ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ

Transcript

1 Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Σερλνινγηθψλ Δθαξκνγψλ Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ Πηπρηαθή εξγαζία ησλ ζπνπδαζηξηψλ: ΥΑΣΕΖΜΠΔΚΗΑΡΖ ΑΘΑΝΑΗΑ ΝΣΔΝΣΟΤ ΑΛΗΚΖ κε ηίηιν: ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Δπηβιέπσλ θαζεγεηήο: Γξ. ΠΑΠΑΓΟΠΟΤΛΟ ΥΡΖΣΟ

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1. Πξόινγνο Δηζαγσγή Πεξίιεςε... 7 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΓΔΝΗΚΑ ΠΔΡΗ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ (Φ.Α.). 1.1 Δηζαγσγή-Ηζηνξηθή Αλαδξνκή Απνζέκαηα θαη παγθφζκηα παξαγσγή Φπζηθνχ Αεξίνπ Οηθνγέλεηεο αεξίσλ Υαξαθηεξηζηηθά αεξίσλ Καχζε Φπζηθνχ Αεξίνπ πζθεπέο θαηαλάισζεο Φπζηθνχ Αεξίνπ Γηαηάμεηο ξχζκηζεο θαη αζθάιεηαο κε ηηο νπνίεο είλαη εθνδηαζκέλεο νη ζπζθεπέο θαηαλάισζεο θπζηθνχ αεξίνπ Γίθηπα παξνρήο θπζηθνχ αεξίνπ Βαζηθνί ιφγνη επηινγήο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Γεληθή έλλνηα ηνπ θιηκαηηζκνχ πζηήκαηα θιηκαηηζκνχ Δλεξγεηαθή θαηαγξαθή Δλεξγεηαθφο ζρεδηαζκφο Δλεξγεηαθή απφδνζε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 3.1 Γεληθά Καηεγνξίεο θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην πζηήκαηα ςχμεο Δθαξκνγέο ησλ ζπζηεκάησλ ςχμεο-ζέξκαλζεο Φχμε-Κιηκαηηζκφο Φχθηεο απνξξφθεζεο

3 3.7 πζηήκαηα GHP (GAS HEAT PUMPS) Κιηκαηηζκφο κε Απνξξφθεζε/πκπαξαγσγή θαη ηξηπαξαγσγή κε ςχμε Κιηκαηηζηηθά κεραλήκαηα κε θπζηθφ αέξην Πιενλεθηήκαηα ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ γηα ηελ ςχμε Βαζκφο απφδνζεο Δλέξγεηεο Δγθαηεζηεκέλα ζπζηήκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΜΔΛΔΣΔ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΖ ΚΑΗ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΖ ΜΟΝΑΓΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟΤ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 4.1 Κιηκαηηζκφο μελνδνρεηαθήο κνλάδαο κε θπζηθφ αέξην Σερλνινγηθέο εμειίμεηο ζην ηνκέα ηεο ζέξκαλζεο θαη ηνπ θιηκαηηζκνχ Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο-μείσζε ιεηηνπξγίαο γηα ηηο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο Φπζηθφ Αέξην-Δθαξκνγέο ζηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία θαη πιενλεθηήκαηα Κιηκαηηζκφο λνζνθνκείνπ κε θπζηθφ αέξην Σξφπνο ιεηηνπξγίαο ςπθηψλ απνξξφθεζεο ρεδηαζηηθά ζηνηρεία κνλάδαο Ηαζψ παηδηαηξηθήο Οηθνλνκηθά νθέιε απφ ηε ρξήζε ςχθηε απνξξνθήζεσο θπζηθνχ αεξίνπ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ 5.1 Δθπνκπέο απφ ηελ θαχζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ Δθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ λέθνο, ηελ πνηφηεηα ηνπ αέξα θαη ηελ φμηλε βξνρή Δλέξγεηα, Κιηκαηηζκφο θαη Πεξηβάιινλ Φπθηηθέο κεραλέο θαη πεξηβάιινλ Μέζσ ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο Μέζσ ησλ ςπθηηθψλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ςπθηηθά κέζα Πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα απφ ηελ ρξήζε ςπθηηθψλ δηαηάμεσλ

4 5.6.1 Φαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ Πεξηγξαθή θαηλνκέλνπ ηξψκα ηνπ φδνληνο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ 6.1 Φπζηθφ Αέξην-Θέκαηα αγνξάο Πξνζθνξά θαη δήηεζε Διιεληθή αγνξά Πεηξέιαην-ζέκαηα αγνξάο Πξνζθνξά θαη δήηεζε Διιεληθή αγνξά Σηκνιφγεζε θπζηθνχ αεξίνπ θαη ν ξφινο ηεο ΡΑΔ πληειεζηήο κεηαηξνπήο θπβηθνχ κέηξνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε kwh Θεξκνγφλνπ Γχλακεο (ΑΘΓ) Αληαγσληζηηθφηεηα θπζηθνχ αεξίνπ έλαληη πεηξειαίνπ Παξαηεξήζεηο επί ησλ ππνινγηζκψλ ζχγθξηζεο ηνπ θφζηνπο ζέξκαλζεο κε θπζηθφ αέξην θαη πεηξέιαην ζχγθξηζε εηεζίνπ θφζηνπο ζέξκαλζεο κε ρξήζε θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ Σηκνιφγεζε θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην πκθέξνπζα ε ζπκπαξαγσγή κε θπζηθφ αέξην ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΓΡΑΦΖΜΑΣΧΝ, ΠΗΝΑΚΧΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Γξάθεκα 1: Υψξεο θαζψο θαη πνζφηεηεο πνπ θαηέρνπλ θαη εθκεηαιιεχνληαη ή είλαη ζε ζέζε λα εθκεηαιιεπηνχλ Γξάθεκα 2: Υξεζηκνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο πεγέο ελέξγεηαο Γξάθεκα 3: Αλάπηπμε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα Γξάθεκα 4: Γηεζλήο δηαθίλεζε θπζηθνχ αεξίνπ κέζσ αγσγψλ Γξάθεκα 5: Υψξεο νη νπνίεο εηζάγνπλ θπζηθφ αέξην

5 Πίλαθαο 1: Πξνβιεπφκελε δηαρξνληθή εμέιημε ησλ θαηαλαισηψλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ Διιάδα ηνπ έηνπο Γξάθεκα 6: Πσο ζα θαηαλέκεηαη ην θπζηθφ αέξην ζηε ρψξα καο ζηνπο δηάθνξνπο θιάδνπο, κεηά απφ είθνζη πεξίπνπ ρξφληα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ρήκα 1: χζηεκα θιηκαηηζκνχ Γξάθεκα 7: Πηζηνπνηεηηθφ ελεξγεηαθήο απφδνζεο θηηξίνπ Γξάθεκα 8: Πηζηνπνηεηηθφ ελεξγεηαθήο απφδνζεο, ζπλερείο ζήκαλζε Γξάθεκα 9: Πηζηνπνηεηηθφ ελεξγεηαθήο απφδνζεο, ελεξγεηαθή απφδνζε θηηξίνπ Γξάθεκα 10: Πηζηνπνηεηηθφ ελεξγεηαθήο απφδνζεο, εηήζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ρήκα 2: Σσημαηικό διάγπαμμα λειηοςπγίαρ τύκηη με αποππόθηζη αμμυνίαρ ρήκα 3: Κχθινο ςχμεο κε ζπκπίεζε Πίλαθαο 2: Σππηθά Υαξαθηεξηζηηθά Λεηηνπξγίαο Γηβάζµηνπ Φχθηε Άκεζεο ζέξκαλζεο Πίλαθαο 3: Σππηθά Φπζηθά Υαξαθηεξηζηηθά Γηβάζµηνπ Φχθηε Άκεζεο ζέξκαλζεο ρήκα 4: Φπθηηθή Μνλάδα Απνξξφθεζεο Άµεζεο Θέξκαλζεο ρήκα 5: Μνλνβάζµηα Φπθηηθή Γηάηαμε Απνξξφθεζεο Ζ 2 Ο. LiBr Δµµέζνπ Θέξµαλζεο(κε αηκφ) ρήκα 6: Γηβάζµηα Φπθηηθή Γηάηαμε Απνξξφθεζεο Ζ 2 Ο. LiBr Έµµεζεο Θέξµαλζεο (κε αηκφ) ρήκα 7: Gas heat pumps, κπξνζηηλή φςε ρήκα 8: Gas heat pumps, πίζσ φςε ρήκα 9: χγθξηζε απφδνζεο κεηαμχ 2θαη 4 ζπκπηεζηψλ ρήκα 10: Μεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο tyota me 4 ζπκπηεζηέο Πίλαθαο 4: Coefficient Of Performance (COP) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Πίλαθαο 5: Οξπθηά θαχζηκα εθπνκπψλ Δπίπεδα Λίξεο αλά δηζεθαηνκκχξην Btu ηεο Δλέξγεηαο Δηζφδνπ

6 ρήκα 11: Απεηθφληζε θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ ρήκα 12: Γεκηνπξγία θαη θαηαζηξνθή ηνπ φδνληνο ρήκα 13: Απεηθφληζε ηεο ηξχπαο ηνπ φδνληνο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ρήκα 14: Λεηηνπξγία ςχμεο (κέηξεζεο κε ρξήζε ηεο θαηψηεξεο ζεξκνγφλνπ δχλακεο HU ηνπ αεξίνπ θαπζίκνπ) ρήκα 15: Λεηηνπξγία ζέξκαλζεο (κέηξεζεο κε ρξήζε ηεο θαηψηεξεο ζεξκνγφλνπ δχλακεο HU ηνπ αεξίνπ θαπζίκνπ) Πίλαθαο 6: Πξνζδηνξηζκφο αλαινγηθήο ζπληζηψζαο ηηκνινγίνπ ζέξκαλζεο ηεο ΔΠΑ Αηηηθήο (ηειηθέο ηηκέο κε ΦΠΑ) Πίλαθαο 7: χγθξηζε ζπλνιηθνχ εηήζηνπ θφζηνπο γηα ζέξκαλζε κε ρξήζε πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ Πίλαθαο8: Τπνινγηζκφο θαηαλάισζεο θπζηθνχ αεξίνπ θαηά ηελ ρεηκεξηλή πεξίνδν

7 1. ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ ελέξγεηα απνηειεί έλαλ απφ ηνπο δπλακηθνχο θαη ζεκαληηθνχο, απφ πιεπξάο νηθνλνκηθήο θαη γεσπνιηηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο ζηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Σν λέν ελεξγεηαθφ πξντφλ, πνπ ζεσξείηαη ε ελαιιαθηηθή πξφηαζε ζηελ ελέξγεηα ηνλ 21 αηψλα θαη πξνζθέξεη θαηλνηφκεο ιχζεηο ζηνπο θαηαλαισηέο πνπ ζέινπλ λα γίλνπλ κέιε ηνπ θφζκνπ ηνπ αχξην, είλαη ην θπζηθφ αέξην πνπ ηελ ηειεπηαία δηεηία αλακεηξάηαη θαζεκεξηλά κε ηνπο αληαγσληζηέο ηνπ, ην πεηξέιαην θαη ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα, θαη φπσο φια απνδεηθλχνπλ απνθηά ζπλερψο νπαδνχο. Δίλαη έλα θαχζηκν θαζαξφ θαη αζθαιέο απφ ηελ θχζε ηνπ, αθνχ είλαη ειαθξχηεξν απφ ηνλ αέξα θαη, ζε πεξίπησζε πνπ απειεπζεξσζεί ζηελ αηκφζθαηξα, δηαρέεηαη θαη απνκαθξχλεηαη άκεζα. Υσξίο πξνζκίμεηο θαη ζεηνχρα ζπζηαηηθά, πνπ ζπγθαηαιέγνληαη ζηηο θχξηεο αηηίεο πεξηβαιινληηθήο ξχπαλζεο έρεη ηνπο ρακειφηεξνπο ξχπνπο ζε ζρέζε κε φια ηα ππφινηπα θαχζηκα, πνπ ην θαζηζηνχλ σο ην θηιηθφηεξν ζπκβαηηθφ θαχζηκν πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ηνλ άλζξσπν. Σν θπζηθφ αέξην είλαη γλσζηφ γηα ηελ ρξήζε ηνπ ζε καγείξεκα, ζέξκαλζε λεξνχ, ζέξκαλζε θηηξίσλ, ηξνθνδνηεί ηα νρήκαηα θαη ζηε ιεηηνπξγία κεγάινπ εκπνξηθνχ θαη βηνκεραληθνχ εμνπιηζκνχ. Υξεζηκνπνηείηαη επίζεο γηα ηελ ςχμε θαηά ηελ δηάξθεηα ζεξκνχ θαηξνχ κε ζεκαληηθή εμνηθνλφκεζε θφζηνπο ζε ζρέζε κε ην ειεθηξηθφ. 6

8 2. ΔΗΑΓΧΓΖ Σν θπζηθφ αέξην, ε ζεκαληηθφηεξε ίζσο πεγή ελέξγεηαο ζήκεξα, θαη ην θαζαξφηεξν απ φια ηα θαχζηκα, ζηελ ζπλείδεζε ηνπ θφζκνπ είλαη ζπλδεδεκέλν άκεζα κε ηελ ζέξκαλζε, ηελ παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ, θαζψο θαη ηελ νηθηαθή ή βηνκεραληθή ρξήζε, σο έλα θαχζηκν νηθνλνκηθφ, θαζαξφ πξνο ην πεξηβάιινλ αιιά ηνπ νπνίνπ ε ρξήζε πεξηνξίδεηαη κφλν ζηελ ρεηκεξηλή πεξίνδν. ήκεξα, πνπ ζηνλ άλζξσπν ίζσο ε επηζπκία γηα άλεην πεξηβάιινλ είλαη αλάγθε θαη φρη πνιπηέιεηα, θαη ε δηάδνζε ηνπ θιηκαηηζκνχ δηεπξχλεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν, κπνξνχκε πιένλ επθνιφηεξα, αιιά θαη επηβάιιεηαη, λα ην ρξεζηκνπνηήζνπκε ζαλ θαχζηκν θαη θαηά ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν γηα παξαγσγή ςχμεο. Γεληθά ζε έλα θηίξην, πεξίπνπ ην 30% ηεο ειεθηξηθήο θαηαλάισζεο ηζρχνο δαπαλάηαη ζην ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ δηφηη απηή ηελ ζηηγκή, νη πεξηζζφηεξνη ςχθηεο κεγάιεο απφδνζεο θαηαλαιψλνπλ ειεθηξηθφ ξεχκα γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπο. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ζπζηεκάησλ θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην, παξνπζηάδεη ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ζε επίπεδν εζληθήο νηθνλνκίαο, ηειηθνχ ρξήζηε θαη πεξηβάιινληνο, δεδνκέλνπ φηη ειαρηζηνπνηείηαη ε ρξήζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ ιεηηνπξγία ηέηνησλ ζπζηεκάησλ. 7

9 3. ΠΔΡΗΛΖΦΖ Σν πξψην θεθάιαην απνηειεί ηελ εηζαγσγή ζηελ γεληθή έλλνηα ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. πλνπηηθά παξνπζηάδνληαη ηα απνζέκαηα θαη ε παξαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ, νη νηθνγέλεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αεξίσλ, θαζψο θαη ε θαχζε, νη ζπζθεπέο θαηαλάισζεο,θαη ηα δίθηπα παξνρήο θπζηθνχ αεξίνπ. ην δεχηεξν θεθάιαην κε ζεκείν αλαθνξάο ηελ γεληθή έλλνηα ηνπ θιηκαηηζκνχ, παξνπζηάδνληαη ηα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ, ε ελεξγεηαθή θαηαγξαθή, κηα ζπζηεκαηηθή ζπιινγή θαη αλάιπζε πιεξνθνξηψλ ελεξγεηαθήο ρξήζεο γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ βειηηψζεσλ ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο κηαο εγθαηάζηαζεο θιηκαηηζκνχ, ν ελεξγεηαθφο ζρεδηαζκφο θαη ε ελεξγεηαθή απφδνζε ησλ θηηξίσλ. Σν ηξίην θεθάιαην εζηηάδεη ζηνλ θιηκαηηζκφ κε θπζηθφ αέξην. Δηδηθφηεξα αλαθέξεηαη ζηηο θαηεγνξίεο θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην φπσο absorpion πνπ ιεηηνπξγνχλ κε ακκσλία ή κε δηάιπκα ιηζίνπ-βξσκίνπ θαη ζηα ζπζηήκαηα κε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο. ηα ζπζηήκαηα ςχμεο, φπσο είλαη κε ακκσλία, GHP, κε βξσκηνχρν ιίζην. Δλ ζπλερεία αλαθέξνληαη νη εθαξκνγέο ησλ ζπζηεκάησλ ςχμεο-ζέξκαλζεο θαη ε δηαθνξά ηεο έλλνηαο ςχμεο-θιηκαηηζκφο. Παξνπζηάδνληαη νη ςχθηεο απνξξφθεζεο θαη γίλεηαη ζχγθξηζε αλάκεζα ζηνπο ςχθηεο απνξξφθεζεο θαη ζηνπο ειεθηξηθνχο ςχθηεο. Παξνπζηάδεηαη ν θιηκαηηζκφο κε απνξξφθεζε, ε ζπκπαξαγσγή θαη ηξηπαξαγσγή κε ςχμε, θαζψο θαη ηα θιηκαηηζηηθά κεραλήκαηα κε θπζηθφ αέξην. Γίλεηαη αλαθνξά ζηα πιενλεθηήκαηα ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ γηα ηελ ςχμε, φπσο είλαη ηα νηθνλνκηθά, ηα πεξηβαιινληηθά θαη ηα ελεξγεηαθά. Σέινο παξνπζηάδεηαη ν βαζκφο απφδνζεο ςπθηψλ απνξξφθεζεο, νη ελέξγεηεο θαη θηίξηα δηαζέηνπλ εγθαηεζηεκέλα ζπζηήκαηα ςχμεο κε θπζηθφ αέξην ζηελ Διιάδα. Σν ηέηαξην θεθάιαην θάλεη ηελ εηζαγσγή ζηηο δχν κειέηεο πεξίπησζεο (μελνδνρεηαθή κνλάδα θαη λνζνθνκείν) ζηηο νπνίεο έρεη ήδε ηνπνζεηεζεί θιηκαηηζκφο κε θπζηθφ αέξην. Σν πέκπην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζην πεξηβάιινλ. ηηο εθπνκπέο αεξίσλ ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ θαη ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαζψο θαη ζηηο ςπθηηθέο κεραλέο πνπ έρνπλ άκεζε επίδξαζε ζην πεξηβάιινλ θαη ηα πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα απφ ηελ ρξήζε ςπθηηθψλ δηαηάμεσλ. Σέινο εμεηάδεη ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ηνπ ζηξψκαηνο ηνπ φδνληνο πνπ θαη απηά είλαη ζεκαληηθά γηα ην πεξηβάιινλ θαη έρνπλ άκεζε επίδξαζε ζε απηφ. ην ηειεπηαίν θεθάιαην, ην 6ν, αλαθέξεηαη ε θνζηνιφγεζε, ε ηηκνινγηαθή πνιηηηθή ηεο Δ.Π.Α, γηα ην θπζηθφ αέξην θαη ηνπ θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην. Γίλεηαη ζχγθξηζε γχξσ απφ ηα ζέκαηα αγνξάο θαη ηηκψλ, ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο θαζψο θαη ηεο ειιεληθήο αγνξάο αλάκεζα ζην θπζηθφ αέξην θαη ην πεηξέιαην. Χο ζπκπέξαζκα πξνθχπηεη φηη Ζ θαηαλάισζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ γηα ρξήζεηο θιηκαηηζκνχ θαη ςχμεο, είλαη νηθνλνκηθφηεξε απφ απηήλ ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. 8

10 1 O ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΝΗΚΑ ΠΔΡΗ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ (Φ.Α.). 1.1 Δηζαγσγή - Ηζηνξηθή αλαδξνκή. Φπζηθό Αέξην, κηα λέα πεγή ελέξγεηαο ; ή κήπσο κηα μεραζκέλε ιχζε ζηελ ελεξγεηαθή θξίζε ηνπ αηψλα καο ; Ζ χπαξμε ηνπ Φ.Α. ήηαλ ήδε γλσζηή ζηελ Κίλα απφ ηνλ ηξίην (3 0 ) αηψλα, ελψ ζηελ βφξεην Ηηαιία ηνλ 17 0 αηψλα ρξεζηκνπνηείην ηφζν γηα ζέξκαλζε φζν θαη γηα θσηηζκφ. Σνλ 18 0 αηψλα έγηλε ζηε Νέα Τφξθε ε πξψηε δηαλνκή θπζηθνχ αεξίνπ κέζσ δηθηχνπ, ελψ ζην δεχηεξν ήκηζπ ηνπ 19 0 αηψλα ήηαλ ήδε πνιχ δηαδεδνκέλε ε δηαλνκή Φ.Α. κέζσ αγσγψλ ζηηο Αλαηνιηθέο πνιηηείεο ηεο Ακεξηθήο. Ο πξψηνο δηεζλήο αγσγφο κεηαθνξάο θπζηθνχ αεξίνπ έγηλε ην 1891 κεηαμχ Καλαδά θαη Ακεξηθήο, φηαλ Φ.Α. κεηαθέξζεθε απφ ην Οληάξην ζην Μπνχθαιν ηεο Νέαο Τφξθεο. Απηή ήηαλ ε αξρή. Έηζη θαη ελψ κέρξη ην 2 0 Παγθφζκην Πφιεκν, ηα θχξηα θαχζηκα πνπ ρξεζηκνπνηνχζε ν άλζξσπνο ήηαλ ηα ζηεξεά θαχζηκα, ηα νπνία έδσζαλ ηελ ζέζε ηνπο γηα ηα επφκελα 40 πεξίπνπ ρξφληα,(κέρξη ηε δεθαεηία ην 80) ζηα πγξά, ηψξα θαζψο θαίλεηαη ηα ηλία ζα αλαιάβνπλ ηα αέξηα θαχζηκα, ρσξίο βέβαηα απηφ λα ζεκαίλεη φηη ζα κνλνπσιήζνπλ ηηο ελεξγεηαθέο πήγεο ηνπ Πιαλήηε καο. Ζ ρψξα καο, ηειεπηαία απφ φιεο ηηο Δπξσπατθέο ρψξεο είλαη ζρεδφλ έηνηκε λα ππνδερζεί ην Φ.Α., κεηά ηε λέα ζπκθσλία πνπ ππεγξάθε ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1994, κε ηελ Ρσζηθή Κπβέξλεζε, πνπ έβαιε νξηζηηθφ ηέινο ζηελ Διιελνξσζζηθή δηέλεμε γηα ην θπζηθφ αέξην. Ο θεληξηθφο αγσγφο (αγσγφο πςειήο πίεζεο, 30 έσο 70 bar), θαζψο θαη ην πεξηθεξεηαθφ δίθηπν (αγσγφο κέζεο πίεζεο, 19 bar), είλαη ήδε έηνηκα λα κεηαθέξνπλ Φ.Α. ζηνπο κεγαινθαηαλαισηέο ( ΓΔΖ, ΔΚΟ, ΒΗΟΥΑΡΣΗΚΖ, ΑΘΖΝΑΨΚΖ ΕΤΘΟΠΟΗΗΑ, θ.α. ), πνπ έρνπλ ππνγξάςεη ζχκβαζε κε ηελ Γ.ΔΠ.Α. θαη έρνπλ πξνζαξκφζεη ή πξνζαξκφδνπλ ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο γηα λα εθκεηαιιεπηνχλ ην Φ.Α. θφπηκν είλαη λα αλαθέξνπκε, φηη ήδε ην Φ.Α. έρεη κπεη ζηε δσή ησλ Αζελαίσλ κηαο θαη ην παιαηφ δίθηπν ηεο Γ.Δ.ΦΑ. πξνζαξκφζηεθε ζηεο απαηηήζεηο γηα ηελ δηέιεπζε ηεο «λέαο» απηήο νηθνλνκηθήο θαη απφιπηα αζθαιείο, πεγή ελέξγεηαο. 1.2 Απνζέκαηα θαη παγθόζκηα παξαγσγή Φπζηθνύ Αεξίνπ. Οη ηειεπηαίεο εθηηκήζεηο γηα ηα θνηηάζκαηα Φ.Α. παξνπζηάδνπλ απνδεδεηγκέλα απνζέκαηα χςνπο δηζεθαηνκκπξίσλ θαλνληθψλ θπβηθψλ κέηξσλ (0 0 C, θαη πίεζε 1013 mbar). Οη ρψξεο πνπ απνηεινχζαλ ηελ πξψελ νβηεηηθή Έλσζε θαηέρνπλ ηα κεγαιχηεξα απνζέκαηα Φ.Α., πεξίπνπ ην 40 % ησλ παγθνζκίσλ απνζεκάησλ. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηελ Οπθξαλία, ην Αδεξκπατηδάλ, ην Καδαθζηάλ, ηελ Κεληξηθή Αζία θαη ηελ Γπηηθή ηβεξία σο πεξηνρέο κε ηεξάζηηα θνηηάζκαηα Φπζηθνχ Αεξίνπ είηε κφλα ηνπο, είηε κε ηελ παξνπζία αξγνχ πεηξειαίνπ. Ζ κηθηή παγθφζκηα παξαγσγή Φ.Α., ην ρξφλν, θαηά κέζν φξν, είλαη πεξίπνπ m 3 απ ηα νπνία, 84% ρξεζηκνπνηείηε ζηελ θαηαλάισζε ελψ ην 16% ράλεηε είηε ιφγσ απσιεηψλ, είηε ιφγσ ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ γηα επαλαπιήξσζε. Ζ Αλαηνιηθή Δπξψπε, κε ηα κεγαιχηεξα απνζέκαηα είλαη θαη ε κεγαιχηεξε παξαγσγφο 9

11 πεξηνρή, θαηέρνληαο ην 43% ηεο παγθνζκίνπ παξαγσγήο θαη αθνινπζεί ε Βφξεηνο Ακεξηθή κε 30%. Σέινο λα αλαθέξνπκε φηη ε Ηαπσλία είλαη ε ρψξα πνπ εηζάγεη ην 70% ηεο παγθφζκηαο δηαθίλεζεο Τγξνπνηεκέλνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ, ελψ ε Γεξκαλία εηζάγεη ην 23% ηεο παγθφζκηαο δηαθίλεζεο Φ.Α. κέζσ αγσγψλ. Αο ηα δνχκε φκσο φια απηά ιίγν πην αλαιπηηθά κε ηελ βνήζεηα ησλ γξαθεκάησλ m 3 θπζηθνύ αεξίνπ ππάξρνπλ απηή ηε ζηηγκή απνδεδεηγκέλα αλά ησλ θόζκν. ην γξάθεκα θαίλνληαη νη ρώξεο θαζώο θαη νη πνζόηεηεο πνπ θαηέρνπλ θαη εθκεηαιιεύνληαη ή είλαη ζε ζέζε λα εθκεηαιιεπηνύλ. ΡΩΗΑ 40% ΗΡΑΝ 14% Ζ.Π.Α. 5%.ΑΡΑΒΗΑ 5% ΑΛΓΔΡΗΑ 40% 3,5% ΒΔΝΔΕΟΤΔΛΑ 3% ΗΝΓΟΝΖΗΑ 2,5% 35% ΝΗΓΖΡΗΑ 2,5% ΑΤΣΡΗΑ 2,3% ΝΟΡΒΖΓΗΑ 30% 2,3% ΛΟΗΠΑΗ 25% 20% 20% 15% 10% 5% ΡΩΗΑ ΗΡΑΝ Ζ.Π.Α..ΑΡΑΒΗΑ ΑΛΓΔΡΗΑ ΒΔΝΔΕΟΤΔΛΑ ΗΝΓΟΝΖΗΑ ΝΗΓΖΡΗΑ ΑΤΣΡΗΑ ΝΟΡΒΖΓΗΑ ΛΟΗΠΑΗ 0% Γξάθεκα 1 10

12 ΥΡΖΗΜΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΗ ΑΛΛΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ. ΠΔΣΡΔΛΑΗΟ 38% ΑΝΘΡΑΚΑ 30% ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 20% ΑΛΛΔ 12% ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 20% ΑΛΛΔ 12% ΠΔΣΡΔΛΑΗΟ 38% ΑΝΘΡΑΚΑ 30% Γξάθεκα 2 ΣΟ ΠΑΡΑΚΑΣΧ ΓΡΑΦΖΜΑ ΔΠΗΒΔΒΑΗΧΝΔΗ ΣΖΝ ΣΡΟΜΔΡΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ ΣΑ ΣΔΛΔΤΣΑΗΑ ΥΡΟΝΗΑ ΠΟΟΣΑ % Γξάθεκα 3 11

13 ΡΩΗΑ 42% ΚΑΣΩ ΥΩΡΔ 18% ΝΟΡΒΖΓΗΑ 14% ΚΑΝΑΓΑ 14% ΛΟΗΠΑΗ 12% ΓΗΔΘΝΖ ΓΗΑΚΗΝΖΖ Φ.Α. ΜΔΩ ΑΓΩΓΩΝ. ΥΩΡΔ ΟΗ ΟΠΟΗΔ ΔΞΑΓΟΤΝ Φ.Α ΚΑΝΑΓΑ 14% ΛΟΗΠΑΗ 12% ΡΩΗΑ 42% ΝΟΡΒΖΓΗΑ 14% ΚΑΣΩ ΥΩΡΔ 18% Γξάθεκα 4 ΓΔΡΜΑΝΗΑ 23% Ζ.Π.Α. 14% ΗΣΑΛΗΑ 12% ΓΑΛΛΗΑ 9% ΑΓΓΛΗΑ 6% ΛΟΗΠΑΗ 36% ΛΟΗΠΑΗ 36% ΥΩΡΔ ΟΗ ΟΠΟΗΔ ΔΗΑΓΟΤΝ Φ.Α. ΓΔΡΜΑΝΗΑ 23% Ζ.Π.Α. 14% ΑΓΓΛΗΑ 6% ΓΑΛΛΗΑ 9% ΗΣΑΛΗΑ 12% Γξάθεκα 5 12

14 1.3 Οηθνγέλεηεο αεξίσλ. Σα αέξηα θαχζηκα έρνπλ θαηαηαγεί ζε ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο (νηθνγέλεηεο). Πξώηε νηθνγέλεηα: Πεξηιακβάλεη αέξηα πφιεο (γλσζηά σο Φσηαέξηα), κε πςειφ πνζνζηφ πεξηεθηηθφηεηαο ζε πδξνγφλν. Γεύηεξε νηθνγέλεηα: Πεξηιακβάλεη αέξηα πνπ πξνέξρνληαη απφ θπζηθέο πεγέο (θπζηθά αέξηα) θαη απνηεινχληαη θπξίσο απφ ΜΔΘΑΝΗΟ. Σξίηε νηθνγέλεηα: Πεξηιακβάλεη αέξηνπο πδξνγνλάλζξαθεο (πγξαέξηα), θπξίσο πξνπάλην, βνπηάλην θαη κίγκα ησλ δχν πξνεγνχκελσλ. 1.4 Υαξαθηεξηζηηθά αεξίσλ. Οη πνζφηεηεο αεξίνπ κεηξηνχληαη ζε m 3 Οη θαλνληθέο ζπλζήθεο γηα έλα αέξην είλαη, λα είλαη μεξφ, ζηνπο κεδέλ βαζκνχο Κειζίνπ (237Κ) θαη 1013 mbar πίεζε. Μνλάδα φγθνπ : θαλνληθφ θπβηθφ κέηξν Nm 3 Ππθλφηεηα : Δίλαη ε κάδα ηνπ αεξίνπ αλά κνλάδα φγθνπ θαη εθθξάδεηαη ζε kg/m 3 ρεηηθή ππθλφηεηα : Δίλαη ν ιφγνο ηεο ππθλφηεηαο ίζνπ φγθνπ αεξίνπ θαη μεξνχ αέξα ζηελ ίδηα ζεξκνθξαζία θαη πίεζε. Καηψηεξε ζεξκνγφλνο δχλακε (Hu) : Δίλαη ε ζεξκφηεηα πνπ εθιχεηαη θαηά ηελ θαχζε 1 Νm 3 αεξίνπ ππφ ζηαζεξή πίεζε φηαλ ην αέξην θαη ν αέξαο θαχζεο έρνπλ ζεξκνθξαζία 25 βαζκνχο Κειζίνπ, εθφζνλ ηα πξντφληα ηεο θαχζεο βξίζθνληαη ζε ζεξκνθξαζία 25 0 C θαη ην λεξφ πνπ πξνήιζε απφ ηελ θαχζε είλαη ζε πγξή θάζε. Ζ θαηψηεξε ζεξκνγφλνο δχλακε εθθξάδεηαη ζε kw/nm 3 Αλψηεξνο ζεξκνγφλνο δχλακε (Ζν) : Δίλαη ε ζεξκφηεηα πνπ εθιχεηαη θαηά ηελ θαχζε 1 Νm 3 αεξίνπ ππφ ζηαζεξή πίεζε φηαλ ην αέξην θαη ν αέξαο θαχζεο έρνπλ ζεξκνθξαζία 25 βαζκνχο Κειζίνπ, εθφζνλ ηα πξντφληα ηεο θαχζεο βξίζθνληαη ζε ζεξκνθξαζία 25 0 C θαη ην λεξφ πνπ πξνήιζε απφ ηελ θαχζε είλαη ζε αέξηα θάζε. Δθθξάδεηαη ζε kw/nm 3 Καηψηεξνο δείθηεο Wobbe (Wu) : Δίλαη ν ιφγνο ηεο θαηψηεξεο ζεξκνγφλνπ δχλακεο πξνο ηελ ηεηξαγσληθή ξίδα ηεο ζρεηηθήο ππθλφηεηαο ηνπ αεξίνπ. Δθθξάδεηαη ζε MJ/Nm 3 Αλψηεξνο δείθηεο Wobbe (Wo) : Δίλαη ν ιφγνο ηεο αλψηεξεο ζεξκνγφλνπ δχλακεο πξνο ηελ ηεηξαγσληθή ξίδα ηεο ζρεηηθήο ππθλφηεηαο ηνπ αεξίνπ. Δθθξάδεηαη ζε MJ/Nm 3. Ο αλψηεξνο δείθηεο Wobbe αλαθέξεηαη θαη σο «δείθηεο Wobbe». Ο δείθηεο Wo είλαη έλα κέηξν γηα ηελ ζεξκηθή ηθαλφηεηα ηνπ αεξίνπ θαη δίδεη - φπσο θαη ε ζεξκνγφλα ηθαλφηεηα - κία εηθφλα ηεο θαηεγνξίαο ηνπ αεξίνπ. 13

15 Ζ ρψξα καο εηζάγεη απφ ηελ Ρσζία θπζηθφ αέξην 2 εο νηθνγέλεηαο, νκάδαο Ζ, κε ρεκηθή ζχλζεζε : Μεζάλην (CH 4 ) : 92% θαη φγθν Αηζάλην (C 2 H 6 ) : 3,2%» Πξνπάλην (C 3 H 8 ) : 0,85» Βνπηάλην (C 4 H 10 ) : 0,2%» Γηνμείδην άλζξαθα (CO 2 ) : 0,3%» Άδσην (Ν 2 ) : 3,3%» θαη θχξηα ραξαθηεξηζηηθά : Ho = kcal/m 3 Hu = kcal/m 3 Δηδηθφ βάξνο : 0,7 kg/m 3 Αλαγθαία ζεσξεηηθή πνζφηεηα αέξα γηα ηελ πιήξε θαχζε (m 3 / m 3 αεξίνπ) : 9,64 m 3 Wo = 52 MJ/Nm 3 ρεηηθή ππθλφηεηα : 0, Καύζε ηνπ Φπζηθνύ αεξίνπ. πσο είδακε ην Φ.Α. είλαη έλα κείγκα πδξνγνλαλζξάθσλ κε θχξην ζπζηαηηθφ ην Μεζάλην (CH 4 ) θαη θαηά ηελ θαχζε ηνπ ππφθεηηαη ζηνπο λφκνπο θαχζεο ησλ πδξνγνλαλζξάθσλ. Γηα λα είλαη ινηπφλ ζσζηή ε θαχζε, πξέπεη ην θαχζηκν (πδξνγνλάλζξαθαο) λα αλακεηρζεί ζε θαηάιιειε αλαινγία κε ηνλ αέξα θαχζεο. Οξίδεηαη σο πεξηνρή επθιεθηφηεηαο, ηα φξηα ηεο αλαινγίαο θαπζίκνπ - αέξα θαχζεο, πνπ επηηξέπνπλ ηελ αλάθιεμε. ηαλ ην κείγκα βξίζθεηαη ζε κηα ηέηνηα αλαινγία αξθεί λα ην θέξνπκε ζηελ ζεξκνθξαζία αλάθιεμεο κέζσ θάπνηαο πεγήο ζεξκφηεηαο (ζπηλζήξα ή κηθξή θιφγα - πηιφην). Ζ ζεξκνθξαζία αλάθιεμεο ηνπ Μεζαλίνπ είλαη C. ζν πην πεξηνξηζκέλε είλαη ε πεξηνρή επθιεθηφηεηαο, ηφζν πην πεξηνξηζκέλνο είλαη ν θίλδπλνο έθξεμεο απφ ζπηλζήξα ηεο ειεθηξηθήο εγθαηάζηαζεο, ζε έλα πεξηβάιινλ φπνπ παξνπζηάζηεθε δηαξξνή θαχζηκνπ αεξίνπ. Ζ ρεκηθή εμίζσζε θαχζεο ηνπ Μεζαλίνπ είλαη: CH 4 + 2O 2 + 7,52N 2 CO 2 + 2H 2 O + 7,52N 2 + ΘΔΡΜΟΣΖΣΑ Παξαηεξνχκε ινηπφλ απφ ηελ εμίζσζε, φηη γηα λα γίλεη ζσζηά ε θαχζε ηνπ πδξνγνλάλζξαθα πξέπεη λα αλακεηρζεί κε θάπνηα αλαγθαία πνζφηεηα αέξα θαχζεο. Αλ ε πνζφηεηα ηνπ αέξα είλαη κηθξφηεξε απφ ηελ αλαγθαία, ηφηε ζηα πξντφληα ηεο θαχζεο καδί κε ηα πξναλαγξαθψκελα ζηελ εμίζσζε θαχζεο, ζα ζρεκαηηζζεί θαη κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO), ην νπνίν είλαη έλα επηθίλδπλν αέξην (απνθαιείηαη θαη αέξην θνληάο, γηαηί είλαη άνζκν θαη άρξσκν ελψ επηθέξεη αθφκα θαη ηνλ ζάλαην, αλ ην αλαπλεχζνπκε ζε κεγάιεο πνζφηεηεο ή γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα). Ζ έιιεηςε ηνπ αλαγθαίνπ αέξα θαχζεο πξνθαιεί θαη απψιεηεο ζεξκφηεηαο, επεηδή φηαλ ν άλζξαθαο θαίγεηαη πξνο κνλνμείδην παξάγεη κφλνλ ην 30% ηεο ζεξκφηεηαο, πνπ ζα παξήγαγε εάλ θαηγφηαλ πξνο δηνμείδην. Αλ πάιη ε πνζφηεηα ηνπ αέξα είλαη θαηά πνιχ πεξηζζφηεξε απφ ηελ αλαγθαία, ηφηε απηή ε πεξίζζεηα αέξα πξνθαιεί απψιεηα αηζζεηήο ζεξκφηεηαο, πνπ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ηα θαπζαέξηα βγαίλνπλ απφ ηελ θακηλάδα ζε κηα ζεξκνθξαζία ζρεηηθά πςειή, δηαζθνξπίδνληαο ζηνλ αέξα ζεξκφηεηα πνπ δελ 14

16 εθκεηαιιεπηήθακε. Απηή ε απψιεηα ππάξρεη πάληα, αιιά κεγαιψλεη φζν απμάλεη ε πεξίζζεηα αέξα θαη ε ζεξκνθξαζία ησλ θαπζαεξίσλ. Δλδεηθηηθή πνζφηεηα πεξίζζεηαο αέξα, γηα ηα αέξηα θαχζηκα είλαη απφ 10 έσο 25%. Απφ ηα παξαπάλσ θαηαιαβαίλνπκε γηαηί είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ππάξρεη ζσζηφο αεξηζκφο αιιά θαη εμαεξηζκφο ζε ρψξνπο φπνπ ζα ηνπνζεηεζνχλ ζπζθεπέο θαηαλάισζεο θπζηθνχ αεξίνπ. 1.6 πζθεπέο θαηαλάισζεο θπζηθνύ αεξίνπ. πζθεπέο αέξηνπ ή θαπζηήξεο αεξίνπ, νλνκάδνληαη νη ζπζθεπέο εθείλεο πνπ πξννξίδνληαη γηα λα κεηαηξέπνπλ ηε ρεκηθή ελέξγεηα πνπ πεξηέρεηαη ζην θαχζηκν ζε ρξήζηκε ζεξκηθή ελέξγεηα. Οη ζπζθεπέο αεξίνπ (θαπζηήξεο αεξίνπ) αλάινγα κε ηνλ ηξφπν πξνζαγσγήο ηνπ αέξα θαχζεο δηαθξίλνληαη ζε: 1. Αηκνζθαηξηθνχο θαπζηήξεο, θαη ζε 2. Καπζηήξεο εκθπζήζεσο αέξα. (Πηεζηηθνχο θαπζηήξεο). Οη αηκνζθαηξηθνί θαπζηήξεο είλαη απηνί ζηνπο νπνίνπο ν αέξαο θαχζεο πξνζάγεηαη ρσξίο ηελ βνήζεηα κεραληθψλ δηαηάμεσλ. Σν αέξην βγαίλεη απφ πνιιά κηθξά αθξνθχζηα ζηνλ θαπζηήξα. Ο αέξαο θαχζεο αλαξξνθάηε απφ ηνλ αέξα ηνπ πεξηβάιινληα ρψξνπ, εμ αηηίαο ηεο ππνπίεζεο ηεο θακηλάδαο. ε απηή ηελ θαηεγνξία ησλ θαπζηήξσλ εληάζζνληαη δηάθνξεο νηθηαθέο ή βηνκεραληθέο ζπζθεπέο φπσο : θνπδίλεο, θνχξλνη γηα θαγεηά, πιπληήξηα, ςπγεία, θιηκαηηζηηθέο κνλάδεο θαη ζεξκνζίθσλεο. Καπζηήξεο κε θπζεηήξα, είλαη απηνί ζηνπο νπνίνπο ν αέξαο θαχζεο πξνζάγεηαη κε ηελ βνήζεηα θπζεηήξα. Ο αέξαο θαχζεο πηέδεηαη κέζσ ελφο θπζεηήξα ζηελ εζηία θαχζεο. Ζ αλάθιεμε θαη ν έιεγρνο ηεο θαχζεο γίλεηαη κε ειεθηξηθφ ηξφπν. Οη θαπζηήξεο απηνί εμνπιίδνληαη απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο κε φιεο ηηο δηαηάμεηο αζθαιείαο θαη ξχζκηζεο θαη ιεηηνπξγνχλ ηειείσο απηφκαηα. Ζ θαηαζθεπή θαη ε εκθάληζε είλαη φκνηα κε εθείλε ησλ θαπζηήξσλ πεηξειαίνπ. Οη ρψξνη εγθαηάζηαζεο ησλ ζπζθεπψλ αεξίνπ, θαζψο θαη νη απαηηήζεηο αεξηζκνχ ηνπο, θαζνξίδνληαη απφ ηελ Σ.Ο.ΣΔΔ 2471/ Γηαηάμεηο ξύζκηζεο θαη αζθάιεηαο κε ηηο νπνίεο είλαη εθνδηαζκέλεο νη ζπζθεπέο θαηαλάισζεο Φ.Α. Γηαηάμεηο ξχζκηζεο : Απηέο ζθνπφ έρνπλ, λα δηαηεξνχλ απηφκαηα κία ηηκή ελφο κεγέζνπο γηα ην νπνίν έρνπλ ξπζκηζηεί. Γηαηάμεηο αζθαιείαο : Μέζσ απηψλ γίλεηαη ν έιεγρνο ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζθεπψλ θαη ζε πεξίπησζε πνπ παξνπζηάδνληαη αλσκαιίεο, δηαθφπηεηαη απηφκαηα ε ιεηηνπξγία ηνπο. Κάπνηεο απφ ηηο πάξα πνιιέο αζθάιεηεο κε ηηο νπνίεο είλαη εθνδηαζκέλεο φιεο νη ζπζθεπέο θαηαλάισζεο θπζηθνχ αεξίνπ θαη ζθνπφ έρνπλ λα εθκεδελίζνπλ ηελ πηζαλφηεηα αηπρήκαηνο είλαη : Ρπζκηζηέο πίεζεο αεξίνπ : Απηνί θξνληίδνπλ ψζηε ε πίεζε ηνπ αεξίνπ πξηλ απφ ηνλ θαπζηήξα λα είλαη νκνηφκνξθε. Αζθάιεηα πίεζεο αεξίνπ : Απηή εγθαζίζηαηαη γηα λα δηαθφπηεηαη ε παξνρή αεξίνπ ζε πεξηπηψζεηο απμνκεηψζεσλ ηεο πίεζεο ή ζε δηαξξνέο αεξίνπ. 15

17 Αζθάιεηα αλάθιεμεο : Δίλαη κηα δηάηαμε ε νπνία επηηξέπεη θαη δηαηεξεί ηε ξνή αεξίνπ πξνο ηνλ θαπζηήξα, κφλν εθφζνλ ζην ζεκείν εθξνήο ηνπ αεξίνπ είλαη εμαζθαιηζκέλε ε άκεζε αλάθιεμε. Έηζη ινηπφλ νη αζθάιεηεο αλάθιεμεο δελ επηηξέπνπλ ηελ εθξνή άθαπζηνπ αεξίνπ. Αζθάιεηα έιιεηςεο αεξίνπ : Γηάηαμε ε νπνία δηαθφπηεη απηφκαηα ηελ παξνρή αεξίνπ φηαλ ε πίεζε ζηνλ αγσγφ θαηαλάισζεο πέζεη θάησ απφ έλα επηηξεπφκελν φξην. Αζθάιεηεο ξνήο : Γηαηάμεηο πνπ εμαζθαιίδνπλ ηνλ απαηηνχκελν ειθπζκφ γηα ηελ ππεξλίθεζε ησλ αληηζηάζεσλ ξνήο ησλ θαπλαεξίσλ απφ ηνλ θαπζηήξα κέρξη ηνλ θαπλαγσγφ. 1.8 Γίθηπα παξνρήο θπζηθνύ αεξίνπ. Σν Φ.Α. κε ην νπνίν ηξνθνδνηείηε ε ρψξα καο απφ ηελ Ρσζία θηάλεη ζηα ζπίηηα καο, κέζσ αγσγψλ κεηαθνξάο Φ.Α. Ο θεληξηθφο αγσγφο πνπ μεθηλάεη απφ ην ζεκείν παξαγσγήο ηνπ Φ.Α. θαη δηαλχνληαο εθαηνληάδεο ρηιηφκεηξα θηάλεη κέρξη ην ιεθαλνπέδην ηεο Αηηηθήο, θαιείηαη θεληξηθφο αγσγφο πςειήο πίεζεο θαη κεηαθέξεη Φ.Α. ζε αέξηα θάζε κε πίεζε απφ 30 σο 70 bar. Ζ δηαλνκή ηνπ Φ.Α. ζηηο πφιεο απφ ηηο νπνίεο δηέξρεηαη ν θεληξηθφο αγσγφο πςειήο πίεζεο, γίλεηαη κέζσ ηνπ πεξηθεξεηαθνχ δηθηχνπ δηαλνκήο Φ.Α. ή φπσο αιιηψο ιέγεηαη Γίθηπν Μέζεο Πίεζεο (19 bar). Δλψ ε δηαλνκή ηνπ ζηνπο θαηαλαισηέο, γίλεηαη κέζσ ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο πφιεσλ ή Γίθηπν ρακειήο πίεζεο (4 bar). ε φιν ην κήθνο ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο ηνπ αεξίνπ απφ ην ζεκείν παξαγσγήο ηνπ, κέρξη ηηο ζπζθεπέο θαηαλάισζεο, ππάξρνπλ ξπζκηζηηθέο κνλάδεο θαη αζθαιηζηηθέο δηαηάμεηο πνπ ειέγρνπλ ηελ πηψζε πίεζεο ηνπ αεξίνπ θαζψο θαη ηπρφλ δηαξξνέο ηνπ. Σε δηαλνκή ηνπ Φ.Α. ζηνπο θαηαλαισηέο ε Γ.ΔΠ.Α. ζα ηελ αλαζέζεη ζε ηξεηο Δηαηξείεο Παξνρήο Αεξίνπ (Δ.Π.Α.) νη νπνίεο ζα έρνπλ ηελ επζχλε δηαλνκήο ηνπ αεξίνπ ζηηο δεθάδεο ρηιηάδεο ησλ θαηαλαισηψλ ηνπ ιεθαλνπεδίνπ Αηηηθήο, ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο Λάξηζαο θαη Βφινπ, ζηηο νπνίεο ήδε έρνπλ αξρίζεη λα ιεηηνπξγνχλ θάπνηεο κνλάδεο απνξξφθεζεο Φ.Α.. Σν 49% ησλ κεηνρψλ ησλ Δηαηξεηψλ Παξνρήο Αεξίνπ, ζα πξνζθεξζεί ζηνπο ηδηψηεο πνπ ζα αλαιάβνπλ ηηο Δ.Π.Α., νη νπνίνη κάιηζηα ζα αζθνχλ θαη ηε δηνίθεζε απηψλ ησλ εηαηξεηψλ. Οη Δ.Π.Α. ινηπφλ ζα έρνπλ ηελ επζχλε δηαρείξηζεο ηνπ ηεξάζηηνπ δηθηχνπ Φ.Α., κήθνπο 6500 ρηιηνκέηξσλ. ηελ πιήξε αλάπηπμε ηνπ έξγνπ νη Δ.Π.Α. ζα θζάζνπλ λα δηαρεηξίδνληαη 1 δηζ. Κπβηθά κέηξα θπζηθνχ αεξίνπ. Αληίζεηα ηελ ηξνθνδνζία ησλ κεγαινθαηαλαισηψλ κε Φ.Α. ζα εμαθνινπζήζεη λα αζθεί ε Γ.ΔΠ.Α.. Μέρξη ζηηγκήο ζπκβάζεηο πξνκήζεηαο Φ.Α. έρνπλ ππνγξάςεη 24 ειιεληθέο βηνκεραλίεο, ζπλνιηθήο εηήζηαο θαηαλάισζεο 415 εθαη. θπβηθψλ κέηξσλ ( m 3 ). Δλψ ε ΓΔΖ είλαη ζα ιέγακε ν θαιχηεξνο πειάηεο ηεο Γ.ΔΠ.Α. αθνχ 1,3 δηζ. Κπβηθά κέηξα Φ.Α. πξννξίδνληαη γη απηήλ. πλνιηθά έρνπλ «θιεηζζεί», κε βάζε ηα ζπκβφιαηα ηεο Γ.ΔΠ.Α. πξνο ηνπο πειάηεο ηεο 1, m 3 θπζηθνχ αεξίνπ ηνλ ρξφλν. Θα ήηαλ ζθφπηκν πξηλ πξνρσξήζνπκε ζην βαζηθφ αληηθείκελν απηήο ηεο εξγαζίαο, πνπ είλαη ε εγθαηάζηαζε ην θπζηθνχ αεξίνπ ζε κηα νηθνδνκή, λα δνχκε πηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα επηινγήο ηνπ Φ.Α. ζε ζρέζε κε θάπνηα άιιε πεγή ελέξγεηαο, πνπ έσο ηψξα ρξεζηκνπνηνχκε ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν. 16

18 ε φιν ην κήθνο ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο ηνπ αεξίνπ απφ ην ζεκείν παξαγσγήο ηνπ, κέρξη ηηο ζπζθεπέο θαηαλάισζεο, ππάξρνπλ ξπζκηζηηθέο κνλάδεο θαη αζθαιηζηηθέο δηαηάμεηο πνπ ειέγρνπλ ηελ πηψζε πίεζεο ηνπ αεξίνπ θαζψο θαη ηπρφλ δηαξξνέο ηνπ. Σε δηαλνκή ηνπ Φ.Α. ζηνπο θαηαλαισηέο ε Γ.ΔΠ.Α. ζα ηελ αλαζέζεη ζε ηξεηο Δηαηξείεο Παξνρήο Αεξίνπ (Δ.Π.Α.) νη νπνίεο ζα έρνπλ ηελ επζχλε δηαλνκήο ηνπ αεξίνπ ζηηο δεθάδεο ρηιηάδεο ησλ θαηαλαισηψλ ηνπ ιεθαλνπεδίνπ Αηηηθήο, ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο Λάξηζαο θαη Βφινπ, ζηηο νπνίεο ήδε έρνπλ αξρίζεη λα ιεηηνπξγνχλ θάπνηεο κνλάδεο απνξξφθεζεο Φ.Α.. Σν 49% ησλ κεηνρψλ ησλ Δηαηξεηψλ Παξνρήο Αεξίνπ, ζα πξνζθεξζεί ζηνπο ηδηψηεο πνπ ζα αλαιάβνπλ ηηο Δ.Π.Α., νη νπνίνη κάιηζηα ζα αζθνχλ θαη ηε δηνίθεζε απηψλ ησλ εηαηξεηψλ. Οη Δ.Π.Α. ινηπφλ ζα έρνπλ ηελ επζχλε δηαρείξηζεο ηνπ ηεξάζηηνπ δηθηχνπ Φ.Α., κήθνπο 6500 ρηιηνκέηξσλ. ηελ πιήξε αλάπηπμε ηνπ έξγνπ νη Δ.Π.Α. ζα θζάζνπλ λα δηαρεηξίδνληαη 1 δηζ. Κπβηθά κέηξα θπζηθνχ αεξίνπ. Αληίζεηα ηελ ηξνθνδνζία ησλ κεγαινθαηαλαισηψλ κε Φ.Α. ζα εμαθνινπζήζεη λα αζθεί ε Γ.ΔΠ.Α.. Μέρξη ζηηγκήο ζπκβάζεηο πξνκήζεηαο Φ.Α. έρνπλ ππνγξάςεη 24 ειιεληθέο βηνκεραλίεο, ζπλνιηθήο εηήζηαο θαηαλάισζεο 415 εθαη. θπβηθψλ κέηξσλ ( m 3 ). Δλψ ε ΓΔΖ είλαη ζα ιέγακε ν θαιχηεξνο πειάηεο ηεο Γ.ΔΠ.Α. αθνχ 1,3 δηζ. Κπβηθά κέηξα Φ.Α. πξννξίδνληαη γη απηήλ. πλνιηθά έρνπλ «θιεηζζεί», κε βάζε ηα ζπκβφιαηα ηεο Γ.ΔΠ.Α. πξνο ηνπο πειάηεο ηεο 1, m 3 θπζηθνχ αεξίνπ ηνλ ρξφλν. Θα ήηαλ ζθφπηκν πξηλ πξνρσξήζνπκε ζην βαζηθφ αληηθείκελν απηήο ηεο εξγαζίαο, πνπ είλαη ε εγθαηάζηαζε ην θπζηθνχ αεξίνπ ζε κηα νηθνδνκή, λα δνχκε πηα είλαη ηα πιενλεθηήκαηα επηινγήο ηνπ Φ.Α. ζε ζρέζε κε θάπνηα άιιε πεγή ελέξγεηαο, πνπ έσο ηψξα ρξεζηκνπνηνχκε ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν. 1.9 Βαζηθνί ιόγνη επηινγήο ηνπ Φ.Α. Σν θπζηθφ αέξην είλαη κηα κνξθή ζχγρξνλεο ελέξγεηαο, θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ηεο νπνίαο ζα κεησζεί ζεκαληηθά ε εμάξηεζε ηεο ρψξαο καο απφ ηα πεηξειατθά θαχζηκα, θαζψο ζα επηθέξεη ζνβαξέο αιιαγέο ζηνπο βαζηθνχο ηνκείο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Οη βαζηθφηεξνη ιφγνη επηινγήο ηνπ Φ.Α. απφ ηνλ θαηαλαισηή είλαη θαηά ηε γλψκε κνπ - ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη είλαη θαη νη κνλαδηθνί - νη εμήο : εκαληηθή θαη ζπλερφκελε κείσζε ηνπ θφζηνπο ελέξγεηαο, εηδηθφηεξα ζηνλ ειεθηξηζκφ (φηαλ πξφθεηηαη γηα δεζηφ λεξφ θαη καγείξεκα), θαη ζην πεηξέιαην ζέξκαλζεο. Μείσζε ηεο εμάξηεζεο απφ ην πεηξέιαην (παξαιαβή, ξχπνη, έιιεηςε, πςειέο επνρηαθέο ηηκέο ιφγσ ηνπ φηη ε πιεηνςεθία ησλ θαηαλαισηψλ ην ρξεζηκνπνηεί γηα ζέξκαλζε, θηι.). Αλψηεξε πνηφηεηα ζηα απνηειέζκαηα ηεο ζέξκαλζεο, ηαρχηεξε απφδνζε δεζηνχ λεξνχ θαη καγεηξέκαηνο. Απμεκέλν βαζκφ απφδνζεο θαηά ηε ρξήζε ηνπ, πξνζθέξνληαο κείσζε ηεο θαηαλάισζεο θαπζίκνπ θαηά 4 έσο 10%. πλερφκελε πξνκήζεηα ελέξγεηαο. Απαιιαγή απφ απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο. Πιεξσκή κεηά ηελ θαηαλάισζε. Μεησκέλν θφζηνο αγνξάο νηθηαθψλ ζπζθεπψλ (χκθσλα κε ηνλ Νφκν 2364/96 άξζξν 7, ε δαπάλε γηα ηελ αγνξά θαη εγθαηάζηαζε νηθηαθψλ ζπζθεπψλ ή 17

19 ζπζηεκάησλ ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ εθπίπηεηαη θαηά 75% ηνπ ζπλφινπ ηεο απφ ην θνξνινγεηέν εηζφδεκα ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ. Ζ ίδηα πνιηηηθή ηζρχεη θαη γηα ηηο θνηλφρξεζηεο εγθαηαζηάζεηο πνιπθαηνηθηψλ πνιιαπιήο ηδηνθηεζίαο, αιιά θαη γηα ηηο βηνηερλίεο, βηνκεραλίεο θαη φιεο ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο πνπ επελδχνπλ ζην θπζηθφ αέξην. ). Δθηφο φκσο απφ απηνχο ηνπο «πξνζσπηθνχο», γηα ηνλ εθάζηνηε θαηαλαισηή, ιφγνπο επηινγήο ηνπ Φ.Α. σο βαζηθή πεγή ελέξγεηαο γηα ην ζπίηη ηνπ, ππάξρνπλ θαη ιφγνη θνηλσληθνί γηα ηνπο νπνίνπο αμίδεη θαλείο λα δνθηκάζεη απηή ηελ ελεξγεηαθή ππέξβαζε. Έηζη ινηπφλ κε ηελ απνηειεζκαηηθή δηείζδπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα, ρσξίο άιιν, Θα δεκηνπξγεζνχλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο ηφζν ζηελ θαηαζθεπή ησλ αγσγψλ, φζν θαη ζηελ εγθαηάζηαζε ηνπο. Ζ εγρψξηα βηνκεραλία ηνπ θιάδνπ ιεπθψλ ζπζθεπψλ, ρπηνζηδήξσλ, ραιχβδηλσλ ιεβήησλ θιπ. ζα αλαπηπρζεί έηζη ψζηε λα θαηαζηεί αληαγσληζηηθή ζηελ εληαία Δπξσπατθή αγνξά. Θα κεησζεί ε αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα (απφ ηελ θαχζε ηνπ πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο). Απνζπκθφξεζε ησλ δηθηχσλ ηεο ΓΔΖ. ε κεγάιεο πφιεηο ην πνζνζηφ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα θαηαλαισηηθέο αλάγθεο ζε πεξηφδνπο θφξηηζεο, είλαη αξθεηά πςειφ νπφηε δεκηνπξγνχληαη πξνβιήκαηα δηαθνπψλ ηάζεσλ. Πξνβιεπόκελε δηαρξνληθή εμέιημε ησλ θαηαλαισηώλ Φ.Α. ζηελ Διιάδα ζηα ηέιε ηνπ έηνπο 2019: Σνκέαο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηα ο Μέζνο αξηζκόο ζπλδέζεσλ θαηαλαισηώλ αλά έηνο Πξνβιεπόκελν ο ζπλνιηθόο αξηζκόο Καηαλαισηώλ. πλνιηθή εηήζηα θαηαλάισζε Φ.Α 10 6 m 3 Πνζνζηηαία θαηαλάισζε Φπζηθνύ Αεξίνπ Βηνκεραληθόο * 21% Δκπνξηθόο ,7% Θέξκαλζε ,4% Οηθηαθόο ,6% ΓΔΖ ,3% Πίλαθαο 1 *Δθηφο ησλ ιεγνκέλσλ 5 κεγάισλ, δει.: ΔΚΟ-ακκσλία, ΑΔΒΑΛ, Αινπκίλην θαη Αινπκίλα. 18

20 ην παξαθάησ γξάθεκα θαίλεηαη παξαζηαηηθά ην πσο ζα θαηαλέκεηαη ην θπζηθό αέξην ζηε ρώξα καο ζηνπο δηάθνξνπο θιάδνπο, κεηά από είθνζη πεξίπνπ ρξόληα. ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΟ21% ΔΜΠΟΡΗΚΟ 8,7% ΘΔΡΜΑΝΖ 18,4% ΟΗΚΗΑΚΟ 2,6% Γ.Δ.Ζ. 47,3% Γ.Δ.Ζ. 48% ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΟ2 1% Γξάθεκα 6 ΟΗΚΗΑΚΟ 3% ΘΔΡΜΑΝΖ 19% ΔΜΠΟΡΗΚΟ 9% ε απηφ ην ζεκείν θαη αθνχ είδακε ηελ πξνβιεπφκελε εμέιημε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ ρψξα καο, λα ηνλίζνπκε φηη ΓΔΝ ππάξρεη αθφκα ειιεληθφο ηερληθφο θαλφλαο γηα ηηο ζπλδέζεηο ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο (ρακειήο πίεζεο 4 bar) κε ηηο εζσηεξηθέο εγθαηαζηάζεηο ησλ θαηαλαισηψλ. Δλψ γηα ηηο εζσηεξηθέο εγθαηαζηάζεηο Φ.Α. ηζρχεη ε Σ.Ο.ΣΔΔ 2471/86, ε νπνία ζήκεξα ππφθεηηαη ζε αλαζεψξεζε. 19

21 2 o ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ 2.1 ΓΔΝΗΚΖ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟΤ Ζ ξχζκηζε ηεο ζεξκνθξαζίαο, ηεο πγξαζίαο θαη ηνπ αεξηζκνχ ελφο ρψξνπ ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη αίζζεκα άλεζεο ζηνπο αλζξψπνπο πνπ δνπλ θαη εξγάδνληαη κέζα ζ απηφλ. Ζ έλλνηα ηνπ θιηκαηηζκνχ είλαη αξθεηά πξφζθαηε. Μφιηο ζηηο αξρέο ηνπ αηψλα καο γίλνληαη νη πξψηεο πξνζπάζεηεο γηα ηελ θαηαζθεπή κεραλψλ πνπ λα δηαηεξνχλ ηελ ζεξκνθξαζία ζε αλεθηά φξηα θαη λα θαζαξίδνπλ ηνλ αέξα ζε βηνκεραληθέο κνλάδεο. ήκεξα, εγθαηαζηάζεηο θιηκαηηζκνχ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ζε εξγνζηάζηα θαη ζε ζπίηηα. Πνιιέο θνξέο ππάξρεη μερσξηζηή εγθαηάζηαζε γηα ηε ζέξκαλζε θαη ην αηξ θνληίζηνλ ρξεζηκνπνηείηαη κφλν γηα λα δίλεη δξνζηά ηνπο δεζηνχο κήλεο. Ζ αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπ είλαη απιή θαη κνηάδεη κε ηνπ ςπγείνπ. Ο αέξαο ςχρεηαη θαηά ηελ εθηφλσζε ελφο πγξνπνηεκέλνπ αεξίνπ θαη ζηε ζπλέρεηα ζηέιλεηαη κε εηδηθά ζηφκα ζην ρψξν πνπ ζέινπκε. Γηα λα έρνπκε θαιά απνηειέζκαηα πξέπεη ν θιηκαηηδφκελνο ρψξνο λα είλαη θιεηζηφο (π.ρ. ζην δσκάηην, φηαλ ιεηηνπξγεί ην αηξ θνληίζηνλ, νη πφξηεο θαη ηα παξάζπξα πξέπεη λα είλαη θιεηζηά), θάηη αλάινγν κε ην ςπγείν πνπ δελ κπνξεί λα δνπιέςεη ζσζηά κε αλνηρηή ηελ πφξηα ηνπ. πλεζίζακε σο θιηκαηηζκφ λα ελλννχκε απηφλ πνπ γίλεηαη κε κεραληθά κέζα. Τπάξρεη φκσο θαη ν θπζηθφο θιηκαηηζκφο πνπ κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη νιηθά ή κεξηθά ηνλ ηερλεηφ. ' απηφλ, κε βάζε ην θιίκα ηεο πεξηνρήο πνπ ζα γίλεη ε νηθνδνκή (ζεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο ζηηο δηάθνξεο επνρέο ηνπ ρξφλνπ, ειηνθάλεηα, πγξαζία, έληαζε θαη δηεχζπλζε ησλ αλέκσλ, πξνυπάξρνπζεο θαηαζθεπέο), ρξεζηκνπνηνχκε ηα θαηάιιεια δνκηθά πιηθά, δίλνπκε ην ζσζηφ πξνζαλαηνιηζκφ ζηελ νηθνδνκή, δηαξξπζκίδνπκε θαηάιιεια ην εζσηεξηθφ θαη δηακνξθψλνπκε ην γχξσ ρψξν ψζηε λα έρνπκε δξνζηά ην θαινθαίξη θαη φρη πνιχ θξχν ην ρεηκψλα. Δδψ πεξηιακβάλεηαη θαη ε ζέξκαλζε κε ειηαθή ελέξγεηα. Ο θπζηθφο θιηκαηηζκφο είλαη θαιχηεξνο απφ ηνλ ηερλεηφ, γηαηί απαηηεί πνιχ ιίγα ηερληθά κέζα, είλαη πνιχ νηθνλνκηθφο θαη δελ απνκνλψλεη ηνλ άλζξσπν απφ ην πεξηβάιινλ. Βέβαηα, δελ κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη ηνλ ηερλεηφ ζε εηδηθέο θαηαζθεπέο (λνζνθνκεία, εξγνζηάζηα, ππφγεηνπο ρψξνπο θ.ιπ.) θαη ζε πνιχ ςπρξέο ή πνιχ ζεξκέο ρψξεο, ζηελ παηξίδα καο φκσο κπνξεί λα εθαξκνζηεί κε αξθεηή επηηπρία. Ο φξνο θιηκαηηζκφο αλαθέξεηαη ζηελ ςχμε θαη αθχγξαλζε ηνπ αέξα εζσηεξηθψλ ρψξσλ γηα ζεξκηθή άλεζε. ε κηα επξχηεξε έλλνηα, ν φξνο κπνξεί λα αλαθέξεηαη ζε νπνηαδήπνηε κνξθή ηεο ςχμεο, ζέξκαλζεο, εμαεξηζκνχ ή απνιχκαλζεο πνπ ηξνπνπνηεί ηελ θαηάζηαζε ηνπ αέξα. χζηεκα θιηκαηηζκνχ είλαη κηα ζπζθεπή, ζχζηεκα ή κεραληζκφο πνπ ζηαζεξνπνηεζεί ηε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα θαη ηελ πγξαζία εληφο ηεο πεξηνρήο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ςχμε, θαζψο θαη ηε ζέξκαλζε αλάινγα κε ηηο ηδηφηεηεο ηνπ αέξα ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή, ζπλήζσο κε ηε ρξήζε ηνπ θχθινπ ςχμεο αιιά κεξηθέο θνξέο κε ηε ρξήζε ηεο εμάηκηζεο, πιένλ θνηλψο άλεζε γηα ηελ ςχμε ησλ θηηξίσλ θαη απηνθηλήησλ νρεκάησλ. 20

22 2.2 ΤΣΖΜΑΣΑ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟΤ ΓΔΝΗΚΔ ΔΝΝΟΗΔ Σα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ, αλάινγα κε ηνλ βαζκφ επεμεξγαζίαο πνπ παξέρνπλ ζηνλ αέξα, κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε: α) ζπζηήκαηα αεξηζκνχ-εμαεξηζκνχ, πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ αλαλέσζε ηνπ αέξα ελφο ρψξνπ β) ζπζηήκαηα κεξηθνχ θιηκαηηζκνχ, ηα νπνία εθηφο απφ ηελ αλαλέσζε ηνπ αέξα, παξέρνπλ θαη κία κεξηθή επεμεξγαζία πνπ πεξηιακβάλεη θπξίσο ηνλ θαζαξηζκφ θαη ηε ζέξκαλζε ηνπ αέξα. Γηα λα επηηπγράλεηαη αζθαιψο ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα, πξνβιέπνληαη ζπλήζσο θαη δηαηάμεηο ξχζκηζεο. γ) ζπζηήκαηα πιήξνπο θιηκαηηζκνχ, ηα νπνία εμαζθαιίδνπλ: ηε δηαηήξεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ηεο πγξαζίαο ελφο θιεηζηνχ ρψξνπ κέζα ζε πξνθαζνξηζκέλα φξηα θαη πεξηιακβάλεη δηαηάμεηο γηα - ηνλ θαζαξηζκφ - ηε ζέξκαλζε - ηελ ςχμε - ηελ χγξαλζε - ηελ αθχγξαλζε - θαη ηελ αλαλέσζε ηνπ αέξα θαζψο θαη ηνπηθέο ή θεληξηθέο δηαηάμεηο απηφκαηεο ξχζκηζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ηεο πγξαζίαο. 21

23 ε θάζε ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ δηαθξίλνπκε: - ηνλ αέξα πνπ πξνζάγεηαη ζην ρψξν (αέξαο πξνζαγσγήο -αεξηζκφο) - ηνλ απαγφκελν απφ ηνλ ρψξν αέξα (αέξαο απαγσγήο/επηζηξνθήοεμαεξηζκφο) - ην κέξνο ηνπ αέξα απαγσγήο/επηζηξνθήο, πνπ επαλαθέξεηαη ζηνλ θιεηζηφ ρψξν (αλαθπθινθνξία) - ηνλ αέξα πνπ απνξξίπηεηαη ζην πεξηβάιινλ - ηνλ εηζαγφκελν απφ ην πεξηβάιινλ αέξα (θξέζθνο εμσηεξηθφο αέξαο) ρήκα1: χζηεκα θιηκαηηζκνχ ΚΑΣΑΣΑΞΖ ΣΧΝ ΤΣΖΜΑΣΧΝ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟΤ Με θξηηήξην ηε ζέζε ησλ ζπζθεπψλ θιηκαηηζκνχ σο πξνο ηνλ θιηκαηηδφκελν ρψξν θαη ηελ έθηαζε εθαξκνγήο ηνπ ζπζηήκαηνο, δηαθξίλνληαη δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο ζπζηεκάησλ θιηκαηηζκνχ. i) Κεληξηθά πζηήκαηα Κιηκαηηζκνχ ii) Σνπηθά πζηήκαηα Κιηκαηηζκνχ Με θξηηήξην ηνλ ηξφπν θαη ηα κέζα κε ηα νπνία επηηπγράλεηαη ε ηειηθή δηακφξθσζε ησλ ζπλζεθψλ άλεζεο ζηνλ θιηκαηηδφκελν ρψξν, δηαθξίλνληαη ηξεηο θαηεγνξίεο ζπζηεκάησλ θιηκαηηζκνχ. α) πζηήκαηα θιηκαηηζκνχ κφλν κε αέξα β) πζηήκαηα Κιηκαηηζκνχ κφλν κε λεξφ γ) πζηήκαηα Κιηκαηηζκνχ αέξα λεξνχ 22

24 2.2.1 Δλεξγεηαθή θαηαγξαθή Ζ ελεξγεηαθή θαηαγξαθή είλαη κηα ζπζηεκαηηθή ζπιινγή θαη αλάιπζε πιεξνθνξηψλ ελεξγεηαθήο ρξήζεο θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ βειηηψζεσλ ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο κηαο εγθαηάζηαζεο θιηκαηηζκνχ. Ζ ελεξγεηαθή θαηαγξαθή κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα θνκκάηηα: Σηο αλάγθεο ηνπ θηηξίνπ θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ ηδηνθηήηε πιινγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηηο αλάγθεο ηνπ θηηξίνπ θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ ηδηνθηήηε. Μπνξεί λα απνηειείηαη απφ ηνλ βαζκφ πιεξφηεηαο, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θηηξίνπ, ηα εζσηεξηθά θνξηία, ηηο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο, ην θιίκα, ηελ δξαζηεξηφηεηα, θηι. Σερληθέο πιεξνθνξίεο θαη ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο πιινγή ηερληθψλ πιεξνθνξηψλ θαη ζπλζεθψλ ιεηηνπξγίαο ηνπ ππάξρνληνο θιηκαηηζκνχ. Οη πεγέο πιεξνθνξηψλ γηα απηφ ην θνκκάηη κπνξεί λα είλαη ηερληθά έγγξαθα, επηζθέςεηο ζηνπο ρψξνπο, πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ εμνπιηζκφ, ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο θηηξίνπ (BMS), αξρεία ζπληήξεζεο θαη ιεηηνπξγίαο, θηι. Πξνθίι δήηεζεο θνξηίνπ ςχμεο Γίλεηαη θαηαγξαθή ηνπ πξνθίι ηνπ θνξηίνπ ςχμεο θαη πξνζαξκνγή ηνπ ζηα θιηκαηνινγηθά δεδνκέλα πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε θαιχηεξε δπλαηή βειηηζηνπνίεζε ηεο δηαζηαζηνιφγεζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο Δλεξγεηαθόο ζρεδηαζκόο Ζ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζηα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε κε ηνλ ελεξγεηαθφ ζρεδηαζκφ ησλ θηηξίσλ. Δίλαη γεγνλφο φηη ν ζρεδηαζκφο θηηξίσλ θαη εγθαηαζηάζεσλ ζέξκαλζεο-θιηκαηηζκνχ ζηελ παηξίδα καο, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο δελ έδσζε ηθαλνπνηεηηθά ελεξγεηαθέο ιχζεηο. Οη αηηίεο είλαη θπξίσο ε ζπκπίεζε ηνπ αξρηθνχ θφζηνπο θαηαζθεπήο, ηδηαίηεξα φηαλ ν θαηαζθεπαζηήο ηνπ θηηξίνπ δελ είλαη θαη ν κειινληηθφο ρξήζηεο ηνπ, ε ζηελφηεηα ηνπ ρξφλνπ ζηνλ νπνίν γίλεηαη ε κειέηε θαη ε θαηαζθεπή θαη θπξίσο ε έιιεηςε επαηζζεζίαο ζε ζέκαηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο. Σν απνηέιεζκα είλαη κε απνδνηηθά ελεξγεηαθά θηίξηα, ηα νπνία ζπλήζσο ππεξζεξκαίλνληαη ην ρεηκψλα ή ππεξςχρνληαη ην θαινθαίξη, ππεξεμαεξίδνληαη θαη θσηίδνληαη θπξίσο κε ηερλεηφ θσηηζκφ. Γειαδή θηίξηα κε κεγάιν θφζηνο ιεηηνπξγίαο. Σν θφζηνο ιεηηνπξγίαο ησλ εγθαηαζηάζεσλ ελφο θηηξίνπ είλαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο πνπ θαζνξίδνπλ ηνλ αξρηθφ ηνπ ζρεδηαζκφ. ηε ζχληνκε απηή παξνπζίαζε γίλεηαη κία πξνζπάζεηα λα δνζνχλ κεξηθνί γεληθνί θαη απινί θαλφλεο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ ελεξγεηαθά απνδνηηθψλ θηηξίσλ, δειαδή θηηξίσλ πνπ παξέρνπλ ηηο απαηηνχκελεο ζπλζήθεο άλεζεο, πνηφηεηαο εζσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο, αζθάιεηαο αηζζεηηθήο θιπ. θαη ζπγρξφλσο εμαζθαιίδνπλ ηηο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο κε ην κηθξφηεξν δπλαηφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο. Ζ παξνπζίαζε επηθεληξψλεηαη ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζε ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ, αιιά αλαθέξνληαη ελδεηθηηθά θαη θάπνηα ζηνηρεία γηα ηνλ ελεξγεηαθφ ζρεδηαζκφ θηηξίσλ, δηφηη φπσο αλαθέξζεθε ηα ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλα κε ηα θηίξηα ζηα νπνία είλαη εγθαηεζηεκέλα. 23

25 2.2.3 Δλεξγεηαθή απόδνζε Εψληαο ζε ιάζνο ζρεδηαζκέλα θηίξηα, ζε απάλζξσπεο πφιεηο δίρσο πξάζηλν, θηάζακε ζην ζεκείν λα ζεσξνχκε απηνλφεηε ηελ εγθαηάζηαζε θιηκαηηζηηθψλ ζηα ζπίηηα καο πξνθεηκέλνπ λα δξνζηζηνχκε ην θαινθαίξη. Έηζη, έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηεο ηζρχνο ηεο ΓΔΖ ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θαηαλαιψλεηαη απφ εθαηνκκχξηα θιηκαηηζηηθά πνπ απμάλνπλ ζπλ ησ ρξφλσ, ελψ ν θίλδπλνο ζπρλψλ κπιαθ άνπη είλαη πιένλ νξαηφο. ηαλ πιένλ έρνπλ εθαξκνζηεί φια ηα θαηάιιεια πξνιεπηηθά κέηξα γηα ηε κείσζε ησλ ςπθηηθψλ θνξηίσλ θαη ηελ εθκεηάιιεπζε θπζηθψλ θαη πβξηδηθψλ ζπζηεκάησλ δξνζηζκνχ, κπνξεί θάπνηεο θνξέο λα ρξεηαζηεί ε εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία θιηκαηηζηηθψλ κνλάδσλ πνπ ζα θαιχςνπλ θάπνηεο επηπιένλ αλάγθεο. Σα λένπ ηχπνπ ζπζηήκαηα είλαη ζπλήζσο αληιίεο ζεξκφηεηαο πνπ απνδίδνπλ 2,5 κε 3,3 θνξέο πεξηζζφηεξν απ φηη θαηαλαιψλνπλ. Δγθαηαζηήζηε ην θαηάιιειν κέγεζνο θιηκαηηζηηθνχ αλάινγα κε ην κέγεζνο ηνπ ρψξνπ (επηθάλεηα δαπέδνπ, φγθν) θαη ηα ςπθηηθά θνξηία. Μηα κεγάιε κνλάδα δελ είλαη απαξαίηεηα θαιχηεξε γηαηί δε ζα ςχμεη ηνλ ρψξν νκνηφκνξθα. Ζ ζσζηά δηαζηαζηνινγεκέλε κνλάδα ιεηηνπξγεί πην απνδνηηθά γηα πεξηζζφηεξν ρξφλν, ζε αληίζεζε κε κηα κεγαιχηεξε κνλάδα πνπ θάλεη ζπλερείο θχθινπο ιεηηνπξγίαο. Ζ απφδνζε ηνπ ζπζηήκαηνο βειηηψλεηαη φηαλ ην εμσηεξηθφ ηκήκα ηνπ κεραλήκαηνο πξνζηαηεχεηαη απφ ηελ άκεζε έθζεζή ηνπ ζηνλ ήιην θαη ηνπο ηζρπξνχο αλέκνπο. Ζ ηνπνζέηεζε ηεο εζσηεξηθήο κνλάδαο γίλεηαη ζε ζπλάξηεζε κε ηελ γεσκεηξία ηνπ ρψξνπ. Ζ δηεχζπλζε ηνπ αέξα ξπζκίδεηαη απφ ηα πηεξχγηα ηεο κνλάδαο λα έρεη θαηεχζπλζε πξνο ηα πάλσ, αθνχ ν θξχνο αέξαο είλαη βαξχηεξνο θαη θηλείηαη πξνο ηα θάησ. Ο θαζαξηζκφο ησλ θίιηξσλ ηεο εζσηεξηθήο κνλάδαο είλαη απαξαίηεηνο κηα θνξά ηνλ κήλα ή αλάινγα κε ηελ ρξήζε. 24

26 ΠΗΣΟΠΟΗΖΣΗΚΟ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΠΟΓΟΖ ΚΣΗΡΗΟΤ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΟΠΟΗΖΜΔΝΖ ΖΜΑΝΖ ΔΣΖΗΑ ΠΡΧΣΟΓΔΝΖ ΑΠΑΗΣΟΤΜΔΝΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΝΑ ΜΟΝΑΓΑ ΔΠΗΦΑΝΔΗΑ (KWh/m 2.a) Γξάθεκα 7 25

27 ΤΝΔΥΔΗ ΖΜΑΝΖ Γξάθεκα 8 26

28 Πξφζζεηεο πιεξνθνξίεο πνπ ζα πεξηιακβάλνληαη ζην ΠΔΑ. Γηα παξάδεηγκα: - πνζνζηφ ζπλεηζθνξάο πεγψλ ελέξγεηαο ζηηο ηειηθέο ρξήζεηο - θαηαλάισζεο ελέξγεηαο αλά ηειηθή ρξήζε - ζπκβνπιέο γηα νηθνλνκηθά απνδνηηθέο πξνηάζεηο βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο (εμνηθνλνκνχκελε ελέξγεηα, κείσζε ξχπσλ, θφζηνο επέλδπζεο, πεξίνδν απνπιεξσκήο). Γξάθεκα 9 Γξάθεκα 10 27

29 Μηα άιιε ιχζε ζα ήηαλ λα εμεηάζνπκε ηελ πεξίπησζε θιηκαηηζκνύ κε θπζηθό αέξην ή πγξαέξην. Αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε ηηκέο ησλ θαπζίκσλ κπνξεί λα θνζηίδεη ιηγφηεξν, ηδηαίηεξα ζε θηίξηα γξαθείσλ. Πξνζνρή ζην ςπθηηθό Σν πξφβιεκα κε ηα θιηκαηηζηηθά δελ είλαη κφλν φηη είλαη ελεξγνβφξα. Γπζηπρψο, έλα άιιν πξφβιεκα είλαη ζπλήζσο ην ςπθηηθφ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ. Παιηφηεξα, ηα ρξεζηκνπνηνχκελα ςπθηηθά θαηέζηξεθαλ ην φδνλ ηεο ζηξαηφζθαηξαο. ήκεξα ε θαηάζηαζε έρεη αιιάμεη, κφλν πνπ ηα λέα ςπθηηθά είλαη ηζρπξφηαηα αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη απεηινχλ ην θιίκα ηεο Γεο. 28

30 3 ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 3.1 ΓΔΝΗΚΑ Ζ ηερλνινγία ςχμεο κε θπζηθφ αέξην πξνυπήξρε εδψ θαη πνιιά ρξφληα. Παξφια απηά, εμαηηίαο ηνπ πςεινχ αξρηθνχ θφζηνπο δελ ήηαλ ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλε θαη γλσζηή. ήκεξα κε ηελ πηψζε ηνπ θφζηνπο ηνπ εμνπιηζκνχ γηα νηθηαθνχο, εκπνξηθνχο θαη βηνκεραληθνχο θαηαλαισηέο έρεη αξρίζεη λα γίλεηαη θαη ζηε ρψξα καο απνδεθηή, σο κηα νηθνλνκηθή, βηψζηκε ελαιιαθηηθή ιχζε. Σν θιίκα ηεο ρψξαο καο απαηηεί ζπλζήθεο θιηκαηηζκνχ ηνπιάρηζηνλ έμη κήλεο ην ρξφλν. Τηνζεηψληαο, ινηπφλ, ηε ρξήζε ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ γηα θιηκαηηζκφ, ζεσξείηαη απφ ηηο εμππλφηεξεο θαη πην θαζαξέο πεξηβαιινληηθά ιχζεηο, παξέρνληαο ηδαληθέο ζπλζήθεο δηαβίσζεο θαη πεξηνξηζκέλα έμνδα δηαρείξηζεο. O ελεξγεηαθφο ηνκέαο θάζε ρψξαο εμειίζζεηαη ζπλερψο. Σα βαζηθά κεγέζε κεηαβάιινληαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, λέεο αλάγθεο ππνδνκψλ δεκηνπξγνχληαη, λένη πφξνη αλαθαιχπηνληαη θαη, ηέινο, ε πξφνδνο ησλ επηζηεκψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο νδεγνχλ ζηελ πηνζέηεζε λέσλ ελεξγεηαθψλ ιχζεσλ. Καηά ηελ πεξίνδν , ν ειιεληθφο ελεξγεηαθφο ηνκέαο πξνζαξκφζηεθε ζηαδηαθά ζηα λέα δεδνκέλα θαη δεκηνπξγήζεθε ε ππνδνκή γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ απμαλνκέλσλ ελεξγεηαθψλ απαηηήζεσλ θαη θαηαλαισηψλ. Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο φκσο βαζίζηεθε ζηα παξαδνζηαθά θαχζηκα, δειαδή ζηνλ ιηγλίηε, ζην πεηξέιαην θαη ζηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ πδξνειεθηξηθά έξγα. Πξνηεξαηφηεηα ησλ πνιηηηθψλ καο ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο είλαη ν αγσγφο θπζηθνχ αεξίνπ πνπ ζπλδέεη ηελ Διιάδα κε ηελ Σνπξθία θαη ηελ Ηηαιία. Ζ Διιάδα ηα ηειεπηαία ρξφληα γλσξίδεηαη κε ην νηθνινγηθφηεξν θαη θαζαξφηεξν ελεξγεηαθφ πξντφλ. Σν θπζηθφ αέξην έρεη πνιιαπιέο εθαξκνγέο ζηνλ νηθηαθφ θαη ζηνλ βηνκεραληθφ ηνκέα. Απνηειεί θαχζηκν κέζν γηα ηελ θίλεζε θαη ιεηηνπξγία κεραλψλ θαζψο θαη ηε ζέξκαλζε θαη ηνλ θιηκαηηζκφ, κε ειάρηζηα θαηάινηπα θαη ρακειέο εθπνκπέο ξχπσλ. Ζ θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ ζπκπεξηθνξά, ζε ζπλδπαζκφ κε ην ρακειφ θφζηνο ρξήζεο, ην θαηαηάζζεη ζηα επγεληθά αέξηα κε πξνθαλή ηα πιενλεθηήκαηά ηνπ έλαληη ησλ πθηζηάκελσλ πεγψλ ελέξγεηαο. ηνλ θαηαλαισηή εμαζθαιίδεη ηνλ πην νηθνλνκηθφ ηξφπν ρξήζεο ελέξγεηαο θαζψο πιεξψλεηαη αθνχ θαηαλαισζεί. Δμαζθαιίδεη απηνλνκία, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ζηνλ ηδηνθηήηε θάζε ζπηηηνχ λα ξπζκίδεη ηε ζεξκνθξαζία αλάινγα κε ηηο επηζπκίεο ηνπ θαη λα έρεη δεζηφ λεξφ φ, ηη ψξα ζέιεη. Δπηπιένλ, απαιιάζζεη ηνπο ρξήζηεο απφ ηε δπζσδία ηνπ πεηξειαίνπ. Ζ αικαηψδεο αχμεζε ησλ θιηκαηηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη πξνζζέζεη ζεκαληηθά θνξηία ζην εζληθφ δηαζπλδεδεκέλν ζχζηεκα ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Δηδηθά θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο ην ζχζηεκα βξίζθεηαη ζπρλά ζε νξηαθέο ζπλζήθεο γηα λα εμππεξεηήζεη ηα θνξηία απηά. ν θιηκαηηζκφο κε Φπζηθφ Αέξην ππνθαζηζηά ειεθηξηθή ελέξγεηα είλαη πιένλ εθηθηή ε κείσζε ηεο αηρκήο ηνπ ειεθηξηθνχ ζπζηήκαηνο ην θαινθαίξη. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αληίζηνηρε 29

31 κείσζε ησλ επελδχζεσλ γηα ειεθηξνπαξαγσγή θαζψο θαη κείσζε ησλ επελδχζεσλ ζε δίθηπα κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηζκνχ, επνκέλσο κηθξφηεξε επηβάξπλζε γηα ηνλ Έιιελα πνιίηε. Δπηζεκαίλεηαη, φηη ε δήηεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα θιηκαηηζκφ δηαξθεί ιίγεο κφλν ψξεο ην έηνο (πεξίπνπ ψξεο) κε απνηέιεζκα λα απνθεχγνληαη ηφζν δαπαλεξέο φζν θαη αλελεξγέο επί ην πιείζηνλ επελδχζεηο. Δίλαη επνκέλσο ζεκαληηθφ λα ζηεξίμνπκε ηελ δηείζδπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηε ρξήζε ηνπ θιηκαηηζκνχ. Απηφ κπνξεί λα γίλεη κε ηελ επηβνιή ρξήζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα λεφδκεηα δεκφζηα θηίξηα ηφζν γηα ζέξκαλζε φζν θαη γηα ςχμε, ελψ ζηα ππάξρνληα θηίξηα, ζα πξέπεη απφ ηελ ηξνθνδφηεζε ηεο πεξηνρήο κε θπζηθφ αέξην λα γίλεηαη ρξήζε θπζηθνχ αεξίνπ γηα ζέξκαλζε. ζνλ αθνξά ηνλ θιηκαηηζκφ, ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε ε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε πεξίπησζε πνπ πξέπεη λα αληηθαηαζηαζεί ε ζρεηηθή εγθαηάζηαζε. Καηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, νη ζρεηηθέο βηνκεραλίεο πξαγκαηνπνίεζαλ ζεκαληηθέο πξνφδνπο ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ζηελ παξαγσγή κηαο λέαο γεληάο κεραλψλ ςχμεο, θιηκαηηζκνχ θαη δηαρείξηζεο πγξαζίαο κε ηξνθνδνζία Φπζηθνχ Αεξίνπ κε απνηέιεζκα ζήκεξα, ε επηινγή ηνπ θιηκαηηζκνχ κε Φπζηθφ αέξην λα πξνζθέξεη: Υακειά θφζηε ιεηηνπξγίαο Μεησκέλεο απαηηήζεηο θνξηίσλ Γξήγνξε απφζβεζε αγνξάο εμνπιηζκψλ Πξφζβαζε ζε άκεζε, αζηείξεπηε θαη αδηάθνπε πεγή ελέξγεηαο Καηλνηνκηθά ρξεκαηνδνηηθά πξνγξάκκαηα, θαη θξαηηθέο επηδνηήζεηο Απμεκέλε αμηνπηζηία θαη πξνζηαζία απφ απμνκεηψζεηο ηεο ηάζεο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, ηδηαίηεξα θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο Καζαξφηεξν θαη πην πγεηέο πεξηβάιινλ Καζψο αλακέλεηαη ε απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ηνπ αεξίνπ θαη ε δηακφξθσζε αληαγσληζηηθψλ κεραληζκψλ ρξέσζεο, ην θπζηθφ αέξην αλακέλεηαη λα απνδεηρζεί αθφκα πην νηθνλνκηθή επηινγή. Οη Βηνκεραλίεο πξνζθέξνπλ κηα ηεξάζηηα πνηθηιία κεγεζψλ, ηχπσλ θαη ξπζκίζεσλ πνπ θαιχπηνπλ φιν ην θάζκα, απφ ηνλ θιηκαηηζκφ ρψξσλ δηακνλήο έσο ηελ απφδνζε ηδηαίηεξα ρακειψλ ζεξκνθξαζηψλ γηα ηεο αλάγθεο ηεο ςχμεο. Παγθνζκίσο, ην κεγαιχηεξν ζπληξηπηηθά κέξνο ηεο παξαγφκελεο πνζφηεηαο Φπζηθνχ Αεξίνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ παξαγσγή ζέξκαλζεο, ελψ αληηζέησο ν θιηκαηηζκφο θαη ε ςχμε ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξηθφ ξεχκα. Έηζη, ε δήηεζε θαη θαηαλάισζε ησλ δχν απηψλ πεγψλ ελέξγεηαο είλαη αληζζφξνπε επηβαξχλνληαο ηφζν ζην εππαζέο εζληθφ καο ζχζηεκα παξαγσγήο θαη δηαλνκήο ελέξγεηαο φζν θαη ζηελ ηζέπε ηνπ νηθηαθνχ ή επαγγεικαηηθνχ θαηαλαισηή. Ζ εμηζνξξφπεζε ηεο δήηεζεο είλαη ζίγνπξν φηη ζα επηθέξεη θέξδε ζε φια ηα κέξε αθνινπζψληαο ηνλ νξηζκφ ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο. 30

32 Δηθφλα ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟΤ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Ο θιηκαηηζκφο κε θπζηθφ αέξην ρσξίδεηαη ζε δχν θαηεγνξίεο: ηα ζπζηήκαηα absorpion πνπ ιεηηνπξγνχλ είηε κε ακκσλία είηε κε δηάιπκα ιηζίνπ-βξσκίνπ, θαη ηα ζπζηήκαηα κε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο. Σα ζπζηήκαηα κε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο βαζίδνληαη ζε κία κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο αεξίνπ, ε νπνία κέζσ ηκάλησλ θηλεί ηνπο ζπκπηεζηέο (ηχπνπ scroll). Ζ ππφινηπε ιεηηνπξγία είλαη φπσο έλα νπνηνδήπνηε ζχζηεκα VRV, κε εζσηεξηθέο κνλάδεο απ' επζείαο εθηφλσζεο, θιπ. Σν ζχζηεκα είλαη 2 έσο 3 θνξέο πην αθξηβφ απφ ηα ειεθηξνθίλεηα VRV, ελψ ε εμνηθνλφκεζε πνπ έρεηο ζε επίπεδν ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο είλαη πεξίπνπ 20-30% Ζ ιχζε απηή είλαη ηδηαίηεξα ζπκθέξνπζα φηαλ ζπδεηάκε γηα λέεο εγθαηαζηάζεηο φπνπ ππάξρεη ε αλάγθε ππνζηαζκνχ θαη ην αξρηθφ θφζηνο αγνξάο ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο κπνξνχκε λα ζεσξήζνπκε πσο απνζβέλεηαη, αθνχ "γιπηψλνπκε" ην θφζηνο ηνπ ππνζηαζκνχ. Σα πξνβιήκαηα πνπ ππάξρνπλ ζρεηηθά κε ηελ ρξήζε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ έρνπλ λα θάλνπλ θαη κε ην αξρηθφ θφζηνο επέλδπζεο Ζ ηερλνινγία ηνπο βαζίδεηαη ζε κία κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο αεξίνπ, ε νπνία κέζσ ηκάλησλ θηλεί ηνπο ζπκπηεζηέο (ηχπνπ scroll). Ζ ππφινηπε ιεηηνπξγία είλαη φπσο έλα νπνηνδήπνηε ζχζηεκα VRV, κε εζσηεξηθέο κνλάδεο απ' επζείαο εθηφλσζεο, θιπ Τπάξρεη θαη ε δπλαηφηεηα λα παξεκβάιιεηο έλαλ ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο freonλεξνχ, πξνθεηκέλνπ λα ηξνθνδνηήζεηο εζσηεξηθέο κνλάδεο λεξνχ (Fan Coil Units, Κεληξηθέο Κιηκαηηζηηθέο). χγρξνλα πνιπδηαηξνχκελα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ, κε πνιιά θαη δηαθφξσλ ηχπσλ εζσηεξηθά κεραλήκαηα πνπ ζπλδένληαη ζε κία θαη κφλν εμσηεξηθή κνλάδα θπζηθνχ αεξίνπ! Ηδηαίηεξα νηθνλνκηθφ ζηελ θαηαλάισζε, θαηαξγεί ηελ αλάγθε γηα ππνζηαζκφ ζε κεγάιεο εγθαηαζηάζεηο. Έρεη ηελ δπλαηφηεηα παξαγσγήο δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο θαη κπνξεί λα ηξνθνδνηήζεη εζσηεξηθέο κνλάδεο λεξνχ (fan coils) κε παξεκβνιή ελφο ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο freon λεξνχ.,ηη πην ζχγρξνλν ζην ρψξν ηνπ θιηκαηηζκνχ κε απμεκέλε απφδνζε θαη ρακειή θαηαλάισζε πνπ ήξζε λα καο θαηαπιήμεη! Ζ εζσηεξηθή εγθαηάζηαζε είλαη ε ίδηα φπσο ζε έλα VRV/VRF ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ. Έλα εληαίν ζχζηεκα ςπθηηθψλ ζσιελψζεσλ ζπλδέεη ηελ εμσηεξηθή κνλάδα αεξίνπ κε ην ζχλνιν ησλ εζσηεξηθψλ κνλάδσλ πνπ κπνξνχλ λα είλαη δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ θαη λα ιεηηνπξγνχλ κεηαμχ ηνπο αλεμάξηεηα. Ζ δηαθνξά ησλ δχν ζπζηεκάησλ είλαη ζηελ εμσηεξηθή κνλάδα. ηελ πεξίπησζε πνπ κηιάκε γηα θιηκαηηζκφ κε αέξην (θπζηθφ αέξην ή πξνπάλην), ε εμσηεξηθή κνλάδα είλαη κηα κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο αεξίνπ πνπ κέζσ ηκάλησλ θηλεί ηνπο ζπκπηεζηέο. Σν κεράλεκα απηφ, εηζάγεη ην αέξην σο θαχζηκν ζηνλ θιηκαηηζκφ θαη πξνζθέξεη αζχγθξηηε νηθνλνκία έλαληη ησλ παξαδνζηαθψλ ζπζηεκάησλ πνπ θαηαλαιψλνπλ ξεχκα. Ζ κνλάδα απηή έρεη ηε 31

33 δπλαηφηεηα παξεκβνιήο ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο θξένλ-λεξνχ ψζηε λα ηξνθνδνηεί θαη έλα ζχζηεκα λεξνχ κε κνλάδεο fan coils. Δπηπιένλ, ην ζχζηεκα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηεί απνηειεζκαηηθά ηα θαπζαέξηα πνπ ζα απνξξίπξνληαλ θαη κέζσ ελφο ελαιιάθηε λα παξάγεη δεζηφ λεξφ ρξήζεο, απμάλνληαο αθφκε πεξηζζφηεξν ηελ νηθνλνκία ζηελ θαηαλάισζε ηνπ. Σν κεράλεκα απηφ δίλεη ιχζε ζε κεγάιεο εγθαηαζηάζεηο φπνπ ηα ζπζηήκαηα VRV/VRF πνπ θαηαλαιψλνπλ ξεχκα, δεκηνπξγνχλ ηελ αλάγθε ππνζηαζκνχ. Αθφκε, ηδαληθέο πεξηπηψζεηο απνηεινχλ νη εγθαηαζηάζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ θπζηθφ αέξην ή πγξαέξην, γηα άιιεο ιεηηνπξγίεο, (πρ καγείξεκα) φπσο εζηηαηφξηα, μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, θνχξλνη. ε ζπλδπαζκφ κε ηελ επειημία ηεο εζσηεξηθήο εγθαηάζηαζεο ηνπ VRV/VRF, ηελ αζχγθξηηε νηθνλνκία ηεο ρξήζεο αεξίνπ θαη ηελ απμεκέλε απφδνζε πνπ πξνζθέξεη ην ζχζηεκα ηνπ αεξίνπ, απνηειεί εμίζνπ εμαηξεηηθή επηινγή γηα θαηνηθίεο, θαηαζηήκαηα θαη θηίξηα γξαθείσλ. 3.3 ΤΣΖΜΑΣΑ ΦΤΞΖ Σα κέρξη ηψξα επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελα ζπζηήκαηα γηα παξαγσγή ςχμεο πεξηιακβάλνπλ: 1. πζηήκαηα ςύμεο κε Ακκσλία. Σν ζχζηεκα ςχμεο κε Ακκσλία είλαη γλσζηφ απφ ην Απφ εθεί θαη πέξα ε αλάπηπμε ησλ ςπθηψλ απνξξφθεζεο κε Βξσκηνχρν Λίζην πεξηφξηζε δξαζηηθά ηελ παξαγσγή ζπζηεκάησλ Ακκσλίαο Νεξνχ. Σα ζπζηήκαηα ήηαλ εθαξκφζηκα ζπλήζσο ζε εγθαηαζηάζεηο κε κεγάιεο πνζφηεηεο απνξξηπηφκελεο ζεξκφηεηαο απφ δηάθνξεο πεγέο, ψζπνπ ήξζε ην θπζηθφ αέξην θαη ηηο αληηθαηέζηεζε. Ππθλφ δηάιπκα ακκσλίαο εμαηκίδεηαη ζε ιέβεηα κε ρξήζε Φπζηθνχ Αεξίνπ. Σν κίγκα λεξνχ αεξίνπ ζηε ζπλέρεηα απνζηάδεηαη θαη ε ακκσλία πνπ βγαίλεη απφ ηελ θνξπθή ηνπ απνζηαθηήξα ζπκππθλψλεηαη. Έλα κέξνο ηεο πγξήο θάζεο αλαθπθιψλεηαη ζηνλ απνζηαθηήξα θαη ην ππφινηπν ζηξαγγαιίδεηαη πξνο ρακειή πίεζε νπφηε ε ζεξκνθξαζία ηνπ πέθηεη. Ζ ακκσλία κε ρακειή πιένλ ζεξκνθξαζία ςχρεη ην ςπθηηθφ κέζν. 2.πζηήκαηα ςύμεο GHP (αληιίεο Θεξκόηεηαο) Σα ζπζηήκαηα ςχμεο Gas Heat Pumps, (αληιίεο Θεξκφηεηαο), ρξεζηκνπνηνχλ θηλεηήξα εζσηεξηθήο θαχζεο πνπ ηξνθνδνηείηαη κε θπζηθφ αέξην σο θαχζηκν γηα ηελ θίλεζε ηνπ ζπκπηεζηή. Καηά ηα ινηπά (ζπκπηεζηήο, ςπθηηθφ θχθισκα, ελαιιάθηεο θιπ) είλαη παξφκνηαο ζπγθξφηεζεο κε ηα ππάξρνληα ζηελ αγνξά ζπζηήκαηα Freon, θαζηζηψληαο εχθνιε ηελ ελζσκάησζή ηνπο ζε ήδε εγθαηεζηεκέλα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ ρσξίο ηελ αιιαγή εζσηεξηθψλ ζπζθεπψλ θαη ζσιελψζεσλ. 3. πζηήκαηα Φύμεο κε Βξσκηνύρν Λίζην Ζ ΜΔΘΟΓΟ ΣΖ ΑΠΟΡΡΟΦΖΖ Ζ ςχμε κε ηελ κέζνδν ηεο απνξξφθεζεο είλαη κία παιαηά κέζνδνο πνπ επηλνήζεθε ηελ δεθαεηία ηνπ ζηελ Ακεξηθή απφ ηνλ Ferdinand Carre θαη βαζίδεηαη ζηελ ζεσξία φηη φηαλ έλα πγξφ εμαηκίδεηαη, απνξξνθά ζεξκφηεηα απφ ηνλ εαπηφ ηνπ ή θαη ην πεξηβάιινλ ηνπ. 32

34 ηελ ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή ην πγξφ πνπ ρξεζηκνπνηνχκε είλαη ην λεξφ θαη ην νπνίν θαη εμαηκίδεηαη ζε ζπλζήθεο ρακειήο πίεζεο (απνπζία αέξνο) ζε ζεξκνθξαζία 4 o C. Απφ ηφηε κέρξη ζήκεξα, ε δηαδηθαζία έρεη πεξάζεη απφ πνιιά ζηάδηα εμέιημεο θαη θηάζακε ζήκεξα ζην ζεκείν λα δηαζέηνπκε ςχθηεο απνξξφθεζεο ηερλνινγηθά πξνεγκέλνπο κε ελζσκαησκέλα εμειηγκέλα ζπζηήκαηα απηφκαησλ ιεηηνπξγηψλ, θαη ζπληήξεζεο απφ απφζηαζε κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ. Σν δηάγξακκα ιεηηνπξγίαο ηνπ ηεο κεζφδνπ παξαηίζεηαη παξαθάησ: Πεξηιεπηηθά ε δηαδηθαζία έρεη σο εμήο: Σν βξσκηνχρν ιίζην (LiBr) είλαη κία άρξσκε, αθίλδπλε, θξπζηαιιηθή έλσζε πεξίπνπ ζαλ ην αιάηη πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ζην θαγεηφ, κε ηνμηθή, κε πηεηηθή, πνπ δελ αιινηψλεηαη, δελ απνζπληίζεηαη αιιά δηαιχεηαη πνιχ εχθνια ζην λεξφ θαη είλαη εμαηξεηηθά πγξνζθνπηθφ (απνξξνθά λεξφ). Αξαηφ δηάιπκα Βξσκηνχρνπ Ληζίνπ βξάδεη κέζα ζ έλαλ ιέβεηα κέζσ ηεο θαχζεο Φπζηθνχ Αεξίνπ. Καηά ηνλ βξαζκφ, παξάγνληαη αηκνί νη νπνίνη απνκαθξχλνληαη πξνο ηνλ ζπκππθλσηή θαη ππθλφ δηάιπκα LiBr πνπ νδεχεη πξνο ηνλ ζάιακν απνξξφθεζεο. (Οη απαηηνχκελεο πνζφηεηεο ζεξκφηεηαο κπνξνχλ ελαιιαθηηθά ή επηπιένλ λα πξνζθεξζνχλ θαη απφ αηκφ, δεζηφ λεξφ, ή θαπζαέξηα). Οη παξαγφκελνη αηκνί νδεγνχληαη ζε ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο, φπνπ λεξφ απφ ηνλ πχξγν ςχμεο ηνπο ζπκππθλψλεη πξνο θαζαξφ λεξφ ηεο ίδηαο ζεξκνθξαζίαο.(ζεκείν δέζεσο). Σν ζεξκφ λεξφ νδεχεη πξνο ηελ θνξπθή ηνπ ζαιάκνπ ρακειήο πίεζεο φπνπ κέζσ ζεξπαληίλαο (κηθξά ζπζηήκαηα) ή κεηά αλάκεημε κε ςπρξφ λεξφ ( κεγάια ζπζηήκαηα) ςχρεηαη ζε ζεξκνθξαζία ρακειφηεξε ησλ 50 ν C θαη θαηφπηλ εθηνλψλεηαη ζε ιεπηφ δηακεξηζκφ. ηηο ζπλζήθεο ηνπ ζαιάκνπ εθηφλσζεο (πίεζε 6 mmhg) ην λεξφ ζεξκνθξαζίαο 50 ν C είλαη ππέξζεξκν θαη βξάδεη, θαη έλα κέξνο ηεο κάδαο εμαηκίδεηαη. Ζ απαηηνχκελε ιαλζάλνπζα ζεξκφηεηα πξνζθέξεηαη απφ ηελ κάδα ηνπ λεξνχ, ε ζεξκνθξαζία ηνπ νπνίνπ πέθηεη ζηνπο 4 ν C. Σν λεξφ ελψ εμαηκίδεηαη, θαηαησλίδεηαη ζε ζεξπαληίλα λεξνχ πνπ πξνέξρεηαη απφ ηα Fan Coils. Σν θαηαησληδφκελν λεξφ ςχρεη ην λεξφ ησλ Fan Coils. Ο ζάιακνο γεκίδεη κε αηκνχο θαη ε πίεζε ηείλεη λα αλέβεη πάλσ απφ ηα 6 mmhg. Γηα ηελ δηαηήξεζε ηνπ θελνχ, νη παξαγφκελνη αηκνί λεξνχ νδεγνχληαη πξνο ηνλ ζάιακν απνξξφθεζεο, φπνπ ππθλφ δηάιπκα LiBr πνπ παξάγεηαη θαηά ηελ δηεξγαζία 1 θαηαησλίδεηαη ζε ιεπηφ δηακεξηζκφ, απνξξνθά ηνπο αηκνχο λεξνχ θαη βαζκηαία κεηαηξέπεηαη ζε αξαηφ δηάιπκα LiBr. Ζ δηεξγαζία είλαη εμψζεξκε θαη ε ζεξκνθξαζία ηείλεη λα αλέβεη. Γηα ηελ δηαηήξεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζε ρακειά επίπεδα, ην θαηαησληδφκελν δηάιπκα LiBr ςχρεηαη απφ ζεξπαληίλα φπνπ θπθινθνξεί λεξφ ηνπ πχξγνπ ςχμεο. Σν αξαηφ δηάιπκα LiBr πξνζεξκαίλεηαη απφ ππθλφ δηάιπκα LiBr θαη επηζηξέθεη ζηνλ ζάιακν εμάηκηζεο φπνπ κεηαηξέπεηαη ζε ππθλφ θαη ε δηαδηθαζία επαλαιακβάλεηαη. Ο ιφγνο ηεο δηάβαζεο ηνπ αξαηνχ θαη ςπρξνχ δηαιχκαηνο κέζσ ησλ 2 ελαιιαθηψλ είλαη γηα λα απμεζεί ν βαζκφο απφδνζεο ηνπ ςχθηε θαη λα απνθεπρζεί ην θαηλφκελν ηεο θξπζηαιινπνίεζεο. ηελ επφκελε δηαθάλεηα θαίλεηαη κία ηνκή απφ έλαλ ςχθηε απνξξφθεζεο ζηνλ νπνίν κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε εχθνια ηελ δηάηαμε ηνπ ζαιάκνπ εμάηκηζεο θαη ηνπ ζαιάκνπ απνξξφθεζεο. 33

35 Ζ θιόγα πνπ δξνζίδεη: αληιία ζεξκόηεηαο κε απνξξόθεζε Ζ θεληξηθή ηδέα απηήο ηεο ηερλνινγίαο είλαη ε ρξήζε ηεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο πνπ πξνζδίδεηαη ζε έλα ζεκείν ηεο κεραλήο σο ηελ ελέξγεηα πνπ ζα εμαλαγθάζεη ην ςπθηηθφ κέζν λα κεηαθέξεη ζεξκφηεηα κεηαμχ δχν ρψξσλ. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ, βαζίδεηαη πάλσ ζηελ ηδηφηεηα νξηζκέλσλ δηαιπκάησλ λα κεηαβάιινπλ ηελ ππθλφηεηά ηνπο σο ζπλάξηεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο. Με άιια ιφγηα, ζαλ ςπθηηθφ κέζν ρξεζηκνπνηείηαη έλα κίγκα δχν νπζηψλ, ζπλήζσο Νεξνχ - Ακκσλίαο ή Νεξνχ - Βξσκηνχρνπ Ληζίνπ. Αο δνχκε πσο ιεηηνπξγεί έλα ςχθηεο απνξξφθεζεο ακκσλίαο. Στημαηικό διάγραμμα λειηοσργίας υύκηη με απορρόθηζη αμμφνίας ρήκα 2 Ο ςχθηεο πεξηέρεη έλα δνρείν ππθλνχ δηαιχκαηνο ακκσλίαο - λεξνχ (πνξηνθαιί). Έλαο θαπζηήξαο ζεξκαίλεη απηφ ην δηάιπκα (πξφζδνζε ελέξγεηαο), κε απνηέιεζκα ε ακκσλία λα εμαεξψλεηαη (θίηξηλν) θαη ην λεξφ λα παξακέλεη ζην δνρείν (θφθθηλν). Ζ αέξηα ακκσλία πεξλάεη απφ ηνλ ζπκππθλσηή, έλαλ ελαιάθηε λεξνχ-ακκσλίαο, νπφηε ην λεξφ ηνπ ελαιιάθηε ζεξκαίλεηαη θαη ε ακκσλία κεηαηξέπεηαη ζε πγξφ (πξάζηλν). Σν λεξφ απηνχ ηνπ ελαιιάθηε κπνξεί είηε λα ηξνθνδνηήζεη έλα ζχζηεκα παξαγσγήο ζεξκνχ λεξνχ ρξήζεο, είηε λα ςπρζεί ζε έλαλ εμσηεξηθφ ελαιιάθηε λεξνχ-αέξα. ηελ ζπλέρεηα ε πγξή ακκσλία κπαίλεη ζε έλαλ δεχηεξν ελαιιάθηε ακκσλίαο-λεξνχ, φπνπ ςχρεη ην λεξφ ηνπ ελαιιάθηε ελψ ε ίδηα εμαεξψλεηαη θαη πάιη. Ζ αέξηα ακκσλία νδεγείηαη ζηνλ απνξξνθεηή, φπνπ θαηαηνλίδεηαη ην ζεξκφ λεξφ πνπ είρε κείλεη ζηνλ ππζκέλα ηνπ δνρείνπ δηαιχκαηνο, θαη κεηαηξέπεηαη ζε αξαηφ δηάιπκα ακκσλίαο. Απηφ ζηελ ζπλέρεηα πεξλάεη απφ ηνλ πξψην ελαιιάθηε ακκσλίαο λεξνχ, ζεξκαίλεη πεξηζζφηεξν ην λεξφ ηνπ ελαιιάθηε θαη κεηαηξέπεηαη ζε ηζρπξφ δηάιπκα 34

36 ακκσλίαο, ην νπνίν ηξνθνδνηείηαη κέζσ κηαο ειεθηξηθήο αληιίαο δηαιχκαηνο ζηνλ αλαγελλεηή θαη ζηελ ζπλέρεηα πίζσ ζην δνρείν δηαιιχκαηνο. Ο αλαγελλεηήο αλαιακβάλεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ην θξχν ππθλφ δηάιιπκα ακκσλίαο ψζηε λα ζπκππθλψζεη ηπρφλ πδξαηκνχο πνπ πεξηέρνληαλ ζηελ αέξηα ακκσλία πνπ παξήρζεη ζην δνρείν δηαιιχκαηνο. πσο βιέπνπκε, απφ απηφλ ηνλ θχθιν παξάγνπκε ηαπηφρξνλα δεζηφ θαη θξχν λεξφ. Μηα παξαιιαγή απηνχ ηνπ θχθινπ (κε κηθξφηεξν θφζηνο θαηαζθεπήο) είλαη ε αληηθαηάζηαζε ηνπ πξψηνπ ελαιιάθηε ακκσλίαο-λεξνχ κε έλαλ ελαιιάθηε ακκσλίαο-αέξα. Με απηφλ ηνλ ηξφπν δελ παξάγεηαη δεζηφ λεξφ θαηά ηελ ιεηηνπξγία ηεο αληιίαο ζεξκφηεηαο γηα ςχμε, αιιά κεηψλεηαη ην θαηαζθεπαζηηθφ θφζηνο. Δπίζεο, είλαη δπλαηή ε κεηαηξνπή ηεο κεραλήο κε αληηζηξέςηκν θχθιν, δειαδή λα κπνξεί λα ιεηηνπξγεί ελαιιαθηηθά είηε γηα ςχμε, είηε γηα ζέξκαλζε. ηελ πεξίπησζε ρξήζεο γηα ζέξκαλζε ην θξχν ζηνηρείν ελαιιάζζεη ζεξκφηεηα κε ην πεξηβάιινλ, ελψ ην ζεξκφ δίλεη δεζηφ λεξφ γηα ρξήζε ζε εθαξκνγέο ζέξκαλζεο. Πιενλεθηήκαηα Σν βαζηθφ πιενλέθηεκα ησλ αληιηψλ απνξξφθεζεο ζε ζρέζε κε κηα ζπκβαηηθή (ειεθηξηθή) κνλάδα θιηκαηηζκνχ πεγάδεη απφ ηελ πεγή πξνζδηδφκελεο ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη: ην θπζηθφ αέξην. Έρνληαο ρακειφηεξν θφζηνο θαη εθπνκπέο αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ αλά kwh (θηινβαηψξα) θαζηζηά ηελ ιεηηνπξγία ηεο κνλάδαο νηθνλνκηθφηεξε θαη ηαπηφρξνλα θηιηθφηεξε πξνο ην πεξηβάιινλ. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη φηη γηα κηα εγθαηάζηαζε ηζρχνο 15kW - έλα κεζαίνπ κεγέζνπο θηίξην γξαθείσλ - ε εμνηθνλφκεζε αλέξρεηαη ζην 40-50% κε απφζβεζε ηνπ δηαθνξηθνχ θφζηνπο ηεο εγθαηάζηαζεο ζε 7-9 έηε θαη πιήξε απφζβεζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνο εγθαηάζηαζεο ζε έηε. Χο δηαθνξηθφ θφζηνο νξίδεηαη ε δηαθνξά ζην θφζηνο απφθηεζεο κηαο ζπκβαηηθήο θεληξηθήο θιηκαηηζηηθήο κνλάδαο ζε ζρέζε κε ην θφζηνο απφθηεζεο κηαο κνλάδαο κε απνξξφθεζε. Σν πην ελδηαθέξνλ ζεκείν είλαη φηη φζν κεγαιχηεξε είλαη ε απαηηνχκελε ρξήζε (πεξηζζφηεξεο εκέξεο / έηνο, πεξηζζφηεξεο ψξεο / εκέξα) ε εμνηθνλφκεζε κεγαιψλεη. Καζψο νη κνλάδεο απηέο παξάγνπλ ςπρξφ θαη ζεξκφ λεξφ, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κε νπνηνδήπνηε ηχπν fan coil ή ελδνδαπέδηεο εγθαηάζηαζεο ζέξκαλζεο / εγθαηαζηάζεηο δξνζηζκνχ δαπέδνπ, ζαλ επηηφπνπ αληηθαηαζηάηε (drop in replacement) πθηζηάκελσλ κνλάδσλ, θαζηζηψληαο ηελ επηινγή ηνπο κηα ινγηθή εμέιημε ζηελ πξνζπάζεηα πεξηθνπήο ησλ εμφδσλ απφ ηελ ρξήζε ελέξγεηαο. Δπηπιένλ, είλαη δπλαηή ε απφδνζε ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ηαπηφρξνλα θαη κάιηζηα ζε παξαπιήζηα ηζρχ, θαζηζηψληαο ηηο κνλάδεο απηνχ ηνπ ηχπνπ ηδηαίηεξα ειθπζηηθέο ζε εγθαηαζηάζεηο πνπ απαηηνχλ ςχμε θαη ζεξκφ λεξφ καδί, γηα παξάδεηγκα μελνδνρεία θαη λνζνθνκεία. 35

37 Μεηνλεθηήκαηα Έρνπλ κεγαιχηεξν αξρηθφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο (πεξίπνπ 50% πεξηζζφηεξν απφ ηηο ζπκβαηηθέο κνλάδεο), νπφηε ρξεηάδεηαη κηα νηθνλνκνηερληθή κειέηε ζθνπηκφηεηαο θαη εμαζθάιηζε ηεο κεζφδνπ ρξεκαηνδφηεζεο ή επηδφηεζήο ηνπο. Δπίζεο, ν βαζκφο απφδνζεο ζηελ ςχμε είλαη κηθξφο ζε ζρέζε κε άιιεο ηερλνινγίεο (κνλάδεο απνξξφθεζεο: 0,73 - ζπκβαηηθέο κνλάδεο: πεξίπνπ 2), κε απνηέιεζκα λα κελ είλαη ηδηαίηεξα ειθπζηηθέο αλ απαηηείηαη κφλν ςχμε, ρσξίο ρξήζε ηνπο ζε πεξηφδνπο ζέξκαλζεο (νπφηε έρνπλ πςειφ βαζκφ απφδνζεο). Βέβαηα, απηφ είλαη ζρεηηθφ, γηαηί αλ κηιάκε γηα εγθαηαζηάζεηο ηζρπξήο ςχμεο (βηνκεραληθά ςπγεία - θαηαςχθηεο), ε εμνηθνλφκεζε πνπ πξνζθέξνπλ ιφγσ αδηάιεηπηεο ιεηηνπξγίαο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. Ο θύθινο ζπκπίεζεο Οη κνλάδεο πνπ θάλνπλ ρξήζε κεραλψλ εζσηεξηθήο θαχζεο θπζηθνχ αεξίνπ είλαη κηα κεηεμέιημε ησλ ζπκβαηηθψλ (ειεθηξνθίλεησλ) κνλάδσλ. Υξεζηκνπνηνχλ ηελ δνθηκαζκέλε γηα πάλσ απφ έλαλ αηψλα ηερλνινγία ηνπ θχθινπ ζπκπίεζεο, αληηθαζηζηψληαο ηνλ ειεθηξνθηλεηήξα κε κηα κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο πνπ ηξνθνδνηείηαη κε θπζηθφ αέξην. Αο δνχκε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ θχθινπ ζπκπίεζεο. Κύκλορ τύξηρ με ζςμπίεζη ρήκα 3 Ο θχθινο ςχμεο κε ζπκπίεζε εθκεηαιιεχεηαη ηελ ηδηφηεηα ελφο ςπθηηθνχ κέζνπ λα ελαιιάζεηαη κεηαμχ αέξηαο θαη πγξήο θάζεο κε ηελ πξφζδνζε θαη ηελ απφξξηςε ζεξκφηεηαο. Σν ζεξκφ ςπθηηθφ κέζν ζε πγξή κνξθή (θφθθηλν) πεξλάεη κέζα απφ έλαλ ελαιιάθηε ςπθηηθνχ κέζνπ - αέξα (1) φπνπ απνξξίπηεη ζεξκφηεηα ζην 36

38 πεξηβάιινλ θαη κεηαηξέπεηαη ζε ςπρξφηεξν ξεπζηφ (ξνδ). Οδεγνχκελν κέζα απφ κηα βαιβίδα εθηφλσζεο (2) εμαλαγθάδεηαη λα κεηαηξαπεί ζε ςπρξφ αέξην. Απηφ ζηελ ζπλέρεηα πεξλάεη απφ έλαλ δεχηεξν ελαιιάθηε ςπθηηθνχ κέζνπ-αέξα (3), απνξξνθψληαο ζεξκφηεηα απφ ηνλ ρψξν ηνλ νπνίν ςχρεη θαη κεηαηξέπεηαη ζε ζεξκφ αέξην. ηελ ζπλέρεηα έλαο ζπκπηεζηήο (4) ην εμαλαγθάδεη λα γίλεη θαη πάιη ξεπζηφ, θιείλνληαο ηνλ θχθιν. Γηα ηελ ιεηηνπξγία ζε ζέξκαλζε, αληηζηξέθνληαη νη ξφινη ησλ δχν ελαιιαθηψλ. Ο ελαιιάθηεο 1 απνδίδεη ζεξκφηεηα ζηνλ πξνο ζέξκαλζε ρψξν, ελψ ν ελαιιάθηεο 2 απνξξνθά ζεξκφηεηα απφ ην πεξηβάιινλ (ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ αιιάδνπλ θπζηθά νη ζέζεηο ησλ ελαιιαθηψλ, αιιά νπζηαζηηθά αληηζηξέθεηαη ε ξνή ηνπ ςπθηηθνχ πγξνχ κε ηελ βνήζεηα δηάηαμεο βαιβίδσλ, αιιάδνληαο ηελ ρξήζε ησλ δχν ελαιιαθηψλ). Ζ πξφζδνζε ελέξγεηαο γίλεηαη ζηνλ ζπκπηεζηή (4) κε ηελ κνξθή ηνπ κεραληθνχ έξγνπ πνπ απαηηείηαη ψζηε ην αέξην κέζν λα εμαλαγθαζηεί λα γίλεη ξεπζηφ. ηηο ζπκβαηηθέο ΚΚΜ απνηειείηαη απφ κηα ειεθηξνθίλεηε αληιία ζηελ νπνία πξνζδίδνπκε ειεθηξηθή ελέξγεηα. ηηο κνλάδεο κε κεραλέο εζσηεξηθήο θαχζεο (ΜΔΚ) αεξίνπ, ν θηλεηήξαο ηεο αληιίαο αληηθαζίζηαηαη κε κηα ΜΔΚ πνπ θαίεη θπζηθφ αέξην. Ζ ΜΔΚ δελ είλαη παξά κηα παξαιιαγή ηνπ θηλεηήξα ηνπ απηνθηλήηνπ καο. Ζ αξρή ιεηηνπξγίαο είλαη ε ίδηα, κε ηελ πξνθαλή έιιεηςε εμαεξησηή (θαξκππξαηέξ) θαη ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπ απφ έλα ζχζηεκα απεπζείαο ηξνθνδφηεζεο θαπζίκνπ αεξίνπ ζηνπο θπιίλδξνπο ηνπ θηλεηήξα. Ζ νηθνλνκηθή θαηαλάισζή ηνπ εμεγείηαη απφ ην γεγνλφο φηη είλαη ρακειφζηξνθνο, πςειήο ξνπήο θαη ρακειήο ηζρχνο (ηππηθφ παξάδεηγκα, έλαο θηλεηήξαο 2000 θπβηθψλ πνπ βγάδεη 25 άινγα ζηηο 2500 ζ.α.ι.). Δπηπιένλ, ε ζεξκφηεηα απφ ηα θαπζαέξηα πνπ παξάγνληαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ παξαγσγή κηαο επηπιένλ πνζφηεηαο δεζηνχ λεξνχ, ή ηελ αχμεζε ηεο απφδνζεο ηεο ιεηηνπξγίαο ζε ζέξκαλζε, αλάινγα κε ην κνληέιν. Πιενλεθηήκαηα Σν βαζηθφ πιενλέθηεκα απηήο ηεο ηερλνινγίαο είλαη - θαη πάιη - ε πεγή ελέξγεηάο ηεο: ην θπζηθφ αέξην. Μεγάιε νηθνλνκία ζηελ ρξήζε, θηιηθφ πξνο ην πεξηβάιινλ, απνηειεί ηελ ηδαληθή επηινγή γηα ην πεξηβάιινλ... αιιά θαη ην ηακείν. Έλα αθφκε ζεηηθφ ζηνηρείν ησλ ΜΔΚ είλαη ε ειάρηζηε ζπληήξεζε πνπ ζέινπλ (πεξίπνπ κηα θνξά θάζε 5-8 ρξφληα) θαη κάιηζηα ρακεινχ θφζηνπο (φζν έλα ζέξβηο ηνπ απηνθηλήηνπ), ζε αληίζεζε κε ηηο ζπκβαηηθέο κνλάδεο πνπ απαηηνχλ δχν ηδηαίηεξα θνζηνβφξεο ζπληεξήζεηο ην ρξφλν. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη γηα κηα ηππηθή εγθαηάζηαζε 150 kw έρνπλ 50-60% εμνηθνλφκεζε, θάλνπλ απφζβεζε ηνπ δηαθνξηθνχ θφζηνπο ζε 6-8 έηε θαη πιήξε απφζβεζε ηνπ θφζηνπο εγθαηάζηαζεο ζε έηε. Μεγάιν πιενλέθηεκα, γηα πεξηπηψζεηο αληηθαηάζηαζεο ζπκβαηηθψλ ζπζηεκάησλ, είλαη ε δπλαηφηεηά ηνπο λα απνηειέζνπλ επηηφπνπ αληηθαηαζηάηεο (drop in 37

39 replacements) πθηζηάκελσλ ζπκβαηηθψλ θεληξηθψλ θιηκαηηζηηθψλ κνλάδσλ. Οη ΜΔΚ πεξηιακβάλνπλ ηνλ ζπκπηεζηή ηνπ ζπζηήκαηνο θιηκαηηζκνχ, νπφηε κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ κε εζσηεξηθέο κνλάδεο απεπζείαο εθηφλσζεο ςπθηηθνχ κέζνπ, κε ελαιιάθηεο ςπθηηθνχ κέζνπ-αέξα γηα ηξνθνδφηεζε ζπζηήκαηνο θιηκαηηζκνχ κε αεξαγσγνχο ή αθφκε θαη κε ελαιιάθηεο ςπθηηθνχ κέζνπ - λεξνχ γηα ρξήζε κε fan coils θαη εγθαηαζηάζεηο ελδνδαπέδηαο ζέξκαλζεο / δξνζηζκνχ δαπέδνπ. Σέινο, έρνπλ έλαλ ζηαζεξά πςειφ βαζκφ απφδνζεο - 1,43 ζηελ ςχμε θαη έσο 1,7 ζηελ ζέξκαλζε - πξνζθέξνληαο ηελ ηδαληθή αμηνπνίεζε ηεο πξνζδηδφκελεο ελέξγεηαο. Μεηνλεθηήκαηα Σν πςειφ θφζηνο αξρηθήο επέλδπζεο είλαη ην κφλν "αγθάζη" απηήο ηεο θαηεγνξίαο κεραλεκάησλ. Ζ αξρηθή επέλδπζε είλαη ζρεδφλ δηπιάζηα ζε ζρέζε κε ηηο ζπκβαηηθέο κνλάδεο, φκσο ε εμνηθνλφκεζε θαηά ηελ ρξήζε είλαη πνιχ κεγάιε κε απνηέιεζκα ην θέξδνο απφ ηελ πηνζέηεζε απηήο ηεο ηερλνινγίαο λα κεγαιψλεη ζαλ ζπλάξηεζε ηεο έληαζεο ηεο απαηηνχκελεο ρξήζεο. Δλ θαηαθιείδη Καη νη δχν ηερλνινγίεο θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην πξνζθέξνπλ πςειφ βαζκφ εμνηθνλφκεζεο θφζηνπο ελέξγεηαο ζε ζπλδπαζκφ κε άξηζηε θηιηθφηεηα πξνο ην πεξηβάιινλ. Οη κνλάδεο απνξξφθεζεο πιενλεθηνχλ ζηελ πεξίπησζε αλάγθεο ςχμεο-ζέξκαλζεο απφ ηελ ίδηα κνλάδα, ελψ απνηεινχλ ζρεδφλ κνλφδξνκν ζηελ πεξίπησζε αλάγθεο γηα ηαπηφρξνλε απφδνζε ςχμεο θαη παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ. Απνηεινχλ κηα εμαηξεηηθή ιχζε γηα κεηαηξνπή ζπκβαηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ FCU. Οη κνλάδεο κε ΜΔΚ θπζηθνχ αεξίνπ, απφ ηελ άιιε, πξνζθέξνπλ ηελ ηδαληθφηεξε εμνηθνλφκεζε πφξσλ θαηά ηε ρξήζε, κε ην ηίκεκα ηνπ κεγαιχηεξνπ αξρηθνχ θφζηνπο απφθηεζεο. Απνηεινχλ κνλφδξνκν ζηελ αλαβάζκηζε ζπζηεκάησλ θεληξηθνχ θιηκαηηζκνχ πνπ θάλνπλ ρξήζε κνλάδσλ απεπζείαο εθηφλσζεο. Ζ θάζε πεξίπησζε εγθαηάζηαζεο είλαη δηαθνξεηηθή. Γελ ππάξρεη κηα ηερλνινγία πνπ λα απνηειεί παλάθεηα θαη λα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί εμίζνπ απνδνηηθά ζε θάζε εγθαηάζηαζε. 38

40 3.4 ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΧΝ ΤΣΖΜΑΣΧΝ ΦΤΞΖ-ΘΔΡΜΑΝΖ Α) Μέζσ Fan Coils (ηνπηθψλ θιηκαηηζηηθψλ κνλάδσλ-fcu) πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ ςχμε ζέξκαλζε ζε ζπλδπαζκφ κε ιέβεηα θαη ςχθηε ή αληιία ζεξκφηεηαο. Σν ζχζηεκα απηφ ελδείθλπηαη ηφζν γηα θαηνηθίεο φζν θαη γηα θηίξηα επαγγεικαηηθά, ζπλδπαδφκελν κε ζπκπιεξσκαηηθέο εθαξκνγέο αεξηζκνχ θαη εμαεξηζκνχ θ.ι.π. Σα FCU είλαη θαλεξνχ ή θξπθνχ ηχπνπ,δαπέδνπ,ηνίρνπ,νξνθήο ή ςεπδνξνθήο, δίλνληαο ιχζεηο αθφκα θαη ζηηο πην δχζθνιεο πεξηπηψζεηο. Οη ςχθηεο (ή αληιίεο ζεξκφηεηαο) ζηα ζπζηήκαηα αέξνο λεξνχ κπνξνχλ λα θαιχςνπλ απφ ην κηθξφηεξν κέρξη ην κεγαιχηεξν θηίξην. ΧΜΑΣΑ ΔΞΑΝΑΓΚΑΜΔΝΖ ΚΤΚΛΟΦΟΡΗΑ ΑΔΡΑ - FAN COILS Σν ζχζηεκα σκάησλ Δμαλαγθαζκέλεο Κπθινθνξίαο - (Fan Coils) είλαη έλα ζχζηεκα απφ εζσηεξηθέο κνλάδεο πνπ κεηαθέξεη ηελ ζεξκφηεηα ή ηελ ςχμε ζηνπο δηάθνξνπο ρψξνπο κέζσ ηεο ηξνθνδνζίαο ηνπο κε λεξφ θαηάιιειεο ζεξκνθξαζίαο. Πιενλεθηήκαηα: κηθξφηεξν θφζηνο απνηειεζκαηηθφηεηα, δειαδή ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο ηνπ ρξήζηε ζηελ άκεζε δήηεζε πξνζθέξεη άλεζε θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα ηεο εθαξκνγήο ελφο βνεζεηηθνχ ζπζηήκαηνο αεξηζκνχ ε θηίξηα πξνζσξηλήο δηακνλήο, φπσο θαη ζε ρψξνπο ζπλάζξνηζεο θνηλνχ, ηα ψκαηα Δμαλαγθαζκέλεο Κπθινθνξίαο (Fan Coils) απνηεινχλ κηα θαιή θαη αμηφπηζηε ιχζε, φπσο είλαη θαη ε κνλαδηθή ιχζε γηα πθηζηάκελα θηίξηα πνπ ζα ήζειαλ έλα θαιχηεξν ηξφπν ςχμεο απφ ηηο ηνπηθέο θιηκαηηζηηθέο κνλάδεο, ρσξίο λα γίλεη εθηεηακέλε αλαθαηαζθεπή ηνπ θηηξίνπ. Δηθφλα 2 Β) Μέζσ δηθηύσλ αεξαγσγώλ ζπλδεφκελσλ κε θεληξηθέο θιηκαηηζηηθέο κνλάδεο πνπ επίζεο κπνξνχλ λα ζπλδπαζηνχλ κε ιέβεηα ςχθηε ή αληιία ζεξκφηεηαο αέξνο αέξνο. Ο θιηκαηηζκφο κέζσ αεξαγσγψλ θπξίσο εθαξκφδεηαη ζε θηίξηα επαγγεικαηηθήο ρξήζεο θαη ζπλδπάδεηαη άξηζηα κε ηνλ αεξηζκφ ησλ ρψξσλ. Τπάξρεη ε δπλαηφηεηα : εθαξκνγψλ αεξηζκνχ θαη εμαεξηζκνχ ησλ ρψξσλ κε αληίζηνηρεο κνλάδεο, 39

41 Eμαεξηζκνχ (Fan Section) Πξνθιηκαηηζκνχ λσπνχ αέξα Μίμεο λσπνχ αέξα κε ηνλ αέξα αλαθπθινθνξίαο ζε νπνηαδήπνηε αλαινγία Όγξαλζεο θαη αθχγξαλζεο θαη θαζαξηζκνχ ηνπ αέξα Σνπνζέηεζεο ελαιιαθηψλ αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο Σνπνζέηεζεο εηδηθψλ θίιηξσλ γηα ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο Σνπνζέηεζε ερνπαγίδσλ γηα κείσζε ηνπ ζνξχβνπ ηνπ αέξα. Γεκηνπξγίαο ζπλζεθψλ αξλεηηθήο πίεζεο ζε επηζηεκνληθά εξγαζηήξηα θιπ. Θέξκαλζεο επαγγεικαηηθψλ ρψξσλ,ζεξκνθεπίσλ θιπ. κε δίθηπν αεξαγσγψλ θεη αεξνιέβεηα. Δηθφλα 3 Γ) Δπίζεο, πνιπδσληθά ζπζηήκαηα (VRV). Σα ζπζηήκαηα απηά ζπλήζσο θαιχπηνπλ θαη ηελ ςχμε θαη ηελ ζέξκαλζε (ή κφλν ηελ ςχμε), πξνζθέξνπλ απηνλνκία αλά ρψξν, είλαη επέιηθηα ζηηο κειινληηθέο αιιαγέο θαη επεθηάζεηο θαη εγθαζίζηαληαη ζε φια ηα θηίξηα. Δθαξκφδεηαη άξηζηα ζε θηίξηα κε πνιιέο δψλεο απηνλνκίαο,παξαδνζηαθά θηίξηα.θαηνηθίεο θηίξηα γξαθείσλ θιπ. πζηήκαηα θιηκαηηζκνχ ςπθηηθνχ κέζνπ κεηαβιεηνχ φγθνπ ησλ νπνίσλ κία κφλν εμσηεξηθή κνλάδα κπνξεί λα ζπλδεζεί κε πνιιέο θαη δηαθφξσλ ηχπσλ εζσηεξηθέο! Μέζσ ελφο θεληξηθνχ δηθηχνπ ζσιελψζεσλ ην πξσηνπνξηαθφ απηφ ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ είλαη ηδηαίηεξα επέιηθην! Δμνηθνλνκεί ελέξγεηα κε πνιινχο ηξφπνπο επηηπγράλνληαο πνιχ ζεκαληηθή δηαθνξά ζηελ θαηαλάισζε ζε ζρέζε κε ηα ελεξγφβαξα παξαδνζηαθά ζπζηήκαηα. Διαρηζηνπνηεί ην ζφξπβν θαη απμάλεη ηελ απφδνζε ιεηηνπξγψληαο αθφκε θαη ζε αθξαίεο εμσηεξηθέο θαηξηθέο ζπλζήθεο. Αλάινγα κε ηελ θαηαζθεπάζηξηα εηαηξία ζπλαληάκε ην ζχζηεκα απηφ, σο VRV (Variable Refrigerant Volume) ή σο VRF (Variable Refrigerant Flow).ε θάζε πεξίπησζε πξφθεηηαη γηα έλα θαηλνηφκν ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ πνπ ιεηηνπξγεί κε ςπθηηθφ κέζν κεηαβιεηνχ φγθνπ. Ζ εμσηεξηθή κνλάδα ηνπ ζπζηήκαηνο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα ζπλδέεηαη κέζσ ελφο εληαίνπ ζπζηήκαηνο ςπθηηθψλ ζσιελψζεσλ, εηδηθά ζρεδηαζκέλνπ γηα ηελ βέιηηζηε ξνή ςπθηηθνχ, κε κεγάιν αξηζκφ εζσηεξηθψλ κνλάδσλ θαη κάιηζηα δηαθνξεηηθψλ κεηαμχ ηνπο ηχπσλ. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ζηεξίδεηαη ζηελ δπλαηφηεηα ηνπ INVERTER ζπκπηεζηή λα ιεηηνπξγεί κε κεηαβαιιφκελν αξηζκφ ζηξνθψλ αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο ησλ ρψξσλ. Μηα ειεθηξνληθή ζεξκνεθησλνηηθή βαιβίδα πξνζαξκφδεη ζπλερψο ηνλ φγθν ηνπ ςπθηηθνχ πγξνχ ζηηο κεηαβνιέο ηνπ θνξηίνπ ησλ εζσηεξηθψλ κνλάδσλ. Γειαδή ην ζχζηεκα VRV/VRF κε κία εμσηεξηθή κνλάδα επηηξέπεη ζε θάζε δψλε ή ρψξν λα θιηκαηίδεηαη αλεμάξηεηα, θαηαλαιψλνληαο ελέξγεηα κφλν γηα εθείλνπο ηνπο ρψξνπο ησλ νπνίσλ νη εζσηεξηθέο κνλάδεο βξίζθνληαη ζε ιεηηνπξγία. 40

42 Απηφ ζεκαίλεη φηη αλ κηα κφλν απφ ηηο εζσηεξηθέο κνλάδεο ηνπ ζπζηήκαηνο, ρξεηαζηεί λα ιεηηνπξγήζεη, ζα ηεζεί ζε ιεηηνπξγία κφλν απηή, κε ηελ εμσηεξηθή κνλάδα λα πξνζαξκφδεη απφιπηα ηελ απφδνζε θαη θαηαλάισζή ηεο ζην κέγεζνο απηήο ηεο εζσηεξηθήο. Δληππσζηαθφ, αλ αλαινγηζηεί θαλείο φηη απηή ε ίδηα εμσηεξηθή κνλάδα, κπνξεί ηελ άιιε ζηηγκή λα εμππεξεηεί πεξηζζφηεξεο απφ 60 εζσηεξηθέο κνλάδεο! Αμίδεη λα αλαθέξνπκε ην ζχζηεκα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο ηνπ VRV/VRF πνπ επηηξέπεη ηαπηφρξνλα, θάπνηεο κνλάδεο λα ιεηηνπξγνχλ ζε ζέξκαλζε θαη θάπνηεο ζε ςχμε, κε ζεκαληηθή κάιηζηα νηθνλνκία ζηε ιεηηνπξγία. Σχπνη εζσηεξηθψλ κνλάδσλ πνπ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ ζην VRV: Ζ πνηθηιία ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα επηινγήο ηεο θαηάιιειεο εζσηεξηθήο κνλάδαο γηα θάζε ρψξν, κε ηχπνπο πνπ δέλνπλ κε θάζε δηαθφζκεζε, αιιά θαη θξπθνχο ηχπνπο πνπ αθήλνπλ ειέπζεξν ην ρψξν γηα ηνπνζέηεζε επίπισλ, ζπζθεπψλ ή δηαθνζκεηηθψλ. Μεξηθνί απφ ηνπο ηχπνπο ησλ εζσηεξηθψλ κνλάδσλ πνπ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ θαη λα ζπλδπαζηνχλ ζε έλα ηέηνην ζχζηεκα, κε κηθξέο δηαθνξέο αλάινγα κε ηελ θαηαζθεπάζηξηα εηαηξία, θαίλνληαη παξαθάησ. κνλάδα νξνθήο ηχπνπ θαζέηαο 4 θαηεπζχλζεσλ κνλάδα νξνθήο ηχπνπ θαζέηαο 2 θαηεπζχλζεσλ γσληαθή κνλάδα νξνθήο ηχπνπ θαζέηαο θξπθή κνλάδα νξνθήο ιεπηή θξπθή κνλάδα νξνθήο θιηκαηηζηηθφ ηνίρνπ αλαξηψκελε κνλάδα νξνθήο 4 θαηεπζχλζεσλ αλαξηψκελε κνλάδα νξνθήο κνλάδα δαπέδνπ θξπθή κνλάδα δαπέδνπ Με ηνλ ηξφπν απηφλ ην ζχζηεκα VRV/VRF καο πξνζθέξεη απφιπηε άλεζε, δηαηεξψληαο ζηαζεξή ηελ εζσηεξηθή ζεξκνθξαζία, παξέρνληαο κείσζε 50% ηνπ απαηηνχκελνπ ρψξνπ εγθαηάζηαζεο θαη πξνζθέξνληαο ζεκαληηθή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. Έξεπλεο πνπ έγηλαλ ζηελ Ηαπσλία απέδεημαλ φηη ην 48% ηεο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη δαπαλάηαη ζηνλ θιηκαηηζκφ θαη απφ απηφ ην πνζνζηφ ην 28% απαηηείηαη κφλν γηα ηε κεηαθνξά ηεο ελέξγεηαο ζηνπο θιηκαηηδφκελνπο ρψξνπο θαη ην 20% αθνξά ζηελ πξαγκαηηθή παξαγσγή ηεο απαηηνχκελεο ςχμεο ή ζέξκαλζεο. Έλα ζχζηεκα ςχθηε κε ηνπηθέο κνλάδεο (fan coils) κε ην λεξφ σο κέζν κεηαθνξάο ζεξκφηεηαο πνπ έρεη ηθαλφηεηα κεηαθνξάο 5 kcal/kg, ζα αληηζηνηρνχζε ζε έλα παξαδνζηαθφ ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ κε αέξα πνπ κεηαθέξεη 2,4 Kcal/kg, ελψ έλα αληίζηνηρν ζχζηεκα VRV έρεη ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο 49 Kcal/kg δειαδή 10 θνξέο πεξηζζφηεξε ελέξγεηα απφ ηνπ λεξνχ. Αθφκε έλα παξαδνζηαθφ ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ δηαζέηεη πεξηνξηζκέλα βήκαηα γηα ηνλ έιεγρν ηεο απφδνζεο ηνπ, αληίζεηα κε ην γξακκηθφ ζχζηεκα VRV/VRF πνπ βαζίδεηαη ζε έλα αλαινγηθφ δηαθνξηθφ ζχζηεκα ειέγρνπ, ψζηε λα κεηαβάιιεη ηελ απφδνζή ηνπ αλαινγηθά θαη πάληα ζχκθσλα κε ην δεηνχκελν θνξηίν. Με ηελ αθξηβή ξχζκηζε ηεο απφδνζεο ζε ζρέζε κε ηηο δηαθπκάλζεηο ηνπ θνξηίνπ εμνηθνλνκείηαη ελέξγεηα αθνχ απνθεχγεηαη ε ςχμε θαη ε ζέξκαλζε πνπ πιενλάδεη θαη βειηηψλεηαη ε πνηφηεηα ηνπ θιηκαηηζκνχ κε ηελ δηαηήξεζε ζρεδφλ ζηαζεξήο ηεο ζεξκνθξαζίαο άλεζεο ζηνπο θιηκαηηδφκελνπο ρψξνπο. Ζ δπλαηφηεηα θεληξηθνχ ειέγρνπ ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ, δελ πξνζθέξεη κφλν απιέο ιεηηνπξγίεο ειέγρνπ εζσηεξηθήο ζεξκνθξαζίαο ή παξαθνινχζεζεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο αιιά ηνπνζεηεί θαη φξηα ζηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε, ελεκεξψλεη γηα ηελ αλαγθαηφηεηα αληηθαηάζηαζεο θίιηξσλ θαη ππνινγίδεη ηνλ βέιηηζην ρξφλν έλαξμεο ιεηηνπξγίαο ηεο εγθαηάζηαζεο, ζχκθσλα κε ηελ αδξάλεηα 41

43 ηνπ ζπζηήκαηνο, κε ηηο εζσηεξηθέο θαη εμσηεξηθέο ζεξκνθξαζίεο θ.α. ια απηά, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ρακειά επίπεδα ζνξχβνπ ιεηηνπξγίαο, ηελ απιή θαη γξήγνξε εγθαηάζηαζε, ηελ ηεξάζηηα κείσζε ηνπ απαηηνχκελνπ ρψξνπ εγθαηάζηαζεο θαη ηελ θαιαηζζεζία ηνπ ζπζηήκαηνο, απνθεχγνληαο ηηο πνιιέο εμσηεξηθέο κνλάδεο πνπ ζα απαηηνχληαλ πάλσ ζην θηήξην, θαζηζηνχλ ην ζχζηεκα απηφ ηδαληθφ γηα έλα κεγάιν εχξνο εθαξκνγψλ, απφ θαηνηθίεο, θηήξηα γξαθείσλ, θαηαζηήκαηα, σο εκπνξηθά θέληξα, μελνδνρεηαθά ζπγθξνηήκαηα θαη λνζνθνκεία. 3.5 ΦΤΞΖ-ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ Ζ δηαθνξά ηνπ φξνπ Κιηκαηηζκφο απφ απηφλ ηεο Φχμεο είλαη φηη ζηηο εγθαηαζηάζεηο θιηκαηηζκνχ θηηξίσλ εθηφο απφ ηελ ςχμε ησλ ρψξσλ πνπ επηηπγράλνπκε θάλνπκε ηαπηφρξνλα θαη επεμεξγαζία ηνπ αέξα έηζη ψζηε λα ειέγμνπκε ηελ πγξαζία θαη ηελ θαζαξφηεηα απηνχ. Γειαδή κηα εγθαηάζηαζε θιηκαηηζκνχ καο πξνζθέξεη ηνλ έιεγρν ηεο ζεξκνθξαζίαο, ηεο πγξαζίαο θαη ηεο πνηφηεηαο αέξα ζηνπο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ. Δλψ ζε κηα εγθαηάζηαζε ςχμεο επηηπγράλνπκε κφλν ηνλ έιεγρν ηεο ζεξκνθξαζίαο ησλ ρψξσλ. Έρεη επηθξαηήζεη φκσο δπζηπρψο, ζηελ αγνξά, νη δχν απηνί φξνη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ρσξίο δηάθξηζε θαη ηα κεραλήκαηα πνπ καο πξνζθέξνπλ κφλν ςχμε λα νλνκάδνληαη θιηκαηηζηηθά αληί γηα ςπθηηθά κεραλήκαηα. Ζ ζεξκφηεηα πνπ εθιχεηαη απφ ηελ θαχζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα παξαγσγή ςχμεο λεξνχ ζε εηδηθέο ζπζθεπέο πνπ νλνκάδνληαη ςχθηεο απνξξφθεζεο. Σν παξαγφκελν ςπρξφ λεξφ ρξεζηκνπνηείηαη γηα θιηκαηηζκφ ρψξσλ φπσο θαη ην ςπρξφ λεξφ ησλ ζπκβαηηθψλ ειεθηξνθίλεησλ ςπθηψλ. Οη πεξηζζφηεξνη ςχθηεο απνξξφθεζεο ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ελέξγεηα ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, αλ θαη ππάξρνπλ ζπζθεπέο πνπ εθκεηαιιεχνληαη ζεξκφ λεξφ απφ δηάθνξεο πεγέο ή αηκφ ή αλαθηεκέλε ζεξκφηεηα απφ εγθαηαζηάζεηο κεραλψλ εζσηεξηθήο θαχζεο ή ζηξνβηινκεραλψλ. Σν κεγάιν πιενλέθηεκα ησλ ςπθηψλ απνξξφθεζεο είλαη ε ακειεηέα θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη κφλν γηα ηε ιεηηνπξγία αληιίαο λεξνχ ηεο κνλάδαο απνξξφθεζεο. Παξάιιεια ν ςχθηεο δελ έρεη παξά ειάρηζηεο θζνξέο θαη αλάγθε ζπληήξεζεο θαζψο δελ έρεη θηλνχκελα κέξε (θηλεηήξεο θιπ). Απηφ ηνλ θαζηζηά πνιχ αμηφπηζην θαη ηνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ιεηηνπξγεί ζπλερψο γηα πνιχ κεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα θαη ζε κεγάια θνξηία, ρσξίο λα εκθαλίδεη θαηλφκελα «θφπσζεο». Οη ζπκβαηηθνί ςχθηεο κε ειεθηξνθίλεην ζπκπηεζηή ρξεζηκνπνηνχλ σο ςπθηηθφ θνξέα πγξά κε θηιηθά ζην πεξηβάιινλ φπσο CFC θαη HCFC, πνπ φζν θαη αλ εμειίζζνληαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο νηθνινγηθήο ιεηηνπξγίαο, είλαη βιαπηηθά γηα ην πεξηβάιινλ. Οη ςχθηεο απνξξφθεζεο ρξεζηκνπνηνχλ λεξφ θαη βξσκηνχρν ιίζην (LiBr). Σν βξσκηνχρν ιίζην είλαη απφιπηα θηιηθφ πξνο ην πεξηβάιινλ θαη δελ πξνθαιεί θακία επηβάξπλζε. 42

44 3.6 ΦΤΚΣΔ ΑΠΟΡΡΟΦΖΖ Σαμηλόκεζε πζηεκάησλ. Σα θξηηήξηα ηαμηλφκεζεο ησλ ςπθηηθψλ µκνλάδσλ απνξξφθεζεο Ζ 2 Ο. LiBr είλαη ν ηξφπνο ζέξκαλζεο ηεο θχξηαο αηµνγελλήηξηαο θαη ην αλ ε κνλάδα έρεη µηα ή πεξηζζφηεξεο αηµνγελλήηξηεο. Έηζη δηαθξίλνληαη ζε : Δµµέζνπ Θέξµαλζεο (indirect fired) ςπθηηθέο µνλάδεο, φπνπ ε ηξνθνδφηεζε ηεο αηµνγελλήηξηαο γίλεηαη απφ έλα boiler µε αηκφ ή δεζηφ λεξφ θαη Αµέζνπ Θέξκαλζεο (direct fired) ςχθηεο, φπνπ ε ζέξκαλζε ηεο αηµνγελλήηξηαο γίλεηαη απεπζείαο µέζσ ηεο θαχζεο πγξψλ ή θπξίσο αεξίσλ θαπζίκσλ. Μνλνβάζµηεο (single. stage) εγθαηαζηάζεηο εάλ έρνπλ µηα αηµνγελλήηξηα θαη ζε Πνιπβάζµηεο (multi. stage) εγθαηαζηάζεηο εάλ έρνπλ µηα θχξηα (primary) θαη µηα ή πεξηζζφηεξεο δεπηεξεχνπζεο αηµνγελλήηξηεο (secondary). ιεο νη εκπνξηθψο δηαηηζέκελεο ςπθηηθέο κνλάδεο ακέζνπ ζέξκαλζεο είλαη δηβάζµηεο (two. stage machines). Θα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ζηηο ςπθηηθέο κνλάδεο Ζ 2 Ο. LiBr ρξεζηκνπνηνχληαη πδξφςπθηνη ζπκππθλσηέο (παξνπζία πχξγσλ ςχμεο) ζε αληίζεζε µε ηνπο ςχθηεο ΝΖ 3. Ζ 2 Ο πνπ έρνπλ αεξφςπθηνπο ζπκππθλσηέο (air-cooled condensers). Οη δηαηάμεηο απηέο ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα ηελ ςχμε λεξνχ θιηκαηηζηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Λφγσ ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ λεξνχ σο ςπθηηθνχ µκέζνπ ζηηο δηαηάμεηο απηέο ε ζεξκνθξαζία παξαγσγήο ςπθηηθήο ηζρχνο δελ θαηέξρεηαη ζπλήζσο θάησ ησλ + 4C. Οη δηαηάμεηο απνξξφθεζεο απηνχ ηνπ είδνπο θαηαζθεπάδνληαη ζε δπν ηχπνπο µκεγάιεο θαη µκηθξήο ςπθηηθήο ηζρχνο. Οη µκεγάιεο ηζρχνο µκνλάδεο θαηαζθεπάδνληαη γηα ςπθηηθή ηζρχ απφ 100 µκέρξη 1500 ςπθηηθνχο ηφλνπο (R.T) δει. απφ 0.35 µέρξη 5.3 ΜW θαη νη µηθξέο γηα ηζρχ απφ 3 έσο 25 R.T δει. απφ 0.01 έσο ΜW. Οη δηαηάμεηο κεγάιεο ηζρχνο δηαθξίλνληαη απφ θαηαζθεπαζηηθήο πιεπξάο ζε µνλάδεο δπν θειχθσλ (double effect) θαη µνλάδεο ελφο θειχθνπο. ηελ πξψηε πεξίπησζε ην επάλσ θέιπθνο πεξηθιείεη ηελ αηµνγελλήηξηα θαη ηνλ ζπκππθλσηή (πςειή πίεζε) θαη ην θάησ ηνλ απνξξνθεηή θαη ην ζηνηρείν αηκνπνίεζεο (ρακειή πίεζε).παξά ηελ ρξήζε ησλ φξσλ ρακειή θαη πςειή πίεζε δελ πξέπεη λα παξαβιέπεηαη ην γεγνλφο φηη νιφθιεξε ε κνλάδα ιεηηνπξγεί ππφ θελφ θαη φηη ζην επάλσ θέιπθνο επηθξαηεί πίεζε πεξίπνπ 0.1 ata θαη ζην θάησ 0.01 ata. Γηα ηνλ ιφγν απηφ νη µκνλάδεο απηέο είλαη επαίζζεηεο ζηελ παξνπζία αδξαλψλ αεξίσλ, ηα νπνία ειαηηψλνπλ ην αλαγθαίν θελφ θαη γη απηφ εθνδηάδνληαη πάληα µε δηάηαμε εμαέξσζεο. Γηα επρεξέζηεξε ζχγθξηζε θαη γηα µνλνζήµαλην θαζνξηζκφ ηεο ςπθηηθήο ηζρχνο απηψλ ησλ ςπθηηθψλ δηαηάμεσλ έρνπλ γίλεη απνδεθηέο σο νλνκαζηηθέο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο απηψλ (ASHRAE) ηα παξαθάησ: 1) Θεξκνθξαζία εμφδνπ λεξνχ απφ ηνλ ςχθηε 6.7 C (44 F) 2) Θεξκνθξαζηαθή δηαθνξά ςπρνκέλνπ λεξνχ 5.5 C (10 F) 3) Θεξκνθξαζία εηζφδνπ λεξνχ ζηνλ πχξγν ςχμεο 29.4 C (85 F).Δίλαη ζεκαληηθφ ε ζεξκνθξαζία απηή λα θπκαίλεηαη µκεηαμχ 23.9 C θαη 29.4 C ψζηε λα απνθεχγνληαη πξνβιήκαηα θξπζηάιισζεο ηνπ ςπθηηθνχ µκέζνπ. 43

45 Φύθηεο Απνξξόθεζεο Αµέζνπ - Δµµέζνπ Θέξκαλζεο. (Direct. Indirect Fired Absorption Chillers) 1. Άµεζεο Θέξκαλζεο (Gas. Fired Absorption Chillers). Οη ςχθηεο απνξξφθεζεο άµεζεο ζέξµαλζεο πνπ δηαηίζεληαη ζην εµπφξην έρνπλ νλνµαζηηθέο ηζρχο πνπ μεθηλνχλ απφ ηα 105 ΚW (30 RT) θαη θζάλνπλ ηα 3800 KW (1080 RT). Έρνπλ ηα εμήο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά : Υξεζηκνπνηνχλ σο θχξηα πεγή ελέξγεηαο Φπζηθφ Αέξην ή LPG: Μεησκέλν θφζηνο ιεηηνπξγίαο ιφγσ ηεο αληαγσληζηηθήο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο γηα ην Φπζηθφ Αέξην. Ζ ρξεζηκνπνίεζε Φπζηθνχ Αεξίνπ αληί ειεθηξηζκνχ πξαθηηθά κεδελίδεη ηελ απαηηνχκελε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε γηα θιηκαηηζκφ εθφζνλ ε απνξξνθνχµελε ειεθηξηθή ηζρχο θπκαίλεηαη απφ 1.2 έσο 2.3 KW. Ζ ιεηηνπξγία ηνπο ζηεξίδεηαη ζηνλ ςπθηηθφ θχθιν Ζ 2 Ο. LiBr µε δηπιφ θέιπθνο: Οη ςχθηεο άκεζεο ζέξκαλζεο ρξεηάδνληαη 1 BTU (1.055 KJ) απφ ην θαχζηκν αέξην (ηζρχο θαπζίκνπ) γηα θάζε ΒΣU ςπθηηθήο ηζρχνο πνπ παξάγνπλ (COP = 1.0). Με ηελ θαηαζθεπή φκσο δηπινχ θειχθνπο θαζψο θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζε πηεζηηθνχ θαπζηήξα επηηπγράλεηαη πςειφο ζπληειεζηήο ζπκπεξηθνξάο (COP ~ 1.5 γηα νλνκαζηηθέο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο) θαη κείσζε ηεο θαηαλάισζεο θαπζίκνπ έσο θαη 40% ζε ζρέζε µε µνλνβάζµηεο εγθαηαζηάζεηο. Δπίζεο ιφγσ ηνπ two-stage refrigeration cycle µκεηψλεηαη ε απνξξηπηφµελε ζεξκφηεηα θαη επνκέλσο ην κέγεζνο ηνπ Πχξγνπ Φχμεο θαηά 20% ζε ζρέζε µε ηηο single-stage κνλάδεο. Έρνπλ ηαπηφρξνλε δπλαηφηεηα παξαγσγήο λεξνχ ςχμεο θαη ζεξµνχ λεξνχ (θνληά ζηνπο 80C ). Έρνπλ ιεηηνπξγηθφ ζρεδηαζκφ µε απνηέιεζκα λα είλαη εχθνιε ε εγθαηάζηαζε θαη ζπληήξεζή ηνπο. Γηαζέηνπλ θαπζηήξα ρακειψλ εθπνκπψλ NO x (< 30 ppm). Έρνπλ αληιία δηαιχκαηνο LiBr µε inverter: Βέιηηζηε απφδνζε ζην κεξηθφ θνξηίν. Σέινο δηαζέηνπλ ελζσµαησµέλν ρεηξηζηήξην µε µκηθξφ επεμεξγαζηή γηα ηνλ έιεγρν, πξνγξαµµαηηζµφ θαη ηελ δηάγλσζε ιεηηνπξγίαο ή βιαβψλ. Δηδηθά γηα ηνπο δηβάζµηνπο ςχθηεο απνξξφθεζεο άκεζεο ζέξκαλζεο παξαηίζεληαη ζηνπο παξαθάησ πίλαθεο νη ηππηθέο παξάκεηξνη ιεηηνπξγίαο ηνπο θαη ηα ζπλήζε θπζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. 44

46 Καηαλάισζε Καπζίκνπ BTU/RT*hr (Α.Θ.Γ.) BTU/RT*hr COP Φύμεο (Α.Θ.Γ.) Θεξµ. Δηζόδνπ Νεξνύ Φύμεο 29 C (85 F) 22.2 C (72 F) ειάρηζηε Θεξµ. Δμόδνπ Νεξνύ Φύμεο 35 C ( 95 F) 41 C (105 F) µέγηζηε Παξνρή Νεξνύ Φύμεο 0.08 lps/kw (4.5 gpm/ton) lps/kw (2.5-5 gpm/ton) Θεξµ. Δηζόδνπ Φπρόµελνπ 12 C (54 F) - Νεξνύ Θεξµ. Δμόδνπ Φπρόµελνπ 7 C (44 F) C ( C). Νεξνύ Παξνρή Φπρ. Νεξνύ 0.14 lps/kw (2.4 - gpm/ton) Ζιεθηξηθή Καηαλάισζε ΚWe/KW - Πίλαθαο 2. Σππηθά Υαξαθηεξηζηηθά Λεηηνπξγίαο Γηβάζµηνπ Φύθηε Άκεζεο ζέξκαλζεο Υαξαθηεξηζηηθά Φύθηε Μηθξόηεξε Μνλάδα Μεγαιύηεξε Μνλάδα Ολνµαζηηθή Ηζρύ 20 tons (70 KW) 1500 tons (5300 KW) Γηαζηάζεηο Μήθνο 1.8 m ( 6 ft) 8.8 m (29 ft) Πιάηνο 1.5 m (5 ft) 5.8 m (19 ft) Ύςνο 1.8 m (6 ft) 4 m ( 13 ft) Βάξνο Δγθαηάζηαζεο Κgr (3400 lbs) Kgr ( lbs) Πίλαθαο 3. Σππηθά Φπζηθά Υαξαθηεξηζηηθά Γηβάζµηνπ Φύθηε Άκεζεο ζέξκαλζεο ρήκα 4. Φπθηηθή Μνλάδα Απνξξφθεζεο Άµεζεο Θέξµαλζεο. 45

47 Ζ νλνµαζηηθή ηζρχο ησλ µνλνβάζµησλ εγθαηαζηάζεσλ θπµαίλεηαη απφ 400 ΚW (110 RT) εψο 6000 KW (1705 RT) ελψ ησλ δηβάζµησλ θπµαίλεηαη απφ 1400 KW (400 RT) εψο 4300 KW (1220 RT). Οη ςχθηεο απηνχ ηνπ είδνπο παξνπζηάδνπλ ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά : Βειηηψµελνο Φπθηηθφο Κχθινο : Υξεζηκνπνίεζε ζεξηνχ λεξνχ ζεξκνθξαζίαο 130 C πεξίπνπ ή ππέξζεξκνπ αηκνχ πίεζεο θνληά ζην 1 bar σο θχξηαο πεγή ελέξγεηαο. Δμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο µε ρξεζηµνπνίεζε ηεο ζεξµηθήο ελέξγεηαο αηµνχ ραµειήο πίεζεο πνπ νδεγείηαη γηα απφξξηςε γηα ηελ παξαγσγή ςπθηηθήο ηζρχνο. Παξαγσγή Φχμεο ζε Μνλάδεο Σξη-Παξαγσγήο (Trigeneration Plants) ή ζε Μνλάδεο πλδπαζµέλνπ Κχθινπ. Μεγηζηνπνίεζε ηνπ ζπλνιηθνχ βαζµνχ απφδνζεο. Διάρηζηα θηλνχκελα κέξε : Eξµεηηθά θιεηζηφο ζπµπηεζηήο πνπ ςχρεηαη µε απεζηαγµέλν ςπθηηθφ µέζν (λεξφ). Αµειεηέεο µεραληθέο απψιεηεο. Μεδαµηλέο απαηηήζεηο ζπληήξεζεο. Οη µνλνβάζµηνη ςχθηεο απνξξφθεζεο ιεηηνπξγνχλ βέιηηζηα γηα πίεζε αηµνχ ηξνθνδνζίαο πνπ θπµαίλεηαη απφ 12 εψο 15 psig ( bar) θαη θαηαλαιψλνπλ πεξίπνπ 18 lb/hr αηµφ γηα θάζε ςπθηηθφ ηφλν πνπ παξάγνπλ (2.3 Kgr/hr γηα θάζε KW ςπθη.ηζρχνο).οη µνλνβάζµηνη ςχθηεο είλαη δπλαηφ λα ηξνθνδνηεζνχλ θαη µε δεζηφ λεξφ. ην ζρήµα 4 εηθνλίδεηαη µηα µνλνβάζµηα ςπθηηθή δηάηαμε έµµεζεο ζέξµαλζεο µε αηµφ. ρήκα 5. Μνλνβάζµηα Φπθηηθή Γηάηαμε Απνξξφθεζεο Ζ 2 Ο. LiBr Δµµέζνπ Θέξµαλζεο(κε αηκφ). 46

48 Οη δηβάζµηνη ςχθηεο ζπλήζσο ηξνθνδνηνχληαη µε αηµφ πίεζεο 100 psig (6.9 bar) θαη θαηαλαιψλνπλ πεξίπνπ 10 lb/h αηµφ γηα θάζε παξαγφµελν RT (1.3 Kgr/h αηµφ γηα θάζε ΚW ςπθηηθήο ηζρχνο).ζ πίεζε ηνπ αηµνχ µπνξεί λα θπµαλζεί απφ 144 psig (9.94 bar) µέρξη 60 psig (4.14 bar). Δίλαη πξνθαλέο φηη φζν ραµειφηεξε είλαη ε πίεζε ηνπ αηµνχ ηξνθνδνζίαο ηνπ ςχθηε ηφζν µεγαιχηεξε είλαη ε πηψζε ηεο παξαγφµελεο ςπθηηθήο ηζρχνο θαη ηνπ ζπληειεζηή ζπµπεξηθνξάο. ην ζρήκα 5 εηθνλίδεηαη έλαο δηβάζµηνο ςχθηεο πνπ ζεξµαίλεηαη µε αηκφ. ρήκα 6. Γηβάζµηα Φπθηηθή Γηάηαμε Απνξξφθεζεο Ζ 2 Ο. LiBr Έµµεζεο Θέξµαλζεο (κε αηκφ) ύγθξηζε Φπθηώλ Απνξξόθεζεο & Ζιεθηξηθώλ Φπθηώλ. α. Πιενλεθηήµαηα Φπθηώλ Απνξξόθεζεο. Έρνπλ ειάρηζηε ειεθηξηθή θαηαλάισζε ζε αληίζεζε µε ηνπο ζπµβαηηθνχο ςχθηεο ζπµπίεζεο πνπ έρνπλ απμεµέλεο απαηηήζεηο ειεθηξηθήο ηζρχνο.απηφ έρεη σο απνηειέζµα νη ςχθηεο απνξξφθεζεο λα εµθαλίδνπλ ζεµαληηθά ελεξγεηαθά πιενλεθηήµαηα θπξίσο φηαλ ηξνθνδνηνχληαη απφ απνξξηπηφµελε ζεξµφηεηα. Οη ςπθηηθέο µνλάδεο απνξξφθεζεο πνπ ηξνθνδνηνχληαη µε αηµφ ή ζεξµφ λεξφ µπνξνχλ λα ρξεζηµνπνηεζνχλ ζε µνλάδεο ηξη-παξαγσγήο (παξαγσγή ειεθηξηθήο, ζεξµηθήο θαη ςπθηηθήο ηζρχνο).έηζη πξνζθέξνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζεµαληηθήο αχμεζεο ηνπ ζπλνιηθνχ βαζµνχ απφδνζεο ηεο µνλάδαο ζπµπαξαγσγήο.με άιια ιφγηα απηέο νη µνλάδεο ζπλεηζθέξνπλ ηα µέγηζηα ζε νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα εμνηθνλφµεζεο ελέξγεηαο,µεηψλνληαο παξάιιεια ην ζπλνιηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο. Οη ςχθηεο απνξξφθεζεο είλαη θηιηθφηεξνη πξφο ην πεξηβάιινλ ζε ζρέζε µε ηνπο ειεθηξηθνχο ςχθηεο.πγθεθξηµέλα αθνχ ε αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπο δελ ζηεξίδεηαη 47

49 ζηελ ρξήζε θαλελφο είδνο ζπµβαηηθνχ ςπθηηθνχ µέζνπ (CFCs, HCFCs θαη HFCs), έρνπλ µεδεληθή επίδξαζε ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ φδνληνο: ΟDP = 0 (Ozone Depletion Potential) θαη µηθξή ζπλεηζθνξά ζην θαηλφµελν ηνπ ζεξµνθεπίνπ. Δηδηθά νη ςχθηεο πνπ ηξνθνδνηνχληαη µε αηµφ ή ζεξµφ λεξφ έρνπλ αξθεηά µηθξφηεξν GWP (Global Potential Warming) απφ ηνπο ςχθηεο πνπ θαίλε αέξην (gas-fired chillers) θαη εθπέµπνπλ CO 2, αλ θαη ε θαχζε αεξίνπ θαη εηδηθά θπζηθνχ αεξίνπ ζεσξείηαη θηιηθή πξφο ην πεξηβάιινλ αθνχ δελ παξάγνληαη SO 2, SO, αηζάιε θαη ζηεξεά ζσµαηίδηα, ξχπνη ηδηαίηεξα δεµηνγφλνη γηα ηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα. Οη ςχθηεο άµεζεο ζέξµαλζεο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα ρξεζηµνπνίεζεο δηαθφξσλ θαπζίµσλ µέζσλ (Diesel ζέξµαλζεο, θπζηθφ αέξην, LPG, βηναέξην θ.α.).σν γεγνλφο απηφ θαζηζηά ηδαληθή ηελ εγθαηάζηαζε ηέηνησλ µνλάδσλ γηα ηελ παξαγσγή ςπθηηθήο ηζρχνο ζε απνµαθξπζµέλεο πεξηνρέο φπνπ δελ ππάξρεη επαξθήο ειεθηξηθήο ηζρχο γηα ηνπο παξαδνζηαθνχο ειεθηξηθνχο ςχθηεο.δπίζεο µπνξνχλ λα ρξεζηµνπνηεζνχλ ζε θηίξηα µε ήδε επηβαξπµέλε εγθαηεζηεµέλε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε απφ άιιεο ελεξγνβφξεο δηεξγαζίεο.σέινο αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη, πνιινί απφ ηνπο θαπζηήξεο πνπ ζπλνδεχνπλ ηηο µέραλεο απνξξφθεζεο είλαη δηπινχ θαπζίκνπ (dual fuel) θαη µπνξνχλ λα ηξνθνδνηεζνχλ είηε µε θπζηθφ αέξην είηε µε πεηξέιαην.απηή ε επειημία είλαη ηδηαίηεξα ειθπζηηθή ζε εθαξµνγέο φπνπ ην πεηξέιαην είλαη εχθνια δηαζέζηµν π.ρ.απνµαθξπζµέλεο πεξηνρέο. Οη ςπθηηθέο εγθαηαζηάζεηο απνξξφθεζεο έρνπλ ειάρηζηα θηλνχµελα µέξε (αληιίεο αλαθπθινθνξίαο ςπθηηθνχ µέζνπ/απνξξνθεηή).γηα παξάδεηγµα έλαο ςχθηεο απνξξφθεζεο 500 RT έρεη 3 αληιίεο πνπ θαηαλαιψλνπλ πεξίπνπ 5 hp (3.7 ΚW) αλά ψξα. Δπφµελσο έρνπλ µεγάιν µεραληθφ βαζµφ απφδνζεο,µηθξέο απαηηήζεηο επνπηείαο θαη ζπληήξεζεο θαη πςειή αμηνπηζηία. Σέινο παξνπζηάδνπλ ραµειά επίπεδα ζνξχβνπ θαη θξαδαζµψλ.έλα absorption chiller αθνχγεηαη φπσο έλαο ηδίνπ µεγέζνπο ιέβεηαο µε ζνξχβνπο ζπειαίσζεο. Οπφηε ιφγσ αλππαξμίαο ηαιαληψζεσλ θαη ζνξχβνπ δελ απαηηείηαη απνµφλσζε ησλ θξαδαζµψλ θαη ερνµφλσζε ηνπ ρψξνπ εγθαηάζηαζεο ηεο ςπθηηθήο µεραλήο. β. Μεηνλεθηήµαηα Φπθηώλ Απνξξόθεζεο. Έρνπλ ρακειφ ζπληειεζηή ζπκπεξηθνξάο (COP) ζε ζρέζε µε ηνπο ειεθηξηθνχο ςχθηεο: Κ Φχθηεο Απνξξφθεζεο COP = Κ πκβαηηθφο Φχθηεο COP = Οη ςχθηεο απνξξφθεζεο απνβάιινπλ µεγαιχηεξν πνζφ ζεξµφηεηαο πξφο ην πεξηβάιινλ απφ φηη νη ζπµβαηηθέο µνλάδεο ςχμεο.απηφ απνδεηθλχεηαη σο εμήο : Ζ ζεξµηθή ηζρχο πνπ παξέρεηαη µέζσ ηνπ αηµνχ ζηελ αηµνγελλήηξηα ηνπ ςχθηε απνξξφθεζεο είλαη : Q αηµνχ = Q ς / COP φπνπ Q ς είλαη ε παξαγφµελε ςπθηηθή ηζρχο θαη COP είλαη ν ζπληειεζηήο ζπµπεξηθνξάο ηεο ςπθηηθήο µνλάδαο. Ζ ζεξµφηεηα ζπµπχθλσζεο πνπ απνξξίπηεηαη ζην πεξηβάιινλ µέζσ ηνπ πχξγνπ ςχμεο είλαη : Q = Q αηµνχ + Q ς.οπφηε αληηθαζηζηψληαο ζηελ 48

50 2 ε ζρέζε ην Q αηµνχ απφ ηελ 1 ε ζρέζε πξνθχπηεη φηη : Q = Q ς *[1+(1 / COP)] Άξα γηα ηηο αλσηέξσ ηηµέο ηνπ COP ζηνπο ςχθηεο απνξξφθεζεο, ην απνξξηπηφµελν πνζφ ζεξµφηεηαο είλαη απφ 1.8 εψο 2.5 θνξέο µεγαιχηεξν απφ ηελ παξαγφµελε ςπθηηθή ηζρχ. Αληίζεηα ζηνπο ζπµβαηηθνχο ςχθηεο ην πνζφ ζεξκφηεηαο πνπ απνξξίπηεηαη ζην πεξηβάιινλ είλαη % µκεγαιχηεξν απφ ηελ ςπθηηθή ηζρχ. Δπνκέλσο απαηηείηαη ε εγθαηάζηαζε κεγαιχηεξσλ πχξγσλ ςχμεο ζηηο εγθαηαζηάζεηο µε απνξξφθεζε. Έρνπλ ζεκαληηθά µκεγαιχηεξν µκέγεζνο ζε ζρέζε µε ηηο θιαζζηθέο ςπθηηθέο δηαηάμεηο.έλαο ςχθηεο απνξξφθεζεο θαηαιαµβάλεη 50 % µεγαιχηεξε επηθάλεηα απφ φηη έλαο ειεθηξηθφο ςχθηεο ίδηαο ηζρχνο, µε απνηέιεζµα ηελ θάιπςε µεγάινπ µέξνπο ηνπ µεραλνζηαζίνπ. Σέινο έρνπλ µεγαιχηεξν θφζηνο αγνξάο θαη εγθαηάζηαζεο αλα ΚW ζε ζρέζε µε ηνπο ζπµβαηηθνχο ςχθηεο ζπµπίεζεο. 3.7 ΤΣΖΜΑΣΑ GHP (GAS HEAT PUMPS) Σα ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ ghp είλαη αληιίεο ζεξκφηεηαο αεξίνπ (gas heat pumps) πνπ ιεηηνπξγνχλ κε θπζηθφ αέξην ή πγξαέξην. Ζ αεξφςπθηε εμσηεξηθή κνλάδα απνηειείηαη απφ κία πδξφςπθηε κεραλή εζσηεξηθήο θαχζεο πςειήο ηερλνινγίαο πνπ θηλείηαη κε αέξην θαχζηκν. ζν αθνξά ηνπο ζπκπηεζηέο, ην ςπθηηθφ θχθισκα, ηνπο ελαιιάθηεο θιπ, δελ δηαθέξεη απφ ηα ππάξρνληα ειεθηξνθίλεηα ζπζηήκαηα πνπ θπθινθνξνχλ ζηελ αγνξά. Ο θηλεηήξαο θηλεί κέζσ ηκάλησλ ηνπο ζπκπηεζηέο, νη νπνίνη ζπκπηέδνπλ ην ςπθηηθφ κέζν R410A θαη ζηε ζπλέρεηα ηξνθνδνηνχλ είηε εζσηεξηθέο κνλάδεο απ' επζείαο εθηφλσζεο, είηε εζσηεξηθέο κνλάδεο λεξνχ (Fan Coil Units, Κεληξηθέο Κιηκαηηζηηθέο Μνλάδεο, θιπ) κε ηελ παξεκβνιή ζην ζχζηεκα ελφο ελαιιάθηε Freon- λεξνχ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ζηελ δεχηεξε πεξίπησζε, είλαη δπλαηή ε αληηθαηάζηαζε ησλ εμσηεξηθψλ κνλάδσλ (ςχθηεο- ιέβεηαο) κε ην ζχζηεκα θιηκαηηζκνχ ηεο ghp, ρσξίο ηελ αιιαγή ηεο εζσηεξηθήο εγθαηάζηαζεο. Ζ εμσηεξηθή κνλάδα είλαη δηαζέζηκε ζε επηά κνληέια 5, 6.5, 8, 10, 12.5, 16, 20 θαη 25 ΖΡ (κε ςπθηηθή ηζρχ απφ 14 έσο 71 kw θαη ζεξκαληηθή ηζρχ απφ 18 έσο 84 kw), ελψ κε ζπλδπαζκφ απηψλ κπνξνχλ λα θαιπθζνχλ φιεο νη αλάγθεο ζε ςπθηηθή θαη ζεξκηθή ηζρχ, θαζψο ζπλδένληαη ζε παξάιιειε ζπζηνηρία. Σν ζχζηεκα απηφ ρξεζηκνπνηείηαη ήδε επηηπρψο γηα 20 ρξφληα ζηελ Ηαπσλία. Ζ εγθαηάζηαζε ηνπ ζε μελνδνρεία θαη επηρεηξήζεηο εμππεξέηεζεο θνηλνχ είλαη ε πην ελδεδεηγκέλε γηαηί έρεη ηα εμήο πιενλεθηήκαηα: Ζ ιεηηνπξγία ηεο εμσηεξηθήο κνλάδαο είλαη αζφξπβε, θαζηζηψληαο ηδαληθή εθαξκνγή γηα ρψξνπο φπνπ απαηηείηαη απφιπηε εζπρία φπσο λνζνθνκεία θαη μελνδνρεία. Έρνπλ ην ρακειφηεξν ιεηηνπξγηθφ θφζηνο, θαζψο ε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ινηπά ιεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο ηα θαζηζηά νηθνλνκηθφηεξα ηνπιάρηζηνλ θαηά 65% έλαληη ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Έρνπλ ακειεηέν θφζηνο ζπληήξεζεο, απαηηψληαο έλα απιφ Service θάζε ψξεο ιεηηνπξγίαο, ράξε ζηε ρακειφζηξνθε ιεηηνπξγία ηνπ θηλεηήξα (έσο 2550 ζηξνθέο/ ιεπηφ). Έρνπλ πςειφ θαη ζηαζεξφ βαζκφ απφδνζεο (COP) αθφκα θαη ζε αθξαίεο C, θαζψο δελ δηαθφπηνπλ ηελ θαλνληθή ιεηηνπξγία ζπλζήθεο απφ -38 έσο 45 θαηά ηελ ζέξκαλζε γηα απνπάγσζε (defrost) ηνπ ζηνηρείνπ, αθνχ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ε ζεξκφηεηα ησλ θαπζαεξίσλ θαη ηνπ θπθιψκαηνο ςχμεο ηεο κεραλήο. Να ζεκεησζεί πσο ε κείσζε ηεο ζεξκηθήο ηζρχνο ζηηο ειεθηξηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο ζηνπο -2 C είλαη πεξίπνπ 20%. Δίλαη δπλαηή ε ηαπηφρξνλε παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο θαηά ηελ ιεηηνπξγία ζε ςχμε, κέζσ ελφο ελαιιάθηε ζεξκφηεηαο. 49

51 Γελ απαηηείηαη ππνζηαζκφο ηεο ΓΔΖ. Ζ επέλδπζε επηδνηείηαη κέζσ δηαθφξσλ πξνγξακκάησλ (ΔΟΣ, Γ' ΚΠ θ.α.). Σα ζπζηήκαηα αληηθαζηζηνχλ εχθνια ηηο ήδε ππάξρνπζεο ζπκβαηηθέο ειεθηξνθίλεηεο κνλάδεο, ρσξίο ηελ επέκβαζε ζην εζσηεξηθφ ζχζηεκα. πγθεθξηκέλα, 10 εμσηεξηθέο κνλάδεο ησλ 20ΖΡ αληηθαηέζηεζαλ ζην μελνδνρείν ILISSOS ηα θεληξηθά κεραλήκαηα παξαγσγήο ςπρξνχ λεξνχ, πξνζθέξνληαο εμνηθνλφκεζε ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηεο ηάμεσο ηνπ 64%, παξφηη ππάξρεη ππνζηαζκφο ηεο ΓΔΖ. Σα GAS HEAT PUMPS είλαη αληιίεο ζεξκφηεηαο κε ζπκπηεζηέο 2/4 αλάινγα κε ην κνληέιν πνπ ιεηηνπξγεί κε θηλεηήξα θπζηθνχ αεξίνπ αληί γηα ειεθηξηθφ θηλεηήξα. Ζ ζεξκηθή ελέξγεηα πνπ αλαθηάηαη ζην ζχζηεκα πξνέξρεηαη απφ δπν πεγέο: ην λεξφ ςχμεο ηεο κεραλήο, θαη ηα θαπζαέξηα. Σα πξσηνπνξηαθά απηά κεραλήκαηα πξννξίδνληαη γηα: Δκπνξηθή ρξήζε. Κηίξηα γξαθείσλ. Ξελνδνρεία. Ννζνθνκεία. Δζηηαηφξηα. Καηνηθίεο. Καη δηαζέηνπλ: Τςειή ζεξκηθή ηζρχ αθφκα θαη ζε ρακειέο εμσηεξηθέο ζεξκνθξαζίεο. Γπλαηφηεηα παξνρήο δεζηνχ λεξνχ ρξήζεο. Τςειφ ζπληειεζηή απφδνζεο (COP). Τςειή αμηνπηζηία θαη κεγάιν ρξφλν δσήο. Διάρηζηεο αλάγθεο ζπληήξεζεο κε έλα απιφ service θάζε ψξεο ή θαη θάζε πέληε ρξφληα ιεηηνπξγίαο. Απνθπγή πξνβιεκάησλ (black-out ηεο ΓΔΖ). Σα GAS HEAT PUMPS ρξεζηκνπνηνχλ σο θαχζηκν ην θπζηθφ αέξην, θζελφηεξν απφ ηα άιια, ηνπ νπνίνπ ε ρξήζε πξνσζείηαη ζηε ρψξα καο γηα πεξηβαιινληηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο ιφγνπο. Σα GAS HEAT PUMPS κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ σο θαχζηκν θαη ην πγξαέξην (LPG) ην νπνίν είλαη δηαδεδνκέλν ζε πεξηνρέο πνπ δελ ππάξρεη θπζηθφ αέξην. Ο θιηκαηηζκφο ησλ εζσηεξηθψλ ρψξσλ είλαη απφιπηα ειεγρφκελνο απφ κηθξνυπνινγηζηή. 50

52 ρήκα 7 ρήκα 8 51

53 ρήκα 9 ρήκα 10 52

54 3.8 ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΜΔ ΑΠΟΡΡΟΦΖΖ/ΤΜΠΑΡΑΓΧΓΖ ΚΑΗ ΣΡΗΠΑΡΑΓΧΓΖ ΜΔ ΦΤΞΖ ηα ζπζηήκαηα απηά, ν θχθινο βαζίδεηαη ζηελ παξαγσγή ςχμεο απφ ζεξκφηεηα (π.ρ. απεπζείαο θαχζε ΦΑ) κε ςπθηηθφ κέζν κίγκα ιηζίνπ-βξσκίνπ. Ζ ςχμε απηή παξάγεηαη απηφλνκα θαη σο ππνπξντφλ κνλάδσλ ζπκπαξαγσγήο (ηξηπαξαγσγήο). Σα ζπζηήκαηα απηά έρνπλ ειάρηζηε ειεθηξηθή θαηαλάισζε θαη ηδηαίηεξα αζφξπβε ιεηηνπξγία. Γίλνληαη πξνζπάζεηεο γηα δεκηνπξγία κηθξψλ ζπζηεκάησλ. Σα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ησλ κεραλψλ απνξξφθεζεο είλαη: Ζ εμνηθνλφκεζε ελεξγνχ θαη αέξγνπ ηζρχνο Ζ δηείζδπζε ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ Ζ κείσζε ησλ εθπνκπψλ ξχπσλ δηνμεηδίνπ άλζξαθα (CO 2 ) Ζ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε γηα θιηκαηηζκφ κε ηελ εθαξκνγή απηήο ηεο κεζφδνπ, κεηαθέξεηαη απφ ηα δίθηπα ηνπ ειεθηξηζκνχ ζηα δίθηπα πγξψλ θαη αέξησλ θαπζίκσλ. Σν Φπζηθφ Αέξην ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη ηδαληθφ θαχζηκν. Σα νθέιε αθνξνχλ ηηο εηαηξείεο ειεθηξνπαξαγσγήο, νη νπνίεο βιέπνπλ ηηο αηρκέο λα κεηψλνληαη θαη ηε ΓΔΠΑ & ΔΓΑ νη νπνίεο απνθηνχλ κεγάινπο πειάηεο ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν κε ηε κεησκέλε θαηαλάισζε. ηελ Αηηηθή ζεζπίζηεθε ηειεπηαία ηηκνιφγην ρξήζεο Φ.Α. γηα ςχμε, ην νπνίν αλακέλεηαη λα εθαξκνζηεί. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη φηη ζηελ Ηαπσλία ην 17% ησλ θιηκαηηζηηθψλ ζπζηεκάησλ είλαη ηερλνινγίαο απνξξφθεζεο. Ζ δηείζδπζε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ είλαη κεγάιε φπνπ ππάξρεη ην θαηάιιειν κίγκα ελεξγεηαθήο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο. Σα ζεκαληηθφηεξα κεηνλεθηήκαηα ησλ κεραλψλ απνξξφθεζεο είλαη: 1. Σν πςειφ αξρηθφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο ζπγθξηηηθά κε ηηο ζπκβαηηθέο ςπθηηθέο κεραλέο, πεξίπνπ 20% - 50% κεγαιχηεξν. 2. Ο ρακειφο ζπληειεζηήο ζπκπεξηθνξάο ζπγθξηηηθά κε ηηο ζπκβαηηθέο ςπθηηθέο κεραλέο. Οη ζπλήζεηο ηηκέο ηνπ ζπληειεζηή ζπκπεξηθνξάο ησλ κεραλψλ απνξξφθεζεο θπκαίλεηαη κεηαμχ 0,7 σο 1,5 ζπγθξηηηθά κε απηφλ ησλ ζπκβαηηθψλ κεραλψλ ν νπνίνο θπκαίλεηαη κεηαμχ 2,5 σο 5, ΚΛΗΜΑΣΗΣΗΚΑ ΜΖΥΑΝΖΜΑΣΑ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Με ηελ εγθαηάζηαζε θιηκαηηζηηθψλ θπζηθνχ αεξίνπ επηηπγράλεηαη εμνηθνλφκεζε ζηελ θαηαλάισζε ειεθηξηζκνχ θαη κείσζε ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, θαπλνχ θαη άιισλ ξχπσλ. Ζ Γεκφζηα Δπηρείξεζε Αεξίνπ, κε ηελ απφθαζή ηεο λα πξνρσξήζεη ζηελ επέλδπζε γηα ππνθαηάζηαζε ηνπ εμνπιηζκνχ θιηκαηηζκνχ ησλ θεληξηθψλ γξαθείσλ ηεο κε ρξήζε ειεθηξηζκνχ απφ εμνπιηζκφ θπζηθνχ αεξίνπ, πξνζθέξεη έλα παξάδεηγκα πξσηνπνξηαθήο ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ θαη αλνίγεη ην δξφκν γηα ηελ ρξεζηκνπνίεζε θπζηθνχ αεξίνπ ζε ζπζθεπέο θιηκαηηζκνχ κεζαίαο θιίκαθαο. Σα θιηκαηηζηηθά θπζηθνχ αεξίνπ είλαη αληιίεο ζεξκφηεηαο αεξίνπ (Gas Heat Pumps GHP) πνπ ιεηηνπξγνχλ κε θπζηθφ αέξην ζε θεληξηθέο εγθαηαζηάζεηο ςχμεο θαη ζέξκαλζεο κε δπλαηφηεηα ηαπηφρξνλεο παξαγσγήο δεζηνχ λεξνχ. Γηαζέηνπλ ςπθηηθή ηζρχ απφ 14 έσο 71 kw θαη ζεξκαληηθή ηζρχ απφ 18 έσο 84 kw ελψ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ ζε παξάιιειε ζπζηνηρία γηα ηελ θάιπςε απαηηήζεσλ ζε εγθαηαζηάζεηο αθφκε κεγαιχηεξεο ηζρχνο. 53

55 Σα πιενλεθηήκαηά ηνπο είλαη: ζεκαληηθή εμνηθνλφκεζε ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο (ηνπιάρηζηνλ 60% κε ηηο ηξέρνπζεο ηηκέο θπζηθνχ αεξίνπ θαη ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο) 2. πςειή θαη ζηαζεξή απφδνζε, ηδηαίηεξα θαηά ηε ιεηηνπξγία ηεο ζέξκαλζεο, ζε ζπλζήθεο ρακειψλ ζεξκνθξαζηψλ φπνπ νη ζπκβαηηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο κεηψλνπλ ηελ απφδνζή ηνπο πεξίπνπ ζην κηζφ (55%), ζε αληίζεζε κε ηηο αληιίεο ζεξκφηεηαο αεξίνπ πνπ ιεηηνπξγνχλ κε βαζκφ απφδνζεο ηνπιάρηζηνλ 95%. 3. αζφξπβε ιεηηνπξγία. Ζ ηερλνινγία απηή ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ Ηαπσλία ήδε απφ ην 1985 ελψ απφ ην 2001 ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζηελ Δπξψπε. ηε Γεξαηά Ήπεηξν ε ρξήζε ηεο εκθαλίδεη έληνλα απμεηηθή ηάζε πνπ θζάλεη ην 60% κε 150% θάζε ρξφλν αλάινγα κε ηελ ρψξα. Υξεζηκνπνηείηαη ζε λνζνθνκεηαθέο, μελνδνρεηαθέο θαη βηνκεραληθέο κνλάδεο θαζψο θαη ζε θηίξηα γξαθείσλ θαη θαηαζηεκάησλ ελψ ε ρξήζε εθηφο απφ νηθνλνκηθή ζεσξείηαη θαη ηδηαίηεξα θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΥΡΖΖ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΦΤΞΖ Σα πιενλεθηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ρξήζε θπζηθνχ αεξίνπ γηα ηελ ςχμε είλαη πνιιαπιά. Οηθνλνκηθά, Πεξηβαιινληηθά, Δλεξγεηαθά. Θα κπνξνχζακε λα ζηαζνχκε θαη λα αλαιχζνπκε θάζε έλα μερσξηζηά γηα αξθεηή ψξα, αιιά ιφγσ ηεο έιιεηςεο ρξφλνπ ζα ηα αλαθέξνπκε επηγξακκαηηθά ηνλίδνληαο κφλν θάπνηεο ηδηαηηεξφηεηεο πηζαλφλ άγλσζηεο ζε πνιινχο απφ εκάο. Α) Οικονομικά ρεδφλ ίδην ή θαη κηθξφηεξν θφζηνο εγθαηάζηαζεο κε αληίζηνηρνπ κεγέζνπο ειεθηξηθά κεραλήκαηα ςχμεο. Οηθνλνκηθή ιεηηνπξγία. Σν ιεηηνπξγηθφ θφζηνο κπνξεί λα είλαη σο θαη 45% κηθξφηεξν ζε ζχγθξηζε κε απηφ ησλ ειεθηξηθψλ ςπθηψλ αληηζηνίρνπ κεγέζνπο. Μείσζε ησλ δαπαλψλ γηα ειεθηξηθφ ξεχκα εμ αηηίαο ηεο ειάηησζεο ησλ αηρκψλ δήηεζεο. (Υξέσζε ηζρχνο θαη Δλέξγεηαο) Μηθξφηεξν θφζηνο ζπληήξεζεο ιφγσ ηεο απνπζίαο θηλνπκέλσλ κεξψλ ζηα κεραλήκαηα απνξξφθεζεο. Απνθπγή εγθαηάζηαζεο ειεθηξηθψλ ππνζηαζκψλ ιφγσ ηεο ζρεδφλ κεδεληθήο απαίηεζεο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπο. (θφζηνο θαη ρψξνο). (π.ρ. Έλαο ςχθηεο απφδνζεο 1000kW απαηηεί κφλν 6 kw ειεθηξηθφ ξεχκα γηα ηνλ θαπζηήξα θαη ηνπο θπθινθνξεηέο). Μείσζε ηνπ ελεξγεηαθνχ θφζηνπο θαη εμνηθνλφκεζε πφξσλ απφ απηφ γηα δηάζεζή ηνπο ζε άιιεο επελδχζεηο. Δμνηθνλφκεζε ρψξνπ ζηελ πεξηνρή εγθαηάζηαζεο εηδηθά ζηελ πεξίπησζε πνπ απαηηείηαη θαη ζέξκαλζε θαη ςύμε. (ηελ νπζία θαηαξγνχληαη ηα ιεβεηνζηάζηα) 54

56 ηηο επφκελεο δηαθάλεηεο δίλνληαη θάπνηα αληηπξνζσπεπηηθά παξαδείγκαηα ησλ νηθνλνκηθψλ πιενλεθηεκάησλ πνπ πξνζθέξνπλ νη ζπγθεθξηκέλνη ςχθηεο ζηα δηάθνξα κεγέζε ηνπο... Β) Περιβαλλοντικά Γηεχξπλζε ηεο ρξήζεο θαπζίκσλ θαη ηερλνινγηψλ θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ. Υξήζε λεξνχ αληί γηα CFC s ή HCFC s (chlorofluorocarbons or Hydrofluorocarbons) (ρισξνθινξάλζξαθεο ή πδξνρισξνθινξάλζξαθεο ) σο ςπθηηθφ κέζνλ. Γξαζηηθή κείσζε ησλ εθπνκπψλ ξχπσλ απφ ηνπο ζηαζκνχο παξαγσγήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ηεο ΓΔΖ. Τπνινγίδεηαη φηη γηα έλαλ ειεθηξηθφ ςχθηε ηζρχνο 800 kw έλαο ζηαζκφο παξαγσγήο ηεο ΓΔΖ ζα εθπέκςεη πεξίπνπ ηφλνπο Γηνμεηδίνπ ηνπ Άλζξαθα ζε δηάξθεηα 10 εηψλ. Καηαιαβαίλνπκε φινη πξνθαλψο πνηφ είλαη ην πεξηβαιινληηθφ φθεινο ζ απηή ηελ πεξίπησζε. Αθίλδπλε ιεηηνπξγία ιφγσ ησλ ζπλζεθψλ ιεηηνπξγίαο (ρακειή ζεξκνθξαζία, ζρεδφλ κεδεληθή πίεζε, αθίλδπλν θαη ζηαζεξφ ςπθηηθφ κέζν).. Γ) Ενεργειακά Μείσζε ηεο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Μείσζε ηνπ κέγηζηνπ θνξηίνπ ζην ειεθηξηθφ δίθηπν ηεο ΓΔΖ, εμ αηηίαο ηνπ θιηκαηηζκνχ, κε φηη απηφ ζπλεπάγεηαη (Βαζηθά ηελ απνθπγή ηεο ππεξθφξησζεο θαη ηελ απνθπγή αλεπηζχκεησλ Black Outs. Τπνθαηάζηαζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ θπζηθφ αέξην ζε «θξίζηκεο» ρξνληθά πεξηφδνπο (θαινθαίξη, κεζεκβξηλέο ψξεο), φηαλ ε ΓΔΖ θζάλεη ζε νξηαθά ζεκεία επάξθεηαο ηξνθνδφηεζεο ησλ θαηαλαισηψλ Διάηησζε 30-40% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ηζρχνο ζε έλα θηίξην. Οπνηαδήπνηε ζεξκηθή ελέξγεηα πςειήο ζεξκνθξαζίαο πνπ απνβάιιεηαη κπνξεί λα γίλεη εθκεηαιιεχζηκε θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί σο εθαξκνγή εμνηθνλφκεζεο νδεγψληαο ηελ ζ έλαλ ςχθηε απνξξφθεζεο σο πεγή ζεξκφηεηαο. (Οη ςχθηεο απνξξφθεζεο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λ φπσο αηκφο, θαπζαέξηα, δεζηφ λεξφ απφ ειηαθνχο ζπιιέθηεο. Έηζη ε ρξήζε ηνπο είλαη ηδηαίηεξα ειθπζηηθή απφ ηα λνζνθνκεία θαη απφ άιιεο κεγάιεο βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο πνιιέο απφ ηηο νπνίεο δηαζέηνπλ ηέηνηεο ελαιιαθηηθέο πεγέο ελέξγεηαο). 55

57 3.11 ΒΑΘΜΟ ΑΠΟΓΟΖ Οη βαζκνί απφδνζεο ησλ ςπθηψλ απνξξφθεζεο, ζ αληίζεζε κ απηά πνπ πνιινί απφ καο σο ηψξα γλψξηδαλ, έρνπλ βειηησζεί θαηά πνιχ θάλνληαο ηελ ρξήζε ηνπο ηδηαίηεξα ειθπζηηθή. CCoefficient OOf PPerformance (COP) Φνξηίν % Μηθξά Μεγέζε 16 kw kw Μεγάια Μεγέζε 174 kw Πίλαθαο 4 100% 1,015 1,340 75% 1,1711 1,546 50% 1,2640 1,595 25% 0,906 1, ΔΝΔΡΓΔΗΔ Δλψ ε κέρξη ζήκεξα δήηεζε θαη ρξήζε ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ γηα ζέξκαλζε είλαη ζρεηηθά δηαδεδνκέλε, ε ρξεζηκνπνίεζή ηνπ γηα ςχμε είλαη αθφκε ζε αξθεηά πξψηκν ζηάδην. Ζ πνιηηηθή θαη ηα θίλεηξα πνπ εθαξκφδνληαη απηή ηελ ζηηγκή γηα ηελ αχμεζε ηεο δηάδνζεο ησλ κεραλεκάησλ παξαγσγήο ςχμεο κε θπζηθφ αέξην ηα νπνία ζεκεησηένλ, δηαζέηνπλ επηπιένλ ηελ ηθαλόηεηα λα παξάγνπλ θαη ζέξκαλζε θαη δεζηό λεξό ρξήζεο, ζρεηίδνληαη κε: Δλεκέξσζε ησλ θαηαλαισηψλ απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο γηα ηα πιενλεθηήκαηα ηεο ςχμεο κε θπζηθφ αέξην. Σελ ρξεκαηνδφηεζε γηα ηελ αγνξά θαη εγθαηάζηαζε ηέηνησλ κεραλεκάησλ είηε κέζσ θξαηηθψλ επηρνξεγήζεσλ είηε κέζσ ησλ εηδηθψλ θνηλνηηθψλ ΔΠηρεηξεζηαθψλ ΑΝαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ πνπ αθνξνχλ ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, είηε κέζσ ζπκςεθηζηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζηνπο ινγαξηαζκνχο απφ ηηο Δηαηξείεο Παξνρήο Αεξίνπ, θάπνηεο απφ ηηο νπνίεο θάλνπλ θαη ηηο κειέηεο εθαξκνγήο. Σελ ζεζκνζέηεζε εθπηψζεσλ πνπ παξέρνληαη ζηνπο θαηαλαισηέο απφ ηηο εηαηξείεο παξνρήο αεξίνπ, γηα ηελ ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ κε ζθνπφ ηνλ θιηκαηηζκφ. (Καζηέξσζε δηαθνξεηηθψλ ηηκνινγίσλ ζέξκαλζεο θαη ςχμεο θαηά ηα πξφηππα ηεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο ηνπ πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο θαη θίλεζεο). Τπάξρεη ήδε δηαθνξεηηθή ηηκνινγηαθή πνιηηηθή γηα ρξήζε Φπζηθνχ Αεξίνπ γηα ζέξκαλζε ηνλ Υεηκψλα θαη δηαθνξεηηθή γηα ςχμε ηνπο Καινθαηξηλνχο κήλεο (0.026 /kwh /kwh). Σελ πξνψζεζε ηεο ρξήζεο κεραλεκάησλ ςχμεο κε Φπζηθφ Αέξην ζηα λέα θηίξηα, θπξίσο ζηα δεκφζηα, θαη ηδηαίηεξα ζηα λνζνθνκεία ζηα νπνία είλαη δπλαηφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηα ίδηα κεραλήκαηα επηπιένλ θαη άιινη ελαιιαθηηθνί ηξφπνη ςχμεο φπσο, θαπζαέξηα, αηκφο, δεζηφ λεξφ θιπ., ειαρηζηνπνηψληαο ηηο ελεξγεηαθέο ειεθηξηθέο απαηηήζεηο φπσο αλαθέξακε παξαπάλσ. 56

58 3.13 ΔΓΚΑΣΔΣΖΜΔΝΑ ΤΣΖΜΑΣΑ Δγθαηεζηεκέλα ζπζηήκαηα ςχμεο κε θπζηθφ αέξην ζηελ Διιάδα ήδε δηαζέηνπλ: Ννζνθνκείν Δπαγγειηζκφο. ΔΠΑ Αηηηθήο Ξελνδνρείν LEDRA MARRIOT πγθξφηεκα θηλεκαηνγξάθσλ City Plaza Ννζειεπηηθφ ζπγθξφηεκα ΗΑΧ Βηνκεραληθή Μνλάδα ΜΑΨΛΖ Γεληθφ Ννζνθνκείν Αεξνπνξίαο (ΓΝΑ) Ξελνδνρείν ART MARNI HOTEL ΔΠΑ Θεζ/λίθεο Ξελνδνρείν EL-GRECO Δη. Θέξκαλζεο Κιηκαηηζκνχ Γ. Καηζίβεινο Δηαηξεία Δλδπκάησλ MERIT-MEKE Tα πεξηζζφηεξα απ φια ηα παξαπάλσ ζπζηήκαηα είλαη εγθαηεζηεκέλα ζηηο πεξηνρέο Αζήλαο θαη Θεζζαινλίθεο. Σν νηθνλνκηθφ πιενλέθηεκα ησλ ζπζηεκάησλ θιηκαηηζκνχ κε αέξην έλαληη ειεθηξηθψλ ζπζηεκάησλ εμαξηάηαη απφ ηηο ψξεο εηήζηαο ιεηηνπξγίαο θαη είλαη ζεκαληηθφ. ηελ πεξίπησζε κηθξψλ ζπζηεκάησλ, θαη κεηά απφ απνζβέζεηο θαη θφξνπο : Ο ρξφλνο απνπιήξσκήο ηεο δηαθνξάο επέλδπζεο θπκαίλεηαη κεηαμχ 2-4 εηψλ. Ζ νηθνλνκηθή απφδνζε ηεο δηαθνξάο επέλδπζεο εθηηκάηαη κεηαμχ 20 80%. Γηα ηα κεγάια ζπζηήκαηα, δίδνληαη ηα απνηειέζκαηα δχν ηερλννηθνλνκηθψλ ζπγθξίζεσλ ιεηηνπξγίαο ζε πεξηπηψζεηο εγθαηεζηεκέλσλ ςπθηψλ, ελφο ζε κία μελνδνρεηαθή κνλάδα θαη ελφο δεχηεξνπ ζε έλα εκπνξηθφ θέληξν. ηελ πξψηε πεξίπησζε ηεο μελνδνρεηαθήο κνλάδαο ε ςπθηηθή απαίηεζε ήηαλ kw θαη ην σξηαίν θφζηνο ιεηηνπξγίαο ήηαλ 21,96 γηα ηνλ ειεθηξηθφ ςχθηε, ελψ γηα ηνλ ςχθηε απνξξφθεζεο 13,85. Παξαηεξνχκε κία δηαθνξά ηεο ηάμεο ηνπ 37%κεηαμχ ησλ δχν. Αληίζηνηρε είλαη ε δηαθνξά ζηελ δεχηεξε πεξίπησζε ηνπ εκπνξηθνχ θέληξνπ ηνπ νπνίνπ ε ςπθηηθή απαίηεζε είλαη πνιχ κεγαιχηεξε ηεο ηάμεο ησλ 7MW κε 131,74 έλαληη 83,66 ζην θφζηνο ιεηηνπξγίαο. Αλ απηφ ην αλάγνπκε ζε ιεηηνπξγία ελφο έηνπο δειαδή ψξεο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηελ δήηεζε θαηά ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν, βιέπνπκε φηη ην μελνδνρείν πιεξψλεη ιηγφηεξα ελψ ην εκπνξηθφ θέληξν ιηγφηεξα γηα θιηκαηηζκφ ΜΟΝΟ απφ ηελ ιεηηνπξγία ησλ ςπθηψλ, θαη ρσξίο λα ππνινγίδνληαη ζην ζπγθεθξηκέλν παξάδεηγκα ηα νθέιε ζηελ ρξέσζε ηεο ελέξγεηαο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ειάηησζε ηεο απαηηνχκελεο δεηνχκελεο ηζρχνο ζηα δχν ζπγθξνηήκαηα. Οη ειεθηξηθνί ςχθηεο ελψ ιεηηνπξγνχλ ηέιεηα θάησ απφ νκαιή παξνρή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, ζπρλά πξνθαινχλ πνιιά πξνβιήκαηα φηαλ ζε πνιιέο πεξηνρέο νη ζπλζήθεο ειεθηξηθήο παξνρήο είλαη θαθέο (πηψζεηο ηάζεο, αζπλέρεηεο θάζεσλ θιπ.). ε απηέο ηηο πεξηνρέο νη ειεθηξηθνί ςχθηεο δελ είλαη θαηάιιεινη λα θαιχςνπλ ην κεηαβαιιφκελν ςπθηηθφ θνξηίν ζχκθσλα κε ηηο επνρηαθέο αιιαγέο. Απηέο νη ζπλζήθεο κπνξνχλ λα βειηησζνχλ κε ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ ειεθηξηθψλ ςπθηηθψλ ζπζηεκάησλ κε εθείλα πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθά είδε ελέξγεηαο, θαη ηα νπνία απφ άπνςε ιεηηνπξγηθφηεηαο θαη νηθνλνκίαο είλαη πην ηθαλνπνηεηηθά έλαληη ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Οη ςχθηεο απνξξφθεζεο παξαδνζηαθά απνηεινχλ ηελ αμηφπηζηε ελαιιαθηηθή ιχζε γηα ηελ αμηνπνίεζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο έλαληη ηεο ειεθηξηθήο. 57

59 4 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΜΔΛΔΣΔ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΖ ΚΑΗ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΖ ΜΟΝΑΓΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ ΚΛΗΜΑΣΗΜΟΤ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 4.1 ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΖ ΜΟΝΑΓΑ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Βαζηθφο ζηφρνο θάζε μελνδνρείνπ είλαη ε δεκηνπξγία θαη δηαηήξεζε ηνπ θαηάιιεινπ θιίκαηνο, ηεο ηδαληθήο αηκφζθαηξαο ζε ζπλάξηεζε κε ηελ θαηάιιειε πγξαζία, θαζαξφηεηα θαη αλαλέσζε ηνπ αέξα. Οη ζπλζήθεο ζεξκνθξαζίαο κέζα ζηνπο ρψξνπο ηνπ μελνδνρείνπ, επεξεάδνπλ ζεηηθά ή αξλεηηθά ηελ δηάζεζε ησλ πειαηψλ. Με απηφ ην δεδνκέλν νη μελνδφρνη θαινχληαη λα δεκηνπξγήζνπλ ηηο θαηάιιειεο ζπλζήθεο ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ κέζα ζηνπο ρψξνπο ηεο μελνδνρεηαθήο κνλάδαο Σερλνινγηθέο Δμειίμεηο ζην Σνκέα ηεο Θέξκαλζεο θαη ηνπ Κιηκαηηζκνύ Οη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο αηκφζθαηξαο ζην μελνδνρείν, εληνπίδνληαη ζηηο ηδηαίηεξεο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ γεσγξαθηθή πεξηνρή πνπ βξίζθεηαη ην μελνδνρείν ζε ζπλάξηεζε κε ηηο ηερληθέο δπλαηφηεηεο ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ. Σα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο μελνδνρεηαθνχ ζπζηήκαηνο θιηκαηηζκνχ, θαζψο θαη ε αξρηηεθηνληθή ησλ εζσηεξηθψλ ρψξσλ ηνπ μελνδνρείνπ θαζνξίδνπλ ηε δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ θιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ. Οη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ζε απηφλ ηνκέα, ζήκεξα πξνζθέξνπλ ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο απφθηεζεο θαη ρξήζεο, νινθιεξσκέλσλ μελνδνρεηαθψλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ, ηα νπνία είλαη θηιηθφηεξα πξνο ην πεξηβάιινλ. Δπίζεο, εμαζθαιίδνπλ ηελ άλεηε θαη πγηεηλή αηκφζθαηξα ησλ ρψξσλ ηνπ μελνδνρείνπ, κε ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ην ρακειφ ζφξπβν ιεηηνπξγίαο ηνπο. Οη εηαηξίεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ θαηαζθεπή θαη εγθαηάζηαζε ζχγρξνλσλ μελνδνρεηαθψλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ πξνζθέξνπλ νινθιεξσκέλεο ιχζεηο ζε ζέκαηα κειέηεο θαη εγθαηάζηαζεο ηέηνησλ ζπζηεκάησλ. Ο κειεηεηήο ζήκεξα, δηαζέηνληαο εμεηδηθεπκέλν θαη έκπεηξν ηερληθφ πξνζσπηθφ, κε ηελ ζχγρξνλε ηερλνινγία κπνξεί λα εγθαηαζηήζεη ζχγρξνλα μελνδνρεηαθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ, ηα νπνία ηερλνινγηθά κπνξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηε δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ θιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ δηακνλήο κέζα ζηνπο ρψξνπο ηνπ μελνδνρείνπ. Ζ δπλαηφηεηα ρξήζεο ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο είλαη κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο Θέξκαλζεο θαη Κιηκαηηζκνχ ηεο Σνπξηζηηθήο Μνλάδαο, ελψ ηδηαίηεξα ε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ απνηειεί ζήκεξα έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πεδία επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη επελδχζεσλ ζηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία. 58

60 4.1.2 Δμνηθνλόκεζε Δλέξγεηαο Μείσζε Λεηηνπξγηθνύ Κόζηνπο γηα ηηο Ξελνδνρεηαθέο Μνλάδεο Ζ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα θφζηε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ μελνδνρείνπ, επεξεάδνληαο ηελ θεξδνθνξία ηεο ηνπξηζηηθήο επηρείξεζεο. Κχξηεο πεγέο ελέξγεηαο είλαη ην ειεθηξηθφ ξεχκα, ην πγξαέξην θαη ην πεηξέιαην ζέξκαλζεο. εκαληηθφηεξε πεγή ελέξγεηαο, ζε πνζνζηφ 60%, ζε κηα ζχγρξνλε μελνδνρεηαθή κνλάδα, είλαη ην ειεθηξηθφ ξεχκα Ζ ρξήζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο ζπκβάιεη ζηελ κείσζε ηεο ρξήζεο ηφζν ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, φζν θαη ηνπ πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο επεξεάδνληαο ζεκαληηθά ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ζηελ κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο γηα ηελ επηρείξεζε. Σν θφζηνο ρξήζεο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο είλαη ηδηαίηεξα πςειφ εηδηθά γηα ηηο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, θαη δηαθέξεη αλάινγα κε ην κέγεζνο ηνπο. Ξελνδνρεία κε δπλακηθφηεηα ιηγφηεξε απφ 50 δσκάηηα έρνπλ, αλά δσκάηην, κεγαιχηεξε θαηαλάισζε ξεχκαηνο ζε ζρέζε κε κεγαιχηεξα μελνδνρεία. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί κεγαιχηεξεο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ρξεζηκνπνηνχλ νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα ζπκπαξαγσγήο ζέξκαλζεο θαη ειεθηξηζκνχ. Ζ ρξήζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο ελψ δελ κεηψλεη ζεκαληηθά ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε, εμαζθαιίδεη νηθνλνκηθά θαη πεξηβαιινληνινγηθά πιενλεθηήκαηα. Σα νηθνλνκηθά πιενλεθηήκαηα εζηηάδνληαη ζηε δπλαηφηεηα ρξήζεο θζελφηεξσλ θαπζίκσλ θαη εμνπιηζκνχ κε ρακειφ θφζηνο ζπληήξεζεο. Σν πγξαέξην θνζηίδεη πεξίπνπ 60% θζελφηεξα, ζε ζρέζε κε ην ειεθηξηθφ ξεχκα κε ηελ ίδηα ελεξγεηαθή απφδνζε ζηελ ζέξκαλζε θαη ην θιηκαηηζκφ. Οη λέεο ηερλνινγίεο είλαη πηα ψξηκεο ψζηε λα αλνίμνπλ έλα λέν θεθάιαην ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη κείσζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο, ησλ ζχγρξνλσλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ. Σν θπζηθφ αέξην απνηειεί κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ελαιιαθηηθέο πεγέο ελέξγεηαο, κε ζπγθξηηηθά κεγαιχηεξα πιενλεθηήκαηα έλαληη άιισλ βαζηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο ζε μελνδνρεηαθέο κνλάδεο Φπζηθό Αέξην Δθαξκνγέο ζηελ Σνπξηζηηθή Βηνκεραλία θαη Πιενλεθηήκαηα ε Δπξσπατθφ επίπεδν, ε ρξήζε Φπζηθνχ Αεξίνπ ζε Ξελνδνρεηαθέο Μνλάδεο είλαη πιένλ δηαδεδνκέλε, ζε αληίζεζε κε ηελ κε δηείζδπζε ζηνλ Σνπξηζηηθφ Σνκέα ζηελ Διιάδα. Ζ αλάπηπμε λέσλ ηερλνινγηψλ γηα ηελ ρξήζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο κε ζηφρν ηελ κείσζε ησλ εθπνκπψλ επηθίλδπλσλ αεξηψλ ζην πεξηβάιινλ θαζηζηνχλ ην θπζηθφ αέξην ηελ πιένλ αληαγσληζηηθή ελαιιαθηηθή πεγή ελέξγεηαο. Σν θπζηθφ αέξην θαζίζηαηαη πιένλ ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθφ σο πξνο ην ειεθηξηθφ ξεχκα, θπξίσο ζε κεγάια μελνδνρεία πνπ εθαξκφδνληαη κέζνδνη ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο. 59

61 ηελ ηνπξηζηηθή βηνκεραλία ην θπζηθφ αέξην κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην ζέξκαλζεο θπξίσο ζην ηνκέα ηεο ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ. ε θάζε πεξίπησζε ηα νθέιε γηα ην μελνδφρν είλαη ζεκαληηθά. Ζ αγνξά θπζηθνχ αεξίνπ πξνζθέξεη νινθιεξσκέλα μελνδνρεηαθψλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ κε θπζηθφ αέξην, θηιηθφηεξα πξνο ην πεξηβάιινλ. Δμαζθαιίδνπλ ηελ άλεηε θαη πγηεηλή αηκφζθαηξα ησλ ρψξσλ ηνπ μελνδνρείνπ κε πιενλεθηήκαηα φπσο: Αζφξπβε ιεηηνπξγία Δμνηθνλφκεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ηεο ηάμεσο ηνπ 65% Τςειφο θαη ζηαζεξφο βαζκφο απφδνζεο (-15/+45 o C ) Υακειφ θφζηνο ζπληήξεζεο Δπηδφηεζε ηεο επέλδπζεο Φηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ Ο κειεηεηήο ζήκεξα, δηαζέηνληαο εμεηδηθεπκέλν θαη έκπεηξν ηερληθφ πξνζσπηθφ, κε ηελ ζχγρξνλε ηερλνινγία κπνξεί λα εγθαηαζηήζεη ζχγρξνλα μελνδνρεηαθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο θαη θιηκαηηζκνχ, ηα νπνία ηερλνινγηθά κπνξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ ηε δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ θιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ δηακνλήο κέζα ζηνπο ρψξνπο ηνπ μελνδνρείνπ. 4.2 ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΝΟΟΚΟΜΔΗΟΤ ΜΔ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Σν Ννζνθνκείν ΗΑΧ ιεηηνπξγεί κε ειεθηξηθνχο αεξφςπθηνπο ςχθηεο ζπλνιηθήο ςπθηηθήο ηζρχνο RT, νη νπνίνη απαηηνχλ KW ειεθηξηζκνχ αηρκήο θαη έρνπλ Τ/ KVA. ην ίδην ζπγθξφηεκα ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ην θηίξην ηεο ΗΑΧ ΠΑΗΓΗΑΣΡΗΚΖ, ην νπνίν γηα ηηο θιηκαηηζηηθέο ηνπ αλάγθεο απαηηεί 480 RT, 700 ΚW ειεθηξηζκνχ αηρκήο θαη 1000 KVA Τ/. Σν θηίξην απηφ έρεη πξνζθεξζεί ζηνλ ΑΘΖΝΑ 2004, σο κέξνο ηνπ Γηεζλνχο Κέληξνπ Σχπνπ (MPC) Ήδε κεηά απφ εηζήγεζε ηεο εηαηξείαο ΖΛΗΟΣΑΣΖ θαη ζρεηηθφ δηαγσληζκφ, ε δηνίθεζε ηεο εηαηξείαο απνθάζηζε λα αληηθαηαζηήζεη ηνπο αλσηέξσ ςχθηεο κε ςχθηεο θπζηθνχ αεξίνπ. Σν έξγν πξαγκαηνπνηείηαη ζε δχν ζηάδηα : Σν πξψην αθνξά ηελ ΗΑΧ ΠΑΗΓΗΑΣΡΗΚΖ θαη είλαη ζήκεξα νινθιεξσκέλν. Σν δεχηεξν αθνξά ην θπξίσο θηίξην ηνπ ΗΑΧ. Γηα ην έξγν πνπ έρεη ήδε νινθιεξσζεί επειέγεζαλ δχν ςχθηεο απνξξνθήζεσο θπζηθνχ αεξίνπ ηεο εηαηξείαο LG CABLE, ηζρχνο 240 RT ν θαζέλαο. Σν αληινχκελν ςπθηηθφ θνξηίν απνξξίπηεηαη ζηελ αηκφζθαηξα κέζσ Πχξγνπ Φχμεσο ζπλνιηθήο ηζρχνο 960 RT. Οη επηιεγέληεο ςχθηεο ιεηηνπξγνχλ θαη σο ιέβεηεο θεληξηθήο ζεξκάλζεσο θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο. Δπίζεο, έρεη ιεθζεί πξφλνηα ψζηε λα εμνηθνλνκείηαη θαη ε ζεξκφηεηα ησλ θαπζαεξίσλ γηα παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ ρξήζεσο Α. ΣΡΟΠΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΦΤΚΣΧΝ ΑΠΟΡΡΟΦΖΖ H ςχμε παξάγεηαη ζηνλ Δμαηκηζηήξα, ν νπνίνο ιεηηνπξγεί ζε πςειφ θελφ (4 torr). ηηο ζπλζήθεο απηέο, ην ςπθηηθφ (απνζηαγκέλν λεξφ), έρεη ζεκείν εμαηκίζεσο ηνπο 3νC. To πξνο ςχμε λεξφ ηνπ θηηξίνπ, εξρφκελν ζε επαθή κέζσ ησλ απιψλ ηνπ εμαηκηζηήξα κε ην ςπθηηθφ ξεπζηφ, πξνθαιεί ηελ εμάηκηζή ηνπ παξάγνληαο πδξαηκνχο θελνχ. Οη πδξαηκνί ζηε ζπλέρεηα απνξξνθψληαη ζηνλ Απνξνθεηήξα απφ ππθλφ δηάιπκα βξσκηνχρνπ ιηζίνπ, πνπ πεξηξξέεη απινχο ςπρφκελνπο εζσηεξηθά κε ην λεξφ ηνπ Πχξγνπ Φχμεσο, ζεξκνθξαζίαο εηζφδνπ 27ν C. Δθεί πξνθχπηεη αξαηφ 60

62 δηάιπκα βξσκηνχρνπ ιηζίνπ, ην νπνίν πξέπεη λα αλαγελλεζεί, ψζηε ε δηεξγαζία ηεο εμαηκίζεσο θαη απνξξνθήζεσο λα γίλεη θπθιηθή. Σν αξαηφ δηάιπκα νδεγείηαη ζηνλ Αλαγελλεηήξα κέζσ Δλαιιαθηψλ Πξνζεξκάλζεσο δηα Αλαθηήζεσο Θεξκφηεηνο απφ ην αλαγελλεκέλν δηάιπκα. Ζ αλαγέλλεζε γίλεηαη ζε δχν ζηάδηα : Σν πξψην γίλεηαη ζε πςειφηεξε ζεξκνθξαζία θαη πίεζε κε ηε βνήζεηα ηεο ζεξκφηεηαο πνπ απνδίδεηαη απφ ηελ θαχζε ηνπ Φπζηθνχ Αεξίνπ. Σν πξνζπκππθλσκέλν δηάιπκα εθηνλψλεηαη ζηε δεχηεξε βαζκίδα, φπνπ ε πίεζε είλαη ηφζν ρακειή, ψζηε κε ηε ζεξκφηεηα ζπκππθλψζεσο ησλ πδξαηκψλ πνπ παξάγνληαη ζηελ πξψηε βαζκίδα λα επηηπγράλεηαη ν βξαζκφο θαη ε ηειηθή ζπκπχθλσζε ηνπ δηαιχκαηνο. Σν πξνθχπηνλ ζπκπχθλσκα, θαζψο θαη νη πδξαηκνί πνπ παξάγνληαη ζηε δεχηεξε βαζκίδα, νδεγνχληαη ζηνλ ζπκππθλσηήξα, ν νπνίνο θαη απηφο ςχρεηαη κε ην λεξφ ηνπ Πχξγνπ Φχμεσο, επξηζθφκελνο ζε ζεηξά κε ηνλ Απνξξνθεηήξα. Σν λεξφ ηνπ Πχξγνπ Φχμεσο, πνπ βγαίλεη απφ ηελ έμνδν ηνπ πκππθλσηήξα νδεγείηαη ζηνλ Πχξγν Φχμεσο, φπνπ θαη επαλαςχρεηαη θαηά αληηξνή πξνο μεξφ αηκνζθαηξηθφ αέξα. Σα ζπκππθλψκαηα ηνπ πκππθλσηήξα εθηνλψλνληαη θαη επηζηξέθνπλ ζηνλ Δμαηκηζηήξα, γηα λα δηαηεξεζεί ε θπθιηθή δηεξγαζία. Αληίζηνηρα, ην ππθλφ δηάιπκα ηνπ βξσκηνχρνπ ιηζίνπ, αθνχ πξνζθέξεη κέξνο ηεο ζεξκφηεηφο ηνπ γηα ηελ πξνζέξκαλζε ηνπ πξνο αλαγέλλεζε αξαηνχ δηαιχκαηνο, επηζηξέθεη ζηνλ Απνξξνθεηήξα. Οη ηππηθέο ζεξκνθξαζίεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κεραλήκαηνο είλαη νη αθφινπζεο : Θεξκνθξαζία ςπρξνχ λεξνχ ζηελ έμνδν ςχθηε 7,0 C Θεξκνθξαζία ςπρξνχ λεξνχ ζηελ είζνδν ςχθηε 12,0 C Θεξκνθξαζία λεξνχ ςχμεσο ζηελ είζνδν πχξγνπ ςχμεσο 32,5 C Θεξκνθξαζία λεξνχ ςχμεσο ζηελ έμνδν πχξγνπ ςχμεσο 27,0 C Θεξκνθξαζία πκππθλσηήξα 32,8 C Θεξκνθξαζία β βαζκίδαο αλαγελλήζεσο 73,2 C Θεξκνθξαζία α βαζκίδαο αλαγελλήζεσο 133,8 C Θεξκνθξαζία θαπζαεξίσλ 128,0 C Δηθφλα 2 61

63 4.2.2 Β. ΥΔΓΗΑΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΜΟΝΑΓΑ ΗΑΧ ΠΑΗΓΗΑΣΡΗΚΖ Υξεζηκνπνηήζεθαλ δχν ςχθηεο δηπινχ θαπζίκνπ, ηχπνο LDF-W024, ηζρχνο 240 RT έθαζηνο, πνπ ιεηηνπξγνχλ κε θαπζηήξα θαηαζθεπήο CIB UNIGAS. Ο θάζε ςχθηεο ηξνθνδνηείηαη κε παξνρή 145,2 m3/h λεξνχ πξνο ςχμε, ζεξκνθξαζίαο 12ν C, ην νπνίν επηζηξέθεη ζηνπο 7νC. Ζ αληινχκελε ζεξκφηεηα, θαζψο θαη απηή πνπ πξνέξρεηαη απφ ηνλ θαπζηήξα Φπζηθνχ Αεξίνπ, απνξξίπηνληαη ζε λεξφ αλαςχμεσο, παξνρήο 240 m3/h, ην νπνίν έρεη ζεξκνθξαζία εηζφδνπ 27ν C θαη εμφδνπ 32,5ν C. Ο αληίζηνηρνο Πχξγνο Φχμεσο BALTIMORE, έρεη ρσξηζηεί ζε δχν ηκήκαηα κε μερσξηζηνχο αλεκηζηήξεο, θαη ζπλνιηθή ςπθηηθή ηθαλφηεηα 960 RT. Κάζε ηκήκα ηνπ Πχξγνπ Φχμεσο είλαη εθνδηαζκέλν κε θηλεηήξα 7,5 KW, νη ζηξνθέο ηνπ νπνίνπ ξπζκίδνληαη απφ inverters SIEMENS, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ζηαζεξή ζεξκνθξαζία εμφδνπ. O Πχξγνο είλαη πνιχ ρακειήο ερεηηθήο εληάζεσο. Πξνο απνθπγήλ πξνβιεκάησλ αλαπηχμεσο legionella θαη επηθαζήζεσο αιάησλ ζηνπο απινχο ηνπ Φχθηε, ρξεζηκνπνηείηαη αληηθαζαιαηηθφ MEXEL, ην νπνίν θαη ηξνθνδνηείηαη ζην δίθηπν κία θνξά ηελ εκέξα, επί κεξηθά ιεπηά ηεο ψξαο. Σφζν ν θαπζηήξαο, φζν θαη νη αληιίεο αλαθπθινθνξίαο δηαιχκαηνο θαη ςπθηηθνχ πγξνχ, θηλνχληαη απφ inverters θαη εμαζθαιίδεηαη έηζη ε ζηαζεξή απφδνζε ηνπ ςχθηε ζηα φξηα % ηεο νλνκαζηηθήο ηνπ ηζρχνο. Οη ςχθηεο είλαη εθνδηαζκέλνη κε απνθσδηθνπνηεηή ζήκαηνο, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε ζχλδεζή ηνπο κε BMS/MODBUS θαη ε δη απηνχ παξαθνινχζεζε θαη ιεηηνπξγία. Ζ ζπλνιηθή αμία ηνπ εγθαηεζηεκέλνπ απηνχ ςπθηηθνχ ζπγθξνηήκαηνο, πνπ απνηειείηαη απφ ηνπο δχν Φχθηεο θαη ηνλ Πχξγν Φχμεσο πνπ πξναλαθέξζεθαλ, θχξηα θαη εθεδξηθή αληιία λεξνχ αλαςχμεσο, μερσξηζηέο γηα θάζε ςχθηε, ζσιελψζεηο, απηνκαηηζκνχο, ειεθηξνινγηθνχο πίλαθεο θαη ζπλδέζεηο, εγθαηεζηεκέλν ζε ιεηηνπξγία, αλήιζε ζηηο πεξίπνπ Γ. ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΟΦΔΛΖ ΑΠΟ ΣΖ ΥΡΖΖ ΦΤΚΣΖ ΑΠΟΡΡΟΦΖΔΧ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ Με ηε ρξήζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ςπθηψλ απνξξνθήζεσο θπζηθνχ αεξίνπ, πξνθχπηεη σθέιεηα, ηφζν ζην επίπεδν ηνπ ρξήζηε, φζν θαη ζην επίπεδν ηεο Δζληθήο Οηθνλνκίαο. α. ε επίπεδν ρξήζηε : 1) Δμνηθνλνκήζεθε έλαο Τ/ 1000 ΚVA, ηφζν σο ζηεγαζκέλνο ρψξνο, φζν θαη σο δαπάλε πξνκήζεηαο θαη εγθαηάζηαζεο Μεηαζρεκαηηζηψλ. 2) Δμνηθνλνκήζεθαλ νη αληίζηνηρνη ιέβεηεο θαη νη ρψξνη εγθαηάζηαζεο ησλ ιεβήησλ θεληξηθήο ζεξκάλζεσο 3) Μεηψζεθε ην θφζηνο ζπληεξήζεσο θαη ιεηηνπξγίαο. 4) Σν θπζηθφ αέξην πνπ δαπαλάηαη έρεη ρακειφηεξε ηηκνιφγεζε απηήο ηνπ ηηκνινγίνπ ζεξκάλζεσο, ελψ ν ειεθηξηζκφο πνπ εμνηθνλνκείηαη είλαη ειεθηξηζκφο αηρκήο, δειαδή είλαη πνιχ αθξηβφηεξνο. εκεηψλεηαη φηη ηα πξνζερή ρξφληα ε ηηκή ηνπ ειεθηξηζκνχ αηρκήο ζα είλαη θπκαηλφκελε, αλάινγα κε ηε δηαθχκαλζε ηεο δεηήζεσο. Ζ δε δηαθχκαλζε ηεο δήηεζεο αηρκήο ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη ηεο ηάμεσο ηνπ 80% ηνπ θνξηίνπ βάζεο. 5) Οη ζπγθεθξηκέλνη ςχθηεο ππνθαηέζηεζαλ δχν ηζνδχλακνπο ειεθηξηθνχο αεξφςπθηνπο ςχθηεο, ειεθηξηθήο ηζρχνο 700 ΚW θαη θαισδηψζεηο γηα ηε κεηαθνξά ηεο ελέξγεηαο απφ ηνλ Τ/ κέρξη ηελ νξνθή ηνπ θηηξίνπ. 62

64 β. Γηα ηελ Δζληθή Οηθνλνκία: 1) Απνηξέπνληαη ηα BLACKOUTS δηφηη πεξηνξίδεηαη ε ρξήζε ηνπ ειεθηξηθνχ δηθηχνπ γηα θιηκαηηζκφ. 2) Δμνηθνλνκνχληαη επελδχζεηο γηα εγθαηάζηαζε Μνλάδσλ Ηζρχνο Αηρκήο. 3) Δμνηθνλνκνχληαη Γξακκέο Μεηαθνξάο ΤΤΣ θαη Τπνζηαζκνί ΤΤΣ 4) Απμάλεηαη ν ζπληειεζηήο αμηνπνίεζεο ηνπ δηθηχνπ θπζηθνχ αεξίνπ θαη ησλ ππεξεζηψλ δηαλνκήο θπζηθνχ αεξίνπ. 5) Δμνηθνλνκείηαη θπζηθφ αέξην απφ ηε κε παξαγσγή ειεθηξηζκνχ πνπ ζα έπξεπε λα δαπαλεζεί γηα ηνλ θιηκαηηζκφ, ην νπνίν είλαη ιηγφηεξν ζε ζρέζε κε ην θπζηθφ αέξην πνπ απαηηείηαη γηα ηελ παξαγσγή ςχμεο κε απνξξφθεζε. Ζ θαζαξή απηή εμνηθνλφκεζε είλαη ηεο ηάμεσο ηνπ 10%. 63

65 5 ν ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ Σν θπζηθφ αέξην είλαη κηα εμαηξεηηθά ζεκαληηθή πεγή ελέξγεηαο γηα ηε κείσζε ηεο ξχπαλζεο θαη ηε δηαηήξεζε ελφο θαζαξνχ θαη πγηνχο πεξηβάιινληνο. Δθηφο απφ ην φηη είλαη εγρσξίσο άθζνλε θαη αζθαιήο πεγή ελέξγεηαο, ε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πξνζθέξεη επίζεο κηα ζεηξά απφ πεξηβαιινληηθά νθέιε ζε ζρέζε κε άιιεο πεγέο ελέξγεηαο, ηδίσο άιια νξπθηά θαχζηκα. Σν ηκήκα απηφ ζα ζπδεηήζεη ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. Δηθφλα 3 Οη εθπνκπέο απφ ηελ θαχζε θπζηθνχ αεξίνπ o Δθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ o Νέθνο, ηελ πνηφηεηα ηνπ αέξα θαη ηελ φμηλε βξνρή o Ρχπαλζε απφ ηε βηνκεραλία θαη ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο o Ρχπαλζε απφ ην Μεηαθνξψλ Σνκέα Σν Φπζηθφ Αέξην Βηνκεραλίαο θαη Πεξηβάιινληνο 5.1 Οη εθπνκπέο από ηελ θαύζε θπζηθνύ αεξίνπ Σν θπζηθφ αέξην είλαη ην θαζαξφηεξν απφ φια ηα νξπθηά θαχζηκα. Απνηειείηαη θπξίσο απφ κεζάλην, ηα θχξηα πξντφληα ηεο θαχζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ είλαη ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη πδξαηκνχο, νη ίδηεο νη ελψζεηο πνπ εθπλένπλ φηαλ αλαπλένπκε. Άλζξαθα θαη ηνπ πεηξειαίνπ απνηεινχληαη απφ πνιχ πην πνιχπινθα κφξηα, κε πςειφηεξε αλαινγία ηνπ άλζξαθα θαη ηνπ αδψηνπ θαη πςειφηεξν πεξηερφκελν ζείν. Απηφ ζεκαίλεη φηη φηαλ θαίγεηαη, ν άλζξαθαο θαη ην πεηξέιαην απειεπζέξσζε πςειφηεξα επίπεδα ησλ επηβιαβψλ εθπνκπψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πςειφηεξεο αλαινγίαο ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, νμεηδίσλ ηνπ αδψηνπ ( NO x) θαη δηνμείδην ηνπ ζείνπ (SO 2). Άλζξαθα θαη ηνπ πεηξειαίνπ απειεπζέξσζε επίζεο ηέθξα ζσκαηηδίσλ ζην πεξηβάιινλ, νπζίεο πνπ δελ θαίγνληαη, αιιά αλη απηνχ κεηαθέξνληαη ζηελ αηκφζθαηξα θαη ζπκβάιινπλ ζηε ξχπαλζε. Ζ θαχζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, απφ ηελ άιιε πιεπξά, απειεπζεξψλεη πνιχ κηθξέο πνζφηεηεο δηνμεηδίνπ ηνπ ζείνπ θαη ηα νμείδηα ηνπ αδψηνπ, ην ζέκα νπζηαζηηθά 64

66 δελ ηέθξα ή ζσκαηηδίσλ, θαη ηα ρακειφηεξα επίπεδα ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα, θαη άιιεο ελεξγέο πδξνγνλάλζξαθεο. Οξπθηά θαύζηκα εθπνκπώλ Δπίπεδα Λίξεο αλά δηζεθαηνκκύξην Btu ηεο Δλέξγεηαο Δηζόδνπ Ρύπνο Γηνμείδην ηνπ άλζξαθα Μνλνμείδην ηνπ άλζξαθα Φπζηθό Αέξην Πεηξέιαην Άλζξαθα Ομείδηα ηνπ αδψηνπ Γηνμείδην ηνπ Θείνπ σκαηίδηα Τδξάξγπξνο 0,000 0,007 0,016 Πίλαθαο 5 Ζ ρξήζε ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ γηα ηελ ελέξγεηα ζπκβάιιεη ζε κηα ζεηξά πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ. πσο ην θαζαξφηεξν απφ ηα νξπθηά θαχζηκα, θπζηθφ αέξην κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε πνιινχο ηξφπνπο γηα λα ζπκβάιεη ζηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ξχπσλ ζηελ αηκφζθαηξα. Καχζε θπζηθνχ αεξίνπ ζηε ζέζε ησλ άιισλ νξπθηψλ θαπζίκσλ εθπέκπεη ιηγφηεξν επηβιαβψλ ξχπσλ ζηελ αηκφζθαηξα, θαη ε απμεκέλε εμάξηεζε απφ ην θπζηθφ αέξην κπνξεί λα κεηψζεη ελδερνκέλσο ηελ εθπνκπή πνιιψλ απφ απηψλ ησλ πην επηβιαβψλ ξχπσλ. Ρχπνη πνπ εθπέκπνληαη ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο, θπξίσο απφ ηελ θαχζε νξπθηψλ θαπζίκσλ, έρνπλ νδεγήζεη ζηελ αλάπηπμε πνιιψλ ζνβαξφηεξα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα. Φπζηθφ αέξην, πνπ εθπέκπνπλ ιηγφηεξν επηβιαβψλ ρεκηθψλ νπζηψλ ζηελ αηκφζθαηξα απφ φ, ηη ηα άιια νξπθηά θαχζηκα, κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηελ άκβιπλζε νξηζκέλσλ απφ απηά ηα πεξηβαιινληηθά ζέκαηα. Σα ζέκαηα απηά πεξηιακβάλνπλ: Δθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ Νέθνο, ηελ πνηφηεηα ηνπ αέξα θαη ηελ φμηλε βξνρή Βηνκεραληθή θαη ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο Δθπνκπέο Ρχπαλζε απφ ηε Σνκέα Μεηαθνξψλ - Φπζηθφ Αέξην Ορήκαηα 5.2 Δθπνκπώλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ Ζ ππεξζέξκαλζε ηνπ πιαλήηε, ή ην «θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ» είλαη έλα πεξηβαιινληηθφ δήηεκα πνπ αζρνιείηαη κε ην δπλακηθφ γηα ηελ παγθφζκηα αιιαγή ηνπ θιίκαηνο ιφγσ ησλ απμεκέλσλ επηπέδσλ ηεο αηκνζθαηξηθήο «αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ». Τπάξρνπλ νξηζκέλα αέξηα ζηελ αηκφζθαηξα, πνπ ρξεζηκεχνπλ γηα λα ξπζκίζεη ην πνζφ ηεο ζεξκφηεηαο πνπ παξακέλεη θνληά ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο. Οη επηζηήκνλεο ππνζέηνπλ φηη ε αχμεζε απηψλ ησλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ ζα νδεγήζεη ζε αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν, ε νπνία ζα νδεγήζεη ζε πνιιέο θαηαζηξνθηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ε Γηαθπβεξλεηηθή Δπηηξνπή γηα ηελ Αιιαγή ηνπ Κιίκαηνο (IPCC) πξνβιέπεη ζηελ «Σξίηε Έθζεζε Αμηνιφγεζεο», θπθινθφξεζε ην Φεβξνπάξην ηνπ 2001 φηη θαηά ηα επφκελα 100 ρξφληα, ε παγθφζκηα κέζε ζεξκνθξαζία ζα απμεζεί θαηά κεηαμχ 2,4 θαη 10,4 βαζκνχο Φαξελάηη. 65

67 Σα αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ πεξηιακβάλνπλ αξρή πδξαηκνχο, δηνμείδην ηνπ άλζξαθα, κεζάλην, νμείδηα ηνπ αδψηνπ, κεραληθήο θαη νξηζκέλεο ρεκηθέο νπζίεο, φπσο cholorofluorocarbons. Δλψ ηα πεξηζζφηεξα απφ απηά ηα αέξηα πνπ ζπκβαίλνπλ ζηελ αηκφζθαηξα θπζηθά, ηα επίπεδα έρνπλ απμεζεί ιφγσ ηεο επξείαο θαχζε ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ απφ ηελ απμαλφκελε αλζξψπηλνπο πιεζπζκνχο. Ζ κείσζε ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ έρεη γίλεη θχξην βάξνο ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνγξακκάησλ ζε ρψξεο ζε φιν ηνλ θφζκν. Power Plants πκβνιή ζηελ Δθπνκπώλ Αεξίσλ Θεξκνθεπίνπ Έλα απφ ηα αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ αξρή είλαη ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα. Αλ θαη ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα δελ παγηδεχνπλ ηε ζεξκφηεηα κε ηνλ απνηειεζκαηηθφηεξν θαη άιισλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ (θαζηζηψληαο ην ιηγφηεξν ηζρπξφ αέξην ηνπ ζεξκνθεπίνπ), ηνλ φγθν ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ζηελ αηκφζθαηξα είλαη πνιχ πςειφ, ηδίσο απφ ηελ θαχζε νξπθηψλ θαπζίκσλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ζχκθσλα κε ηελ ΔΠΔ ζηελ έθζεζή ηεο ηηο εθπνκπέο «αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο 2000», ην 81,2 ηνηο εθαηφ ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο θαηά ην 2000 πξνήιζε απφ ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα πνπ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ θαχζε ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ. Δπεηδή ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θάλεη έλα ηέηνην κεγάιν πνζνζηφ ησλ ΖΠΑ, νη εθπνκπέο αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ ηεξάζηην ξφιν ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ηελ ππεξζέξκαλζε ηνπ πιαλήηε. Ζ θαχζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ εθπέκπεη ζρεδφλ 30 ηνηο εθαηφ ιηγφηεξν δηνμείδην ηνπ άλζξαθα απφ ην πεηξέιαην, θαη κφιηο θάησ απφ 45 ηνηο εθαηφ ιηγφηεξν δηνμείδην ηνπ άλζξαθα απφ ηνλ άλζξαθα. 5.3 λέθνο, ηελ πνηόηεηα ηνπ αέξα θαη ηελ όμηλε βξνρή Ζ ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ δελ ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηε δεκηνπξγία λέθνπο, θαζψο εθπέκπεη ρακειά επίπεδα ησλ νμεηδίσλ ηνπ αδψηνπ, ζσκαηηδίσλ θαη νπζηαζηηθά δελ έρεη ζεκαζία. Γηα ην ιφγν απηφ, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα βνεζήζεη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αηζαινκίριεο ζηηο πεξηνρέο εθείλεο φπνπ ιφγσ ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα επίπεδν είλαη θησρή. Οη θχξηεο πεγέο ησλ νμεηδίσλ ηνπ αδψηνπ είλαη ειεθηξνδφηεζεο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ, απηνθηλήησλ, θαη βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο. Ζ αχμεζε ηεο ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο ειεθηξηθήο, ε ζηξνθή ζε θαζαξφηεξα νρήκαηα θπζηθνχ αεξίνπ, ή ηεο αχμεζεο ηεο βηνκεραληθήο ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ, ζα κπνξνχζε λα εμππεξεηήζεη φινπο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ λέθνπο παξαγσγή, ηδίσο ζηα αζηηθά θέληξα, φπνπ είλαη απαξαίηεηε ε πιένλ. Ηδηαίηεξα ην θαινθαίξη, φηαλ ηε δήηεζε θπζηθνχ αεξίνπ είλαη ρακειφηεξε θαη ε αηζαινκίριε πξνβιήκαηα είλαη ε κεγαιχηεξε, βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ειεθηξηθέο γελλήηξηεο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην θπζηθφ αέξην θαχζηκν γηα ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, αληί ησλ άιισλ, πην ξππνγφλα νξπθηά θαχζηκα. Απηφ ζα πεξηφξηδε ζεκαληηθά ηηο εθπνκπέο ηνπ λέθνπο πνπ πξνθαινχλ ηα ρεκηθά πξντφληα, θαη λα νδεγήζεη ζε πην ζαθή, πγηέζηεξν αέξα γχξσ απφ αζηηθά θέληξα. 66

68 μηλε βξνρή είλαη έλα άιιν πξφβιεκα πνπ πιήηηεη ην πεξηβάιινλ. Ζ πεγή αξρή ηεο φμηλεο βξνρήο πξνθαιεί ξχπνπο φπσο ην δηνμείδην ηνπ ζείνπ θαη ηα νμείδηα ηνπ αδψηνπ. Γεδνκέλνπ φηη ην θπζηθφ αέξην νπζηαζηηθά δελ εθπέκπεη δηνμείδην ηνπ ζείνπ, θαη κέρξη θαη 80 ηνηο εθαηφ ιηγφηεξα νμείδηα ηνπ αδψηνπ απφ ηελ θαχζε ηνπ άλζξαθα, απμεκέλε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζα κπνξνχζε λα πξνβιέπεη ιηγφηεξα φμηλε βξνρή πνπ πξνθαιεί εθπνκπέο. 5.4 ΔΝΔΡΓΔΗΑ, ΚΛΗΜΑΣΗΜΟ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ Με ηελ ελέξγεηα πνπ παίξλνπκε απφ ηνλ ήιην θαη ηε γε, ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ρξήζε αέξησλ θαπζίκσλ, ηα θαπζαέξηα ησλ νπνίσλ είλαη ζρεδφλ θαζαξά θαη αθίλδπλα γηα ην πεξηβάιινλ, θιηκαηίδνπκε ηνλ αέξα ελφο ρψξνπ θαη ηνπ δίλνπκε ηελ απαηηνχκελε ζεξκνθξαζία ρεηκψλα θαινθαίξη. Παξάιιεια επηδηψθνπκε λα ζπκβάιινπκε ζηε κείσζε ηεο ξχπαλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Σα θνξηία πνπ ράλνληαη απφ απψιεηεο αγσγήο θαη αθηηλνβνιίαο ηα ζπκπιεξψλνπκε κέζα ζε έλαλ ελαιιάθηε λεξνχ αέξα. 5.5 ΦΤΚΣΗΚΔ ΜΖΥΑΝΔ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ Γπζηπρψο νη ςπθηηθέο κεραλέο ή αιιηψο ζπζηήκαηα ςχμεο είραλ θαη έρνπλ ζνβαξή επίδξαζε ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Σα ςπθηηθά ζπζηήκαηα επεξεάδνπλ ην πεξηβάιινλ θπξίσο κε ηνπο αθφινπζνπο δχν ηξφπνπο: Μέζσ ηηο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο Μέζσ ησλ ςπθηηθψλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη Μέζσ ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο Γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπο ηα ζπζηήκαηα ςχμεο απαηηνχλ ηελ πξφζδνζε κεραληθνχ έξγνπ ζηνλ ζπκπηεζηή. ηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηπηψζεσλ ην κεραληθφ έξγν απνδίδεηαη απφ ειεθηξνθηλεηήξεο πνπ κε ηελ ζεηξά ηνπο θαηαλαιψλνπλ ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη αθξηβψο εδψ είλαη πνπ δεκηνπξγείηαη ην πξφβιεκα θαζψο ην 95,7% ηηο ελέξγεηαο ζηελ Διιάδα πξνέξρεηαη απφ κε αλαλεψζηκεο πεγέο φπσο πεηξέιαην, ιηγλίηε, θπζηθφ αέξην θ.α. (Yale and Columbia Universities, European Joint Research Centre 2006:161). Έλαο κέζνο ςπγεηνθαηαςχθηεο θαηαλαιψλεη πεξίπνπ 1 Κηινβαηψξα (Kwh) ηελ εκέξα πνπ νηθνλνκηθά αληηζηνηρεί ζε 6 ζηνλ ινγαξηαζκφ ηεο Γ.Δ.Ζ. (0,1 /ΚWh) Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο απφ κε αλαλεψζηκεο πεγέο νδεγεί ζε πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα φπσο: Κιηκαηηθέο αιιαγέο Δλεξγεηαθφ Ρχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο Σα παξαπάλσ δεηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ νδεγνχλ ζε κηα πιεζψξα πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ πνπ ζέηνπλ ζε θίλδπλν ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ αλζξψπνπ θαη ησλ ππφινηπσλ θαηνίθσλ ηνπ πιαλήηε Μέζσ ησλ ςπθηηθώλ κέζσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη Σα ςπθηηθά κέζα επηδξνχλ ζην πεξηβάιινλ κε δχν θπξίσο ηξφπνπο: ηελ θαηαζηξνθή ηνπ ζηξψκαηνο ηνπ φδνληνο ηελ δεκηνπξγία ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη άξα ζηηο θιηκαηηθέο αιιαγέο. 67

69 5.5.3 Φπθηηθά κέζα Σα ςπθηηθά κέζα γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπο πξέπεη λα έρνπλ θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο ηδηφηεηεο. ηηο αξρέο ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο ςπθηηθά κέζα νπζίεο φπσο: ην ζετθφ νμχ, ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα, ην δηνμείδην ηνπ ζείνπ, ε ακκσλία, θ.α. Αξρέο ηηο δεθαεηίαο ηνπ 1930 άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη σο ςπθηηθά κέζα ρισξησκέλνη ή θζνξησκέλνη πδξνγνλάλζξαθέο (CFCs) ιφγσ πνιιαπιψλ πιενλεθηεκάησλ. Γπζηπρψο ηα CFCs βξέζεθαλ λα έρνπλ πνιχ ζνβαξή επίδξαζε ζην ζηξψκα ηνπ φδνληνο. Ζ βηνκεραλία αληέδξαζε πξνζπαζψληαο λα ππνθαηαζηήζεη ηα CFCs κε άιιεο νπζίεο, νη νπνίεο, είηε έβιαπηαλ ιηγφηεξν ην φδνλ (πδξνρισξνθζνξάλζξαθεο HCFCs), είηε ήηαλ αζθαιείο γηα ηε ζηηβάδα ηνπ φδνληνο (πδξνθζνξάλζξαθεο - HFCs). (Greenpeace). Σα λέα ςπθηηθά βξέζεθαλ θαη απηά λα πξνθαινχλ θιηκαηηθέο αιιαγέο κέζσ ηνπ θαηλφκελνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ. 5.6 ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΑ ΕΖΣΖΜΑΣΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΥΡΖΖ ΦΤΚΣΗΚΧΝ ΓΗΑΣΑΞΔΧΝ Φαηλόκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ Σν θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ είλαη κηα θπζηθή δηαδηθαζία. Σν ρξεηαδφκαζηε γηα λα δηαηεξνχκε ηε Γε καο δεζηή, ψζηε λα ππάξρεη δσή θαη αλάπηπμε. Γίρσο απηφ, ε Γε ζα ήηαλ θξχα πεξίπνπ -20 o C, θαη δελ ζα κπνξνχζε λα ππάξρεη δσή. Αληηζέησο, ε κέζε ζεξκνθξαζία ηεο Γεο δηαηεξείηαη ζην επίπεδν ησλ 15 o C, ράξηο ζην θαηλφκελν απηφ. Σα αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ (πνπ πεξηιακβάλνπλ θπξίσο ην CO2 θαη ηνπο πδξαηκνχο) ζρεκαηίδνπλ έλα 'ζηξψκα' πάλσ απφ ην έδαθνο ηεο Γεο ζε έλα νξηζκέλν χςνο, ψζηε αθνχ επηηξέςνπλ λα εηζέιζεη ε ππέξπζξε αθηηλνβνιία ηνπ ήιηνπ, απηή απνξξνθάηαη θαηά έλα κέξνο απφ ηε Γε θαη ηελ αηκφζθαηξα. Ζ Γε δέρεηαη ζπλνιηθά ειηαθή αθηηλνβνιία, πνπ αληηζηνηρεί ζε ξνή πεξίπνπ 1366 βαη αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν, ζην φξην ηεο αηκφζθαηξαο. Έλα κέξνο απηήο απνξξνθάηαη απφ ην ζχζηεκα Γεο-αηκφζθαηξαο, ελψ ην ππφινηπν δηαθεχγεη ζην δηάζηεκα. Πεξίπνπ ην 30% ηεο εηζεξρφκελεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο αλαθιάηαη, ζε πνζνζηφ 6% απφ ηελ αηκφζθαηξα, 3% απφ ηα λέθε θαη 4% απφ ηελ επηθάλεηα ηεο Γεο. Σν 70% ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο απνξξνθάηαη, θαηά 16% απφ ηελ αηκφζθαηξα (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ ζηξαηνζθαηξηθνχ ζηξψκαηνο ηνπ φδνληνο), θαηά 3% απφ ηα λέθε θαη θαηά ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (51%) απφ ηελ επηθάλεηα θαη ηνπο σθεαλνχο. Έλα κέξνο ινηπφλ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαηά ηελ είζνδν ηεο, πεξλά αλαιινίσηε ζηελ αηκφζθαηξα, θηάλεη ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο θαη αθηηλνβνιείηαη πξνο ηα πάλσ κε κεγαιχηεξν κήθνο θχκαηνο. Έλα κέξνο απηήο απνξξνθάηαη απφ ηελ αηκφζθαηξα, ηε ζεξκαίλεη θαη επαλεθπέκπεηαη ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο. Σν ζηξψκα ησλ αεξίσλ ινηπφλ, επηηξέπεη ηε δηέιεπζε ηεο αθηηλνβνιίαο αιιά ηαπηφρξνλα ηελ εγθισβίδεη, κνηάδεη κε ηε ιεηηνπξγία ελφο ζεξκνθεπίνπ θαη ν Γάιινο καζεκαηηθφο Fourier ην νλφκαζε ην 1822 θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Πεξίπνπ ην 86% ηεο θαηαθξαηνχκελεο απφ ηελ αηκφζθαηξα γήηλεο αθηηλνβνιίαο, νθείιεηαη ζηελ παξνπζία πδξαηκψλ (H2O), δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (CO2) θαη λεθψλ. Οη πδξαηκνί απνηεινχλ ην πιένλ ελεξγφ ζπζηαηηθφ, θαηά πνζνζηφ 60%, ελψ κηθξφηεξε ζπλεηζθνξά έρνπλ θαη ηα αέξηα κεζαλίνπ (CH4), νμεηδίνπ ηνπ λαηξίνπ (N2O) θαη φδνληνο (O 3 ) (πεξίπνπ 8%). Απνηειεί ινηπφλ κηα θπζηθή δηεξγαζία πνπ εμαζθαιίδεη ζηε Γε κηα ζηαζεξή ζεξκνθξαζία επηθάλεηαο εδάθνπο γχξσ ζηνπο 15νC. 68

70 κσο ηα ηειεπηαία ρξφληα ιέγνληαο θαηλφκελν Θεξκνθεπίνπ δελ αλαθεξφκαζηε ζηε θπζηθή δηεξγαζία, αιιά ζηελ έμαξζε απηήο, ιφγσ ηεο ξχπαλζεο ηεο αηκφζθαηξαο απφ ηηο αλζξσπνγελείο δξαζηεξηφηεηεο. Οη ηειεπηαίεο, ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαζψο θαη ζηελ έθιπζε άιισλ ηρλνζηνηρείσλ, φπσο νη ρισξνθζνξάλζξαθεο (CFC's). Σα ηειεπηαία ρξφληα, θαηαγξάθεηαη κία αχμεζε ζηε ζπγθέληξσζε αξθεηψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, ελψ εηδηθφηεξα ζηελ πεξίπησζε ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, ε αχμεζε απηή ήηαλ 31% ηελ πεξίνδν Σα ηξία ηέηαξηα ηεο αλζξσπνγελνχο παξαγσγήο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, νθείιεηαη ζε ρξήζε νξπθηψλ θαπζίκσλ, ελψ ην ππφινηπν κέξνο πξνέξρεηαη απφ αιιαγέο πνπ ζπληεινχληαη ζην έδαθνο, θπξίσο κέζσ ηεο απνδάζσζεο Πεξηγξαθή θαηλνκέλνπ Οη πδξαηκνί, ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη κεζάλην ζρεκαηίδνπλ έλα θπζηθφ δηαρσξηζηηθφ γχξσ απφ ηε Γε. Πάλησο ε θαχζε νξπθηψλ θαπζίκσλ έρεη νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηνπ πνζνχ ηνπ CO 2 αιιά θαη άιισλ αεξίσλ φπσο ην κεζάλην θαη νμείδηα ηνπ αδψηνπ, πνπ εθιχνληαη ζηελ αηκφζθαηξα. Ζ επηθάλεηα ηεο Γεο ζεξκαίλεηαη απφ ηνλ ήιην. Καζψο ζεξκαίλεηε, αλαθιά πίζσ πξνο ηελ αηκφζθαηξα ζεξκφηεηα. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα, ε Γε λα δηαηεξείηαη ζεξκή θαη λα εκθαλίδεηαη ην θαηλφκελν ηεο δσήο. Αιιά νη απμεκέλεο πνζφηεηεο ησλ εθπνκπψλ ησλ αεξίσλ, αιιάδνπλ ηελ ηζνξξνπία ηνπ ζχλζεηνπ απηνχ ζπζηήκαηνο, πξνμελψληαο ηελ παγθφζκηα άλνδν ηεο ζεξκνθξαζίαο. Στήμα 11. Απεικόνιση υαινομένοσ τοσ θερμοκηπίοσ. 69

71 5.6.3 ηξώκα ηνπ όδνληνο Σν φδνλ είλαη έλα κφξην νμπγφλνπ πνπ πεξηέρεη ηξία άηνκα ηνπ νμπγφλνπ (Ο 3 ). Αλ θαη ην φδνλ βξίζθεηαη γχξσ καο, είλαη ζπάλην. ε θάζε εθαηνκκχξην κφξηα ηνπ αέξα, ιηγφηεξα απφ δέθα απφ απηά ηα κφξηα είλαη φδνλ. Ο αέξαο πνπ αλαπλένπκε έρεη κεγαιχηεξε πεξηεθηηθφηεηα ζε κφξηα αδψηνπ θαη νμπγφλνπ. Σν κφξην ηνπ νμπγφλνπ πνπ αλαπλένπκε απνηειείηαη απφ δπν άηνκα. Δπίζεο θαη φια ηα θπηά θαη ηα δψα ρξεζηκνπνηνχλ ην νμπγφλν απηήο ηεο κνξθήο. Δπίζεο απηή ε κνξθή ηνπ νμπγφλνπ δίλεη δπζηπρψο δσή θαη ζηηο ππξθαγηέο πνπ θαηαθανχλ ηα δάζε καο. Σν φδνλ ηη άξαγε λα πξνζθέξεη ζηελ αηκφζθαηξά καο; Στήμα 12. Δημιοσργία και Καταστρουή τοσ Όζοντος. Κνληά ζηε γήηλε επηθάλεηα, ζην ζηξψκα ηεο αηκφζθαηξάο καο πνπ απνθαιείηαη ηξνπφζθαηξα, ην φδνλ δηαδξακαηίδεη έλαλ θαηαζηξεπηηθφ ξφιν. Σν φδνλ δελ είλαη κφλν έλα απφ ηα ζπζηαηηθά ηεο αηζαινκίριεο πνπ αησξείηαη επάλσ απφ πνιιέο πφιεηο ζε φιν ηνλ θφζκν, αιιά αληηδξά εχθνια θαη κε άιια κφξηα. ε πςειέο ζπγθεληξψζεηο, κπνξεί λα πξνθαιέζεη κεγάιε δεκηά ζηα θπηά θαη ηα δψα. Δπίζεο, ην φδνλ κπνξεί λα ζπκβάιεη ζην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Κπβεξλήζεηο ζ φιν ηνλ θφζκν πξνζπαζνχλ ηα κεηψζνπλ ηελ πνζφηεηα απηνχ ηνπ φδνληνο. Ο αέξαο πνπ εηζπλένπλ νη θάηνηθνη ησλ πφιεσλ πεξηέρεη θαηά κέζν φξν κηθξνγξακκάξηα αλά θπβηθφ κέηξν. πγθεθξηκέλα, ζπγθεληξψζεηο φδνληνο έσο 100 κg/m3 πξνθαινχλ αιινηψζεηο ζην ρξψκα ησλ θπηψλ θαη αλνηρηφρξσκεο θειίδεο ζηα θχιια, ελψ κεγαιχηεξεο ζπγθεληξψζεηο πξνθαινχλ αθφκε ζνβαξφηεξεο βιάβεο, φπσο λέθξσζε θχιισλ θαη αζθπμία, επηβξάδπλζε ηεο αλάπηπμεο, εππάζεηα ζε αζζέλεηεο θαη θπζηθνχο ερζξνχο θαη πξφσξε γήξαλζε. Αμηνζεκείσηε ζεσξείηαη ε βιαπηηθή επίδξαζε ηνπ φδνληνο ζε κηθξφηεξεο ζπγθεληξψζεηο, φηαλ ζπλδπάδεηαη κε άιινπο ξχπνπο, θαζψο θαη ε επίδξαζή ηνπ ζηε βηνινγηθή παξαθκή ησλ δαζψλ. ζνλ αθνξά ηηο επηπηψζεηο ηνπ ζηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ, ζπγθεληξψζεηο πνπ ππεξβαίλνπλ ηα 100 κg/m3 κπνξεί λα επηθέξνπλ αλαπλεπζηηθά πξνβιήκαηα, βήρα, 70

72 πνλνθεθάινπο, εξεζηζκφ ζηα κάηηα θαη δαθξχξξνηα, θαζψο θαη γεληθή δπζθνξία ζε άηνκα κε επαίζζεηε πγεία (θαξδηνπαζείο, αζζκαηηθνχο, αιιεξγηθνχο, κηθξά παηδηά). Αθφκε κεγαιχηεξεο ζπγθεληξψζεηο κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ ζνβαξφηεξα πξνβιήκαηα, ελψ ε καθξνρξφληα έθζεζε ζε ζπγθεληξψζεηο φδνληνο κεηψλεη ηελ ακπληηθή ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ απέλαληη ζε κηθξννξγαληζκνχο, βαθηήξηα θ.ιπ. Δπίζεο, ην φδνλ επηδξά θαηαζηξεπηηθά ζε πιηθά νξγαληθήο πξνέιεπζεο, φπσο ειαζηηθά νρεκάησλ, πθάζκαηα, ειαζηηθνχο ζσιήλεο άξδεπζεο θ.ιπ. ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπ φδνληνο σο ξχπνπ ζεσξείηαη φηη ζπκβάιινπλ σο έλα βαζκφ ηα απηνθίλεηα κε θαηαιχηε θαπζαεξίσλ, θαζψο εθπέκπνπλ θαηά ηνπιάρηζηνλ 90% κεησκέλα νμείδηα ηνπ αδψηνπ θαη άθαπζηνπο πδξνγνλάλζξαθεο, ζε ζρέζε κε ηα ζπκβαηηθά απηνθίλεηα. Οη ρισξνθζνξάλζξαθεο ιφγσ ηεο κεγάιεο ρεκηθήο ηνπο ζηαζεξφηεηαο έρνπλ κεγάιε δηάξθεηα δσήο θαη κεηά ηελ έθιπζή ηνπο κπνξνχλ λα παξακείλνπλ ζηελ αηκφζθαηξα επί 40 έσο θαη 120 ρξφληα. πζζσξεπκέλνη αλεβαίλνπλ ζηαδηαθά ζηα αλψηεξα ζηξψκαηα, φπνπ δηαζπψληαη κε ηελ επίδξαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο απειεπζεξψλνληαο άηνκα ρισξίνπ. Κάζε άηνκν ρισξίνπ κπνξεί λα δηαζπάζεη έλα κφξην φδνληνο (Ο3) απνζπψληαο έλα άηνκν νμπγφλνπ, κε απνηέιεζκα λα ζρεκαηίδεηαη ε ξίδα νμείδην ηνπ ρισξίνπ (ClΟ) θαη Ο2, ην νπνίν επηηξέπεη ηε δηέιεπζε ηεο ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο. ηε ζπλέρεηα ε ξίδα ClΟ- δηαζπάηαη εθ λένπ, πξνθχπηεη πάιη έλα άηνκν ρισξίνπ θαη ε δηαδηθαζία επαλαιακβάλεηαη κε άιιν κφξην φδνληνο. Σν απμεκέλν πνζνζηφ ηεο ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο πνπ θηάλεη έηζη σο ηελ επηθάλεηα ηεο Γεο απμάλεη ηελ πηζαλφηεηα δπζκελψλ βηνινγηθψλ επηδξάζεσλ ζηνπο θπηηθνχο θαη δσηθνχο νξγαληζκνχο θαη πξνβιεκάησλ πγείαο ζηνπο αλζξψπνπο. Αληίζεηα, ην φδνλ ζηε ζηξαηφζθαηξά καο, ην ζηξψκα ηεο αηκφζθαηξάο καο επάλσ απφ ηελ ηξνπφζθαηξα, δηαδξακαηίδεη έλαλ αξθεηά δηαθνξεηηθφ ξφιν. Αλ θαη ην φδνλ αηζαινκίριεο θαη ην ζηξαηνζθαηξηθφ φδνλ είλαη ην ίδην κφξην, ζηε ζηξαηφζθαηξα ην φδνλ πξνζηαηεχεη ηα θπηά θαη ηα δψα απνξξνθψληαο ηελ επηβιαβή ππεξηψδε αθηηλνβνιία απφ ηνλ ήιην. Απηφ ην ιεπηφ ζηξψκα ηνπ φδνληνο είλαη έλα θπζηθφ κέξνο ηεο γήηλεο ζηξαηφζθαηξαο πνπ ελεξγεί, φπσο νη θαθνί ζηα γπαιηά ειίνπ, γηα λα θηιηξάξεη ηηο επηβιαβείο αθηίλεο πξνηνχ θζάζνπλ ζηε γήηλε επηθάλεηα. Γπζηπρψο, απηφ ην πξνζηαηεπηηθφ φδνλ απεηιείηαη απφ κεξηθνχο ρεκηθνχο ξχπνπο πνπ νη άλζξσπνη έρνπλ απειεπζεξψζεη ζηελ αηκφζθαηξα. Σν 1974 κηα νκάδα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Καιηθφξληαο δηαπίζησζε φηη ην ριψξην, πνπ απειεπζεξψλεηαη ζηελ αηκφζθαηξα ππφ ηελ κνξθή δηαθφξσλ ρισξνθζνξαλζξάθσλ (CFC) θαηαζηξέθεη ην φδνλ. Υξεηάζηεθε φκσο λα πεξάζνπλ 10 πεξίπνπ ρξφληα γηα λα επηζεκαλζεί ε ηεξάζηηα ζεκαζία απηήο ηεο θαηαζηξνθήο απφ ηνλ Άγγιν θαζεγεηή Σδν Φάξκαλ θαη ηελ εξεπλεηηθή νκάδα ηεο Ακεξηθαληθήο Δζληθήο Χθεαλνινγηθήο Αηκνζθαηξηθήο Τπεξεζίαο. Στήμα13.Απεικόνιση της τρύπας τοσ Όζοντος. 71

73 6 o ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ 6.1 ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ Θέκαηα Αγνξάο θαη Σηκώλ 1. Σν θπζηθφ αέξην απνηειεί ζήκεξα ηελ ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελε πεγή ελέξγεηαο. Οη αγνξέο θπζηθνχ αεξίνπ φκσο δηαθέξνπλ ζεκαληηθά σο πξνο ηε δνκή ηνπο κε απνηέιεζκα λα κελ ππάξρεη κηα ελνπνηεκέλε αγνξά θπζηθνχ αεξίνπ, φπσο απηή ηνπ πεηξειαίνπ, αιιά πιεζψξα δηαθνξεηηθψλ αγνξψλ. Γηα παξάδεηγκα νη δχν κεγαιχηεξεο αγνξέο ηνπ θφζκνπ, ηεο Βφξεηαο Ακεξηθήο θαη ηεο Ρσζίαο, βξίζθνληαη ζηα δχν άθξα κε ηελ ακεξηθαληθή λα είλαη πιήξσο απειεπζεξσκέλε θαη ηε ξσζηθή πιήξσο κνλνπσιηαθή. ηελ Δπξσπατθή αγνξά ν βαζκφο απειεπζέξσζεο πνηθίιιεη ζεκαληηθά απφ ρψξα ζε ρψξα. 2. Ζ ηηκή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ θαζνξίδεηαη ζεκαληηθά φρη κφλν απφ ηα θφζηε εμφξπμεο αιιά θαη απφ ηα θφζηε κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο θαζψο νη πεξηζζφηεξεο κεγάιεο πεγέο θπζηθνχ αεξίνπ είλαη ηδηαίηεξα απνκαθξπζκέλεο απφ ηηο αλεπηπγκέλεο αγνξέο. Δπίζεο, νη ηηκέο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ επεξεάδνληαη θαη απφ ηηο αληίζηνηρεο ηηκέο ηνπ ειεθηξηζκνχ, ηνπ πεηξειαίνπ θαη ηνπ άλζξαθα ησλ νπνίσλ απνηειεί αληαγσληζηηθφ ππνθαηάζηαην. Καζψο κάιηζηα νη πεγέο εμφξπμεο πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ είλαη θνηλέο, ην θπζηθφ αέξην αθνινπζεί ζηελά ηηο εμειίμεηο ζηελ ηηκή ηνπ πεηξειαίνπ. 3. Οη ηηκέο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε Δπξψπε θαη Ακεξηθή αθνινχζεζαλ αλνδηθή πνξεία απφ ηα κέζα ηνπ 2002 αθνινπζψληαο ηηο αληίζηνηρεο απμήζεηο ζηελ ηηκή ηνπ πεηξειαίνπ Πξνζθνξά θαη Εήηεζε 4. Σν θπζηθφ αέξην παξνπζηάδεη ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα, θπξίσο πεξηβαιινληηθά, ζε ζχγθξηζε κε ην πεηξέιαην θαη ηνλ άλζξαθα, ηα νπνία έρνπλ παίμεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ηαρεία αχμεζε ηεο δήηεζεο ηφζν γηα νηθηαθή φζν θαη γηα βηνκεραληθή ρξήζε ηα ηειεπηαία ρξφληα. Σν κεξίδην ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ παγθφζκηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο πξνβιέπεηαη φηη ζα απμεζεί απφ 23% ην 2001 ζε 28% ην 2025 θαζψο αλαπηχζζνληαη ηα δίθηπα δηαλνκήο θαη ζεζπίδνληαη απζηεξφηεξα φξηα εθπνκπψλ ξχπσλ ηα νπνία επλννχλ ην «θαζαξφ» απηφ θαχζηκν. 5. Οη κεγαιχηεξεο αγνξέο είλαη ηεο Βφξεηαο Ακεξηθήο θαη ηεο Δπξψπεο- Ρσζίαο νη νπνίεο θαηαιακβάλνπλ ζρεδφλ ην 70% ηεο παγθφζκηαο θαηαλάισζεο, ζην κέιινλ φκσο αλακέλεηαη νη αγνξέο ηεο αλαηνιηθήο Δπξψπεο θαη ηεο πξψελ νβηεηηθήο Έλσζεο λα παξνπζηάζνπλ ην κεγαιχηεξν ξπζκφ αχμεζεο ζηελ θαηαλάισζε θαζψο ζα αληηθαηαζηήζνπλ ηελ εμάξηεζή ηνπο απφ ηνλ άλζξαθα κε ην άθζνλν θπζηθφ αέξην ησλ ξσζηθψλ θνηηαζκάησλ. Ζ Αζία, ε νπνία παξά ην πιεζπζκηαθφ κέγεζφο ηεο έρεη πνιχ κηθξφ κεξίδην ζηελ θαηαλάισζε, πξνβιέπεηαη λα απμήζεη θαη απηή ζεκαληηθά ηε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. 6. Σν κεγαιχηεξν πξφβιεκα ζηελ παξνρή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ είλαη ε δπζθνιία κεηαθνξάο ηνπ θαζψο ηα ζεκαληηθφηεξα θνηηάζκαηα βξίζθνληαη ζε απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο ελψ απαηηνχληαη κεγάιεο επελδχζεηο ζε αγσγνχο κεηαθνξάο θαη εμεηδηθεπκέλεο ηερλνινγίεο (π.ρ. πγξνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ) ψζηε λα επηηεπρζεί ρακειφ θφζηνο κεηαθνξάο. Καζψο φκσο ε δήηεζε ζα είλαη ηζρπξή ζην κέιινλ έρνπλ δξνκνινγεζεί ζεκαληηθά έξγα θαηαζθεπήο αγσγψλ πνπ ζα ηξνθνδνηήζνπλ ηηο αλεπηπγκέλεο αγνξέο. 7. Σα κεγαιχηεξα θνηηάζκαηα Φ.Α. βξίζθνληαη απηή ηε ζηηγκή ζηελ Δπξψπε 72

74 (θπξίσο ζηε Ρσζία θαη ηηο δεκνθξαηίεο ηεο Μαχξεο Θάιαζζαο) θαη ζηε Μέζε Αλαηνιή (Ηξάλ) πνπ ζπλνιηθά αληηζηνηρνχλ ζην 78% ησλ παγθφζκησλ θνηηαζκάησλ. Ζ Γηεζλήο Τπεξεζία Δλέξγεηαο εθηηκά φηη κε ηνπο ησξηλνχο ξπζκνχο θαηαλάισζεο ηα αλαθαιπθζέληα θνηηάζκαηα επαξθνχλ γηα 62 πεξίπνπ ρξφληα Διιεληθή Αγνξά 8. Ζ Διιεληθή αγνξά ήηαλ ζρεδφλ αλχπαξθηε 10 ρξφληα πξηλ αιιά νη εμειίμεηο ήηαλ ζεκαληηθέο θαη αλαπηχρζεθε ε βαζηθή ππνδνκή εηζαγσγήο θαη δηαλνκήο θπζηθνχ αεξίνπ. Ζ αγνξά αλακέλεηαη λα παξακείλεη ηδηαίηεξα κηθξή γηα 3-4 ρξφληα αθφκε έσο φηνπ δξαζηεξηνπνηεζνχλ πιήξσο νη αλεμάξηεηνη παξαγσγνί ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη αλαπηπρζνχλ επαξθψο ηα αζηηθά δίθηπα δηαλνκήο. Παξφια απηά ε θαηαλάισζε Φ.Α. απμήζεθε ζεκαληηθά ηα ηειεπηαία ρξφληα θπξίσο εμαηηίαο ηεο ΓΔΖ αιιά θαη ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ζηε βηνκεραλία, ελψ αλακέλεηαη κεγάιε αχμεζε ηεο δήηεζεο ζην κέιινλ κε ηε ζπλνιηθή θαηαλάισζε λα ππεξδηπιαζηάδεηαη κέρξη ην Ζ εθαξκνγή ησλ θνηλνηηθψλ νδεγηψλ γηα ηελ πιήξε απειεπζέξσζε ησλ αγνξψλ Φ.Α. κέρξη ην 2006 αλακέλεηαη λα πξνζειθχζεη πιεζψξα εηαηξεηψλ δηαλνκήο, λα εληείλεη ηνλ αληαγσληζκφ θαη, θαηά ζπλέπεηα, λα κεηψζεη ηηο ηηκέο δηάζεζεο Φ.Α. ζηελ Διιάδα. Χζηφζν, ε ζεκαληηθφηεξε εμέιημε πνπ ζα επεξεάζεη ηελ αγνξά είλαη ε δηαζχλδεζε ηνπ ειιεληθνχ δηθηχνπ κεηαθνξάο κε απηά ηεο Σνπξθίαο θαη ηεο Ηηαιίαο. Απηφ ζα θαηαζηήζεη ηελ Διιάδα βαζηθφ θφκβν δηαζχλδεζεο ηεο Δπξσπατθήο αγνξάο κε ηα ηεξάζηηα απνζέκαηα ησλ ρσξψλ ηεο Καζπίαο ελψ ζα εμαζθαιίζεη θαη ελαιιαθηηθή πεγή αεξίνπ γηα ηελ εζσηεξηθή αγνξά πιελ ηεο ππάξρνπζαο Ρσζηθήο. Δπίζεο, ε ΓΔΠΑ ζα θαηαζηεί ζεκαληηθφο παίθηεο ζηελ Δπξσπατθή αγνξά θαζψο ζα εμαζθαιίζεη ζεκαληηθά έζνδα απφ ηα ηέιε δηέιεπζεο ηνπ δηθηχνπ ηεο, θάηη ην νπνίν απνηππψλεηαη θαη ζην απμεκέλν ελδηαθέξνλ απφ ηηο επξσπατθέο εηαηξείεο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηελ πψιεζε ηνπ 35% ηεο εηαηξείαο. Σα ηηκνιφγηα ζέξκαλζεο θαη ςχμεο θαιχπηνπλ ηηο απαηηήζεηο ηεο άδεηαο δηαλνκήο θπζηθνχ αεξίνπ πεξί δηαθάλεηαο, κε-δηάθξηζεο θαη αληαγσληζηηθφηεηαο ζε ζρέζε κε ηα ππνθαζηζηάκελα θαχζηκα, αθνχ επηηπγράλεηαη κείσζε ηνπ θφζηνπο ζέξκαλζεο θαηά πεξίπνπ 20% ζε ζρέζε κε ην πεηξέιαην ζέξκαλζεο. ρεηηθά κε ηελ ζπλερνχο αχμεζε ηεο ηηκήο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ γηα ζέξκαλζε ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε ηηκή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ απμνκεηψλεηαη βάζεη ηεο ηηκήο ηνπ πεηξειαίνπ, δηαηεξψληαο ζηαζεξφ πνζνζηφ έθπησζεο ζε ζρέζε κε ηελ ηηκή απηή. ε ηηκή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ πξνκεζεχεηαη ε ρψξα βάζεη δηαθξαηηθψλ ζπκθσληψλ, βαζίδεηαη απνθιεηζηηθά ζηηο ηηκέο ησλ πεηξειαηνεηδψλ πξντφλησλ θαη αλαπξνζαξκφδεηαη πεξηνδηθά βάζεη ησλ ηηκψλ απηψλ. Ζ δε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ζπκβάζεσλ πξνκήζεηαο θπζηθνχ αεξίνπ ζε δηαθξαηηθφ επίπεδν ζηελ Δπξψπε είλαη, κέρξη ζήκεξα, απηνχ ηνπ ηχπνπ. Καηά ζπλέπεηα, ην βαζηθφ ζηνηρείν θφζηνπο πνπ ιακβάλεηαη ππφςε θαηά ηελ ηηκνιφγεζε (δειαδή ην θφζηνο ηεο πξψηεο χιεο) ζπζρεηίδεηαη κε ηελ ηηκή ησλ αληαγσληζηηθψλ θαπζίκσλ, δειαδή ησλ πεηξειαηνεηδψλ πξντφλησλ. 73

75 6.2 ΠΔΣΡΔΛΑΗΟ Θέκαηα Αγνξάο θαη Σηκώλ 10. Καζφιε ηε δηάξθεηα ηνπ 2002 νη ηηκέο ηνπ αξγνχ πεηξειαίνπ παξέκεηλαλ ζηα επίπεδα πνπ νξίδεη ν ΟΠΔΚ (22-28 δνιάξηα αλά βαξέιη), ζην πξψην κηζφ ηνπ 2003 φκσο ε εθηεηακέλε απεξγία ζηε Βελεδνπέια, ε νπνία κείσζε θαηά 2 εθαηνκκχξηα βαξέιηα ηελ παγθφζκηα παξαγσγή, θαη ε αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε ηνλ πφιεκν ζην Ηξάθ αχμεζαλ ηηο ηηκέο πάλσ απφ ηα 30 δνιάξηα αλά βαξέιη θαζψο ηα δηπιηζηήξηα αγφξαζαλ κεγάιεο πνζφηεηεο πεηξειαίνπ γηα απνζεκαηνπνίεζε. Οη ηηκέο επαλήιζαλ ζηα επίπεδα ηνπ 2002 απφ ην Μάξηην θαη κεηά, ηνλ Ηνχλην φκσο απμήζεθαλ θαη πάιη θαη πξνβιέπεηαη λα παξακείλνπλ θνληά ζηα επίπεδα ησλ δνιαξίσλ κέρξη ην ηέινο ηνπ έηνπο θαζψο ν ΟΠΔΚ δελ απμάλεη ηελ παξαγσγή ηνπ θαη ε απνθαηάζηαζε ηεο παξνρήο πεηξειαίνπ απφ ην κεηαπνιεκηθφ Ηξάθ είλαη ηδηαίηεξα αξγή Πξνζθνξά θαη Εήηεζε 11. Ζ παγθφζκηα δήηεζε ην 2002 ήηαλ ρακειφηεξε απφ ηελ αλακελφκελε, ζηα 77,5 εθ. βαξέιηα ηελ εκέξα, εμαηηίαο ηεο ζπλερηδφκελεο παγθφζκηαο νηθνλνκηθήο χθεζεο, θάηη πνπ ζπλερίζηεθε θαη ζην 2003 εμαηηίαο ησλ πςειψλ ηηκψλ ηνπ πεηξειαίνπ, ηνπ πνιέκνπ ζην Ηξάθ αιιά θαη ηεο επηδεκίαο SARS ζηελ Αζία πνπ κείσζε ζεκαληηθά ηελ αεξνπνξηθή θίλεζε θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ θαηαλάισζε αεξνπνξηθψλ θαπζίκσλ. Ζ κεησκέλε αχμεζε ζηε δήηεζε ζα ήηαλ κεγαιχηεξε αλ δελ αληηζηαζκηδφηαλ απφ ζεκαληηθή αχμεζε ηεο δήηεζεο ζηελ Κίλα θαη ηνλ δξηκχ ρεηκψλα ζε πνιιέο πεξηνρέο ηνπ θφζκνπ. Καζψο ε παγθφζκηα νηθνλνκία αλαθάκπηεη θαη νη ηηκέο ζηαζεξνπνηνχληαη ζε ρακειφηεξα επίπεδα, αλακέλεηαη φηη ε αχμεζε ηεο παγθφζκηαο δήηεζεο ην 2003 ζα είλαη πεξίπνπ 1 εθ. βαξέιηα ηελ εκέξα. 12. Ζ δίκελε γεληθή απεξγία ζηε Βελεδνπέια, ε δηαθνπή ησλ εμαγσγψλ ηνπ Ηξάθ εμαηηίαο ηνπ πνιέκνπ θαη άιιεο ηαξαρέο ζηε Νηγεξία νδήγεζαλ ηνλ ΟΠΔΚ ζε αχμεζε ηεο παξαγσγήο ηνπ θαηά 1,5 εθ. βαξέιηα ηελ εκέξα γηα λα ζπγθξαηήζεη ηηο ηηκέο. Καζψο ε θαηάζηαζε ηνπ Ηξάθ είλαη αθφκε ηδηαίηεξα αλεζπρεηηθή αιιά θαη νη πςειέο ηηκέο επηκέλνπλ, ν ΟΠΔΚ ζπλερίδεη ζε απηά ηα επίπεδα παξαγσγήο. Ζ παγθφζκηα παξαγσγή πεηξειαίνπ ζα ζπλερίζεη λα απμάλεη θαη πξνβιέπεηαη φηη ην 2025 ζα είλαη θαηά 40εθ. βαξέιηα/εκέξα πςειφηεξε απφ ηε ζεκεξηλή παξαγσγή ησλ 78 εθ. Βαξειηψλ εκεξεζίσο. 13. Σν 2003 ππήξμε κηα ζεκαληηθή εμέιημε ζην χςνο ησλ παγθφζκησλ βεβαησκέλσλ απνζεκάησλ θαζψο νη θαηλνχξηεο ηερλνινγίεο κείσζαλ ζεκαληηθά ην θφζηνο εμφξπμεο θαη παξαγσγήο ησλ κεγάισλ θνηηαζκάησλ ηνπ Καλαδά θαζηζηψληαο ηα νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκα. Έηζη, ηα βεβαησκέλα απνζέκαηα ηνπ Καλαδά απμήζεθαλ θαηά 175 δηζ. βαξέιηα θαηαιακβάλνληαο ηε 2 ε ζέζε παγθνζκίσο κεηά ηε ανπδηθή Αξαβία Διιεληθή Αγνξά 14. Ζ Διιάδα κε ηα πνιχ πεξηνξηζκέλα απνζέκαηα ησλ 9 εθ. βαξειηψλ βαζίδεηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζηηο εηζαγσγέο αξγνχ πεηξειαίνπ θπξίσο απφ ηε Μέζε Αλαηνιή (72% ησλ ζπλνιηθψλ εηζαγσγψλ) θαη ηε Ρσζία. Σα θνηηάζκαηα ηεο Θάζνπ παξάγνπλ κφιηο βαξέιηα απφ ηα πνπ θαηαλαιψλεη ε ρψξα εκεξεζίσο. Ο ηνκέαο ησλ κεηαθνξψλ είλαη ν θχξηνο θαηαλαισηήο πεηξειαίνπ θαη ην κεξίδηφ ηνπ αλακέλεηαη λα απμεζεί θαζψο ε δηείζδπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηηο νηθηαθέο θαη βηνκεραληθέο ρξήζεηο ζα κεγαιψζεη. 15. Ζ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο κεηαθνξάο ησλ κεγάισλ θνηηαζκάησλ ηεο Καζπίαο Θάιαζζαο ζηηο δπηηθέο αγνξέο επεξεάδεη θαη ηελ Διιάδα θαζψο είλαη πνιχ πηζαλφ ε Αιεμαλδξνχπνιε λα απνηειεί ηελ θαηάιεμε ησλ αγσγψλ πνπ ζα θαηαζθεπαζηνχλ. Αλ απηφο ν αγσγφο πξαγκαηνπνηεζεί ε Διιάδα ζα απνηειέζεη έλα ζεκαληηθφ θέληξν δηαθνκηδήο αιιά θαη ζα εμαζθαιίζεη κηα ελαιιαθηηθή πεγή πεηξειαίνπ γηα ηελ ειιεληθή αγνξά. 74

76 16. Ζ αιιαγή ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ζηελ ειιεληθή αγνξά πεηξειαηνεηδψλ επηηξέπεη πιένλ ηε δξαζηεξηνπνίεζε ησλ εηαηξεηψλ απφ ηε δηχιηζε έσο θαη ηε ιηαληθή εκπνξία αιιά θαη ηελ κεγαιχηεξε ειεπζεξία ζηα πξαηήξηα θαπζίκσλ γηα ηελ πξνκήζεηα ησλ πεηξειαηνεηδψλ, αθφκε θαη κε εηζαγσγέο. Δθηηκάηαη φηη κε ην λέν λφκν ζα εληαζεί ν αληαγσληζκφο θαη ζα ζπκπηεζηνχλ ηα πεξηζψξηα θέξδνπο ησλ εγρψξησλ δηπιηζηεξίσλ θαζψο ζα πξέπεη λα αληαγσληζηνχλ επζέσο πιένλ θαη κε μέλα δηπιηζηήξηα. 17. ηνλ ηνκέα ηεο ιηαληθήο πψιεζεο ε Διιάδα έρεη έλαλ απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο αξηζκνχο πξαηεξίσλ ηα νπνία φκσο πσινχλ ηηο ρακειφηεξεο πνζφηεηεο θαπζίκσλ ζηελ Δπξψπε. Ζ αγνξά θπξηαξρείηαη απφ ηηο 3 κεγάιεο εηαηξείεο (ΔΚΟ, BP, Shell) πνπ θαηαιακβάλνπλ πάλσ απφ 55% ηεο αγνξάο, ηα ηειεπηαία ρξφληα φκσο νη κηθξέο εηαηξείεο εκπνξίαο έρνπλ θαηαθέξεη λα απνζπνχλ απμαλφκελν κεξίδην αγνξάο. ρήκα 14. Λεηηνπξγία ςχμεο (κέηξεζεο κε ρξήζε ηεο θαηψηεξεο ζεξκνγφλνπ δχλακεο HU ηνπ αεξίνπ θαπζίκνπ) ρήκα 15.Λεηηνπξγία ζέξκαλζεο ςχμεο (κέηξεζεο κε ρξήζε ηεο θαηψηεξεο ζεξκνγφλνπ δχλακεο HU ηνπ αεξίνπ θαπζίκνπ) 75