ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Vascular Plants of Greece: An Annotated Checklist

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Vascular Plants of Greece: An Annotated Checklist"

Αἴσωπος Στεφανόπουλος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Vascular Plants of Greece: An Annotated Checklist Τα Φυτά της Ελλάδας Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο του 13ου Συνεδρίου της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας (Θεσσαλονίκη 3-6 Σεπτεμβρίου 2013), η παρουσίαση του βιβλίου: Vascular plants of Greece: an annotated checklist. Η πλήρης αναφορά του βιβλίου είναι η εξής: DIMOPOULOS, P., RAUS, TH., BERGMEIER, E., CONSTANTINIDIS, TH., IATROU, G., KOKKINI, S., STRID, A. & TZANOUDAKIS, D. 2013: Vascular plants of Greece: an annotated checklist. Berlin: Botanischer Garten und Botanisches Museum Berlin-Dahlem, Freie Universität Berlin; Athens: Hellenic Botanical Society. Englera 31: Το βιβλίο θα είναι στη διάθεση του κοινού εντός του Νοεμβρίου Εισαγωγή Είναι σε όλους γνωστό και ποικιλοτρόπως διακηρυγμένο από επιστήμονες και μη, ότι η Ελλάδα διαθέτει υψηλή βιοποικιλότητα ειδών φυτών και ζώων, αλλά και οικοτόπων-τοπίων. Η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κέντρα βιοποικιλότητας (biodiversity hotspot) στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί το σημαντικότερο κέντρο ενδημισμού (hotspot for endemism) στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Αναλογικά με την έκτασή της διαθέτει μια βιοποικιλότητα από τις υψηλότερες ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης και της συνύπαρξης χλωριδικών περιοχών όπως είναι η Μεσογειακή, η Ευρωπαϊκή (Ευρασιατική) και η Ιρανοκασπική (ποντιακή), η χλωρίδα της Ελλάδας είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης. Η ορεογραφική διαμόρφωση και η τοπογραφική ετερογένεια, σε συνδυασμό με την περιπετειώδη γεωλογική της ιστορία και την παράλληλη δημιουργία πλήθους βιοτόπων, έχουν συντελέσει στο μεγάλο χλωριδικό πλούτο και στο υψηλό ποσοστό ενδημισμού της Ελλάδας. Ωστόσο, στα ερωτήματα: α) ποιος είναι σήμερα ο ακριβής αριθμός φυτών που συνθέτουν τη χλωρίδα της Ελλάδας; β) υπάρχει ένας κατάλογος αυτών των φυτών που θα μπορούσε να συμβουλευθούν οι επιστήμονες που ασχολούνται με την προστασία και τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος; οι απαντήσεις είναι είτε προσεγγιστικές, είτε αρνητικές. Στο πρώτο ερώτημα όλοι θα απαντούσαν κατά προσέγγιση 6300 φυτά, ενώ στο δεύτερο ερώτημα η απάντηση είναι απλά όχι. Σκεπτικό και ανάληψη Εθνικής πρωτοβουλίας το 2010 Αντιλαμβανόμενοι: α) την ολοένα μεγαλύτερη αναγκαιότητα για την πλήρη γνώση και την έκδοση του πρώτου Καταλόγου Φυτών της Ελληνικής Χλωρίδας και β) την ευθύνη αλλά και την ευκαιρία που είχε η Ελληνική Βοτανική Εταιρεία (EBE) για ένα τέτοιο εγχείρημα που είχε ήδη καθυστερήσει πολύ, δρομολογήθηκε μια πορεία υλοποίησης, ήδη από την άνοιξη του 2010, λαμβάνοντας αποφάσεις σχετικά με:

, RAUS, TH., BERGMEIER, E., CONSTANTINIDIS, TH., IATROU, G., KOKKINI, S., STRID, A. & TZANOUDAKIS, D. 2013: Vascular plants of Greece: an annotated checklist.

2 1. Την πρωτοβουλία συγκρότησης μιας Επιτροπής Συντονισμού της προσπάθειας για την κατάρτιση ενός επεξεργασμένου και με σχόλια καταλόγου Φυτών της Ελληνικής Χλωρίδας και της έκδοσής του. 2. Τη συγκρότηση ομάδας Ελλήνων επιστημόνων (εκπροσώπων τεσσάρων Πανεπιστημίων της Ελλάδας), οι οποίοι σε συνεργασία με αλλοδαπούς αναγνωρισμένου επιστημονικού κύρους και μακροχρόνια εμπειρία στη μελέτη της ελληνικής χλωρίδας, θα αποτελέσουν την Επιτροπή Συντονισμού (Steering Committee) της κατάρτισης και έκδοσης του πρώτου Καταλόγου Φυτών της Ελληνικής Χλωρίδας (Checklist of the Vascular Plants of Greece). Η Επιτροπή Συντονισμού (Steering Committee) για την έκδοση για πρώτη φορά της Ελληνικής Χλωρίδας αποτελείται από τους ακόλουθους Έλληνες επιστήμονες: Καθ. Παναγιώτης Δημόπουλος (Πανεπιστήμιο Πατρών) Συντονιστής Επιτροπής Καθ. Γρηγόρης Ιατρού (Πανεπιστήμιο Πατρών) Καθ. Στέλλα Κοκκίνη (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) Επικ. Καθ. Θεοφάνης Κωνσταντινίδης (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Καθ. Δημήτριος Τζανουδάκης (Πανεπιστήμιο Πατρών) καθώς και από τους αλλοδαπούς επιστήμονες: Prof. Αrne Strid (Ørbæk, Denmark) Prof. Erwin Bergmeier (University of Göttingen, Germany) Dr. Thomas Raus (BGBM- Frei University Berlin, Germany) Τρία χρόνια μετά η παρουσίαση του βιβλίου Το βιβλίο The Vascular Plants of Greece: An Annotated Checklist : αποτελείται από 370 σελίδες είναι κοινή έκδοση της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας και του Βοτανικού Μουσείου-Βοτανικού Κήπου του Βερολίνου (Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem (BGBM), Freie Universität Berlin) είναι προϊόν μιας πρωτόγνωρης συλλογικής προσπάθειας και συνεργασίας εθελοντικού χαρακτήρα από τους επιστήμονες της επιτροπής συντονισμού με τη συμμετοχή-συμβολή και των Ελλήνων και αλλοδαπών Βοτανικών μελετητών της ελληνικής χλωρίδας Η εκτύπωση του βιβλίου χρηματοδοτήθηκε από το Βοτανικό Μουσείο-Βοτανικό Κήπο του Βερολίνου (BGBM), Freie Universität Berlin). Το έργο αυτό αποτελεί το αποτέλεσμα μιας «ιστορικής», τηρουμένων των αναλογιών, απόφασης για τη Χλωρίδα της Ελλάδας που μέσα από την κατάρτιση της πρώτης ολοκληρωμένης χλωρίδας με τη μορφή επεξεργασμένου, σχολιασμένου και πλήρως επιστημονικά τεκμηριωμένου καταλόγου θα έχει εξαιρετική συμβολή στην προστασία και την αειφορική διαχείριση της βιοποικιλότητας της χώρας μας, αλλά και στην ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη και την προστασία της φύσης. Γιατί είναι ιστορική αυτή η έκδοση; Η τελευταία πλήρης Χλωρίδα της Ελλάδας, χρονολογείται περισσότερο από ένα (1) αιώνα πριν (1904, 1908/1912). Ήταν ο Eugen von Halácsy, ένας Ούγγρος φυσικός στη Βιέννη, που συνόψισε στο μνημειώδες έργο του Conspectus Florae Graecae (Halácsy , με συμπληρώματα το 1908 και το 1912) μια προσεκτική και ακριβή εργασία για τη χλωρίδα της Ελλάδας. Η χλωρίδα του Halácsy κάλυπτε την Ελλάδα, με τα εθνικά της σύνορα που τότε έφταναν μέχρι τη Θεσσαλία και δεν περιλάμβαναν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

της ελληνικής χλωρίδας, θα αποτελέσουν την Επιτροπή Συντονισμού (Steering Committee) της κατάρτισης και έκδοσης του πρώτου Καταλόγου Φυτών της Ελληνικής Χλωρίδας (Checklist of the Vascular Plants of

3 Από τότε μέχρι σήμερα είχαμε διάφορα σημαντικά έργα συμβολή στη γνώση της χλωρίδας της Ελλάδας, καμιά όμως ολοκληρωμένη είτε γεωγραφικά καλύπτοντας το σύνολο του Ελληνικού χώρου, είτε οικολογικά. Τέτοια έργα είναι: α) Prodromus Florae Peninsulae Balcanicae (3 τόμοι, Hayek ), β) Flora Europaea (5 τόμοι, Tutin & al , με νέα έκδοση του τόμου 1, 1993) που κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας χωρίς όμως τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, γ) Flora Aegaea (Rechinger 1944), δ) Flora of Turkey and the East Aegean Islands (9 τόμοι, Davis με συμπληρώματα το 1988 και το 2000), όπου συμπεριλαμβάνεται η χλωρίδα των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, ε) The Mountain Flora of Greece (2 τόμοι, Strid 1986 και Strid & Tan 1991) που επικαιροποίησαν τη γνώση μας για είδη και υποείδη που απαντώνται στην Ελλάδα αλλά σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 1800 m, και ως εκ τούτου λίγο περισσότερο από το 1/3 της Ελληνικής Χλωρίδας, στ) Οι 2 από τους 10 προγραμματισμένους τόμους της Flora Hellenica να έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα αντιπροσωπεύοντας το 22% της Ελληνικής Χλωρίδας (Strid & Tan 1997, 2002). Περιεχόμενο της πρώτης Έκδοσης (2013) για τη Χλωρίδα της Ελλάδας Εισαγωγή Η εισαγωγή του βιβλίου έχει έκταση 30 σελίδων και περιλαμβάνει: α) γενική σύνοψη του ιστορικού υπόβαθρου και του σκοπού του πρώτου καταλόγου της αυτοφυούς Ελληνικής Χλωρίδας που έχει δημοσιευτεί ποτέ, β) σύνοψη της ποικιλότητας της Ελληνικής χλωρίδας, γ) σύνοψη και περιγραφή των τύπων κατανομής, δ) λεπτομερή ανάλυση των χλωριδικών δεδομένων της Ελλάδας με βάση: ι) τα παρατηρούμενα πρότυπα κατανομής (γενική εξάπλωση και εξάπλωση στις χλωριδικές-φυτογεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας), ιι) τις οικολογικές τους προτιμήσεις για τύπους οικοτόπων, ιιι) τις βιομορφές, ιv) το καθεστώς ενδημισμού, v) το καθεστώς των ειδών με περιορισμένη εξάπλωση, vi) τα αυτόχθονα και τα αλλόχθονα είδη, κτλ. Κατάλογος Ελληνικής Χλωρίδας (110 σελίδες) Ο κατάλογος είναι σε μορφή πίνακα. Κάθε φυτικό είδος ή υποείδος (taxon) θα αντιστοιχεί σε μία γραμμή με αρκετές στήλες που θα περιέχουν πληροφορίες σε κωδικοποιημένη ή συντετμημένη μορφή. Η πρώτη στήλη θα περιέχει τον μοναδικό αύξοντα αριθμό κάθε φυτού. Οι υπόλοιπες στήλες, από αριστερά προς τα δεξιά, θα περιλαμβάνουν: (1) Λατινικό/επιστημονικό όνομα (Scientific name) (2) Γεωγραφική εξάπλωση στην Ελλάδα (Distribution in Greece) (3) Κατάσταση ενδημισμού (Endemism status) (4) Καθεστώς ειδών με περιορισμένη εξάπλωση (Range-restricted status) (5) Γενική εξάπλωση στη Μεσόγειο, την Ευρώπη, τον κόσμο (6) Βιομορφή (Life form) (7) Οικότοπος (Habitat) (8) Χαρακτηρισμός ως αύτοχθον (indigenous - I) ή άλλοχθον (alien - A). Υπάρχουν 5 παραρτήματα: με τα εξής χαρακτηριστικά: Παράρτημα Ι (9 σελίδες, 798 φυτικά taxa που ανήκουν σε 48 οικογένειες) : Φυτά που έχουν εξαιρεθεί από την Ελλάδα καθώς είχαν αναφερθεί από λάθος, μη εγκατεστημένα αλλόχθονα είδη, μη σταθεροποιημένα υβρίδια, ταξινομικά αινιγματικά ή εξαφανισμένα είδη. Παράρτημα ΙΙ (100 σελίδες, 6650 καταγραφές): Κατάλογος συνωνύμων και μη ορθών ονομάτων και αντιστοιχία τους με τα έγκυρα και αποδεκτά σήμερα ονόματα. Παράρτημα ΙΙΙ (45 σελίδες,1015 επεξηγηματικά σχόλια):σχόλια για όλα τα taxa που αναφέρονται στο Παράρτημα I (αποκλειόμενα taxa), καθώς επίσης για φυτικά taxa του κύριου χλωριδικού καταλόγου για λόγους ταξινομικούς, ονοματολογικούς και απόκλισης από τους αποδεκτούς κανόνες. Παράρτημα IV: Βιβλιογραφία

1964 1980, με νέα έκδοση του τόμου 1, 1993) που κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας χωρίς όμως τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, γ) Flora Aegaea (Rechinger 1944), δ) Flora of Turkey and the East

4 Παράρτημα V (216 έγχρωμες φωτογραφίες σε 48 σελίδες): έγχρωμες φωτογραφίες υψηλής ποιότητας για φυτικά είδη ιδιαίτερης σημασίας από ταξινομική, οικολογική σκοπιά και ως προς τη γεωγραφική τους κατανομή: α) σπάνια και/ή ενδημικά είδη, β) κοινά είδη χαρακτηριστικά της Ελληνικής χλωρίδας και βλάστησης που χαρακτηρίζουν επίσης και τους οικοτόπους που έχουν υιοθετηθεί στο παρόν βιβλίο.

τους κατανομή: α) σπάνια και/ή ενδημικά είδη, β) κοινά είδη χαρακτηριστικά της Ελληνικής

5 Η Ελληνική Χλωρίδα σε αριθμούς Με βάση τα αποτελέσματα του βιβλίου για τα Φυτά της Ελλάδας: Η Ελληνική χλωρίδα με αριθμούς: Οικογένειες: 185 Γένη: 1072 Είδη: 5752 Υποείδη: 1893 Είδη και υποείδη: 7655 Φυτικά taxa: 6600 Η Ελλάδα κατέχει το 6% της έκτασης της Μεσογείου, αλλά το 26% της Μεσογειακής χλωρίδας. Η Ελληνική χλωρίδα, λαμβάνοντας υπόψη τον πλούτο της σε είδη σε σχέση με την έκτασή της (ως μέτρο της βιοποικιλότητας), είναι μεταξύ των πλουσιότερων χλωρίδων των Ευρωπαϊκών και των Μεσογειακών ή των Μεσογειακού κλιματικού τύπου περιοχών. Η Ελλάδα με βάση την έκτασή της θα αναμενόταν (πρόβλεψη) να έχει περίπου 4000 είδη. Επομένως, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται περίπου από 50% μεγαλύτερο πλούτο σε είδη φυτών σε σύγκριση με τα στατιστικώς αναμενόμενα. Καθηγητής Παναγιώτης Διον. Δημόπουλος Εκ μέρους της συγγραφικής ομάδας

Η Ελληνική χλωρίδα, λαμβάνοντας υπόψη τον πλούτο της σε είδη σε σχέση με την έκτασή της (ως μέτρο της βιοποικιλότητας), είναι μεταξύ των πλουσιότερων χλωρίδων των Ευρωπαϊκών και των Μεσογειακών ή των

Σχετικά έγγραφα

74 η ΣΥΝΟΔΟΣ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ & ΠΡΟΕΔΡΩΝ Δ.Ε. ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη, 12-13 Δεκεμβρίου 2013

74 η ΣΥΝΟΔΟΣ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ & ΠΡΟΕΔΡΩΝ Δ.Ε. ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη, 12-13 Δεκεμβρίου 2013 ΟΜΟΦΩΝΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ 1. Θεσμικά