Συσκευασία Τροφίμων. Ενεργός (έξυπνη) συσκευασία. Εισαγωγή

Transcript

1 Συσκευασία Τροφίμων Ενεργός (έξυπνη) συσκευασία Εισαγωγή Συστήματα ή τεχνικές που δρουν συμπληρωματικά προς την κύρια συσκευασία του τροφίμου ή που αλληλεπιδρούν συμπληρωματικά με το υλικό συσκευασίας και το τρόφιμο και συμβάλλουν στην διατήρηση της ποιότητας του συσκευασμένου προϊόντος. Τα συστήματα των ενεργών συσκευασιών συνήθως παρέχουν ακριβείς πληροφορίες για την υπολειπόμενη διάρκεια ζωής και επισημαίνουν αποκλίσεις από τις βέλτιστες συνθήκες αποθήκευσης ή παραβίασης της συσκευασίας. 1

2 Έξυπνη συσκευασία Πλεονεκτήματα Αύξηση διάρκειας ζωής Ελκυστικότερα προϊόντα Μείωση συντηρητικών Μειονεκτήματα Αυξημένο κόστος Εκπαιδευμένοι καταναλωτές Απώλεια πλεονεκτημάτων σε περίπτωση κατάρρευσης της συσκευασίας Συστήματα δέσμευσης του οξυγόνου Η δέσμευση του οξυγόνου επιβραδύνει ή αναστέλλει αλλοιώσεις των τροφίμων που σχετίζονται με την οξείδωση (π.χ. τάγγιση λιπών) ή την ανάπτυξη των αερόβιων μικροοργανισμών. Οι δεσμευτές οξυγόνου είναι ενώσεις που αντιδρούν με αυτό μειώνοντας την συγκέντρωση του σαν ελεύθερο αέριο. Σκόνη σιδήρου, διθειονικό νάτριο, ασκορβικό οξύ, κατεχόλη, οξειδάση γλυκόζης/καταλάση κ.α. Οι μορφές των δεσμευτών οξυγόνου μπορεί να είναι σε σακουλάκια (εντός της συσκευασίας) ή ενσωματωμένοι σε αυτήν (π.χ πώμα). Υπάρχει και η δυνατότητα χρονοκαθυστέρισης στην δέσμευση. 2

3 Σύστημα δέσμευσης/εκπομπής CO 2 Το CO 2 επιδρά τόσο στην αναπνοή των φυτικών ιστών (μείωση) όσο και παρεμποδίζοντας την ανάπτυξη αερόβιων μικροοργανισμών. Τα συστήματα CO 2 μπορεί να δεσμεύουν ή να επιτρέπουν την απελευθέρωση CO 2. υδροξείδιο του ασβεστίου, υδροξείδιο του νατρίου, ενεργός άνθρακας, δικαρβονικό νάτριο Πέρα από τους χημικούς δεσμευτές μπορεί να χρησιμοποιηθούν φιλμ τα οποία μεταβάλλουν την διαπερατότητα τους σε αέρια με την υγρασία ή την θερμοκρασία. Σύστημα δέσμευσης αιθυλενίου Το αιθυλένιο αποτελεί φυσική ορμόνη ωρίμανσης των φρούτων. Εκλύεται από ώριμα φρούτα αλλά επηρεάζει την φάση της ωρίμανσης. Η χρήση δεσμευτών αιθυλενίου καθυστερεί την ωρίμανση ώστε τα προϊόντα να διοχετεύονται σταδιακά στην αγορά και να μην απορρίπτονται από τους καταναλωτές. Οι δεσμευτές αιθυλενίου μπορεί να είναι σε μορφή χημικών αντιδρώντων (Υπερμαγγανικό κάλιο) ή προσροφητικών ουσιών (ενεργός άνθρακας, ζεόλιθος, ελαφρόπετρα). 3

4 Σύστημα απορρόφησης υγρασίας Η συγκέντρωση υγρασίας σε τρόφιμα είναι υπεύθυνη τόσο για την μεταβολή των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών (απώλεια τραγανής υφής, συσσωμάτωση τροφίμων σε σκόνη), επιτρέπει την ανάπτυξη διαφόρων μικροοργανισμών αλλά καθιστά και διάφορα προϊόντα μη αποδεκτά από τους καταναλωτές (π.χ. υπερβολικά υγρά σε συσκευασμένα κρέατα). Τα συστήματα απορρόφησης της υγρασίας μπορεί να είναι σε μορφή σκόνης (πολυακρυλικά άλατα, κάρβοξυμέθυλο-κυτταρίνη) ή με την μορφή υποστρώματος. Σύστημα απορρόφησης οσμών Τριοξική κυτταρίνη, κιτρικό, ασκορβικό οξύ, ζεόλιθος, ενεργός άνθρακας Ενζυμική αποικοδόμηση λακτόζης και χοληστερόλης Λακτάση, ρεδουκτάση της χοληστερόλης Συστήματα ρυθμιζόμενης θερμοκρασίας Μονωτικά υλικά, αυτό-θερμαινόμενες ή ψυχόμενες κονσέρβες. 4

5 Έξυπνη συσκευασία Απελευθέρωση αντιμικροβιακών ουσιών και συντηρητικών Κιτρικό, γαλακτικό, λυσοζύμη, νισίνη, σορβικό κάλιο, βενζοϊκό νάτριο, διοξείδιο του θείου, φυσικά αντιμικροβιακά (π.χ. αιθέρια έλαια). Χρονοθερμοκρασιακοί δείκτες Μερικής ή ολικής ιστορίας Δείκτες απόψυξης Δείκτες φρεσκότητας Μυοσφαιρίνη Αναγνώριση με ραδιοσυχνότητες (RFID) 5

6 Αποδοχή ενεργού συσκευασίας Η χρήση ενεργού συσκευασίας βρίσκει την μεγαλύτερη αποδοχή από τους καταναλωτές στην Ιαπωνία ($1,4 δις, 2010) και λιγότερο στις ΗΠΑ ($700 εκατ, 2010) και την Ευρώπη ($550 εκατ, 2010). Λόγοι μη αποδοχής της ενεργής συσκευασίας: Κόστος Ικανοποιητικές κλασικές συσκευασίες Αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα Έλλειψη νομοθεσίας Στάση των καταναλωτών 6