ΤΙ ΕIΝΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ; Διαδικασία εκτίμησης μελλοντικών καταστάσεων βασιζόμενη συνήθως σε ιστορικά στοιχεία

Transcript

1 ΤΙ ΕIΝΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ; Διαδικασία εκτίμησης μελλοντικών καταστάσεων βασιζόμενη συνήθως σε ιστορικά στοιχεία Πρόβλεψη μελλοντικών γεγονότων για: Σχεδιασμό, Οργάνωση και Έλεγχο των πόρων Λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων για: Παραγωγή Αποθέματα Προσωπικό Υποδομές

2 ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ; Πολλές επιχειρηματικές αποφάσεις αφορούν μελλοντικούς σχεδιασμούς Οι προβλέψεις προσπαθούν να εντοπίσουν τις μελλοντικές εξελίξεις Γι αυτό, οι προβλέψεις αποτελούν τη βάση για το σχεδιασμό των επιχειρήσεων Μακροπρόθεσμες: προϊόντα, διαδικασίες κ.λ.π. Βραχύ/Μεσοπρόθεσμες: προμήθειες, αποθέματα κ.λ.π. Επειδή οι επιχειρηματικές αποφάσεις λαμβάνονται σε συνεχή βάση Οι προβλέψεις χρειάζονται σε συνεχή βάση

3 ΕΙΔΗ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΣΕ ΒΑΘΟΣ ΧΡΟΝΟΥ Βραχυπρόθεσμες Μέχρι 1 έτος, συνήθως μέχρι 3 μήνες Σχεδιασμός εργασιών, κατανομή αρμοδιοτήτων Μεσοπρόθεσμες Από 3 μήνες έως 3 έτη Πωλήσεις & σχεδιασμός παραγωγής Μακροπρόθεσμες Πέραν των 3 ετών Σχεδιασμός νέου προϊόντος

4 ΒΡΑΧΥ/ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ Μεσο/Μακροπρόθεσμες προβλέψεις αφορούν αποφάσεις της διοίκησης για τον σχεδιασμό προϊόντων Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις αφορούν μεθοδολογίες διαφορετικές από εκείνες των μακροπρόθεσμων Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια από τις μακροπρόθεσμες

5 ΕΙΔΗ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Οικονομικές Προβλέψεις Επιχειρηματικός κύκλος, π.χ. πληθωρισμός, διαθεσιμότητα κεφαλαίων κ.λ.π. Τεχνολογικές Προβλέψεις Ρυθμός τεχνολογικής ανάπτυξης Αποδοχή νέου προϊόντος Προβλέψεις Ζήτησης Πωλήσεις υπάρχοντος προϊόντος

6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Η Πρόβλεψη Βήμα 6 Έλεγχος της πρόβλεψης Βήμα 5 Υπολογισμός της πρόβλεψης Βήμα 4 Επιλογή της μεθόδου πρόβλεψης Βήμα 3 Συλλογή και ανάλυση των δεδομένων Βήμα 2 Προσδιορισμός του χρονικού ορίζοντα Βήμα 1 Προσδιορισμός της ανάγκης για πρόβλεψη

7 ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ Ποιοτικές Μέθοδοι Για περιπτώσεις με ασαφή ή λίγα δεδομένα Νέο προϊόν Νέες τεχνολογίες Προϋποθέτει διαίσθηση και εμπειρία π.χ., πρόβλεψη πωλήσεων στο Internet Ποσοτικές Μέθοδοι Για παγιωμένες περιπτώσεις & όπου υπάρχουν ιστορικά δεδομένα Υπάρχοντα προϊόντα Τρέχουσα τεχνολογία Προϋποθέτει μαθηματικές μεθόδους π.χ. πρόβλεψη πωλήσεων LCD TV s

8 ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Συνήθως βασίζονται στην αξιολόγηση των παραγόντων που επηρεάζουν τη ζήτηση συγκεκριμένου προϊόντος ή υπηρεσίας Δεν απαιτούν ιστορικό του προϊόντος ή της υπηρεσίας και γι αυτό είναι κατάλληλες για νέα προϊόντα ή υπηρεσίες Η φιλοσοφία της μεθοδολογίας χαρακτηρίζεται από διαίσθηση για τα μελλοντικά γεγονότα Η κατάλληλη μεθοδολογία εξαρτάται/καθορίζεται από τον κύκλο ζωής του προϊόντος Εφαρμόσιμη όταν Δεν υπάρχει χρόνος συλλογής στοιχείων Τα δεδομένα είναι ξεπερασμένα (π.χ. λόγω οικονομικών μεταβολών) Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία (π.χ. νέο προϊόν)

9 ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ (συνέχεια) Γνώμες των Ειδικών Συγκερασμός γνωμών των ανωτάτων στελεχών επικουρούμενες και με στατιστικά μοντέλα Μέθοδος Delphi Επιτροπή ειδικών ερωτώμενοι κατ επανάληψη Πληροφορίες Πωλήσεων Πληροφορίες από τους επιμέρους πωλητές συνδυάζονται και εν συνεχεία αξιοποιούνται Επανάληψη της διαδικασίας Έρευνα Αγοράς Καταναλωτών Ερωτήσεις στους καταναλωτές Όλες οι υποκειμενικές μέθοδοι χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι εξαρτώνται από τη γνώμη κάποιου ειδικού.

10 ΓΝΩΜΕΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ Μια επιτροπή διευθυντικών στελεχών και ειδικών συνεργάζονται για να καταλήξουν σε μία κοινά αποδεκτή πρόβλεψη. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Όταν μια επιχείρηση πλασάρει ένα νέο προϊόν, δεν υπάρχουν διαθέσιμα αντικειμενικά στοιχεία πάνω στα οποία να γίνει εκτίμηση της μελλοντικής ζήτησης. Προβλέψεις μπορούν να γίνουν με βάση τις δραστηριότητες της επιχείρησης σε σχέση με την παραγωγή και τον οικονομικό της σχεδιασμό. Οι γνώμες των ειδικών είναι η μοναδική διαθέσιμη τεχνική στην περίπτωση αυτή

11 Η ΜΕΘΟΔΟΣ DELPHI Μια μέθοδος πρόβλεψης παρόμοια με εκείνη της γνώμης των ειδικών, με τη διαφορά ότι τα μέλη της ομάδας μπορούν να εκφράσουν διαφορετικές απόψεις. Δηλαδή κάθε μέλος της ομάδας μπορεί να εκφράσει την προσωπική του άποψη χωρίς να είναι υποχρεωμένο να λογοδοτήσει στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Η μέθοδος αυτή αναπτύχθηκε από την εταιρεία Rand και πήρε το όνομά της από το μυθικό Μαντείο των Δελφών στην Ελλάδα.

12 Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ DELPHI Δημιουργία της ομάδας Delphi Επιλογή του μεσολαβητή (moderator), αρμοδιότητα του οποίου είναι να προσδιορίζει το είδος των προβλέψεων που πρέπει να γίνουν αλλά και να συνοψίζει τα αποτελέσματα των προβλέψεων από τα μέλη της ομάδας. Όταν οι προβλέψεις συμπίπτουν έχει επιτευχθεί ομοφωνία και η διαδικασία ολοκληρώνεται. Εάν κάποιες γνώμες αποκλίνουν, ζητείται από τα μέλη να επαναπροσδιορίσουν τις προβλέψεις τους με βάση την πρώτη τους εκτίμηση. Εάν και μετά την δεύτερη γνωμοδότηση οι απόψεις αποκλίνουν, οι διαφωνούντες καλούνται να δικαιολογήσουν τις απόψεις τους εγγράφως και ανώνυμα. Σημείωση: Η διαδικασία επαναλαμβάνεται έως ότου επιτευχθεί ομοφωνία οπότε ο μεσολαβητής αποφασίσει ότι η διαδικασία ολοκληρώθηκε κατά πλειοψηφία.

13 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Οι πωλητές γνωρίζουν τις επιθυμίες των πελατών Οι καταναλωτές και οι πωλητές δίνουν πληροφορίες για τη μελλοντική ζήτηση Κάθε πωλητής εκτιμάει τις μελλοντικές του πωλήσεις Πληροφορίες λαμβάνονται σε τοπικό και εθνικό επίπεδο Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Οι πωλητές ερωτούν τους πελάτες για να μάθουν τις αναμενόμενες μελλοντικές αγορές τους. Οι προβλέψεις των πωλητών συνοψίζονται από τη διοίκηση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν βάση από την επιτροπή ειδικών ή την ομάδα Delphi.

14 ΕΡΕΥΝΑ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Η έρευνα αγοράς είναι μια συστηματική διαδικασία για τον προσδιορισμό των προτιμήσεων των πελατών σε σχέση με ένα προϊόν ή υπηρεσία διαμέσου μιας δημοσκόπησης. Οι πελάτες ερωτώνται για τις μελλοντικές αγορές Πόσες ώρες θα χρησιμοποιήσετε το Internet την επόμενη εβδομάδα; Οι απαντήσεις συνήθως αποκλίνουν από την πραγματικότητα Δύσκολο να απαντήσει κανείς 1995 Corel Corp.

15 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ Βασίζονται στην υπόθεση ότι η δυναμική που δημιούργησε την προηγούμενη ζήτηση θα εξακολουθεί να ισχύει και στο μέλλον, δηλαδή η ιστορία θα επαναληφθεί Η ανάλυση της προηγούμενης ζήτησης αποτελεί μια καλή βάση για την πρόβλεψη της μελλοντικής ζήτησης Η πλειοψηφία των ποσοτικών μεθόδων εμπίπτουν στην κατηγορία των χρονοσειρών

16 Απλές Μέθοδοι Σύνθετες Μέθοδοι ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ (συνέχεια) Απλός Κινούμενος Μέσος (Simple Moving Average) Σταθμισμένος Κινούμενος μέσος (Weighted Moving Average) Εκθετική Εξομάλυνση (Exponential Smoothing) Γραμμική Παλινδρόμηση (Linear Regression) Εκθετική Εξομάλυνση με Τάση (Exponential Smoothing with Trend) Άλλες Μέθοδοι Οι αντικειμενικές μέθοδοι περιλαμβάνουν: προέκταση του ιστορικού σε σύνθετα μοντέλα πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης.

17 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ (συνέχεια) Χρονοσειρές: Χρησιμοποιούν ιστορικά δεδομένα για την κατασκευή μοντέλων προκειμένου να περιγράψουν (με κάποιο σφάλμα) μελλοντικές συμπεριφορές. Γραμμική Παλινδρόμηση: - Μία μέθοδος προσδιορισμού της σχέσης μεταξύ μιας εξαρτημένης μεταβλητής (ποσοτικοποίηση της πρόβλεψης) και μίας ή περισσοτέρων ανεξάρτητων μεταβλητών (η βάση της πρόβλεψης), π.χ. Πλήθος στεγαστικών δανείων - ύψος επιτοκίων Για την πρόβλεψη των πωλήσεων χρησιμοποιούνται οι κύριοι δείκτες (leading indicators) σαν ανεξάρτητες μεταβλητές, οι τιμές των οποίων είναι γνωστές πριν γίνουν οι πωλήσεις.

18 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ (συνέχεια) Ιστορικά Δεδομένα Περιγράφουν το παρελθόν και το παρόν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προβλέψεις με δύο τρόπους Κατ αναλογία Σαν προέκταση ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΕΧΟΥΝ ΔΥΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ Χρονικώς Εγκάρσια, όπως οι δημοσκοπήσεις ή οι έρευνες αγοράς που γίνονται μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή Χρονοσειρές, όπως είναι οι παρατηρήσεις πάνω σε μία μεταβλητή που συγκεντρώνονται συστηματικά με την πάροδο του χρόνου σε ισαπέχοντα χρονικά διαστήματα.

19 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ (συνέχεια) ΟΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΓΚΑΡΣΙΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΑΤ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Μια έρευνα αγοράς που έγινε στην περιοχή Α τον περασμένο χρόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόβλεψη των πωλήσεων στην περιοχή Β την παρούσα χρονιά, εάν υπάρχουν ομοιότητες στην καταναλωτική συμπεριφορά των δύο περιοχών και δεν υπάρχει διαθέσιμη μελέτη για την περιοχή Β. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η χρήση της αναλογικότητας στην πρόβλεψη μπορεί να διευρυνθεί εάν υπάρχουν διαθέσιμες διάφορες συγκρίσιμες χρονικά εγκάρσιες μελέτες. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις η αναλογικότητα είναι η μοναδική προσέγγιση για πρόβλεψη.

20 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ (Σύνθετες) Ποσοτικές Προβλέψεις Μοντέλα Χρονοσειρών Μοντέλα Συσχετίσεων Κινούμενος Μέσος Εκθετική Εξομάλυνση Προβολή Τάσης Γραμμική Παλινδρόμηση

21 Η ψηφιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού έγινε στο πλαίσιο υλοποίησης της πράξης με τίτλο «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ στο ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ», του Μέτρου 2.2 «Αναμόρφωση Προγραμμάτων Σπουδών - Διεύρυνση Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) κατά 80% και Εθνικούς πόρους κατά 20%.