Θέματα Επιστημολογίας. Ρένια Γασπαράτου

Transcript

1 Ρένια Γασπαράτου

2 Αισθητηριακή Αντίληψη γιατί είναι τόσο σημαντική; τι εννοούμε με τον όρο; εμπειρία αισθητηριακή εμπειρία

3 Αισθητηριακή Αντίληψη (perception) γνωστική δεξιότητα πηγή γνώσης μέθοδος ελέγχου πεποιθήσεων

4 Αισθητηριακή Αντίληψη Δεδομένα από: όραση ακοή όσφρηση αφή γεύση Ποια αίσθηση δεν θα θυσιάζατε με τίποτα;

5 Αισθητηριακή Αντίληψη ο σύνδεσμός μας με τον κόσμο κοινός νους: αντιλαμβάνομαι ευθέως τον κόσμο με τις αισθήσεις μου προβλήματα;

6 Αισθητηριακή Αντίληψη ο σύνδεσμός μας με τον κόσμο πηγή πλάνης

7 Αισθητηριακή Αντίληψη κάθε μία από τις αισθήσεις μας δίνει διαφορετικά δεδομένα τα αισθητηριακά όργανα καθενός μας μπορεί να λειτουργούν διαφορετικά και να μας δείχνουν έναν διαφορετικό κόσμο η αντιληπτική μας εμπειρία, ακόμα και σε περιπτώσεις ορθής αίσθησης, επηρεάζεται από παράγοντες όπως το χρώμα, το φόντο, το σχήμα, η προοπτική κ.λπ. διαφορετικές εμπειρίες και θεωρητικές προδιαθέσεις επηρεάζουν τι βλέπουμε ή τι ακούμε η προσοχή και η εστίαση επηρεάζει επίσης την αισθητηριακή εμπειρία

8 Αισθητηριακή Αντίληψη H αισθητηριακή εμπειρία δεν είναι αξιόπιστη πηγή γνώσης (ρασιοναλιστές, π.χ. Πλάτωνας, Descartes κ.α.)

9 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου Rene Descartes ( ) αναξιοπιστία των αισθήσεων προτεραιότητα στις ιδέες του ορθού λόγου (ρασιοναλισμός) πρότυπο επιστήμης: μαθηματικά η ( πραγματική ή επιστημονική ) γνώση είναι η γνώση που βασίζεται σε αναγκαίες λογικές αρχές

10 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου Αναζήτηση των πρώτων αρχών του λόγου ώστε να θεμελιώσουμε την ανθρώπινη γνώση Σαφήνεια καθαρότητα: να βασιστούμε μόνο στο αυτονόητο Ανάλυση: να διαχωρίζουμε κάθε πρόβλημα σε τόσα μέρη όσα είναι απαραίτητα για την κατανόησή του Αφαίρεση: να δομήσουμε ένα σύστημα γνώσεων μέσα από λιγοστούς πρώτους κανόνες ή αξιώματα Ταξινόμηση: να φτιάξουμε ένα πλήρες οικοδόμημα των γνώσεων μας

11 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου Πώς θα αναζητήσουμε τις πρώτες αρχές του λόγου (μέθοδος) Στο υποκείμενο, μέσω της εποπτείας ( με τον οφθαλμό του νου μας ) Στην καθολική αμφιβολία: πλήρης κατεδάφιση όλων των παραδεδομένων

12 Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου Άραγε βλέπω καλά; Αναξιοπιστία των αισθήσεων Μήπως ονειρεύομαι; Γενίκευση της αμφιβολίας Ξέρω κάποιες λογικές αρχές Μήπως όμως κάποιος κακός δαίμονας με απατά; Καθολίκευση της αμφιβολίας Πάντως, σκέφτομαι Άρα υπάρχω: Cogito ergo sum Και εντός μου έχω την ιδέα του τέλειου όντος (Θεού), εγώ ένα ατελές ον Μου την εμφύτευσε ο τέλειος θεός Άρα υπάρχει Κι εφόσον τέλειος, είναι καλός και δεν με εξαπατά. Άρα οι συλλογισμοί μου στέκουν και όλα όσα βλέπω γύρω μου υπάρχουν: Ο Θεός εγγύηση των συλλογισμών μου & του εξωτερικού κόσμου

13 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου Cogito ergo sum? Το «σκέφτομαι» δεν θεμελιώνει ότι υπάρχω. Δείχνει ότι υπάρχει κάποια σκέψη Ακόμα κι αν θεωρήσουμε ότι θα πρέπει να υπάρχει κι ένα υποκείμενο της σκέψης, τι είδους είναι αυτό; Ένα σκεπτόμενο ον, ένα πνεύμα, όχι ένας άνθρωπος Σολιψισμός: αν το μόνο πράγμα που ξέρω με βεβαιότητα είναι τα περιεχόμενα του νου μου, τότε πώς μπορώ να μιλήσω για οτιδήποτε έξω από αυτόν (τον νου μου);

14 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου Ύπαρξη Θεού & κόσμου; Η ύπαρξη δεν συνιστά ιδιότητα Το γεγονός ότι μπορώ να συλλάβω το Χ, δεν συνιστά απόδειξη της ύπαρξής του Το πρόβλημα του καρτεσιανού κύκλου Ο Θεός υπάρχει επειδή μου παρουσιάζεται με σαφήνεια & καθαρότητα Εμπιστεύομαι ό,τι μου παρουσιάζεται με σαφήνεια & καθαρότητα επειδή υπάρχει ο εγγυητής-θεός

15 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου η γνώση ως απόλυτη βεβαιότητα η γνώση ως υποκειμενική βεβαιότητα καθολική αμφιβολία δυϊσμός Μια λάθος στροφή της φιλοσοφίας;

16 (Λογική vs) Αισθητηριακή Αντίληψη Descartes, Μεταφυσικοί Στοχασμοί & Λόγος περί της μεθόδου οι αισθήσεις υποδεέστερες της λογικής: γνωσιολογικά: επισφαλές μέσο για τη γνώση μας οντολογικά: κομμάτι της φθαρτής ύλης μας συμπληρωματικές στη γνώση του κόσμου Εγκαινιάζεται μια μακρά παράδοση ρασιοναλισμού στην ηπειρωτική Ευρώπη της εποχής του διαφωτισμού

17 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) αλλά στην απέναντι όχθη του καναλιού σιγά - σιγά διαμορφώνεται μια εναλλακτική εικόνα περί αισθητηριακής αντίληψης & λογικής φιλοσοφίας επιστήμης (επιστημονικής) γνώσης

18 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) αλλά στην απέναντι όχθη του καναλιού σιγά - σιγά διαμορφώνεται μια εναλλακτική εικόνα προτεραιότητα στην αισθητηριακή αντίληψη η (επιστημονική) γνώση βασίζεται στην αισθητηριακή αντίληψη πρότυπο επιστήμης η φυσική

19 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) αλλά στην απέναντι όχθη του καναλιού σιγά - σιγά διαμορφώνεται μια εναλλακτική εικόνα προτεραιότητα στην αισθητηριακή αντίληψη γιατί εκεί & γιατί τότε; Descartes, Spinoza, Leibnitz Galileo, Boyle, Newton εξελίξεις στην κοινωνία & την πολιτική φιλοσοφία

20 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) αλλά στην απέναντι όχθη του καναλιού σιγά - σιγά διαμορφώνεται μια εναλλακτική εικόνα T. Hobbes J. Locke G. Berkeley D. Hume μα μπορώ να θεμελιώσω την (επιστημονική) γνώση στις αισθητηριακές μου αντιλήψεις;

21 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding John Locke ( ) H υπόθεση περί έμφυτων ιδεών του νου δεν είναι καλά θεμελιωμένη δεν μας χρειάζεται

22 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding Η πρόκληση: να αναλογιστούμε την ανθρώπινη γνωστική ικανότητα και να αποδεχτούμε τους περιορισμούς της Γεννιόμαστε "άγραφοι πίνακες" Οι αισθήσεις μας παρέχουν τα υλικά της γνώσης: τις ιδέες

23 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding Οι αισθήσεις πηγή της γνώσης Όμως, πώς εξηγείται τότε όλη η υπόλοιπη γνώση που έχουμε; Πώς γίνονται οι συνδέσεις ανάμεσα στις ιδέες; Aναστοχασμός (reflection): οι οργανωτικές ικανότητες του νου

24 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding Aισθητηριακή εμπειρία & αναστοχασμός δημιουργούν ιδέες Οι ιδέες αφορούν σχέσεις (π.χ. λευκότερο ) τρόποι (π.χ. τρίγωνο, ευγνωμοσύνη. Μέθοδοι οργάνωσης των υποστάσεων. Συμβάσεις. Συνδυασμοί σκόρπιων και ανεξάρτητων ιδεών που ο νους καταχωρεί μαζί ) υποστάσεις (ιδέες πραγμάτων που υπάρχουν μόνα τους, π.χ. χρυσός, άνθρωπος)

25 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding Aισθητηριακή εμπειρία & αναστοχασμός δημιουργούν ιδέες Οι ιδέες αφορούν σχέσεις (π.χ. λευκότερο ) τρόποι (π.χ. τρίγωνο, ευγνωμοσύνη. Μέθοδοι οργάνωσης των υποστάσεων. Συμβάσεις. Συνδυασμοί σκόρπιων και ανεξάρτητων ιδεών που ο νους καταχωρεί μαζί ) υποστάσεις (ιδέες πραγμάτων που υπάρχουν μόνα τους, π.χ. χρυσός, άνθρωπος)

26 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding Aισθητηριακή εμπειρία & αναστοχασμός δημιουργούν ιδέες

27 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding Aισθητηριακή εμπειρία & αναστοχασμός δημιουργούν ιδέες προτεραιότητα στην αισθητηριακή αντίληψη η (επιστημονική) γνώση βασίζεται στην αισθητηριακή αντίληψη πρότυπο επιστήμης η φυσική Πώς δικαιολογεί ο Locke τους ισχυρισμούς αυτούς;

28 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Locke, An Essay Concerning Human Understanding οι αισθήσεις δίνουν τη μοναδική πρόσβαση στον κόσμο η πρόσβαση αυτή είναι περιορισμένη είμαστε παγιδευμένοι στο πέπλο των ιδεών

29 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Berkeley οι αισθήσεις δίνουν τη μοναδική πρόσβαση στον κόσμο η πρόσβαση αυτή είναι περιορισμένη είμαστε παγιδευμένοι στο πέπλο των ιδεών Οι αισθήσεις παρέχουν ιδέες Οι ιδέες είναι ό,τι υπάρχει

30 Αισθητηριακή Αντίληψη George Berkeley ( ) An Essay towards a New Theory of Vision A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge Three Dialogues between Hylas & Philonous Οι αισθήσεις μου παρέχουν ιδέες Οι ιδέες είναι ό,τι υπάρχει

31 Αισθητηριακή Αντίληψη Berkeley, Three Dialogues between Hylas & Philonous Οι ιδέες είναι τα πράγματα (1. Όλα όσα γνωρίζουμε πως υπάρχουν πρέπει να μπορούν να γίνουν γνωστά) 2. Όλα όσα μπορούν να γίνουν γνωστά πρέπει να μπορούν να γίνουν αισθητά 3. Όλα όσα μπορούν να γίνουν αισθητά πρέπει να μοιάζουν με ιδέες 4. Όλα όσα μοιάζουν με ιδέες πρέπει να είναι ιδέες (μέσα σε κάποιον νου) 5. Όλα τα πράγματα που γνωρίζουμε πως υπάρχουν πρέπει να είναι ιδέες μέσα σε κάποιον νου (των ανθρώπων ή του Θεού)

32 Αισθητηριακή Αντίληψη Berkeley, Three Dialogues between Hylas & Philonous Οι ιδέες είναι τα πράγματα

33 Αισθητηριακή Αντίληψη Berkeley, Three Dialogues between Hylas & Philonous Οι ιδέες είναι τα πράγματα Άρνηση «του κόσμου των φιλοσόφων, όχι των πραγμάτων» Να εμπιστευτούμε τον κοινό νου και τις αισθήσεις μας Ένα αντικείμενο υπάρχει όταν είναι αντιλήψιμο. Esse est percipi Τα αισθητά αντικείμενα δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν εκτός του νου ιδεαλισμός (διαφορά αίσθησης - παραίσθησης;) σκεπτικισμός;

34 Αισθητηριακή Αντίληψη J. S. Mill ( ) έχω πρόσβαση στην αισθητηριακή εμπειρία και μόνο τα εξωτερικά αντικείμενα συνίστανται στις πραγματικές και πιθανές εμπειρίες μας δεν παίρνω θέση για την υφή της πραγματικότητας φαινομεναλισμός

35 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature & An Inquiry concerning Human Understanding David Hume ( ) μια επιστημονική, ενοποιητική θεωρία για τον άνθρωπο στο πρότυπο της θεωρίας του Νεύτωνα Δοκίμιο για τη φύση του ανθρώπου

36 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature Αντιλήψεις (perceptions): 1. εντυπώσεις (impressions): χρονική προτεραιότητα, ζωντάνια 2. ιδέες: αναπαραγωγή εντυπώσεων στη μνήμη, τη φαντασία Η διαφορά έντασης, όχι ποιότητας Η αισθητηριακή εμπειρία είναι το μόνο βέβαιο δεδομένο των πεποιθήσεών μου Όμως τότε, πώς εξηγείται όλη η υπόλοιπη γνώση που έχουμε; Πώς γίνονται οι συνδέσεις ανάμεσα στις αντιλήψεις;

37 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature Η αισθητηριακή εμπειρία είναι το μόνο βέβαιο δεδομένο όλες οι υπόλοιπες πεποιθήσεις που έχω είναι θέμα συνήθειας (φαντασίας, γλώσσας) παρατηρώντας τον εαυτό μου βλέπω ότι κάνω υποθέσεις & συνδέσεις οι συνήθειες αυτές δεν έχουν καμία λογική εγκυρότητα είναι όμως, στη φύση μου

38 Αισθητηριακή Αντίληψη vs Λογική Hume, A Treatise of Human Nature Κάθε αποτέλεσμα έχει μια αιτία 1. Εμπειρία: διαδοχές συμβάντων 2. Εμπειρία: κάποιες τέτοιες διαδοχές εμφανίζουν κανονικότητα 3. Συνήθεια: ο νους συνηθίζει τέτοιες κανονικότητες & τους αποδίδει την ιδιότητα μιας σταθερής σύνδεσης: την αιτιότητα. Μαθαίνει να θεωρεί το πρώτο γεγονός αιτία και να περιμένει το επόμενο ως αποτέλεσμα Αιτιότητα : χωροχρονική συνάφεια + σταθερή σύζευξη (ψυχολογική συνήθεια)

39 Αισθητηριακή Αντίληψη vs Λογική Hume, A Treatise of Human Nature Επαγωγή: από το μερικό στο γενικό το κοράκι α είναι μαύρο το κοράκι β είναι μαύρο το κοράκι γ είναι μαύρο το κοράκι δ είναι μαύρο όλα τα κοράκια είναι μαύρα το κοράκι ε είναι μαύρο το κοράκι στ είναι μαύρο... το κοράκι ν είναι μαύρο

40 Αισθητηριακή Αντίληψη vs Λογική Hume, A Treatise of Human Nature Επαγωγή: από το μερικό στο γενικό

41 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature Η αισθητηριακή εμπειρία είναι το μόνο βέβαιο δεδομένο όλες οι υπόλοιπες πεποιθήσεις που έχω είναι θέμα συνήθειας... παρατηρώντας τον εαυτό μου βλέπω ότι κάνω υποθέσεις & συνδέσεις οι συνήθειες αυτές δεν έχουν καμία λογική εγκυρότητα είναι όμως, στη φύση μου όλη η (επιστημονική) γνώση προέρχεται από γενικεύσεις βάσει συνήθειας

42 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature Η αισθητηριακή εμπειρία είναι το μόνο βέβαιο δεδομένο όλη μου η (επιστημονική) γνώση, όλες μου οι (επιστημονικές) θεωρίες, οι επιστημονικοί νόμοι κ.λπ. προέρχονται από γενικεύσεις βάσει συνήθειας κ.λπ. είναι στη φύση μου να υποθέτω έναν υλικό κόσμο με κανονικότητες o σκεπτικισμός λογικός, αλλά ανενεργός ο νατουραλισμός του Χιουμ ως αντίποδας στον σκεπτικισμό (του) η γνωσιολογία ως περιγραφή, η φιλοσοφία ως επιστήμη

43 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature Η αισθητηριακή εμπειρία είναι το μόνο βέβαιο δεδομένο για τον κόσμο για εμένα

44 Αισθητηριακή Αντίληψη Hume, A Treatise of Human Nature Η αισθητηριακή εμπειρία είναι το μόνο βέβαιο δεδομένο Πώς το δικαιολογεί ο Hume; προτεραιότητα στην αισθητηριακή αντίληψη η (επιστημονική) γνώση βασίζεται στην αισθητηριακή αντίληψη πρότυπο επιστήμης η φυσική

45 Locke, Berkeley, Hume & η μακρά παράδοση του εμπειρισμού

46 Αισθητηριακή Αντίληψη Οι λογικοί θετικιστές A.J. Ayer ( ) Language, Truth, Logic - Γλώσσα, Αλήθεια, Λογική The Problem of Knowledge θεωρία αισθητηριακών δεδομένων (sense data) σήμερα: qualia

47 Το επιχείρημα από την παραίσθηση (argument from illusion), Ayer & λογικοί θετικιστές Συχνές οι περιπτώσεις: ψευδαισθήσεων αντανακλάσεων (όταν κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη), αντικατοπτρισμών (βλέπουμε μια όαση εκεί που υπάρχει μόνο έρημος), διάθλασης (ένα καλάμι μισοβυθισμένο στο νερό δείχνει στραβό ενώ είναι ίσιο) ή διπλωπίας κ.α. Το αντικείμενο της αισθητηριακής μας αντίληψης δεν είναι το υλικό αντικείμενο Αντιλαμβανόμαστε αισθητηριακά δεδομένα (sense data)

48 Το επιχείρημα από την παραίσθηση (argument from illusion), Ayer & λογικοί θετικιστές Ακόμα και σε περιστάσεις όπου δεν έχουμε κανένα λόγο να θεωρήσουμε ότι οι αισθήσεις μας εξαπατούν παρατηρούμε ότι τα ίδια τα αντικείμενα φαίνονται διαφορετικά σε διαφορετικές περιστάσεις (ένα στρογγυλό νόμισμα φαίνεται ελλειπτικό όταν το βλέπει κανείς υπό γωνία, ένα δέντρο μοιάζει μικρό από απόσταση ενώ είναι μεγάλο), ή σε διαφορετικά υποκείμενα Αν αναλογιστούμε τέτοιες περιπτώσεις, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι οι ορθές μας αισθητηριακές εμπειρίες δεν διαφέρουν ποιοτικά από τις απατηλές, καθώς και στις δύο περιπτώσεις αυτό που αντιλαμβανόμαστε άμεσα δεν είναι το υλικό αντικείμενο, αλλά αισθητηριακά δεδομένα.

49 Το επιχείρημα από την παραίσθηση (argument from illusion), Ayer & λογικοί θετικιστές 1. Περιπτώσεις ψευδαισθήσεων, σε περιπτώσεις αντανακλάσεων (όταν κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη), αντικατοπτρισμών (βλέπουμε μια όαση εκεί που υπάρχει μόνο έρημος), διάθλασης (ένα καλάμι μισοβυθισμένο στο νερό δείχνει στραβό ενώ είναι ίσιο) ή διπλωπίας κ.α.: το αντικείμενο της αισθητηριακής μας αντίληψης δεν ταυτίζεται με το υλικό αντικείμενο. 2. -> Τι είναι επομένως εκείνο που αντιλαμβανόμαστε; αισθητηριακά δεδομένα (sense data) 3. Οι περιπτώσεις των ψευδαισθήσεων δεν διαφέρουν ουσιαστικά (ποιοτικά) από τις φυσιολογικές περιπτώσεις: και σε περιστάσεις όπου δεν έχουμε κανένα λόγο να θεωρήσουμε ότι οι αισθήσεις μας εξαπατούν παρατηρούμε ότι τα ίδια τα αντικείμενα φαίνονται διαφορετικά σε διαφορετικές περιστάσεις (ένα στρογγυλό νόμισμα φαίνεται ελλειπτικό όταν το βλέπει κανείς υπό γωνία, ένα δέντρο μοιάζει μικρό από απόσταση ενώ είναι μεγάλο), ή σε διαφορετικά υποκείμενα 4. -> Αν αναλογιστούμε τέτοιες περιπτώσεις, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι οι ορθές μας αισθητηριακές εμπειρίες δεν διαφέρουν ποιοτικά από τις απατηλές, καθώς και στις δύο περιπτώσεις αυτό που αντιλαμβανόμαστε άμεσα δεν είναι το υλικό αντικείμενο, αλλά αισθητηριακά δεδομένα

50 Αισθητηριακή Αντίληψη Οι λογικοί θετικιστές & η θεωρία αισθητηριακών δεδομένων Το επιχείρημα από την παραίσθηση: Αυτό που αντιλαμβανόμαστε άμεσα είναι πάντα το αισθητηριακό δεδομένο Το αισθητηριακό δεδομένο αποτελεί τη θεμέλια λίθο της γνώσης μου για τον κόσμο Τι νέο προσφέρει η θεωρία των αισθητηριακών δεδομένων; Ποιες εμπειριστικές απόψεις συνδυάζει; Τι προβλήματα λύνει; Τι υπαινίσσεται;

51 Αισθητηριακή Αντίληψη Οι λογικοί θετικιστές & η θεωρία αισθητηριακών δεδομένων Το επιχείρημα από την παραίσθηση: Αυτό που αντιλαμβανόμαστε άμεσα είναι πάντα το αισθητηριακό δεδομένο Το αισθητηριακό δεδομένο αποτελεί τη θεμέλια λίθο της γνώσης μου για τον κόσμο αισθητηριακό δεδομένο: κομμάτι ωμής (raw) εμπειρίας αδιαμεσολάβητο από κάθε τύπου ερμηνεία (είτε αυτή έχει προκύψει από τη συνήθεια, τη φαντασία, τη γλώσσα, ) αυτό που βλέπω / ακούω / γεύομαι - σκέτο

52 Αισθητηριακή Αντίληψη Οι λογικοί θετικιστές & η θεωρία αισθητηριακών δεδομένων Το επιχείρημα από την παραίσθηση: Αυτό που αντιλαμβανόμαστε άμεσα είναι πάντα το αισθητηριακό δεδομένο Το αισθητηριακό δεδομένο αποτελεί τη θεμέλια λίθο της γνώσης μου για τον κόσμο η (επιστημονική) γνώση πάντα βασίζεται σε αισθητηριακά δεδομένα

53 Αισθητηριακή Αντίληψη Οι λογικοί θετικιστές & η θεωρία αισθητηριακών δεδομένων Το επιχείρημα από την παραίσθηση: Αυτό που αντιλαμβανόμαστε άμεσα είναι πάντα το αισθητηριακό δεδομένο Το αισθητηριακό δεδομένο αποτελεί τη θεμέλια λίθο της γνώσης μου για τον κόσμο Οι εμπειρικές μου αποφάνσεις πάντα προϋποθέτουν κάτι επιπρόσθετο από τα άμεσα δεδομένα της αισθητηριακής αντίληψής μου Η (επιστημονική) γνώση βασίζεται σε αισθητηριακά δεδομένα, αλλά δεν ταυτίζεται με αυτά

54 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Ρασιοναλισμός: οι αισθήσεις είναι αναξιόπιστες η λογική αποτελεί την πιο αξιόπιστη πηγή γνώσης την πιο αξιόπιστη μέθοδο επικύρωσης κάθε πεποίθησης

55 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) Εμπειρισμός: η αισθητηριακή εμπειρία αποτελεί την πιο αξιόπιστη πηγή γνώσης την πιο αξιόπιστη μέθοδο επικύρωσης κάθε πεποίθησης

56 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) ποια τα προβλήματα του εμπειρισμού; Ο εμπειριστής θεωρεί ότι κατασκευάζουμε την πραγματικότητα από τις αισθητηριακές εμπειρίες μας. Πώς ξέρουμε όμως ότι η κατασκευή μας πράγματι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα;

57 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) ποια τα προβλήματα του εμπειρισμού; Εάν κατασκευάζουμε την πραγματικότητα από τις εμπειρίες μας, τότε πώς ξέρουμε ότι εσύ κι εγώ αναφερόμαστε στην ίδια πραγματικότητα;

58 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) ποια τα προβλήματα του εμπειρισμού; Εάν κατασκευάζουμε την πραγματικότητα από τις εμπειρίες μας, τότε πώς ξέρουμε ότι υπάρχει κάτι έξω από τον νου μας;

59 Αισθητηριακή Αντίληψη (vs Λογική) από τις πιο πάνω θεωρίες για την αντίληψη υπάρχει κάποια που να αποφεύγει τα προβλήματα αυτά; ο ρασιοναλισμός τύπου Ντεκάρτ αποφεύγει τα προβλήματα αυτά; ποιές οι ομοιότητες & οι διαφορές μεταξύ Ντεκάρτ και Λοκ, Μπέρκλευ, Χιούμ, Έιερ;

60 τι θα πάρουμε σπίτι στη μαμά σήμερα; Οι πεποιθήσεις μας βασίζονται στην αισθητηριακή μας αντίληψη, αλλά δεν ταυτίζονται με αυτές Πάντα κάτι μεσολαβεί μεταξύ της αντίληψής μου για το Χ και της απόφανσης μου για το Χ αλλά το γεγονός αυτό δεν είναι βέβαιο ότι απειλεί την πρωτοκαθεδρία της αισθητηριακής αντίληψης

61 σκέφτομαι Πώς εκλαμβάνει την αισθητηριακή εμπειρία ο Descartes, o Locke, o Hume, o Ayer & οι λογικοί εμπειριστές; Τι εννοούμε όταν μιλάμε για αισθητηριακή αντίληψη ; Τι είδους πληροφορίες παίρνω από τις αισθήσεις; Πόσες και τι είδους πεποιθήσεις μου προέρχονται από τις αισθήσεις και μόνο;

62 διαβάζω Γασπαράτου, Αισθητηριακή Αντίληψη. Στο Φιλοσοφία της Γνώσης Quine & Ullian, Παρατήρηση. Στο Ο ιστός της πεποίθησης

63 homework Δείτε το video ( beau_lotto_optical_illusions_show_how_we_see) και απαντήστε (γραπτώς) στην ερώτηση του φύλλου εργασίας: Ο Λόττο ισχυρίζεται ότι η αισθητηριακή μας αντίληψη είναι (διαλέξτε ένα): Α. ως επί το πλείστον αξιόπιστη Β. ως επί το πλείστον αναξιόπιστη Και το υποστηρίζει αυτό με το επιχείρημα ότι (έως 200 λέξεις)

64 Beau Lotto: γιατί έχει σημασία το πλαίσιο ; γιατί αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο όπως τον αντιλαμβανόμαστε; είναι οι αισθήσεις μας απαλλαγμένες από νοητικές κατασκευές ή προκαταλήψεις ; η εκμάθηση της όρασης το δαρβινιστικό επιχείρημα

65 Πηγές και βιβλιογραφικές προτάσεις Nagel, T. (1989). «Πώς γνωρίζουμε τα πράματα». Στο Nagel, T., Θεμελιώδη φιλοσοφικά προβλήματα. Σμίλη. Quine W. V. O. & Ullian J.S. (2002). «Παρατήρηση». Στο Ο ιστός της πεποίθησης. Leader. Russell, B. (2010). Κεφάλαια 2-5, στο Τα προβλήματα της φιλοσοφίας. Αρσενίδη. Cottingham, J. (2003). Φιλοσοφία της επιστήμης Α': οι ορθολογιστές. Πολύτροπον. Woolhouse, R.S. (2003). Φιλοσοφία της επιστήμης Β : Οι εμπειριστές. Πολύτροπον. Επίσης: Ayer, A. J. (1977). Γλώσσα, αλήθεια και λογική. Τροχαλία. Ρενέ Ντεκάρτ (2003). Στοχασμοί περί της πρώτης φιλοσοφίας. Εκκρεμές. Ρενέ Ντεκάρτ. (1976). Λόγος περί της μεθόδου μτφ. Χρ. Χρηστίδης. Αθήνα, Παπαζήσης. Ντέιβιντ Χιουμ (2006). Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση, (βιβλίο Ι). Πατάκης.