ΓΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΔΠΙΠΣΩΔΩΝ ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΩΝ ΚΑΤΙΜΩΝ Δ ΜΟΝΑΓΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΔΚΣΡΙΚΟΤ ΡΔΤΜΑΣΟ ΑΠΟΣΟΛΟΤ ΑΠΟΣΟΛΟ Α.Δ.Μ.

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΔΡΓΑΣΗΡΙΟ ΜΔΣΑΓΟΗ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΜΗΥΑΝΙΚΗ Γ/ΝΣΗ: ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΝΙΚΟΛΑΟ ΜΟΤΙΟΠΟΤΛΟ ΓΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΔΠΙΠΣΩΔΩΝ ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΩΝ ΚΑΤΙΜΩΝ Δ ΜΟΝΑΓΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΔΚΣΡΙΚΟΤ ΡΔΤΜΑΣΟ ΑΠΟΣΟΛΟΤ ΑΠΟΣΟΛΟ Α.Δ.Μ.: 4389 ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΜΟΤΙΟΠΟΤΛΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΑΡΜΟΓΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ: ΒΛΑΥΟΚΩΣΑ ΥΡΙΣΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2012

2

3 01. ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ 2. ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ 3. ΔΝΔΡΓΔΙΑΚΟ ΣΟΜΔΑ 4. ΔΡΓΑΣΗΡΙΟ ΜΔΣΑΓΟΗ ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΜΗΥΑΝΙΚΗ 5. Τπεχζπλνο: Καζεγεηήο Μνπζηφπνπινο Νηθφιανο 6. Αξκφδηνο Παξαθνινχζεζεο: Βιαρνθψζηαο Υξίζηνο 7. Σίηινο εξγαζίαο: ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΔΠΙΠΣΩΔΩΝ ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΩΝ ΚΑΤΙΜΩΝ Δ ΜΟΝΑΓΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΔΚΣΡΙΚΟΤ ΡΔΤΜΑΣΟ 8. Ολνκαηεπψλπκν θνηηεηή: Απνζηφινπ Απφζηνινο 9. Αξηζκφο κεηξψνπ: Θεκαηηθή πεξηνρή: Σερληθέο Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο 14. Πεξίιεςε: 11.Ηκεξνκελία έλαξμεο: 1/ Ηκεξνκελία παξάδνζεο: 1/2012 Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ε αέξηα ξχπαλζε ηεο Δπξχηεξεο Πεξηνρήο ηνπ Αιηβεξίνπ (ΔΠΑ) ηεο Δχβνηαο χζηεξα απφ ηελ ππνζεηηθή ρξήζε ελαιιαθηηθψλ θαπζίκσλ ζε ππφ θαηαζθεπή κνλάδα (Νν V) παξαγσγήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. Δηδηθφηεξα, ζεσξήζεθε φηη ε κνλάδα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη σο θαχζηκα Φπζηθφ Αέξην (Φ.Α.), καδνχη, ιηγλίηε θαη ιηζάλζξαθα. Ύζηεξα απφ ηε ρξήζε ησλ πξνγξακκάησλ PAL θαη SURFER, ηα νπνία απνδείρζεθαλ αμηφπηζηα εξγαιεία, ππνινγίζηεθαλ θαη παξνπζηάζηεθαλ νη ζπγθεληξψζεηο ησλ ξχπσλ αλά θαχζηκν. Σα απνηειέζκαηα ηεο εξγαζίαο ππέδεημαλ ην Φ.Α. σο ην πην «πξάζηλν» θαχζηκν κεηαμχ ησλ ππνινίπσλ. 13.Αξηζκφοεξγαζίαο: 15. ηνηρεία εξγαζίαο: Αξ. ειίδσλ: 80 Αξ. Δηθφλσλ: 18 Αξ. Γηαγξακκάησλ: 6 Αξ. Πηλάθσλ: 4 Αξ. Παξαξηεκάησλ: 1 Αξ. Παξαπνκπψλ: 16. Λέμεηο θιεηδηά: Αέξηα ξχπαλζε Μνλάδα παξαγσγήο ξεχκαηνο Καχζηκα PAL-SURFER Δπξχηεξε πεξηνρή Αιηβεξίνπ, Δχβνηα 17. ρφιηα: 18. πκπιεξσκαηηθέο παξαηεξήζεηο: 19. Βαζκφο:

4

5 ΠΡΟΛΟΓΟ ηηο κέξεο καο, είλαη πιένλ επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλν φηη πςειά επίπεδα αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο ζπλδένληαη άκεζα κε πξνβιήκαηα, ηφζν ζηελ αλζξψπηλε πγεία, φζν θαη ζην πεξηβάιινλ. ηηο αζηηθέο πεξηνρέο, φπνπ ζπλήζσο ππάξρεη ζπγθέληξσζε κεγάινπ αξηζκνχ δξαζηεξηνηήησλ, νη πξναλαθεξζείζεο δπζκελείο επηδξάζεηο ιακβάλνπλ ρψξα ζε πνιχ κεγαιχηεξν βαζκφ. Με αθνξκή ηε θαηαζθεπή ηεο πέκπηεο κνλάδνο παξαγσγήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο κε θαχζηκν ην Φ.Α. ζην ηφπν θαηαγσγήο κνπ (Αιηβέξη, Δχβνηα) θαη κε βάζε φζα αλαθέξζεθαλ πξνεγνπκέλσο γηα ηα ζέκαηα πγείαο, γελλήζεθε ε ηδέα ηνπ ζέκαηνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηα πιαίζηα ηεο εξγαζίαο κειεηάηαη ε αέξηα ξχπαλζε ηεο ΔΠΑ ζηε βάζε ππνζεηηθήο ρξήζεο ελαιιαθηηθψλ θαπζίκσλ ζε κνλάδα παξαγσγήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο εηιηθξηλείο επραξηζηίεο κνπ ζε φζνπο βνήζεζαλ ηφζν ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο φζν θαη θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ θαη ζπγθεθξηκέλα πξνο: Σνλ θαζεγεηή, θ. Νηθφιαν Μνπζηφπνπιν, Γηεπζπληή ηνπ Δξγαζηεξίνπ Μεηάδνζεο Θεξκφηεηαο θαη Πεξηβαιινληηθήο Μεραληθήο, γηα ηηο ζεκαληηθέο γλψζεηο πνπ κνπ πξνζέθεξε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ, θαζψο θαη γηα ηε παξνρή ησλ ππνδνκψλ ηνπ εξγαζηεξίνπ γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Σνλ αγαπεηφ θίιν θαη αξκφδην παξαθνινχζεζεο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, θ. Υξίζην Βιαρνθψζηα, γηα ηηο πνιχηηκεο γλψζεηο θαη ηε ζηήξημε πνπ κνπ παξείρε ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ φζν θαη ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο. Σε εξεπλήηξηα ηνπ Δξγαζηεξίνπ Μεηάδνζεο Θεξκφηεηαο θαη Πεξηβαιινληηθήο Μεραληθήο θ. Φξάγθνπ Λία, γηα ηε πνιχηηκε βνήζεηα πνπ κνπ πξνζέθεξε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Σνπο ππφινηπνπο δηδάζθνληεο κνπ γηα ηηο γλψζεηο πνπ κνπ παξείραλ. Σελ νηθνγέλεηα κνπ γηα ηε ζηήξημε πνπ κνπ παξείρε φια απηά ηα ρξφληα. Θεζζαινλίθε, Ιαλνπάξηνο 2012 Απνζηφινπ Απφζηνινο

6

7 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ 1. ΔΙΑΓΩΓΗ Γεληθά ηφρνο Αληηθείκελν Μεζνδνινγία ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Γεσγξαθηθή ζέζε θαη ηζηνξηθά ζηνηρεία Μνξθνινγία θαη ζεηζκηθφηεηα πεξηνρήο Μεηεσξνινγηθά δεδνκέλα Δπηθαλεηαθνί θαη ππφγεηνη πδαηηθνί πφξνη Οηθνζπζηήκαηα ρισξίδαο θαη παλίδαο Αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ θαη απαζρφιεζε Τπνδνκέο Υξήζεηο γεο Τθηζηάκελεο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΑΗ Αιηβεξίνπ πλνπηηθή πεξηγξαθή λέαο κνλάδαο Γηεξγαζία θαχζεο Καχζηκν θαη πξφζζεηα πγθξνηήκαηα άληιεζεο ζαιαζζηλνχ λεξνχ θαη αθαιάησζήο ηνπ πγθξφηεκα απηνληζκέλνπ λεξνχ χζηεκα ςχμεο χζηεκα ιίπαλζεο ηεξεά απφβιεηα Τγξά απφβιεηα ηεξεά απφβιεηα...21 I

8 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 3. ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ Δηζαγσγή Γθανπζηαλφ κνληέιν PAL (Point Area Line) Αξρείν δεδνκέλσλ εηζφδνπ Αξρείν κεηεσξνινγηθψλ παξακέηξσλ Δθαξκνγή ηνπ κνληέινπ Αξρεία Απνηειεζκάησλ Πξνζδηνξηζκφο κεηεσξνινγηθψλ ζπλζεθψλ ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ Δηζαγσγή ρεηηθά κε ην CORINAIR, EMEP Δθηίκεζε ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ Πεηξέιαην, ιηγλίηεο θαη Φ.Α Σερληθέο θαχζεο γηα ιηγλίηε, πεηξειαίνπ θαη Φ.Α Καχζε άλζξαθα (ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα) Καχζε πεηξειαίνπ Καχζε Φ.Α Δθπνκπέο απφ ηε θαχζε Σερλνινγίεο αληηξξχπαλζεο Μέζνδνο ππνινγηζκνχ εθπνκπψλ πληειεζηέο εθπνκπψλ πληειεζηέο εθπνκπψλ ησλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ ρεηηθά κε ην RAINS Σξφπνο ππνινγηζκνχ ησλ εθπνκπψλ Σξφπνο ππνινγηζκνχ ησλ εθπνκπψλ ιηγλίηε θαηά RAINS Σξφπνο ππνινγηζκνχ ησλ εθπνκπψλ καδνχη θαηά ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR II

9 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Σξφπνο ππνινγηζκνχ ησλ εθπνκπψλ Φ.Α. θαηά ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR ζπληειεζηέο εθπνκπψλ αλά θαχζηκν απφ παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο ηνπ ζηαζκνχ πληειεζηέο εθπνκπψλ VOC απφ παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο Σχπνο ππνινγηζκνχ, ζπληειεζηέο δηαδηθαζηψλ ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Γεληθά Αλάιπζε απνηειεζκάησλ απφ ηε ρξήζε Φ.Α Αλάιπζε απνηειεζκάησλ απφ ηε ρξήζε ππξνιηηηθνχ καδνχη χγθξηζε ησλ θνηλψλ ξχπσλ ησλ δχν θαπζίκσλ Αλάιπζε απνηειεζκάησλ Γεληθά Αλάιπζε απνηειεζκάησλ απφ ηε ρξήζε Φ.Α Αλάιπζε απνηειεζκάησλ απφ ηε ρξήζε καδνχη Αλάιπζε απνηειεζκάησλ απφ ηε ρξήζε ιηγλίηε Αλάιπζε απνηειεζκάησλ απφ ηε ρξήζε ιηζάλζξαθα χγθξηζε ησλ θνηλψλ ξχπσλ ησλ θαπζίκσλ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ...71 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ I...75 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 79 III

10

11 ΔΙΑΓΩΓΗ 1. ΔΙΑΓΩΓΗ 1.1 Γεληθά ηηο κέξεο καο, παξαηεξείηαη κηα ζπζζψξεπζε ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ ζε ζρεηηθά κηθξέο πεξηνρέο εληφο ησλ αζηηθψλ ζπγθξνηεκάησλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη πεξηζζφηεξεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ζηηο νπνίεο θπξίαξρν ξφιν θαηαιακβάλνπλ ε παξαγσγή θαη ρξήζε ελέξγεηαο, ζπλνδεχνληαη απφ εθπνκπέο αεξίσλ ξχπσλ, κε ζπλέπεηα ηελ ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Η ξχπαλζε ζε αζηηθφ επίπεδν απνηειεί ηελ αηηία εκθάληζεο γηα έλα θάζκα πξνβιεκάησλ, ζεκαληηθφηεξα εθ ησλ νπνίσλ ζεσξνχληαη ν θίλδπλνο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία ιφγσ ηεο εηζπλνήο ζσκαηηδίσλ θαη αέξησλ ξχπσλ, ε επηηάρπλζε ηεο δηάβξσζεο θαη ππνβάζκηζεο ησλ πιηθψλ, ε θαηαζηξνθή ηζηνξηθψλ κλεκείσλ θαη θηεξίσλ, θαζψο θαη ε θαηαζηξνθή ρισξίδαο εληφο θαη γχξσ απφ ηηο πφιεηο. Πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ απηά ηα πξνβιήκαηα, απαξαίηεηε είλαη ε γλψζε ησλ επηπέδσλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ ξχπσλ, ψζηε λα πξνζδηνξηζηνχλ θαη λα εθαξκνζηνχλ απνδνηηθέο καθξνπξφζεζκεο ζηξαηεγηθέο πεξηνξηζκνχ ηεο αέξηαο ξχπαλζεο,(γνθνπνχινπ Παζραιίηζα, 2009). Οη ζεκαληηθφηεξεο απεηιέο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία, εμαηηίαο ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο, ζρεηίδνληαη κε ηα πςειά επίπεδα ζπγθεληξψζεσλ ησλ αησξνχκελσλ ζσκαηηδίσλ (PM 2,5, PM 10 ) θαη ηνπ ζπλφινπ ησλ αησξνχκελσλ ζσκαηηδίσλ (TSP). Γεπηεξεπφλησο, θίλδπλνη γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία ζρεηίδνληαη κε ηα πςειά επίπεδα κνλνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (CO), ησλ δηνμεηδίσλ ηνπ αδψηνπ (NO 2 ) θαη ηνπ ζείνπ (SO 2 ). ηελ πξαγκαηηθφηεηα, έλα κεγάιν θνκκάηη ηνπ επξσπατθνχ πιεζπζκνχ εθηίζεηαη ζε επίπεδα ξχπαλζεο πςειφηεξα απφ ηηο ηηκέο φξηα/ζηφρνπο γηα αξθεηνχο απφ ηνπο πξναλαθεξζέληεο ξχπνπο αλά πεξηνρή, εηδηθά ζε πεξηνρέο γχξσ απφ βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ζε αζηηθέο ραξάδξεο, (Γνθνπνχινπ Παζραιίηζα, 2009). 1.2 ηόρνο ηξαηεγηθφ ζηφρν ηεο εξγαζίαο απνηειεί ε κειέηε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα ζηελ ΔΠΑ ζηε βάζε ηεο ρξήζεο ελαιιαθηηθψλ θαπζίκσλ ζε κνλάδα παξαγσγήο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο εθηηκψληαη ηα επίπεδα ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ αέξησλ ξχπσλ NO x, SO 2, PM 2,5, PM 10 θαη TSP, θαζψο θαη ηα ζεκεία ζηε πεξηνρή πνπ ζα εκθαληζηνχλ νη κέγηζηεο, κέζεο θαη ειάρηζηεο ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ ξχπσλ απηψλ αλά θαχζηκν. Γηα ηελ εθπιήξσζε ηνπ πξναλαθεξζέληνο ζηφρνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ πιεξνθνξίεο γηα ηα ππφ κειέηε θαχζηκα (Φ.Α., καδνχη, ιηγλίηε θαη ιηζάλζξαθα), ηφζν απφ δηαζέζηκεο κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (ΓΔΗ, 2008), φζν θαη απφ βηβιηνγξαθηθή αλαδήηεζε (νδεγφο EMEP/CORINAIR 2007). Οη ζπγθεθξηκέλεο πεγέο αμηνπνηήζεθαλ σο δεδνκέλα εηζφδνπ γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ ππνινγηζηηθνχ εξγαιείνπ πνηφηεηαο αέξα PAL. Απφ ην PAL εμήρζεζαλ ηα 1

12 ΔΙΑΓΩΓΗ απνηειέζκαηα ησλ πξνβιέςεσλ ησλ ηηκψλ (κέγηζησλ, κέζσλ θαη ειάρηζησλ) ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ ξχπσλ γηα ην θάζε θαχζηκν θαζψο θαη ησλ ζεκείσλ πνπ εκθαλίδνληαη. Με ηε βνήζεηα ηνπ πξνγξάκκαηνο SURFER έγηλε εηθνλνπνίεζε ησλ ηηκψλ πνπ πξναλαθέξζεθαλ. 1.3 Αληηθείκελν ην δεχηεξν θεθάιαην πεξηγξάθεηαη ε πεξηνρή ηνπ Αιηβεξίνπ. Καηά ηε πεξηγξαθή παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία γηα ηε γεσγξαθηθή ηεο ζέζε, ηελ ηζηνξία ηεο, ηε κνξθνινγία θαη ηε κεηεσξνινγία ηεο. Αθφκε, ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ζην αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ ηεο αιιά θαη ζηνηρεία πνπ «θσηνγξαθίδνπλ» ηε πινπηνπαξαγσγηθή θαηάζηαζε ηεο. Σέινο, γίλεηαη κηα πιήξεο πεξηγξαθή ησλ εγθαηαζηάζεσλ ησλ ππαξρνπζψλ ειεθηξνπαξαγσγηθψλ κνλάδσλ (ΓΔΗ) θαζψο θαη ηεο λέαο Μνλάδνο πλδπαζκέλνπ Κχθινπ (ΜΚ), ε νπνία είλαη ππφ εμέηαζε ζηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία. Σν ηξίην θεθάιαην επηθεληξψλεηαη ζην πξφγξακκα PAL (Point Area Line) πνπ είλαη θαη ην βαζηθφ εξγαιείν ηεο εξγαζίαο γηα ηελ εθηίκεζε/πξφβιεςε ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ ξχπσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, αλαθέξνληαη γεληθά ζηνηρεία γηα ην πξφγξακκα, ην είδνο ησλ δεδνκέλσλ εηζφδνπ πνπ πξέπεη λα δνζνχλ ζε απηφ ψζηε λα κπνξέζεη λα εμαγάγεη απνηειέζκαηα θαη ηέινο ε κνξθή ησλ αξρείσλ ησλ απνηειεζκάησλ. ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα θαη ε ζρεηηθή βηβιηνγξαθηθή αλαδήηεζε, ηα νπνία ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζην PAL γηα ηελ εμαγσγή ησλ απνηειεζκάησλ. Έηζη, βάζε απηνχ, γίλεηαη κηα αλαθνξά ζηνλ νδεγφ (EMEP/CORINAIR 2007) πνπ ηειηθά ρξεζηκνπνηήζεθε αιιά θαη ηνπ ηξφπνπ ππνινγηζκνχ ησλ δεδνκέλσλ απφ ην ζπγθεθξηκέλν νδεγφ. Δπηπιένλ, παξνπζηάδνληαη ηξφπνη θαχζεο ησλ 4 ππφ εμέηαζε θαπζίκσλ θαζψο θαη νη κέζνδνη αληηξξχπαλζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην θαζέλα. Σέινο, γίλεηαη κηα ζπγθεληξσηηθή παξνπζίαζε ησλ δεδνκέλσλ, ηφζν απφ ηε βηβιηνγξαθία φζν θαη απφ ηηο δηαζέζηκεο πεξηβαιινληηθέο κειέηεο, (ΓΔΗ). ην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ PAL εηθνλνπνηεκέλα κε ηε βνήζεηα ηνπ πξνγξάκκαηνο SURFER. Σα απνηειέζκαηα πνπ εμήρζεζαλ απφ ην θεθάιαην απηφ αθνξνχλ, φπσο θαη ν ζρνιηαζκφο ηνπο, ηα δεδνκέλα πνπ πάξζεθαλ απφ ηηο πεξηβαιινληηθέο κειέηεο ηεο ΓΔΗ (ΓΔΗ, 2008) αιιά θαη απφ ηε βηβιηνγξαθηθή αλαδήηεζε (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). ην έθην θεθάιαην παξαηίζεληαη ηα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα ζηα νπνία θαηαιήγεη ε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία. Σέινο, ζην παξάξηεκα I παξνπζηάδνληαη νη πξάμεηο πνπ έγηλαλ ζην θεθάιαην 4 θαηά ηε πξνζπάζεηα εχξεζεο ησλ ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ. 2

13 ΔΙΑΓΩΓΗ 1.4 Μεζνδνινγία Βαζηθφ εξγαιείν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, φπσο πξναλαθέξζεθε, απνηειεί ην πξφγξακκα PAL. Με ηε ρξήζε ηνπ PAL εμάγνληαη ηξία αξρεία απνηειεζκάησλ γηα ην θάζε θαχζηκν, ην αξρείν «PAL.OUT», ην αξρείν «hou.pointsrc» θαη ην αξρείν «ave.pointsrc». Σν πξψην αξρείν πεξηέρεη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ, ην δεχηεξν αξρείν πεξηέρεη ηα απνηειέζκαηα ηνπ κνληέινπ γηα θάζε ζεκείν ππνινγηζκνχ (ζε κg/m 3 ) θαη γηα θάζε κηα απφ ηηο κεηεσξνινγηθέο θαηαζηάζεηο θαη ην ηξίην αξρείν πεξηέρεη ηηο κέζεο ζπγθεληξψζεηο πνπ ππνιφγηζε ην κνληέιν γηα θάζε ζεκείν ππνινγηζκνχ (ζε κg/m 3 ), βάζεη ησλ κεηεσξνινγηθψλ θαηαζηάζεσλ. Γεδνκέλα εηζφδνπ ζηελ ππφ κειέηε πεξίπησζε απνηεινχλ νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ (g/s) αλά ξχπν αλά θαχζηκν (ΓΔΗ, 2008 θαη EMEP/CORINAIR Emission Inventory Guidebook, 2007), ην χςνο ηεο θακηλάδαο, ε ζεξκνθξαζία εμφδνπ ηνπ θαπζαεξίνπ (ΓΔΗ, 2008 θαη Ληγλφο Ισάλλεο, 2007), ε νγθνκεηξηθή παξνρή ησλ θαπζαεξίσλ απφ ηε θακηλάδα, ζπληεηαγκέλεο ηεο θακηλάδαο (ΓΔΗ, 2008). Δπηπιένλ, ηα ζεκεία ππνινγηζκνχ ζπγθεληξψζεσλ (receptors), ην χςνο ησλ ζεκείσλ ππνινγηζκνχ θαη ηέινο ην αξρείν κεηεσξνινγηθψλ παξακέηξσλ ηνπ έηνπο 2010 (ΓΔΗ). Υξεζηκνπνηήζεθαλ νη πην πξφζθαηνη δηαζέζηκνη κεηεσξνινγηθνί παξάκεηξνη απφ απηνχο ηεο κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ηεο ΓΔΗ (2008). Έηζη, κε ηα ζπγθεθξηκέλα δεδνκέλα πξνθχπηνπλ ηα πξνεγνχκελα 3 αξρεία αλά ξχπν γηα θαζέλα απφ ηα 4 θαχζηκα θαη αλά κήλα ηνπ έηνπο Απφ ηα απνηειέζκαηα ηνπ «ave.pointsrc» πνπ αθνξνχλ ηηο κέζεο ζπγθεληξψζεηο (κg/m 3 ) αλά ξχπν αλά θαχζηκν θαη αλά κήλα ππνινγίδνληαη κε ηε βνήζεηα ηνπ πξνγξάκκαηνο excel νη κέζεο ζπγθεληξψζεηο αλά ξχπν γηα θαζέλα θαχζηκν γηα ην ζχλνιν ηνπ έηνπο Ύζηεξα, ρξεζηκνπνηείηαη ην πξφγξακκα SURFER γηα ηελ απεηθφληζε ηνπο, θαζψο θαη ε ρξήζε ράξηε ηεο πεξηνρήο, ψζηε λα δηαπηζησζνχλ ηα ζεκεία πνπ εκθαλίδνληαη νη κέγηζηεο, κέζεο θαη ειάρηζηεο ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ αλά ξχπν γηα ην θάζε θαχζηκν. Έπεηηα, αθνινπζεί ζρνιηαζκφο ησλ ζπγθεληξψζεσλ γηα ην θάζε ξχπν αλάινγα κε ηηο ηηκέο θαη ησλ ζεκείσλ εκθάληζεο ηνπο. 3

14

15 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ 2. ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ 2.1 Γεσγξαθηθή ζέζε θαη ηζηνξηθά ζηνηρεία Ο Αηκνειεθηξηθφο ηαζκφο (ΑΗ) Αιηβεξίνπ βξίζθεηαη επί ηεο παξαιίαο Καξάβνπ ηνπ Αιηβεξίνπ ηνπ δήκνπ Κχκεο-Αιηβεξίνπ. Ο δήκνο Κχκεο-Αιηβεξίνπ, κε έδξα ην Αιηβέξη, αλήθεη δηνηθεηηθά ζηε πεξηθεξεηαθή ελφηεηα Δπβνίαο ηεο πεξηθέξεηαο ηεξεάο Διιάδαο. ηε πεξηνρή Αιηβεξίνπ ππάξρνπλ ελδείμεηο χπαξμεο δσήο απφ ηε λενιηζηθή επνρή θαη απφ ηελ επνρή ηνπ ραιθνχ. ηε θιαζζηθή πεξίνδν θνληά ζην Αιηβέξη, ζηε πεξηνρή ηνπ Καξάβνπ ππήξρε ε θψκε ηεο Δξέηξηαο Σακχλαη, φπνπ θαη ν λαφο ηνπ Σακχλαηνπ Απφιισλα ζχκθσλα κε ηνλ αξραίν γεσγξάθν ηξαβψλα, ελψ ζηελ ίδηα πεξηνρή ν ιεμηθνγξάθνο ηέθαλνο Βπδάληηνο αλαθέξεη ηελ χπαξμε ιαηξείαο ηνπ Σακπλαίνπ Γηφο. Τπάξρνπλ πνιιέο ελδείμεηο αξραίνπ ηππνδξφκνπ θαη δηεμαγσγήο αξκαηνδξνκηψλ θαηά ηηο ενξηέο πξνο ηηκή ηνπ Απφιισλα. ηελ ειιελνξσκατθή επνρή ε αθκή ηεο πεξηνρήο ζπλερίδεηαη πξάγκα πνπ απνδεηθλχεηαη απφ ηε ινπηξηθή εγθαηάζηαζε (ζέξκεο) πνπ απνθαιχθζεθε ζην ρψξν ηνπ ΑΗ. Οη ζέξκεο απνθαιχθζεθαλ θαηά ηελ αλαζθαθηθή έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε ηε πεξίνδν κε αθνξκή εξγαζίεο επέθηαζεο ηνπ δηνηθεηεξίνπ. Οη ρψξνη ηνπο εθηείλνληαη παξαηαθηηθά ζε έλαλ άμνλα κήθνπο 30 m κε πξνζαλαηνιηζκφ Α-Γ. Πεξηιακβάλνπλ ηνπο βαζηθνχο ρψξνπο ελφο ινπηξνχ, δειαδή ην απνδπηήξην θαη ηνπο ρψξνπο ηνπ ςπρξνχ, ηνπ ριηαξνχ θαη ηνπ ζεξκνχ ινπηξνχ. Σα δάπεδα ηνπο κεξηθέο θνξέο δηαθνζκνχληαλ κε ςεθηδσηά. Η είζνδνο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο βξηζθφηαλ ζηελ λνηηαλαηνιηθή γσλία. Απφ ηελ επνρή ηνπ Βπδαληίνπ ππάξρεη ε Κφθθηλε εθθιεζία ε νπνία νλνκάζηεθε έηζη ιφγσ ηεο θφθθηλεο πέηξαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε σο δνκηθφ πιηθφ. Απφ ηελ επνρή ηεο Δλεηνθξαηίαο θαη ησλ ηππνηψλ ζψδεηαη θάζηξν ζε ιφθν χςνπο 170 m πνπ βξίζθεηαη ζηε πεξηνρή Μπιάθη λνηηναλαηνιηθά ηνπ Αιηβεξίνπ, θαζψο θαη ν πχξγνο ζηε ζέζε Μαηζνπθέια ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο ΓΔΗ. Σν 1823 ην θαηέιαβαλ ηα ειιεληθά ζηξαηεχκαηα ηνπ Κξηεδψηε αιιά ην εγθαηέιεηςαλ ζηα ρέξηα ηνπ Οκέξ Μπέε ηεο Καξχζηνπ ην Ννέκβξην ηνπ ίδηνπ ρξφλνπ. Σν 1830 αξρίδεη ε πξψηε ζπζηεκαηηθή έξεπλα ζηα ιηγληηνθφξα θνηηάζκαηα ηεο πεξηνρήο θαη ην 1873 πξαγκαηνπνηείηαη ε πξψηε εμφξπμε. ηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα ν ιηγλίηεο θάλεη δηάζεκν ην Αιηβέξη ζε φιε ηελ Διιάδα. Οη αξραίεο ζηνέο εμφξπμεο ηνπ ιηγλίηε επεθηείλνληαη θαη κεηαηξέπνληαη ζε ιηγληησξπρεία. Σν 1917 ηδξχεηαη ε Αλψλπκνο Δηαηξεία Αλζξαθσξπρείσλ Αιηβεξίνπ κε ζθνπφ ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ πινχζηνπ ιηγληηνθφξνπ νξίδνληα ηεο πεξηνρήο. Δθκεηαιιεπφηαλ θπξίσο ηα θνηηάζκαηα ηεο πεξηνρήο ηνπ Καξάβνπ. Η εηαηξία δελ αζρνινχληαλ κφλν κε ηελ εμφξπμε αιιά θαη κε ηε θαηεξγαζία ηνπ. Αο ζεκεησζεί φηη ην θνίηαζκα είρε ρακειή πεξηεθηηθφηεηα ζε ζείν θαη ηέθξα. Μεγάιε ήηαλ ε παξαγσγή 5

16 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ κπξηγθέησλ πςειήο ζεξκαληηθήο απφδνζεο, ελψ απφ ηελ απφζηαμε ιηγλίηε παξαγφηαλ θπξίσο πγξφπηζζα θαη άιια ρεκηθά πξντφληα θαη πξψηεο χιεο γηα βηνκεραληθή ρξήζε. Απφ ηε ζηηγκή εθείλε ην Αιηβέξη ζα πάξεη ηε θπζηνγλσκία κηαο βηνκεραληθήο πφιεο. Σε θπζηνγλσκία απηή ηε δηαηεξεί κέρξη θαη ζήκεξα. Σν 1951 ε ΓΔΗ εμαγφξαζε ηελ Δηαηξία Αλζξαθσξπρείσλ Αιηβεξίνπ θαη εγθαηέζηεζε ζηε πφιε αηκνειεθηξηθφ ζηαζκφ, ν νπνίνο άξρηζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ην θαινθαίξη ηνπ Ο ζηαζκφο απηφο δηέζεηε δχν ειεθηξνπαξαγσγηθέο κνλάδεο ηζρχνο 40 ΜW ε θάζε κία, ελψ είρε ζπλνιηθή εηήζηα απφδνζε 600 ΜWh. Σν εξγνζηάζην απαζρνινχζε 1600 άηνκα, θπξίσο θαηνίθνπο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο εθ ησλ νπνίσλ νη 1100 ήηαλ ιηγληησξχρνη, πνπ εξγάδνληαλ ελαιιαζζφκελνη αλά ηξείο νκάδεο ζε νθηάσξεο βάξδηεο φιν ην εηθνζηηεηξάσξν, Σν 1968 μεθίλεζε ε θαηαζθεπή αθφκε 2 κνλάδσλ (150 MW ε θάζε κηα), (ΓΔΗ, 2008). 2.2 Μνξθνινγία θαη ζεηζκηθόηεηα πεξηνρήο Σν κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ δήκνπ Κχκεο-Αιηβεξίνπ αλαπηχζζεηαη ζε νξεηλφ αλάγιπθν, κε κέηξηεο έσο ηζρπξέο θαηά ηφπνπο θιίζεηο. ηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ νηθηζκψλ Αγ.Λνπθά θαη Αγ.Ισάλλε απαληάηαη ραξαθηεξηζηηθή ινθψδεο κνξθνινγία, ελψ νη πεδηλέο εθηάζεηο θαηαιακβάλνπλ πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ζην ζχλνιν ηεο πεξηνρήο. Ο θάκπνο ηνπ Αιηβεξίνπ είλαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο πεδηάδεο ηεο πεξηνρήο, εθηείλεηαη θπξίσο αλαηνιηθά θαη λφηηα ηεο πφιεο ελψ κηθξφηεξεο έθηαζεο πεδηλέο πεξηνρέο ζπλαληψληαη ζηηο θνηιάδεο κεηαμχ ησλ νηθηζκψλ Αγ.Λνπθά θαη Αγ.Ισάλλε, βνξείσο ηνπ νηθηζκνχ Πξάζηλν, αιιά θαη ζηηο παξφρζηεο πεξηνρέο ηεο ιίκλεο Γχζηνπ. ηηο νξεηλέο πεξηνρέο ηνπ δήκνπ νη κνξθνινγηθέο θιίζεηο είλαη εληνλφηεξεο θαη θπκαίλνληαη κεηαμχ 30%-60%. Δληφο ηεο ιεθάλεο Κχκεο-Αιηβεξίνπ ε κνξθνινγία γίλεηαη επηφηεξε θαη νη θιίζεηο δελ ππεξβαίλνπλ ην 7% κε 8%. ηηο πεδηλέο πεξηνρέο (θάκπνο Αιηβεξίνπ θιπ) ην αλάγιπθν είλαη ζρεδφλ επίπεδν θαη νη θιίζεηο θπκαίλνληαη ζην 1 % κε 2 %. Όζνλ αλαθνξά ηε ζεηζκηθφηεηα ηεο πεξηνρήο θαηαηάζζεηαη ζηε δψλε ρακειφηεξνπ επηθηλδπλφηεηαο (δψλε Ι) απφ ηηο ηξείο δψλεο πνπ ρσξίδεηαη ε ρψξα, ζχκθσλα κε ηνλ Διιεληθφ Αληηζεηζκηθφ Καλνληζκφ (Δ.Α.Κ 2003). Με ζπληειεζηή ζεηζκηθήο επηηάρπλζεο α=0,16 θαη κε ηχπν ππνινγηζκνχ ηεο ζεηζκηθήο επηηάρπλζεο εδάθνπο Α=α*g. Όπνπ g ε επηηάρπλζε ηεο βαξχηεηαο θαη Α ε ζεηζκηθή επηηάρπλζε ηνπ εδάθνπο, (ΓΔΗ, 2008). 2.3 Μεηεσξνινγηθά δεδνκέλα Σα δηαζέζηκα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα γηα ηε πεξηνρή πξνέξρνληαη απφ ην Μεηεσξνινγηθφ ηαζκφ Αιηβεξίνπ (ΜΑ) πνπ αλήθεη ζηε ΓΔΗ. Σν αξρείν ησλ κεηεσξνινγηθψλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ην πξφγξακκα PAL. Απφ ηα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα πξνθχπηνπλ, εθηφο ησλ άιισλ, ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηε πεξηνρή γηα ην έηνο Έηζη, ζχκθσλα κε απηά, (ΓΔΗ). 6

17 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Θεξκνθξαζία: ε κέζε εηήζηα ζεξκνθξαζία αλέξρεηαη ζε 18,05 0 C, ελψ ε εηήζηα κέγηζηε ζεξκνθξαζία αλέξρεηαη ζε 38 0 C. Η εηήζηα ειάρηζηε αλέξρεηαη ζε -1,1 0 C Τγξαζία: ε κέζε εηήζηα πγξαζία αλέξρεηαη ζε 68,20%, ελψ ε κέγηζηε εηήζηα πγξαζία αλέξρεηαη ζε 100%. Η εηήζηα ειάρηζηε αλέξρεηαη ζε 8,8% Άλεκνη: ε κέζε εηήζηα ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ αλέξρεηαη ζε 2,97 m/s, ε εηήζηα κέγηζηε ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ αλέξρεηαη ζε 13,5 m/s. Η εηήζηα ειάρηζηε ηαρχηεηα αλέξρεηαη ζε 0 m/s Γηεχζπλζε αλέκνπ: ε κέζε επηθξαηνχζα δηεχζπλζε ηνπ αλέκνπ είλαη ε λνηηναλαηνιηθή 2.4 Δπηθαλεηαθνί θαη ππόγεηνη πδαηηθνί πόξνη Η θχξηα πδξνινγηθή ιεθάλε ηεο πεξηνρήο ηνπ Αιηβεξίνπ έρεη έθηαζε 114 km 2. Σν δπηηθφ θαη βφξεην φξην ηεο ζπκπίπηεη κε ηε θνξπθνγξακκή ηνπ εξβνπλίνπ κέρξη ην ρσξηφ Παλαγηά θαη απφ εθεί πξνο Παξακεξείηεο-Γαβαιά. Απφ ζρεηηθέο κεηξήζεηο πξνθχπηεη φηη ην ζχλνιν ηεο πξνζπίπηνπζαο πνζφηεηαο λεξνχ ζηελ επηθάλεηα ηεο πδξνινγηθήο ιεθάλεο είλαη αλέξρεηαη ζε 80,2 x 10 6 m 3. Απφ ηα m 3 λεξνχ ηα m 3 δηεηζδχνπλ ζηα δηάθνξα πεηξψκαηα ηεο πεξηνρήο. Η ππφινηπε πνζφηεηα λεξνχ ξέεη επηθαλεηαθά πξνο ηε ζάιαζζα ή εμαηκίδεηαη. Σν ππθλφ πδξνινγηθφ δίθηπν ζεσξείηαη επαξθέο, ψζηε λα κε παξαηεξνχληαη αμηφινγα θαηλφκελα θαηαζηξνθψλ απφ πιεκκχξεο ζηηο ρακειέο πςνκεηξηθά πεξηνρέο. ηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο ΓΔΗ γεηηληάδεη αλψλπκν ξέκα. Σν ζπγθεθξηκέλν ξέκα έρεη ζπλνιηθή ιεθάλε απνξξνήο 2,4 km 2, ε νπνία απνηειεί ππνιεθάλε ηεο ιεθάλεο ηνπ Αιηβεξίνπ. εκαληηθφ κέξνο ηεο ιεθάλεο ζηα θαηάληε θαηαιακβάλνπλ πεδηλέο εθηάζεηο, ην δε αλάληε ηκήκα ηεο είλαη ινθψδεο. ηε δεθαεηία ηνπ 1950 ε ΓΔΗ πξνέβε ζε κεηαθίλεζε ηεο θνίηεο ηνπ ξέκαηνο ζε ζπλνιηθφ κήθνο πεξίπνπ 435 m κε αλνηρηή επελδπηή δηαηνκή. Γηα λα εμαζθαιηζηεί ε αζθαιήο παξνρέηεπζε πξνο ηε ζάιαζζα ζε κήθνο πεξίπνπ 90 m θαηαζθεχαζε θιεηζηνχο αγσγνχο. ε φηη αλαθνξά ηνπο ππφγεηνπο πδαηηθνχο πφξνπο, ζηε πεξηνρή ππάξρεη πδξνθφξνο νξίδνληαο ν νπνίνο απνηειεί πξαθηηθά θαη ηε θχξηα πεγή πδξνδφηεζεο ησλ γχξσ νηθηζκψλ θαη ησλ αξδεπφκελσλ εθηάζεσλ, κέζσ γεσηξήζεσλ ζηε πεξηνρή ηνπ Αιηβεξίνπ θαη ησλ Θαξνπλίσλ (25-30 km ΒΑ ηνπ Αιηβεξίνπ). Η εθκεηάιιεπζε απηή ηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα έρεη νδεγήζεη ζηελ πθαικχξσζε ηνπ γεγνλφο πνπ ελδέρεηαη λα δεκηνπξγήζεη ζεκαληηθά πξνβιήκαηα ζην κέιινλ. Η πδξνδφηεζε ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Αιηβεξίνπ γίλεηαη απφ γεσηξήζεηο πνπ ππάξρνπλ ζηε πεξηνρή ηνπ Αιηβεξίνπ θαη ζηε πεξηνρή ηνπ ρσξηνχ Θαξξνπλίσλ. Η πνηφηεηα ηνπ λεξνχ δελ είλαη θαιή εμαηηίαο ηεο πθαικχξσζεο. Τπάξρεη δίθηπν αγσγψλ απφ ηα Θαξξνχληα θαη ην Σξαρήιη νη νπνίνη ηξνθνδνηνχλ δχν δεμακελέο βνξείσο ηεο πφιεσο, φπνπ γίλεηαη ξχζκηζε θαη ρισξίσζε ηνπ λεξνχ. Σν θπξίσο δίθηπν ηεο πφιεο απνηειείηαη απφ θεληξηθνχο αγσγνχο (ρπηνζίδεξνο D 10) νη νπνίνη ηξνθνδνηνχλ ην ππφινηπν δίθηπν. Ο Κάξαβνο πδξεχεηαη κε δχν 7

18 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ ζσιήλεο (D 100). Σα θνξηία ζε πεξίπησζε ππξθαγηάο είλαη αλεπαξθή εμαηηίαο ηεο παιαηφηεηαο ηνπ δηθηχνπ, (ΓΔΗ, 2008). 2.5 Οηθνζπζηήκαηα ρισξίδαο θαη παλίδαο Οη θχξηεο θαηεγνξίεο νηθνζπζηεκάησλ ρισξίδαο νη νπνίεο εληνπίδνληαη ζηε πεξηνρή είλαη αγξννηθνζπζηήκαηα θαη ζακλψδε νηθνζπζηήκαηα. ηα αγξννηθνζπζηήκαηα πεξηιακβάλνληαη θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο, πνπ αλαπηχζζνληαη ζηα βφξεηα-βνξεηνδπηηθά ηεο πεξηνρήο θαη νη νπνίεο απνηεινχλ ηκήκα ησλ θαιιηεξγήζηκσλ εθηάζεσλ πνπ εληνπίδνληαη ζηελ επξχηεξε πεδηλή πεξηνρή. ε απηά θπξηαξρνχλ επνρηαθέο θαιιηέξγεηεο ελψ ζε ιίγν κεγαιχηεξα πςφκεηξα ππάξρνπλ αγξνηεκάρηα κε ζρεηηθά εθηεηακέλεο θαιιηέξγεηεο ειηάο. ηα φξηα ησλ αγξνηεκαρίσλ παξαηεξνχληαη θαη είδε απηνθπνχο βιάζηεζεο (ρακειέο πφεο, θαιακηέο θαη θξχγαλα). Δλψ ζηνπο πξφπνδεο ησλ ιφθσλ θαη πςσκάησλ ηεο πεξηνρήο παξαηεξνχληαη θαη εθηάζεηο κε ρέξζα ρσξάθηα πνπ παιηφηεξα θαιιηεξγνχληαλ ζπζηεκαηηθά ελψ ζήκεξα έρνπλ κεηαηξαπεί ζε βνζθφηνπνπο. Οη εθηάζεηο απηέο βξίζθνληαη ζε έλα ζηάδην επνηθηζκνχ απφ ηε θπζηθή βιάζηεζε. Όζνλ αθνξά ζηε παλίδα, γχξσ απφ ηε πεξηνρή κειέηεο δελ ππάξρνπλ εθηάζεηο νη νπνίεο λα ζεσξνχληαη ζεκαληηθέο γηα απηήλ, νχηε εληνπίζηεθαλ ζπάληα είδε πνπ λα απεηινχληαη πξνο εμαθάληζε. Σα είδε πνπ απαληψληαη είλαη είδε επξείαο εμάπισζεο, πξνζαξκνζκέλα λα δηαβηψλνπλ ζε αγξνηνθαιιίεξγηεο, ρεξζφηνπνπο θαη ζε πεξηνρέο κε έληνλε ηελ αλζξψπηλε παξνπζία. Η νξληζνπαλίδα ηεο πεξηνρήο ραξαθηεξίδεηαη θπξίσο απφ είδε πνπ απαληψληαη ζε ζακλψλεο αιιά θαη απφ είδε ηα νπνία εθκεηαιιεχνληαη ηηο αλνηρηέο εθηάζεηο ησλ θαιιηεξγεηψλ, ελψ εληνπίδνληαη ζηελ επξχηεξε πεξηνρή κειέηεο. Αλαθνξηθά κε ηα ζειαζηηθά ζεκεηψλεηαη φηη είδε φπσο ε αιεπνχ, ην θνπλάβη, ν ιαγφο θαη ε λπθίηζα είλαη δπλαηφλ λα εκθαληζηνχλ ζηνπο ιφθνπο θαη ηα πςψκαηα ηεο γχξσ πεξηνρήο. Απφ ηα είδε ακθίβησλ πνπ ππάξρνπλ θπξίσο ζηα ξέκαηα θαη ζηηο πγξφηεξεο ζέζεηο ζηελ πεξηνρή, ην θνηλφηεξν είλαη ν πξαζηλφθξπλνο. Οη εγθαηαζηάζεηο ηεο ΓΔΗ δε βξίζθνληαη εληφο πεξηνρήο ε νπνία λα δηέπεηαη απφ νπνηνδήπνηε θαζεζηψο πξνζηαζίαο. Η κφλε πξνζηαηεπκέλε πεξηνρή είλαη ε ιίκλε Γχζηνο (ΝATURA 2000) ε νπνία βξίζθεηαη ζηα λνηηναλαηνιηθά ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ζε ειάρηζηε απφζηαζε 6,2 km πεξίπνπ, (ΓΔΗ, 2008). 2.6 Αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ θαη απαζρόιεζε Οη εγθαηαζηάζεηο ηεο ΓΔΗ ππάγνληαη δηνηθεηηθά ζηε πεξηθέξεηα ηεξεάο Διιάδαο, εηδηθφηεξα ζηε πεξηθεξεηαθή ελφηεηα Δπβνίαο θαη ζπγθεθξηκέλα ζην Γήκν Κχκεο-Αιηβεξίνπ. Η πεξηθεξεηαθή ελφηεηα Δπβνίαο ζπγθεληξψλεη πεξίπνπ ην 2% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο κε ην πιεζπζκφ ηνπ λεζηνχ λα θηάλεη ηνπο θαηνίθνπο ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ Η έθηαζε ηνπ λεζηνχ αλέξρεηαη ζε km 2. Η έθηαζε ηνπ δήκνπ Κχκεο-Αιηβεξίνπ 8

19 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ αλέξρεηαη ζε 801,21 km 2 ελψ ζπληίζεηαη απφ 45 ηνπηθέο θνηλφηεηεο, 2 δεκνηηθέο θνηλφηεηεο, 5 δεκνηηθέο ελφηεηεο θαη 111 νηθηζκνχο. Όζνλ αθνξά ηελ απαζρφιεζε, δηαρξνληθά παξαηεξείηαη κηα αηζζεηή κεηαηφπηζε απαζρνινπκέλσλ απφ ην πξσηνγελή ηνκέα ζην ηξηηνγελή. ην Αιηβέξη ν ηξηηνγελήο ηνκέαο ζπγθεληξψλεη ην 55,43% ησλ απαζρνινχκελσλ, ν δεπηεξνγελήο ην 33,83% θαη ν πξσηνγελήο ην 4,24%. Γεληθφηεξα, ζην λεζί ηα πνζνζηά ησλ απαζρνινπκέλσλ ζην πξσηνγελή, δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ηνκέα είλαη αληίζηνηρα 16,16%, 29,27% θαη 48,95%, (ΓΔΗ, 2008). Η νηθνλνκία ηεο Δχβνηαο είλαη θαηά θχξην ιφγν αγξνηηθή. Ο πξσηνγελήο ηνκέαο ηα ηειεπηαία ρξφληα παξάγεη θαηά κέζν φξν θάηη πεξηζζφηεξν απφ ην 1/5 ηνπ ζπλνιηθνχ Αθαζάξηζηνπ Πξντφληνο (ΑΔΠ), κε πνζνζηηαία ζρέζε κεηαμχ ηεο θπηηθήο θαη δσηθήο παξαγσγήο λα είλαη ηζνκεγέζεο θαη ίζε κε 50% γηα θάζε ηνκέα παξαγσγήο. Οη θπξηφηεξεο θαιιηέξγεηεο ζην λεζί είλαη ηα δεκεηξηαθά, ηα ακπέιηα, νη ειηέο, ηα φζπξηα, ν θαπλφο θαη ηα νπσξνθφξα δέληξα. Η ρξήζε ηεο γεο ζε αξνηξαίεο θαιιηέξγεηεο αλέξρεηαη ζην 46,2% ηνπ ζπλφινπ θαιιηεξγήζηκεο έθηαζεο ηνπ λεζηνχ ( ζηξέκκαηα), νη δελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο αλέξρνληαη ζην 41%, ε θεπεπηηθή γε ζην 7,2% θαη ε ακπεινθαιιηέξγεηεο ζην 5,6%. ρεηηθά αλεπηπγκέλε είλαη θαη ε θηελνηξνθία ηδίσο ησλ κηθξψλ δψσλ κε ην ζπλνιηθφ αξηζκφ δσηθνχ θεθαιαίνπ ηε ηειεπηαία πεληαεηία λα θπκαίλεηαη ζε ηθαλνπνηεηηθά πςειά επίπεδα. Η αιηεία απνηειεί έλαλ απφ ηνπο παξαδνζηαθνχο ηνκείο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη εζφδσλ γηα ηνπο θαηνίθνπο ηνπ λεζηνχ. ηνλ Δπβντθφ θφιπν αιηεχνληαη κεγάιεο πνζφηεηεο ζαξδέιαο θαη κεηαλαζηεπηηθψλ ςαξηψλ. Τπάξρνπλ θαη κνλάδεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο νη νπνίεο είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζηε πεξηνρή δηαχινπ ησλ Ωξεψλ, ζην Βφξεην θαη Νφηην Δπβντθφ θφιπν. Παξάιιεια ε Δχβνηα έρεη αλεπηπγκέλε θαη ηε βηνκεραλία θαη θαηά θχξην ιφγν ηελ εμνξπθηηθή βηνκεραλία. ηε πεξηνρή ηεο Καξχζηνπ έρνπλ ρσξνζεηεζεί εγθαηαζηάζεηο αηνιηθήο ελέξγεηαο ζπλνιηθήο ηζρχνο 28,8 MW. Δπηπιένλ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζεκαληηθά έξγα ζην λεζί πνπ πεξηιακβάλνπλ ηε θαηαζθεπή δηθηχνπ δηαλνκήο θπζηθνχ αεξίνπ γηα βηνκεραληθνχο πειάηεο αιιά θαη γηα αζηηθή ρξήζε. ην Μπιάθη Δχβνηαο, 5 km έμσ απφ ην Αιηβέξη, βξίζθεηαη εξγνζηάζην παξαγσγήο ηζηκέληνπ Ηξαθιήο ΙΙ ηεο εηαηξίαο ΑΓΔΣ Ηξαθιήο. Ξεθίλεζε λα ιεηηνπξγεί ην 1983 θαη ε εηήζηα παξαγσγή ηνπ ζε ηζηκέλην θαη θιίλθεξ αλέξρεηαη ζε 1,6 θαη 1,7 εθαηνκκχξηα t αληίζηνηρα. Σν ιηκάλη ηνπ εξγνζηαζίνπ κπνξεί λα δερζεί πινία πξνο θφξησζε ρσξεηηθφηεηαο κέρξη t, ελψ ην 90% ηεο παξαγσγήο ηνπ εμάγεηαη, (ΓΔΗ, 2008). 2.7 Τπνδνκέο Σν λεζί ζπλδέεηαη νδηθά κε ηελ ππφινηπε ηεξεά Διιάδα κε δχν γέθπξεο. Η πξψηε είλαη θηλεηή θαη βξίζθεηαη ζην θέληξν ηεο Υαιθίδαο, ελψ ε δεχηεξε είλαη ζηαζεξή θαη βξίζθεηαη ζηηο παξπθέο ηεο πφιεο. Σν νδηθφ δίθηπν ζην λνκφ θαιχπηεη km εθ ησλ νπνίσλ ην δίθηπν 9

20 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ εζληθήο ζεκαζίαο είλαη 230 km, ην επαξρηαθφ είλαη 824 km θαη ην δεκνηηθφ είλαη 720 km. Η Δχβνηα ζπλδέεηαη θαη κε ην θεληξηθφ ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν ηεο ρψξαο κέζσ ηεο γξακκήο Υαιθίδα-Απιίδα-Οηλφε. Σν Αιηβέξη ζπλδέεηαη νδηθά κε ηε Υαιθίδα κέζσ ηεο εζληθήο νδνχ Υαιθίδαο- Λεπνχξσλ. Σν ζπλνιηθφ κήθνο ηεο εζληθήο νδνχ Υαιθίδα-Δξέηξηα-Αιηβέξη είλαη 48 km. Σν Αιηβέξη ζπλδέεηαη κε ηε πεξηνρή ηεο Καξχζηνπ κέζσ ηεο επαξρηαθήο νδνχ Αιηβέξη-Αγ.Λνπθάο-Σξαρήιην- Βξχζε-Κχκε θαη κέζσ ηεο επαξρηαθήο νδνχ Αιηβέξη-Καηαθαιφο-Νενρψξη-Ομχιηζνο- Πιαηάληα-Κχκε. Η επαξρηαθή νδφο Αιηβέξη-Πξάζηλν θαη κέζσ ηνπηθψλ νδψλ νδεγεί ζηε ιίκλε Γχζηνο. ην λεζί ππάξρνπλ έληεθα κεγάια ιηκάληα θαη είλαη ηα εμήο ηεο Υαιθίδαο, ηεο Κχκεο, ηεο Καξχζηνπ, ηνπ Μαξκαξίνπ, ηεο Ληλαξηάο, ησλ ηχξσλ, ηνπ Αιηβεξίνπ, ηεο Δξέηξηαο, ηεο Λίκλεο, ηεο Αηδεςνχ θαη ησλ Ωξεψλ. Λεηηνπξγνχλ θαη ηέζζεξα ζεκεία ειιηκεληζκνχ ηδησηηθψλ επηρεηξήζεσλ, ελψ είλαη εγθαηεζηεκέλα ζηελ Απιίδα ηα λαππεγεία Υαιθίδαο. Σν λεζί εθηφο ηεο νδηθήο ζχλδεζεο κέζσ ησλ δχν γεθπξψλ ζπλδέεηαη κε ηε ηεξεά Διιάδα θαη κε ηε θχξν κέζσ ησλ πνξζκείσλ ησλ πεξηνρψλ Αγ. Μαξίλα-ηχξα, Ραθήλα-Κάξπζηνο, Ωξσπφο-Δξέηξηα, Αξθίηζα-Αηδεςφο, Γιχθα-Αγηφθακπνο, Κχκε-θχξνο. Όζνλ αθνξά ην απνρεηεπηηθφ ζχζηεκα ε πφιε θαη ε επξχηεξε πεξηνρή παιαηφηεξα απνρεηεχνληαλ κε βφζξνπο, ηα ιχκαηα ησλ νπνίσλ ζπγθεληξψλνληαλ κε βπηηνθφξα θαη εθθελψλνληαλ ζηε θαηαβφζξα πνπ ππάξρεη ζηε ζέζε Μεζνλήζη. Απφ ην 1985 ιεηηνπξγεί απνρεηεπηηθφ δίθηπν θαη εγθαηάζηαζε επεμεξγαζίαο ιπκάησλ ζηε ζέζε θάκπνο- Μεζνλήζη θαιχπηνληαο ηα 3/4 ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ Αιηβεξίνπ θαη ησλ γεηηνληθψλ νηθηζκψλ, (ΓΔΗ 2008). 2.8 Υξήζεηο γεο Η ζεκαληηθφηεξε βηνκεραληθή ρξήζε γεο αθνξά ζηνλ πθηζηάκελν ΑΗ Αιηβεξίνπ θαη ζηε βηνκεραλία ηζηκέλησλ Ηξαθιήο. Καηά κήθνο ηεο νδνχ Αιηβεξίνπ-Βέινπο ππάξρνπλ κηθξέο βηνκεραλίεο θαη κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο θαζψο θαη εγθαηαζηάζεηο ρνλδξηθνχ εκπνξίνπ. Παξάιιεια δηαπηζηψλεηαη κία ηάζε επέθηαζεο ηεο βηνκεραλίαο πξνο ηα ΝΑ θαη ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο ηάζε αιιαγήο ηεο γεσξγηθήο ρξήζεο κε ηελ εγθαηάζηαζε κεηαιιείσλ. Δλψ ε ΑΓΔΣ έρεη ηάζεηο επέθηαζεο πξνο Βνξξά θαη πξνο Νφην επί ηεο παξαιίαο. Οη πιεζηέζηεξνη ζηνλ ΑΗ νηθηζκνί είλαη απηνί ηνπ Καξάβνπ, πνπ βξίζθεηαη δπηηθά θαη ηεο Αλζνχπνιεο, πνπ βξίζθεηαη ζηα λνηηναλαηνιηθά. Άιινη νηθηζκνί ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο είλαη ην Αιηβέξη ζηα βνξεηνδπηηθά θαη ην Μπιάθη ζηα λνηηναλαηνιηθά. Η ζπγθέληξσζε ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο επαγγεικαηηθήο ζηέγεο παξαηεξείηαη κφλν ζην θέληξν ηνπ Αιηβεξίνπ θαη κηα δεπηεξεχνπζα ηνπηθνχ επηπέδνπ ζην Κάξαβν. Οη θεληξηθέο ιεηηνπξγίεο ζπγθεληξψλνληαη γξακκηθά ζηε θεληξηθή αξηεξία πην ππθλέο ζην θέληξν θαη πην αξαηέο ζηηο εμφδνπο ηεο πφιεο. Κνηλσθειείο ιεηηνπξγίεο φπσο ζρνιεία, αζιεηηθφ θέληξν θαη θέληξν πγείαο ζπγθεληξψλνληαη ζηα δπηηθά. Δλψ ε δηνίθεζε, νη πνιηηηζηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ε αλαςπρή είλαη 10

21 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ δηάζπαξηεο ζε Αιηβέξη θαη Κάξαβν. Άρηηζηεο πεξηνρέο βξίζθνληαη πεξηκεηξηθά ηεο πφιεο ελψ δελ ππάξρεη ζπγθξφηεζε θαη ηεξάξρεζε ζηηο πνιενδνκηθέο ιεηηνπξγίεο εθηφο απφ ηε βηνκεραλία. Γεληθά παξαηεξείηαη κηα ηάζε εμάπισζεο ηεο θαηνηθίαο ζε ζπνξαδηθή άλαξρε κνξθή θπξίσο πξνο ηα δπηηθά, Ννηηνδπηηθά θαη ην Κάξαβν, (ΓΔΗ, 2008). 2.9 Τθηζηάκελεο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΑΗ Αιηβεξίνπ ηηο πθηζηάκελεο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΑΗ πεξηιακβάλνληαη δχν αηκνειεθηξηθέο κνλάδεο 40 MW ε θάζε κία (πξψηεο κνλάδεο ηδηνθηεζίαο ΓΔΗ), νη νπνίεο είλαη εθηφο ιεηηνπξγίαο απφ ην Γχν αηκνειεθηξηθέο κνλάδεο (Α/Η κνλάδεο ΙΙΙ & ΙV) ηζρχνο 2x150 MW κε ηηο αληίζηνηρεο γελλήηξηεο θαη ηα θπθιψκαηα λεξνχ, αηκνχ, λεξνχ ςχμεο, αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο, αέξα θαχζεο θαη θαπζαεξίσλ. Σέζζεξηο δεμακελέο απνζήθεπζεο καδνχη ζπλνιηθήο ρσξεηηθφηεηαο m 3 (2x m 3 θαη 2x8.000 m 3 ). Οη δχν δεμακελέο ησλ m 3 θαηαζθεπάζηεθαλ πξνο αληηθαηάζηαζε ηξηψλ δεμακελψλ απνζήθεπζεο καδνχη ζπλνιηθήο ρσξεηηθφηεηαο m 3, νη νπνίεο έρνπλ απνμεισζεί. Μία δεμακελή απνζήθεπζεο ληίδει ρσξεηηθφηεηαο 100 m 3. Γχν δεμακελέο εκεξήζηαο θαηαλάισζεο καδνχη ζπλνιηθήο ρσξεηηθφηεηαο 200 m 3. Γχν θαπλνδφρνη χςνπο 110 m θαη 120 m αληίζηνηρα. πζηήκαηα παξαιαβήο θαη δηαθίλεζεο θαπζίκσλ. πγθξνηήκαηα πξνζαγσγήο θαη απαγσγήο ζαιαζζηλνχ λεξνχ, παξαγσγήο αθαιαησκέλνπ θαη απηνληζκέλνπ λεξνχ, δηαρσξηζκνχ λεξνχπεηξειαηνεηδψλ θαη θαηεξγαζίαο πγξψλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ θαη αζηηθψλ ιπκάησλ. Παξάιιεια πεξηιακβάλνληαη αληιηνζηάζηα δηαθίλεζεο θαπζίκσλ, λεξνχ θαη πγξψλ απνβιήησλ, θηίξηα ειέγρνπ ιεηηνπξγίαο επηκέξνπο ηκεκάησλ ηνπ ΑΗ, βνεζεηηθέο εγθαηαζηάζεηο κεραλεκάησλ θαη εμππεξέηεζεο πξνζσπηθνχ. Δλψ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί θαη ιηκεληθά έξγα ππνζηήξημεο ηνπ ΑΗ, (ΓΔΗ, 2008) πλνπηηθή πεξηγξαθή λέαο κνλάδαο Η ππφ θαηαζθεπή Μνλάδα πλδπαζκέλνπ Κχθινπ (ΜΚ), Νν V, πεξηιακβάλεη έλα θχξην εμνπιηζκφ πνπ απνηειείηαη απφ έλαλ αεξηνζηξφβηιν, έλαλ αηκνζηξφβηιν, έλα ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο θαπζαεξίσλ, κία γελλήηξηα, θπθιψκαηα λεξνχ ςχμεο, λεξνχ/αηκνχ, πξναγσγήο αέξα θαχζεο θαη απαγσγήο ησλ θαπζαεξίσλ, ηα ζπζηήκαηα θαπζίκνπ θαη ειέγρνπ-ιεηηνπξγίαο ηεο λέαο κνλάδαο, θαζψο θαη ηνλ απαξαίηεην ζπλνδφ βνεζεηηθφ εμνπιηζκφ. Δπηπιένλ κία κεηαιιηθή θαπλνδφρν χςνπο 45 m θαη δηακέηξνπ 7 m, ζηαζκφ ππνδνρήο θπζηθνχ αεξίνπ. Έλα λέν ζπγθξφηεκα άληιεζεο ηνπ ζαιαζζηλνχ λεξνχ πεξηιακβάλνληαο ηνπο αγσγνχο πξνζαγσγήο, ζχζηεκα θαζαξηζκνχ, αληιηνζηάζηα, αγσγφ απαγσγήο κε ππνζαιάζζην έξγν κεηαθνξάο ηνπ λεξνχ πξνο ην λέν ζπγθξφηεκα κε ηξείο αγσγνχο πξνζαγσγήο δηακέηξνπ 2 m θαη κήθνπο 200 m πεξίπνπ ν θαζέλαο. Γχν λέεο κνλάδεο αθαιάησζεο νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ ζαιαζζηλφ λεξφ γηα ηε παξαγσγή αθαιαησκέλνπ λεξνχ πεξηιακβάλνληαο θαη δεμακελή απνζήθεπζεο ηνπ. Γχν λέα ζπζηήκαηα παξαγσγήο απηνληζκέλνπ λεξνχ κε ξεηίλεο θαη δεμακελή απνζήθεπζεο. Δπηπιένλ, λέν πγθξφηεκα Καηεξγαζίαο Τγξψλ Βηνκεραληθψλ Απνβιήησλ (ΚΤΒΑ) γηα ηε θάιπςε ησλ 11

22 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ αλαγθψλ ηεο λέαο ΜΚ, ζπγθξφηεκα θαηεξγαζίαο αζηηθψλ ιπκάησλ, ινηπέο βνεζεηηθέο εγθαηαζηάζεηο, θαη θηίξηα ειέγρνπ. Όζνλ αθνξά ην ειεθηξηθφ ηκήκα ηεο ΜΚ πεξηιακβάλεη έλα θχξην κεηαζρεκαηηζηή αλχςσζεο ηάζεο ηεο γελλήηξηαο θαη βνεζεηηθφ κεηαζρεκαηηζηή εμππεξέηεζεο απηήο απφ ην δίθηπν ησλ 150 KV, εγθαηαζηάζεηο ζχλδεζεο ησλ παξαπάλσ κεηαζρεκαηηζηψλ. Σέινο, πεξηιακβάλεη θιεηζηνχ ηχπνπ ππνζηαζκφ ησλ 400 KV θαη 150 KV, απφ φπνπ μεθηλνχλ νη γξακκέο κεηαθνξάο γηα ηε θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηεο λέαο ΜΚ θαη ησλ πθηζηακέλσλ Α/Η κνλάδσλ ηνπ ΑΗ, (ΓΔΗ, 2008) Γηεξγαζία θαύζεο Η κνλάδα απνηειείηαη απφ έλαλ αεξηνζηξφβηιν θαη έλαλ αηκνζηξφβηιν ζπλνιηθήο ηζρχνο 416 MW, κηα γελλήηξηα ζπλδεδεκέλε ζηνλ ίδην άμνλα κε ηνπο ζηξνβίινπο θαη έλα ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο θαπζαεξίσλ. Η δηεξγαζία ηεο θαχζεο επεμεγείηαη ζην δηάγξακκα 2.1, πνπ αθνινπζεί ζηε ζπλέρεηα, (ΓΔΗ, 2008) Καύζηκν θαη πξόζζεηα Σν θαχζηκν ηεο λέαο κνλάδαο είλαη ην Φπζηθφ Αέξην (Φ.Α.). Σν Φ.Α. είλαη ην πιένλ θηιηθφ πεξηβαιινληηθά δηαζέζηκν θαχζηκν. Η θαχζε ηνπ δίλεη ακειεηέεο εθπνκπέο ζσκαηηδίσλ θαη δηνμεηδίνπ ηνπ ζείνπ, ελψ γηα ηα νμείδηα ηνπ αδψηνπ ε δηεζλψο ρξεζηκνπνηνχκελε πξαθηηθή, επηβάιιεη ηδηαίηεξα απνηειεζκαηηθφ εμνπιηζκφ θαχζεο, φπσο νη θαπζηήξεο δαθηπιηνεηδνχο δηάηαμεο Dry Low NO x Burners (DLNB). ηνλ ΑΗ Αιηβεξίνπ ην θπζηθφ αέξην παξέρεηαη απεπζείαο απφ ηνλ πξνκεζεπηή (ΓΔΠΑ), κέζσ αγσγνχ ν νπνίνο απνηειείηαη απφ ππφγεην θαη ππνζαιάζζην ηκήκα, ρσξίο λα απαηηνχληαη δαπαλεξέο θαη πςεινχ θηλδχλνπ εγθαηαζηάζεηο απνζήθεπζεο. Σν Φ.Α. νδεγείηαη ζηνπο θαπζηήξεο ηεο λέαο ΜΚ δηακέζνπ ζηαζκνχ ππνδνρήο θπζηθνχ αεξίνπ ζπλδεδεκέλνπ κε ηνλ αγσγφ ηξνθνδνζίαο Φ.Α., θαηφπηλ επεμεξγαζίαο, ηα ζηάδηα ηεο παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα 2.2. Σν ρξεζηκνπνηνχκελν ζηνλ ΑΗ Αιηβεξίνπ Φ.Α. είλαη κίγκα αεξίνπ απφ ηε Ρσζία θαη Αιγεξία. Σππηθή αλάιπζε ησλ δχν ηχπσλ Φ.Α. δίδεηαη ζην πίλαθα 2.1 πνπ αθνινπζεί ζηε ζπλέρεηα. 12

23 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Σν Φ.Α. απφ ην ζηαζκφ ππνδνρήο δηνρεηεχεηαη ( m 3 /h) ζην ζάιακν θαχζεο ηνπ αεξηνζηξνβίινπ (LNB), θαίγεηαη, παξάγνληαο ελέξγεηα θαη θαπζαέξηα. Σα θαπζαέξηα νδεγνχληαη ζην ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο, κέζσ ηνπ νπνίνπ παξάγεηαη αηκφο πςειήο πίεζεο. Ο παξαγφκελνο αηκφο νδεγείηαη ζηνλ αηκνζηξφβηιν φπνπ θαη εθηνλψλεηαη παξάγνληαο επηπιένλ ελέξγεηα. ηε ζπλέρεηα νδεγνχληαη ζηελ αηκφζθαηξα ζε ζεξκνθξαζία 80,5 0 C κέζσ κεηαιιηθήο θαπλνδφρνπ. Ο εθηνλσκέλνο αηκφο ζπκππθλψλεηαη ζην θχξην ςπγείν ηνπ αηκνζηξνβίινπ. Σν ζπκπχθλσκα επηζηξέθεη ζηε δεμακελή ηξνθνδνηηθνχ λεξνχ απφ φπνπ επαλαηξνθνδνηείηαη ζην ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο (θιεηζηφ θχθισκα λεξνχ/αηκνχ). Η ζπλνιηθή αηκνπαξαγσγή είλαη 415,08 t/h. Γηάγξακκα 2.1: Γηεξγαζία θαχζεο Όζνλ αθνξά ηα πξφζζεηα πιηθά, ρξεζηκνπνηνχληαη ηα θάησζη: Γηάιπκα πδξνρισξηθνχ νμένο, πεξηεθηηθφηεηαο 30% θ.β., ηνπ νπνίνπ ε κεηαθνξά πξαγκαηνπνηείηαη κε βπηηνθφξα νρήκαηα. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ηειηθή ξχζκηζε ph ζην ζπγθξφηεκα θαηεξγαζίαο πγξψλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ, θαζψο θαη γηα ην ρεκηθφ θαζαξηζκφ ησλ ζπζηνηρηψλ ειεθηξφιπζεο ζην ζπγθξφηεκα παξαγσγήο θαη έγρπζεο ππνρισξηψδεο λαηξίνπ (NaOCl). Η λέα ΜΚ V ρξεηάδεηαη 4 t εηεζίσο γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηεο 13

24 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Φηιηξάξηζκα Αθχγξαλζε Πξνζέξκαλζε Ρχζκηζε πίεζεο Γηάγξακκα 2.2: ηάδηα επεμεξγαζίαο Φ.Α. Γηάιπκα θαπζηηθνχ λαηξίνπ, πεξηεθηηθφηεηαο 50% θ.β., ηνπ νπνίνπ ε κεηαθνξά πξαγκαηνπνηείηαη κε βπηηνθφξα νρήκαηα. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλαγέλλεζε ησλ αληνληθψλ ξεηηλψλ ζην ζπγθξφηεκα παξαγσγήο απηνληζκέλνπ λεξνχ, θαζψο θαη ηελ αξρηθή θαη ηειηθή ξχζκηζε pη ζην ζπγθξφηεκα θαηεξγαζίαο πγξψλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ. Η λέα ΜΚ V ρξεηάδεηαη 3 t εηεζίσο γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηεο. Αληηθαζαιαησηηθά, ηα νπνία είλαη κε ηνμηθά πνιπκεξή θαξβνμπιηθψλ νμέσλ απνηθνδνκήζηκα απφ ηελ ππεξηψδε αθηηλνβνιία. Η πξνκήζεηα ηνπο γίλεηαη ζε κνξθή ζθφλεο θαη ε ρξήζε ηνπο απνζθνπεί ζηε απνθπγή θαζαιαηψζεσλ ζηνπο απνζηαθηήξεο δεζκεχνληαο ην καγλήζην θαη ην αζβέζηην. Οη αλάγθεο ηνπ λένπ απνζηαθηήξα ζε αληηθαζαιαησηηθά είλαη ηεο ηάμεο ησλ 4 t εηεζίσο Φσζθνξηθφ ηξηλάηξην, ζε ζθφλε, ε κεηαθνξά ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε θνξηεγά νρήκαηα. Υξεζηκνπνηείηαη ζηα θπθιψκαηα αηκνχ-λεξνχ ησλ ιεβήησλ ησλ αηκνειεθηξηθψλ κνλάδσλ θαη ησλ ΜΚ, θαζψο θαη ζε φια ηα θιεηζηά θπθιψκαηα ςχμεο, γηα ηε ξχζκηζε pη θαη ηελ απνθπγή δηαβξψζεσλ θαη επηθαζίζεσλ αιάησλ. Η πνζφηεηα πνπ ρξεηάδεηαη ε ΜΚ είλαη 2 t εηεζίσο Γηάιπκα ακκσλίαο πεξηεθηηθφηεηαο 15% θ.β. Σν δηάιπκα είλαη ζπζθεπαζκέλν ζε πιαζηηθά δνρεία ησλ 30 ή 60 lt θαη κεηαθέξεηαη κε θνξηεγά νρήκαηα. Η ακκσλία ρξεζηκνπνηείηαη αξαησκέλε (καδί κε δηάιπκα θσζθνξηθνχ λαηξίνπ) γηα ηελ επίηεπμε θαηάιιεινπ pη ζην θχθισκα λεξνχ/αηκνχ ησλ ιεβήησλ ησλ Α/Η κνλάδσλ θαη ησλ ιεβήησλ αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο ησλ ΜΚ, πξνο απνθπγή δηαβξψζεσλ θαη επηθαζίζεσλ ζε απηά. Η εηήζηα απαηηνχκελε πνζφηεηα ηεο ακκσλίαο είλαη 250 kg Γηάιπκα ηξηρισξηνχρνπ ζηδήξνπ, ρξεζηκνπνηείηαη ζηε δεμακελή θξνθίδσζεο ηνπ ΚΤΒΑ σο θξνθηδσηηθφ. Η απαηηνχκελε πνζφηεηα εηεζίσο είλαη 5 t 14

25 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Πίλαθαο 2.1: Σππηθή αλάιπζε Ρψζηθνπ θαη Αιγεξηλνχ Φ.Α. ΤΣΑΗ ΠΔΡΙΔΚΣ.% Κ.Ο ΡΩΙΚΟ Φ.Α ΑΛΓΔΡΙΝΟ Φ.Α. Μεζάλην 98 91,2 Αηζάλην 0,6 6,5 Πξνπάλην 0,2 1,1 Βνπηάλην 0,2 0,2 Πεληάλην & βαξχηεξα 0,1 - Άδσην 0,8 1 Γηνμείδην ηνπ άλζξαθα 0,1 - Αλσηέξα ζεξκνγφλνο δχλακε έσο kcal/m έσο kcal/m 3 Πνιπειεθηξνιχηεο ζε κνξθή ζθφλεο, ρξεζηκνπνηείηαη ζηνλ δηαπγαζηήξα ηνπ ΚΤΒΑ. Δηήζηα απαηηνχκελε πνζφηεηα 1 t Γηάιπκα ππνρισξηψδνπο λαηξίνπ, πεξηεθηηθφηεηαο 14% θ.β. Η πξνζζήθε ηνπ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ απνθπγή αλάπηπμεο κηθξννξγαληζκψλ-νζηξαθνεηδψλ ζηηο επηθάλεηεο ησλ θχξησλ ςπγείσλ θαη ησλ ελαιιαθηψλ θιεηζηψλ θπθισκάησλ ςχμεο ησλ κνλάδσλ θαζψο θαη ησλ αγσγψλ θπθινθνξίαο ζαιαζζηλνχ λεξνχ. Δπίζεο ρξεζηκνπνηείηαη ζην ζπγθξφηεκα θαηεξγαζίαο αζηηθψλ ιπκάησλ γηα ηε ρισξίσζε ησλ επεμεξγαζκέλσλ απνβιήησλ. Με εηήζηεο αλάγθεο 350 t Υεκηθφ δεζκεπηηθφ νμπγφλν πνζφηεηαο 1,5 t Τδξνγφλν, ε πξνκήζεηά ηνπ γίλεηαη ζε ζπζθεπαζία ρπηνζηδεξηθψλ θηαιψλ (ησλ 50 lt θαη 150 atm), ε κεηαθνξά ηνπ γίλεηαη κε θνξηεγά νρήκαηα. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ςχμε γελλεηξηψλ πνπ είλαη ζπλδεκέλεο κε ηνπο αηκνζηξνβίινπο θαη αεξηνζηξφβηινπο. Η εηήζηα πνζφηεηα γηα ηε θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηεο ΜΚ είλαη m 3 Ομπγφλν, ε πξνκήζεηα ηνπ νπνίνπ γίλεηαη ζε ζπζθεπαζία θηαιψλ, ε κεηαθνξά ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε θνξηεγά νρήκαηα. Υξεζηκνπνηείηαη θαηά ηηο εξγαζίεο επηζθεπήο εμνπιηζκνχ. Η πνζφηεηα πνπ θαηαλαιψλεηαη εηεζίσο είλαη ηεο ηάμεο 200 m 3 Άδσην, ε κεηαθνξά ηνπ γίλεηαη κε θνξηεγά νρήκαηα. Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πγξά ζπληήξεζε ησλ ιεβήησλ ηνπ ζπλφινπ ησλ κνλάδσλ, θαζψο θαη γηα ηε βαζκνλφκεζε ησλ νξγάλσλ ηνπ ζηαζκνχ. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο ΜΚ V απαηηείηαη πνζφηεηα ηεο ηάμεο ησλ 125 m 3 Αζεηηιίλε, ε εηήζηα πνζφηεηα απαηηείηαη είλαη 80 kg 15

26 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Σα νξπθηέιαηα είλαη ζπζθεπαζκέλα ζε βαξέιηα ησλ 200 kg θαη δνρεία ησλ 20 kg, ε δε κεηαθνξά ηνπο γίλεηαη κε θνξηεγά νρήκαηα. Η λέα ΜΚ V ρξεηάδεηαη 5 t εηεζίσο γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηεο. Σα κεηαρεηξηζκέλα νξπθηέιαηα θαη ιηπαληηθά ζπιιέγνληαη θαη εθπνηνχληαη. ην ζεκείν απηφ γίλεηαη αλαθνξά ησλ θπξηφηεξσλ κέηξσλ πνπ εθαξκφδνληαη ζηηο απνζεθεπηηθέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ζηαζκνχ απνζεθεπηηθέο δεμακελέο ησλ πξφζζεησλ πιηθψλ δηαζέηνπλ αδηαπέξαζηεο ιεθάλεο αζθαιείαο, ρσξεηηθφηεηαο ηνπιάρηζηνλ ίζεο κε ην 100% ηεο αληίζηνηρεο δεμακελήο, ηθαλέο λα θαηαθξαηήζνπλ ην απνζεθεπηηθφ πιηθφ, ζε πεξίπησζε αζηνρίαο ηεο δεμακελήο. Όζνλ αθνξά ηα πξφζζεηα, ηπρφλ δηαξξνέο ζπιιέγνληαη ζε πεξηκεηξηθφ θαλάιη απνζηξάγγηζεο θαη νδεγνχληαη γηα θαηεξγαζία ζην ΚΤΒΑ. Όιεο νη δεμακελέο είλαη εμνπιηζκέλεο κε απηνκαηνπνηεκέλα ζπζηήκαηα ειέγρνπ ζηάζκεο γηα ηελ απνθπγή ελδερφκελεο ππεξπιήξσζεο, (ΓΔΗ, 2008) πγθξνηήκαηα άληιεζεο ζαιαζζηλνύ λεξνύ θαη αθαιάησζήο ηνπ Γηα ηηο αλάγθεο ηεο λέαο κνλάδαο θαηαζθεπάδεηαη λέν ζπγθξφηεκα άληιεζεο ζαιαζζηλνχ λεξνχ παξνρήο θαηά κέγηζην m 3 /h. Σν λέν ζπγθξφηεκα άληιεζεο πεξηιακβάλεη φιν ηνλ απαξαίηεην ειεθηξνκεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ γηα ην θαζαξηζκφ θαη ηε δηαθίλεζε ηνπ ζαιαζζηλνχ λεξνχ ζηα επηκέξνπο ηκήκαηα ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο (ςχμε κνλάδαο, παξαγσγή αθαιαησκέλνπ χδαηνο). Σν ζπγθξφηεκα παξαγσγήο αθαιαησκέλνπ λεξνχ παξέρεη λεξφ γηα ηηο αλάγθεο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο παξαγσγήο απηνληζκέλνπ λεξνχ, δηθηχνπ λεξνχ ρξήζεο θαη ηνπ δηθηχνπ ππξφζβεζεο. Η κνλάδα αθαιάησζεο πεξηιακβάλεη: Έλα απηνθαζαξηδφκελν θίιηξν, ην νπνίν βξίζθεηαη ζηελ απφιεμε ησλ αληιηψλ πξνζαγσγήο ζαιαζζηλνχ λεξνχ, γηα ηελ απνθπγή επηθαζήζεσλ ζηνλ απνζηαθηήξα Έλαλ απνζηαθηήξα, κε φιν ην απαξαίηεην βνεζεηηθφ εμνπιηζκφ χζηεκα απηφκαηεο δνζηκέηξεζεο γηα ηελ αληηθαζαιαησηηθή πξνζηαζία ηνπ απνζηαθηήξα χζηεκα ρεκηθνχ θαζαξηζκνχ ηνπ απνζηαθηήξα Σα επηκέξνπο ηκήκαηα ηνπ πξναλαθεξφκελνπ εμνπιηζκνχ, ηα νπνία έξρνληαη ζε επαθή κε ζαιαζζηλφ λεξφ είλαη θαηαζθεπαζκέλα απφ πιηθά πςειήο αλζεθηηθφηεηαο ζε δηάβξσζε. Ωο πεγή ελέξγεηαο, γηα ηε παξαγσγή αθαιαησκέλνπ λεξνχ, ρξεζηκνπνηείηαη ειαθξά ππέξζεξκνο αηκφο, ν νπνίνο είλαη δηαζέζηκνο απφ ην πθηζηάκελν δίθηπν παξνρήο βνεζεηηθνχ αηκνχ (200 0 C, 4 bar). Γηα ηε παξαγσγή 30 m 3 /h αθαιαησκέλνπ λεξνχ, απνβάιιεηαη ζηε ζάιαζζα άικε ζε πνζφηεηα ηεο ηάμεο 80 m 3 /h, επηπιένλ πνζφηεηαο ζαιαζζηλνχ λεξνχ ηεο ηάμεο ησλ 152 m 3 /h, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία θελνχ 16

27 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ ζην ηδηθάξη (ζπζθεπή δεκηνπξγίαο θελνχ) ηνπ απνζηαθηήξα. Σν παξαγφκελν αθαιαησκέλν λεξφ νδεγείηαη ζηε πξνβιεπφκελε δεμακελή απνζήθεπζεο. Δλψ γηα ηελ απνθπγή ζρεκαηηζκνχ θαζαιαηψζεσλ ζην λέν απνζηαθηήξα, ζην ζαιαζζηλφ λεξφ πξνζηίζεληαη αληηθαζαιαησηηθά, (ΓΔΗ, 2008) πγθξόηεκα απηνληζκέλνπ λεξνύ Σν απηνληζκέλν λεξφ ρξεζηκνπνηείηαη σο ζπκπιήξσκα ζηα θιεηζηά θπθιψκαηα λεξνχ/αηκνχ ησλ Α/Η θαη ησλ ιεβήησλ αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο ηνπ ΜΚ, σο ζπκπιήξσκα ζηα δεπηεξεχνληα ςπθηηθά θπθιψκαηα ησλ κνλάδσλ, ζην ζχζηεκα ππξφζβεζεο ησλ κεηαζρεκαηηζηψλ ησλ κνλάδσλ θαη ινηπέο ρξήζεηο. Γηα ηε παξαγσγή ηνπ ρξεζηκνπνηείηαη αθαιαησκέλν λεξφ, ην νπνίν παξέρεηαη είηε απφ ηηο αληίζηνηρεο δεμακελέο απνζήθεπζεο αθαιαησκέλνπ λεξνχ, είηε απεπζείαο απφ ηνπο απνζηαθηήξεο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο αθαιάησζεο. Σν ζπγθξφηεκα παξαγσγήο απηνληζκέλνπ λεξνχ απνηειείηαη απφ: χζηεκα κεηαθνξάο αθαιαησκέλνπ λεξνχ Γχν φκνηνπο παξάιιεινπο θιάδνπο ηνλελαιιαθηψλ Γχν φκνηνπο θιάδνπο ηνλελαιιαθηψλ κηθηήο θιίλεο αληφλησλ θαηηφλησλ Όιν ην βνεζεηηθφ εμνπιηζκφ γηα ηελ απνζήθεπζε αξαίσζε θαη έγρπζε ησλ απαξαίηεησλ ρεκηθψλ γηα ηελ αλαγέλλεζε ησλ ξεηηλψλ, (ΓΔΗ, 2008) ύζηεκα ςύμεο Σν ζχζηεκα ςχμεο ηεο λέαο ΜΚ V πεξηιακβάλεη πξσηεχνλ θαη δεπηεξεχνλ θχθισκα. Σν πξσηεχνλ ςπθηηθφ θχθισκα είλαη αλνηθηήο θπθινθνξίαο θαη ρξεζηκνπνηεί ζαιαζζηλφ λεξφ ζε πνζφηεηεο ηεο ηάμεο ησλ m 3 /h πεξίπνπ. Σν ζαιαζζηλφ λεξφ ιακβάλεηαη απφ ην λέν ζπγθξφηεκα άληιεζεο κε ηε βνήζεηα δχν αληιηψλ δπλακηθφηεηαο m 3 /h ε θάζε κηα. Σν πξσηεχνλ θχθισκα ςχμεο πεξηιακβάλεη: Έλα ζπκππθλσηή (θχξην ςπγείν) φπνπ ην ζαιαζζηλφ λεξφ ςχρεη ηνλ εθηνλσκέλν αηκφ ζηελ έμνδν ηνπ αηκνζηξνβίινπ Έλαλ αγσγφ κεηαθνξάο ζαιαζζηλνχ λεξνχ, θαηάιιεια επελδπκέλν κε αληηδηαβξσηηθή πξνζηαζία. Σν λεξφ κεηά ηε δηέιεπζε ηνπ απφ ην ζπκππθλσηή, απνξξίπηεηαη ζηε ζάιαζζα κέζσ αγσγνχ θαη θαλαιηνχ απαγσγήο, ζε ζεξκνθξαζία πνπ δε μεπεξλά ηνπο 35 0 C. Σν δεπηεξεχνλ θχθισκα ςχμεο είλαη έλαο θιεηζηφο βξφγρνο κέζα ζηνλ νπνίν αλαθπθινθνξεί απηνληζκέλν λεξφ γηα ηε ςχμε ηνπ ειαίνπ ιίπαλζεο ηνπ αεξηνζηξφβηινπ, ηνπ αηκνζηξνβίινπ θαη ηεο γελλήηξηαο, ησλ ελαιιαθηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο δεηγκαηνιεςίαο, θαζψο 17

28 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ θαη ησλ αληιηψλ θελνχ, ηξνθνδνηηθνχ λεξνχ θαη ζπκππθλψκαηνο δεπηεξεχνλ θχθισκα ςχμεο πεξηιακβάλεη: Γχν ελαιιάθηεο ζεξκφηεηαο (έλαο ζε 100% απηφκαηε εθεδξεία) ζαιαζζηλνχ/απηνληζκέλνπ λεξνχ Γχν αληιίεο (κία ζε 100% απηφκαηε εθεδξεία) αλαθπθινθνξίαο απηνληζκέλνπ λεξνχ Γεμακελή δηαζηνιήο θαη δίθηπν ζσιελψζεσλ Οη απψιεηεο ηνπ δεπηεξεχνληνο θπθιψκαηνο ςχμεο αλαπιεξψλνληαη απφ ηε δεμακελή απηνληζκέλνπ χδαηνο Γεληθψο, ηα θπθιψκαηα λεξνχ είλαη ηα θάησζη: Θαιαζζηλφ λεξφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην πξσηεχνλ θχθισκα ςχμεο ηεο ΜΚ θαη ζηε λέα κνλάδα αθαιάησζεο Αθαιαησκέλν λεξφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην ζπγθξφηεκα παξαγσγήο απηνληζκέλνπ λεξνχ θαη γηα λεξφ ρξήζεο Απηνληζκέλν λεξφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην θχθισκα λεξνχ/αηκνχ ηεο ΜΚ, δεπηεξεχνλ θχθισκα ςχμεο ηεο ΜΚ θαη ινηπέο ρξήζεηο (παξαζθεπή ρεκηθψλ) Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε ρισξίσζε ηνπ ζαιαζζηλνχ λεξνχ γίλεηαη κε δηάιπκα ππνρισξηψδνπο λαηξίνπ (NaOCl), θπξίσο θαηά ηελ εαξηλή θαη ζεξηλή πεξίνδν θαη πξαγκαηνπνηείηαη γηα ηελ απνθπγή αλάπηπμεο απνηθηψλ κπδηψλ θαη άιισλ νζηξαθνεηδψλ ζηνπο αγσγνχο θπθινθνξίαο ηνπ ζαιαζζηλνχ λεξνχ θαη ζηηο επηθάλεηεο ζπκππθλσηψλ θαη ελαιιαθηψλ, γεγνλφο πνπ κεηψλεη δξαζηηθά ηελ απφδνζε ησλ θπθισκάησλ ςχμεο θαη θαηά ζπλέπεηα ην βαζκφ απφδνζεο ησλ κνλάδσλ, (ΓΔΗ, 2008) ύζηεκα ιίπαλζεο Η ΜΚ V δηαζέηεη θνηλφ ζχζηεκα ιίπαλζεο γηα ηνλ αεξηνζηξφβηιν, αηκνζηξφβηιν θαη γελλήηξηα. Απφ ηε δεμακελή απνζήθεπζεο ην νξπθηέιαην νδεγείηαη κε αληιίεο ζηα έδξαλα ηνπ αεξνζηξνβίινπ, ηνπ αηκνζηξνβίινπ θαη ηεο γελλήηξηαο. Δπηπιένλ έιαην ιίπαλζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ζηεγάλσζε ηεο γελλήηξηαο. Οη κεραληζκνί αζθαιείαο θαη ξχζκηζεο ηνπ Α/ ηνπ αηκνζηξνβίινπ θαη ηεο γελλήηξηαο ιεηηνπξγνχλ κε αλεμάξηεην θχθισκα εηδηθνχ ιαδηνχ θαη πδξαπιηθήο εγθαηαζηάζεσο. Γηα ηε δηαηήξεζε ηεο θαζαξφηεηαο ηνπ ειαίνπ ιίπαλζεο θαη ηελ αχμεζε ηεο δηάξθεηαο δσήο ηνπ ππάξρεη ζχζηεκα θαζαξηζκνχ κε θίιηξα. Σα απφβιεηα απφ ην θαζαξηζκφ ηνπ ιηπαληηθνχ νδεγνχληαη πξνο επεμεξγαζία ζην ΚΤΒΑ, (ΓΔΗ, 2008) Αέξηα απόβιεηα Παξάγνληαη θαηά κέγηζηα 614,7 kg/s θαπζαέξηα, ηα νπνία εθπέκπνληαη ζηελ αηκφζθαηξα, κέζσ κηαο κεηαιιηθήο θαπλνδφρνπ χςνπο 45 m θαη εζσηεξηθήο δηακέηξνπ 7 m θαη ζε 18

29 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ ζεξκνθξαζία 80,5 0 C. Ο ιέβεηαο αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο είλαη νξηδφληηαο δηάηαμεο, θπζηθήο αλαθπθινθνξίαο, ρσξίο εζηία θαχζεο θαη δηαζέηεη ηξία ηχκπαλα αηκνχ πςειήο, ελδηάκεζεο θαη ρακειήο πίεζεο. Απφ ηε ιεηηνπξγία ηεο λέαο κνλάδαο παξάγνληαη θαη εθπέκπνληαη νη παξαθάησ ξχπνη, (ΓΔΗ, 2008): Γηνμείδην ηνπ ζείνπ (SO 2 ) Αησξνχκελα ζσκαηίδηα (TSP) Καπλφο Ομείδηα ηνπ Αδψηνπ (NO x ) Αέξηα ζεξκνθεπίνπ 2.18 Τγξά απόβιεηα Σα βηνκεραληθά απφβιεηα, πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε ΜΚ θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο ζρεηηθέο κε απηή, θαηεξγάδνληαη ζε λέν ΚΤΒΑ σξηαίαο δπλακηθφηεηαο πεξί ηα 60 m 3 /h. Σν λέν ΚΤΒΑ πεξηιακβάλεη ηα εμήο, (ΓΔΗ, 2008): Μηα δεμακελή ζπιινγήο ειαησδψλ απνβιήησλ, ρσξεηηθφηεηαο 200 m 3, πεξίπνπ Φξεάηην απνζήθεπζεο ειαίσλ, ρσξεηηθφηεηαο 10 m 3 πεξίπνπ Διαηνδηαρσξηζηή, δπλακηθφηεηαο 20 m 3 /h Γεμακελή απνζήθεπζεο ειαηψδνπο ηιχνο ρσξεηηθφηεηαο 5 m 3 Γεμακελή ζπιινγήο απνβιήησλ ρσξεηηθφηεηαο 300 m 3 Γεμακελή αξρηθήο ξχζκηζεο ph Γηαπγαζηή χζηεκα δηάιπζεο, γήξαλζεο θαη απνζήθεπζεο πνιπειεθηξνιχηε (εμνπδεηεξψλεη ή κεηψλεη ην θνξηίν ζσκαηηδίσλ) χζηεκα θηιηξαξίζκαηνο Γεμακελή θαηεξγαζκέλσλ απνβιήησλ, ρσξεηηθφηεηαο 200 m 3 πεξίπνπ Γεμακελέο απνζήθεπζεο πδξνρισξηθνχ νμέσο (HCl), πδξνμεηδίνπ ηνπ λαηξίνπ (NaOH) θαη ρισξηνχρνπ ζηδήξνπ (FeCl 3 ) Παρπληή Δλδηάκεζε δεμακελή ηιχνο Φηιηξφπεζζα ή /θαη θιίλεο μήξαλζεο 19

30 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Φξεάηην δεηγκαηνιεςίαο, εμνπιηζκέλν κε φξγαλα κέηξεζεο ηεο παξνρήο, ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ηνπ pη. Όιεο νη δεμακελέο είλαη εθνδηαζκέλεο κε ζπζηήκαηα ειέγρνπ ζηάζκεο. ε απηφ (ΚΤΒΑ) νδεγνχληαη ηα εμήο: Διαηψδε απφβιεηα απφ ηελ ππεξρείιηζε ησλ παγίδσλ ειαίνπ ησλ κεηαζρεκαηηζηψλ θαη ηπρφλ επηβαξπκέλα φκβξηα θαη λεξά ππξφζβεζεο απφ ηηο ιεθάλεο αζθαιείαο ησλ κεηαζρεκαηηζηψλ. Διαηψδε απφβιεηα απφ κεραλνζηάζηα θαη αληιηνζηάζηα Απφβιεηα απφ ην ρεκηθφ θαζαξηζκφ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο αθαιάησζεο Απφβιεηα απφ ηηο εθπιήζεηο ηνπ ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο Απφβιεηα απφ ην ζχζηεκα δεηγκαηνιεςίαο θαη ην ρεκηθφ εξγαζηήξην Απφβιεηα απφ ην θιεηζηφ θχθισκα ςχμεο Απφβιεηα απφ ηηο αλαγελλήζεηο ησλ ξεηηλψλ Απφβιεηα απφ ην ρεκηθφ θαζαξηζκφ ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ αηκνχ/λεξνχ ηνπ ιέβεηα αλάθηεζεο ζεξκφηεηαο. Ο θαζαξηζκφο απηφο γίλεηαη άπαμ πξηλ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηεο λέαο ΜΚ. Σπρφλ ππεξρεηιίζεηο δηαθφξσλ δεμακελψλ θαη ιεθαλψλ ην δηάγξακκα 2.3 παξνπζηάδνληαη νη βαζηθέο κέζνδνη θαηεξγαζίαο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην ΚΤΒΑ. Σα επεμεξγαζκέλα πγξά βηνκεραληθά απφβιεηα απφ ην λέν ΚΤΒΑ δηαηίζεληαη ζηε ζάιαζζα κέζσ ηνπ απαγσγνχ δηαχινπ. Με επηβαξπκέλα φκβξηα θαη λεξά ππξφζβεζεο απνβάιινληαη θαηεπζείαλ ζηε ζάιαζζα κέζσ παξαθακπηεξίσλ αγσγψλ. Η άικε απφ ηα ζπζηήκαηα παξαγσγήο αθαιαησκέλνπ λεξνχ απνβάιιεηαη θαηεπζείαλ ζηε ζάιαζζα. Όζνλ αθνξά ζηα αζηηθά ιχκαηα γηα ηηο αλάγθεο ηεο λέαο ΜΚ αιιά θαη ηνπ παξαθείκελνπ νηθηζκνχ ηεο ΓΔΗ απαηηείηαη ε εμήο εγθαηάζηαζε: ηαζκφο άληιεζεο θαη αλχςσζεο ησλ ιπκάησλ Απηνθαζαξηδφκελεο ζράξεο Γηαπγαζηήο (δηαρσξηζηήο) Γεμακελή αεξφβηαο ρψλεπζεο ηεο ηιχνο Κιίλε μήξαλζεο χζηεκα απνιχκαλζεο (ρισξίσζε) ησλ θαηεξγαζκέλσλ απνβιήησλ κε ρξήζε ππνρισξηψδνπο λαηξίνπ (NaOCl) 20

31 ΓΔΝΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΜΟΝΑΓΑ ΚΑΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΤΠΟ ΔΞΔΣΑΗ ΠΔΡΙΟΥΗ Σειηθφο απνδέθηεο ησλ πξνο δηάζεζε επεμεξγαζκέλσλ ιπκάησλ είλαη ε ζάιαζζα, (ΓΔΗ, 2008). Δπεμεξγαζία απνβιήησλ απφ ηηο αλαγελλήζεηο ξεηηλψλ κε εμνπδεηέξσζε θαη θαζίδεζε. Δμνπδεηέξσζε φισλ ησλ ζπιιεγφκελσλ πγξψλ απνβιήησλ θαη δηαρσξηζκφο κε θξνθίδσζε/θαζίδεζε ησλ ζηεξεψλ πξνζκίμεσλ. Γηάγξακκα 2.3: Μέζνδνη θαηεξγαζίαο ζην ΚΤΒΑ 2.19 ηεξεά απόβιεηα Οη επηπηψζεηο απφ ηε παξαγσγή ζηεξεψλ απνβιήησλ θαηά ηε ζπλνιηθή παξαγσγηθή δηαδηθαζία ηεο λέαο ΜΚ ζεσξνχληαη ακειεηέεο, θαζψο πξνθχπηνπλ πνιχ κηθξέο πνζφηεηεο ζηεξεψλ απνβιήησλ. Διάρηζηε αχμεζε αθπδαησκέλεο ηιχνο αλακέλεηαη απφ ηε ιεηηνπξγία ηεο κνλάδαο, ζην ΚΤΒΑ θαη ζην ζχζηεκα αζηηθψλ ιπκάησλ. Οη πνζφηεηεο μεξάο ηιχνο θπιάζζνληαη ζε θαηάιιειν πεξηθξαγκέλν ρψξν εληφο ηνπ γεπέδνπ ηνπ ΑΗ, (ΓΔΗ, 2008). 21

32

33 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ 3. ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ 3.1 Δηζαγσγή Γηα ηε πξνζνκνίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα ηεο πεξηνρήο ρξεζηκνπνηείηαη αηκνζθαηξηθφ κνληέιν. Ωο αηκνζθαηξηθφ κνληέιν ραξαθηεξίδεηαη έλα ζχζηεκα εμηζψζεσλ ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηηο θπζηθέο θαη /ή ρεκηθέο δηεξγαζίεο ζηελ αηκφζθαηξα. Σειηθφ ζηφρν απνηειεί ε καζεκαηηθή πεξηγξαθή ηεο ρσξηθήο θαη ρξνληθήο θαηαλνκήο ησλ ξχπσλ. Η έλλνηα ηνπ κνληέινπ ρξεζηκνπνηείηαη γεληθά γηα λα δειψζεη ηε ρξήζε θάπνηαο ζεσξεηηθήο πξνζέγγηζεο γηα ην πξνζδηνξηζκφ ησλ δεηνπκέλσλ παξακέηξσλ ζε αληίζεζε κε ηηο κεηξήζεηο νη νπνίεο απνηεινχλ ην πεηξακαηηθφ ηξφπν πξνζδηνξηζκνχ ηεο ίδηαο πνζφηεηαο. Σα ηειεπηαία ρξφληα κε ηε ξαγδαία αλάπηπμε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, ε έλλνηα ηνπ κνληέινπ εκπεξηέρεη θαη ηε ρξήζε ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή γηα ηε πξαγκαηνπνίεζε ησλ απαξαίηεησλ ππνινγηζκψλ (Μειάο Γεκήηξεο, 2007). Τπάξρνπλ 3 γεληθέο θαηεγνξίεο κνληέισλ θαη είλαη ηα Δκπεηξηθά ηα νπνία δηαθξίλνληαη ζε Γθανπζηαλά ζπλερνχο έθιπζεο θαη κνληέια θνπηηνχ γηα ζηηγκηαία έθιπζε, ηα Ουιεξηαλά θαη ηα Λαγθαληδηαλά. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη παξνπζίαζε ησλ 3 ηχπσλ, (Νηθφιανο Μνπζηφπνπινο, 2003): ηα Δκπεηξηθά κνληέια Γθανπζηαλνχ ηχπνπ (Gauss models) ε καζεκαηηθή ηνπο κνξθή μεθηλάεη απφ ηε καζεκαηηθή ιχζε ηνπ ζεσξεηηθνχ πξνβιήκαηνο ζεκεηαθήο πεγήο ζπλερνχο έθιπζεο ζε έλα άπεηξν ηδεαηφ κέζν ζηαζεξάο δηάρπζεο. Οη δηάθνξνη ζπληειεζηέο κεηαηξέπνληαη ζε εκπεηξηθέο παξακέηξνπο θαη γίλνληαη δηνξζψζεηο γηα θαηλφκελα ελαπφζεζεο, απσιεηψλ θιπ. Σν κεγάιν πιενλέθηεκα ηνπο είλαη ε απιφηεηα ηνπο θαη νη ειάρηζηνη ρξφλνη ππνινγηζκνχ ηα Ουιεξηαλά κνληέια ε καζεκαηηθή πξνζέγγηζε γίλεηαη κε ηηο ζπλήζεηο δηαθνξηθέο εμηζψζεηο κεηαθνξάο ζπλερνχο κέζνπ νινθιεξσκέλεο ζηε θιίκαθα ρξφλνπ ηεο ηχξβεο. Σα κνληέια απηά έρνπλ ηελ επρέξεηα λα ρεηξίδνληαη πξνβιήκαηα φπνπ ηα θαηλφκελα ηεο αηκφζθαηξαο θαη επίιπζεο ξχπσλ είλαη ζχλζεηα θαη ε ηνπνγξαθία πνιχπινθε Σα Λαγθξαηδηαλά κνληέια απνηεινχληαη απφ έλα ζχλνιν αιγνξίζκσλ γηα ηε δεκηνπξγία ξεαιηζηηθψλ ηξνρηψλ ππνζεηηθψλ («ππνινγηζηηθψλ») ζσκαηηδίσλ, ησλ νπνίσλ ηε θίλεζε παξαθνινπζνχλ θαηά κήθνο ηεο αηκνζθαηξηθήο ξνήο θαη κέζσ ησλ νπνίσλ πξνζνκνηψλεηαη ε δπλακηθή ηεο αηκφζθαηξαο. ε θάζε ζψκα πξνδίδεηαη κηα κάδα δεδνκέλνπ ξχπνπ, ε νπνία κπνξεί λα είλαη είηε ζηαζεξή είηε ρξνληθά κεηαβαιιφκελε, ψζηε λα πεξηγξάθνληαη απψιεηεο ιφγσ ελαπφζεζεο ή ιφγσ ρεκηθψλ αληηδξάζεσλ. Σα ζπγθεθξηκέλα κνληέια δελ ελδείθλπληαη σζηφζν γηα πεξηγξαθή κε γξακκηθψλ θπζηθψλ δηεξγαζηψλ, φπσο είλαη πξαθηηθά φινη νη κεραληζκνί ρεκηθψλ αληηδξάζεσλ. Αθφκε έλα κεηνλέθηεκα είλαη ε δπζθνιία πνπ έρνπλ ζην λα ιάβνπλ 23

34 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ ππφςε θαηλφκελα πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζε ηδηαηηέξσο αλνκνηνγελείο κεηεσξνινγηθέο θαηαζηάζεηο ηελ εξγαζία ρξεζηκνπνηείηαη Γθανπζηαλφ κνληέιν (Gauss model) θαη ζπγθεθξηκέλα ην PAL (Point Area Line). 3.2 Γθανπζηαλό κνληέιν PAL (Point Area Line) Σν Γθανπζηαλφ κνληέιν πνιιαπιψλ πεγψλ PAL, ην νπνίν εληάζζεηαη ζ απηά πνπ ζπληζηψληαη απφ ηελ Ακεξηθαληθή Τπεξεζία Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο (ΔΡΑ), έρεη ηε δπλαηφηεηα ππνινγηζκνχ ηεο δηαζπνξάο αδξαλνχο αεξίνπ ξχπνπ πνπ εθπέκπεηαη απφ ζεκεηαθέο, γξακκηθέο θαη επηθαλεηαθέο πεγέο ζε σξηαία βάζε γηα πιεζψξα ζεκείσλ, ηα νπνία νξίδνληαη απφ ην ρξήζηε. Γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί κε αμηνπηζηία ην κνληέιν απηφ πξέπεη ε πεξηνρή ε νπνία κειεηάηαη λα είλαη, ηνπιάρηζην θαηά θαιή πξνζέγγηζε, επίπεδε θαζψο θαηά ηνπο ππνινγηζκνχο δε ιακβάλνληαη ππφςε αλνκνηνγέλεηεο ζηε ηνπνγξαθία. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο, σο δεδνκέλα εηζφδνπ ηνπ κνληέινπ απαηηνχληαη: Οη ξπζκνί εθπνκπψλ ησλ δηαθφξσλ πεγψλ ζε γξακκάξηα αλά δεπηεξφιεπην (g/s), γξακκάξηα αλά δεπηεξφιεπην θαη αλά κέηξν (g/s/m) θαη γξακκάξηα αλά δεπηεξφιεπην θαη αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν (g/s/m 2 ) γηα ηηο ζεκεηαθέο ηηο γξακκηθέο θαη ηηο επηθαλεηαθέο πεγέο αληίζηνηρα Οη κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο ζηε πεξηνρή ηεο κειέηεο Απνηειέζκαηα σο πξνο ηηο κέζεο σξηαίεο ή εκεξήζηεο ζπγθεληξψζεηο (ζε κg/m 3 ) παξέρνληαη γηα ηα ζεκεία πνπ έρνπλ επηιερζεί γηα ηελ ππφ εμέηαζε πεξηνρή Αξρείν δεδνκέλσλ εηζόδνπ Σν αξρείν πνπ πεξηέρεη ηα δεδνκέλα γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ δηαζπνξάο πξέπεη λα έρεη ζπγθεθξηκέλε κνξθή, φπσο παξνπζηάδεηαη ζηελ εηθφλα 3.1. Κάζε γξακκή ηνπ αξρείνπ εηζφδνπ πεξηγξάθεηαη σο εμήο: 1 ε Γξακκή: Σίηινο ηεο ππφ εμέηαζε πεξίπησζεο. 2 ε Γξακκή: Παξακέλεη σο έρεη. 3 ε Γξακκή: Παξακέλεη σο έρεη. 4 ε Γξακκή: Παξακέλεη σο έρεη. 5 ε γξακκή: ηνηρεία ζεκεηαθήο πεγήο. εηξά κεηαβιεηψλ: ICARD, QP, HPP, TSP, VSP, DP, VFP, RQP, SQP, SYOP, SZOP φπνπ: 24

35 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ Δηθόλα 3.1: Αξρείν δεδνκέλσλ εηζφδνπ ICARD εάλ ICARD=1, ην πξφγξακκα αλακέλεη λα δηαβάζεη θη άιιεο εγγξαθέο εάλ ICARD=2, ην πξφγξακκα ζα δηαβάζεη ηε ηειεπηαία εγγξαθή QP, ξπζκφο εθπνκπήο ηεο ζεκεηαθήο πεγήο (ζε g/sec) HPP, χςνο ηεο θακηλάδαο (ζε m) TSP, ζεξκνθξαζία ηνπ εθπεκπφκελνπ αεξίνπ (ζε βαζκνχο Kelvin) VSP, ηαρχηεηα εμφδνπ ησλ θαπζαεξίσλ απφ ηε θακηλάδα (ζε m/sec). Η κεηαβιεηή VSP ηίζεηαη ίζε κε «κεδέλ» εάλ δνζεί ηηκή ζηε VFP DP, εζσηεξηθή δηάκεηξν ηεο θακηλάδαο (ζε m). Η κεηαβιεηή DP ηίζεηαη ίζε κε «κεδέλ» εάλ δνζεί ηηκή ζηε VFP VFP, νγθνκεηξηθή παξνρή ησλ θαπζαεξίσλ απφ ηε θακηλάδα (ζε m 3 /sec) RQP, ζπληεηαγκέλεο ηεο θακηλάδαο ζηνλ άμνλα Υ (θαηεχζ. Γχζε-Αλαηνιή, ζε km) SQP, ζπληεηαγκέλεο ηεο θακηλάδαο ζηνλ άμνλα Τ (θαηεχζ. Νφηνο-Βνξάο, ζε km) SYOP, αξρηθφ ζ y (ζε m) SZOP, αξρηθφ ζ z (ζε m) 6 ε Γξακκή: Παξακέλεη σο έρεη. 7 ε Γξακκή: εκεία ππνινγηζκνχ ζπγθεληξψζεσλ (receptors) ζηνλ άμνλα Υ. Αξρηθή θαη ηειηθή ζπληεηαγκέλε ησλ ζεκείσλ ππνινγηζκνχ ησλ ζπγθεληξψζεσλ ζηνλ άμνλα Υ, θαζψο θαη ην βήκα ηεο αλάπηπμεο ηνπο (ζε km). 8 ε Γξακκή: εκεία ππνινγηζκνχ ζπγθεληξψζεσλ (receptors) ζηνλ άμνλα Τ. Αξρηθή θαη ηειηθή ζπληεηαγκέλε ησλ ζεκείσλ ππνινγηζκνχ ησλ ζπγθεληξψζεσλ ζηνλ άμνλα Τ, θαζψο θαη ην βήκα ηεο αλάπηπμεο ηνπο (ζε km). 25

36 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ 9 ε Γξακκή: Ύςνο ησλ ζεκείσλ ππνινγηζκνχ. Πξνζδηνξίδεηαη ην χςνο ην νπνίν ζα βξίζθνληαη φια ηα ζεκεία ζε (m). 10 ε Γξακκή: Παξακέλεη σο έρεη. 11 ε Γξακκή: Οη ζπληεηαγκέλεο θάπνησλ αθφκα ζεκείσλ. Δθηφο ησλ παξαπάλσ επηιεγκέλσλ ζεκείσλ, κπνξνχλ λα πξνζδηνξηζηνχλ νη ζπληεηαγκέλεο θαη άιισλ, κε βάζε ηελ εμήο ζεηξά κεηαβιεηψλ ICARD, ER, NR, ZR φπνπ: ICARD εάλ ICARD=1, ην πξφγξακκα αλακέλεη λα δηαβάζεη θη άιιεο εγγξαθέο εάλ ICARD=2, ην πξφγξακκα ζα δηαβάζεη ηελ ηειεπηαία εγγξαθή ER, ζπληεηαγκέλε ησλ ζεκείσλ ζηνλ άμνλα Υ, θαηά ηε δηεχζπλζε Αλαηνιήο- Γχζεο (ζε km) NR, ζπληεηαγκέλε ησλ ζεκείσλ ζηνλ άμνλα Τ, θαηά ηε δηεχζπλζε Βνξά-Νφηνπ (ζε km) ZR, ην χςνο ζην νπνίν βξίζθεηαη ην ζεκείν (ζε m) 12 ε Γξακκή: Αξρείν κεηεσξνινγηθψλ παξακέηξσλ, (ΓΔΗ). Πξνζδηνξίδεηαη ην φλνκα ηνπ αξρείνπ πνπ πεξηέρεη ηηο κεηεσξνινγηθέο παξακέηξνπο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ. 13 ε Γξακκή: Σέινο ηεο εθαξκνγήο (παξακέλεη σο έρεη) Αξρείν κεηεσξνινγηθώλ παξακέηξσλ Σν αξρείν πνπ πεξηέρεη ηηο κεηεσξνινγηθέο παξακέηξνπο, έρεη ηε παξαθάησ δηάηαμε: 1 ε Γξακκή: Σν φλνκα ηνπ αξρείνπ. Κάζε κηα απφ ηηο επφκελεο γξακκέο αληηζηνηρεί ζε σξηαία κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα κε ηελ εμήο ζεηξά ICARD, WTHET, WU, MKST, WHL, WTA φπνπ: ICARD, εάλ ICARD=1, ην πξφγξακκα αλακέλεη λα δηαβάζεη θη άιιεο εγγξαθέο εάλ ICARD=2, ην πξφγξακκα ζα δηαβάζεη ηε ηειεπηαία εγγξαθή WTHET, δηεχζπλζε ηνπ αλέκνπ, ζε «κνίξεο», φπνπ κε 0 ν πξνζδηνξίδεηαη ν Βνξξάο WU, ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ (ζε m/sec) MKST, θιάζε επζηάζεηαο ηεο αηκφζθαηξαο (ηηκέο απφ 1 σο 6) WHL, χςνο αλάκεημεο ηεο αηκφζθαηξαο (ζε m) WTA, ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο αέξα (ζε βαζκνχο Kelvin) 26

37 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ Σα δεδνκέλα γηα ηηο πξναλαθεξζείζεο παξακέηξνπο πάξζεθαλ απφ αξρείν (κνξθήο excel) πνπ πεξηέρεη ηηο ηηκέο απηψλ γηα ην πην πξφζθαηα δηαζέζηκν έηνο θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ην 2010, (ΓΔΗ) Δθαξκνγή ηνπ κνληέινπ Γηα λα γίλεη εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ PAL αθνινπζνχληαη ηα παξαθάησ βήκαηα: Αληηγξαθή ηνπ ζπκπηεζκέλνπ αξρείνπ «PAL.zip» (485 ΚΒ) ζηνλ ππνινγηζηή Καηά ηελ απνζπκπίεζε, ζα δεκηνπξγεζεί ν θάθεινο «PAL» ν νπνίνο πεξηέρεη ηα παξαθάησ: PAL.exe, ην εθηειέζηκν αξρείν ηνπ κνληέινπ pointsrc.txt, ην αξρείν κε ηα δεδνκέλα εηζφδνπ april2010.met, ην αξρείν κε ηηο κεηεσξνινγηθέο παξακέηξνπο ave.pointsrc.txt.april2010.met, ην αξρείν απνηειεζκάησλ κε ηηο κέζεο ζπγθεληξψζεηο hou.pointsrc.txt, ην αξρείν απνηειεζκάησλ κε ηηο σξηαίεο ζπγθεληξψζεηο PAL.OUT, ην αξρείν αλαθνξάο θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ trexe.bat, batch file γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ Σν αξρείν «trexe.bat» πεξηέρεη ηελ εληνιή PAL.EXEpointpointsrc.txt Αξρεία Απνηειεζκάησλ Σν κνληέιν PAL παξάγεη ηξία αξρεία απνηειεζκάησλ: Σν αξρείν «PAL.OUT», σο αξρείν αλαθνξάο, πεξηέρεη ηα πάληα πνπ αθνξνχλ ηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ. Οη ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ηνπ ξχπνπ πνπ εμεηάζηεθε δίδνληαη ζε g/m 3 Σν αξρείν κε φλνκα π.ρ. «hou.pointsrc» πεξηέρεη ηα απνηειέζκαηα ηνπ κνληέινπ γηα θάζε ζεκείν ππνινγηζκνχ (ζε κg/m 3 ) θαη γηα θάζε κηα απφ ηηο κεηεσξνινγηθέο θαηαζηάζεηο («ψξεο») πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ ζην αξρείν κε ηηο κεηεσξνινγηθέο παξακέηξνπο Σν αξρείν κε φλνκα π.ρ. «ave.pointsrc» πεξηέρεη ηηο κέζεο ζπγθεληξψζεηο πνπ ππνιφγηζε ην κνληέιν γηα θάζε ζεκείν ππνινγηζκνχ (ζε κg/m 3 ), βάζεη ησλ κεηεσξνινγηθψλ θαηαζηάζεσλ («ψξεο») πνπ πξνζδηνξίζηεθαλ ζην αξρείν κε ηηο κεηεσξνινγηθέο παξακέηξνπο 27

38 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ Κάζε αξρείν «ave.» ή «hou.» πεξηέρεη ηξεηο ζηήιεο, ε πξψηε είλαη νη ζπληεηαγκέλεο ησλ αηζζεηήξσλ ζηνλ άμνλα Υ, ε δεχηεξε είλαη νη ζπληεηαγκέλεο ησλ αηζζεηήξσλ ζηνλ άμνλα Τ θαη ε ηξίηε νη ζπγθεληξψζεηο ηνπ ξχπνπ, φπσο παξνπζηάδεηαη ζηελ εηθφλα 3.2. Δηθόλα 3.2: πγθεληξψζεηο ηνπ ππφ κειέηε ξχπνπ Πξνζδηνξηζκόο κεηεσξνινγηθώλ ζπλζεθώλ Όζνλ αθνξά ζηηο κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη κεηξήζεηο ηνπ Μεηεσξνινγηθνχ ηαζκνχ Αιηβεξίνπ (ΜΑ), (ΓΔΗ). Οη κεηξήζεηο αθνξνχλ ηελ ζεξκνθξαζία, ηελ ηαρχηεηα θαη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ αλέκνπ θαζψο θαη ηελ πγξαζία. Σν χςνο αλάκεημεο ηεο αηκφζθαηξαο ππνινγίζηεθε κέζσ εθηηκήζεσλ. Η θιάζε επζηάζεηαο ηεο αηκφζθαηξαο ππνινγίζηεθε κε ηε βνήζεηα ηνπ πίλαθα 3.1, ζε ζπλάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ. χκθσλα κε ην πίλαθα, αλάινγα κε ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ θαη ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία (εκέξα ή λχρηα) ε επζηάζεηα ηεο αηκφζθαηξαο ραξαθηεξίδεηαη κε ηνπο εμήο ραξαθηεξηζκνχο: Α: πνιχ αζηαζήο αηκφζθαηξα Β: κέηξηα αζηαζήο αηκφζθαηξα C: ειαθξά αζηαζήο αηκφζθαηξα D: νπδέηεξε επζηάζεηα (πιήξεο ζπλλεθηά) 28

39 ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΑΔΡΑ E: ειαθξά επζηαζήο αηκφζθαηξα F: επζηαζήο αηκφζθαηξα Πίλαθαο 3.1: Σαμηλφκεζε Δπζηάζεηαο ζηελ Αηκφζθαηξα Άλεκνο Ηιηαθή αθηηλνβνιία Νύρηα ζηελ επηθάλεηα (m/s) Ιζρπξή Μέηξηα Διαθξά χλλεθα ( 4/8) Καζαξφο νπξαλφο ( 3/8) < 2 Α A B B E F 2 3 Α Β B C E F 3 5 Β B C C D E 5 6 C C D D D D > 6 C D D D D 29

40

41 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ 4. ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ 4.1 Δηζαγσγή Δλψζεηο πνπ εθπέκπνληαη ζηελ αηκφζθαηξα απφ θπζηθέο θαη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο είλαη αηηία πνιιψλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ, κεηαμχ απηψλ ε ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα, ε θιηκαηηθή αιιαγή, ε κείσζε ηνπ ζηξαηνζθαηξηθνχ φδνληνο θ.η.ι. Γη απηνχο ηνπο ιφγνπο είλαη απαξαίηεην λα ππάξμεη πιεξνθφξεζε γηα ην ζέκα ησλ εθπνκπψλ θαη ησλ πεγψλ ηνπο κε ζθνπφ ηα εμήο: ηελ ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ θαη ησλ ππεχζπλσλ θνξέσλ ηνλ νξηζκφ πεξηβαιινληηθψλ πξνηεξαηνηήησλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ ηελ εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ θαη ησλ ζπλεπεηψλ ησλ δηάθνξσλ ζηξαηεγηθψλ απνθάζεσλ ηελ αμηνιφγεζε ηνπ πεξηβαιινληηθνχ θφζηνπο θαη ησλ νθειψλ ησλ δηάθνξσλ ζηξαηεγηθψλ ηε παξαθνινχζεζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ψζηε λα ειέγρεηαη αλ επηηπγράλνληαη νη ζηφρνη ηε παξαθνινχζεζε ηεο πνιηηηθήο δξάζεο ψζηε λα δηαζθαιηζηεί φηη έρεη ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Δπεηδή δελ είλαη δπλαηφλ λα κεηξεζνχλ φιεο νη εθπνκπέο απφ ηηο δηάθνξεο πεγέο, γίλεηαη εθηίκεζε ησλ εθπνκπψλ κε βάζε κεηξήζεηο πνπ έγηλαλ ζε επηιεγκέλα ή αληηπξνζσπεπηηθά δείγκαηα πεγψλ. Σν βαζηθφ κνληέιν γηα ηελ εθηίκεζε ησλ εθπνκπψλ εμαξηάηαη απφ 2 (ηνπιάρηζηνλ) κεηαβιεηέο κηα ζηαηηζηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη έλα κέζν ζπληειεζηή εθπνκπψλ γηα ηε δξαζηεξηφηεηα, ή κηα κέηξεζε εθπνκπψλ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν θαη ηνπ αξηζκνχ ησλ πεξηφδσλ πνπ ζεκεηψζεθαλ νη εθπνκπέο ζην απαηηνχκελν ρξνληθφ δηάζηεκα. Οη εθηηκήζεηο ησλ εθπνκπψλ ζπγθεληξψλνληαη καδί ζε βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ πεξηέρνπλ ζπλήζσο επηπιένλ ζηνηρεία φπσο ηηο ζέζεηο ησλ πεγψλ ησλ εθπνκπψλ, κεηξήζεηο εθπνκπψλ (φπνπ είλαη δηαζέζηκεο), ζπληειεζηέο εθπνκπψλ, ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο, κεζφδνπο κέηξεζεο ή εθηίκεζεο θ.ιπ. Οη απνγξαθείο ησλ εθπνκπψλ ελδέρεηαη λα πεξηέρνπλ ζηνηρεία γηα ηνπο ηξείο ηχπνπο πεγψλ νη νπνίεο είλαη ε ζεκεηαθή, ε γξακκηθή θαη ε επηθαλεηαθή. Έηζη, γηα ηηο ζεκεηαθέο πεγέο νη εθπνκπέο ζεσξνχληαη φηη πξνέξρνληαη απφ έλα ζεκείν εμφδνπ (π.ρ. θακηλάδα) ζπλήζσο ζε ζπλδπαζκφ κε δεδνκέλα φπσο ε ηνπνζεζία ηνπ, ε απφδνζε θαη νη ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο. Δπηθαλεηαθέο πεγέο νξίδνληαη σο κηθξφηεξεο ή κεγαιχηεξεο δηάρπηεο πεγέο ξχπαλζεο πνπ αλάινγα κε ηελ έθηαζε πνπ θαηαιακβάλνπλ κπνξεί λα είλαη αθφκε θαη νιφθιεξεο ρψξεο. Σέινο, γξακκηθέο πεγέο ζεσξνχληαη νη 31

42 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ εθπνκπέο ησλ νρεκάησλ απφ ηηο νδηθέο θαη ζηδεξνδξνκηθέο κεηαθνξέο, ηε λαπηηιία, ηελ αεξνπνξία θ.ιπ., (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). 4.2 ρεηηθά κε ην CORINAIR, EMEP Σν 1985 ην ζπκβνχιην ηνπ Δπξσπατθνχ νξγαληζκνχ πεξηβάιινληνο θαηάξηηζε έλα πξφγξακκα γηα ηε ζπιινγή, ην ζπληνληζκφ θαη ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλνρήο ζηνηρείσλ γηα ηε θαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ ζηε θνηλφηεηα. Σν πξφγξακκα νλνκάζηεθε CORINE απφ ηα αξρηθά ησλ ιέμεσλ CO-oRdination d Information Environnementale (ζπληνληζκφο ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ) θαη ζπκπεξηιάκβαλε ην πξφγξακκα γηα ηε ζπγθέληξσζε θαη νξγάλσζε ζηνηρείσλ γηα ηηο εθπνκπέο ηνπ αέξα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ φμηλε ελαπφζεζε, γη απηφ ην ιφγν νλνκάζηεθε CORINAIR, κε αληηθαηάζηαζε ηνπ φξνπ Environnementale ζε AIR (αέξαο). Σν πξφγξακκα μεθίλεζε ην 1986 κε ζηφρν ηε θαηάξηηζε κηαο ζπληνληζκέλεο απνγξαθήο ησλ αηκνζθαηξηθψλ εθπνκπψλ γηα ηα 12 θξάηε κέιε ηεο θνηλφηεηαο, πνπ ηελ απνηεινχζαλ εθείλε ηε πεξίνδν, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). Η απνγξαθή ηνπ CORINAIR θάιππηε 3 ξχπνπο (SO 2, NO x θαη VOC) θαη αλαγλψξηδε 8 βαζηθνχο ηνκείο πεγψλ: ηε θαχζε (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζηαζκψλ ειεθηξνπαξαγσγήο αιιά δε ζπκπεξηιάκβαλε άιιεο βηνκεραλίεο), ηα δηπιηζηήξηα πεηξειαίνπ, ηε θαχζε ζε βηνκεραληθέο κνλάδεο, ηηο δηεξγαζίεο, ηελ εμάηκηζε δηαιπηψλ, ηηο νδηθέο κεηαθνξέο, ην ζχλνιν ησλ θπζηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη δηάθνξεο άιιεο δηεξγαζίεο. Γηα ηηο αλάγθεο ηνπ πξνγξάκκαηνο δεκηνπξγήζεθαλ νη θιάδνη νλνκαηνινγίαο NAPSEA απφ ηα αξρηθά ησλ ιέμεσλ Nomenclature for Air Pollution Socio-Economic Activity (νλνκαηνινγία γηα ηελ αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε ηεο θνηλσληθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο) θαη SNAP απφ ηα αξρηθά ησλ ιέμεσλ Selected Nomenclature for Air Pollution (επηιεγκέλε νλνκαηνινγία γηα ηελ αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε) νη νπνίνη αθνξνχλ ηνκείο φπσο είλαη νη πεγέο εθπνκπψλ θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο. Δπηπιένλ, δεκηνπξγήζεθε έλα εγρεηξίδην κε πξνεπηιεγκέλνπο ζπληειεζηέο εθπνκπψλ, παξάιιεια αλαπηχρζεθε θαη έλα ινγηζκηθφ παθέην γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ εθπνκπψλ, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). Λίγν αξγφηεξα θαη πην ζπγθεθξηκέλα ην 1991 έγηλε αλαβάζκηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο. Απφ ηελ αλαβάζκηζε απηή επεθηάζεθε ε ιίζηα ησλ ξχπσλ ζε 8 (SO 2, NO x, NMVOC, NH 3, CO, CH 4, N 2 O and CO 2 ), επεθηάζεθε ν αξηζκφο ησλ πεγψλ πνπ κπνξεί λα ζεσξεζνχλ σο ζεκεηαθέο, δεκηνπξγήζεθε κεγαιχηεξε ιίζηα νλνκαηνινγίαο (SNAP) θαη επεθηάζεθε ε δηαζεζηκφηεηα ηνπ CORINAIR ζε 30 ρψξεο. Δπηπιένλ ην CORINAIR ηνπ 1990 αλαγλψξηζε 11 ηνκείο εθπνκπψλ (ειεθηξνπαξαγσγή, εκπνξηθέο θαη νηθηαθέο κνλάδεο θαχζεο, δηαδηθαζίεο παξαγσγήο, εμφξπμε θαη κεηαθνξά νξπθηψλ θαπζίκσλ, ρξήζε δηαιπηψλ, νδηθέο κεηαθνξέο άιιεο θηλεηέο πεγέο, επεμεξγαζία θαη δηάζεζε απνβιήησλ, γεσξγία, θχζε). Σν CORINAIR ηνπ 1990 αθνινχζεζε ην CORINAIR ηνπ Γεληθά, ζηφρνο ηνπ CORINAIR είλαη λα παξέρεη κηα πιήξε, ζπλεπή θαη δηαθαλή απνγξαθή ησλ εθπνκπψλ ψζηε λα θαηαζηεί δπλαηή 32

43 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ ε επξεία ρξήζε ηεο απνγξαθήο γηα ηε πνιηηηθή, ηελ έξεπλα θαη γηα άιινπο ζθνπνχο, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). Σν πξφγξακκα EMEP, πξνέξρεηαη απφ ηα αξρηθά ησλ ιέμεσλ co-operative Programmed for Monitoring and Evaluation of the Long-range Transmission of Air Pollutants in Europe (Πξφγξακκα πλεξγαζίαο γηα ηε Παξαθνινχζεζε θαη Αμηνιφγεζε ηεο κεηαθνξάο ζε κεγάιε απφζηαζε ησλ αηκνζθαηξηθψλ ξχπσλ ζηελ Δπξψπε). Κπξίσο ζηφρνο ηνπ είλαη λα παξέρεη ζηηο θπβεξλήζεηο ησλ ρσξψλ ηηο θαηάιιειεο επηζηεκνληθέο γλψζεηο γηα λα ππνζηεξίμεη ηελ αλάπηπμε θαη ηε πεξαηηέξσ αμηνιφγεζε ησλ δηεζλψλ πξσηνθφιισλ ζρεηηθά κε ηηο κεηψζεηο εθπνκπψλ πνπ αλαθέξνληαη κέζα ζηε ζχκβαζε γηα ηε δηαζπλνξηαθή αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε. Η ζχκβαζε απηή ππνγξάθεθε ην 1979 θαη ζεζπίδεη έλα απφ θνηλνχ πιαίζην γηα ηε κείσζε ησλ επηπηψζεσλ ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο. Παξάιιεια, πξνβιέπεη κηα δηαδηθαζία γηα ηε δηαπξαγκάηεπζε ζπγθεθξηκέλσλ κέηξσλ γηα ηνλ έιεγρν ησλ εθπνκπψλ κέζσ λνκηθψλ δεζκεπηηθψλ πξσηνθφιισλ, (EMEP, 2011). Αξρηθά, ην πξφγξακκα EMEP εζηίαζε ζηελ αμηνιφγεζε ηεο δηαζπλνξηαθήο κεηαθνξάο ηεο φμηλεο ελαπφζεζεο ησλ ξχπσλ, αξγφηεξα, ζην ζρεκαηηζκφ ηνπ φδνληνο (θνληά ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο) θαη πην πξφζθαηα ζηα βαξέα κέηαιια θαη ζηα αησξνχκελα ζσκαηίδηα (PM). Σν πξφγξακκα EMEP ζηεξίδεηαη ζε ηξία θχξηα ζηνηρεία: 1/ ζπιινγή δεδνκέλσλ γηα ηηο εθπνκπέο, 2/ κέηξεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα θαη 3/ κνληεινπνίεζε ηεο κεηαθνξάο θαη ελαπφζεζεο ησλ αηκνζθαηξηθψλ ξχπσλ, (EMEP, 2011). Όζνλ αθνξά ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR, ζηφρνο ηνπ είλαη λα παξέρεη κηα πιήξσο ελεκεξσκέλε πεξίιεςε ηεο κεζνδνινγίαο ηεο απνγξαθήο ησλ εθπνκπψλ γηα θάζε έλα απφ ηνπο ξχπνπο θαη ηηο πεγέο ηνπο. ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR παξέρνληαη πίλαθεο κε ζπληειεζηέο εθπνκπψλ αλά παξαγσγηθή δηαδηθαζία αλά θαχζηκν. ηελ εξγαζία ρξεζηκνπνηείηαη ν νδεγφο EMEP/CORINAIR Οη ιφγνη ηεο ρξήζεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ νδεγνχ δηαπηζηψλνληαη ζην θεθάιαην Δθηίκεζε ζπληειεζηώλ εθπνκπώλ Με βάζε ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR 2007 νη κνλάδεο ηνπ ΑΗ αλήθνπλ ζηελ νκάδα 1 ησλ θεθαιαίσλ ηνπ SNAP97. Πην ζπγθεθξηκέλα, αλήθνπλ ζηα θεθάιαηα Β111 θαη Β111.S2.PMv1 πνπ αλαθέξνληαη γηα ειεθηξνπαξαγσγή ζε κνλάδεο θαχζεο >= 300 MW Πεηξέιαην, ιηγλίηεο θαη Φ.Α. ηε παξάγξαθν απηή γίλεηαη αλαθνξά ζην ηξφπν ζρεκαηηζκνχ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νξπθηψλ θαπζίκσλ, (Σζηιηγθηξίδεο Γηψξγνο, 2009). Έηζη, ην πεηξέιαην ζεσξείηαη φηη είλαη πξντφλ νξγαληθήο πξνέιεπζεο. ρεκαηίδεηαη κέζα ζε ηδεκαηνγελείο ιεθάλεο, θπξίσο ζαιάζζηεο αιιά θαη ιηκλαίεο, θάησ απφ ηελ επίδξαζε πςειψλ 33

44 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ πηέζεσλ θαη ζεξκνθξαζηψλ. Σν πεηξέιαην κφιηο ζρεκαηηζηεί θαη αθνχ θνξέζεη ην κεηξηθφ πέηξσκα, αξρίδεη λα κεηαλαζηεχεη απφ πεξηνρέο πςειψλ πηέζεσλ ζε πεξηνρέο ρακειφηεξσλ. Αλ ζην δξφκν απηφ παξεκβιεζνχλ θξαγκνί απφ ζηελά πεηξψκαηα είλαη δπλαηφ λα δεκηνπξγεζνχλ ζπγθεληξψζεηο πεηξειαίνπ, ηα ιεγφκελα θνηηάζκαηα. Όινη νη ηχπνη αξγνχ πεηξειαίνπ είλαη πνιχ ζχλζεηα κίγκαηα κεγάινπ αξηζκνχ πδξνγνλαλζξάθσλ, ελψ πεξηέρνπλ κηθξφ πνζνζηφ νξγαληθψλ ελψζεσλ ζείνπ θαη αθφκε κηθξφηεξν πνζνζηφ ελψζεσλ αδψηνπ θαη νμπγφλνπ θαη κεηάιισλ (Βαλάδην, Νηθέιην). Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ζείνπ θαη κεηάιισλ κεηά ηελ απφζηαμε ζπγθεληξψλνληαη ζην ππφιεηκκα θαη θαηαιήγνπλ ζην καδνχη. Ο ιηγλίηεο είλαη άλζξαθαο λεαξήο ειηθίαο κε ζρεηηθά ρακειή ζεξκνγφλν δχλακε θαη πςειφ πνζνζηφ πηεηηθψλ νπζηψλ. Ο άλζξαθαο πξνέξρεηαη απφ θπηά πνπ ζπζζσξεχηεθαλ ζε βάιηνπο θαη έγηλαλ κηα πγξή κάδα θπηηθψλ ζπληξηκκάησλ (ηχξθε). Με ηε ζπκπίεζε θαη ηε ζέξκαλζε ηεο ηχξθεο, πάλσ απφ 300 εθαηνκκχξηα ρξφληα πξηλ, δεκηνπξγήζεθε ν ιηγλίηεο. Καηαπνληίζεηο ζε ζάιαζζα θαη ζπζζσξεχζεηο ζηξσκάησλ επί ζηξσκάησλ είραλ σο απνηέιεζκα ην βαζχ ζάςηκν ηνπ ιηγλίηε θαη ηε κεηαηξνπή ηνπ ζε πηζζνχρν άλζξαθα θαη ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο ζηε κεηαηξνπή ηνπ ζε αλζξαθίηε. Έηζη, αλάινγα κε ηε ζεξκνγφλν δχλακε ηνπ άλζξαθα θαη ηηο πηεηηθέο νπζίεο πνπ απνδίδεη δηαθξίλνπκε 4 θαηεγνξίεο ηνπ, ηνλ αλζξαθίηε (ιηζάλζξαθαο), ην γαηάλζξαθα, ην ιηγλίηε θαη ηε ηχξθε. Σν Φ.Α. αληιείηαη απφ πεγέο δπν θαηεγνξηψλ. Σηο πεγέο αξγνχ πεηξειαίνπ, φπνπ εμάγεηαη σο παξαπξντφλ θαη επνκέλσο ν φγθνο πνπ κπνξεί λα απνθηεζεί εμαξηάηαη άκεζα απφ ηε παξαγσγή πεηξειαίνπ θαη ηηο πεγέο Φ.Α, φπνπ είλαη ην θχξην πξντφλ. Η ζπλνιηθή πνζφηεηα παγθνζκίσο βεβαησκέλσλ απνζεκάησλ Φ.Α. είλαη πεξίπνπ ηα δχν ηξίηα (2/3) πεξίπνπ ζε ζεξκηθφ πεξηερφκελν ησλ αληίζηνηρσλ απνζεκάησλ ηνπ αξγνχ, ελψ ησλ πηζαλψλ είλαη ίζε πεξίπνπ κε ηηο αληίζηνηρεο ηνπ αξγνχ Σερληθέο θαύζεο γηα ιηγλίηε, πεηξειαίνπ θαη Φ.Α. Έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξεο ηερληθέο γηα ηε βέιηηζηε θαχζε ησλ ιηγλίηε, καδνχη θαη Φ.Α., νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007) Καύζε άλζξαθα (ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα) Γηα ηε θαχζε ηνπ ιηγλίηε ρξεζηκνπνηνχληαη νη ιέβεηεο μεξνχ ππζκέλα (Dry bottom boilers), νη ιέβεηεο πγξνχ ππζκέλα (Wet bottom boilers), ε θαχζε ξεπζηνπνηεκέλεο θιίλεο (Fluidized bed combustion) θαη ε θαχζε ζε ζράξεο (Grate Firing). Οη ιέβεηεο μεξνχ ππζκέλα είλαη απαιιαγκέλνη απφ ηε ηέθξα ζην ζάιακν θαχζεο ιφγσ ησλ ζεξκνθξαζηψλ θαχζεο πνπ θπκαίλνληαη κεηαμχ C θαη C. Δλψ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε θαχζε ιηζάλζξαθα αιιά θαη ιηγλίηε. Οη ιέβεηεο πγξνχ ππζκέλα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε θαχζε ιηζάλζξαθα κε ρακειή πεξηεθηηθφηεηα ζε πηεηηθέο νπζίεο. Η ζεξκνθξαζία θαχζεο ζην ζάιακν είλαη άλσ ησλ C, νδεγψληαο, έηζη, ζε απαιιαγή ηεο πγξήο ηέθξαο. ηε 34

45 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ ξεπζηνπνηεκέλε θιίλε ε θαχζε ηνπ ιηγλίηε γίλεηαη κε δηνρέηεπζε αέξα θαχζεο κέζσ ηνπ ππζκέλα ηνπ ιέβεηα ζηε θηλνχκελε θιίλε. Οη ρακειφηεξεο εθπνκπέο ξχπσλ, γηα ηε ξεπζηνπνηεκέλε θιίλε, επηηπγράλνληαη κέζσ ηεο ξχζκηζεο ηεο πνζφηεηαο ηνπ αέξα θαχζεο. Σέινο, ζηε Grate Firing ε θαχζε γίλεηαη ζε κηα ζηαζεξή ή αξγά θηλνχκελε ζράξα, κε ζεξκνθξαζία θαχζεο πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ C θαη C, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007) Καύζε πεηξειαίνπ Γηα ηε θαχζε ηνπ πεηξειαίνπ ππάξρνπλ νη ιέβεηεο πξν-αλάκημεο θαπζίκνπ θαη αέξα ζηνπο νπνίνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαχζεο αλαπηχζζεηαη κηα κηθξή νκνηνγελήο θιφγα, ελψ παξάιιεια ππάξρεη κεγάιε παξαγσγή NO x, θαζψο θαη νη ιέβεηεο ζηνπο νπνίνπο ε αλάκεημε θαπζίκνπ θαη αέξα δελ γίλεηαη εμ αξρήο. απηνχο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαχζεο (ζηελ νπνία ππάξρνπλ θαη δψλεο κε ζηνηρεηνκεηξηθήο θαχζεο) ε θιφγα είλαη κε νκνηνγελήο νδεγψληαο, έηζη, ζε κηθξφηεξε παξαγσγή NO x, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007) Καύζε Φ.Α. Η θαχζε ηνπ Φ.Α. γίλεηαη ζπλήζσο ζε αεξνζηξνβίινπο. Τπάξρνπλ δηάθνξνη ηχπνη αεξνζηξνβίισλ φπσο νη ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ θαη νη ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ κε αεξηνπνίεζε άλζξαθα. ην πξψην ηχπν ν αεξηνζηξφβηινο ζπλδπάδεηαη κε αηκνζηξφβηιν, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007) Δθπνκπέο από ηε θαύζε Οη ξχπνη απφ ηε θαχζε ησλ θαπζίκσλ είλαη ηα νμείδηα ηνπ ζείνπ (SO x ), ηα νμείδηα ηνπ αδψηνπ (NO x ), ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO 2 ), ην κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO), βαξέα κέηαιια (As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Se, Zn, V) θαη ηα αησξνχκελα ζσκαηίδηα (PM). Σα SO x ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηε πεξηεθηηθφηεηα ησλ θαπζίκσλ ζε ζείν, γηα ην ιηζάλζξαθα θπκαίλνληαη απφ 0,3 έσο 1,2 % θ.β., γηα ην πεηξέιαην (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ καδνχη) θπκαίλνληαη απφ 0,3 έσο 3,0 % θ.β., ελψ γηα ην Φ.Α. ε πεξηεθηηθφηεηα ζε ζείν ζεσξείηαη ακειεηέα. Σν CO εκθαλίδεηαη σο ελδηάκεζν πξντφλ ηεο δηαδηθαζίαο θαχζεο θαη θπξίσο ζε κε ζηνηρεηνκεηξηθέο ζπλζήθεο θαχζεο. Όζνλ αθνξά ην CO 2 είλαη ην θχξην πξντφλ ηεο θαχζεο φισλ ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ. Οη εθπνκπέο ζε CO 2 ζπλδένληαη άκεζα κε ηε πεξηεθηηθφηεηα ζε άλζξαθα ησλ θαπζίκσλ (γηα ην ιηγλίηε 87% θ.β., γηα ην καδνχη 85 % θ.β. πεξίπνπ). Δλψ, νη εθπνκπέο ησλ PM νθείινληαη ζηα ζηεξεά ππνιείκκαηα ηεο θαχζεο πνπ παξακέλνπλ ζην ζάιακν θαχζεο θαηά ηε δηάξθεηα θαχζεο ησλ δηάθνξσλ θαπζίκσλ. Ο ιηγλίηεο θαη ν ιηζάλζξαθαο κε ζεκαληηθή πεξηεθηηθφηεηα ζε ηέθξα εθπέκπνπλ κεγάιεο πνζφηεηεο PM. Σα βαξέα κέηαιια ζπλήζσο απειεπζεξψλνληαη σο ελψζεηο (π.ρ. νμείδηα, ρισξηνχρα άιαηα) ζε ζπλδπαζκφ κε ζσκαηίδηα. Η πεξηεθηηθφηεηα ηνπ άλζξαθα (ιηγλίηεο, ιηζάλζξαθαο) ζε βαξέα κέηαιια είλαη αξθεηέο ηάμεηο κεγέζνπο κεγαιχηεξε απφ απηή ηνπ πεηξειαίνπ (εθηφο απφ ηα Ni, V ζην καδνχη) θαη ηνπ Φ.Α. 35

46 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ Η εμάηκηζε ησλ ελψζεσλ απηψλ εμαξηάηαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θαπζίκσλ (θιάζκα αλφξγαλσλ ζπζηαηηθψλ, ζπγθέληξσζε ζε άλζξαθα) θαζψο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηερλνινγίαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη (είδνο ιέβεηα, ηξφπνο ιεηηνπξγίαο). Γηα ηα NO x ππάξρνπλ 3 δηαθνξεηηθνί κεραληζκνί ζρεκαηηζκνχ. ρεκαηηζκφο απφ ηε κεηαηξνπή ηνπ ρεκηθά δεζκεπκέλνπ αδψηνπ ζην θαχζηκν, ζρεκαηηζκφο ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αδψηνπ πνπ ππάξρεη ζηνλ αέξα θαχζεο θαη κεηαζρεκαηηζκφο ηνπ NO ζε NO 2. Η πεξηεθηηθφηεηα ηνπ αδψηνπ ζην ιηγλίηε είλαη απφ 0,4% έσο 2,5% θ.β, ζην καδνχη είλαη απφ 0,1% έσο 0,8% θ.β, ην Φ.Α. δε πεξηέρεη νξγαληθά δεζκεπκέλν άδσην. Γεληθά, αλάινγα κε ηηο ζεξκνθξαζίεο θαχζεο ην πνζνζηφ ησλ NO x πνπ ζρεκαηίδεηαη θαηά ηε θαχζε είλαη κηθξφηεξν απφ 20%, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007) Σερλνινγίεο αληηξξύπαλζεο ηε ζπλέρεηα ζα εμεηαζηνχλ νη ηερλνινγίεο κείσζεο εθπνκπψλ ησλ NO x, βαξέσλ κεηάιισλ θαη ησλ PM, ζχκθσλα κε ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR Γηα ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ησλ SO x ππάξρνπλ δηάθνξεο κέζνδνη, κεξηθέο απφ απηέο είλαη ε δηαδηθαζία πγξήο αθαίξεζεο (wet scrubbing process), ην ζπξέη απνξξφθεζεο (spray dryer absorption), ε μεξά έγρπζε (dry sorbent injection) θαη ε δηαδηθαζία Walther (Walther process). ηε κέζνδν πγξήο αθαίξεζεο νη ξχπνη αθαηξνχληαη απφ ηα θαπζαέξηα κε ηελ ελεξγνπνίεζε ρεκηθψλ αληηδξάζεσλ πνπ πξνθαινχληαη κε ηε βνήζεηα αιθαιηθνχ πγξνχ, κε θχξην πξντφλ ησλ αληηδξάζεσλ απηψλ ην γχςν. ηε κέζνδν κε ην ζπξέη απνξξφθεζεο νη ξχπνη ησλ SO x αθαηξνχληαη κε έγρπζε πδξνμεηδίνπ αζβεζηίνπ (Ca(OH) 2 ). Απφ ηε δηαδηθαζία απηή παξάγεηαη ην ππνπξντφλ CaSO. 3 (1/2)H 2 O (πγξνπνηεκέλν αζβέζηην κε ηξηνμείδην ηνπ ζείνπ). Η κέζνδνο μεξάο έγρπζεο βαζίδεηαη ζηελ αληίδξαζε ησλ θαπζαεξίσλ κε έλα μεξφ απνξξνθεηηθφ πιηθφ (π.ρ. άζβεζηνο/αζβεζηφιηζνο, φμηλν αλζξαθηθφ λάηξην (NaHCO3)). Η ζπγθεθξηκέλε αληίδξαζε δηελεξγείηε κέζα ζην ιέβεηα. Τπάξρνπλ 3 δηαθνξεηηθνί ηχπνη αλάινγα κε ην ζεκείν έγρπζεο ηνπ πιηθνχ ζην ιέβεηα (πξσηνγελήο ή δεπηεξνγελήο αέξαο θαη κέησπν θιφγαο). Σα ππνπξντφληα είλαη έλα μεξφ κίγκα αιάησλ, θπξίσο CaSO 4 (ζετηθφ αζβέζηην). Η δηαδηθαζία Walther ρξεζηκνπνηεί ακκσλία πξνθεηκέλνπ λα αθαηξέζεη ηα SO x απφ ηα θαπζαέξηα. Σν ππνπξντφλ είλαη έλα μεξφ κίγκα άιαηνο θαη αληίζηνηρσλ αιάησλ ακκσλίαο, θπξίσο ζετηθφ ακκψλην ((NH 4 ) 2 SO 4 ). Μεξηθέο κέζνδνη γηα ηε κείσζε NO x είλαη ν ιέβεηαο ρακειψλ εθπνκπψλ NO x (Low NO x burner-lnb), ε παξνρή αέξα ζε βαζκίδεο (Staged Air Supply), ε θαχζε κε ρακειή πνζφηεηα αέξα (Overfire Air), ε αλαθπθινθνξία θαπζαεξίσλ (Flue Gas Recirculation) θαη ε αξρηθή δηαζπαζκέλε ξνή (Split Primary Flow). Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ησλ ιεβήησλ ρακειψλ εθπνκπψλ NO x είλαη ε ζηαδηαθή πξφζκημε αέξα θαχζεο κε ην θαχζηκν κέζα ζην ιέβεηα. Τπάξρνπλ 3 δηαθνξεηηθέο ηερληθέο, νη ιέβεηεο 36

47 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ κε βαζκίδεο αέξα (Air-staged burners), νη ιέβεηεο κε βαζκίδεο αέξα κε επαλαθπθινθνξία θαπζαεξίσλ (Air-staged burners with flue gas recirculation) θαη νη ιέβεηεο κε βαζκίδεο αέξα/θαπζίκνπ (Air/Fuel staged burners). Η εθαξκνγή απηψλ ησλ ιεβήησλ (LNB) κπνξεί λα γίλεη γηα φια ηα είδε θαπζίκσλ. Ο βαζκφο απφδνζεο ηεο κείσζεο ησλ NO x κε θαχζηκν ηνλ άλζξαθα (ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα) θπκαίλεηαη κεηαμχ 10% θαη 30%. ηνπο ιέβεηεο κε βαζκίδεο αέξα έρνπκε 2 μερσξηζηέο δψλεο θαχζεο κία θχξηα κε ρακειφ πνζφ νμπγφλνπ θαη κία δεχηεξε κε πεξίζζεηα αέξα. Τπάξρνπλ 3 ηερληθέο κε ηηο νπνίεο δεκηνπξγνχληαη απηέο νη δψλεο θαχζεο θαη είλαη νη ιέβεηεο κε ρακειή πεξίζζεηα αέξα (Low excess air Burners), νη ιέβεηεο εθηφο ιεηηνπξγίαο (Burners out of service) θαη νη ιέβεηεο δεπηεξνγελήο θαχζεο (Biased burner firing Burners). Με ηε παξνρή αέξα ζε βαζκίδεο ν βαζκφο απφδνζεο ηεο κείσζεο ησλ NO x κε θαχζηκν ηνλ άλζξαθα (ιηγλίηεο, ιηζάλζξαθαο) θπκαίλεηαη κεηαμχ 10% θαη 40%. ηε θαχζε κε ρακειή πνζφηεηα αέξα φιεο νη ζεηξέο θαπζηήξσλ ζην ιέβεηα ιεηηνπξγνχλ κε κηθξή πνζφηεηα νμπγφλνπ. Ο αέξαο θαχζεο εγρέεηαη ελ κέξεη (5%-20%) κέζσ ρσξηζηψλ εηζφδσλ πνπ βξίζθνληαη επάλσ απφ ηε πξψηε ζεηξά ησλ θαπζηήξσλ. Με ηε θαχζε απηή ν βαζκφο απφδνζεο ηεο κείσζεο ησλ NO x κε θαχζηκν ηνλ άλζξαθα (ιηγλίηεο, ιηζάλζξαθαο) θπκαίλεηαη κεηαμχ 10% θαη 40%. ηελ αλαθπθινθνξία θαπζαεξίσλ κέξνο ησλ θαπζαεξίσλ κπνξεί λα επαλαηξνθνδνηεζεί καδί κε ην δεπηεξνγελή ή πξσηνγελή αέξα θαχζεο. Έηζη, κε απηφ ην ηξφπν κεηψλεηαη ε ζεξκνθξαζία θαχζεο ρσξίο λα επεξεαζηεί ε θιφγα. Μηα πην απνδνηηθή κέζνδνο είλαη ε εηζαγσγή ησλ θαπζαεξίσλ ζην πξσηνγελή αέξα θαχζεο (ζε ιέβεηεο ρσξίο βαζκίδεο). Με ηελ αλαθπθινθνξία θαπζαεξίσλ ν βαζκφο απφδνζεο ηεο κείσζεο ησλ NO x κε θαχζηκν ηνλ άλζξαθα (ιηγλίηεο, ιηζάλζξαθαο) θπκαίλεηαη κεηαμχ 5% θαη 25%. ηε θαχζε κε αξρηθή δηαζπαζκέλε ξνή εγρέεηαη θαχζηκν, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαχζεο, πάλσ ζηε θχξηα δψλε θαχζεο παξάγνληαο κηα δεχηεξε δψλε θαχζεο (κε ζηνηρεηνκεηξηθή). Έηζη, ζηε πξψηε δψλε ην θαχζηκν θαίγεηαη ζπλζήθεο θησρνχ κίγκαηνο ελψ αθνινπζείηαη ε δεχηεξε δψλε ζηελ νπνία εγρέεηαη επηπιένλ πνζφηεηα θαπζίκνπ, ηέινο δεπηεξεχσλ αέξαο εγρέεηαη ζηε εθηφο θαχζεο δψλεο ηνπ ιέβεηα. Σειηθά ην άδσην πνπ ππάξρεη ζηελ επηπιένλ πνζφηεηα θαπζίκνπ κεηαηξέπεηαη ζε NO x ζηελ εθηφο θαχζεο δψλεο. Απηή ε κέζνδνο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα φια ηα είδε θαπζίκσλ. Οη εθπνκπέο ησλ βαξέσλ κεηάιισλ κπνξνχλ λα κεησζνχλ κε ηε ρξήζε θπθινλίσλ, δηαρσξηζηέο πγξνχ (wet scrubbers), ειεθηξνζηαηηθά θίιηξα (electrostatic precipitators) θαη πθαζκάηηλα θίιηξα (fabric filters), (Κπξηάθεο Νηθφιανο, 2009). Ο εμνπιηζκφο απηφο ρξεζηκνπνηείηαη, θπξίσο, ζε κνλάδεο ειεθηξνπαξαγσγήο νη νπνίεο θαίλε ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα. ηηο ππφινηπεο, νη εθπνκπέο είλαη κηθξέο εμαηηίαο ηεο θχζεσο ηεο θαχζεο, ησλ κεζφδσλ θαχζεο θαη ηνπ είδνπο θαπζίκνπ. 37

48 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ Όζνλ αθνξά ηα θπθιψληα ε ιεηηνπξγία ηνπο ζηεξίδεηαη ζηε θπγφθεληξν δχλακε. Η θπγφθεληξνο δχλακε πνπ αλαπηχζζεηαη ζηε δηάηαμε ηνπ θπθισλίνπ κπνξεί λα γίλεη ζεκαληηθά κεγαιχηεξε απφ ηε δχλακε βαξχηεηαο ή ηηο αδξαλεηαθέο δπλάκεηο. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα εμαλαγθάζεη ηα ζσκαηίδηα λα απνθνιιεζνχλ απφ ηε θχξηα ξνή ηνπ θαπζαεξίνπ θαη λα νδεγνχληαη πξνο άιιε έμνδν. Αλάινγα κε ην κεραληζκφ δεκηνπξγίαο ηεο ζπεηξνεηδνχο θίλεζεο ηνπ θαπζαεξίνπ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο θπγφθεληξεο δχλακεο ππάξρνπλ 3 ηχπνη θπθισλίσλ ηα αμνληθά (ή επζείαο δηέιεπζεο), ηα αθηηληθά θαη ηα κηθηά. Σέινο, ε θαηαζθεπή ηνπο κπνξεί λα γίλεη απφ δηάθνξα πιηθά, (Κπξηάθεο Νηθφιανο, 2009). Με ηνπο δηαρσξηζηέο πγξνχ ηα βαξέα κέηαιια απνκαθξχλνληαη απφ ηα θαπζαέξηα κε ηε βνήζεηα θάπνηνπ πγξνχ, ζπλήζσο λεξφ. Έλαο ηχπνο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δηαρσξηζηή είλαη ν θπγνθεληξηθφο πχξγνο θαηαηνληζκνχ. απηφ ηα θαπζαέξηα εηζάγνληαη εθαπηνκεληθά ζην πχξγν θνληά ζηε βάζε ηνπ ελψ αθξνθχζηα έγρπζεο λεξνχ είλαη θεληξηθά ηνπνζεηεκέλα θαζ χςνο ηνπ πχξγνπ. Έηζη, ιφγσ ηεο θπγνθεληξηθήο δχλακεο πνπ αλαπηχζζεηαη, εμαηηίαο ηεο εθαπηνκεληθήο εηζφδνπ ηνπ θαπζαεξίνπ, ηα βαξέα κέηαιια εγθισβίδνληαη απφ ηα ζηαγνλίδηα ηνπ λεξνχ θαη πξνζθνιινχληαη ζηα ηνηρψκαηα ηνπ πχξγνπ. Σν κίγκα απηφ γιηζηξάεη πξνο ην ππζκέλα ελψ ην πην θαζαξφ, πιένλ, θαπζαέξην εμέξρεηαη απφ ην πάλσ κέξνο ηνπ πχξγνπ, (Κπξηάθεο Νηθφιανο, 2009). Όζνλ αθνξά ηα πθαζκάηηλα θίιηξα θαηαζθεπάδνληαη απφ ίλεο δηάθνξσλ πιηθψλ (βακβάθη, κάιιηλεο ίλεο θιπ). Πεξλψληαο ην θαπζαέξην κέζα απφ ηα θίιηξα ηα βαξέα κέηαιια εγθισβίδνληαη κεηαμχ ησλ ηλψλ. Με ηε πάξνδν ηνπ ρξφλνπ αξρίδεη λα ζρεκαηίδεηαη κηα ζηνηβάδα ζσκαηηδίσλ κε απνηέιεζκα ν βαζκφο απφδνζεο ηνπο λα κεηψλεηαη, γηα απηφ ην ιφγν ρξεηάδνληαη πεξηνδηθφ θαζάξηζκα, (Κπξηάθεο Νηθφιανο, 2009). Σέινο, ηα ειεθηξνζηαηηθά θίιηξα έρνπλ σο αξρή ιεηηνπξγίαο ηηο ειεθηξνζηαηηθέο δπλάκεηο πνπ νθείινληαη ζε κηθξά θνξηία πνπ αλαπηχζζνληαη ηφζν ζηα ζσκαηίδηα φζν θαη ζηα πιηθά ζπγθξάηεζεο, (Κπξηάθεο Νηθφιανο, 2009). Δπξέσο ρξεζηκνπνηνχκελα είλαη ηα ειεθηξνζηαηηθά θίιηξα θαη ηα πθαζκάηηλα θίιηξα. ηα ειεθηξνζηαηηθά θίιηξα ν βαζκφο απφδνζεο ηεο κείσζεο ησλ βαξέσλ κεηάιισλ μεπεξλά ην 99%, (γηα ηα Cd, Pb, Zn, Se είλαη θνληά ζην 90%). Γηα ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ησλ PM ηζρχεη φηη θαη ζηηο εθπνκπέο ησλ βαξέσλ κεηάιισλ Μέζνδνο ππνινγηζκνύ εθπνκπώλ Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ζπληειεζηψλ ησλ εθπνκπψλ γίλεηαη αλαθνξά ζηελ απινπζηεπκέλε κεζνδνινγία. Η επηινγή απηήο κεζνδνινγίαο έγηλε εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη γηα απηή, κφλν, παξαηίζεληαη αλαιπηηθνί πίλαθεο. Η ζπγθεθξηκέλε κεζνδνινγία θαιχπηεη φινπο ηνπο ζρεηηθνχο ξχπνπο (SO 2, NO x, CH 4, CO, CO 2, N 2 O, NH 3, βαξέα κέηαιια). ηε ζπλέρεηα γίλεηαη αλαθνξά ηνπ ηξφπνπ ππνινγηζκνχ ησλ ξπζκψλ εθπνκπψλ ησλ ξχπσλ CO 2, SO 2, 38

49 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ NO x θαη βαξέσλ κεηάιισλ, νη νπνίνη είλαη νη πην ζπρλά εκθαληδφκελνη ξχπνη ζηηο ειεθηξνπαξαγσγηθέο κνλάδεο, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ εηήζησλ εθπνκπψλ (γηα κηα δξαζηεξηφηεηα Α) ηζρχεη ε ζρέζε: E i =EF i *A Όπνπ, E i : εηήζηεο εθπνκπέο ηνπ ξχπνπ i [Mg] EF i : ζπληειεζηήο εθπνκπψλ ηνπ ξχπνπ i [g/gj] A: δξαζηεξηφηεηα [GJ] Γηα ηνπο ζπληειεζηέο εθπνκπψλ (EF) ππάξρνπλ 2 δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο: Ο γεληθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ EF Gi, είλαη κηα κέζε ηηκή γηα θαζνξηζκέλεο θαηεγνξίεο ιεβήησλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηα κέηξα κείσζεο ησλ εθπνκπψλ. Ο EF Gi έρεη λα θάλεη κε ην ηχπν ηνπ θαπζίκνπ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε, ηζρχεη γηα φινπο ηνπο ξχπνπο κε εμαίξεζε ην SO 2 Ο εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ EF Ri, είλαη κηα μερσξηζηή ηηκή γηα ην θάζε ιέβεηα, ιακβάλνληαο ππφςε ηα κέηξα κείσζεο ησλ εθπνκπψλ. Ο EF Ri έρεη λα θάλεη κε ηα κεκνλσκέλα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θαπζίκσλ (π.ρ. πεξηεθηηθφηεηα ζε ζείν) θαη κε ζπγθεθξηκέλεο παξακέηξνπο ηεο ηερλνινγίαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη Ο ππνινγηζκφο ηνπ ζπληειεζηή εθπνκπήο ηνπ SO 2 γίλεηαη κε βάζε ηε παξαθάησ ζρέζε ε νπνία αθνξά θαη ηα 4 είδε θαπζίκσλ πνπ κειεηψληαη (ιηγλίηεο, ιηζάλζξαθαο, καδνχη θαη Φ.Α.): EF RSO2 =2* *(1-α s )* *10 6 *(1-n sec *β) Όπνπ, EF R SO2 : εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ [g/gj] : πεξηεθηηθφηεηα ησλ θαπζίκσλ ζε ζείν [kg/kg] α s : πνζνζηφ ζείνπ ζηελ ηέθξα Hu: θαηψηεξε ζεξκνγφλνο δχλακε ηνπ θαπζίκνπ [MJ/kg] n sec : βαζκφο απφδνζεο ησλ κέηξσλ β: δηαζεζηκφηεηα ησλ κέηξσλ (κε ηηκή πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 98% - 99%,) Ο ππνινγηζκφο ηνπ ζπληειεζηή εθπνκπήο ηνπ NO 2 γίλεηαη κε βάζε ηε παξαθάησ ζρέζε ε νπνία αθνξά θαη ηα 4 είδε θαπζίκσλ πνπ κειεηψληαη (ιηγλίηεο, ιηζάλζξαθαο, καδνχη θαη Φ.Α.): EF R no2 = C no2 boiler *(1-n prim )* *10 6 *(1-n sec *β) Όπνπ, EF R no2 : εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ [g/gj] 39

50 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ C no2boiler : ζπλνιηθή πεξηεθηηθφηεηα ζε NO 2 πνπ ζρεκαηίδνληαη ζην ιέβεηα, ρσξίο λα ιακβάλνληαη ππφςε ηα κέηξα κείσζεο ηνπ ξχπνπ [kg/kg] n prim : βαζκφο απφδνζεο ησλ αξρηθψλ κέηξσλ n sec : βαζκφο απφδνζεο ησλ δεπηεξνβάζκησλ κέηξσλ β: δηαζεζηκφηεηα ησλ κέηξσλ (κε ηηκή 99%) Hu: θαηψηεξε ζεξκνγφλνο δχλακε ηνπ θαπζίκνπ [MJ/kg] Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ ζπληειεζηή εθπνκπήο ηνπ CO 2 γίλεηαη ρξήζε ηεο παξαθάησ ζρέζεο, ε νπνία αθνξά θαη ηα 4 είδε θαπζίκσλ: EF R CO2 = * *ε* *10 6 Όπνπ, EF R CO2 : εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ [g/gj] : πεξηεθηηθφηεηα ησλ θαπζίκσλ ζε άλζξαθα [kg/kg] ε: ην θιάζκα ηνπ άλζξαθα πνπ νμεηδψλεηαη Hu: θαηψηεξε ζεξκνγφλνο δχλακε ηνπ θαπζίκνπ [MJ/kg] Ο ππνινγηζκφο ηνπ ζπληειεζηή εθπνκπήο ησλ βαξέσλ κεηάιισλ κε θαχζηκν ηνλ άλζξαθα (ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα) εμαξηάηαη απφ 3 παξακέηξνπο, ηε ζχζηαζε ηνπ θαπζίκνπ, ηε ζχζηαζε ηεο ηπηάκελεο ηέθξαο θαη ζπγθέληξσζε ηπηάκελεο ηέθξαο ζην θαζαξφ πιένλ θαπζαέξην. Έηζη γηα ηε πξψηε παξάκεηξν ηζρχεη ν ηχπνο: EF R HM = C HMcoal *f a *f e *10-2 *(1-n p ) + C HMcoa * f g *10-2 *(1-n g ) Όπνπ, EF R HM : εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ [g/mg] C HMcoa : ζπγθέληξσζε βαξέσλ κεηάιισλ ζηνλ άλζξαθα [mg/kg] f a : θιάζκα ηεο ηέθξαο πνπ εμέξρεηαη απφ ην ζάιακν θαχζεο, αησξνχκελα ζσκαηίδηα [%θ.β] f e : θιάζκα ζσκαηηδίσλ πξνο ην ζχλνιν ησλ βαξέσλ κεηάιισλ (ζπληειεζηήο εκπινπηηζκνχ) [%θ.β] n p : απνδνηηθφηεηα ηνπ εμνπιηζκνχ ειέγρνπ f g : θιάζκα βαξέσλ κεηάιισλ πνπ εθπέκπνληαη ζε αέξηα κνξθή [%θ.β] n g : απνδνηηθφηεηα ηνπ εμνπιηζκνχ ειέγρνπ ησλ εθπνκπψλ Γηα ηε δεχηεξε παξάκεηξν ηζρχεη ν ηχπνο: EF R HM,P = EF F * C HM FA,row *10-3 *(1-n p ) Όπνπ, EF R HM,P : εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ ησλ βαξέσλ κεηάιισλ ζε ζσκαηίδηα [g/mg] EF F : ζπληειεζηήο εθπνκπψλ ηεο ηπηάκελεο ηέθξαο ησλ αθαηέξγαζησλ θαπζαεξίσλ [kg/mg] 40

51 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ n p : απνδνηηθφηεηα ηνπ εμνπιηζκνχ ειέγρνπ Γηα ηε ηξίηε παξάκεηξν ηζρχεη ν ηχπνο: EF R HM,P = C HM FA,clean * C FG *V FG *10-9 Όπνπ, EF R HM,P : εηδηθφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ ησλ βαξέσλ κεηάιισλ ζε ζσκαηίδηα [g/mg] C HM FA,clean : ζπγθέληξσζε ησλ βαξέσλ κεηάιισλ ηεο ηπηάκελεο ηέθξαο ζηα «θαζαξά» θαπζαέξηα [g/mg] C FG : ζπγθέληξσζε ηπηάκελεο ηέθξαο ζηα «θαζαξά» θαπζαέξηα [mg/m 3 ] V FG : εηδηθφο φγθνο θαπζαεξίσλ [m 3 /Mg] Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ζπληειεζηψλ εθπνκπήο ησλ βαξέσλ κεηάιισλ γηα ηα άιια θαχζηκα (καδνχη, Φ.Α.) ν νδεγφο παξαπέκπεη θαηεπζείαλ ζε πίλαθεο, (νδεγφο EMEP/CORINAIR, πληειεζηέο εθπνκπώλ ε απηή ηελ ελφηεηα γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο ζπληειεζηέο εθπνκπψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ εξγαζία θαη ζηνπο ιφγνπο πνπ επηιέρζεθαλ. Γηα λα ππάξρεη φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε αθξίβεηα ζηα δεδνκέλα σο κέηξν ζχγθξηζεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη εθπνκπέο πνπ δειψλνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Δπξσπατθνχ Καηαιφγνπ Έθιπζεο θαη Μεηαθνξάο Ρχπαλζεο (The European Pollutant Release and Transfer Register ή E-PRTR). Ο Δπξσπατθφο Καηάινγνο Έθιπζεο θαη Μεηαθνξάο Ρχπαλζεο είλαη έλαο λένο παλεπξσπατθφο θαηάινγνο (απνηειεί αλαβάζκηζε ηνπ Δπξσπατθνχ Καηαιφγνπ εθπνκπψλ,european Pollutant Emission Register, EPER) πνπ παξέρεη πεξηβαιινληηθά δεδνκέλα απφ βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο ρσξψλ/κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αιιά θαη άιισλ ρσξψλ φπσο είλαη ε Ιζιαλδία, ην Ληρηελζηάηλ, ε Ννξβεγία, ε εξβία θαη ε νπεδία. Πεξηέρεη δεδνκέλα πνπ αλαθέξνληαη ζε βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο πνπ θαιχπηνπλ 65 ηνκείο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζε φιε ηελ Δπξψπε. Γηα θάζε εγθαηάζηαζε γηα ηα έηε 2007, 2008 θαη 2009 δίλεηαη ιεπηνκεξήο πιεξνθφξεζε γηα ηα πνζά ησλ ξχπσλ (βαξέα κέηαιια, παξαζηηνθηφλα, αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη δηνμίλεο) πνπ απειεπζεξψλνληαη ζηνλ αέξα, λεξφ θαη ην έδαθνο, επηπιένλ παξέρνληαη ζηνηρεία γηα ηε κεηαθνξά ησλ απνβιήησλ θαη ησλ ιπκάησλ. Έηζη, γηα ην έηνο 2009 (ε πην πξφζθαηε αλαθνξά πνπ ππάξρεη ζην θαηάινγν) ν ΑΗ Αιηβεξίνπ γηα ην ζχλνιν ησλ 300 MW κνλάδσλ ηνπ (2 κνλάδεο ησλ 150 MW ε θάζε κία), πνπ ππήξραλ εθείλε ηε πεξίνδν, κε θαχζηκν απνζεησκέλν καδνχη (πνζνζηφ ζείνπ 0,89% θ.β.) εθπέκπεη ηα εμήο: CO 2 : t NO x : t 41

52 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ PM 10 : 127 t SO 2 : t Οη ηηκέο ησλ ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ πνπ ρξεηάζηεθαλ γηα ηελ εθηίκεζε ησλ εθπνκπψλ ησλ ξχπσλ πάξζεθαλ απφ 2 πεγέο: 1/ απφ βηβιηνγξαθία (γηα ηα Φ.Α., ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα θαη καδνχη) θαη 2/ απφ ηε κειέηε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ηνπ ΑΗ Αιηβεξίνπ 2008 (γηα ηα Φ.Α. θαη καδνχη). 1/ Βηβιηνγξαθηθή αλαδήηεζε (EMEP/ CORINAIR air pollutant emission inventory guidebook, 2009 θαη EMEP/CORINAIR Emission Inventory Guidebook, 2007). Γλσξίδνληαο φηη θαχζηκν είλαη ην απνζεησκέλν καδνχη θαη φηη θαίγεηαη ζε κνλάδεο 300 MW γίλεηαη ε αλαδήηεζε απφ ηε βηβιηνγξαθία ησλ ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ πνπ αληαπνθξίλνληαη,φζν ην δπλαηφλ πην θνληά ζηε πξαγκαηηθφηεηα, (βάζε ησλ παξαπάλσ ηηκψλ) ψζηε ηειηθά λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ εθηίκεζε ησλ εθπνκπψλ ηεο ΜΚ ησλ 416 MW. Ξεθηλψληαο απφ ηνλ πην πξφζθαην νδεγφ EMEP/CORINAIR, ζπγθεθξηκέλα απφ απηφλ ηνπ 2009 θαη πεγαίλνληαο ζην πίλαθα 3-7 ηνπ θεθαιαίνπ 3.2 ηνπ ππνθεθαιαίνπ 1.Α.1 (θαχζε ζηηο βηνκεραλίεο ελέξγεηαο) παίξλνληαη νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ. Απφ ηνλ πίλαθα ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ γηα ηνπο ξχπνπο NO x, PM 10, SO 2 κε ηηκέο 215 g/gj, 18 g/gj θαη 485 g/gj αληίζηνηρα (γηα πνζνζηφ ζείνπ πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ ησλ ηηκψλ 0,3%-3,5% θ.β.). Κάλνληαο ηηο πξάμεηο (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 1) πξνθχπηνπλ νη εμήο εηήζηεο εθπνκπέο: NO x : t PM 10 : 170 t SO 2 : t Απφ ηα απνηειέζκαηα γίλεηαη αληηιεπηφ φηη δε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νη ζπγθεθξηκέλνη ζπληειεζηέο γηαηί νη εθπνκπέο πνπ δίλνπλ γηα ηνπο ξχπνπο είλαη αξθεηά κεγαιχηεξεο απφ απηέο πνπ δειψλνληαη ζην E-PRTR, εηδηθά γηα ην NO x είλαη δηπιάζηεο. Υξεζηκνπνηψληαο, ηψξα, ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR 2007 πεγαίλνληαο ζηελ νκάδα 1 ηνπ νδεγνχ θαη απφ εθεί ζην θεθάιαην Β111.S2.PMv1. Απφ ηνπο δηαζέζηκνπο πίλαθεο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ απηνί ηεο βαζκίδαο 2 ηεο απινπζηεπκέλεο κεζνδνινγίαο, φπσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξνληαη, γηαηί πεξηέρνπλ πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο απφ απηνχο ηεο 1 βαζκίδαο. Δλψ, δε ρξεζηκνπνηνχληαη απηνί ηνπ παξαξηήκαηνο 1 γηαηί δελ ππάξρεη ην πνζφ ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο πνπ εμεηάδεηαη (ηα 300 MW). Έηζη, απφ ην πίλαθα 8.2f γηα απνζεησκέλν καδνχη κε απνηειεζκαηηθή θαχζε (ζε απηή ηε θαηεγνξία αλήθνπλ νη κνλάδεο) παίξλνληαη νη ζπληειεζηέο γηα ηα TSP, PM 10 θαη PM 2,5 14 g/gj, 12 g/gj θαη 10 g/gj αληίζηνηρα. Κάλνληαο ηηο πξάμεηο (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 2) πξνθχπηνπλ νη εμήο εηήζηεο εθπνκπέο: TSP: 132,4 t 42

53 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ PM 10 : 113,5 t PM 2, 5 : 94,6 t Απφ ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα πξνθχπηεη φηη νη ηηκέο ησλ εθπνκπψλ είλαη αξθεηά θνληά ζε απηέο πνπ δειψλνληαη ζην E-PRTR κε κφλν αξλεηηθφ ζεκείν φηη ππάξρνπλ ζπγθξίζηκα δεδνκέλα κφλν γηα ην ξχπν PM 10. Έγηλε έιεγρνο γηα εχξεζε ζπληειεζηψλ θαη ζε αθφκε παιηφηεξεο εθδφζεηο ηνπ νδεγνχ EMEP/CORINAIR θαη ζπγθεθξηκέλα ηνπ 2006, ζηνλ νπνίν φκσο ν πίλαθαο ησλ ζπληειεζηψλ είλαη ν ίδηνο κε απηφλ ηνπ νδεγνχ ηνπ Δπηπιένλ έγηλε έιεγρνο γηα εχξεζε ζπληειεζηψλ θαη ζηελ έθζεζε κε ηίηιν «κνληεινπνίεζε ησλ εθπνκπψλ ησλ ζσκαηηδίσλ ζηελ Δπξψπε» ησλ Zbigniew Klimont, Janusz Cofala, Imrich Bertok, Markus Amann,Chris Heyes and Frantisek Gyarfas πνπ έγηλε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Γηεζλνχο Ιλζηηηνχηνπ Αλάιπζεο Δθαξκνζκέλσλ πζηεκάησλ (International Institute for Applied Systems Analysis ή IIASA). ε απηήλ ν πίλαθαο 3.12 ησλ ζπληειεζηψλ αλαθέξεηαη ζε κε απνζεησκέλν καδνχη νπφηε δε κπνξεί λα γίλεη ε ζχγθξηζε. Σειηθά ρξεζηκνπνηνχληαη, απφ ηε βηβιηνγξαθία, νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ηνπ νδεγνχ EMEP/ CORINAIR 2007, γηαηί πξνθχπηεη φηη νη ηηκέο ησλ εθπνκπψλ πνπ δίλνπλ είλαη αξθεηά θνληά ζε απηέο πνπ δειψλνληαη ζην E-PRTR. Έλα αθφκε πιενλέθηεκα ησλ πηλάθσλ ηνπ παξαπάλσ νδεγνχ είλαη ε ιεπηνκεξή αλάιπζε ζηηο κεζφδνπο θαχζεο ησλ δηάθνξσλ θαπζίκσλ, πξάγκα πνπ δελ ππάξρεη ζε θάπνηνπο απφ ηε βηβιηνγξαθία. Έηζη γηα ηε λέα ΜΚ νη ζπληειεζηέο είλαη: Με θαχζηκν ην απνζεησκέλν καδνχη (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 3): TSP: 1,2 PM 10 : 1,2 PM 2, 5 : 1,04 (απφ ην πίλαθα 8.2f γηα απνζεησκέλν καδνχη κε βειηηζηνπνηεκέλε θαχζε, γηαηί εθεί αλήθεη ε λέα ΜΚ αθνχ δηαζέηεη LNO x θαπζηήξεο) Με θαχζηκν ην ιηγλίηε (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 4): (απφ ην πίλαθα 8.2b, θάλνληαο ηελ ππφζεζε ηεο ρξήζεο πθαζκάηηλσλ θίιηξσλ (fabric filters), δηφηη ε λέα ΜΚ δελ έρεη εμαηηίαο ηνπ είδνπο ηεο θαχζεο θαη ηνπ αξρηθνχ θαπζίκνπ.) TSP: 3,7 PM 10 : 3,3 PM 2, 5 : 2,4 Με θαχζηκν ην Φ.Α. (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 5): TSP: 0,0416 PM 10 : 0,0416 (απφ ην πίλαθα 8.2d γηα Φ.Α βειηηζηνπνηεκέλε θαχζε, γηαηί εθεί αλήθεη ε λέα ΜΚ 43

54 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ PM 2, 5 : 0,0416 αθνχ έρεη LNO x θαπζηήξεο) Με θαχζηκν ην ιηζάλζξαθα (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 6): (απφ ην πίλαθα 8.2a, θάλνληαο ηελ ππφζεζε ηεο ρξήζεο πθαζκάηηλσλ θίιηξσλ (fabric filters), δηφηη ε λέα ΜΚ δελ έρεη εμαηηίαο ηνπ είδνπο ηεο θαχζεο θαη ηνπ αξρηθνχ θαπζίκνπ.) TSP: 2,4 PM 10 : 2,4 PM 2, 5 : 2,08 2/ Απφ ηε κειέηε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ηνπ ΑΗ Αιηβεξίνπ ηε πεξηβαιινληηθή κειέηε αθνινπζήζεθε κηα δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε εμαηηίαο ηνπ είδνπο ησλ δεδνκέλσλ. Έηζη, απφ ηε πεξηβαιινληηθή κειέηε ηνπ 2008 ηα δηαζέζηκα δεδνκέλα πνπ ππάξρνπλ είλαη νη ζπγθεληξψζεηο ησλ ΝΟ x, CO θαη ζσκαηίδηα (TSP) πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε θαχζε ηνπ Φ.Α. θαη είλαη νη εμήο: ΝΟ x : 50 CO: 81 TSP: 5 Oη ζπγθεληξψζεηο ησλ ΝΟ x, SO 2 θαη TSP πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε θαχζε ζεηνχρνπ καδνχη θαη είλαη νη εμήο: ΝΟ x : 500 SO 2 : 5500 TSP: 800 Γηα λα κπνξέζνπλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ην πξφγξακκα PAL ζα πξέπεη λα κεηαηξαπνχλ ζε ζπληειεζηέο εθπνκπψλ. Σν επηπιένλ δεδνκέλν πνπ ππάξρεη (απφ ηελ πεξηβαιινληηθή κειέηε ηνπ 2008) είλαη ε ξνή κάδαο ηνπ θαπζαεξίνπ (614,7 ). Όκσο, γηα λα κπνξέζεη λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε κεηαηξνπή (θαζφηη είλαη ην κφλν ππάξρνλ δεδνκέλν απφ ηε κειέηε πνπ κπνξεί λα βνεζήζεη) ζα πξέπεη λα κεηαηξαπεί ζε ξνή φγθνπ. Απηφ γίλεηαη δηαηξψληαο ηε ξνή κάδαο ηνπ θαπζαεξίνπ κε ηε ππθλφηεηα ηνπο. Δπηπιένλ, ζεσξείηαη φηη ηα θαπζαέξηα ζην ζεκείν εμφδνπ ηνπο απφ ηε θακηλάδα έρνπλ πεξίπνπ ίζε ππθλφηεηα κε απηή ηνπ αέξα γηα ζεξκνθξαζία ίζε κε ηε ζεξκνθξαζία εμφδνπ ησλ θαπζαεξίσλ. Η ζεψξεζε απηή έγηλε γηαηί δελ κεηξάηαη ε ππθλφηεηα ησλ θαπζαεξίσλ. Με βάζε ηα παξαπάλσ γίλνληαη νη εμήο ππνινγηζκνί: Γηα ζεξκνθξαζία εμφδνπ ησλ θαπζαεξίσλ 80,5 0 C=353,5 Κ ε ππθλφηεηα ηνπ αέξα είλαη 0,98638 (Μνπζηφπνπινο Νηθφιανο, 2006) άξα θαη ησλ θαπζαεξίσλ. 44

55 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ Καη έηζη ε ξνή φγθνπ είλαη = 623,18 Πνιιαπιαζηάδνληαο ηε ξνή φγθνπ ζηηο ζπγθεληξψζεηο πξνθχπηνπλ ηα εμήο (παξάξηεκα Ι): Γηα ην Φ.Α. (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 7): ΝΟ x : 31,15 CO: 50,47 TSP: 3,11 Γηα ην ζεηνχρν καδνχη (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 8): ΝΟ x : 311,59 SO 2 : 3427,53 TSP: 498,55 ην πίλαθα 4.1 γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο ζπληειεζηέο εθπνκπψλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ, ηειηθά, απφ ην πξφγξακκα PAL. Πίλαθαο 4.1: πληειεζηέο εθπνκπψλ γηα ηα 4 θαχζηκα πληειεζηέο εθπνκπώλ (g/sec) Καύζηκν Ρύπνη πεγέο δεδνκέλσλ νδεγφο EMEP/ CORINAIR 2007 πεξηβαιινληηθέο κειέηεο ΓΔΗ 4.5 πληειεζηέο εθπνκπώλ ησλ παξαγσγηθώλ δηαδηθαζηώλ ηηο επφκελεο παξαγξάθνπο γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ησλ δηάθνξσλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ ηεο κνλάδνο ρεηηθά κε ην RAINS NO x ,15 TSP 0, ,11 Φ.Α. PM PM2, CO , 47 ζεηνχρν NO x ,59 TSP ,55 SO , 53 Μαδνχη απνζεησκέλν NO x TSP 1, PM 10 1, PM2, 5 1, TSP 3, Ληγλίηεο PM 10 3, PM2, 5 2, TSP 2, Ληζάλζξαθαο PM 10 2, PM2, 5 2,

56 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ Σν κνληέιν πιεξνθφξεζεο θαη πξνζνκνίσζεο ηεο ηνπηθήο αέξηαο ξχπαλζεο (The Regional Air Pollution Information and Simulation - RAINS), πνπ αλαπηχρζεθε απφ ην Γηεζλέο ηλζηηηνχην αλάιπζεο εθαξκνζκέλσλ ζπζηεκάησλ (International Institute for Applied Systems Analysis IIASA), παξέρεη έλα πιαίζην εξγαζίαο ηεο αλάιπζεο ησλ ζηξαηεγηθψλ κείσζεο ησλ εθπνκπψλ, ηνπ επηξνθηζκνχ θαη ηνπ ηξνπνζθαηξηθνχ φδνληνο. Σν RAINS πεξηέρεη κνληέια γηα ηε παξαγσγή ησλ εθπνκπψλ, ηελ αηκνζθαηξηθή δηαζπνξά ηνπο θαη ην πεξηνξηζκφ ηνπο. Σν κνληέιν κειεηά ηνπο ξχπνπο PM, SO 2, ΝΟ x, ΝΗ 3 θαη ηηο πηεηηθέο νξγαληθέο ελψζεηο (the volatile organic compounds -VOC), (Janusz Cofala, 2000) Σξόπνο ππνινγηζκνύ ησλ εθπνκπώλ ηε ζπλέρεηα γίλεηαη παξνπζίαζε ηνπ ηξφπνπ ππνινγηζκνχ ησλ δηαθπγνπζψλ εθπνκπψλ αλά θαχζηκν θαη αλά δηαδηθαζία Σξόπνο ππνινγηζκνύ ησλ εθπνκπώλ ιηγλίηε θαηά RAINS Η παξαθάησ κεζνδνινγία ππνινγηζκνχ πεξηιακβάλεη 3 βήκαηα, ζχκθσλα κε ηελ έθζεζε ησλ Zbigniew Klimont, Janusz Cofala, Imrich Bertok, Markus Amann, Chris Heyes and Frantisek Gyarfas (2007) κε ηίηιν «κνληεινπνίεζε ησλ εθπνκπψλ ησλ ζσκαηηδίσλ ζηελ Δπξψπε». ην πξψην βήκα γίλεηαη ππνινγηζκφο ησλ ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ ησλ TSP, ν νπνίνο εμαξηάηαη απφ ην είδνο ηνπ θαπζίκνπ. Έηζη, γηα ηα ζηεξεά θαχζηκα γίλεηαη κε βάζε ην ηχπν: ef TSP = ac/hv * (1 ar) φπνπ, ef TSP : ζπληειεζηήο εθπνκπψλ ησλ TSP ac: πνζνζηφ ζηάρηεο hv: ζεξκνγφλνο δχλακε θαπζίκσλ ar: ππφιεηκκα ζηάρηεο ζηνπο θαπζηήξεο Γηα ηα πγξά θαχζηκα νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ησλ TSP παίξλνληαη απφ βηβιηνγξαθία. ην δεχηεξν βήκα εθηηκψληαη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ηνπ ζπλφινπ ησλ ζσκαηηδίσλ (PM 10, PM 2,5, TSP) κε ηε βνήζεηα βηβιηνγξαθίαο. ην ηξίην βήκα, ππνινγίδνληαη νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ηνπ ζπλφινπ ησλ ζσκαηηδίσλ. Έηζη, γηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή νη ζπληειεζηέο ησλ PM 10, PM 2,5 θαη TSP ππνινγίδνληαη κε βάζε ηε παξαθάησ ζρέζε ιακβάλνληαο ππφςε ην είδνο ηνπ θαπζίκνπ, ηε δξαζηεξηφηεηα θαη ηηο κεζφδνπο πεξηνξηζκνχ ησλ εθπνκπψλ. Όπνπ, i, j, k, m: ρψξα, ηνκέαο, θαχζηκν, ηερλνινγία κείσζεο εθπνκπψλ, αληίζηνηρα Y: κέγεζνο ζσκαηηδίνπ 46

57 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ E i,y : εθπνκπέο ησλ PM γηα ρψξα i θαη y κέγεζνο ησλ PM Α: δξαζηεξηφηεηα ζε ζπγθεθξηκέλν ηνκέα Ef: ζπληειεζηήο εθπνκπψλ αλεπεμέξγαζηνπ θαπζαεξίνπ eff m,y : απνδνηηθφηεηα κείσζεο ησλ εθπνκπψλ Υ: πξαγκαηηθφο βαζκφο κείσζεο ησλ εθπνκπψλ Σξόπνο ππνινγηζκνύ ησλ εθπνκπώλ καδνύη θαηά ηνλ νδεγό EMEP/CORINAIR 2007 Οη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε θφξησζε θαη κεηαθνξά ηνπ καδνχη ππνινγίδνληαη κε βάζε ηηο παξαθάησ ζρέζεηο αληίζηνηρα: Όπνπ, : ζπληειεζηήο εθπνκπψλ θφξησζεο καδνχη S: ζπληειεζηήο θνξεζκνχ P: ε πξαγκαηηθή πίεζε αηκψλ ηνπ πγξνχ πνπ θνξηψλεηαη M: κνξηαθφ βάξνο ησλ αηκψλ T: ζεξκνθξαζία =1.436*P*W Όπνπ, : απψιεηεο κεηαθνξάο απφ πινία θαη θνξηεγίδεο P: πξαγκαηηθή πίεζε ησλ αηκψλ ηνπ πγξνχ πνπ κεηαθέξεηαη W: ππθλφηεηα ηνπ ζπκππθλσκέλνπ αηκνχ Σξόπνο ππνινγηζκνύ ησλ εθπνκπώλ Φ.Α. θαηά ηνλ νδεγό EMEP/CORINAIR 2009 Οη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ππνινγίδνληαη απφ ηνλ νδεγφ βάζε ηεο πξψηεο βαζκίδαο πξνζέγγηζεο, γηαηί ζ απηήλ αλήθεη ν πίλαθαο πνπ πάξζεθαλ. Έηζη, ε γεληθή εμίζσζε είλαη ε εμήο: 47

58 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ Όπνπ, : εθπνκπέο ξχπνπ : πνζνζηφ ζπκκεηνρήο γηα ηελ εμφξπμε/παξαγσγή πεηξειαίνπ θαη Φ.Α. : ζπληειεζηήο εθπνκπψλ ξχπνπ πληειεζηέο εθπνκπώλ αλά θαύζηκν από παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο ηνπ ζηαζκνύ Δθηφο απφ ηηο εθπνκπέο ησλ ξχπσλ πνπ παξάγνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαχζεο, ηεο βαζηθήο δηαδηθαζίαο ηεο κνλάδνο, εμεηάδνληαη θαη νη εθπνκπέο πνπ παξάγνληαη θαηά ηηο δηάθνξεο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο. Οη παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο πνπ εμεηάδνληαη είλαη απηέο ηεο κεηαθνξάο, ηεο επεμεξγαζίαο θαη ηεο απνζήθεπζεο ησλ ηεζζάξσλ θαπζίκσλ (Φ.Α., καδνχη, ιηγλίηεο θαη ιηζάλζξαθαο). Έηζη, κε θαχζηκν ην ιηγλίηε, νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ θαηά ηε κεηαθνξά ηνπ απφ ην ζεκείν απνζήθεπζεο ζην ρψξν θαχζεο (ζεσξψληαο φηη γίλεηαη κε βαξηά ληηδεινθίλεηα νρήκαηα), δίλνληαη απφ ην πίλαθα 3.85 ηεο έθζεζεο κε ηίηιν «κνληεινπνίεζε ησλ εθπνκπψλ ησλ ζσκαηηδίσλ ζηελ Δπξψπε» ησλ Zbigniew Klimont, Janusz Cofala, Imrich Bertok, Markus Amann,Chris Heyes and Frantisek Gyarfas θαη είλαη (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 9): TSP: 24,54 PM 10 : 24,12 PM 2, 5 : 23,71 Γηα ηελ απνζήθεπζε ηνπ ιηγλίηε νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ δίλνληαη απφ ην πίλαθα 3.79 ηεο ηδίαο έθζεζεο. Έηζη, (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 10): TSP: 0,7 PM 10 : 2,8 PM 2, 5 : 0,28 Οη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ηνπ ιηζάλζξαθα γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο ζεσξνχληαη φηη είλαη ίδηνη κε απηνχο ηνπ ιηγλίηε. Οη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ηνπ καδνχη γηα ηε κεηαθνξά θαη απνζήθεπζε ηνπ πάξζεθαλ απφ ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR 2007 θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ην πίλαθα 8.18 (εμφξπμε πξψηε επεμεξγαζία θαη κεηαθνξά ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ) ηεο νκάδαο 5 ησλ πεξηερνκέλσλ, κε ηίηιν εμφξπμε θαη δηαλνκή νξπθηψλ θαπζίκσλ. Με βάζε ην παξαπάλσ θεθάιαην, θαηά ηε θφξησζε θαη εθθφξησζε (θπξίσο ηεο θφξησζεο) ηνπ καδνχη ζε δεμακελφπινηα ή ζε 48

59 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ θνξηεγίδεο εθηνπίδνληαη αηκνί πδξνγνλαλζξάθσλ ελψ παξάιιεια ζρεκαηίδνληαη λένη αηκνί πξάγκα πνπ νδεγεί ζε παξαγσγή εθπνκπψλ. Η πνζφηεηα ησλ εθπνκπψλ εμαξηάηαη απφ: ηε ηάζε αηκψλ ηνπ πεηξειαίνπ ηε ζεξκνθξαζία ηνπ ην πνζνζηφ θφξησζεο ζε θάζε δεμακελή κέζνδν θφξησζεο (κέζνδνο splash, βπζίζκαηνο θαη ηε κέζνδν απφ ην θάησ κέξνο θφξησζεο) γεσκεηξία δεμακελψλ πίεζε ζηελ δεμακελή δηαδηθαζίεο θαζαξηζκνχ ηνπ πεηξειαίνπ ηηο κεηαθηλήζεηο ηνπ πινίνπ Οη εθπνκπέο απφ ηνπο αγσγνχο θαηά ηελ εθθφξησζε πξνέξρνληαη, θπξίσο, απφ ηα ζεκεία ζχλδεζεο. Έηζη, νη ζπληειεζηέο ησλ δηαθπγνπζψλ εθπνκπψλ απφ ηνπο αγσγνχο κεηαθνξάο, πνπ ππάξρνπλ ζην ιηκάλη ηνπ Καξάβνπ, θαηά ηελ εθθφξησζε ηνπ καδνχη απφ ηα δεμακελφπινηα (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 11) είλαη: NMVOC: 2,95 Δλψ, γηα ηελ απνζήθεπζε ηνπ ζηηο δεμακελέο (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 12) είλαη: NMVOC: 0,19 Όζνλ αθνξά ην Φ.Α. νη ζπληειεζηέο πάξζεθαλ απφ ην 1.B θεθάιαην κε ηίηιν δηαθπγνχζεο εθπνκπέο νξπθηψλ θαπζίκσλ ηνπ νδεγνχ EMEP/CORINAIR 2009 θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ην πίλαθα 3.2 ηνπ ππνθεθαιαίνπ 1.B.2.a.i-1.B.2.b (εμφξπμε, κεηαθνξά, απνζήθεπζε πεηξειαίνπ - Φ.Α.). Με βάζε ην παξαπάλσ θεθάιαην δηαθπγνχζεο εθπνκπέο ππάξρνπλ απφ ηηο εγθαηαζηάζεηο εμφξπμεο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δηάθνξσλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ φπσο: ε εμαγσγή θαη επεμεξγαζία, ε εθηφλσζε πίεζεο (ζχζηεκα blowdown) ε απνζείσζε Έπεηηα απφ ηε ηειηθή επεμεξγαζία ηνπ γηα λα πάξεη ηηο απαξαίηεηεο πξνδηαγξαθέο πψιεζεο (πίεζε, πνζνζηφ κεζαλίνπ θ.ιπ.) κεηαθέξεηαη κέζσ δηθηχσλ αγσγψλ ζηνπο θαηαλαισηέο πνπ είλαη απφ ηηο κεγάιεο βηνκεραλίεο κέρξη θαη ηα λνηθνθπξηά. Σα δίθηπα αγσγψλ κπνξεί λα θαιχπηνπλ κηα ρψξα ή κηα πεξηνρή. 49

60 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ Έηζη, νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ γηα ηελ επεμεξγαζία πνπ γίλεηαη ζην ζεκείν εηζφδνπ θαη κεηαθνξά κέζσ αγσγψλ ζηνλ θαπζηήξα (παξάξηεκα Ι - ζχλνιν πξάμεσλ 13) είλαη: NMVOC: 1,97 ην πίλαθα 4.2 παξνπζηάδνληαη νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ ησλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ ηεο κνλάδαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, ηειηθά, ζην πξφγξακκα PAL. Πίλαθαο 4.2: πληειεζηέο εθπνκπψλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ αλά θαχζηκν πληειεζηέο εθπνκπώλ (g/sec) Καύζηκν Ρύπνη Γηαδηθαζίεο Απνζήθεπζε Μεηαθνξά Δπεμεξγαζία Φ.Α. NMVOC --- 1, 97 1, 97 Μαδνχη NMVOC 0, 19 2, TSP 0, 7 24, Ληγλίηεο PM 10 2, 8 24, PM2, 5 0,28 23, TSP 0, 7 24, Ληζάλζξαθαο PM 10 2, 8 24, PM2, 5 0,28 23, πληειεζηέο εθπνκπώλ VOC από παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο Οη εθπνκπέο ησλ VOC απειεπζεξψλνληαη απφ έλα κεγάιν πιήζνο πεγψλ κε ζεκαληηθέο ηερλνινγηθέο θαη νηθνλνκηθέο δηαθνξέο, γηα παξάδεηγκα, ην CORINAIR έρεη δηαθξίλεη πεξηζζφηεξεο απφ 300 δηαδηθαζίεο πνπ παξάγνπλ εθπνκπέο VOC. ρεηηθά κε ην RAINS, γηα ηηο εθπνκπέο ησλ VOC έρεη δεκηνπξγεζεί έλαο αξηζκφο νκάδσλ απφ πεγέο κε θνηλά ηερλνινγηθά θαη νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά, (Janusz Cofala, 2000). Μεξηθά απφ ηα θξηηήξηα γηα ηελ νκαδνπνίεζε ηνπο είλαη: ε ζεκαληηθφηεηα ηεο πεγήο (ζπλεηζθνξά 0,5-2%, ηνπιάρηζηνλ, ησλ αλζξσπνγελψλ εθπνκπψλ ζε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή) ε δπλαηφηεηα ηεο δεκηνπξγίαο αιεζνθαλψλ πξνβιέςεσλ γηα κειινληηθέο δξαζηεξηφηεηεο ε δηαζεζηκφηεηα θαη ε θαηαιιειφηεηα ησλ εθαξκφζηκσλ ηερλνινγηψλ ε δηαζεζηκφηεηα θαηάιιεισλ δεδνκέλσλ ε δπλαηφηεηα λα θαζνξηζηνχλ νη δξαζηεξηφηεηεο θαη νη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ Σύπνο ππνινγηζκνύ, ζπληειεζηέο δηαδηθαζηώλ Ο ηχπνο γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ εθπνκπψλ ησλ VOC δίδεηαη απφ ηε ζρέζε πνπ αθνινπζεί: Όπνπ, 50

61 ΔΚΣΙΜΗΗ ΡΤΘΜΟΤ ΔΚΠΟΜΠΩΝ ΡΤΠΩΝ K, l, m, n: ρψξα, ηνκέαο, θαχζηκν, ηερλνινγία κείσζεο εθπνκπψλ, αληίζηνηρα : εθπνκπέο ησλ NMVOC Α: δξαζηεξηφηεηα Ef: ακείσηνο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ N: βαζκφο απφδνζεο Α: κέγηζηε ζπρλφηεηα εθαξκνγήο Υ: πξαγκαηηθή ζπρλφηεηα εθαξκνγήο ησλ ηερλνινγηψλ ειέγρνπ εθπνκπψλ 51

62

63 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ 5. ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ 5.1 Γεληθά θνπφο ηεο ελφηεηαο απηήο είλαη ε δηεξεχλεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα ζηε γχξσ πεξηνρή ηνπ Αιηβεξίνπ χζηεξα απφ ηε ρξήζε δηαθνξεηηθψλ θαπζίκσλ ζηε κνλάδα ηνπ ΑΗ. Γηα απηφ ην ιφγν ρξεζηκνπνηήζεθε ην πξφγξακκα PAL, φπσο αλαθέξζεθε ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην, θαζψο θαη ην πξφγξακκα SURFER γηα ηελ εηθνλνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ. Γηα ηηο αλάγθεο ηνπ PAL ε πεξηνρή ηνπ Αιηβεξίνπ ζεσξήζεθε σο έλα πιέγκα κε ηνπο θάζεηνπο άμνλεο πξνζαλαηνιηζκέλνπο θαηά ηε θαηεχζπλζε ησλ ζεκείσλ ηνπ νξίδνληα θαη κε δηαγψλην ε νπνία θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 5.2. ηελ ίδηα εηθφλα ζεκεηψλνληαη θαη νη ηνπνζεζίεο ησλ κνλάδσλ (παιαηνηέξσλ θαη λέαο). ηελ εηθφλα 5.1 θαίλεηαη ε γεσγξαθηθή ζέζε ηνπ Αιηβεξίνπ ζην ράξηε. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ χζηεξα απφ ηε ρξήζε Φ.Α. θαη καδνχη σο θαχζηκα αληίζηνηρα γηα ηε κνλάδα, (ΓΔΗ, 2008). Δηθόλα 5.1: Σν Αιηβέξη ζην ράξηε Δηθόλα 5.2: Η επξχηεξε πεξηνρή ηνπ Αιηβεξίνπ 53

64 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ 5.2 Αλάιπζε απνηειεζκάησλ από ηε ρξήζε Φ.Α. Η αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ κε θαχζηκν ην Φ.Α. αθνξά ηνπο εμήο NΟ x, κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα (CΟ) θαη TSP. ηελ εηθφλα 5.3 παξνπζηάδνληαη νη ζπγθεληξψζεηο ηνπ ξχπνπ NΟ x. Θα πξέπεη λα δηεπθξηληζηεί φηη ην πξφγξακκα PAL εμεηάδεη αδξαλείο ξχπνπο. Ο ξχπνο NΟ x είλαη ρεκηθά ελεξγφο θαη ζπκβάιεη ζην θσηνρεκηθφ θαηλφκελν. θνπφο ηεο εμέηαζεο ηνπ κε ην πξφγξακκα απηφ είλαη λα δνζεί κηα πξψηε εηθφλα ηεο εμέιημεο ηνπ. Οη ηηκέο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ NΟ x είλαη ρακειήο ηάμεο κεγέζνπο, κέγηζηεο ηηκέο (0,4 κg/m 3 ) παξνπζηάδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαζψο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ, κέζεο ηηκέο (σο πξνο ηε θιίκαθα) εκθαλίδνληαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ ελψ ζην θέληξν εκθαλίδνληαη αξθεηά ρακειέο ηηκέο ηεο ηάμεο ησλ 0,04 κg/m 3. Παξαηεξείηαη φηη ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ πινπκίνπ θαηεπζχλεηαη πξνο θνληηλφ ρσξηφ θαη ζπγθεθξηκέλα ην Λάηα. Όζνλ αθνξά ηελ εμέιημε ηνπ ξχπνπ CΟ (εηθφλα 5.4) παξαηεξείηαη παξφκνηα ζπκπεξηθνξά κε ην NΟ x. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ ξχπνπ απηνχ ηζρχεη φηη θαη πξηλ (είλαη ρεκηθά ελεξγφο) γηαηί νμεηδψλεηαη ζε CΟ 2 θαηά ηελ αιιειεπίδξαζε ηνπ κε ηελ αηκφζθαηξα. Οη κέγηζηεο ηηκέο ζπγθεληξψζεσλ CΟ (0,65 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη θαη πάιη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ. ηα βνξεηαλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ εκθαλίδνληαη κέζεο ηηκέο (σο πξνο ηελ θιίκαθα), ελψ ζην θέληξν παξαηεξνχληαη νη ρακειφηεξεο θαη πάιη ηηκέο ηεο ηάμεο ησλ 0,15 κg/m 3. Δηθόλα 5.3: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν NΟ x 54

65 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Γεληθά νη ηηκέο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ TSP είλαη ρακειήο ηάμεο κεγέζνπο, φπσο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 5.5. Μέγηζηεο ηηκέο (0,04 κg/m 3 ) παξνπζηάδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαζψο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ, κέζεο ηηκέο (σο πξνο ηε θιίκαθα) εκθαλίδνληαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ ελψ ζην θέληξν εκθαλίδνληαη αξθεηά ρακειέο ηηκέο ηεο ηάμεο ησλ 0,002 κg/m 3. Παξαηεξείηαη φηη ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ πινπκίνπ θαηεπζχλεηαη πξνο θνληηλφ ρσξηφ θαη ζπγθεθξηκέλα ην Λάηα. Δηθόλα 5.4: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν CΟ Δηθόλα 5.5: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν TSP 55

66 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ 5.3 Αλάιπζε απνηειεζκάησλ από ηε ρξήζε καδνύη Η αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ κε θαχζηκν ην καδνχη αθνξά ηνπο εμήο ξχπνπο νμείδηα ηνπ αδψηνπ (NΟ x ), δηνμείδην ηνπ ζείνπ (SΟ 2 ) θαη TSP. Οη ζπληειεζηέο εθπνκπψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ είλαη απφ ηηο ππάξρνπζεο κνλάδεο θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ηε κνλάδα 4 πξνζαξκνζκέλνη γηα ηε ΜΚ. Οζνλ αθνξά ηα NΟ x φπσο πξνθχπηεη απφ ηελ εηθφλα 5.6 παξαηεξνχληαη αξθεηά πην πςειέο ηηκέο απφ απηέο κε θαχζηκν Φ.Α. θαη πην ζπγθεθξηκέλα ε κέγηζηε ηηκή ησλ ζπγθεληξψζεσλ ηνπο είλαη ηεο ηάμεο ησλ 2,2 κg/m 3. Σν πινχκην έρεη παξαπιήζηα ζπκπεξηθνξά κε ην Φ.Α. σο πξνο ηελ εμέιημε ηνπ, κε ηε δηαθνξά φκσο ζηε θαηαλνκή ησλ ηηκψλ. πγθεθξηκέλα, νη πςειφηεξεο ηηκέο (2,2 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζε θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο αξθεηά θνληά ζηε κνλάδα. Δλψ ιίγν ρακειφηεξεο, ηεο ηάμεο ησλ 1,5 κg/m 3 εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαζψο θαη ζε εθηάζεηο εθηφο ηνπ Αιηβεξίνπ (βνξεηαλαηνιηθά). ην θέληξν εκθαλίδνληαη νη πην ρακειέο ηηκέο (0,2 κg/m 3 ). Σέινο, φηη ηζρχεη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ NΟ x ηνπ Φ.Α. ηζρχεη θαη γηα απηψλ ηνπ καδνχη. Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ εηθφλα 5.7 νη ηηκέο ηνπ SO 2 νη απφ ηηο πην πςειέο πνπ έρνπλ εκθαληζηεί κέρξη ηψξα ζηελ εξγαζία κε κέγηζηε ηηκή ηεο ηάμεο ησλ 25 κg/m 3. Η νπνία εκθαλίδεηαη, φπσο θαη απηή ησλ NΟ x, ζε θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο αξθεηά θνληά ζηε κνλάδα. Λίγν ρακειφηεξεο ηηκέο (19 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο, ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαη ζε εθηάζεηο εθηφο ηνπ Αιηβεξίνπ (βνξεηαλαηνιηθά). ην θέληξν εκθαλίδνληαη ρακειφηεξεο ηηκέο (1 κg/m 3 ). Όπσο θαη ζε φιεο ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο ην πινχκην έρεη ηελ ίδηα εμέιημε. Γηα ηα TSP ηνπ καδνχη φπσο πξνθχπηεη απφ ηελ εηθφλα 5.8 παξαηεξνχληαη αξθεηά πην πςειέο ηηκέο απφ απηέο κε θαχζηκν Φ.Α. θαη πην ζπγθεθξηκέλα ε κέγηζηε ηηκή ησλ ζπγθεληξψζεσλ ηνπο είλαη ηεο ηάμεο ησλ 3,6 κg/m 3. Σν πινχκην έρεη παξαπιήζηα ζπκπεξηθνξά κε ην Φ.Α. σο πξνο ηελ εμέιημε ηνπ, κε ηε δηαθνξά φκσο ζηε θαηαλνκή ησλ ηηκψλ. πγθεθξηκέλα, νη πςειφηεξεο ηηκέο (3,6 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζε θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο αξθεηά θνληά ζηε κνλάδα. Δλψ ιίγν ρακειφηεξεο, ηεο ηάμεο ησλ 2,4 κg/m 3 εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαζψο θαη ζε εθηάζεηο εθηφο ηνπ Αιηβεξίνπ (βνξεηαλαηνιηθά). ην θέληξν εκθαλίδνληαη νη πην ρακειέο ηηκέο (0,2 κg/m 3 ). 56

67 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.6: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν NΟ x Δηθόλα 5.7: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν SO 2 57

68 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.8: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν TSP 5.4 ύγθξηζε ησλ θνηλώλ ξύπσλ ησλ δύν θαπζίκσλ ε απηή ηελ ελφηεηα γίλεηαη ζχγθξηζε ησλ κέγηζησλ ζπγθεληξψζεσλ θνηλψλ ξχπσλ ηνπ καδνχη κε ην Φ.Α. Κνηλνί ξχπνη είλαη ηα TSP θαη ηα NΟ x. Σα απνηειέζκαηα ηεο ζχγθξηζεο παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα 5.1. Απφ ην δηάγξακκα δηαπηζηψλεηαη φηη ε ζπγθέληξσζε ησλ TSP ηνπ καδνχη είλαη 90 θνξέο κεγαιχηεξε απφ ηηο αληίζηνηρε ηνπ Φ.Α. Δλψ, φζνλ αθνξά ην ξχπν NΟ x ηνπ καδνχη ε ζπγθέληξσζε ηνπ είλαη πεξίπνπ 6 θνξέο κεγαιχηεξε απφ ηελ αληίζηνηρε ηνπ Φ.Α Γηάγξακκα 5.1: χγθξηζε ησλ ξχπσλ TSP θαη No x ηνπ Φ.Α κε ηνπ καδνχη 58

69 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ 5.5 Αλάιπζε απνηειεζκάησλ Γεληθά ην ππνθεθάιαην απηφ αιιά θαη ζηα επφκελα γίλεηαη ε αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ, φζνλ αθνξά ηε πνηφηεηα ηνπ αέξα ζηελ ΔΠΑ, έπεηηα απφ ηε ρξήζε ησλ θαπζίκσλ Φ.Α., ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα θαη καδνχη θαζψο θαη ηνπ ζπλφινπ ησλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ ηεο κνλάδνο, (EMEP/CORINAIR Emission Inventory Guidebook, 2007) Αλάιπζε απνηειεζκάησλ από ηε ρξήζε Φ.Α. Η αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ κε θαχζηκν ην Φ.Α. θαζψο θαη ηνπ ζπλφινπ ησλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ αθνξά ηνπο εμήο ξχπνπο TSP, PM 2.5, PM 10 θαη NMVOC. Γεληθά νη ηηκέο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ TSP ηνπ Φ.Α. είλαη αξθεηά ρακειήο ηάμεο κεγέζνπο (κε κέγηζηε 0,00054 κg/m 3 ) φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ηελ εηθφλα 5.9. Καηά ηελ εμάπισζε ηνπ πινπκίνπ κέγηζηεο ηηκέο παξνπζηάδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαζψο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ, κέζεο ηηκέο (σο πξνο ηε θιίκαθα) εκθαλίδνληαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ ελψ ζην θέληξν εκθαλίδνληαη αξθεηά κηθξέο ηηκέο ηεο ηάμεο ησλ 4*10-5 κg/m 3. Σέινο, δηαπηζηψλεηαη φηη ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ πινπκίνπ κε ηηο πην πςειέο ζπγθεληξψζεηο θαηεπζχλεηαη πξνο ην Λάηα. Δηθόλα 5.9: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν TSP Οη ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ ξχπσλ PM 2.5 θαη PM 10 είλαη νη ίδηεο κε απηέο ησλ TSP γηαηί ρξεζηκνπνηήζεθε θνηλφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ (EMEP/CORINAIR Emission Inventory Guidebook, 2007). 59

70 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Οη ζπγθεληξψζεηο ηνπ ξχπνπ NMVOC παξνπζηάδνληαη ζηελ εηθφλα Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην πξφγξακκα PAL εμεηάδεη αδξαλείο ξχπνπο. Ο ξχπνο NMVOC είλαη ρεκηθά ελεξγφο. θνπφο ηεο εμέηαζεο ηνπ κε ην πξφγξακκα απηφ είλαη λα δνζεί κηα πξψηε εηθφλα ηεο εμέιημεο ηνπ, επηπιένλ θαηά ηε πξνζπάζεηα εχξεζεο ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ γηα ηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο ηνπ ζηαζκνχ κε θαχζηκν Φ.Α. νη κφλνη πνπ βξέζεθαλ είλαη απηνί ησλ NMVOC. Έηζη, φπσο παξαηεξείηαη θαη απφ ηελ εηθφλα ην πξνθίι ηνπ πινπκίνπ είλαη φκνην κε απηφ ησλ TSP, PM 2.5 θαη PM 10. Όπσο θαη πξηλ, κέγηζηεο ηηκέο (0,05 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο θαη ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ. Αξθεηά ρακειέο ηηκέο (0,004 κg/m 3 ) δηαπηζηψλνληαη ζην θέληξν ηνπ Αιηβεξίνπ. Σέινο, ζεκαληηθφ κέξνπο ηνπ πινπκίνπ κε πςειέο ζπγθεληξψζεηο θαηεπζχλεηαη πξνο ην ρσξηφ Λάηα. Οη ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ TSP πνπ ππνινγίζηεθαλ κε βάζε ηε πεξηβαιινληηθή κειέηε ηεο ΓΔΗ είλαη κεγαιχηεξεο απφ απηέο πνπ ππνινγίζηεθαλ απφ ηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR 2007, παξφιν πνπ έγηλε πξνζπάζεηα γηα αθξηβή εχξεζε ζπληειεζηψλ. Η δηαθνξά νθείιεηαη ζην φηη νη ζπληειεζηέο πνπ βξέζεθαλ απφ ηνλ νδεγφ κπνξεί λα αθνξνχλ κηα πην βειηηζηνπνηεκέλε θαχζε απφ απηή ηεο ΜΚ. Δηθόλα 5.10: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν NMVOC Αλάιπζε απνηειεζκάησλ από ηε ρξήζε καδνύη Η αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ κε θαχζηκν ην καδνχη θαζψο θαη ηνπ ζπλφινπ ησλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ αθνξά ηνπο εμήο ξχπνπο TSP, PM 2.5, PM 10 θαη NMVOC. Όπσο κε ην Φ.Α. έηζη θαη κε ην καδνχη νη ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ TSP είλαη αξθεηά κηθξήο ηάμεο κεγέζνπο φπσο πξνθχπηεη θαη απφ ηελ εηθφλα Οη κεγαιχηεξεο ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ TSP (0,0085 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη βνξείσο θαη αξθεηά θνληά ζηε κνλάδα, ζε 60

71 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο. Μέζεο ηηκέο (0,0045 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο, ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ. Σέινο, ζην θέληξν ηνπ Αιηβεξίνπ εκθαλίδνληαη νη πην ρακειέο ηηκέο (0,0005 κg/m 3 ). Σν πξνθίι ηνπ πινπκίνπ ησλ TSP είλαη φκνην κε απηφ ησλ ζπληειεζηψλ εθπνκπψλ ηεο πεξηβαιινληηθήο κειέηεο ηεο ΓΔΗ. Δηθόλα 5.11: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν TSP Οη ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ηνπ ξχπνπ PM 10 είλαη νη ίδηεο κε απηέο ησλ TSP γηαηί ρξεζηκνπνηήζεθε θνηλφο ζπληειεζηήο εθπνκπψλ, (EMEP/CORINAIR Emission Inventory Guidebook, 2007). Σν πξνθίι ηνπ πινπκίνπ ηνπ ξχπνπ PM 2.5 παξνπζηάδεη ηελ ίδηα εμέιημε κε απηή ησλ PM 10 θαη TSP, κε γεληθά ρακειέο ηηκέο ζπγθεληξψζεσλ. Όπσο θαη ζηνπο άιινπο 2 ξχπνπο έηζη θαη ζην ξχπν PM 2.5 (εηθφλα 5.12) νη πςειφηεξεο ζπγθεληξψζεηο (0,0075 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη βνξείσο θαη αξθεηά θνληά ζηε κνλάδα, ζε θαιιηεξγήζηκεο εθηάζεηο. Μέζεο ηηκέο (0,0035 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο, ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ. Σέινο, ζην θέληξν ηνπ Αιηβεξίνπ εκθαλίδνληαη νη πην ρακειέο ηηκέο (0,0005 κg/m 3 ). 61

72 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.12: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν PM 2.5 ηελ εηθφλα 5.13 απεηθνλίδεηαη ην πξνθίι ηεο εμάπισζεο ηνπ πινπκίνπ ηνπ ξχπνπ NMVOC. Παξαηεξείηαη φηη παξνπζηάδεη ηελ ίδηα εηθφλα κε απηή ησλ ππνινίπσλ ξχπσλ ηνπ καδνχη (TSP, PM 2.5, PM 10 ). Δλψ, φζνλ αθνξά ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ ηζρχεη φηη θαη γηα ην αληίζηνηρν ξχπν ηνπ Φ.Α. Έηζη, νη πςειφηεξεο ηηκέο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ NMVOC (0,023 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη βνξείσο θαη αξθεηά θνληά ζηε κνλάδα. Οη κέζεο ηηκέο (0,0011 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο, ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαη ζηα βνξεηναλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ. ην θέληξν ηνπ Αιηβεξίνπ εκθαλίδνληαη νη πην ρακειέο ηηκέο (0,001 κg/m 3 ). Γεληθά, παξαηεξείηαη, φπσο κε ην Φ.Α., φηη νη ζπγθεληξψζεηο ησλ TSP είλαη κηθξφηεξεο (νδεγφο EMEP/CORINAIR, 2007). 62

73 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.13: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν NMVOC Αλάιπζε απνηειεζκάησλ από ηε ρξήζε ιηγλίηε Δμαηηίαο ηεο θχζεσο ηεο λέαο κνλάδνο (βειηηζηνπνηεκέλε θαχζε κε Low NO x burner-lnb) δελ έρνπλ εγθαηαζηαζεί επηπιένλ κέηξα αληηξξχπαλζεο. Λφγσ ησλ επηινγψλ πνπ ππήξραλ ζηνλ νδεγφ EMEP/CORINAIR 2007 ζεσξήζεθε φηη γηα ηε θαχζε γίλεηαη ρξήζε ελφο ζελαξίνπ ιήςεο κέηξσλ. Έηζη, ζεσξήζεθε ην ζελάξην. ηεο ρξήζεο πθαζκάηηλσλ θίιηξσλ (fabric filters), σο ην κέηξν αληηξξχπαλζεο. Η ππφζεζε απηή έγηλε κε βάζε ηελ απιφηεηα ηεο ρξήζεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κέηξνπ. Με βάζε ην ζελάξην απηφ, ε αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ αθνξά ηνπο ξχπνπο TSP, PM 2.5 θαη PM 10 καδί κε ηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο ηεο απνζήθεπζεο θαη κεηαθνξάο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θαπζίκνπ. Έηζη, ζηελ εηθφλα 5.14 απεηθνλίδεηαη ην πξνθίι ηνπ πινπκίνπ ηνπ ξχπνπ TSP. Όπσο παξαηεξείηαη, νη πςειφηεξεο ζπγθεληξψζεηο (0,21 κg/m 3 ) εκθαλίδνληαη ζε αξθεηά θνληηλή απφζηαζε απφ ηε κνλάδα. ηνλ νηθηζκφ ηεο Αλζνχπνιεο, ζε ηκήκα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ θαη ζηα βνξεηαλαηνιηθά πξνάζηηα ηνπ Αιηβεξίνπ εκθαλίδνληαη κέζεο ηηκέο ζπγθέληξσζεο (0,11 κg/m 3 ) ησλ TSP. ην θέληξν ηεο πφιεο παξαηεξνχληαη νη ρακειφηεξεο ηηκέο ηεο ζπγθέληξσζεο (0,01 κg/m 3 ). 63

74 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.14: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν TSP Δηθόλα 5.15: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν PM

75 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.16: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν PM 10 ηηο εηθφλεο 5.15 θαη 5.16 παξνπζηάδνληαη νη ζπγθεληξψζεηο ησλ ξχπσλ PM 2.5 θαη PM 10 αληίζηνηρα. Όπσο δηαπηζηψλεηαη ε εμέιημε ηνπ πινχκηνπ ησλ ξχπσλ PM 2.5 θαη PM 10 είλαη ε ίδηα κε απηή ηνπ TSP ελψ δελ ππάξρεη δηαθνξά σο πξνο ηηο πεξηνρέο πνπ εκθαλίδνληαη νη πςειφηεξεο, κέζεο θαη ρακειέο ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ. Έηζη, γηα ην ξχπν PM 2.5 νη πςειφηεξεο, κέζεο θαη ρακειέο ζπγθέληξσζεο είλαη 0,19 κg/m 3, 0,1 κg/m 3 θαη 0,01 κg/m 3, αληίζηνηρα. Γηα ην ξχπν PM 10 νη αληίζηνηρεο ηηκέο είλαη 0,22 κg/m 3, 0,09 κg/m 3 θαη 0,01 κg/m 3. Ωο πξψηα ζπκπεξάζκαηα, δηαπηζηψλνληαη ηα εμήο: 1/ ε εκθάληζε ησλ πςεινηέξσλ, κέζσλ θαη ρακειψλ ζπγθεληξψζεσλ φισλ ησλ ππφ εμέηαζε ξχπσλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο (θπξίσο ζηα πξνάζηηα θαη ζε ηκήκαηα ηεο παξαιίαο ηνπ Καξάβνπ) αλάινγα, πάληα, κε ηε πεξίπησζε ηνπ θαπζίκνπ, 2/ νη ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ είλαη αξθεηά ρακειέο (εηδηθά ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο) απφ απηέο πνπ ππνινγίζηεθαλ κε βάζε ηε πεξηβαιινληηθή κειέηε ηεο ΓΔΗ (γηα ην Φ.Α., καδνχη). Σν ηειεπηαίν, φπσο έγηλε αλαθνξά θαη πην πξηλ, νθείιεηαη ζην φηη νη ζπληειεζηέο πνπ επηιέρζεθαλ αληηπξνζσπεχνπλ κηα πην βειηηζηνπνηεκέλε θαχζε απφ απηή ηεο ΜΚ, παξφιν πνπ έγηλε πξνζπάζεηα λα βξεζνχλ ζπληειεζηέο φζν γίλεηαη πην θνληά ζηε πεξίπησζε ηεο ΜΚ Αλάιπζε απνηειεζκάησλ από ηε ρξήζε ιηζάλζξαθα Γηα ην ιφγν πνπ αλαθέξζεθε ζηελ ελφηεηα γίλεηαη ε ππφζεζε ηνπ ζελαξίνπ ηεο ρξήζεο πθαζκάηηλσλ θίιηξσλ θαη γηα ην ιηζάλζξαθα. Δπηπιένλ, γηα ηηο εθπνκπέο απφ ηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο (απνζήθεπζε, κεηαθνξά) έγηλε ε ζεψξεζε φηη είλαη νη ίδηεο. 65

76 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Με βάζε ην πξνεγνχκελν ζελάξην, παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ησλ ξχπσλ TSP, PM 2.5, PM 10 ηνπ ιηζάλζξαθα. Απφ ηελ εηθφλα 5.17 δηαπηζηψλεηαη φηη νη κέγηζηεο, κέζεο θαη ειάρηζηεο ηηκέο ησλ ζπγθεληξψζεσλ ηνπ ξχπνπ PM 2.5 είλαη αληίζηνηρα 0,19 κg/m 3, 0,09 κg/m 3 θαη 0,01 κg/m 3. ηηο εηθφλεο 5.18 θαη 5.19 παξνπζηάδνληαη νη ζπγθεληξψζεηο ησλ PM 10 θαη TSP. Οη ηηκέο φπσο θαη ε κνξθή ηνπ πινπκηνχ γηα ηνπο ξχπνπο ησλ PM 10 (εηθφλα 5.18) θαη TSP είλαη θνηλά. Η νκνηφηεηα ησλ ηηκψλ ζηηο νθείιεηαη ζηνπο ηαπηφζεκνπο ζπληειεζηέο εθπνκπψλ πνπ ρξεζηκνπνηεζήθαλ θαηά ηε βηβιηνγξαθηθή αλαδήηεζε. Έηζη, ε κέγηζηε ηηκή ζπγθέληξσζεο είλαη 0,21 κg/m 3, ε κέζε 0,1 κg/m 3 θαη ε ειάρηζηε 0,01 κg/m 3. Οη πεξηνρέο εκθάληζεο ησλ ηηκψλ απηψλ αλά ξχπν είλαη νη ίδηεο κε απηέο ησλ αληηζηνίρσλ ξχπσλ ηνπ ιηγλίηε. Δηθόλα 5.17: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν PM

77 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Δηθόλα 5.18: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν PM 10 Δηθόλα 5.19: Μέζεο εηήζηεο ζπγθεληξψζεηο γηα ην ξχπν TSP ύγθξηζε ησλ θνηλώλ ξύπσλ ησλ θαπζίκσλ ε απηφ ην ζεκείν, γίλεηαη κηα ζχγθξηζε ησλ κέγηζησλ ζπγθεληξψζεσλ θνηλψλ ξχπσλ ησλ θαπζίκσλ ιηγλίηε, ιηζάλζξαθα θαη καδνχη κε ην Φ.Α., (νδεγφο EMEP/CORINAIR 2007). Κνηλφο ξχπνο φισλ είλαη ν ξχπνο TSP. Σα απνηειέζκαηα ηεο ζχγθξηζεο παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα

78 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ Όπσο παξαηεξείηαη απφ ην δηάγξακκα ηε ηειεπηαία ζέζε θαηέρεη ε ζπγθέληξσζε TSP ηνπ καδνχη, ε νπνία είλαη πεξίπνπ 16 θνξέο κεγαιχηεξε απφ απηή ηνπ Φ.Α. Δλψ, ηε πξψηε ζέζε θαηέρνπλ καδί ν ιηγλίηεο θαη ν ιηζάλζξαθαο κε ρξήζε πθαζκάηηλσλ θίιηξσλ σο κέηξν αληηξξχπαλζεο, κε πεξίπνπ 388 θνξέο κεγαιχηεξεο ζπγθεληξψζεηο. Γεληθψο, δηαπηζηψλεηαη φηη ε αηκφζθαηξα ηεο πεξηνρήο επηβαξχλεηαη πεξηζζφηεξν χζηεξα απφ ηε θαχζε ηνπ ιηγλίηε θαη ηνπ ιηζάλζξαθα ζηε κνλάδα (φζνλ αθνξά ην ξχπν TSP) Γηάγξακκα 5.2: χγθξηζε ηνπ ξχπνπ TSP ηνπ Φ.Α. κε ηα ππφινηπα θαχζηκα Παξάιιεια κε ηε ζχγθξηζε ησλ θνηλψλ ξχπσλ κεηαμχ ησλ θαπζίκσλ έγηλε αθφκε κία κεηαμχ ηνπ ιηγλίηε θαη ηνπ ιηζάλζξαθα, (νδεγφο EMEP/CORINAIR 2007). Απφ ηα απνηειέζκαηα ηεο ζχγθξηζεο δελ ζπκπεξαίλνληαη κεγάιεο δηαθνξέο, σο πξνο ηε ηάμε κεγέζνπο ησλ ηηκψλ ησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ ξχπσλ. 68

79 ΑΔΡΙΑ ΡΤΠΑΝΗ ΑΠΟ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΚΑΤΙΜΑ 1,06 1,04 1,02 1 0,98 0,96 Γηάγξακκα 5.3: χγθξηζε ησλ ξχπσλ TSP, PM 2.5 θαη PM 10 κεηαμχ ιηγλίηε θαη ιηζάλζξαθα Έηζη, απφ ην δηάγξακκα 5.3 δηαπηζηψλεηαη φηη νη ζπγθεληξψζεηο ησλ PM 10 ηνπ ιηγλίηε είλαη ιίγν κεγαιχηεξεο (1,04 θνξέο πεξίπνπ) απφ ηηο αληίζηνηρεο ηνπ ιηζάλζξαθα. Δλψ, γηα ηηο ζπγθεληξψζεηο ησλ TSP θαη PM 2.5 γηα ηα 2 θαχζηκα δελ ππάξρεη δηαθνξά. Δπηπιένλ, απφ ηε ζχγθξηζε απηή γίλεηαη θαλεξή ε ζρεδφλ εμίζνπ θαιή απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κέηξνπ αληηξξχπαλζεο γηα ηα 2 θαχζηκα. 69