενώ το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται σε 9% για το 2003 και 8% το Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να καταλήξει σε υψηλότερα επίπεδα από το στόχο του 0,9% του ΑΕΠ, φθάνοντας το 1,4% του ΑΕΠ, ενώ το 2004 το έλλειμμα προβλέπεται να ανέλθει σε 1,2% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, το πλεόνασμα των ταμείων εκτιμάται σε 2,6% του ΑΕΠ το 2004, ενώ το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης σε 3,8% του ΑΕΠ. Παράλληλα, το κρατικό χρέος προβλέπεται να μειωθεί στο 101,7% του ΑΕΠ κατά το τρέχον έτος (2002: 104,7%), ενώ ο στόχος για το επόμενο έτος διαμορφώνεται σε 98,5%. Τα προβλήματα στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων δεν επέτρεψε τη συνολική απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων (ΚΠΣ), καθώς το ποσό για τις δαπάνες των συγχρηματοδοτούμενων έργων μειώνεται κατά εκατ. το τρέχον έτος και διαμορφώνεται σε εκατ. Για το 2004, οι δαπάνες προβλέπεται να αυξηθούν κατά 14,7% και να φτάσουν τα εκατ. Εν τω μεταξύ, τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού αναμένονται με ρυθμούς ανόδου 6,2% για το 2004 (2003 Ε : 5,2%), ενισχυμένα από την αναμενόμενη αύξηση στα εταιρικά αποτελέσματα και το περιορισμό της φοροδιαφυγής. Παράλληλα, οι πρωτογενείς δαπάνες προβλέπονται με ρυθμούς ανόδου 7,7% το 2004 και 7,6% κυρίως λόγω αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις δημοσίων υπαλλήλων. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,4% το 2 ο τρίμηνο σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό. Η τελική κατανάλωση εκτιμάται πως αυξήθηκε κατά 3,8%, ενώ οι επενδύσεις κατά 8,6%. Άνοδο κατέγραψαν και οι εξαγωγές, με αύξηση κατά 1,0%, ενώ οι εισαγωγές ενισχύθηκαν κατά 1,7% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο Η ανεργία στη Ελλάδα περιορίστηκε σε 9,9% κατά το 1 ο τρίμηνο 2003 από 10,9% το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Αντίθετα, ο δείκτης σημείωσε μικρή άνοδο κατά 0,2% σε σχέση με το 4 ο τρίμηνο 2002, ενώ η κατανομή της ανεργία διανέμεται σε 6,5% στους άνδρες και 14,9% στις γυναίκες. Κατά τον Ιούνιο, και σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ, οι προσλήψεις αυξήθηκαν κατά 10.9%, ενώ οι απολύσεις σημείωσαν μικρότερη άνοδο κατά 6,2%. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή σημείωσε πτώση κατά 0,2% τον Ιούνιο σε σχέση με το προηγούμενο μήνα, ενώ σε ετήσια βάση η μεταβολή ήταν αυξητική κατά 3,8%. Αντίθετα, τον Ιούλιο σημειώθηκε υποχώρηση του πληθωρισμού στο 3,6%. Παράλληλα, ο δείκτης τιμών χονδρικής σημείωσε αύξηση κατά 3,1% σε ετήσια βάση, ενώ τη μεταβολή επηρέασε κυρίως ο επιμέρους δείκτης των τελικών προϊόντων εγχώριας πρωτογενούς παραγωγής για εσωτερική κατανάλωση που αυξήθηκε κατά 26,6% από τον αντίστοιχο περυσινό μήνα. Ο δείκτης οικονομικού κλίματος του ΙΟΒΕ διαμορφώθηκε στις 101,2 μονάδες τον Ιούλιο από 100,9 μονάδες τον Ιούνιο, με βασικό ρόλο να παίζει η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στο κατασκευαστικό κλάδο. ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Χ.Α. Η χρηματιστηριακή αγορά, αφού ολοκλήρωσε στα μέσα Αυγούστου το πρώτο κύμα ανόδου, έπειτα από 3,5 χρόνια διολίσθησης πραγματοποίησε, εντός του Σεπτεμβρίου, την πρώτη διορθωτική κίνηση στα πλαίσια μίας μακροπρόθεσμης αλλαγής τάσης. Η διόρθωση αυτή χαρακτηρίζεται σημαίνουσα για τη μεσομακροπρόθεσμη εικόνα της αγοράς, καθώς οι αποτιμήσεις είχαν ανέλθει σε πολύ υψηλά επίπεδα βραχυχρόνια (αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι σε επίπεδο Γ.Δ. τα κέρδη υπερέβησαν το 50%, ενώ πολλαπλάσιες ήταν οι αποδόσεις σε πολλές μετοχές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του χρηματιστηριακού ταμπλώ). Από διαγραμματικής απόψεως, το τρίμηνο Ιουλίου Σεπτεμβρίου, χαρακτηρίζεται από την αλλαγή της μεσοβραχυπρόθεσμης τάσης από ανοδική σε ουδέτερη και από τη σταδιακή μείωση των συναλλαγών, ειδικά κατά τη διάρκεια της διορθωτικής κίνησης του Σεπτεμβρίου. Η ισχυρή αντίσταση στην περιοχή των μονάδων από τον Αύγουστο του 2002, διατήρησε την ισχύ της, παρά τη στιγμιαία διάσπασή της κατά τη δεύτερη εβδομάδα του Αυγούστου, η οποία σε εβδομαδιαία βάση αποδίδεται σε whipsaw (ψευδής διάσπαση μικρής διάρκειας), με τη μορφή two-period reversal (σχηματισμός αντισροφής δύο περιόδων) (Γράφημα 1). Στο ίδιο διάγραμμα παρατηρεί κανείς ότι το ενδεχόμενο η περιοχή αυτή να αποτελέσει τελικά γραμμή λαιμού (neckline) σε ένα ευρύτερο σχηματισμό αντιστροφής «ανάποδου κεφαλιού με ώμους reverse head & shoulders» παρουσιάζεται εξαιρετικά πιθανό. Σε μία τέτοια περίπτωση, η παρούσα διόρθωση αναμένεται να ολοκληρωθεί στην περιοχή των μονάδων, καθώς θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη η καθοδική διάσπαση του ανερχόμενου Κινητού Μέσου Όρου 200 ημερών, που στην παρούσα φάση κείται στις μονάδες. Το σενάριο αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει και η απεικόνιση του ημερήσιου διαγράμματος του Γ.Δ. (Γράφημα 2) : την «ώθηση» από τις ως τις μονάδες (3 κινητήρια και 2 διορθωτικά κύματα), έρχεται να επιβεβαιώσει στην παρούσα φάση ένας διορθωτικός σχηματισμός, πιθανότατα της μορφής «τεθλασμένη διόρθωση» με πρώτο διορθωτικό υποκύμα στα επίπεδα των μονάδων, δηλαδή διόρθωση 38,2% κατά Fibonacci και ενδεχόμενη ολοκλήρωση του τρίτου (και τελευταίου) διορθωτικού υποκύματος σε επίπεδα ελαφρά χαμηλότερα των μονάδων, δηλαδή διόρθωση 50% κατά 10

11 11 Finonacci στην άνοδο Απριλίου Αυγούστου. Με την ίδια λογική, η εξομάλυνση της κίνησης του δείκτη τάσης MACD 12-26/9, θα μπορούσε να αποτελεί μία πρώτη ένδειξη συνέχισης της μεσομακροπρόθεσμης τάσης, καθώς η τελευταία φορά που ο εν λόγω δείκτης «γύρισε» την τάση του από τιμές χαμηλότερες του μηδενός, υπήρξε η περίοδος συσσώρευσης του Γ.Δ. στην περιοχή των μονάδων, που οδήγησε στο γνωστό ράλι. διερεύνηση των αιτίων για την υστέρηση αυτή : αρκετοί από τους εν λόγω τίτλους θα αποτελέσουν τις ευχάριστες «εκπλήξεις» στη διάρκεια των επόμενων μηνών. Άλλωστε, η δεύτερη φάση ανόδου σε κάθε ενάρετο κύκλο, αφορά κυρίως τις μετοχές εταιρειών με ικανά θεμελιώδη μεγέθη και αντιπροσωπεύει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τη βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας, εν αντιθέσει με την πρώτη φάση, κατά τη διάρκεια της οποίας η κίνηση των μετοχών οφείλεται εν πολλοίς σε αντίδραση, λόγω της καταγραφής εξαιρετικά υψηλών αρνητικών αποδόσεων. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Μέ βάση λοιπόν τα ανωτέρω δεδομένα και με την προοπτική ότι δε θα υπάρξουν σημαντικές μεταβολές στις διεθνείς εξελίξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ρίξουν βαριά τη σκιά τους στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές, η σύσταση αγοράς και διακράτησης μετοχών σε ορίζοντα τουλάχιστον 12 μηνών, παραμένει εν ισχύ. Οι κερδισμένοι επενδυτές του πρώτου ανοδικού κύκλου καλούνται στην παρούσα φάση να προβούν σε λεπτομερή μελέτη της περαιτέρω δραστηριότητάς τους. Η διορθωτική πορεία της αγοράς καθιστά εφικτή αυτή τη δυνατοτητα επί του παρόντος,. Συνιστούμε, για άλλη μία φορά, την αξιολόγηση των εταιρειών βάσει των προοπτικών που εμφανίζουν, τόσο σε επίπεδο χρηματοοικονομικό, όσο και σε επίπεδο «φροντίδας» των μετόχων τους, είτε με τη μορφή καταβολής υψηλών μερισμάτων, είτε μέσω στιβαρής και υπεύθυνης καθοδήγησης των τίτλων τους στο ταμπλώ. Στη δεύτερη φάση της ανόδου, θα πρωταγωνιστήσουν εταιρείες με «συνετό» χρηματιστηριακό παρελθόν και προοπτικές αύξησης των οικονομικών μεγεθών τους. Σκόπιμη κρίνεται η αναζήτηση ποιοτικών εταιρειών, που δεν ανταποκρίθηκαν στην πρώτη φάση ανόδου και η Οι αποδόσεις των μετοχικών αξιών κατά το 3 ο τρίμηνο του έτους, ενώ διατηρήθηκαν σε θετικά επίπεδα, περιορίστηκαν σημαντικά σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Η τεχνική διόρθωση του Σεπτεμβρίου δεν ήταν ιδιαίτερα απρόβλεπτη, ενώ κατά τη άποψή μας θα μπορούσε να έχει πάρει και μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς διέσπασε θετική πορεία έξι μηνών που επανέφερε ξανά στρεβλώσεις κατά περίπτωση σε κλάδους και συγκεκριμένους τίτλους. Παραταύτα, η θετική εικόνα των μακροοικονομικών δεδομένων στις ΗΠΑ προσδίδει νέες δυναμικές στις αγορές, ενώ η αναμενόμενη ενίσχυση των εταιρικών αποτελεσμάτων ενδέχεται να οδηγήσει τις αγορές σε ένα νέο ανοδικό κύμα κατά τα τέλη του έτους (year-end rally). Ενώ αναμέναμε τη άνοδο από τις υπερβολικά χαμηλές αποτιμήσεις των μετοχικών τίτλων, η προεξοφλητική δύναμη των χρηματιστηριακών και άλλων αγορών, οδήγησε αρκετές επενδύσεις σε καλύτερα σημεία αποτίμησης κατά τη διάρκεια του 2 ου και 3 ου τριμήνου του έτους. Παραταύτα, οι παρούσες συνθήκες αναγκάζουν τους επενδυτές να διατηρούν επιφυλακτική στάση, συντηριτικές επιλογές, και τάσεις απομάκρυνσης από πηγές υπερβολικά υψηλών επενδυτικών κινδύνων. Η προσεκτική και σταδιακή αύξηση θέσεων σε µετοχικές αξίες επιλεγµένων εταιριών και κλάδων συνεχίζει να αποτελεί την ενδεδειγμένη επενδυτική στρατηγική μας στο τομέα των κεφαλαιαγορών. Καθώς έχουμε ήδη επιβεβαιωθεί σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, διατηρούμε την άποψη πως το «κτίσιμο» θέσεων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι ικανό να αποβεί ιδιαίτερα προσοδοφόρο για τους επενδυτές και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα (1-2 έτη). Οι συνθήκες μιας επιτάχυνσης των διεθνών οικονομικών μεγεθών (μέσω της βελτίωσης των οικονομικών στοιχείων κατά κύριο λόγο στις Η.Π.Α., της σταθεροποίησης σε τιμή και παραγωγή καυσίμων, και της επαναφοράς ταχύτερων ρυθμών στο διεθνές εμπόριο). Τα σημάδια σταθεροποίησης των σημαντικότερων μακροοικονομικών δεικτών, τα μειωμένα επιτόκια αλλά και οι ελκυστικές χρηματιστηριακές αξίες, είναι στοιχεία ικανά να οδηγήσουν τις διεθνείς αγορές σε νέους έντονους ανοδικούς κύκλους, προεξοφλώντας το τέλος του bear market των τελευταίων ετών. 11

12 12 Στην εγχώρια αγορά, η πιο ενδεδειγµένη στάση είναι η επικέντρωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος σε υγιείς και κερδοφόρες επιχειρήσεις, µε σταθερή ανάπτυξη, αξιόπιστο μάνατζμεντ και σωστά οργανωμένη εταιρική διακυβέρνηση. Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και αγοράς, ενόψει και της ολυμπιάδας του 2004, διαγράφονται ευοίωνες ενώ οι επενδύσεις που είναι σε εξέλιξη αλλά και πρόκειται να γίνουν κατά τα επόμενα έτη στη χώρα μας (μετά από τα νέα φορολογικά κίνητρα που εξείγγειλε η κυβέρνηση) αναμένεται να τονώσουν την οικονομική δραστηριότητα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Συγκεκριμένοι κλάδοι, όπως τηλεπικοινωνίες, κατασκευές, βαριά βιομηχανία, υπηρεσίες, και τεχνολογία θα ωφεληθούν σημαντικά από τις αναμενόμενες επενδύσεις, ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης της χώρας θα διατηρηθούν ισχυροί για αρκετά χρόνια. Στη παρούσα φάση, καθοριστική σημασία για την πορεία της ελληνικής κεφαλαιαγοράς θα διαδραματίσει η διατήρηση αυξητικής πορείας στα εταιρικά κέρδη, η κατοχύρωση και διατηρησιμότητα της παρατηρούμενης βελτίωσης του όγκου συναλλαγών και του βάθους της αγοράς, καθώς και η επιβεβαίωση των θετικών προσδοκιών για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Με τη παρουσία πολλών ευκαιριών συσσώρευσης στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, οι δυνατότητες τις Σοφοκλέους (μετά από τρία και πλέον έτη συνεχούς πτώσης) διατηρούνται σε επίπεδα αρκετά ανώτερα από τα τρέχοντα. Επιπλέον, η σταδιακή βελτίωση των οικονομικών δεικτών, οι εισροές κεφαλαίων από την Ε.Ε (3 ο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης, ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κλπ), τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια και οι υψηλές τιμές των ομολόγων που προσφέρουν πλέον χαμηλές αποδόσεις, οι αξιόλογες προοπτικές και οι ελκυστικές τιμές των μετοχών πολλών εισηγμένων επιχειρήσεων, καθώς και ο παράγοντας των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 είναι στοιχεία που αναμένονται να δώσουν σημαντική ώθηση στην αγορά κατά τα επόμενα έτη. Τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία ενίσχυσης της οικονομικής δραστηριότητας κατά τα επόμενα έτη και για σημαντικό χρονικό διάστημα μετά το πέρας των ολυμπιακών εκδηλώσεων. Παρα ταύτα, τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το συνολικό δημόσιο χρέος παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, ενώ η διατήρηση υψηλών τιμών καυσίμων συνεχίζει να επιβαρύνει τα οικονομικά της χώρας. Η παρούσα εργασία είναι προϊόν μελέτης του Τμήματος Μελετών & Έρευνας της Ακρόπολις Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τους επενδυτικούς στόχους, την οικονομική κατάσταση, ή τις ειδικές ανάγκες κάθε συγκεκριμένου αναγνώστη. Δεν αποτελεί προτροπή για αγορά, πώληση ή διακράτηση αξιών, αποσκοπεί μοναδικά στην ενημέρωση των επενδυτών, και εκφράζει τις απόψεις του τμήματος ανάλυσης κατά τη περίοδο της συγγραφής του. Βασίζεται δε σε πληροφόρηση από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, παραταύτα, δεν αναλαμβάνει ουδεμία ευθύνη για τυχόν ανακρίβειες ή σφάλματα. Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή και η διανομή του χωρίς την έγγραφη άδεια της Ακρόπολις Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ. 12

13 13 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΩΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ ΔΝΤΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ Η ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΔΟΛΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΡΙΝΙΩΤΑΚΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ 13

14 14 ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΕΣ & ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ (%) ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΙΟΥΛΙΟΥ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2003 ΔΕΙΚΤΗΣ ASE FTSE FTSE FTSE DAX30 CAC40 FTSE100 DOW JONES NASDAQ S&P500 NIKKEI General ASE20 ASE40 ASE80 IND.(DJIA) % Μεταβολή 6.75% 7.33% 4.60% 6.93% 1.12% 1.65% 1.49% 3.22% 10.11% 2.20% 12.51% ΔΕΙΚΤΗΣ Σχετική Ποσοστιαία Μεταβολή (Relative % of change) ASE General 6.75% -0.58% 2.15% -0.18% 5.63% 5.10% 5.26% 3.53% -3.36% 4.55% -5.76% FTSE/ASE % 0.58% 2.73% 0.40% 6.21% 5.68% 5.84% 4.11% -2.78% 5.13% -5.17% FTSE/ASE % -2.15% -2.73% -2.33% 3.48% 2.95% 3.11% 1.38% -5.51% 2.40% -7.91% FTSE/ASE % 0.18% -0.40% 2.33% 5.81% 5.28% 5.44% 3.71% -3.18% 4.73% -5.58% DAX % -5.63% -6.21% -3.48% -5.81% -0.53% -0.37% -2.10% -8.99% -1.08% % CAC % -5.10% -5.68% -2.95% -5.28% 0.53% 0.16% -1.57% -8.46% -0.55% % FTSE % -5.26% -5.84% -3.11% -5.44% 0.37% -0.16% -1.73% -8.62% -0.71% % DOW JONES 3.22% -3.53% -4.11% -1.38% -3.71% 2.10% 1.57% 1.73% -6.89% 1.02% -9.28% NASDAQ 10.11% 3.36% 2.78% 5.51% 3.18% 8.99% 8.46% 8.62% 6.89% 7.91% -2.39% S & P % -4.55% -5.13% -2.40% -4.73% 1.08% 0.55% 0.71% -1.02% -7.91% % NIKKEI 12.51% 5.76% 5.17% 7.91% 5.58% 11.38% 10.86% 11.01% 9.28% 2.39% 10.30% 14

15 15 ΑΠΟΛΥΤΕΣ & ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ (%) ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΗΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ 2003 ΔΕΙΚΤΗΣ ASE FTSE FTSE FTSE DAX30 CAC40 FTSE100 DOW JONES NASDAQ S&P500 NIKKEI General ASE20 ASE40 ASE80 IND.(DJIA) % Μεταβολή -8.63% -8.76% % % -6.54% -5.33% -1.68% -1.49% -1.30% -1.19% -1.20% ΔΕΙΚΤΗΣ Σχετική Ποσοστιαία Μεταβολή (Relative % of change) ASE General -8.63% 0.13% 3.69% 10.41% -2.09% -3.30% -6.96% -7.14% -7.33% -7.44% -7.43% FTSE/ASE % -0.13% 3.56% 10.28% -2.22% -3.43% -7.09% -7.27% -7.46% -7.57% -7.56% FTSE/ASE % -3.69% -3.56% 6.72% -5.78% -6.99% % % % % % FTSE/ASE % % % -6.72% % % % % % % % DAX % 2.09% 2.22% 5.78% 12.50% -1.21% -4.86% -5.04% -5.24% -5.34% -5.33% CAC % 3.30% 3.43% 6.99% 13.71% 1.21% -3.65% -3.83% -4.03% -4.13% -4.12% FTSE % 6.96% 7.09% 10.64% 17.36% 4.86% 3.65% -0.18% -0.38% -0.48% -0.47% DOW JONES -1.49% 7.14% 7.27% 10.82% 17.55% 5.04% 3.83% 0.18% -0.20% -0.30% -0.29% NASDAQ -1.30% 7.33% 7.46% 11.02% 17.74% 5.24% 4.03% 0.38% 0.20% -0.10% -0.09% S & P % 7.44% 7.57% 11.12% 17.85% 5.34% 4.13% 0.48% 0.30% 0.10% 0.01% NIKKEI -1.20% 7.43% 7.56% 11.11% 17.84% 5.33% 4.12% 0.47% 0.29% 0.09% -0.01% ΑΠΟΛΥΤΕΣ & ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ (%) ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΗΝΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟ 2003 ΔΕΙΚΤΗΣ ASE FTSE FTSE FTSE DAX30 CAC40 FTSE100 DOW JONES NASDAQ S&P500 NIKKEI General ASE20 ASE40 ASE80 IND.(DJIA) % Μεταβολή 2.41% 2.73% 3.68% 4.31% -0.09% 3.15% 0.10% 1.97% 4.35% 1.79% 8.16% ΔΕΙΚΤΗΣ Σχετική Ποσοστιαία Μεταβολή (Relative % of change) ASE General 2.41% -0.32% -1.28% -1.91% 2.50% -0.75% 2.31% 0.43% -1.94% 0.62% -5.75% FTSE/ASE % 0.32% -0.95% -1.59% 2.82% -0.42% 2.63% 0.76% -1.62% 0.94% -5.43% FTSE/ASE % 1.28% 0.95% -0.63% 3.78% 0.53% 3.58% 1.71% -0.67% 1.89% -4.48% FTSE/ASE % 1.91% 1.59% 0.63% 4.41% 1.16% 4.22% 2.34% -0.03% 2.53% -3.85% DAX % -2.50% -2.82% -3.78% -4.41% -3.24% -0.19% -2.07% -4.44% -1.88% -8.25% CAC % 0.75% 0.42% -0.53% -1.16% 3.24% 3.05% 1.18% -1.20% 1.36% -5.01% FTSE % -2.31% -2.63% -3.58% -4.22% 0.19% -3.05% -1.87% -4.25% -1.69% -8.06% DOW JONES 1.97% -0.43% -0.76% -1.71% -2.34% 2.07% -1.18% 1.87% -2.38% 0.18% -6.19% NASDAQ 4.35% 1.94% 1.62% 0.67% 0.03% 4.44% 1.20% 4.25% 2.38% 2.56% -3.81% S & P % -0.62% -0.94% -1.89% -2.53% 1.88% -1.36% 1.69% -0.18% -2.56% -6.37% NIKKEI 8.16% 5.75% 5.43% 4.48% 3.85% 8.25% 5.01% 8.06% 6.19% 3.81% 6.37% ΑΠΟΛΥΤΕΣ & ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ (%) ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΗΝΑ ΙΟΥΛΙΟ 2003 ΔΕΙΚΤΗΣ ASE FTSE FTSE FTSE DAX30 CAC40 FTSE100 DOW JONES NASDAQ S&P500 NIKKEI General ASE20 ASE40 ASE80 IND.(DJIA) % Μεταβολή 14.09% 14.52% 15.06% 26.62% 8.30% 4.09% 3.12% 2.76% 6.92% 1.62% 5.29% ΔΕΙΚΤΗΣ Σχετική Ποσοστιαία Μεταβολή (Relative % of change) ASE General 14.09% -0.43% -0.97% % 5.79% 10.00% 10.97% 11.33% 7.18% 12.47% 8.80% FTSE/ASE % 0.43% -0.54% % 6.22% 10.43% 11.39% 11.75% 7.60% 12.89% 9.23% FTSE/ASE % 0.97% 0.54% % 6.76% 10.97% 11.94% 12.30% 8.14% 13.44% 9.77% FTSE/ASE % 12.53% 12.10% 11.56% 18.32% 22.53% 23.50% 23.85% 19.70% 25.00% 21.33% DAX % -5.79% -6.22% -6.76% % 4.21% 5.18% 5.54% 1.38% 6.68% 3.01% CAC % % % % % -4.21% 0.97% 1.33% -2.82% 2.47% -1.19% FTSE % % % % % -5.18% -0.97% 0.36% -3.79% 1.50% -2.16% DOW JONES 2.76% % % % % -5.54% -1.33% -0.36% -4.15% 1.14% -2.52% NASDAQ 6.92% -7.18% -7.60% -8.14% % -1.38% 2.82% 3.79% 4.15% 5.29% 1.63% S & P % % % % % -6.68% -2.47% -1.50% -1.14% -5.29% -3.66% NIKKEI 5.29% -8.80% -9.23% -9.77% % -3.01% 1.19% 2.16% 2.52% -1.63% 3.66% 15

16 16 Αποδόσεις 3μήνου Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2003 για τις μετοχές του δείκτη FTSE-ASE20 ETBA BANK (C BANK OF PIRAEUS (C NATIONAL BANK OF GREECE (C O.P.A.P. (CR) COCA COLA 3E (CB) ALPHA BANK (CR) HELLENIC PETROLEUM (CR) COSMOTE (CR) MOTOR OIL (CR) INTRACOM (CB) VODAFONE (CR) EMPORIKI BANK (CR) D.E.H. (CR) EFG EUROBANK ERGASIAS (CR) O.T.E. (CR) HELLENIC TECHNODOMIKI (CR) TITAN (CR) AGRICULTURAL BANK (CR) VIOHALCO (CB) ALUMINIUM OF GREECE (CR) % % -5.00% 5.00% 15.00% 25.00% 16

17 17 Αποδόσεις 3μήνου Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2003 για τις μετοχές του δείκτη FTSE-ASE20 ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΑΓΟΡΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ - ΠΟΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΜΗ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ - ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΕΙΔΗ - ΛΥΣΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ % % % 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 17

18 18 ΑΠΟΛΥΤΕΣ & ΣΧΕΤΙΚΕΣ (ΜΕ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ) ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ (%) ΚΛΑΔΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΜΟ ΙΟΥΛΙΟΥ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2003 % Μεταβολής (Απόλυτης) % Μεταβολής (Σε σχέση με το Γεν. Δείκτη) ΔΕΙΚΤΗΣ 1Μ 3Μ 12Μ YTD ΔΕΙΚΤΗΣ 1Μ 3Μ 12Μ YTD Γενικός Δείκτης -6.08% 8.14% 10.19% 15.52% Γενικός Δείκτης FTSE/ASE % 9.21% 9.94% 17.68% FTSE/ASE % 1.07% -0.25% 2.16% FTSE/ASE % 5.10% 5.91% 13.39% FTSE/ASE % -3.04% -4.28% -2.13% FTSE/ASE % 5.43% 7.49% 18.75% FTSE/ASE % -2.70% -2.70% 3.23% Τράπεζες -6.48% 11.05% 19.93% 31.36% Τράπεζες -0.40% 2.91% 9.74% 15.84% Ασφάλειες % -0.41% 20.69% 23.89% Ασφάλειες -8.92% -8.55% 10.50% 8.37% Επενδύσεις -4.08% 6.46% 35.80% 26.89% Επενδύσεις 2.00% -1.67% 25.61% 11.37% Βιομηχανίες -6.88% 7.25% 0.60% 12.28% Βιομηχανίες -0.80% -0.88% -9.59% -3.23% Συμμετοχών % 4.12% -8.48% 7.23% Συμμετοχών -6.97% -4.01% % -8.29% Κατασκευές -9.48% 2.95% -9.38% % Κατασκευές -3.41% -5.18% % % Βασικά μέταλλα -9.07% -5.23% % -5.24% Βασικά μέταλλα -3.00% % % % Είδη/Λύσεις Πληροφορικής % -7.35% -3.38% 28.32% Είδη/Λύσεις Πληροφορικής -7.67% % % 12.80% Εκδόσεις - Εκτυπώσεις % 5.55% 83.78% 84.94% Εκδόσεις - Εκτυπώσεις % -2.59% 73.59% 69.42% Κλωστοϋφαντουργία % % % -9.88% Κλωστοϋφαντουργία % % % % Λιανικό Εμπόριο -5.26% 25.32% 96.89% 82.82% Λιανικό Εμπόριο 0.82% 17.18% 86.70% 67.30% Μη μεταλλικά / Τσιμέντα % -2.32% % % Μη μεταλλικά / Τσιμέντα -7.01% % % % Πληροφορική -9.22% 0.46% % -9.76% Πληροφορική -3.14% -7.67% % % Τηλεπικοινωνίες -3.23% 3.70% 2.76% -0.36% Τηλεπικοινωνίες 2.85% -4.44% -7.43% % Τρόφιμα -8.58% 3.24% % 3.51% Τρόφιμα -2.50% -4.89% % % Χονδρικό Εμπόριο -8.72% 5.15% 13.42% 18.75% Χονδρικό Εμπόριο -2.64% -2.98% 3.23% 3.23% Διυλιστήρια 1.45% 11.40% 7.18% 14.65% Διυλιστήρια 7.53% 3.26% -3.01% -0.87% Ακίνητης Περιουσίας -5.64% -0.50% -0.89% 2.56% Ακίνητης Περιουσίας 0.43% -8.64% % % Παράλληλη Αγορά -8.62% 4.07% % -1.60% Παράλληλη Αγορά -2.54% -4.06% % % 18

19 19 ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΑΔΩΝ M.CAP % OF P/E PER SECTOR PRICE/ DIV. YIELD SECTORIAL INFORMATION (mn ) (bn Drs) TOTAL BOOK ASE GENERAL INDEX 54,854 18,692 71% % 0.0% FTSE 20 INDEX 27,311 9,306 35% % 0.0% FTSE 40 MIDCAP INDEX 6,392 2,178 8% % 0.0% FTSE 80 SMALL-CAP INDEX 4,146 1,413 5% % 0.0% MSCI INDEX 19,167 6,531 25% % 0.0% MSCI SMALL CAP INDEX 5,610 1,912 7% #REF! #REF! BANKS 20,255 6,902 26% % 3.3% LEASING % % 4.5% INSURANCES % % 0.0% INVESTMENT COMPANIES 1, % 81.2 ##### ##### % 0.0% HOLDINGS 4,067 1,386 5% % 3.2% TELECOMMUNICATIONS 11,531 3,929 15% % 6.0% ENERGY/WATER 7,377 2,514 10% % 1.7% PASSENGER SHIPPING % % 1.6% INFORMATION TECHNOLOGY 2, % % 0.0% PUBLISHING & PRINTING 1, % % 1.6% TELEVISION & ENTERTAINMENT 4,515 1,538 6% % 6.5% HEALTH SERVICES % % 6.0% BASIC METALS 1, % % 4.5% NON METALLIC MINERALS & CEMENT 2, % % 2.5% WHOLESALE COMMERCE 1, % % 2.2% I.T. EQUIPMENT - SOLUTIONS % % 1.0% RETAIL COMMERCE 1, % % 3.6% FOOD COMPANIES 1, % % 4.3% HOTELS & RESORTS % % 1.2% RESTAURANTS % % 1.2% TEXTILE INDUSTRIES % % 1.2% REAL ESTATE % % 0.8% CONSTRUCTIONS 2, % % 4.1% 19

20 20 ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΟΔΟ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2003 ΕΤΑΙΡΙΑ Τιμή Τιμή % Κεφαλαιοποίηση Τέλος Περιόδου Αρχή Περιόδου Μεταβολή σε εκατ. Euros ALISIDA (PB) % 1.10 ELVE (CB) % BIOSSOL (C) % MATHIOS S.A. (CB) % ALISIDA (CB) % 7.68 MOURIADES (CB) % 8.86 NAFTEMPORIKI (CR) % KATHIMERINI S.A. (CR) % EMPORIKOS DESMOS (CR) % EURODRIP S.A. (CR) % PARNASSOS ENTERPRISES (CR) % SARANTIS SWEET MAKING COMPANY (CR) % CORFIL (P) % 1.15 BIOSSOL (P) % 2.06 VETERIN (CR) % KEPENOU MILLS (CR) % KERAMIA ALLATINI (CR) % NEWSPHONE HELLAS - AUDIOTEX (CR) % VOGIATZOGLOU SYSTEMS (CR) % DRUCKFARBEN HELLAS (CR) % ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΤΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2003 ΕΤΑΙΡΙΑ Τιμή Τιμή % Κεφαλαιοποίηση Τέλος Περιόδου Αρχή Περιόδου Μεταβολή σε εκατ. Euros KORDELLOU BROS (CR) % INFORMATICS (CR) % FINTEXPORT (CR) % CENTRIC MULTIMEDIA (CR) % MLS INFORMATICS (CR) % IKONA & ICHOS (CR) % 7.93 FANCO (CB) % MEVACO S.A. (CR) % KEGO (CR) % QUALITY & RELIABILITY (CR) % ASTRA INVESTMENTS (CB) % 9.18 KLONATEX (PR) % ANEK LINES (PR) % 0.94 OPTIMA INVESTMENT (CR) % 6.90 ILEKTRONIKI ATHINON (CR) % THEMELIODOMI (CR) % LAN-NET COMMUNICATIONS & COMME % IASO (CR) % LANTEC TELECOMMUNICATIONS (CR) % EDRASIS PSALLIDAS (CR) %