Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2013 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Η πτώση του ΑΕΠ το 2012 τελικά συγκρατήθηκε στο -6,45%. Παρά την προσπάθεια που έγινε στο 2 ο 6μηνο να επανέλθει η χώρα σε καθεστώς συμμόρφωσης με τις διεθνείς υποχρεώσεις της, η οικονομία λειτούργησε καθ όλον το έτος κάτω από αρνητικές προσδοκίες όσον αφορά στην παραμονή της στην Ευρωζώνη. Αν και οι προσδοκίες άρχισαν να ανακάμπτουν μετά την επίτευξη συμφωνίας για την ομαλοποίηση της εφαρμογής του προγράμματος στις 26 Νοεμβρίου 2012, η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας επιδεινώθηκε στο 4 ο 3μηνο του 2012 (αντί να βελτιωθεί, όπως αναμενόταν), με πτώση του ΑΕΠ κατά -6,0% σε ετήσια βάση σε σταθερές τιμές και κατά -7,5% σε τρέχουσες τιμές. Ειδικότερα, παρά το ότι τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ δεν είναι διορθωμένα για την εποχικότητα, είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι η πτώση του ονομαστικού ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 12 σε 3μηνιαία βάση ήταν -8,6% και ήταν μεγαλύτερη ακόμη και από την αντίστοιχη πτώση του κατά -8,2% στο καταστροφικό 4 ο 3μηνο του Οι ανωτέρω εξελίξεις στο ΑΕΠ της Ελλάδος το 2012 δεν σχετίζονται με τη δημοσιονομική προσαρμογή, η οποία δεν ξεπέρασε τα 3,0 δισ. το όταν το ονομαστικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 14,8 δισ. Αντίθετα, η δημοσιονομική προσαρμογή επιτεύχθηκε παρά την τεράστια πτώση του ΑΕΠ. Και γι αυτό ήταν τόσο επώδυνη. Διότι δεν ελήφθη μέριμνα το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων να εφαρμοσθεί με κύρια επιδίωξη την κατά το δυνατό ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεών τους στην ανάπτυξη. Σε καμιά οργανωμένη οικονομία και κοινωνία η αρνητική αυτή επίπτωση δεν έχει υπερβεί το 1 προς 1. Οι ανωτέρω εξελίξεις ήταν κυρίως αποτέλεσμα: Πρώτον, του γεγονότος ότι η Ελλάδα βρισκόταν υπό την απειλή της χρεοκοπίας και της εξόδου της από το Ευρώ σε ολόκληρο το 2012, με εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στο οικονομικό κλίμα και στα υπόλοιπα καταθέσεων στις τράπεζες. Δεύτερον, της πίεσης στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα που ασκήθηκε από τη δραματική έλλειψη ρευστότητας στην οικονομία, λόγω κυρίως της μη καταβολής των δόσεων της χρηματοδοτικής βοήθειας ύψους άνω των 40 δισ. και της ουσιαστικής διακοπής των χρηματοδοτήσεων ακόμη και από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ στο τελευταίο 7μηνο του Τρίτον, της έξαρσης της φοροδιαφυγής που συνέβαλε στην πτώση του καταγεγραμμένου κύκλου εργασιών και της προστιθέμενης αξίας στο λιανικό και το χονδρικό εμπόριο και σε άλλους κλάδους, ακόμη και στα καύσιμα. Τέταρτον, της μεγάλης σύγχυσης που διατηρείται όσον αφορά στη φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων που σε συνδυασμό με τον δραστικό περιορισμό της ρευστότητας έχουν μειώσει στο ελάχιστο τις συναλλαγές επί ακινήτων και τις επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα. Πέμπτον, της δραστικής περικοπής του ΠΔΕ και της σημαντικής μείωσης των εισπράξεων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ και της στασιμότητας του ΕΣΠΑ που έχουν συμβάλλει, μαζί με την ελαχιστοποίηση της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων, στη δραστική μείωση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στον τομέα των κατασκευών στα 3,65 δις σε τρέχουσες τιμές το 2012, από 16,3 δις το Έκτον, του ουσιαστικού μηδενισμού της δραστηριότητας σημαντικών τομέων της οικονομίας (π.χ., ναυπηγεία). Επιπλέον των ανωτέρω, η πτώση του ΑΕΠ κατά -6,4% το 2012 πραγματοποιήθηκε παρά το ότι οι καθαρές εξαγωγές της χώρας είχαν εντυπωσιακή θετική συμβολή στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά το έτος αυτό κατά 3,8 ποσοστιαίες μονάδες. Η κατακόρυφη πτώση της εγχώριας ζήτησης και η εντυπωσιακή βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων (κατά 24% στο 4 ο 3μηνο του 2012 έναντι του 4 ου 3μήνου του 2009) συνέβαλαν στην μεγάλη πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (κατά περίπου -15,0% σε σταθερές τιμές του 2005 το 2012) και στην ταυτόχρονη μικρή πτώση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (κατά περίπου -1,5%). Σημειώνεται ότι εξαγωγές υπηρεσιών, και σε σημαντικό βαθμό και οι εξαγωγές αγαθών, επιβαρύνθηκαν σημαντικά στο 2 ο 6μηνο του 2012 από τη μεγάλη έλλειψη ρευστότητας που επιβάρυνε το σύνολο της οικονομίας. Παράλληλα, η υπέρμετρα αρνητική δημοσιότητα της Ελλάδος σε παγκόσμιο επίπεδο συνέβαλε στην πτώση των εισπράξεων της χώρας από τον εξωτερικό τουρισμό και από τη ναυτιλία. Σε κάθε περίπτωση, η συνεχιζόμενη μεγάλη μείωση της εγχώριας ζήτησης, σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση των πληρωμών τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους της χώρας στο εξωτερικό και την μεγάλη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας στην περίοδο συνέβαλαν στη δραστική μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας στο -1,68% του ΑΕΠ το 2012, από -8,6% του ΑΕΠ το 2011, -9,2% του ΑΕΠ το 2010 και -10,3% του ΑΕΠ το Ανοίγει έτσι ο δρόμος, για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 1,0% του ΑΕΠ στο ΙΤΣ το 2013 και για λειτουργία της οικονομίας με σχετικά εξισορροπημένο ΙΤΣ από το 2014 και μετά. Ειδικότερα, στην ταχεία μείωση των ελλειμμάτων του ΙΤΣ συμβάλλει και η σημαντική μείωση του ελλείμματος στο πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης (ΓΚ) το 2012 και η δημιουργία σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2013, καθώς και η μεγάλη μείωση κατά 6,43 δις των πληρωμών τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Μάλιστα, με βάση τις αποφάσεις του Eurogroup της 26 ης Νοεμβρίου 2012, οι δαπάνες της χώρας για πληρωμή τόκων στο εξωτερικό, αναμένεται να μειωθούν ακόμη περισσότερο το 2013, συμβάλλοντας στην περαιτέρω βελτίωση του ΙΤΣ. Σημειώνεται η σημαντική μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 4,41 δις (-34,7%) το 2012, η οποία οφείλεται σε

2 μεγάλο βαθμό και η συνεχιζόμενη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, όπως προκύπτει από την υποτίμηση της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ για την Ελλάδα, με βάση το σχετικό κόστος παραγωγής, που διαμορφώνεται στο 24% στο 4 ο 3μηνο. 12 έναντι του 4 ου 3μήνου του Γενικά, βρισκόμαστε ακόμη στα αρχικά στάδια της αναδιάρθρωσης της Ελληνικής οικονομίας υπέρ των εξαγωγών και της ανταγωνιστικής υποκατάστασης εισαγωγών. Τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών δείχνουν ότι η ανάκαμψη της οικονομίας μπορεί να επιταχυνθεί με στήριγμα τα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα, τα οποία έχουμε ελάχιστα εκμεταλλευτεί έως σήμερα, και επίσης με στήριγμα την ανακτηθείσα στην περίοδο διεθνή ανταγωνιστικότητα των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων μας. Ειδικότερα, η υψηλή ποιότητα και βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων (αγροτικών, βιομηχανικών, τουρισμός, λοιπές εξαγωγικές υπηρεσίες) αναμένεται να αναδειχθεί περισσότερο στα επόμενα έτη με την ομαλοποίηση της λειτουργίας της οικονομίας, την αποκατάσταση της ρευστότητας και τη μεγαλύτερη, και πιο αποτελεσματική από εδώ και πέρα, δραστηριοποίηση της επίσης αναμφισβήτητα ικανής ελληνικής επιχειρηματικότητας. Σχετικά με τα ανωτέρω, αξιοσημείωτες είναι οι εξελίξεις στον τομέα των αγροτικών προϊόντων, όπου ενώ παρατηρείται σημαντική αύξηση των εξαγωγών κατά 14,7% σε ετήσια βάση στο 11μηνο. 12 (Πίνακας 1), μετά την αύξησή τους κατά 1,1% το Ωστόσο, οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, με μείωσή τους συνολικά κατά -4,1% σε ετήσια βάση στο 11μυνο. 12 (Πίνακας 2) - μετά την αύξησή τους κατά 2,1% το 2011, παρά την προαναφερθείσα δραστική μείωση της εγχώριας ζήτησης στην Ελλάδα κατά -8,7% σε σταθερές τιμές το 2011 και κατά -9,6% το Πίνακας 1. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 11μηνο 11μηνο % μεταβολή σε εκατ /11 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 4.088, ,4 14,7% Φρούτα & Λαχανικά 1.378, ,8 14,1% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 559,4 560,8 0,2% Φυσικές υφαντικές ίνες 211,3 401,5 90,0% Καπνός & Προϊόντα καπνού 338,8 398,7 17,7% Γαλακτοκομικά & αυγά πουλιών 298,9 343,9 15,1% Έλαια & λίπη 266,6 310,0 16,3% Δημητριακά & Παρασκ. Δημητριακών 290,0 304,2 4,9% Ποτά 176,9 184,4 4,2% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 172,7 178,7 3,5% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 105,2 110,5 5,0% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 58,5 71,0 21,3% Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργαστα 48,9 65,6 34,2% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 38,6 48,3 25,0% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 49,7 46,0-7,4% Ζωοτροφές 38,0 42,4 11,8% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 19,9 25,3 27,2% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 25,6 16,9-34,2% Διάφορα 11,3 8,7-23,0% Πηγή ΕΛΣΤΑΤ. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του 2011 και του 2012 σημειώνονται τα ακόλουθα: α) Η επίπτωση της ύφεσης και της υποκατάστασης εισαγωγών είναι εμφανής κυρίως το 2012 και αυτό μόνο σε ορισμένους κλάδους, όπως στις εισαγωγές φρούτων και λαχανικών που ανήλθαν στα 575,4 εκατ. στο 11μηνο. 12, σημειώνοντας πτώση κατά -11,0%, αλλά μετά από αύξησή τους κατά 4,0% το 2011, στις εισαγωγές ψαριών και παρασκευασμάτων (11μηνο. 12: -12,6%, 2011: +7,5%), στις εισαγωγές ποτών (11μηνο. 12: -12%, 2011: -16,9%) και στις εισαγωγές δημητριακών και παρασκευασμάτων (11μηνο. 12: -15,6%, 2011: +20,7%). Επίσης, οι εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών ανήλθαν στα 700,4 εκατ. στο 11μηνο. 12, σημειώνοντας πτώση κατά -6,6% σε ετήσια βάση, αλλά από αύξησή τους κατά 4,6% το Πίνακας 2. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ σε εκατ. 11μηνο μηνο 2012 % μεταβολή 12/11 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 5.962, ,5-4,1% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 1.007, ,1 2,1% Γαλακτοκομικά & αυγά πουλιών 750,2 700,4-6,6% Φρούτα & Λαχανικά 646,7 575,4-11,0% Δημητριακά & Παρασκ. δημητριακών 600,9 507,0-15,6% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 375,2 378,1 0,8% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 388,2 339,2-12,6% Ζωοτροφές 338,5 314,3-7,2% Προϊόντα διατροφής & Παρασκ. 309,0 307,0-0,6% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 233,3 262,9 12,7% Έλαια & λίπη 235,4 261,3 11,0% Ποτά 285,7 248,8-12,9% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 164,5 188,3 14,5% Καπνός & Προϊόντα καπνού 227,4 179,8-20,9% Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατ. 92,9 136,6 47,0% Ξυλεία & Φελλός 110,3 116,9 6,0% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 103,4 98,2-5,0% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 57,4 48,6-15,5% Φυσικές υφαντικές ίνες 16,2 10,4-35,8% Καουτσούκ φυσικό 12,3 7,8-36,5% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 6,9 7,5 9,7% Πηγή ΕΛΣΤΑΤ. εκατ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑ-ΚΟΣΜΟΣ (ΙΑΝ.-ΝΟΕ ) 11 MHNO ΜΗΝΟ 2012 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΛΛΕΙΜΜΑ β) Από την άλλη πλευρά, επισημαίνεται ότι οι εισαγωγές κρεάτων και παρασκευασμάτων διαμορφώθηκαν στα 1.029,1 εκατ. (18,0% του συνόλου των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων) στο 11μηνο. 12, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,1% σε ετήσια βάση παρά την λιτότητα, έναντι αύξησής τους κατά 1,8% και το Επίσης, σημαντικά αυξημένες παρά την ύφεση ήταν οι εισαγωγές δερμάτων και γούνας (11μηνο. 12: +47,0%, 2011: +25,4%), ζάχαρες & μέλι (11μηνο. 12: +12,7%, 2011: +16,9%), καφέ-κακάο-τσάι (11μηνο. 12: +0,8%, 2011: +8,4%) και έλαια & λίπη (11μηνο. 12: +11,0%, +9,2%). Συμπερασματικά, η προοπτική υποκατάστασης ενός σημαντικού μέρους των σχετικά υψηλών εισαγωγών αγροτικών προϊόντων με εγχώρια ανταγωνιστική παραγωγή δεν φαίνεται τελικά να επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων το 2012 και το Ως αποτέλεσμα, η ακαθάριστη 2

3 προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας μειώθηκε εκ νέου στο 3,2% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας στο 9μηνο 12, από 3,3% συνολικά το 2011, 4,9% το 2005 και έναντι 6,6% το Έτσι, η συρρίκνωση του ελλείμματος στις εμπορευματικές συναλλαγές των αγροτικών προϊόντων είναι ακόμη σχετικά περιορισμένη, παρά τη σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων. Το έλλειμμα αυτό μειώθηκε στα 1,03 δις στο 11μηνο. 12, από 1,87 δις στο 11μηνο. 11. Ωστόσο, στους επόμενους μήνες, με την αποκατάσταση ικανοποιητικών συνθηκών ρευστότητας στην εγχώρια οικονομία, εκτιμάται ότι η τάση υποκατάστασης εισαγωγών θα ενταθεί σε όλους τους κλάδους και ιδιαίτερα στα αγροτικά προϊόντα, ενώ η αυξητική τάση των εξαγωγών του πρωτογενούς τομέα θα λάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις. Ειδικότερα, αναμένεται αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του γεωργικού τομέα το 2013 και πλεονασματικό ισοζύγιο στις εξωτερικές συναλλαγές της γεωργίας ήδη από το τρέχον έτος, με σημαντική διόγκωσή του στα επόμενα έτη. Παγκόσμια Οικονομία Το επενδυτικό ενδιαφέρον στο προηγούμενο 7ήμερο ήταν επικεντρωμένο στην σύνοδο κορυφής των Υπουργών Οικονομιών και των Διοικητών των κεντρικών τραπεζών του G-20, στις Φεβ στη Μόσχα. Στην ατζέντα της Συνόδου ήταν η διαφαινόμενη πολιτική των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των νομισμάτων των μεγάλων χωρών, η οποία έχει ήδη λάβει σημαντικές διαστάσεις κυρίως με τη σημαντική υποτίμηση του Γιέν (κατά 8,4% έναντι του δολαρίου και κατά 9,6% έναντι του Ευρώ) από τις αρχές του 2013 (στο χαμηλότερο επίπεδο από του 2010), αλλά και της διολίσθησης Αγγλικής Στερλίνας με κύριο αποτέλεσμα την ανατίμηση του Ευρώ (κατά περίπου 8,0% με βάση τη σταθμισμένη συναλλαγματική του ισοτιμία έναντι των σημαντικών νομισμάτων). Η πολιτική της αυξημένης διολίσθησης ασκείται μέσω επιθετικών πολιτικών ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στις οικονομίες της Ιαπωνίας και του Ην. Βασιλείου, πολιτικές που ακολουθούνται σε μεγάλο βαθμό από την FED αλλά όχι και από την ΕΚΤ. Η τελευταία διατηρεί τα επιτόκια παρέμβασής της στο 0,75%, ενώ δεν προβλέπει προς το παρόν σημαντικές ενέργειες άμεσης ενίσχυσης της ρευστότητας, παρά τη μεγαλύτερη του αναμενομένου πτώση του ΑΕΠ της Ζώνης του Ευρώ κατά -0,6% σε 3μηνιαία βάση και κατά -0,9% σε ετήσια βάση στο 4 ο 3μηνο. 12, με πτώση ακόμη και του ΑΕΠ της Γερμανίας (κατ εξοχήν πλεονασματική χώρα) κατά -0,6% σε 3μηνιαία βάση (+0,4% σε ετήσια βάση) και του ΑΕΠ της Γαλλίας κατά -0,3% σε 3μηνιαία βάση (-0,3% σε ετήσια βάση). Βέβαια, πολύ μεγαλύτερη ήταν η πτώση του ΑΕΠ στις χώρες που εφαρμόζουν αυστηρά προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής, όπως φαίνεται στον Πίνακα. Η ανατίμηση του Ευρώ, σε συνδυασμό με τη διατήρηση των τιμών του πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα, ασφαλώς αποτελούν πρόσθετα εμπόδια στην ανάκαμψη των χωρών της Ζώνης του Ευρώ. Από την άλλη πλευρά, τόσο η Ιαπωνία, όσο και το Ην. Βασίλειο δικαιολογούν την πολιτικής τους της εξαιρετικά χαλαρής νομισματικής πολιτικής, σημειώνοντας την πτώση του ΑΕΠ στις χώρες τους στο 4 ο 3μηνο. 12, κατά -0,3% σε 3μηνιαία βάση στο Ην. Βασίλειο και κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση στην Ιαπωνία. % μεταβολή ΑΕΠ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες 3μηνιαία βάση 4ο 3ο 2ο 1ο ΖτΕ -0,6-0,1-0,2 0,0 Γερμανία -0,6 0,2 0,3 0,5 Γαλλία -0,3 0,1-0,1-0,1 Ιταλία -0,9-0,2-0,7-0,8 Oλλανδία -0,2-1 0,2 0,1 Ισπανία -0,7-0,3-0,4-0,4 Πορτογαλία -1,8-0,9-1 -0,1 Ην. Βασίλειο -0,3 0,9-0,4-0,2 ΗΠΑ 0 0,8 0,3 0,5 ετήσια βάση 4ο 3ο 2ο 1ο ΖτΕ -0,9-0,6-0,5-0,1 Γερμανία 0,4 0,9 1,0 1,2 Γαλλία -0,3 0,0 0,1 0,2 Ιταλία -2,7-2,4-2,3-1,3 Oλλανδία -0,9-1,2-0,4-1,0 Ισπανία -1,8-1,6-1,4-0,7 Πορτογαλία -1,8-0,9-1,0-0,1 Ελλάδα -6,0-6,7-6,4-6,7 Ην. Βασίλειο 0 0-0,3 0,2 ΗΠΑ 1,5 2,6 2,1 2,4 Πηγή: Eurostat Έτσι, η απόφαση της Συνόδου του G20 ήταν υποστηρικτική για τη νομισματική πολιτική των χαμηλών επιτοκίων και της ενίσχυσης της ρευστότητας που εφαρμόζουν η ΖτΕ, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, προκειμένου να αποκατασταθεί ένας ικανοποιητικός ρυθμός πιστωτικής επέκτασης και να διασφαλισθεί η σταθεροποίηση της ανάπτυξης αυτών των οικονομιών σε ένα περιβάλλον στο οποίο ο πληθωρισμός είναι αρνητικός στην Ιαπωνία και διαμορφώνεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα στις άλλες μεγάλες χώρες. Ωστόσο, τα μέλη του G20, παρά το ότι τάχθηκαν εναντίον της πολιτικής των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων όταν με αυτές επιδιώκεται η ενίσχυση της ανάπτυξης των οικονομιών, δεν θέλησαν να κατονομάσουν κάποια χώρα ως υπαίτια εφαρμογής τέτοιων πολιτικών. Έτσι, το πρόβλημα παραμένει, κυρίως για τη Ζώνη του Ευρώ, όπου ενώ η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση ύφεσης το Ευρώ μοιραία θα ανατιμάται με τις πολιτικές διολίσθησης του Γιέν, της Αγγλικής Στερλίνας, του Ελβετικού Φράγκου και ακόμη και του Δολαρίου. Η πολιτική της ΕΚΤ προφανώς θα προσαρμοστεί όταν η ανατίμηση του Ευρώ θα έχει αρνητικές επιπτώσεις και στις εξαγωγές της Γερμανίας, ένα σημαντικό ποσοστό των οποίων κατευθύνεται σε χώρες εκτός Ευρώ. Στο G20 φαίνεται επίσης να σημειώθηκε η αντοχή της Κίνας, η οποία εξακολουθεί να καταγράφει ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ωστόσο με αύξηση των πλεονασμάτων στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών της, που συμβάλουν στην 3

4 εξομάλυνση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών και στην αποδυνάμωση του κινδύνου μιας νέας υποχώρησης της παγκόσμιας οικονομίας. Γενικά, από τις οικονομικές εξελίξεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Κίνα φαίνεται να επιβεβαιώνεται η εντύπωση που υπάρχει τις τελευταίες εβδομάδες ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε φάση επανεκκίνησης της με σταδιακή ενίσχυση των αναπτυξιακών ρυμών ακόμη και στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία, παρά το εξαιρετικά αρνητικό 4 ο 3μηνο. 12. Ειδικότερα, στη Γερμανία σημειώθηκε μια σημαντική ενίσχυση του δείκτη επενδυτικής εμπιστοσύνης ZEW, ενώ βελτιώνονται και οι δείκτες υπευθύνων προμηθειών (PMI) στη βιομηχανία και στις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τώρα ισχυρές προσδοκίες για θετική αύξηση του ΑΕΠ της ΖτΕ στο 1 ο 3μηνο. 13. Στις ΗΠΑ οι ευνοϊκές εξελίξεις στην αγορά ακινήτων και στην αγορά εργασίας συνεχίζονται με σημαντική βελτίωση και των καταναλωτικών προσδοκιών. Τα στοιχεία αυτά είναι συμβατά με μια αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 2,0% το Στην Ιαπωνία, παρά το νέο υψηλό έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο τον Ιαν. 13 φαίνεται ότι υπήρξε σημαντική ενίσχυση των εξαγωγών της χώρας (κατά 6,4% σε ετήσια βάση), στηριγμένη προφανώς και στο υποτιμημένο Γιέν. Από την άλλη πλευρά, οι βασικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση των ρυθμών ανάπτυξης στην παγκόσμια οικονομία και στις επιμέρους μεγάλες οικονομίας παραμένουν: α) Η αναγκαία επιτάχυνση της συντονισμένης προσπάθειας για μία πιο ουσιαστική οικονομική και νομισματική ένωση στη ΖτΕ και ορθολογικοποίηση της μακροοικονομικής πολιτικής στις πλεονασματικές χώρες της Ευρώπης. Σε αυτά τα πλαίσια, η πρόσφατη περαιτέρω υποβάθμιση του Προϋπολογισμού της ΕΕ-27 δεν βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση. β) Η αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κατάστασης στις ΗΠΑ. Ήδη ο Πρόεδρος των ΗΠΑ εντείνει τις πιέσεις για έγκαιρη συμφωνία με το Κογκρέσο για την αποτροπή της απότομης περικοπής σημαντικών δημοσίων δαπανών ύψους άνω των $ 80 δις από 1 ης Μαρτίου 2013 και για τη διαμόρφωση μιας ορθολογικής πολιτικής δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία να μην επιβαρύνει δυσανάλογα την ανάπτυξη. γ) Η βελτίωση των δημοσίων οικονομικών της Ιαπωνίας. Η νέα κυβέρνηση της χώρας επιλέγει τώρα την πολιτική της επίτευξης θετικού πληθωρισμού και μεγαλύτερης διολίσθησης του Γιέν για υψηλότερη ανάπτυξη και για αποτελεσματικότερη μείωση του εξαιρετικά υψηλού δημοσίου χρέους της χώρας. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Ισοζύγιο Πληρωμών: To έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών με τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (ΙΤΣ) μειώθηκε στα 3,26 δισ. το 2012, σημειώνοντας μείωση κατά 14,7 δισ. ή κατά -81,87% έναντι του 2011, μετά την πτώση του, κατά -12,1% σε ετήσια βάση το Ήδη το έλλειμμα του ΙΤΣ μειώθηκε στο πολύ χαμηλό -1,68% του ΑΕΠ το 2012, έναντι -8,61% του ΑΕΠ το 2011 και -9,2% του ΑΕΠ το Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων στα 8,32 δισ. ή κατά -34,65% σε ετήσια βάση το 2012, μετά τη μείωσή του κατά -20,33% σε ετήσια βάση και το Η μείωση αυτή του ελλείμματος οφείλεται στη μείωση των εισαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά -14,98% σε ετήσια βάση στο 2012, έναντι -4,31% το το 2011 και στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 3,79%, μετά την αύξησή τους κατά 18,40% το Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία συνεχίζουν να αυξάνουν παρά τη μεγάλη πτώση των αντίστοιχων εισαγωγών. Αυτό σημαίνει ότι η εγχώρια προστιθέμενη αξία των εξαγωγών αυξάνει τα δύο τελευταία χρόνια. Όσον αφορά το Ισοζύγιο των Καυσίμων, είναι αξιοσημείωτο ότι οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων ήταν και πάλι αυξημένες κατά 1,92% σε ετήσια βάση στο 2012, μετά τη μεγάλη αύξησή τους κατά 27,53% το Από την άλλη πλευρά, οι εισπράξεις από εξαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 20,02% το 2012, έπειτα από την αύξησή τους κατά 25,0% το Συνολικά, πάντως, στο 2012 σημειώνεται μικρή μείωση στο έλλειμμα του ισοζυγίου των καυσίμων στα 10,22 δισ. έναντι 11,13 δισ. το 2011, λόγω της μεγαλύτερης αύξησης των εξαγωγών διυλισμένων καυσίμων. Ωστόσο, το έλλειμμα αυτό εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλότερο από το έλλειμμα 8,63 δισ. το Η αύξηση των συνολικών εξαγωγών αγαθών (με καύσιμα και πλοία) διαμορφώθηκε στο 8,83% το 2012, έναντι 18,44% το 2011 και αποτελεί ουσιαστικό στήριγμα για την οικονομία της χώρας στην τρέχουσα περίοδο της ύφεσης. Έτσι, οι εξαγωγές αγαθών ανήλθαν στα 22,02 δισ. (11,4% του ΑΕΠ) το 2012, έναντι 20,23 δισ. το 2011 (9,7% του ΑΕΠ) το 2011 και 17,08 δις (7,7% του ΑΕΠ το 2010). Ισοζύγιο Υπηρεσιών: Οριακά αυξημένο κατά 0,61% σε ετήσια βάση ήταν το πλεόνασμα του ισοζυγίου το 2012, μετά την αύξησή του κατά 10,43% το Η αύξηση του πλεονάσματος αυτού οφείλεται στη μεγάλη πτώση των πληρωμών για εισαγωγές υπηρεσιών από το εξωτερικό στα 12,39 δισ. το 2012 από 13,98 δισ. το 2011 που αντιστάθμισε την πτώση των εισπράξεων από τις εξαγωγές υπηρεσιών, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 27,11 δισ. το 2012 από 28,61 δισ. το Ειδικότερα, σημειώνονται: Α. Η μείωση των εσόδων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 480,7 εκατ. (-4,58%) σε ετήσια βάση στο 2012, έναντι αύξησής τους κατά 9,30% σε ετήσια βάση το Η εξέλιξη αυτή ήταν αποκλειστικά αποτέλεσμα της εξαιρετικά αρνητικής προβολής της Ελλάδος στο εξωτερικό το 2012, που απέτρεψε πολλούς ξένους τουρίστες να επισπευτούν την Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, οι πληρωμές εγχώριων κατοίκων για 4

5 τουρισμό στο εξωτερικό μειώθηκαν κατά -18,44% το 2012, έναντι της αύξησής τους κατά 5,13% το Συνεπώς, το πλεόνασμα του τουριστικού ισοζυγίου της χώρας διαμορφώθηκε στα 8,18 δισ. και ήταν ελαφρά μειωμένο κατά -0,76% σε ετήσια βάση το 2012, μετά την αύξησή του κατά 10,50% το Β. Οι εισπράξεις από την ελληνική ναυτιλία κατέγραψαν νέα μείωση κατά -5,75% σε ετήσια βάση στο 2012, μετά τη μείωσή τους κατά -8,57% το Από την άλλη πλευρά, οι πληρωμές για δαπάνες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων ή για μεταφορές στο εξωτερικό μειώθηκαν κατά -12,61% το 2012, με αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταφορών (κυρίως της ναυτιλίας) κατά 1,49%. Γ. Υποχώρηση των εισπράξεων από τις εξαγωγές λοιπών υπηρεσιών κατά -5,31% σημειώθηκε το 2012, μετά τη μεγάλη αύξησή τους κατά 16,23% το Επίσης, οι πληρωμές για εισαγωγές λοιπών υπηρεσιών ήταν μειωμένες κατά -5,87% από -8,93% το 2011, με αποτέλεσμα τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αυτών των υπηρεσιών κατά -10,71%. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών - Δεκέμβριος σε εκατ Απόλυτη Διαφορά Έλλειμμα Ισοζυγίου Καυσίμων , ,9-906,9 Έλλειμμα Ισοζυγίου Πλοίων , , ,3 Έλλ. Εμπορικού Ισοζ. εκτός Καυσ. & Πλοίων , , ,1 Έλλειμμα Εμπορικού Ισοζυγίου , , ,4 Έλλειμμα Ισοζυγίου Εισοδημάτων , , ,0 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Υπηρεσιών , ,6-89,8 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Μεταβιβάσεων 3.772, ,6-539,4 Ελλειμμα Ισοζ. Τρεχουσών Συναλλαγών , , ,6 Πλεόνασμα Λογαριασμού Κεφαλαίων 3.556, , ,0 Άμεσες Επενδύσεις 2.322,4-452, ,0 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου , , ,6 Λοιπές Επενδύσεις , , ,6 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Εισοδημάτων: Σημειώθηκε μείωση του ελλείμματος κατά -74,81% το 2012, έναντι αύξησής του κατά 12,0% το Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μεγάλη μείωση των πληρωμών τόκων, μερισμάτων και κερδών σε επενδυτές του εξωτερικού κατά -56,59% σε ετήσια βάση (έπειτα από την πτώση τους κατά 1,25% το 2011). Ειδικότερα σημειώθηκε σημαντική μείωση των πληρωμών τόκων για την εξυπηρέτηση του ελληνικού δημοσίου χρέους, μετά τη μεγάλη μείωση της αξίας των ελληνικών κρατικών ομολόγων που ήταν στην κατοχή τραπεζών και θεσμικών επενδυτών στο εξωτερικό (με το PSI Plus), καθώς και της μείωσης των επιτοκίων στο ελληνικό δημόσιο χρέος που είναι στην κατοχή του επίσημου τομέα, δηλαδή των χωρών και των κεντρικών τραπεζών της ΖτΕ, του EFSF και του ΔΝΤ. Μικρή μείωση κατά -1,96% σε ετήσια βάση σημείωσαν οι εισπράξεις τόκων, μερισμάτων και κερδών εγχώριων κατοίκων από το εξωτερικό, έπειτα από την πτώση τους κατά -17,73% το Στο ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων οι εισπράξεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν κατά 24,74% σε ετήσια βάση στα 4,06 δισ. το 2012, ενώ τα μεταναστευτικά εμβάσματα σημείωσαν νέα πτώση κατά -9,8%, μετά την πτώση τους κατά -19,49% το Επίσης, σημαντικά μειωμένες κατά -26,12% είναι και οι πληρωμές (μεταφορές) μεταναστευτικών εμβασμάτων στο εξωτερικό, στα 1,03 δισ. στο 2012 από 1,39 δισ. το Στο ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων οι εισπράξεις από διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 διαμορφώθηκαν στα 1,96 δισ. το 2012, έναντι 1,99 δισ. το Οι εισπράξεις αυτές εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σχέση με το ύψος των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 που είναι διαθέσιμα για την Ελλάδα έως το Είναι εμφανές ότι οι εισπράξεις της χώρας από την πηγή αυτή είχαν ουσιαστικά διακοπεί από τον Μάιο του 2012, διαμορφώνοντας τις συνθήκες για τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ και στο 2 ο 6μηνο του Μετά την ευνοϊκή επίλυση του θέματος της συνέχισης της χρηματοδοτικής ενίσχυσης της Ελλάδος από τη ΖτΕ και από το ΔΝΤ από τον Δεκ. 12, αναμένεται ότι θα αποκατασταθεί ξανά και η ροή πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 προς την Ελλάδα. Αναμένεται έτσι ότι οι εισπράξεις που δεν πραγματοποιήθηκαν από την πηγή αυτή στην περίοδο , θα πραγματοποιηθούν τώρα το 2013 και το 2014 συμβάλλοντας στην περαιτέρω βελτίωση του ελληνικού ΙΤΣ αλλά, κυρίως, στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Στον Λογαριασμό Κεφαλαίων (ΛΚ), το πλεόνασμα μειώθηκε σημαντικά και διαμορφώθηκε στα 3,56 δισ. το 2012, έναντι 17,82 δισ. το 2011, δείχνοντας τη μεγάλη στενότητα κεφαλαίων υπό την οποία λειτούργησε η ελληνική οικονομία το 2012 συμβάλλοντας στην πτώση του ΑΕΠ κατά -6,45%. Οι εξελίξεις στις επιμέρους κατηγορίες εισροής και εκροής κεφαλαίων είχαν ως ακολούθως: (α) Στον τομέα των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ), σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 2,32 δισ. το 2012, έναντι καθαρής εκροής 452,6 εκατ. το Ειδικότερα, σημειώθηκε καθαρή εισροή κεφαλαίων από ξένες εταιρίες που λειτουργούν στην Ελλάδα ύψους 2,29 δισ. έναντι καθαρής εισροής 822,3 εκατ. το Επίσης, σημειώθηκε εισροή κεφαλαίων από εγχώριους κατοίκους λόγω ρευστοποίησης ΞΑΕ στο εξωτερικό ύψους 30,4 εκατ. έναντι εκροής 1,27 δισ. το (β) Στον τομέα των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, το 2012 σημειώθηκε μεγάλη καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους 100,50 δισ. έναντι καθαρής εκροής ύψους 19,78 δισ. το Η εξέλιξη αυτή αντανακλά την εκροή κεφαλαίων αφενός λόγω της αύξησης κατά 57,7 δισ. των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια έκδοσης µη κατοίκωνπεριλαμβανομένων και των ομολόγων του EFSF και αφετέρου λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων µη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου κατά 41,8 δις. Επιπλέον, εκροή κεφαλαίων καταγράφηκε και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού κατά 831 εκατ. και σε μετοχές εξωτερικού κατά 129 εκατ. Εκροή καταγράφηκε επίσης λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων µη κατοίκων σε μετοχές εσωτερικού κατά 52 εκατ. 5

6 (γ) Στον τομέα των «λοιπών επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 101,74 δισ. έναντι καθαρής εισροής 38,05 δισ. το 2011, οφείλεται κυρίως στην αύξηση των καθαρών δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 111,2 δισ. (εισροή) και στη μείωση κατά 15,3 δισ. των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (εισροή). Ειδικότερα, ο καθαρός δανεισμός του τομέα της γενικής κυβέρνησης ανήλθε σε 109,1 δισ. και αντανακλά τον ακαθάριστο δανεισμό του δημόσιου τομέα από το EFSF και το ΔΝΤ συνολικού ύψους 109,9 δισ. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 23,4 δισ. (εκροή). Τέλος, στο ισοζύγιο του 2012, καταγράφηκαν αρνητικά τακτοποιητέα στοιχεία ύψους 299,9 εκατ. έναντι θετικών στοιχείων ύψους 123,6 εκατ. το Αγορά εργασίας στοιχεία του ΟΑΕΔ: Από τα σχετικά δεδομένα της αγοράς εργασίας, προκύπτει ότι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι αυξήθηκαν στις 829,8 χιλ. τον Ιαν. 13 από 797,6 χιλ. τον Δεκ. 12, 786,3 χιλ. τον Νοέμ. 12, 777,8 χιλ. τον Οκτ. 12, 794,9 χιλ. τον Ιούλ. 12, έναντι 761,8 χιλ. τον Ιαν. 12. Επιπλέον τον Ιαν. 13 αυξήθηκε ο αριθμός των μη εργαζομένων (Ιαν. 13: 196,2 χιλ., Δεκ. 12, Νοέμ. 12: 186,5 χιλ. Ιαν. 12: 185,2 χιλ.) που είναι μεν εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ, αλλά κατά δήλωσή τους δεν αναζητούν εργασία. Στην κατηγορία αυτή εγγράφονται ως μη εργαζόμενοι διότι με την εγγραφή τους αποκτούν σημαντικά ευεργετήματα, όπως ειδικές τιμές σε καταστήματα, επιπλέον μόρια σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, εκπτώσεις στους λογαριασμούς ορισμένων εταιριών κινητής τηλεφωνίας (ανάλογα με τον χρόνο «ανεργίας»), ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και επιδότηση από τον ΟΑΕΔ ενσήμων για συμπλήρωση κατώτατης σύνταξης, κ.ά. Εκ του συνόλου των ανέργων τον Ιαν. 13, το 42,4% ή 351,6 χιλ. (Δεκ. 12: 337,1 χιλ., Νοέμ. 12: 336,2 χιλ., 336,2 χιλ., Οκτ. 12: 338,1 χιλ., Ιαν. 12: 306,1 χιλ.) ήταν άνεργοι για διάστημα μεγαλύτερο του έτους και το υπόλοιπο άνεργοι για διάστημα μικρότερο του έτους. Από το σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων, τον Ιαν. 13 οι 224,6 χιλ. (Δεκ. 12: 234,5 χιλ. Ιαν. 12: 269,2 χιλ.) ήταν επιδοτούμενοι και εξ αυτών οι 73,7 χιλ. (Ιαν. 12: 74,8 χιλ.) ήταν εποχιακοί άνεργοι απασχολούντο στα τουριστικά επαγγέλματα. Αναφορικά με το φύλο, το 42,6% των εγγεγραμμένων ανέργων ήταν τον Ιαν. 13 άνδρες (Ιαν. 12: 43,2%) και το υπόλοιπο γυναίκες. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των άνεργων ανδρών αυξήθηκε τον Ιαν. 13 κατά +7,4% σε ετήσια βάση (Ιαν. 13: 353,6 χιλ. Ιαν. 12: 329,3 χιλ.) και κατά +10,1% στις γυναίκες (Ιαν. 13: 476,2 χιλ. Ιαν. 12: 432,5 χιλ.). Ως προς την ηλικία, 212,9 χιλ. άνεργοι ήταν τον Ιαν. 13 κάτω των 30 ετών (το 25,7% επί του συνόλου των ανέργων), άλλες 531,0 χιλ. άνεργοι βρίσκονταν σε ηλικία ετών (64,0%) και 85,8 χιλ. από 55 ετών και άνω (10,3%). Σχετικά με την υπηκοότητα, το 92,2% των ανέργων ήταν Έλληνες υπήκοοι, το 1,8% χωρών της ΕΕ-27 και το 6,0% υπήκοοι τρίτων χωρών. Αναφορικά με τις ροές απασχόλησης, επισημαίνεται ότι οι αναγγελίες προσλήψεων αυξήθηκαν εντυπωσιακά για 7 ο κατά σειρά μήνα στις 53,5 χιλ. τον Ιαν. 13 από 49,5 χιλ. τον Δεκ. 12, έναντι 43,9 χιλ. τον Ιαν. 12. Αξιοσημείωτο είναι ότι, στο 7μηνο Ιουλ. 12-Ιαν. 13 οι αναγγελίες προσλήψεων ήταν αυξημένες στις 498,0 χιλ., έναντι 439,3,4 χιλ. της περιόδου Ιουλ. 11-Ιαν. 12, σημειώνοντας σημαντική αύξηση κατά +13,3% σε ετήσια βάση (βλ. σχετικό κατωτέρω Διάγραμμα) ,0 40,0 20,0 0,0 20,0 40,0 60,0 Αναγγελίες Προσλήψεων (σε χιλ.) ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΪ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Καθαρή Ροή Απασχόλησης (σε χιλ.) ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΪ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΝΟΕ ΔΕΚ Παράλληλα σημειώθηκε αισθητή μείωση των απολύσεων, οι οποίες περιορίσθηκαν στις 48,3 χιλ. τον Ιαν. 13 από 51,8 χιλ. τον Δεκ. 12, έναντι 50,0 χιλ. τον Ιαν. 12, ενώ αυξήθηκαν οι οικιοθελείς παραιτήσεις (Ιαν. 13: 22,7 χιλ. δεκ. 12: 18,8 χιλ., Ιαν. 12: 20,3 χιλ.). Κατά συνέπεια τον Ιαν. 13 παρατηρήθηκε σημαντική άμβλυνση της μείωσης των καθαρών θέσεων εργασίας (Ιαν. 13: -17,5 χιλ.,δεκ. 12: 20,0 χιλ., Ιαν. 12: -26,54 χιλ.) Γενικά, από τον Ιούλιο του 2012 παρουσιάζονται ενδείξεις σταθεροποίησης και βελτίωσης της εικόνας στην αγορά εργασίας, έναντι των δυσμενών εξελίξεων στην αγορά αυτή έως τον Ιούνιο του Πίνακας: Ροές Απασχόλησης (σε χιλ.) Ιαν. 13 Ιαν. 12 Ιαν / /2011 Αναγγελίες προσλήψεων 53,52 43,86 49,63 22,0% -11,6% Απολύσεις 48,30 50,07 56,01-3,5% -10,6% Παραιτήσεις 22,72 20,33 22,61 11,8% -10,1% Απολύσεις + Παραιτήσεις 71,02 70,39 78,62 0,9% -10,5% Καθαρή Μεταβολή της απασχόλησης -17,51-26,54-29,00-34,0% -8,5% Πηγή: OAEΔ Τέλος, σύμφωνα με το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) στο 9μηνο κατατέθηκαν στο ΣΕΠΕ 6

7 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης προς μετατροπή τους σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Εξ αυτών, οι μετετράπησαν σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης και οι σε συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης με ομόφωνη συμφωνία εργοδοτών και εργαζομένων και σε συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Απασχόληση-Ανεργία με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ: Σύμφωνα με τα μη εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολουμένων (15-74 ετών) υποχώρησε κατά 109,4 χιλ. άτομα εντός του Νοέμ. 12, μετά την αύξησή της κατά 78 χιλ. άτομα τον Οκτ. 12, με αποτέλεσμα η απασχόληση να εκτιμάται τώρα από την ΕΛ. ΣΤΑΤ στις 3.630,1 χιλ., έναντι 3.892,8 χιλ. τον Νοέμ. 12, σημειώνοντας ωστόσο πτώση κατά - 6,8% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης της κατά - 7,8% τον Οκτ. 12 και κατά -9,4% τον Νοέμ. 11. Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, το εργατικό δυναμικό (απασχολούμενοι και άνεργοι) μειώθηκε κατά 61 χιλ. σε μηνιαία βάση τον Νοέμ. 12, μετά την αύξησή του κατά 97 χιλ. τον Οκτ. 12 και έναντι αντίστοιχης μείωσής του κατά 37,4 χιλ. τον Νοέμ. 11. Η σημαντική μείωση του αριθμού των απασχολουμένων και η αύξηση του εργατικού δυναμικού (κατά 0,83% σε ετήσια βάση τον Νοέμ. 12), οδήγησε σε νέα άνοδο του αριθμού των ανέργων στις 1.333,0 χιλ. άτομα τον Νοέμ. 12, από 1.284,1 χιλ. τον Οκτ. 12 και έναντι 1.029,6 χιλ. τον Νοέμ.11. Κατά συνέπεια, το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 26,9% του εργατικού δυναμικού τον Νοέμ. 12, έναντι 20,9% τον Νοέμ. 11. Για το έτος 2012 ως σύνολο το μέσο ποσοστό ανεργίας με βάση τις Έρευνες Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ εκτιμάται τώρα στο 24,2% του εργατικού δυναμικού. Η άνοδος του ποσοστού ανεργίας συνοδεύεται από μεταβολές στη σύνθεση των ανέργων, ως προς το φύλο, την ηλικιακή διάρθρωση και το εκπαιδευτικό επίπεδο. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ κατά την περίοδο το 60% των ανέργων ήταν γυναίκες, το ποσοστό αυτό υποχώρησε στο 49,8% το 3 ο 3μηνο 12. Παράλληλα, τον Νοέμ. 12 αυξήθηκε αλματωδώς το ποσοστό ανεργίας των νέων στο κλιμάκιο ηλικιών 15-24% στο 61% (Νοέμ. 11: 50,1%, Νοέμ. 09: 27,6%) επί του αντίστοιχου εργατικού τους δυναμικού. Ειδικότερα, 404 χιλ. άνεργοι είναι ηλικίας ετών, ενώ το εργατικό δυναμικό σε αυτές τις ηλικίες ανέρχεται στις 910,2 χιλ. Επίσης, στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 36,2% (Νοέμ. 11: 28,9%, Νοέμ.09: 13,6%) και στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία αυξήθηκε στο 23,3% του αντίστοιχου εργατικού δυναμικού. Κατά γεωγραφικές περιοχές το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας εντοπίσθηκε στην Αττική (Νοέμ. 12: 29%, Νοέμ. 11: 21,7%) και ακολουθούν Ήπειρος-Δυτική Μακεδονία (Νοέμ. 12: 28,2%, Νοέμ. 11: 22,2%), η Μακεδονία και Θράκη (Νοέμ. 12: 27,2%, Νοέμ. 11: 22,5%), η Θεσσαλία- Στερεά Ελλάδα (Νοέμ. 12: 26,7%, Νοέμ. 11: 20,9%), η Πελοπόννησος-Δυτική Ελλάδα-Ιόνια Νησιά (Νοέμ. 12: 24.5%, Νοέμ. 11: 17,9%), η Κρήτη (Νοέμ. 12: 21,1%, Νοέμ. 11: 18,3%) και τα νησιά του Αιγαίου (Νοέμ. 12: 20,1%, Νοέμ. 11: 12,8%). Δείκτες Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Ο ΔΝΠ υποχώρησε κατά -9,6% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 12 από -15,5% τον Νοέμ. 12 και -8,8% τον Δεκ. 11. Εξάλλου, το 2012 ως σύνολο ο ΔΝΠ μειώθηκε κατά -8,1% σε ετήσια βάση, έναντι της αύξησής του κατά +1,8% το Ειδικότερα, η πτώση των εξαγωγικών παραγγελιών κατά -10,5% τον Δεκ. 12 οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην πτώση κατά -22,1% των παραγγελιών του κλάδου κλωστοϋφαντουργικών υλών και επίσης κατά -21,9% του κλάδου των βασικών μετάλλων. Από την άλλη πλευρά, αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση των εξαγωγικών παραγγελιών τον Δεκ. 12 στους κλάδους: α) των μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού κατά 53,9%, μετά την πτώση τους κατά -25,9% τον Δεκ. 11, β) των ηλεκτρονικών υπολογιστών κατά 14,2% από -20,2% τον Δεκ. 11, και γ) μηχανοκίνητων οχημάτων κατά 11,3%, μετά την πτώση τους κατά -18,8% τον Δεκ. 11. Επίσης, ενθαρρυντική είναι η αύξηση των εξαγωγικών παραγγελιών χημικών προϊόντων κατά +6,6%, μετά τη μείωσή τους κατά -8,8% τον Δεκ. 11 και η μικρή αύξηση κατά +1,8% των εξαγωγικών παραγγελιών ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, μετά την οριακή αύξησή του κατά +0,1% τον Δεκ. 11. Γενικότερα, η μείωση του ΔΝΠ το 2012 προήλθε από τη νέα μεγάλη μείωση των παραγγελιών της εγχώριας αγοράς, κατά -12,0%, μετά την πτώση τους κατά -23,7% το 2011 και τη μείωση κατά -4,8% το 2012 και των εξαγωγικών παραγγελιών, μετά την μεγάλη αύξησή τους κατά 22,3% το Ειδικότερα, αισθητή ήταν η πτώση της ζήτησης από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ κατά -8,4%, ενώ οριακή ήταν η μείωση από τις τρίτες χώρες (-0,4%). Η πτώση των βιομηχανικών παραγγελιών από την εγχώρια αγορά εξακολουθεί να είναι μεγάλη και οφείλεται κυρίως: α) στην πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας που επιδρά στην πτώση των εγχώριων παραγγελιών, κυρίως, στις βιομηχανίες βασικών μετάλλων και κατασκευής προϊόντων από μέταλλο και β) στην σημαντική μείωση των κρατικών παραγγελιών προς στις βιομηχανίες όπως, τα ναυπηγεία, οι αμυντικές βιομηχανίες και άλλες βιομηχανίες που τους έχουν απαγορευτεί οι εξαγωγές λόγω καταδίκης τους από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για παράνομη χρήση κρατικών επιχορηγήσεων. Σημειώνεται ότι ο δείκτης των νέων παραγγελιών (ΔΝΠ) παρακολουθεί σε μηνιαία βάση την εξέλιξη της ζήτησης για βιομηχανικά προϊόντα σε ορισμένους από τους κλάδους της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας (για παράδειγμα, δεν συμπεριλαμβάνονται τα τρόφιμα και τα μη μεταλλικά 7

8 ορυκτά) και αποτελεί ένδειξη της εξέλιξης της παραγωγής σε αυτούς τους κλάδους στους επόμενους μήνες. Δεν αντικατοπτρίζει το σύνολο της βιομηχανικής παραγωγής. Επιπλέον, η ανάλυση του δείκτη νέων παραγγελιών κατά αγορά προέλευσης των παραγγελιών δίνει τη δυνατότητα γεωγραφικού εντοπισμού της παρουσίας ζήτησης και συνεπώς συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν την παραγωγή στο αμέσως επόμενο διάστημα. Ο δείκτης εκτιμάται κατ αξία και οι μεταβολές του μπορεί να οφείλονται σε μεταβολές στις τιμές των προϊόντων. Πιο αντιπροσωπευτικός για το σύνολο της μεταποιητικής βιομηχανίας είναι ο δείκτης κύκλου εργασιών (ΔΚΕ) που αναλύεται στη συνέχεια. Ο ΔΚΕ στη Βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς μειώθηκε κατά -2,5% σε ετήσια βάση τον Δεκ. 12, έναντι αύξησής του κατά +2,4% τον Δεκ. 11. Το 2012 ο ΔΚΕ αυξήθηκε κατά +3,2% σε ετήσια βάση, μετά την αύξησή του κατά +7,1% το Σημειώνεται ότι στο ΔΚΕ συμπεριλαμβάνονται όλοι οι κλάδοι της βιομηχανίας, ακόμη και τα τρόφιμα και άλλοι κλάδοι που δεν συμπεριλαμβάνεται στο ΔΝΠ. Η μείωση του ΔΚΕ τον Δεκ. 12 προέκυψε παρά τη μεγάλη αύξηση κατά +40,8% του ΔΚΕ στην εξωτερική αγορά (Δεκ. 11: -2,0%) και οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην πολύ μεγάλη υποχώρηση του ΔΚΕ στην εγχώρια αγορά κατά -23,5% τον Δεκ. 12, μετά την αύξησή του κατά +1,6% τον Δεκ. 11. Η μεγάλη πτώση του ΔΚΕ εγχώριας αγοράς τον Δεκ. 12 οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη πτώση των παραγγελιών των κλάδων: (1) των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα κατά -38,9%, έναντι της αύξησής τους κατά 40,2% τον Δεκ. 11 (επίπτωση στην πτώση του δείκτη κατά -10,55 π.μ.), (2) των μη μεταλλικών ορυκτών κατά -34,2% (επίπτωση στην πτώση του δείκτη κατά -2,7 π.μ.), έναντι της πτώσης τους κατά -46,5% τον Δεκ. 11, (3) των ηλεκτρονικών υπολογιστών κατά -44,6% από -63,5% τον Δεκ. 11 και του λοιπού εξοπλισμού μεταφορών κατά -69,7% έναντι -92,8% τον Δεκ. 11. Σημειώνεται η αύξηση των παραγγελιών εγχώριας αγοράς τον Δεκ. 12 στα χημικά προϊόντα ήταν +4,3%, από -31,0% τον Δεκ. 11, στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό (+41,8), από -22,6% τον Δεκ. 11 και στα βασικά μέταλλα (+6,2%) από -27,4% τον Δεκ. 11. Επίσης, στα τρόφιμα και στα ποτά η πτώση των παραγγελιών εγχώριας αγοράς τον Δεκ. 12 ήταν σχετικά μικρή κατά -3,9% και -6,3% αντίστοιχα (Δεκ. 11: -9,3% και -14,2% αντίστοιχα). Η μεγάλη αύξηση του ΔΚΕ εξωτερικής αγοράς τον Δεκ. 12 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πολύ μεγάλη αύξηση των εξαγωγικού κύκλου εργασιών του κλάδου των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα κατά 128,6% από πτώση κατά -15,1% τον Δεκ. 11, αλλά αξιοσημείωτη αύξηση σημειώνει και ο εξαγωγικός κύκλος εργασιών των ακόλουθων κλάδων: μηχανήματα και είδη εξοπλισμού (Δεκ. 12: +45,7%, μετά την πτώση τους κατά -25,3% τον Δεκ. 11), ξύλο και φελλός (Δεκ. 12: +26,6%, Δεκ. 11: -22,5%), μη μεταλλικά ορυκτά (Δεκ. 12: +20,5%, Δεκ. 11: +3,0%), χημικά προϊόντα (Δεκ. 12: +14,0%, Δεκ. 11: -2,7%). Όσον αφορά το 2012 ως σύνολο, η αύξηση του ΔΚΕ στη βιομηχανία κατά 3,2% οφείλεται στην πτώση του κατά -6,0% στην εγχώρια αγορά (2011: -2,3%) και στη σημαντική αύξηση του ΔΚΕ εξαγωγών κατά +20,2% που αντιστοιχεί σε οριακή αύξηση κατά +0,8% στη ΖτΕ (2011: 19,6%) και σε αύξησή του κατά +30,2% στις χώρες εκτός της Ζώνης του Ευρώ (2011: 23,2%). Τιμές Εισροών και Εκροών και Παραγωγή και Εμπορία Αγροτικών Προϊόντων: Επιδείνωση των όρων εμπορίου σημειώθηκε στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας to Ειδικότερα, ο ρυθμός μεταβολής των τιμών των αγροτικών προϊόντων ήταν αρνητικός κατά -5,1% το 2012, έναντι οριακής αύξησης κατά +0,9% το 2011, ενώ οι τιμές που καταβάλλουν οι παραγωγοί για τις εισροές αυξήθηκαν κατά +2,6% σε ετήσια βάση το 2012, έναντι +8,8% το Ειδικά στο 4 ο μηνο 12 οι όροι εμπορίου χειροτέρευσαν κατά πολύ, καθώς οι τιμές των αγροτικών προϊόντων που απολαμβάνουν οι παραγωγοί (εκροές) μειώθηκαν κατά -7,9% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά -4,6% στο 4 ο 3μηνο 11, ενώ οι καταβαλλόμενες τιμές (εισροές) αυξήθηκαν κατά +4,4% (4 ο 3μην 11: +6,6%). Η δυσμενής αυτή εξέλιξη στις τιμές και στην παραγωγή των αγροτικών προϊόντων οδηγεί σε νέα μείωση το κατά κεφαλήν αγροτικού εισοδήματος και κατά το Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, το πραγματικό κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα στην Ελλάδα εκτιμάται ότι μειώθηκε κατά -2,0% το 2012, έναντι μείωσής του κατά -5,3% και -4,3 το 2011 και Στην αρνητική αυτή εξέλιξη συνέτεινε και η μείωση των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα, που δεν αντισταθμίστηκε με την επιδιωκόμενη εξάλειψη των διαρθρωτικών στρεβλώσεων που επιβαρύνουν την ελληνική αγροτική παραγωγή. Εξελίξεις στην αγορά ακινήτων: Η ελληνική αγορά ακινήτων βρίσκεται σε μεγάλη κρίση επί πέντε (5) κατά σειρά έτη. Η κρίση αυτή επιδεινώθηκε δραματικά το 2012 όπως φαίνεται από τα ακόλουθα: α) Από την εκτιμώμενη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -30,6% το Επιπλέον, η πτώση του όγκου των εκδοθεισών αδειών οικοδομών κατά περίπου -32,5% το 2012, συνεπάγεται νέα πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες, άνω του -20,0%, και το Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες θα διαμορφωθούν σε επίπεδα κάτω των 5,0 δις το 2013 (σε σταθερές τιμές 2005) από 6,1 δις το 2012 και 26,1 δις το 2007 (πτώση κατά -81% σε 5-έτη). β) Από την εκτιμώμενη πτώση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) στον τομέα των κατασκευών στα 3,65 δις σε τρέχουσες τιμές το 2012, από 16,3 δις το 2006 και από 8,63 δις το Έτσι, η πτώση της ΑΠΑ στις κατασκευές ανέρχεται στο -77,6% έναντι του 2006 και στο επίσης σημαντικό -57,7% έναντι του γ) Από την τεράστια πτώση του αριθμού και της αξίας των 8

9 συναλλαγών επί ακινήτων (κατοικιών, καταστημάτων, γραφείων, οικοπέδων και αγροτεμαχίων) κατά -48% και κατά -45.5% αντίστοιχα το 2012 έναντι του 2011 και κατά -83,3% και -81,2% αντίστοιχα έναντι του Πίνακας. Δείκτης συμβολαίων αγοραπωλησίας ακινήτων (κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, οικόπεδα, αγροτεμάχια) με παράσταση Δικηγόρου: Αθήνα (ΔΣΑ) και τιμές ακινήτων Τιμές Ακινήτων Αριθμός Συμβολαίων Συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων Δείκτης Αξία Αριθμού Συμμβολαίων Συμβολαίων Δείκτης Αξίας Συμβολαίων %Δ Δείκτης ,0 100, ,3% 2,9% 77,7 97, ,4% 12,5% 78,8 109,2 5,90% ,0% 2,3% 70,9 106,7 1,70% 100, ,0% 28,3% 58,1 76,5 3,70% 96, ,3% 20,8% 48,7 60,6 4,70% 91, ,1% 43,0% 32,1 34,5 5,50% 86, ,0% 45,5% 16,7 18,8 11,70% 76,6 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Η ανωτέρω ουσιαστική διακοπή των συναλλαγών στην ελληνική αγορά ακινήτων συνέβη το 2012 παρά το ότι κατά το έτος αυτό σημειώθηκαν οι ακόλουθες πολύ σημαντικές εξελίξεις: Πρώτον, το 2012 επιταχύνθηκε η πτώση των τιμών των κατοικιών και άλλων ακινήτων, ως ακολούθως: Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕλλάδος, τιμές των διαμερισμάτων (παλαιών και νέων) μειώθηκαν σημαντικά, κατά -11,7% το 2012 στο σύνολο της χώρας, έναντι μείωσής τους κατά -5,5% το 2011, κατά -4,7% το 2010 και κατά -3,7% το Μεγαλύτερη ήταν η πτώση των τιμών των διαμερισμάτων στη Θεσσαλονίκη (2012:-13,7%, 2011:-6,8%) και ακολουθούν η Αθήνα (2012:-11,8%, 2011: 6,4%), οι εξοχικές περιοχές (2012: -11,4%, 2011:-4,4%) και άλλες μεγάλες πόλεις (2012:-10,9%, 2011:-4,1%). Γενικά, η πτώση των τιμών των οικιστικών ακινήτων εκτιμάται στο τέλος του 2012 στο -23,4% έναντι του Δείκτες Αγοράς Κατοικιών (2007=100) προσφορά ακινήτων (ιδιαίτερα παλαιών) από ιδιοκτήτες που είτε έχουν ανάγκη να ρευστοποιήσουν ένα μέρος της ακίνητης περιουσίας τους για να καλύψουν τρέχουσες οικονομικές τους ανάγκες στην περίοδο της κρίσης, ή προσπαθούν να πουλήσουν ακίνητα για να αποφύγουν την υπέρμετρα υψηλή φορολογία ακινήτων το 2013, όπου προβλέπεται να επιβληθούν επί των ακινήτων τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικοί φόροι (βλέπε την σχετική ανάλυση σε προηγούμενα Εβδομαδιαία Δελτία). Ωστόσο, αυτή η αυξανόμενη προσφορά ακινήτων δεν βρίσκει ανταπόκριση από την πλευρά της ζήτησης (παρά την προαναφερθείσα μείωση των τιμών των ακινήτων), με αποτέλεσμα να μιλούν πολλοί σήμερα περί «εγκλωβισμένων» στην αγορά ακινήτων. Προφανώς, η ζήτηση ακινήτων είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη εξαιτίας αφενός της υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνση των ακινήτων το 2013 και αφετέρου των υψηλών (πιθανώς) αντικειμενικών αξιών σε πολλές περιοχές. Γενικά η αγορά ακινήτων επιβαρύνθηκε δυσανάλογα από τον Σεπτέμβριο του 2011 εξαιτίας και της μεγάλης έλλειψης ρευστότητας στην οικονομία και της κάθετης πτώσης των προσδοκιών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για την πορεία της οικονομίας και την εξέλιξη των οικονομικών του κάθε νοικοκυριού και επιχείρησης. Σε κάθε περίπτωση, η ανάγκη για αναζωπύρωση των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων, στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας είναι εκ των ουκ άνευ. Η ανάκαμψη των συναλλαγών στην αγορά αυτή θα συμβάλλει στην ανάκαμψη και των επενδύσεων σε ακίνητα, από τα εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα που διαμορφώνονται σήμερα μετά από 5- έτη συνεχούς πτώσης. Θα συμβάλλει επίσης στην ανάκαμψη και άλλων κλάδων της ελληνικής οικονομίας, των οποίων η δραστηριότητα έχει σήμερα καταποντιστεί εξαιτίας της μεγάλης κρίσης στην αγορά ακινήτων Πηγή: ΤτΕλλάδος Ετήσιες Μεταβολές Τιμών Διαμερισμάτων (αριστερός άξονας) Λόγος Τιμών Διαμερισμάτων/Ενοίκια (δεξιός άξονας) Δείκτης Τιμών Ενοικίων (δεξιός άξονας) I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV Δεύτερον η ανωτέρω σημαντική πτώση των τιμών των ακινήτων πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία η πτώση στις τιμές των ενοικίων ήταν σχετικά χαμηλή. Έτσι, σημειώνεται αξιοσημείωτη και επιταχυνόμενη πτώση του λόγου του δείκτη τιμών των διαμερισμάτων προς τον δείκτη τιμών των ενοικίων, που σηματοδοτεί υψηλότερες αποδόσεις για τους επενδυτές (εγχώριους ή ξένους) που θα επέλεγαν να επενδύσουν σε οικιστικά ακίνητα στην εγχώρια οικονομία (βλ. το Διάγραμμα). Τρίτον, στις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην αγορά ακινήτων υπάρχει μια ταχέως αυξανόμενη Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Στον τομέα της κατανάλωσης, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν οριακά κατά 0,1% σε μηναία βάση τον Ιαν. 13, από +0,5% τον Δεκ. 12, +0,5% τον Νοέμ. 12 και -0,2% τον Οκτ. 12. Οι εξελίξεις αυτές συνεπάγονται αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 4,4% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12. Επιπλέον, ο προσωρινός δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Reuters/ University of Michigan ενισχύθηκε σημαντικά στο 76,3 τον Φεβρ. 13, από 73,8 τον Ιαν. 13 και 72,9 τον Δεκ. 12. Η αύξηση του δείκτη οφείλεται κυρίως στη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Μάλιστα, η βελτίωση του δείκτη θα ήταν ενδεχομένως ακόμη μεγαλύτερη αν δεν αυξανόταν τον προηγούμενο μήνα η τιμή της βενζίνης. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά -0,1% σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 13, μετά την αύξησή της κατά 0,4% τον Δεκ. 12 και 1,4% τον Νοέμ. 12, ενώ σε ετήσια βάση ενισχύθηκε κατά 2,1%. Αντίστοιχα η 9

10 μεταποίηση μειώθηκε κατά -0,4% τον Ιαν. 13 από αύξηση κατά 1,1% τον Δεκ. 12 και 1,4% τον Νοέμ. 12, ενώ σ ετήσια βάση ήταν αυξημένη κατά 1,7%. Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής θα ήταν μεγαλύτερη αν η παραγωγή των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας δεν αυξανόταν κατά 3,5% σε μηναία βάση τον Ιαν. 13. Αυτό οφείλεται στη μεγαλύτερη ζήτηση για θέρμανση τον Ιαν. 13, καθώς οι καιρικές συνθήκες επέστρεψαν στα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα, συγκριτικά με τον Δεκέμβριο 2012, όταν επεκράτησε ασυνήθιστα ήπιο κλίμα και επομένως η ζήτηση για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ήταν περιορισμένη. Στον τομέα των εξωτερικών συναλλαγών, το εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε σημαντικά στα $ 38,5 δις τον Δεκ. 12, από $ 48,6 δις τον Νοέμ. 12, κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης των εξαγωγών της χώρας κατά 2,1% σε μηνιαία βάση. Επίσης, οι καθαρές εισροές κεφαλαίου τον Δεκ. 12 διαμορφώθηκαν σε $ 25,2 δισ. από εισροές $ 29,7 δισ. τον Νοέμ. 12 και έναντι εκροών $ 58,9 δισ. τον Οκτ. 12. Στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν πολύ περισσότερο του αναμενομένου, κατά 27 χιλ. την εβδομάδα έως και διαμορφώθηκαν σε 341 χιλ. Ο μέσος όρος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 352,5 χιλ., εξέλιξη που αντανακλά βελτίωση σημαντική των συνθηκών στη συγκεκριμένη αγορά. ΖτΕ: Επιβεβαιώθηκε η έντονη ύφεση που πλήττει την οικονομία της ΖτΕ, η οποία επηρέασε σημαντικά και τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Ειδικότερα, το ΑΕΠ της ΖτΕ μειώθηκε περισσότερο του αναμενομένου κατά -0,6% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο (μεγαλύτερη πτώση από το 1 ο 3μηνο. 09), από -0,1% το 3 ο. Επίσης, σε ετήσια βάση, η πτώση του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 12 ήταν -0,9%, από -0,6% το 3 ο. Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ το ΑΕΠ είχε μηδενική μεταβολή σε 3μηνιαία βάση στο 4 ο 3μηνο. 12 (αν και αναμένεται τελικά να αναθεωρηθεί προς τα πάνω σε αύξηση κατά 0,1%) και αυξήθηκε κατά 1,9% σε ετήσια βάση. Επίσης, στο Ην. Βασίλειο, η πτώση του ΑΕΠ επιταχύνθηκε στο -0,3% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο (3 ο : +0,9%), ενώ σε ετήσια βάση είχε μηδενική αύξηση. Η ύφεση στη ΖτΕ ήταν έντονη το τελευταίο 3μηνο του 2012 και είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κυρίως η Γερμανία κατέγραψε πολύ μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ από την αναμενόμενη, ενώ στις χώρες της περιφέρειας το ΑΕΠ συνεχίζει να μειώνεται σημαντικά. Το 2012 ως σύνολο, το ΑΕΠ της ΖτΕ μειώθηκε τελικά κατά -0,5%, έναντι αύξησής του κατά 1,5% το 2011, ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει νέα πτώση του ΑΕΠ κατά -0,1% και το Ωστόσο, τα στοιχεία που έχουν ήδη δημοσιευθεί για το 1 ο 3μηνο. 13, όπως ο δείκτης οικονομικού κλίματος και ΡΜΙ δείχνουν ήδη ότι η περίοδος σταδιακής ανάκαμψης της οικονομίας της ΖτΕ, και κυρίως της Γερμανίας, έχει ήδη ξεκινήσει. Ειδικότερα, στη Γερμανία το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -0,6% σε 3μηνιαία βάση το 4 ο, έναντι αύξησης +0,2% το 3 ο, και σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 0,4%. Αναλυτικά στοιχεία δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμα, ωστόσο εκτιμάται ότι η πτώση προήλθε από σημαντική μείωση των εξαγωγών και των επενδύσεων. Το 2012 το ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε κατά 0,9%, ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει περιορισμένη αύξηση κατά 0,6% το 2013, προτού ανακάμψει κατά 1,9% το Στη Γαλλία το ΑΕΠ επίσης μειώθηκε κατά -0,3% σε 3μηνιαία βάση, ενώ οι αναθεωρήσεις του ΑΕΠ τα προηγούμενα 3μηνα δείχνουν ότι η οικονομία εισήλθε τελικά σε ύφεση το 2 ο. Συνολικά το 2012 η οικονομία είχε μηδενική ανάπτυξη. Στην Ιταλία, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -0,9% σε 3μηνιαία βάση και κατά -2,7% σε ετήσια βάση στο 4 ο 3μηνο. 12, ενώ το 2012 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 2,2%. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει και νέα μείωση κατά -1,0% το Στην Ισπανία, το ΑΕΠ μειώθηκε για 6 ο συνεχές 3μηνο, κατά -0,7% σε 3μηνιαία βάση και -1,8% σε ετήσια βάση, επιβεβαιώνοντας την βαθειά ύφεση που έχει εισέλθει η οικονομία, Το 2012 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -1,4% και το 2013 προβλέπεται να μειωθεί κατά-1,45%. Στην Πορτογαλία η πτώση του ΑΕΠ ήταν ιδιαίτερα έντονη κατά -1,8% σε 3μηνιαία βάση στο 4 ο 3μηνο. 12, από -0,9% το 3 ο. Τέλος, στην Ολλανδία, περιορίστηκε η πτώση του ΑΕΠ κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση το τελευταίο 3μηνο 2012, μετά την μεγάλη μείωση κατά -1,0% το 3 ο. Το ΑΕΠ της Ολλανδίας μειώθηκε κατά -0,9% το 2012, λόγω της μείωσης των επενδύσεων κατά -4,7%, αλλά και της κατανάλωσης κατά -1,4%, παρόλο που οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,1%. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει πολύ περιορισμένη αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,2% το Η υψηλότερη της αναμενόμενης αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Δεκ. 12 στη ΖτΕ, δεν εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλει σε συγκράτηση της πτώσης του ΑΕΠ στη ΖτΕ το τελευταίο 3μηνο του Ωστόσο, είναι θετική ένδειξη που πιθανότατα επιβεβαιώνει την έξοδο του κλάδου από την ύφεση. Συγκεκριμένα, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 0,7% σε μηνιαία βάση τον Δεκ. 12, έναντι μεγάλης πτώσης κατά -0,7% τον Νοέμ. 12, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση ήταν -2,4%, από -4,0% τον Νοέμ. 12. Η αύξηση δε της βιομηχανικής παραγωγής σε μηνιαία βάση θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν δεν είχε μειωθεί η παραγωγή προϊόντων ενέργειας κατά -1,2% (Νοέμ. 12: -1,3%). Το 4 ο η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε τελικά κατά -2,4%, έναντι αύξησης κατά 0,2% το 3 ο και υπολογίζεται ότι είχε αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ 0,5 π.μ. Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες, συγκράτηση της πτώσης της παραγωγής σημειώθηκε σε ετήσια βάση στη Γερμανία (Δεκ. 12: -0,7%, Νοέμ. 12: -3,3%), τη Γαλλία (Δεκ. 12: -2,1%, Νοέμ. 12: -3,7%), την Ιταλία (Δεκ. 12: -6,6%, Νοέμ. 12: -7,7%), ενώ στην Ιρλανδία, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,9%, έναντι μείωσης -5,5% τον Νοέμ. 12. Στην Ισπανία και την Πορτογαλία συνεχίζεται η έντονη πτώση της παραγωγής κατά -6,9% και -4,0% αντίστοιχα. Στον εξωτερικό τομέα, το εμπορικό ισοζύγιο της ΖτΕ συνεχίζει να είναι σημαντικά πλεονασματικό στα 11,7 10