Νέεο Μεζνδνινγίεο Σειεθπαίδεπζεο, Αμηνιόγεζεο & Γηάρπζεο Γλώζεο Βαζηζκέλεο ζε Σερλνινγίεο WEB 2.0 ΔΙΔΑΚΣΟΡΙΚΗ ΔΙΑΣΡΙΒΗ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΕΧΝΕΙΟ ΥΟΛΗ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΧΝ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΚΑΙ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΧΝ ΣΟΜΔΑ ΔΠΙΚΟΙΝΧΝΙΧΝ, ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΣΗΜΑΣΧΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Νέεο Μεζνδνινγίεο Σειεθπαίδεπζεο, Αμηνιόγεζεο & Γηάρπζεο Γλώζεο Βαζηζκέλεο ζε Σερλνινγίεο WEB 2.0 ΔΙΔΑΚΣΟΡΙΚΗ ΔΙΑΣΡΙΒΗ ταφροσ Γ. Κωτςάκησ Επιβλέπων: Β. Λοφμοσ Καθηγητήσ Ε.Μ.Π Αθήνα, Ιοφνιοσ 2012 Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ

2 Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ

3 ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ ΥΟΛΗ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΧΝ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΚΑΙ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΧΝ ΣΟΜΔΑ ΔΠΙΚΟΙΝΧΝΙΧΝ, ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΣΗΜΑΣΧΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Νέεο Μεζνδνινγίεο Σειεθπαίδεπζεο, Αμηνιόγεζεο & Γηάρπζεο Γλώζεο Βαζηζκέλεο ζε Σερλνινγίεο WEB 2.0 ΓΙΓΑΚΣΟΡΙΚΗ ΓΙΑΣΡΙΒΗ ηαύξνο Γ. Κσηζάθεο ςμβοςλεςηική Δπιηποπή: Βαζίιεηνο Λνύκνο Διεπζέξηνο Καγηάθαο Δκκαλνπήι Πξσηνλνηάξηνο Δγθξίζεθε από ηελ επηακειή εμεηαζηηθή επηηξνπή... Β. Λνύκνο Καζεγεηήο Δ.Μ.Π.... Δ. Καγηάθαο Καζεγεηήο Δ.Μ.Π.... Δ. Πξσηνλνηάξηνο Καζεγεηήο Δ.Μ.Π.... Μ. Ισαλλίδνπ Καζεγήηξηα Δ.Μ.Π.... Η. Κνπθνύηζεο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο Δ.Μ.Π... Ι. Ν Αλαγλσζηόπνπινο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο Παλ. ηεξεάο Διιάδαο... Γ. Βέξγαδνο Λέθηνξαο Παλεπηζηήκην Πεηξαηά Αθήνα, Ιοφνιοσ 2012 Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 2

4 ... ηαύξνο Γ. Κσηζάθεο Γηδάθησξ Ηιεθηξνιόγνο Μεραληθόο θαη Μεραληθόο Τπνινγηζηώλ Δ.Μ.Π. Copyright ηαύξνο, Γ. Κσηζάθεο Με επηθύιαμε παληόο δηθαηώκαηνο. All rights reserved. Απαγνξεύεηαη ε αληηγξαθή, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή ηεο παξνύζαο εξγαζίαο, εμ νινθιήξνπ ή ηκήκαηνο απηήο, γηα εκπνξηθό ζθνπό. Δπηηξέπεηαη ε αλαηύπσζε, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή γηα ζθνπό κε θεξδνζθνπηθό, εθπαηδεπηηθήο ή εξεπλεηηθήο θύζεο, ππό ηελ πξνϋπόζεζε λα αλαθέξεηαη ε πεγή πξνέιεπζεο θαη λα δηαηεξείηαη ην παξόλ κήλπκα. Δξσηήκαηα πνπ αθνξνύλ ηε ρξήζε ηεο εξγαζίαο γηα θεξδνζθνπηθό ζθνπό πξέπεη λα απεπζύλνληαη πξνο ηνλ ζπγγξαθέα. Οη απόςεηο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζε απηό ην έγγξαθν εθθξάδνπλ ηνλ ζπγγξαθέα θαη δελ πξέπεη λα εξκελεπζεί όηη αληηπξνζσπεύνπλ ηηο επίζεκεο ζέζεηο ηνπ Δζληθνύ Μεηζόβηνπ Πνιπηερλείνπ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 3

5 Η διδακτορική διατριβή, αφιερώνεται ςε όλουσ όςοι μου ςυμπαραςτάθηκαν, να ολοκληρώςω αυτό το εγχείρημα.. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 4

6 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Σηελ παξνχζα δηαηξηβή ζα γίλεη κηα απφπεηξα λα ζπγθεξαζηνχλ νη παξαδνζηαθέο κνξθέο εθπαίδεπζεο κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο, ζε κηα πξνζπάζεηα γηα βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο παξερφκελεο γλψζεο. Οη λέεο ηερλνινγίεο, ηα ηειεπηαία ρξφληα, έρνπλ εηζέιζεη ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπ αλζξψπνπ, θαη δελ κπνξεί λα παξαγλσξηζηεί ε ρξεζηκφηεηα ηνπο. Καζίζηαηαη, ινηπφλ, αλαγθαία ε εμνηθείσζε ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ κε ηηο λέεο ηερλνινγίεο, ψζηε λα γίλεη δπλαηή ζην έπαθξν ε εθκεηάιιεπζε ηνπο. Ζ θαηλνηνκία έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη ζα αλαπηπρζεί εθ λένπ κηα κεζνδνινγία, ε νπνία ζα πξέπεη λα αθνινπζεζεί ζηελ πνξεία ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο, κε ζηφρν ηελ επαξθή θαηάθηεζε ηεο γλψζεο. Σηελ πξνζπάζεηα απηή, ζηήξηγκα ππήξμαλ νη παξαδνζηαθέο δηδαθηηθέο κεζνδνινγίεο, ησλ νπνίσλ ηελ ζεκαληηθφηεηα, δελ είλαη δπλαηφ λα παξαγλσξηζηεί θαη λα αθπξσζεί. Έηζη, ινηπφλ, θαηαιήμακε ζε κηα πξνηεηλφκελε κεζνδνινγία, ε νπνία εθαξκφζηεθε ζε έλα δείγκα καζεηψλ, κε ηα απνηειέζκαηα λα παξνπζηάδνληαη ζην δεχηεξν κέξνο ηεο παξνχζαο δηαηξηβήο. ΛΔΞΔΙΣ ΚΛΔΙΓΙΑ E learning, εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε, ηειεθπαίδεπζε wikis, web 2.0, Moodle Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 5

7 ABSTRACT This thesis will be an attempt to reconcile the traditional forms of education with new technologies in an effort to improve the quality of knowledge. New technologies in recent years have entered the daily life of man, and it will be a fault to underestimate their usefulness. It is therefore necessary to familiarize the traditional methods with new technologies to enable the most of their exploitation. The innovation lies in the fact that a re-developed methodology, which should be followed in the path of e-learning is important in order to adequately acquire the knowledge produced. This effort was supported from the traditional teaching methodologies, whose significance, cannot be ignored and invalidated. So, we proposed a methodology that was applied to a sample of students, with results presented in the second part of this thesis. KEY WORDS E-leaning, Distance learning, teleteaching, wikis, web 2.0, Moodle Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 6

8 Δςσαπιζηίερ Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ πξσηίζησο, ηνλ επηβιέπνληα ηνπ έξγνπ κνπ, ηνλ θαζεγεηή ηνπ Σκήκαηνο Ηιεθηξνιόγσλ Μεραληθώλ θαη Μεραληθώλ Τπνινγηζηώλ ηνπ Δ.Μ.Π. θ. Βαζίιε Λνύκν. Η θαζνδήγεζε ηνπ θαη ε ζπκπαξάζηαζή ηνπ ήηαλ, απνιύησο θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο, γηα ηελ αλάπηπμε θαη νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ κνπ. Δπίζεο επραξηζηώ ζεξκά ηνλ θαζεγεηή, ηνπ σο άλσ ηκήκαηνο ηνπ Δ.Μ.Π. θ. Διεζέξην Καγηάθα, γηα ηηο ζπκβνπιέο ηνπ θαη ην απαξάκηιιν θιίκα ζπλεξγαζίαο. Πνιιέο επραξηζηίεο εθθξάδσ επίζεο ζηνλ θαζεγεηή, ηνπ σο άλσ ηκήκαηνο ηνπ Δ.Μ.Π. θ. Δ. Πξσηνλνηάξην, γηα ηελ πξνζπκία θαη απνηειεζκαηηθόηεηα πνπ επέδεημε, θάζε θνξά πνπ δήηεζα ηε βνήζεηά ηνπ. Σέινο εθθξάδσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζηνλ θ. Γηάλλε Αλαγλσζηόπνπιν θαη ζηελ θ. Έιελα Καγηάθα γηα ηελ πνιύηηκε ζπλεξγαζία ηνπο, θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπόλεζεο θαη ηεο ζπγγξαθήο ηεο δηαηξηβήο κνπ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 7

9 Περιεχόμενα ΠΔΡΙΛΗΦΗ... 5 ΠΡΧΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΙΑΓΧΓΗ ΣΗΝ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΗ ΓΔΤΣΔΡΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Η ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΗ (Δ LEARNING) Η ειεθηξνληθή κάζεζε (e- learning) Σα εξγαιεία ινγηζκηθνύ ηνπ e learning Καηεγνξίεο θαη ραξαθηεξηζηηθά ησλ LMS Οη δηαζέζηκεο πιαηθόξκεο e - learning Γηαρείξηζε εθπαηδεπηηθνύ πεξηερνκέλνπ κε ρξήζε SCORM ΣΡΙΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΗ Δίζνδνο ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθόξκα Σν εθπαηδεπηηθό πιηθό Σα πξώηα βήκαηα Η ζπγθξόηεζε θαη ν ξόινο ησλ νκάδσλ Σν Web Σν ειεθηξνληθό πεξηβάιινλ Wiki Σα εθπαηδεπηηθά wiki Δθαξκνγέο wikis ζηελ εθπαηδεπηηθή δξαζηεξηόηεηα Γνκή ησλ εθπαηδεπηηθώλ wikis Πιενλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνύ πεξηβάιινληνο wikis Η δηαδηθαζία ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηόηεηαο ελάξην κάζεζεο κε ηε ρξήζε wiki Αμηνιόγεζε Η κνλάδα αλάιπζεο E LMVT Αλάπηπμε κεζνδνινγίαο ΣΔΣΑΡΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΟΠΑΡΑΚΔΤΑΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ Μεζνδνινγία Πξνπαξαζθεπαζηηθήο Έξεπλαο Παξνπζίαζε ησλ Μεηαβιεηώλ ηεο Πξνπαξαζθεπαζηηθήο Έξεπλαο Πεξηγξαθηθά ηαηηζηηθά Μαζεηώλ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 8

10 4.3.1 Α. Πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά κέηξηνπ καζεηή Β. Πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά θαινύ καζεηή Γ. Πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά άξηζηνπ καζεηή πγθξηηηθά απνηειέζκαηα ΠΔΜΠΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΡΔΤΝΑ Μεζνδνινγία Έξεπλαο Μεηαβιεηέο Γηάρπζε Wikis Πεξηγξαθηθά ηαηηζηηθά Μαζεηώλ Πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά κέηξησλ καζεηώλ Πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά θαιώλ καζεηώλ Πεξηγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά άξηζησλ καζεηώλ πγθξηηηθά απνηειέζκαηα Παξαγσγή Γξακκηθήο Δμίζσζεο ΔΚΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΗ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Αμηνιόγεζε ηεο κεζνδνινγίαο πκπεξάζκαηα-μειινληηθή Αλάπηπμε ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΗΜΟΙΔΤΔΙ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 9

11 ΠΡΩΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΙΑΓΩΓΗ ΣΗΝ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΗ Ζ παξνχζα δηαηξηβή έρεη σο ζέκα δηεξεχλεζεο ηε ζρεδίαζε θαη ηελ αλάπηπμε κηαο κεζνδνινγίαο, πξνζαξκνζκέλεο ζηηο αλάγθεο θαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, δηεξεπλψληαη νη δπλαηφηεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ειεθηξνληθψλ κέζσλ θαη ηνπ Γηαδηθηχνπ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο παξαδνζηαθέο ζεσξίεο ηεο παηδαγσγηθήο επηζηήκεο. Τα ηειεπηαία ρξφληα, κε ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο έρεη δεκηνπξγεζεί κηα λέα πξννπηηθή ζηε δηαδηθαζία ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο εθπαίδεπζεο. Πξφθεηηαη γηα ηε δπλαηφηεηα ηεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο, δειαδή ηελ εθπαίδεπζε κέζσ θάπνηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Φπζηθά, ε αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο δελ κπνξεί λα παξαγθσλίζεη θαη λα αληηθαηαζηήζεη ηηο παξαδνζηαθέο κνξθέο δηδαζθαιίαο κπνξεί, σζηφζν, λα θαηαπνιεκήζεη ηξία βαζηθά κεηνλεθηήκαηα. Τα κεηνλεθηήκαηα ησλ παξαδνζηαθψλ κνξθψλ δηδαζθαιίαο ζρεηίδνληαη κε ηνπο ηνπηθνχο πεξηνξηζκνχο, ηνπο ρξνληθνχο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ζηελ επειημία. Σηφρνο ηεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο είλαη λα θαηαπνιεκεζνχλ απηνί νη πεξηνξηζκνί. Έηζη, εμαηηίαο ηεο ηερλνινγίαο θαη ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ε απφζηαζε δελ απνηειεί πιένλ εκπφδην θαη δελ επεξεάδεη ηελ πνηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο. Δπηπιένλ, ην απζηεξφ ρξνλνδηάγξακκα ηεο αλειαζηηθήο παξάδνζεο θαηαξγείηαη, θαη ην βάξνο κεηαηίζεηαη ζηνλ καζεηή, ν νπνίνο κειεηά ηηο ψξεο πνπ κπνξεί. Τέινο, ε εθπαίδεπζε πνπ παξέρεηαη ζηνπο καζεηέο παξνπζηάδεη κεγαιχηεξε πξνζαξκνζηηθφηεηα, θαζψο ππάξρεη ε επθαηξία λα ελαξκνληζηεί κε ην ζεκεξηλφ εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ. Έλα αθφκε ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα πνπ κπνξεί ε ηερλνινγία λα πξνζθέξεη, πξνο φθεινο ηεο εθπαίδεπζεο είλαη ε πνηθηιία ε επθνιία ρξήζεο ησλ επνπηηθψλ κέζσλ. Βέβαηα, ζε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ε παξαδνζηαθή δηδαζθαιία δελ πζηεξεί ηδηαίηεξα ζηε δπλαηφηεηα ρξήζεο επνπηηθψλ κέζσλ. Ψζηφζν, κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ε δπλαηφηεηα απηή πνιιαπιαζηάδεηαη, κεηψλνληαο ηαπηφρξνλα ηνλ θφπν θαη ην ρξφλν θαη ην θφζηνο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 10

12 Παξάιιεια, νη λέεο ηερλνινγίεο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνλ θάζε εθπαηδεπηή λα πξνζαξκφζεη θαη λα εκπινπηίζεη ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ. Άιισζηε, ε ρξήζε ηνπ Γηαδηθηχνπ δίλεη πνιιέο δπλαηφηεηεο εθκεηάιιεπζεο παγθφζκησλ βηβιηνζεθψλ θαη γεληθά αλνίγεη πχιεο ζηε ρξήζε πνιιψλ βηβιηνγξαθηθψλ αλαθνξψλ θαη πξφζζεηνπ πιηθνχ ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Δπηπιένλ, θαζίζηαηαη πνιχ εχθνιε ε ρξήζε ζπκπιεξσκαηηθψλ αζθήζεσλ, πνιπκεζηθνχ πιηθνχ κε εηθφλεο, ήρν θαη βίληεν, δίλνληαο δηαθνξεηηθή δηάζηαζε ζηελ έλλνηα ηνπ παξαδνζηαθνχ βηβιίνπ. Σε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα απνζαθεληζηεί πσο νη δχν κνξθέο δηδαζθαιίαο, παξαδνζηαθή θαη εμ απνζηάζεσο, δελ ζα πξέπεη λα εηδσζνχλ αληαγσληζηηθά. Άιισζηε δελ είλαη απηφ ην δεηνχκελν. Ζ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε κπνξεί θάιιηζηα λα ζπκπιεξψζεη ηα θελά πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ παξαδνζηαθή, φπσο γηα παξάδεηγκα ζα κπνξνχζε λα ζπκβεί ζηελ πεξίπησζε ελφο ελήιηθα εξγαδφκελνπ, ν νπνίνο δελ έρεη ηε ρξνληθή επειημία λα παξαθνινπζήζεη θάπνηα καζήκαηα εληφο κηαο ζρνιηθήο αίζνπζαο Σε γεληθέο γξακκέο, ε ρξήζε ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε κπνξεί λα ιχζεη πνιιά απφ ηα πξνβιήκαηα ηεο παξαδνζηαθήο εθπαίδεπζεο, ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη είλαη παλάθεηα. Πνιιά πξνβιήκαηα κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο θαη κάιηζηα ηα ζεκαληηθφηεξα απφ απηά ζρεηίδνληαη κε ηελ απνπζίαο ησλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ αλάκεζα ζην εθπαηδεπηή θαη ζηνλ εθπαηδεπφκελν. Άιισζηε, αο κελ μερλάκε πσο ν 20 νο αηψλαο βξίζεη απφ παηδαγσγνχο, νη νπνίνη αλέιπζαλ κέζα απφ ηηο ζεσξίεο ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο ζα πξέπεη ν δάζθαινο λα πξνζεγγίζεη ηνλ καζεηή, ψζηε λα θαηαθέξεη λα ρηίζεη κηα ζρέζε κε ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Οη κεζνδνινγίεο ηεο παξαδνζηαθήο εθπαίδεπζεο είλαη πνιιέο θαη εθαξκφδνληαη επξέσο, φκσο κεζνδνινγία, θνηλά απνδεθηή γηα ηελ ειεθηξνληθή κάζεζε, δελ ππάξρεη. Τν ράζκα ηεο παξαδνζηαθήο δηδαζθαιία κε ηελ εμ απνζηάζεσο ζα πξνζπαζήζεη λα γεθπξψζεη ε παξνχζα δηαηξηβή. Γηα απηφ ην ιφγν ζα πξνηαζεί κηα κεζνδνινγία δηδαζθαιίαο θαη αμηνιφγεζεο ησλ καζεκάησλ, ε νπνία ζα βαζίδεηαη ζε κεξηθέο απφ ηηο βαζηθφηεξεο ζεσξίεο κάζεζεο πνπ πξνηείλνληαη απφ ηελ παξαδνζηαθή εθπαίδεπζε. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη βαζηθφηεξεο παηδαγσγηθέο αξρέο, πνπ κπνξνχλ θαη πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ ζηελ ειεθηξνληθή δηδαζθαιία είλαη ε δηδαθηηθή Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 11

13 αξρή ηεο παξφηξπλζεο, ε δηεξεπλεηηθή κέζνδνο, ε αξρή ηεο επνπηηθφηεηαο, ε δηδαθηηθή κνξθή αλάζεζεο εξγαζίαο, θαη αλαθάιπςεο, θαζψο θαη ε νκαδνζπλεξγαηηθή κέζνδνο. Σε θάζε πεξίπησζε, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη νη κέζνδνη πνπ πξνηείλνληαη θαη αθνινπζνχληαη έρνπλ σο θέληξν ελδηαθέξνληνο ηνλ καζεηή, δειαδή ζα ραξαθηεξίδνληαλ σο καζεηνθεληξηθέο. Σηε ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο ζα γίλεη κηα ζχληνκε θαη πεξηεθηηθή αλαθνξά ζηα βαζηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δηδαθηηθψλ κνξθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ πξνηεηλφκελε κεζνδνινγία. Σχκθσλα κε ηελ δηδαθηηθή κνξθή ηεο παξφηξπλζεο, νη καζεηέο έρνπλ ηελ επθαηξία λα ζθεθηνχλ πιαηηά γχξσ απφ έλα ζέκα, ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα δψζνπλ κηα ζσζηή απάληεζε. Ζ κέζνδνο απηή είλαη δαζθαινθεληξηθή, σζηφζν ν ξφινο ηνπ θαζεγεηή πεξηνξίδεηαη ζην λα βνεζά ζηε δεκηνπξγία πνιιψλ θαη πνηθίισλ εμσηεξηθεχζεσλ γχξσ απφ ηελ εξψηεζε πνπ έρεη ζέζεη. (Φαηδεδήκνπ, 1984) Δλ ζπλερεία, εμαηξεηηθά ζεκαληηθέο θαη ρξήζηκεο δηδαθηηθέο αξρέο γηα ηελ κεζνδνινγία ειεθηξνληθήο κάζεζεο είλαη απηέο ηεο αλάζεζεο εξγαζίαο θαη αλαθάιπςεο ηεο γλψζεο. Καη αξράο, ε αλάζεζε εξγαζίαο είλαη ν βαζηθφο θνξκφο πάλσ ζηνλ νπνίν ζηεξίδεηαη ε δηδαζθαιία κέζσ ειεθηξνληθνχ πεξηβάιινληνο, θαζψο φινη νη εθπαηδεπφκελνη ζα δνπιεχνπλ πξέπεη λα θέξνπλ ζε πέξαο εξγαζίεο ζε πεξηβάιινλ wiki. Σχκθσλα κε αχηε ηελ αξρή ν θαζεγεηήο ειέγρεη ηελ πνξεία ησλ καζεηψλ, πξνηξέπνληαο ηελ εκβάζπλζε πάλσ ζηηο ιχζεηο θαη ηηο απαληήζεηο. Ζ αξρή ηεο αλαθάιπςεο ραξαθηεξίδεηαη απφ ην γεγνλφο φηη νη καζεηέο κπνξνχλ λα δνπιέςνπλ κφλνη ηνπο πάλσ ζε έλα αληηθείκελν θαη λα αλαπηχμνπλ ηελ απηελέξγεηα ηνπο. Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε απηή ηε πεξίπησζε ειαρηζηνπνηείηαη θαη πεξηνξίδεηαη κφλν ζηηο νξγαλσηηθέο δηαδηθαζίεο. Έηζη, νη καζεηέο κπνξνχλ λα αλαθαιχςνπλ κφλνη ηνπο ηελ επηζηεκνληθή αιήζεηα, λα απνθηήζνπλ θαη λα εκπινπηίζνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο. (Φαηδεδήκνπ, 1984) Δπηπιένλ, φπσο πξναλαθέξζεθε, ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο είλαη ε επρέξεηα πνπ ππάξρεη ζηε ρξήζε επνπηηθψλ κέζσλ. Με απηφ ηνλ ηξφπν, πινπνηείηαη ε αξρή ηεο επνπηηθφηεηαο, θαζψο, κέζσ ησλ βίληεν θαη ησλ εηθφλσλ, δεκηνπξγνχληαη ζηνπο καζεηέο ζαθείο παξαζηάζεηο πνπ δηεγείξνπλ ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ πξνζνρή ησλ καζεηψλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 12

14 Παξάιιεια, ζπκβάιινπλ ζηελ θαηαλφεζε ηνπ καζήκαηνο θαη ζπλδπάδνπλ κε ην θαιχηεξν ηξφπν ηε ζεσξία θαη ηε πξάμε. Οπζηαζηηθφ αληηθείκελν ηεο πξνηεηλφκελεο κεζνδνινγίαο ειεθηξνληθήο κάζεζεο είλαη ε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ ζηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο ζην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ wiki. Γηα απηφ ην ιφγν, ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο νκαδνζπλεξγαηηθήο κάζεζεο θαη ηεο θζίλνπζαο θαζνδήγεζεο ζα πξέπεη ν θαζεγεηήο λα νξγαλψλεη, λα εηζεγείηαη θαη λα ζπκβνπιεχεη ηνπο καζεηέο, ελψ νη καζεηέο ζα πξέπεη λα αμηνινγνχλ, λα αλαιχνπλ, λα θξίλνπλ θαη λα απνθαζίδνπλ ζσζηά. Ζ νκαδνζπλεξγαηηθή κάζεζε κπνξεί λα πξνζθέξεη πνιιά ζεηηθά ζηνηρεία ζηελ εθπαίδεπζε, αξθεί φκσο λα πινπνηεζεί πξνζεθηηθά θαη κε ην ζσζηφ ηξφπν. (Φαηδεδήκνπ, 1984) Ζ παξαπάλσ δηαδηθαζία ζα αλαιπζεί εθηελέζηεξα ζε επφκελν θεθάιαην. Όπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηελ παξαδνζηαθή κέζνδν, ζηφρνο ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο είλαη ε απφθηεζε γλψζεσλ. Ψο γλψζε νξίδεηαη ε κνληκφηεηα ηεο κάζεζεο. Άιισζηε, θαηά ηνλ Gagne, κάζεζε είλαη ε δηαδηθαζία εθείλε, ε νπνία ζπληειείηαη κέζσ ηεο δηδαζθαιίαο, θαη ζα βνεζήζεη ηνπο καζεηέο λα ηξνπνπνηήζνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο γξήγνξα θαη κφληκα.(gagne, 1975). Απφ ηελ άιιε πιεπξά, δηδαζθαιία κπνξεί λα νξηζηεί σο έλα ζχζηεκα, ην νπνίν πεξηιακβάλεη φια ηα είδε ησλ νξγαλσκέλσλ δξάζεσλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηε κάζεζε, αλεμάξηεηα απφ ηνλ ηξφπν θαη ηνλ ηφπν πνπ εθηειείηαη. (Smith, 1960). Άξα, ζχκθσλα κε ηνλ Smith, γηα ηελ απφθηεζε ηεο γλψζεο δελ είλαη απαξαίηεηνο ν εθπαηδεπηήο ζε κία πξνζσπηθή δηδαζθαιία, θαζψο ε δηδαζθαιία κπνξεί λα επηηεπρζεί κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν. Σηα πιαίζηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο ν καζεηήο βξίζθεηαη ζηε θνξπθή, κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ, ην πιηθφ θαη ην αληηθείκελν κάζεζεο λα δηαδξακαηίδνπλ, επίζεο, πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν. Ο καζεηήο, σζηφζν, δελ έξρεηαη ζε άκεζε επαθή κε ην αληηθείκελν ηεο κάζεζεο, θαζψο παξεκβαίλεη ην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ. Ζ γλψζε επεμεξγάδεηαη θαη πξνζαξκφδεηαη πξηλ λα ρνξεγεζεί ζην ειεθηξνληθφ καζεζηαθφ πεξηβάιινλ, κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία παξέρεηαη κε επηηπρία. (Cotsakis S., Generalis A., Loumou M., Kayafa E., Loumos V. and Kayafas E) Σηα πιαίζηα ηνπ δηαδξαζηηθνχ κνληέινπ, αλάκεζα ζηνλ εθπαηδεπηηθφ, ζην καζεηή, ζην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ θαη ζην αληηθείκελν κάζεζεο, ν Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 13

15 ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη ελδηάκεζνο, θαζψο αλαιακβάλεη λα αλαπηχμεη θαη λα νξγαλψζεη ην κάζεκα, αλαινγηδφκελνο φιεο ηηο παξακέηξνπο. Σε απηφ ην ζεκείν, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη νη βαζηθνί παξάγνληεο θαη νη γλσζηηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο κάζεζεο είλαη ε κλήκε ιήζε, ε αληίιεςε θαη ε θαηαλφεζε. Ζ κλήκε θαη ε ιήζε απνζθνπνχλ ζε κηα κφληκε κνξθή εθκάζεζεο. Οη εθπαηδεπφκελνη ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα δηαηεξήζνπλ ζηε κλήκε ηνπο γηα έλα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ηε γλψζε, θαζψο επίζεο λα κπνξνχλ λα ηελ αλαθαιέζνπλ φηαλ απαηηείηαη. Πξνθεηκέλνπ λα κελ επέιζεη ε ιήζε, θαη έηζη μεραζηνχλ νη απνθηεζείζεο γλψζεηο, ζα πξέπεη λα ελεξγνπνηεζνχλ νη γλσζηηθέο δηεξγαζίεο ηεο αληίιεςεο θαη ηεο κλήκεο, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ πξφζιεςε, ηελ αλαγλψξηζε θαη ηε δηαηήξεζε ησλ πιεξνθνξηψλ. (Cotsakis S., Generalis A., Loumou M., Kayafa E., Loumos V. and Kayafas E) Αληίιεςε είλαη ε γλσζηηθή δηαδηθαζία, ε νπνία βνεζά ζηελ πξφζιεςε, νξγάλσζε θαη αλαγλψξηζε ησλ εξεζηζκάησλ ηνπ πεξηβάιινληνο. Πξφθεηηαη γηα κηα ελεξγεηηθή δηαδηθαζία ησλ εξεζηζκάησλ, βαζηζκέλε ζηηο ζπλήζεηεο θαη ηελ αληίιεςε ηνπ εθάζηνηε αηφκνπ, φπσο γηα παξάδεηγκα πξνεγνχκελεο εκπεηξίεο, ζπλαηζζήκαηα θηι. Δλ ζπλερεία, ε θαηαλφεζε σο ιεηηνπξγία ηεο κάζεζεο είλαη πνιχ ζεκαληηθή ζην βαζκφ πνπ ζπλδέεηαη κε ηε κλήκε. Ο βαζκφο θαηαλφεζεο εμαξηάηαη ηφζν απφ ηε θχζε ηεο πιεξνθνξίαο, φζν θαη απφ ην επίπεδν ηεο ελεξγνπνίεζεο ηεο γλσζηηθήο ππνδνκήο ηνπ αηφκνπ. Πξέπεη, δειαδή, ν καζεηήο λα κπνξεί λα ζηεξίμεη θαη λα νηθνδνκήζεη ηε λέα παξερφκελε γλψζε ζε ήδε ππάξρνπζεο γλψζεηο. Απηή ε ζχλδεζε ησλ παιαηψλ κε ηηο λέεο γλψζεηο ζα ηνπ επηηξέςεη ηελ απνηειεζκαηηθή θαη νπζηψδε κάζεζε. Σεκαληηθφ θνκκάηη ηεο δηδαθηηθήο δξαζηεξηφηεηαο απνηειεί ε αμηνιφγεζε, ε νπνία ζα πξέπεη λα έρεη σο ζηφρν λα παξέρεη ζην καζεηή φρη κφλν ηελ εθπαίδεπζε, αιιά θαη ηε δπλαηφηεηα γηα θαηαλφεζε θαη εθαξκνγή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζε πξαγκαηηθέο πεξηζηάζεηο. Ζ ηαμηλφκεζε ησλ δηδαθηηθψλ ζηφρσλ πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηα πξναλαθεξζέληα είλαη ε ηαμηλνκία ηνπ Bloom, θαζψο εζηηάδεη θπξίσο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηφρνπο ηεο γλψζεο, ηεο θαηαλφεζεο θαη ηεο εθαξκνγήο. (Cotsakis S., Generalis A., Loumou M., Kayafa E., Loumos V. and Kayafas E) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 14

16 Πην ζπγθεθξηκέλα, ε γλψζε ζεσξείηαη θαη είλαη ε βάζε γηα φινπο ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηφρνπο. Ο εθπαηδεπφκελνο, πξνθεηκέλνπ λα επηιχζεη νπνηνδήπνηε πξφβιεκα πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αληηκεησπίζεη δηάθνξεο θαηαζηάζεηο. Απηφ πξνυπνζέηεη ηελ γλψζε αμησκάησλ, νξνινγίαο, κεζνδνινγίαο, αξρψλ, δνκψλ ζπγθεθξηκέλσλ πεξηζηαηηθψλ ζε ζρέζε κε ην ρξφλν. Σηε ζπλέρεηα, ε ηθαλφηεηα επηπηψζεσλ, ζπκβφισλ θαη κνξθψλ είηε ζε γξαπηφ είηε ζε πξνθνξηθφ πιηθφ, απνηειεί δείγκα ηθαλφηεηαο απφ πιεπξάο ηνπ καζεηή. Οπζηαζηηθά, ε θαηαλφεζε έρεη επηηεπρζεί αλ ν καζεηήο κεηά ην πέξαο ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο είλαη ζε ζέζε λα κεηαθέξεη απηά πνπ έκαζε κε έλα δηαθνξεηηθφ ηξφπν επηθνηλσλίαο ή λα ηα εξκελεχζεη. Ο φξνο εθαξκνγή, αλαθέξεηαη ζηελ εθαξκνγή ηεο γλψζεο απφ ηνπο καζεηέο ζε λέεο πεξηζηάζεηο. Σε γεληθέο γξακκέο, ζα κπνξνχζακε λα πνχκε πσο ε ειεθηξνληθή κάζεζε είλαη έλαο ηξφπνο δηδαζθαιίαο, ν νπνίνο απαηηεί πξνζεθηηθνχο ρεηξηζκνχο θπξίσο απφ ηελ πιεπξά ησλ δηδαζθφλησλ, φζνλ αθνξά ζηελ πξνεηνηκαζία θαη ηελ δηελέξγεηα ηεο δηαδηθαζίαο. Υπάξρνπλ πνιινί παξάγνληεο πνπ ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε ηνπ ν θάζε θαζεγεηήο, θαζψο ε δηαδηθαζία είλαη πξσηνπφξα θαη θαηλνηφκα. Σηε ζπλέρεηα ηεο δηαηξηβήο ζα γίλεη πξνζπάζεηα, λα δηεξεπλεζνχλ φζν ην δπλαηφλ αλαιπηηθφηεξα θαη απνηειεζκαηηθφηεξα, φινη νη ηνκείο θαη φια ηα πεδία πνπ ζα πξέπεη λα δψζεη πξνζνρή ν θαζεγεηήο.. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 15

17 ΓΔΤΣΔΡΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Η ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΗ (Δ LEARNING) 2.1 Η ηλεκηπονική μάθηζη (e- learning) Με ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηελ εηζρψξεζε απηήο ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο, σο θπζηθφ επαθφινπζν πξνέθπςε ε αλάγθε δεκηνπξγίαο θάπνηνπ φξνπ, ν νπνίνο ζα πεξηγξάθεη ηελ δεκηνπξγεζείζα θαηάζηαζε. Ο φξνο απηφο δελ είλαη άιινο απφ ηελ ειεθηξνληθή κάζεζε ή e learning, θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα αλαθεξζεί ζηε κάζεζε απφ απφζηαζε (distance learning), πνπ εληζρχεηαη θαη απνθηάηαη κε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Παξάιιεια, ζπλδέεηαη κε ηελ ηερλνινγία πξνεγκέλεο κάζεζεο (advanced learning technology ALT), θαηά ηελ νπνία νη παξαδνζηαθέο κεζνδνινγίεο κάζεζεο ζπλδπάδνληαη κε ηηο λέεο κνξθέο ηερλνινγίαο, ρξεζηκνπνηψληαο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο, ην δηαδίθηπν θαη ηηο ηερλνινγίεο πνιπκέζσλ. Πξφθεηηαη, ινηπφλ, γηα έλα ηχπν εθπαίδεπζεο, πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα δίθηπν γηα δηαλνκή, αιιειεπίδξαζε θαη δηεπθφιπλζε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην e learning, βαζίδεηαη ζε ηξία θξηηήξηα, ηα νπνία θαηαδεηθλχνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ. Σχκθσλα κε ην πξψην, ην e learning, δνπιεχεη πάλσ ζε δίθηπν, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηε ζηηγκηαία ελεκέξσζε, απνζήθεπζε θαη αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ, παξάιιεια κε ηελ επθνιία δηαλνκήο θαη δηακνηξαζκνχ απηψλ. Δλ ζπλερεία, ζχκθσλα κε ην δεχηεξν θξηηήξην, ηo e learning, παξαδίδεηαη ζην ηειηθφ ρξήζηε κέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, αμηνπνηψληαο ηελ ηερλνινγία ηνπ Γηαδηθηχνπ θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ. Τέινο, βάζε ηνπ ηξίηνπ θξηηεξίνπ, ην e learning, επηθεληξψλεηαη ζε κεζφδνπο θαη ιχζεηο εθκάζεζεο, πέξα ησλ παξαδνζηαθψλ. (Rosenberg M., 2001) Σεκαληηθφ λα αλαθεξζεί, είλαη ε δηαίξεζε ηνπ e learning ζε δχν ηχπνπο, ζην ζχγρξνλν θαη αζχγρξνλν, απφ ηνλ Dr Howard M. Block, ζηελ αλαθνξά ηνπ ζην Banc Of American Securities ζην βηβιίν ηνπ «The E-bang theory». Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 16

18 Τν ζχγρξνλν e - learning, επηηξέπεη ζε δηδάζθνληεο θαη δηδαζθφκελνπο, λα ζπλεξγάδνληαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, κέζσ ηνπ Γηαδηθηχνπ. Τα πξντφληα ηνπ ζχγρξνλνπ e - learning πξνζνκνηψλνπλ έλα πεξηβάιινλ παξαδνζηαθήο ζρνιηθήο αίζνπζαο. Τν ζχγρξνλν e-learning ζπκπεξηιακβάλεη ηελ ρξήζε πνιιψλ ηερλνινγηψλ κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ηηο αθφινπζεο: Streaming audio θαη video. Απηφ επηηξέπεη ζηνλ καζεηή λα δεη έλα πείξακα, λα αθνχζεη κία δηάιεμε ή λα κηιήζεη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν κε κηα κηθξή κφλν θαζπζηέξεζε. Γηακνηξαζκφο Δθαξκνγψλ. Πνιιά ζχγρξνλα e-learning επηηξέπνπλ ζην δάζθαιν λα πάξεη εληνιέο απφ ην desktop ελφο ρξήζηε θαη λα γξάςεη ζεκεηψζεηο ή λα εμεγήζεη εθαξκνγέο. Message boards θαη chat rooms. Οη δηδαζθφκελνη κπνξνχλ λα ζπλνκηιήζνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο ψξεο, κέζσ message boards (πίλαθεο κελπκάησλ) ή forums φπνπ κπνξνχλ λα δηεμάγνπλ ζπδεηήζεηο φκνηεο κε απηέο πνπ θάλνπλ ζηελ ηάμε ή ζπδεηήζεηο κηθξψλ νκάδσλ αλάινγα κε ην ζέκα πξνο ζπδήηεζε. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ην αζχγρξνλν e learning, είλαη πην θνληά ζηνλ νξηζκφ ηεο παιαηφηεξεο ρξήζεο ηνπ εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο. Σην αζχγρξνλν e learning, ν δηδαζθφκελνο κπνξεί λα παξαθνινπζήζεη ηηο ηάμεηο ζε νπνηαδήπνηε ρξνληθή ζηηγκή ζέιεη, λα θαιχςεη γξήγνξα εχθνιεο ή γλσζηέο πιεξνθνξίεο θαη λα μνδέςεη πεξηζζφηεξν ρξφλν ζε πιεξνθνξίεο δπζλφεηεο ή θαηλνχξηεο. Γηεπθνιχλεη επίζεο ηελ ζπλεξγαζία κεηαμχ δηδαζθφλησλ θαη δηδαζθνκέλσλ, θαζψο ηα ζέκαηα πξνο ζπδήηεζε κπνξνχλ λα ζηέιλνληαη κέζσ message boards, ελψ ε επηζηξνθή κελπκάησλ γίλεηαη νπνηαδήπνηε ζηηγκή κέζσ . Chat θαη message boards κπνξνχλ επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηελ ζπδήηεζε. Έλα κάζεκα, πνπ δηεμάγεηαη κέζσ αζχγρξνλνπ e-learning, απαηηεί κεγάιε δφζε πεηζαξρίαο απφ ηνλ καζεηή, ψζηε λα ζπκκεηέρεη ζε κία ηάμε. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο, φηη δελ ππάξρεη θαζνξηζκέλν πξφγξακκα, κε θαζνξηζκέλεο ψξεο δηδαζθαιίαο. Άιισζηε, ιφγσ ηεο θαζνιηθφηεηαο ηνπ δηαδηθηχνπ, ην πεξηερφκελν κπνξεί λα είλαη ηππνπνηεκέλν θαη λα θαηαλέκεηαη ζε νπνηνλδήπνηε, νπνηαδήπνηε ζηηγκή. Δπηπιένλ, ην δηαδίθηπν επηηξέπεη λα δηαλέκεηαη ε πιεξνθνξία κέζσ ελφο απφ ηνπο δχν ηχπνπο e-learning ή κε Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 17

19 ζπλδπαζκφ θαη ησλ δχν. Δλ ηέιεη, ην e-learning πξνζαξκφδεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ εθάζηνηε δηδαζθφκελνπ, είηε απηφο αλαιακβάλεη κφλνο ηνπ ηελ πινήγεζε, είηε θαζνδεγείηαη απφ ηνλ δηδάζθνληα. 2.2 Σα επγαλεία λογιζμικού ηος e learning Γηα ηελ δηδαζθαιία κέζσ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή είλαη απαξαίηεηα θάπνηα εξγαιεία ινγηζκηθνχ, κε ζθνπφ λα δηαρεηξηζηνχλ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαη ηελ εθπαίδεπζε ηνπο, γλσζηά κε ηνλ φξν LMS (Learning Management System). Πέξαλ ησλ παξνρψλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ηα LMS πξνζθέξνπλ κία ζεηξά άιισλ δπλαηνηήησλ ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο, φπσο ε εγγξαθή απφ ηνπο ίδηνπο ζε καζήκαηα ηάμεηο θαη ινηπέο δξαζηεξηφηεηεο, ε παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο κάζεζεο ηνπο on-line εθπαίδεπζε θαη αμηνιφγεζε, ζπλεξγαηηθή κάζεζε (δηαλνκή εθαξκνγψλ, νκάδεο ζπδεηήζεσλ θιπ) θαη ε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ εθπαίδεπζεο (εθπαηδεπηέο θιπ). Τα πεξηζζφηεξα LMS ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν, πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιχλνπλ ηελ πξφζβαζε ηνπ εθπαηδεπφκελνπ ζην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ θαη ζηε δηαρείξηζή απηνχ, ζε νπνηαδήπνηε ρξνληθή ζηηγκή, αλάινγα κε ην εθάζηνηε ξπζκφ κάζεζεο. Δμάιινπ, ζε θάπνηα απφ ηα LMS γίλεηαη πξνζπάζεηα, ψζηε λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπο θαη άιιεο πην πξνεγκέλεο ιεηηνπξγίεο, φπσο απφδνζε δηαρείξηζεο, ηθαλφηεηα δηαρείξηζεο, δπλαηφηεηεο αλάιπζεο απνηειεζκάησλ, επηηπρία ζρεδηαζκνχ θιπ.( Learning and Performance Management Systems - LPMS) Τα LMS παξέρνληαη θαη σο ππεξεζίεο είηε κε πιεξσκή είηε δσξεάλ. Έλα παξάδεηγκα είλαη ην Learning Activity Management System (LAMS). Ψζηφζν, ηα πεξηζζφηεξα LMS δελ είλαη ειεχζεξα, νχηε επηηξέπεηαη ε πξφζβαζε ζηνλ θψδηθά ηνπο. Υπάξρνπλ LMS, ηα νπνία είλαη δσξεάλ θαη ειεχζεξα (free θαη open-source), θάηη ην νπνίν παξνπζηάδεη απμεηηθή ηάζε ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ αγνξά, ηα ηειεπηαία ρξφληα. Δπηπιένλ, παξ φιν πνπ ηα LMS έρνπλ ηζρπξέο βάζεηο δεδνκέλσλ, ηηο νπνίεο δηαρεηξίδνληαη κε Java, είλαη, φζν ην δπλαηφλ, πην απιά ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπο, θαζψο εθαξκφδνληαη ζηελ αλάπηπμε εθπαηδεπηηθψλ θαη δηνηθεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 18

20 Σε απηφ ην ζεκείν, θξίλεηαη ζθφπηκν λα αλαθεξζνχκε ζην LCMS (Learning Content Management Systems), ην νπνίν ζεσξείηαη κηα πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηνπ LMS. Οπζηαζηηθά, έλα LMS ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αξρηθή ζρεδίαζε, ηελ δηαλνκή, θαη ηε δηαρείξηζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ελφο νξγαληζκνχ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ, θπζηθά θαη ησλ on-line καζεκάησλ απφ έλα εθπαηδεπηή ζε κηα online εηθνληθή ηάμε. Έλα LMS εζηηάδεη ζηε δπλαηφηεηα ησλ εθπαηδεπφκελσλ λα ξπζκίδνπλ ην ξπζκφ ηεο κάζεζήο ηνπο, λα παξαθνινπζνχλ ηελ πξφνδφ ηνπο θαη ηελ απφδνζή ηνπο, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο. Ψζηφζν, έλα LMS ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ηε πινπνίεζε δηνηθεηηθψλ ζηφρσλ, φπσο ε ππνβνιή έθζεζεο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο, γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ εθπαηδεπφκελσλ θαη φπσο είλαη θπζηθφ, δελ ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πεξηερνκέλνπ. Αληίζεηα, ε εζηίαζε ελφο LCMS είλαη ην ίδην ην εθπαηδεπηηθφ πεξηερφκελν. Παξέρεη ζηνπο ζπγγξαθείο, ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη ζηνπο ππεχζπλνπο πεξηερνκέλνπ, ηα θαηάιιεια κέζα, ψζηε λα δεκηνπξγήζνπλ θαη λα επεμεξγαζζνχλ νη ίδηνη ην πεξηερφκελν απνηειεζκαηηθφηεξα. Τν βαζηθφηεξν πξφβιεκα ζε έλα LCMS είλαη ε αθξηβήο δεκηνπξγία ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ θξίλεηαη απαξαίηεην, αθνινπζψληαο παξάιιεια έλα ρξνληθφ πξνγξακκαηηζκφ, ψζηε λα ηθαλνπνηήζεη ηηο αλάγθεο φισλ ησλ εθπαηδεπφκελσλ. Σπλήζσο ππάξρνπλ ελφηεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, νη νπνίεο επαλαιακβάλνληαη ζε δηάθνξα καζήκαηα. Απηέο δεκηνπξγνχληαη κηα θνξά, δηνξζψλνληαη θαη αλαπξνζαξκφδνληαη εχθνια, εμνηθνλνκψληαο θφπν θαη ρξφλν, θαη ρξεζηκνπνηνχληαη φπνπ θαη φζεο θνξέο απαηηείηαη. Δπίζεο, ηα ζπζηήκαηα LCMS ελζσκαηψλνπλ Internet θαη Web ππεξεζίεο, ψζηε λα παξέρνπλ κηα κνλαδηθή δηεπαθή ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο, ζηνπο ζπγγξαθείο εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ζηνπο ζρεδηαζηέο εληνιψλ θαη ζηνπο δηαρεηξηζηέο. Δπηπιένλ, πξνάγνπλ ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο (portability) ησλ πεγψλ εθκάζεζεο θαη ηε ζπλεξγαζία (interoperability : ν φξνο αθνξά ηελ δπλαηφηεηα ζπζθεπψλ θαηαζθεπαζκέλσλ απφ δηαθνξεηηθνχο θαηαζθεπαζηέο ή ζαλ κέξνο δηαθνξεηηθψλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, λα επηθνηλσλνχλ θαη λα αληαιιάζζνπλ πιεξνθνξίεο κέζσ δηθηχνπ). Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 19

21 Σε γεληθέο γξακκέο, ηζρχεη φηη ην LMS έρεη εγθαηαζηαζεί ζαλ κηα βαζηθή ππνδνκή γηα ηελ ππνζηήξημε ηερλνινγίαο πνπ βαζίδεηαη ζε κηα εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία κε έλαλ εχθνιν, παηδαγσγηθά ζσζηφ θαη ηθαλνπνηεηηθφ απφ άπνςε θφζηνπο ηξφπν. Τα LMSs έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο, φρη κφλν επεηδή δηαθεκίδνληαη ζαλ ε θαηάζηαζε ηεο ηερλνινγίαο ηέρλεο εθκάζεζεο (art learning technology), αιιά θαη επεηδή έρνπλ ζεκαληηθά θέξδε λα πξνζθέξνπλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη ηερλνινγίεο απηέο δελ ζέηνπλ πεξηνξηζκνχο ζηνλ ρξφλν θαη ζηνλ ρψξν εθκάζεζεο, παξέρνπλ έλαλ εμαηξεηηθφ βαζκφ επειημίαο πνπ αθνξά ζηνλ ηξφπν εθκάζεζεο, ππνζηεξίδνπλ πξνεγκέλε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ εθπαηδεπηψλ θαη εθπαηδεπνκέλσλ θαη πξνζθέξνπλ επαλαρξεζηκνπνίεζε ησλ πεγψλ. 2.3 Καηηγοπίερ και σαπακηηπιζηικά ηων LMS Τα ηειεπηαία ρξφληα, ε δηεζλήο αγνξά είλαη γεκάηε απφ ζπζηήκαηα πνπ πξνζθέξνπλ δηαθνξεηηθέο ππεξεζίεο θαη δπλαηφηεηεο, ζρεηηθέο κε ηελ νξγάλσζε θαη ηε δηαλνκή εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ηε δηαρείξηζε ηνπ καζήκαηνο, ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηψλ, ηα εξγαιεία γηα ηελ επηθνηλσλία θαη ζπλεξγαζία, θαζψο θαη ηε δηαρείξηζε εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ. Δίλαη αλαγθαίν, ινηπφλ, λα ππάξρεη κηα ζπγθξηηηθή αλάιπζε θαη εξγαζία φζνλ αθνξά ηα LMSs, ε νπνία λα εξεπλά ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, φζνλ αθνξά ηελ παηδαγσγηθή αμία, ηελ αλνηρηή εθπαίδεπζε θαη ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζρεδηαζκφ. Έηζη, νη ζρεδηαζηέο ηεο εθπαίδεπζεο πνπ θαινχληαη λα επηιχζνπλ έλα εηδηθφ εθπαηδεπηηθφ πξφβιεκα κε εμσηεξηθέο αλάγθεο θαη απαηηήζεηο ζα βνεζεζνχλ αλ επηιέμνπλ κία απφ ηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο LMSs, πνπ ζα επηιχεη θαιχηεξα ην πξφβιεκα ηνπο Βαζηθή θαηεγνξία LMSs είλαη ηα General Systems, ηα νπνία ζπγθεληξψλνπλ έλαλ αξηζκφ εξγαιείσλ, κε ζηφρν ηε δεκηνπξγία θαη δηαρείξηζε καζεκάησλ, ρσξίο λα δίλνπλ έκθαζε ζε θάπνηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά. Απηά ηα ζπζηήκαηα απνθαινχληαη «γεληθά ζπζηήκαηα» θαη φρη «δηαρείξηζεο ηνπ καζήκαηνο», θαζψο παξέρνπλ κηα πιεζψξα απφ ραξαθηεξηζηηθά πνπ θαιχπηνπλ πνηθίιεο πεξηνρέο, κε ζθνπφ λα παξέρνπλ απφιπηα ιεηηνπξγηθά online καζήκαηα, φπσο είλαη ηα εξγαιεία επηθνηλσλίαο ή δηαρείξηζεο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 20

22 Σηε ζπλέρεηα, άιιε θαηεγνξία LMSs είλαη ηα Collaborative Learning Support Systems, ηα νπνία δίλνπλ έκθαζε ζηελ δεκηνπξγία ηεο νκάδαο, ζηελ δηαρείξηζε ησλ καζεηψλ θαη ζην λα παξάγνπλ εξγαιεία γηα ζχγρξνλε θαη αζχγρξνλε ζπλεξγαζία πξνθεηκέλνπ λα ππνζηεξίμνπλ ηηο πξναλαθεξφκελεο δξαζηεξηφηεηεο. Δπηπιένλ, ππάξρνπλ θαη νη θαηεγνξίεο ζπζηεκάησλ Question and test authoring and management systems, ηα νπνία δηεπθνιχλνπλ ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ δεκηνπξγία ησλ tests θαη quizzes, πνπ είλαη δεκνζηεπκέλα ζην δηαδίθηπν θαη ιακβάλνληαη online. Απηά ηα ζπζηήκαηα παξέρνπλ εξγαιεία γηα ηε δεκηνπξγία test, γηα ηελ online δηαλνκή ηνπο, ηελ απηφκαηε βαζκνιφγεζε, ηα απνηειέζκαηα δηαρείξηζεο θαη δεκηνπξγίαο εθηππψζεσλ. Τέινο, ζηελ θαηεγνξηνπνίεζε ζπλαληνχκε ηα ζπζηήκαηα People and Institute resources management systems, ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε αλζξψπηλνπο πφξνπο θαη ρξεκαηνδνηηθή δηαρείξηζε θαη ηα Virtual classrooms, πνπ εγθαζηζηνχλ έλαλ εηθνληθφ ρψξν γηα δσληαλή αιιειεπίδξαζε κεηαμχ φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηελ δηαδηθαζία εθκάζεζεο π.ρ. εθπαηδεπηέο, δάζθαινη θαη καζεηέο. Τα LΜSs πνπ ηαηξηάδνπλ ζε κηα απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο ππνζηεξίδνπλ έλαλ αξηζκφ απφ ραξαθηεξηζηηθά ή εξγαιεία ή δπλαηφηεηεο κε ζθνπφ λα θέξνπλ ζε πέξαο νξηζκέλεο εξγαζίεο. Τα ραξαθηεξηζηηθά απηά δελ αλήθνπλ δηαθξηηά ζε κηα κφλν LΜS θαηεγνξία αιιά κπνξνχλ λα δηακνηξάδνληαη ζε αξθεηέο θαηεγνξίεο. Απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε νκάδεο, νλνκαζηηθά: Γηαρείξηζε ηνπ καζήκαηνο πνπ πεξηέρεη ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ δεκηνπξγία, θαηαζθεπή επί παξαγγειία, δηαρείξηζε θαη παξαθνινχζεζε ησλ καζεκάησλ. Γηαρείξηζε ηάμεο πνπ πεξηέρεη ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ δηαρείξηζε ηνπ ρξήζηε, ηελ ζχζηαζε ηεο νκάδαο, ηηο εξγαζίεο ησλ projects. Δξγαιεία Δπηθνηλσλίαο (communication tools) πνπ πεξηέρεη ραξαθηεξηζηηθά γηα ζχγρξνλε θαη αζχγρξνλε επηθνηλσλία φπσο είλαη ην chat, discussion fora, audio/video conferencing, announcements θαη ζχγρξνλεο δηεπθνιχλζεηο γηα ζπλεξγαζία ( desktop, θαηαλνκή εθαξκνγψλ θαη αξρείσλ, whiteboard). Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 21

23 Δξγαιεία καζεηψλ (student tools) ηα νπνία πεξηέρνπλ ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ καζεηψλ ζηελ δηαρείξηζε θαη εθκάζεζε ησλ πεγψλ εθπαίδεπζεο, φπσο είλαη ηα ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ ραξαθηήξα ζρφιηα, highlights, bookmarks, off-line εθκάζεζε θαηαγξαθή ηεο πξνζσπηθήο ηζηνξίαο ηνπ θαζελφο θ.ι.π. Γηαρείξηζε ηνπ καζήκαηνο πνπ παξέρεη ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ ζπγγξαθή ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ηελ δηαλνκή ηνπ, θαζψο θαη ηελ δηαρείξηζε ησλ αξρείσλ. Δξγαιεία γηα εηδηθέο εξγαζίεο (assessment tools) πνπ παξέρνπλ ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ δηαρείξηζε ησλ online quizzes θαη test, γηα φηη κπνξεί λα δηαλείκεη ην project, γηα αζθήζεηο πάλσ ζε πξνζσπηθέο εξγαζίεο θ.ι.π. Γηαρείξηζε Σρνιείνπ πνπ παξέρεη ραξαθηεξηζηηθά γηα δηαρείξηζε εγγξαθψλ, απνπζηψλ, βαζκψλ, εγγξαθψλ καζεηψλ, ρξεκαηνδνηηθή δηαρείξηζε θ.ι.π. Τα ραξαθηεξηζηηθά απηψλ ησλ νκάδσλ παξνπζηάδνληαη ζηελ επφκελε παξάγξαθν. Τν πξψην ηκήκα ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ framework έρεη δχν ζηφρνπο. Πξψηνλ λα αλαθαιχςεη ηη θάλεη έλα LMS, γηα παξάδεηγκα ηη ραξαθηεξηζηηθά ππνζηεξίδεη θαη δεχηεξνλ λα ηαμηλνκήζεη ηα LMS ζε θαηάιιειεο θαηεγνξίεο. Ο πξψηνο ζηφρνο επηηπγράλεηαη παξέρνληαο πίλαθεο ραξαθηεξηζηηθψλ θαη βάδνληαο θάπνηα ζεκάδηα ζηα θαηάιιεια check-boxes γηα θάζε LMS. O δεχηεξνο ζηφρνο επηηπγράλεηαη πξνζδηνξίδνληαο ηηο νκάδεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ έλα LMS ζχζηεκα ππνζηεξίδεη θαη απνθαζίδνληαο ζε πνηα απφ ηηο LMS θαηεγνξίεο αλήθεη. Ζ απφθαζε απηή ιακβάλεηαη ζχκθσλα κε ηελ απεηθφληζε ηνπ πίλαθα 1. Απηή ε απεηθφληζε ππνδειψλεη ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ θαηεγνξηψλ ησλ Σπζηεκάησλ Τερλνινγίαο Δθπαίδεπζεο θαη ησλ νκάδσλ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ έρνπλ επηιεγεί κε ζθνπφ λα ραξαθηεξίζνπλε ηα LMSs. Ζ ηαμηλφκεζε ησλ LMSs κε βάζε ηελ αμηνιφγεζε ζε θαηεγνξίεο είλαη πςίζηεο ζεκαζίαο επεηδή δηαθσηίδεη ηε πξαγκαηηθή θχζε απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ, θαζψο ππάξρεη κεγάιε ζχγρπζε γηα απηφ ην ζέκα. Οη φξνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα πεξηγξαθνχλ ηα LMSs θαιχπηνληαη απφ κεγάιε αζάθεηα. Οη εηαηξίεο ή άιινη νξγαληζκνί αλάπηπμεο δηακαξηχξνληαη λα Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 22

24 ππνζηεξίμνπλ απηά ηα ζπζηήκαηα κε εθθξάζεηο πνπ απμάλνπλ ηελ αβεβαηφηεηα. Γελ ππάξρεη ζίγνπξα έλα θνηλφ ιεμηιφγην πνπ λα ραξαθηεξίδεη ηα LMSs, γεγνλφο ην νπνίν έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα εκπνδίδεη ηελ νκνθσλία. Ζ πξνζέγγηζε πνπ γίλεηαη πάλησο έρεη ζαλ ζηφρν λα μεθαζαξίζεη ηα πξάγκαηα ραξαθηεξίδνληαο ηα LMSs αληηθεηκεληθά, ζχκθσλα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ππνζηεξίδνπλ. Ζ αμηνιφγεζε ηνπ framework πξνηείλεη ην ζχζηεκα ππφ αμηνιφγεζε λα ειέγρεηαη κε ζθνπφ λα αλαθαιχπηνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ππνζηεξίδεη θαη ζπλεπψο νη ππνζηεξηδφκελεο νκάδεο ραξαθηεξηζηηθψλ. Δάλ ε πιεηνςεθία ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζηελ νκάδα ππνζηεξίδεηαη απφ έλα LMS, ηφηε φιε ε νκάδα ζεσξείηαη φηη ππνζηεξίδεηαη απφ ην ζπγθεθξηκέλν LMS. Τν απνηέιεζκα ζα είλαη λα ηαμηλνκήζνπκε ηα LMSs ζε αληίζηνηρεο θαηεγνξίεο ζχκθσλα κε ην πνηεο νκάδεο ραξαθηεξηζηηθψλ ππνζηεξίδνπλ θαη ζχκθσλα κε ηελ απεηθφληζε ηνπ Πίλαθα 2.1. Έλα ζεκαληηθφ ζηνηρείν, ζην νπνίν πξέπεη λα δνζεί έκθαζε είλαη ην φηη έλα ηέηνην ζχζηεκα κπνξεί λα αλήθεη ζε πεξηζζφηεξεο απφ κηα θαηεγνξίεο π.ρ. φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα πεξηζζφηεξνπο απφ έλαλ ζθνπνχο. LMS Categories Supported Groups of Features Course Management Class Management Communications Tools General Systems Collaborative Learning Support System Virtual Classroom Question and test Authoring & Management Systems x People and Institute resources management Systems x x x x x x x x Student Tools x x x x Content x x x Management Assesment Tools x x School management x x Πίλαθαο 2.1 Καηεγνξίεο LMS αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 23

25 2.4 Οι διαθέζιμερ πλαηθόπμερ e - learning Υπάξρεη πιεζψξα απφ πιαηθφξκεο e learning, ελψ παξάιιεια ππάξρεη ε δηάθξηζε ζε εμπορικές πλαηθόρμες (commercial) θαη ελεύθερες και ανοικηού κώδικα (free open source). Σηε ζπλέρεηα, ζα αθνινπζήζεη κηα επηγξακκαηηθή αλαθνξά ησλ θπξηφηεξσλ απφ απηέο. Σεκαληηθφηεξεο εμπορικές πλαηθόρμες (Commercial) είλαη ε ANGEL Learning, Authorware, Blackboard, Captivate, Brihaspati, Tooling University, FirstClass, Knowledge Forum, WebEx, Xmind, WebCT, Centra, Intralearn, TOP CLASS., Sakai Project. Σε απηφ ην ζεκείν θξίλεηαη ζθφπηκν λα αλαθεξζνχκε ζηελ ειεθηξνληθή εθπαηδεπηηθή πιαηθφξκα Moodle. Πξφθεηηαη γηα έλα ινγηζκηθφ παθέην γηα ηελ παξαγσγή καζεκάησλ ζην δηαδίθηπν θαη ηζηνρψξσλ. Τν Moodle παξέρεηαη ειεχζεξα σο Λνγηζκηθφ Αλνηρηνχ Κψδηθα (ππφ ηνπο φξνπο ηεο άδεηαο GNU Public License). Απηφ ζεκαίλεη φηη βαζηθά ην Moodle έρεη πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα. Δπηηξέπεη ηελ αληηγξαθή, ηε ρξήζε θαη δηαθνξνπνίεζε ηνπ Moodle, κε ην δεδνκέλν λα παξέρεηαη ν πεγαίνο θψδηθαο ζηνπο άιινπο, λα κε δηαθνξνπνηείηαη ή αθαηξείηαη ε αξρηθή άδεηα θαη πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα θαη λα εθαξκφδεηαη ε ίδηα άδεηα ζε φιεο ηηο παξαγφκελεο εξγαζίεο. Τν Moodle κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί ζε νπνηνδήπνηε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, κπνξεί λα ηξέμεη PHP θαη κπνξεί λα ππνζηεξίμεη κηα βάζε δεδνκέλσλ ηχπνπ SQL (γηα παξάδεηγκα MySQL). Έρεη, επίζεο, ηε δπλαηφηεηα λα ηξέμεη θάησ απφ Windows θαη ζε πνιιέο εθδνρέο ηνπ Linux (γηα παξάδεηγκα Red Hat ή Debian GNU). Ζ ιέμε Moodle ήηαλ ζηελ αξρή αθξσλχκην ηνπ Modular Object- Oriented Dynamic Learning Environment (Αξζξσηφ Αληηθεηκελνζηξαθέο Γπλακηθφ πεξηβάιινλ Μάζεζεο), πνπ είλαη πνιχ ρξήζηκν γηα ηνπο πξνγξακκαηηζηέο θαη ηνπο ζεσξεηηθνχο ηεο εθπαίδεπζεο. Δίλαη επίζεο έλα ξήκα πνπ πεξηγξάθεη ηε δηαδηθαζία ηεο ηεκπέιηθεο ειηθνεηδνχο θίλεζεο κέζα ζε θάηη, ην λα θάλεη θάπνηνο πξάγκαηα, φπσο λνκίδεη ν ίδηνο φηη πξέπεη λα ηα θάλεη, έλαο δηαζθεδαζηηθφο πεηξακαηηζκφο πνπ ζπρλά νδεγεί ζηε Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 24

26 δηνξαηηθφηεηα θαη ζηε δεκηνπξγηθφηεηα. Έηζη αληαπνθξίλεηαη θαη ζηνλ ηξφπν πνπ ην Moodle αλαπηχρζεθε θαη ζηνλ ηξφπν πνπ ν εθπαηδεπηήο ή ν καζεηήο κπνξνχλ λα πξνζεγγίζνπλ ηε δηδαζθαιία ή ηε κάζεζε ζε έλα online κάζεκα. 2.5 Γηαρείξηζε εθπαηδεπηηθνύ πεξηερνκέλνπ κε ρξήζε SCORM Ο φξνο SCORM (Sharable Content Object reference Model), ν νπνίνο απαληάηαη γηα πξψηε θνξά ζηελ παξνχζα εξγαζία ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη έλα πξφηππν αλαθνξάο, ην νπνίν δειψλεη πνηεο ππεξεζίεο ρξεηάδνληαη γηα ηελ επίιπζε ελφο πξνβιήκαηνο, πψο απηέο ζα ζπλεξγαζηνχλ θαη κε πνην ηξφπν ζα είλαη απνηειεζκαηηθή ε εθαξκνγή ηνπο. Ζ ρξήζε ηνπ πξνηχπνπ SCORM ζεσξείηαη απαξαίηεηε, πξνθεηκέλνπ λα νξγαλσζεί ζσζηά θαη απνηειεζκαηηθά ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ. Τν πιηθφ SCORM βαζίδεηαη ζε πξνδηαγξαθή ηεο Παγθφζκηαο Κνηλνπξαμίαο Μάζεζεο IMS θαη παξνπζηάδεη ην πξψην επίπεδν νξγάλσζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζε κνξθή ελφο manifest. Έλα manifest, απνηειείηαη απφ ηα κεηαδεδνκέλα, ηηο «νξγαλψζεηο», ηνπο πφξνπο θαη ηα sub manifests. Τα κεηαδεδνκέλα ρξεζηκνπνηνχληαη, πξνθεηκέλνπ λα πεξηγξαθνχλ ηα αληηθείκελα κάζεζεο πνπ θαηαζθεπάδνληαη. Οη «νξγαλψζεηο» είλαη ηα ηεξαξρηθά δελδξνεηδή ζηνηρεία, ηα νπνία δείρλνπλ ηε δνκή ηνπ πεξηερνκέλνπ. Τν εθάζηνηε αληηθείκελν κηαο νξγάλσζεο παξαπέκπεηαη ζε έλα πφξν, είηε απηφ είλαη ηζηνζειίδα, είηε εηθφλα, είηε νηηδήπνηε άιιν. Δπηπιένλ, θάζε αληηθείκελν απνηειεί κία μερσξηζηή ελφηεηα ηεο νξγάλσζεο θαη κπνξεί λα έρεη δηθά ηνπ αληηθείκελα. Έηζη, δεκηνπξγείηαη ε δελδξνεηδήο κνξθή, πνπ απνηππψλεηαη ζηε παξαθάησ εηθφλα. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 25

27 Δηθφλα 2.1 Γελδξνεηδήο κνξθή SCORM Δλ ζπλερεία, νη πφξνη είλαη ηα θνκκάηηα δεδνκέλσλ πνπ εηζάγνληαη ζηνλ Editor γηα ηελ θαηαζθεπή παθέησλ, ελψ ηα Sub - manifests αληηπξνζσπεχνπλ έλα ππνζχλνιν πιηθνχ κέζα ζην παθέην. (Δ.Π. Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε, ΔΣΠΑ, ) Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ SCORM, πνπ απνηεινχλ θαη ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα έλαληη άιισλ κνληέισλ δηάηαμεο εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ είλαη ε πξνζβαζηκφηεηα, ε πξνζαξκνζηηθφηεηα θαη ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην SCORM επηηξέπεη ηελ εχξεζε παθέησλ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο (πξνζβαζηκφηεηα), θαη επηηπγράλεη ηελ πξνζαξκνγή ηνπ πιηθνχ ζε αλάινγεο αλάγθεο (πξνζαξκνζηηθφηεηα). Τέινο, επηηξέπεη ηε ιήςε παθέησλ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ ή ρξεζηκνπνηνχληαη ζε άιιε πιαηθφξκα, αιιά θαη ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε ηνπο ζε άιιν εξγαιείν ή άιιε πιαηθφξκα, ρσξίο λα επηθέξεη αιιαγέο ζηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ζηε δνκή. (Δ.Π. Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε, ΔΣΠΑ, ) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 26

28 ΣΡΙΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΜΑΘΗΗ Σην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί ζα γίλεη κηα, φζν ην δπλαηφλ αθξηβέζηεξε, πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο ηεο κεζνδνινγίαο ειεθηξνληθήο κάζεζεο πνπ πξνηείλεηαη, απφ ηελ είζνδν ηνπ εθπαηδεπφκελνπ ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα έσο ηελ ηειηθή αμηνιφγεζε. 3.1 Δίζοδορ ζηην ηλεκηπονική πλαηθόπμα Όπσο αλαθέξζεθε ζε πξνεγνχκελα θεθάιαηα, ην e learning απνηειεί κία δηαδηθαζία κάζεζεο, ε νπνία εθηειείηαη κέζσ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, ζπλδεδεκέλσλ ζην δηαδίθηπν, θαη ζπγθεθξηκέλα κέζσ ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο, ρσξίο ηελ θπζηθή παξνπζία ηνπ εθπαηδεπηή. Τν γεγνλφο απηφ, πξνυπνζέηεη αξρηθά ηνλ ζσζηφ ηξφπν ρξήζεο ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο, ηφζν απφ ηνλ εθπαηδεπηή, φζν θαη απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν. Όπσο, ινηπφλ, είλαη θπζηθφ, πξναπαηηνχκελν γηα ηε ρξήζε ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο είλαη ε εγγξαθή ηνπ ρξήζηε. Αθνχ, νη εθπαηδεπφκελνη νινθιεξψζνπλ ηελ εγγξαθή ηνπο, πξνηείλεηαη ε απνζηνιή e- mail, ζηνλ θαζέλα πξνζσπηθά, κε ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο θαη νδεγίεο ρξήζεο ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο. Παξάιιεια, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα, νη εθπαηδεπφκελνη λα αθνινπζήζνπλ ζπγθεθξηκέλα, πξνθαζνξηζκέλα βήκαηα, ηα νπνία ζα ηνπο εηζάγνπλ ζε απηφ ην λέν ηξφπν δηδαζθαιίαο θαη ζα ηνπο επηηξέςνπλ λα εμνηθεησζνχλ κε ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο. Σηε ζπλέρεηα, κεηά απφ έλα εχινγν δηάζηεκα κεξηθψλ εκεξψλ (δχν έσο ηέζζεξηο), ζα ήηαλ σθέιηκν λα δνζεί ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο ε επθαηξία λα ζπδεηήζνπλ πηζαλά πξνβιήκαηα ή λα εθζέζνπλ ηπρφλ απνξίεο ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο. Ζ θαηάζεζε απφςεσλ θαη απνξηψλ ζα κπνξεί λα γίλεη είηε ζην chat, ην νπνίν ππάξρεη ζηελ ειεθηξνληθή Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 27

29 πιαηθφξκα, είηε ζην forum, πνπ ζα δεκηνπξγεζεί γηα ηελ νκαιή πνξεία ηεο δηδαζθαιίαο. Έηζη, ινηπφλ, κε απηφ ηνλ ηξφπν ζα δηαζθαιηζηεί εμαξρήο κία πνιχ ζεκαληηθή θαη θαίξηα γηα ηελ νκαιή δηεμαγσγή ηεο δηδαζθαιίαο, παξάκεηξνο. Τν γεγνλφο, δειαδή, φηη θαλείο απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, δελ ζα ζπλαληήζεη ζην κέιινλ πξνβιήκαηα ρξήζεο ηεο πιαηθφξκαο, ηα νπνία ζα κπνξνχζαλ λα απνηειέζνπλ θψιπκα θαη λα θαζπζηεξήζνπλ ηελ πνξεία κάζεζεο ηνπ. 3.2 Σο εκπαιδεςηικό ςλικό Αθνχ, ινηπφλ, νινθιεξσζεί ην πξψην βαζηθφ βήκα ηεο εγγξαθήο θαη ηεο ελεκέξσζεο, νη εθπαηδεπφκελνη είλαη έηνηκνη λα έξζνπλ ζε επαθή κε ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, ην νπνίν ζα ηνπο βνεζήζεη ζηελ θαηάθηεζε ησλ καζεζηαθψλ ηνπο ζηφρσλ. Τν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, αλάινγα κε ηε θχζε ηνπ καζήκαηνο κπνξεί λα ιάβεη πνηθίιεο κνξθέο, θαη θαζψο ππάξρεη άκεζε ζρέζε αλάκεζα ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαη ζην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ζνβαξά ππφςε νξηζκέλνη παξάγνληεο. Άιισζηε, ην γεγνλφο φηη νη θαηαξηηδφκελνη, νπζηαζηηθά, ζα καζαίλνπλ κφλνη ηνπο, θαζηζηά αλαγθαία ηε ζσζηή ρξήζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ψζηε λα θαζνδεγείηαη ν εθπαηδεπφκελνο θαη λα πξνάγεηαη ε θαηάθηεζε ησλ πξνζδνθψκελσλ απνηειεζκάησλ. Σεκαληηθή παξάκεηξνο απνηειεί ην γεγνλφο πσο ην εθπαηδεπηηθφ πιηθφ ζα πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκν ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο, επηά εκέξεο ηελ εβδνκάδα. Θα πξέπεη λα επεμεγεί ηα δχζθνια ζεκεία θαη ηηο δπζλφεηεο έλλνηεο, θαζψο δελ ζα είλαη δπλαηή ε άκεζε επαθή κε ηνλ δηδάζθνληα, θαη λα πεξηιακβάλεη πνιιά παξαδείγκαηα, δξαζηεξηφηεηεο θαη αζθήζεηο, ψζηε ν εθπαηδεπφκελνο λα απηφ-αμηνινγείηαη θαη λα ελζαξξχλεηαη. Φπζηθά, εθφζνλ πξφθεηηαη γηα δηδαζθαιία κέζσ δηαδηθηχνπ, ην παξερφκελν πιηθφ ζα βξίζθεηαη φρη κφλν ζε κνξθή θεηκέλνπ, αιιά θαη θπξίσο ζε κνξθή ήρνπ, video θαζψο θαη άιισλ κέζσλ αιιειεπίδξαζεο. Σε απηφ ην ζεκείν είλαη ρξήζηκν, λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θάπνηεο απφ ηηο βαζηθέο αξρέο ηνπ ζπκπεξηθνξηζκνχ ζρεηηθά κε ηε λέα γλψζε πνπ δελ ζα αλαθαιχςνπλ κφλνη ηνπο νη καζεηέο. Σχκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 28

30 ζπκπεξηθνξηζκνχ ε δηδαζθαιία ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλεη κηθξά θαη θαινζρεδηαζκέλα βήκαηα, ηα νπνία ν εθπαηδεπφκελνο ζα πξέπεη λα εθηειεί γηα λα θηάζεη ζηε γλψζε. Ζ χιε ρσξίδεηαη ζε ελφηεηεο θαη παξνπζηάδεηαη είηε κε θείκελα, είηε κε εηθφλεο είηε κε θάπνην power point. Έηζη, ε κάζεζε πξνγξακκαηίδεηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηή, πξνθαζαξίδνληαο ηνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο θαη νδεγψληαο ζηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Σηε ζπλέρεηα, ζα αλαθεξζνχλ ζπλνπηηθά νη ζεκαληηθφηεξνη θαη πξαθηηθφηεξνη ηξφπνη παξνπζίαζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, νη νπνίνη ζα είλαη δηαζέζηκνη ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα. Ζ ρξήζε φισλ ησλ ηξφπσλ θξίλεηαη ζρεδφλ αδχλαηε, σζηφζν ν εθάζηνηε εθπαηδεπηήο ζα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη θάπνηνπο απφ απηνχο, αλάινγα κε ηνπο ζηφρνπο δηδαζθαιίαο θαη κε ηελ θχζε ηνπ καζήκαηνο. Καζψο, ινηπφλ, ν εθπαηδεπφκελνο κπαίλεη ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα θαη επηιέγεη κάζεκα δηδαζθαιίαο, αξρηθά ζα ελεκεξψλεηαη κε ζαθήλεηα γηα ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο δπζθνιίεο πνπ ελδέρεηαη λα αληηκεησπίζεη. Τν ζπγγξαθηθφ χθνο ζα πξέπεη λα είλαη θηιηθφ πξνο ην ζπνπδαζηή, ψζηε λα δεκηνπξγεζεί κηα αίζζεζε άλεζεο θαη νηθεηφηεηαο. Δλ ζπλερεία, κέζσ ηεο πιαηθφξκαο ν εθπαηδεπηήο παξνπζηάδεη ηελ χιε θαηαηκεκέλε ζε ελφηεηεο κε επεμεγεκαηηθνχο ηίηινπο θαη ππφηηηινπο, παξάιιεια κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο βαζηθέο έλλνηεο θιεηδηά. Δθ φζνλ, ινηπφλ, νινθιεξσζεί ε πξψηε επαθή ηνπ εθπαηδεπφκελνπ κε ην κάζεκα, ε ειεθηξνληθή πιαηθφξκα δίλεη ηελ δπλαηφηεηα, λα ρξεζηκνπνηεζνχλ παξαδείγκαηα, κειέηεο πεξηπηψζεσλ θαη πεηξάκαηα, κέζσ ηεο ρξήζεο βηληενηαηληψλ, ερνγξαθήζεσλ θαη απεηθνλίζεσλ. Δπηπιένλ, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζε πιεζψξα αζθήζεσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, γηα ηηο νπνίεο ζα γίλεη ιφγνο ζηε ζπλέρεηα. Τέινο, γηα θάζε κάζεκα ππάξρεη θαηάινγνο βηβιηνγξαθηθψλ αλαθνξψλ θαη πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ κειέηε θαη ελαζρφιεζε κε ην αληηθείκελν. Σπλ ηνηο άιινηο, κεγάιν κέξνο ηεο δηδαρζείζαο χιεο ζε ειεθηξνληθή κνξθή, κπνξεί λα απνζηαιεί κέζσ ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο, ψζηε λα κπνξνχλ ηε ρξεζηκνπνηήζνπλ φπνηε θαη φπσο επηζπκνχλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 29

31 3.3 Σα ππώηα βήμαηα Ο εθπαηδεπφκελνο, φπσο πξναλαθέξζεθε, γλψξηζε ηε ιεηηνπξγία ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο θαη έρεη ζηα ρέξηα ηνπ έλα κέξνο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Πξηλ, φκσο, μεθηλήζεη ην νπζηαζηηθφ κέξνο ηεο δηδαζθαιίαο απνκέλεη έλα πνιχ ζεκαληηθφ βήκα πνπ ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζεί. Σε απηφ, ν εθπαηδεπηηθφο ζα εθκεηαιιεπηεί κεξηθέο απφ ηηο παξαδνζηαθέο κνξθέο δηδαζθαιίαο, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηηο ζπκκεηνρηθέο κεζφδνπο. Σχκθσλα κε ηηο δηδαζθαιίεο ηεο παηδαγσγηθήο ν καζεηήο δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί σο tabula rasa, φηαλ εηζάγεηαη ζην πεξηερφκελν λέσλ καζεκάησλ. Σίγνπξα έρεη θάπνηεο ήδε δηακνξθσκέλεο ηδέεο θαη δεμηφηεηεο, νη νπνίεο κπνξεί, είηε λα κελ είλαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλεο, είηε λα κελ ζπκβαδίδνπλ κε ηηο πξνζδνθίεο ηνπ δηδάζθνληα, κπνξνχλ φκσο λα αμηνπνηεζνχλ δεκηνπξγηθά ζηε ζπλέρεηα ηεο δηδαζθαιίαο. Απηή ε δηδαθηηθή ηερληθή, ηνπ καηαιγιζμού ιδεών (brainstorming), πξνσζεί ηε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζηε δηδαζθαιία, θαζψο επίζεο ζπκβάιιεη θαη ζηε δηαπίζησζε ηνπ επηπέδνπ ησλ καζεηψλ. ( Βαζάια Π., Φινγαίηε Δπγ., 2002) Παξάιιεια κε ηνλ καηαιγιζμό ιδεών θαη εθκεηαιιεπφκελνο ηε διδακηική μορθή ηης παρόηρσνζης, ν εθπαηδεπηηθφο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο λα ζθεθηνχλ πιαηηά γχξσ απφ έλα ζέκα, ρσξίο λα ηνπο πεξηνξίδεη θαη λα ηνπο θαηεπζχλεη. Έηζη, νη καζεηέο παξαθηλνχληαη λα θαηαζέζνπλ ηηο ζθέςεηο ηνπο θαη λα εμσηεξηθεχζνπλ ηηο πεπνηζήζεηο ηνπο, γχξσ απφ ηε ζεκαηηθή πνπ έρνπλ επηιέμεη. (Φαηδεδήκνπ, 1984) Δπίζεο, είλαη δεδνκέλν φηη θάπνηεο απφ ηηο ήδε απνθηεζείζεο γλψζεηο ζα θαλνχλ ρξήζηκεο, ίζσο θαη απαξαίηεηεο. Θα πξέπεη, ινηπφλ, λα αληρλεπζνχλ θαη λα γίλεη ππελζχκηζε ησλ πξναπαηηνχκελσλ γλψζεσλ. Ο ηξφπνο πνπ κπνξεί λα γίλεη απηφ είλαη κε θάπνηα ηεζη απηναμηνιφγεζεο ή κε ηελ πινπνίεζε θαηάιιεισλ δξαζηεξηνηήησλ. Έηζη, νη εθπαηδεπφκελνη ζα επαλαθέξνπλ ζηε κλήκε ηνπο γλψζεηο απφ ην παξειζφλ, νη νπνίεο ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ απφθηεζε λέσλ γλψζεσλ. Δπηπιένλ, απφ ηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο, ρξήζηκε ζα κπνξνχζε λα θαλεί ε δηεξεπλεηηθή κέζνδνο θαη ε κειέηε πεξίπησζεο, θπξίσο γηα καζήκαηα Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 30

32 ηερληθήο θχζεσο, θαζψο νη καζεηέο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα ππνβάιινπλ ζρεηηθέο κε ην ζέκα εξσηήζεηο θαη λα δεκηνπξγήζνπλ ππνζέζεηο. Έηζη, δίλεηαη ε επθαηξία ζην καζεηή λα νηθνδνκήζεη ν ίδηνο ηελ κάζεζε θαη λα θαιιηεξγήζεη πνηθίιεο δεμηφηεηεο. ( Βατλάο Γ., Βιάζζε Μ., Καξαιηψηα Α., 2007) Οη παξαπάλσ δηδαθηηθέο κέζνδνη ζεσξνχληαη ελδεδεηγκέλεο, θαζψο έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα πνιιά ρξφληα κε ζπνπδαία απνηειέζκαηα, θπξίσο φκσο ζε παξαδνζηαθέο ηάμεηο, φπνπ ππάξρεη ε θπζηθή παξνπζία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Σηελ πεξίπησζε ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο, ηα δεδνκέλα αιιάδνπλ, θπξίσο δηφηη δελ είλαη ην ίδην εχθνιε ε ζπιινγή ησλ απφςεσλ. Γηα απηφ ην ιφγν, φκσο, φπσο πξναλαθέξζεθε, ζα ππάξρεη ην forum ηνπ καζήκαηνο. Σε απηφ νη καζεηέο ζα κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ ηηο απφςεηο, ηηο ζθέςεηο θαη ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο ηνπο, γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ζα νξηζηεί απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. (πεξίπνπ κία έσο δχν εκέξεο.) Με απηφ ηνλ ηξφπν, επλνείηαη ε ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπφκελνπ απφ ηελ αξρή αθφκε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Δπηπιένλ, είλαη δφθηκν λα αλαθεξζεί, πσο ν εθπαηδεπηηθφο, κπνξεί λα ζηεξηρζεί είηε ζηε ρξεζηκνπνίεζε κηαο θαη κφλν ηερληθήο, είηε ζηελ ελαιιαθηηθή ρξεζηκνπνίεζε ηνπο, αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε αλάγθεο θαη ζπλζήθεο ηεο δηδαζθαιίαο. Ο ζθνπφο, άιισζηε, είλαη ε ζπκκεηνρή ησλ εθπαηδεπφκελσλ θαη ε ζπγθέληξσζε παξαηεξήζεσλ θαη ζθέςεσλ, πνπ κπνξεί λα θαλνχλ ρξήζηκα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο. 3.4 Η ζςγκπόηηζη και ο πόλορ ηων ομάδων Σε απηφ ην ζεκείν, θαη αθνχ έρνπλ γίλεη φιεο νη πξναπαηηνχκελεο ελέξγεηεο, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα γηα λα εηζαρζνχλ νη καζεηέο ζηνλ ηξφπν, κε ηνλ νπνίν ζα γίλνπλ απνδέθηεο ηεο γλψζεο. Ζ κέζνδνο δηδαζθαιίαο πνπ πηνζεηείηαη ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα είλαη ε νκαδνζπλεξγαηηθή. Σηφρνο ηεο νκαδνζπλεξγαηηθήο κεζφδνπ είλαη νη εθπαηδεπφκελνη λα δνπιεχνπλ ζπλεξγαδφκελνη ζε νκάδεο εθκεηαιιεπφκελνη ην πιηθφ, ην νπνίν ηνπο δφζεθε κε ηελ εγγξαθή ηνπο ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα. Δπηπιένλ, έηζη παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο, λα καζαίλεη ν έλαο απφ ηνλ άιιν, Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 31

33 θαζψο ζα πξέπεη λα ζπλεξγαζηνχλ, λα επηθνηλσλήζνπλ θαη λα αιιεινβνεζεζνχλ, ηφζν ηα κέιε ηεο ίδηαο νκάδαο, φζν θαη νη νκάδεο κεηαμχ ηνπο.( Φαηδεδήκνπ, 1984 Βατλά Μ., 2008) Σεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηελ νκαδνζπλεξγαηηθή κάζεζε είλαη ε δεκηνπξγία νκάδσλ. Σηελ παξαδνζηαθή κνξθή ηεο κεζφδνπ ε δεκηνπξγία νκάδσλ ζα κπνξνχζε λα γίλεη κε δχν ηξφπνπο. Δίηε κε βάζε ηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηψλ, είηε κε βάζε ηηο δηαπξνζσπηθέο ηνπο ζρέζεηο. (Ταξαηφξε Τζαιθαηίδνπ Δι., 2003) Ψζηφζν, θαζίζηαηαη ζαθέο, φηη ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα δελ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ ππφςε νη δηαπξνζσπηθέο θαη θηιηθέο ζρέζεηο ησλ καζεηψλ, θαζψο απηέο δελ ππάξρνπλ. Τελ ιχζε ζην πξφβιεκα ζα δψζνπλ νη θαηαηηζέκελεο απφςεηο θαη ζθέςεηο ησλ καζεηψλ ζην forum ηνπ καζήκαηνο. Ο εθπαηδεπηήο, εθκεηαιιεπφκελνο απηφ ην δηαθσηηζηηθφ πιηθφ, κπνξεί λα πξνρσξήζεη ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, ρσξίδνληαο αξρηθά ηελ ειεθηξνληθή «ηάμε» ζε νκάδεο. Ζ δηαδηθαζία ηεο θαηαλνκήο είλαη πνιχ ζεκαληηθή θαη πξέπεη λα γίλεη κε κεγάιε πξνζνρή, θαζψο νη νκάδεο είλαη απηέο πνπ ζα ζεθψζνπλ φιν ην βάξνο ηεο δηδαζθαιίαο, ελψ ε επηηπρεκέλε ζχλζεζε ηνπο ζα επηθέξεη κε βεβαηφηεηα πνιχ θαιά απνηειέζκαηα. (Ταξαηφξε Τζαιθαηίδνπ Δι., 2003) Σηελ θαηαλνκή πνπ ζα θάλεη ν εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα ζηαζκίζεη ηα ελδηαθέξνληα, ηηο ηθαλφηεηεο θαη ην γλσζηηθφ επίπεδν ησλ καζεηψλ, φπσο απηά έρνπλ πξνθχςεη απφ ηε κέρξη ηψξα ζπιινγή απφςεσλ. Τν δεηνχκελν, ινηπφλ, είλαη ε δεκηνπξγία νκάδσλ, ζηα πιαίζηα ησλ νπνίσλ, φινη νη καζεηέο ζα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά, κε ζπλέπεηα θαη ππεπζπλφηεηα. Μέζα ζηελ νκάδα, νη καζεηέο ζα έξζνπλ αληηκέησπνη κε έλα ξφιν απαηηεηηθφ θαη ππεχζπλν, ν νπνίνο ζα ηνπο νδεγήζεη ζηελ ππεξπήδεζε ησλ θσιπκάησλ θαη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ. (Ταξαηφξε Τζαιθαηίδνπ Δι., 2003) Σε απηφ ην ζεκείν, ν εθπαηδεπηηθφο ζπληνληζηήο, πξέπεη λα πξνζέμεη θαη ηελ ηζνθαηαλνκή κέζα ζηα πιαίζηα ηεο νκάδαο, ψζηε φινη λα ζπλεηζθέξνπλ αλάινγα κε ηηο δπλαηφηεηεο ηνπο. Βέβαηα, κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο, είλαη αδχλαην γηα ην ζπληνληζηή λα έρεη πιήξε εηθφλα γηα ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηα ελδηαθέξνληα ηνπ θάζε καζεηή. Γηα απηφ, κπνξεί ελδερνκέλσο λα πξνηείλεη ηα θαζήθνληα ζηα πιαίζηα ηεο νκάδαο θαη ζηε ζπλέρεηα λα δψζεη ηελ επθαηξία ζηνπο καζεηέο λα αζρνιεζνχλ κε απηφ πνπ ν θαζέλαο ζεσξεί πην ελδηαθέξνλ. Υπάξρεη, δειαδή, ε ειεχζεξε Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 32

34 βνχιεζε θαη επηινγή θαη έηζη θαλείο δελ αλαιακβάλεη θάηη πνπ δελ ηνπ αξέζεη. Με απηφ ηνλ ηξφπν δηαζθαιίδεηαη ε αλάπηπμε ελδηαθέξνληνο απφ ηελ πιεπξά ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. (Ταξαηφξε Τζαιθαηίδνπ Δι., 2003) 3.5 Σο Web 2.0 Σηελ ζπλέρεηα ηεο κεζνδνινγίαο πνπ απνηππψλεηαη ζε απηφ ην θεθάιαην, ζεηξά έρεη ν ηξφπνο, κε ηνλ νπνίν νη νκάδεο ζα εξγαζηνχλ κέζα απφ ηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα. Αξρηθά, ζα πξέπεη λα ππάξρεη ην θαηάιιειν ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ θαη λα επηιερζνχλ ηα ζσζηά ειεθηξνληθά εξγαιεία, ηα νπνία ζα επηηξέπνπλ ζηνπο καζεηέο λα εξγάδνληαη απεξίζπαζηνη, θαη ζηνπο εθπαηδεπηέο λα ειέγρνπλ ηελ πξφνδν ηεο δηδαζθαιίαο. Όηαλ εκθαλίζηεθαλ πιαηθφξκεο, νη νπνίεο έδηλαλ ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο πεξηερνκέλνπ θαη παξαθνινχζεζεο καζεκάησλ απφ απφζηαζε, κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ κε αζχγρξνλν ηξφπν (φπσο ην moodle), δεκηνπξγήζεθε ε αλάγθε, νη ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ λα κπνξνχλ εχθνια λα αληαιιάζζνπλ απφςεηο θαη λα δηακνξθψζνπλ έλα λέν πεξηβάιινλ. Ψο επαθφινπζν απηήο ηεο αλάγθεο δεκηνπξγήζεθε ην Web 2.0. Δίλαη, δειαδή, έλαο φξνο πνπ ζεσξεί ην web σο πιαηθφξκα, ζηελ νπνία ππάξρεη ε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο δηαδηθηπαθψλ εθαξκνγψλ θαη πεξηερνκέλνπ, κε ηε ρξήζε αλνηθηνχ ινγηζκηθνχ θαη πνιχ θζελήο, ή αθφκα θαη δσξεάλ, ηερλνινγίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, σο φξνο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηε λέα γεληά ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ Γεχηεξεο Γεληάο., ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ φιν θαη κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα ησλ ρξεζηψλ ηνπ Γηαδηθηχνπ, πνπ δελ έρνπλ εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο επί ηνπ ζέκαηνο, λα κνηξάδνληαη πιεξνθνξίεο θαη λα ζπλεξγάδνληαη online. (Φξηζηνδνπιίδεο Φξ., Δπηθαλίνπ Μ., Θεκηζηνθιεφπο Π., 2009) Δπηπιένλ, αμηνπνηψληαο ηηο ηερλνινγίεο θνηλσληθήο δηθηχσζεο Web 2.0, πξνθχπηεη κία ζεηξά απφ νθέιε γηα ηελ πξνηεηλφκελε κεζνδνινγία. Πξψηα απφ φια, ππνζηεξίδεηαη ν εθπαηδεπηηθφο θαηά ην ζρεδηαζκφ ησλ ελνηήησλ ηεο δηδαζθαιίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν εθπαηδεπηηθφο έρεη ζηα ρέξηα ηνπ έλα εξγαιείν πνπ ηνπ επηηξέπεη λα δηακνξθψζεη ην εθπαηδεπηηθφ πιάλν, κε φιεο ηηο δπλαηέο εθπαηδεπηηθέο επηινγέο θαη κε ηνπο αληίζηνηρνπο Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 33

35 καζεζηαθνχο ζηφρνπο. Παξάιιεια, κε απηφ ηνλ ηξφπν, επηηξέπεηαη θαη πξνσζείηαη ε ζπλεξγαηηθφηεηα αλάκεζα ζηνπο καζεηέο θαη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ. Οη λέεο, ινηπφλ, ηερλνινγίεο ηνπ web 2.0, πξνζθέξνπλ λέα κέζα ζχλδεζεο, θαηαγξαθήο θαη παξαθνινχζεζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. (Kalantzis, Cope & Arvanitis, 2009) Ο Παγθφζκηνο Ηζηφο Γεχηεξεο Γεληάο (Web 2.0), παξνπζηάδεη ηελ θαηλνηνκία φηη δελ ζπλνδεχεηαη απφ θάπνηα ηερλνινγηθά πξφηππα, αιιά αληίζεηα πεξηιακβάλεη εξγαιεία, πνπ κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηε ζπλεξγαζία κεκνλσκέλσλ αηφκσλ ή νκάδσλ εξγαζίαο.(εαπνπλίδνπ Σ., 2008) Ζ ηερλνινγία απηή ππνζηεξίδεη κηα πνιπηξνπηθή δηδαζθαιία, αμηνπνηψληαο ζην έπαθξν θείκελν, εηθφλα, βίληεν θαη ήρν, ζηεξίδνληαο κε ηηο θαιχηεξεο πξνυπνζέζεηο ηνπο ζηφρνπο ηεο παξνχζαο κεζνδνινγίαο. Δίλαη αλακθηζβήηεην γεγνλφο φηη νη ηερλνινγίεο ηεο δηθηχσζεο Web 2.0, ζπλζέηνπλ φια εθείλα ηα ζηνηρεία, πνπ ζεσξνχληαη απαξαίηεηα, φπσο ηεο δπλαηφηεηεο ζρεδίαζεο δηδαθηηθνχ πεξηερνκέλνπ, εχθνιεο θαη άκεζεο δηάρπζεο ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαη ηέινο, γξήγνξεο θαη επηηπρεκέλεο αμηνιφγεζεο. Αλ θαη θαζεκεξηλά νη ηερλνινγίεο ηνπ Web 2.0 ρξεζηκνπνηνχληαη απφ εθαηνκκχξηα ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ, ιίγεο είλαη νη απφπεηξεο δηεξεχλεζεο σο πξνο ηελ ρξεζηηθφηεηα ηνπο ζηελ εθπαίδεπζε. (Kalantzis, Cope & Arvanitis, 2009) Σε απηή ηελ θαηεχζπλζε ζηξέθεηαη ε παξνχζα κεζνδνινγία, ε νπνία ζηνρεχεη ζηε δηάρπζε γλψζεο θαη αμηνιφγεζεο ζηεξηδφκελε ζηα νθέιε ησλ εξγαιείσλ ηνπ Web 2.0 Τα πην εχρξεζηα εξγαιεία ηνπ Web 2.0 θαη απηά πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο είλαη θπξίσο ην Google Apps, ην WebQuest, ηα Blogs θαη ηα Wikis. Τν Google Apps for Education απνηειεί έλα ρψξν, έλα νέθος, φπσο απνθαιείηαη, ζην νπνίν νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα απνζεθεχνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ηνπο, λα ηηο κνηξάδνληαη κε φζνπο επηιέγνπλ, θαη λα ηηο επεμεξγάδνληαη απφ θνηλνχ κε άηνκα ηηο επηινγήο ηνπο. Αξθεηά δηαδεδνκέλε ζηελ εθπαίδεπζε είλαη ε ρξήζε ηνπ Blog, θπξίσο εμαηηίαο ηεο εχθνιεο θαη αλέμνδεο ιεηηνπξγίαο ηνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη εθπαηδεπηηθνί ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχλ ηα blogs κε δχν ηξφπνπο, είηε ζαλ απνζήθε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, είηε ζαλ ειεθηξνληθφ ρψξν εξγαζίαο θαη απνηχπσζεο απφςεσλ ησλ καζεηψλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 34

36 Σε έλα WebQuest νη καζεηέο αλαιακβάλνπλ λα ιχζνπλ έλα πξφβιεκα αμηνπνηψληαο πιεξνθνξίεο ηνπ Γηαδηθηχνπ, νη νπνίεο απνηεινχλ ην πξσηνγελέο πιηθφ πξνο επεμεξγαζία θαη παξαγσγή λέα γλψζεο. Τα WebQuests είλαη ζρεδηαζκέλα κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα νξηνζεηνχλ ηε δξαζηεξηφηεηα ησλ καζεηψλ, πξνθεηκέλνπ λα θαιιηεξγήζνπλ ηελ αλαιπηηθή θαη ζπλζεηηθή ζθέςε θαη λα αλαπηχμνπλ ηελ θξηηηθή ηνπο ηθαλφηεηα. (Παπαληθνιάνπ Κ., Γξεγνξηάδνπ Μ., 2005) Τέινο, ηα εθπαηδεπηηθά Wikis πξνσζνχλ ηελ ζπλεξγαηηθή νηθνδφκεζε θαη δηακνίξαζε ηεο γλψζεο. Τν βαζηθφ ηνπ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ε απνζήθεπζε ζπιινγηθήο γλψζεο απφ νκάδεο, νη νπνίεο αζρνινχληαη κε κία ζεκαηηθή, θαη πξνζπαζνχλ λα επηιχζνπλ θάπνην πξφβιεκα. Δπίζεο, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ φηη ηα Wikis ζηεξίδνπλ ηελ εηζαγσγή εηθφλσλ, πηλάθσλ, θαηαιφγσλ θαη ζπλδέζκσλ αξρείσλ, ηα νπνία κπνξεί λα θαλνχλ ηδηαίηεξα ρξήζηκα ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Όια ηα παξαπάλσ πεξηβάιινληα απνηεινχλ εμαηξεηηθά εξγαιεία ζηα ρέξηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ζε δηαδηθαζία ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο. Σηε παξνχζα πξνηεηλφκελε κεζνδνινγία πξνηηκάηαη θαη ζηεξίδεηαη ε ρξήζε ηνπ πεξηβάιινληνο Wiki, γηα ηνπο ιφγνπο πνπ ζα αλαιπζνχλ δηεμνδηθά ζην επφκελν ππνθεθάιαην. 3.6 Σο ηλεκηπονικό πεπιβάλλον Wiki Σα εκπαιδεςηικά wiki Τν Wiki είλαη έλαο ηχπνο ηζηφηνπνπ, πνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνλ θαζέλα λα δεκηνπξγήζεη θαη λα επεμεξγαζηεί ηηο ζειίδεο ηνπ. Απηφ, νπζηαζηηθά, ζεκαίλεη φηη κία νκάδα ρξεζηψλ κπνξεί λα γξάθεη καδί ζε έλα ηέηνην πεξηβάιινλ. Μπνξεί, επίζεο, έλαο ρξήζηεο λα δηνξζψζεη θάπνην ιάζνο άιινπ ρξήζηε θαη λα πξνζζέζεη λέεο πιεξνθνξίεο. Άξα, ην wiki απνηειεί κία αιιειεπηδξαζηηθή ηνπνζεζία web, πνπ δεκηνπξγεί δπλακηθέο ζειίδεο, σο απνηέιεζκα ηεο επεμεξγαζίαο απηψλ ησλ ζειίδσλ απφ ηνπο επηζθέπηεο. (Bergin J., 2002) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 35

37 Όζνλ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε, ην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ wiki, κπνξεί λα θαλεί ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ. Αξρηθά, δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ππάξρεη επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ, θη έηζη ε παξαδνζηαθή δηδαζθαιία αληηθαζίζηαηαη απφ κηα ζπλεξγαηηθή νηθνδφκεζε θαη δηακνίξαζε ηεο γλψζεο. (Mejias, 2006) Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ελφο εθπαηδεπηηθνχ wiki,είλαη ε ελαπνζήθεπζε ζπιινγηθήο γλψζεο θαη εκπεηξίαο, απφ νκάδεο πνπ επηιχνπλ ζπλεξγαδφκελεο, πξνβιήκαηα πάλσ ζε κηα ζεκαηηθή πεξηνρή θνηλνχ ελδηαθέξνληνο. Άιισζηε, ην παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθφ, απνηειεί θαη ην δεηνχκελν ζηε παξνχζα κέζνδν. Δπηιέγνληαο ην θαηάιιειν wiki θαη επηζεκαίλνληαο ηα θαηάιιεια ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, δηαζθαιίδνπκε κηα ρξήζηκε ηερλνινγία γηα ηελ ειεθηξνληθή δηδαζθαιία θαη κάζεζε (Augar, Raitman et al., 2004) Δθαπμογέρ wikis ζηην εκπαιδεςηική δπαζηηπιόηηηα. Τα wikis κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ κηα πιεζψξα εθαξκνγψλ θαη ιεηηνπξγηψλ ζηελ ειεθηξνληθή εθπαίδεπζε, ηφζν ζηε παξνπζίαζε ηνπ καζήκαηνο, φζν θαη ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο θαη ηεο αμηνιφγεζεο, φπσο ζα απνδεηρζεί θαη ζηε ζπλέρεηα. Πην ζπγθεθξηκέλα, κέζσ ησλ wikis, νη εθπαηδεπφκελνη θαηά ηα πξψηα ζηάδηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδξνκήο, κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα βηβιηνζήθε ζεκεηψζεσλ θαη ζθέςεσλ, κε βάζε απηά πνπ δηαβάδνπλ γηα ηελ εξγαζία ηνπο. Έηζη, δηεπθνιχλεηαη ε ζπλεξγαηηθή γξαθή θαη ε αλάπηπμε πεξηερνκέλνπ, θαζψο ηα κέιε ηεο νκάδαο ζπδεηνχλ, αληαιιάζνπλ πεγέο θαη επηπιένλ πιηθφ, κε απνηέιεζκα λα αθνινπζνχλ ζπλεξγαηηθέο θαη επνηθνδνκεηηθέο πξνζεγγίζεηο. Δπηπιένλ, ε παξαπάλσ δηαδηθαζία δηεπθνιχλεηαη, θαζψο ν θάζε εθπαηδεπφκελνο κπνξεί λα θαηαρσξίζεη ζρφιηα, πνπ ζα γίλνπλ άκεζα νξαηά απφ φινπο. Με απηφ ηνλ ηξφπν, επλνείηαη ε αλάπηπμε ηδεψλ ζε γισζζηθά καζήκαηα, ε δεκηνπξγία ηερληθψλ θαη μελφγισζζσλ ιεμηθψλ, ή αθφκε ε αλάπηπμε ηερληθήο ή ηζηνξηθήο εγθπθινπαίδεηαο. Παξάιιεια, δηεπθνιχλεηαη ν θαζνδεγεηηθφο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, δηφηη θαηαγξάθνληαη νη γλψκεο θαη νη αληηδξάζεηο, επηηξέπνληαο ελαιιαθηηθέο πξνηάζεηο θαη ζπκβνπιέο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 36

38 Δπηπξφζζεηα, ηα wikis απνηεινχλ εξγαιείν παξνπζίαζεο κε δπλαηφηεηα άκεζνπ ζρνιηαζκνχ απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαη άκεζεο αλαζεψξεζεο ηνπ πεξηερφκελνπ. Δπλνεί ηηο νκαδνζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο νη εθπαηδεπφκελνη ζπλεξγάδνληαη πάλσ ζε έλα έγγξαθν, επεμεξγάδνληαη απφ θνηλνχ έλα αξρείν, ρξεζηκνπνηψληαο ν θαζέλαο ηνλ δηθφ ηνπ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, θαη ζπληνλίδνληαη αξκνληθά γηα λα επηθέξνπλ ηηο ηειηθέο αιιαγέο. Άιισζηε, ζηνλ ηνκέα ηεο επηθνηλσλίαο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ην εζσηεξηθφ ηνπ Wiki. Φξεζηκνπνηείηαη, ινηπφλ, ζαλ έλαο ρψξνο ππνζηήξημεο θαη αλάπηπμεο κηα ζπλζεηηθήο νκαδηθήο εξγαζίαο, ζηνλ νπνίν φια ηα κέιε ηεο νκάδαο κπνξνχλ λα επηθνηλσλήζνπλ, λα αληαιιάμνπλ ηδέεο, λα αλαιάβνπλ ξφινπο, κε ζηφρν ην θαιχηεξν δπλαηφ απνηέιεζκα γηα ηελ παξαδνηέα εξγαζία. (Κσηζάθεο Σ., Ταηαξάθε Α.) Παξάιιεια, ηα wikis ζεσξνχληαη έλα πνιχ θαιφ εξεπλεηηθφ εξγαιείν ηφζν ζπιινγήο θαη δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ, φζν θαη παξνπζίαζεο. Τα wikis είλαη κηα ειεθηξνληθή πιαηθφξκα, ζηελ νπνία θάζε καζεηήο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αλαξηήζεη θαη λα αλαπηχμεη θάζε ζηνηρείν ζρεηηθφ κε ηελ έξεπλα πνπ δηεμάγεη, απφ έλα απιφ ρξνλνδηάγξακκα έσο ηηο πεγέο θαη ηα δεδνκέλα ζπιινγήο. Σηε ζπλέρεηα, θαζίζηαηαη επθνιφηεξε ε παξνπζίαζε ηεο νκαδηθήο εξγαζίαο, θαζψο ην πεξηερφκελν αλαξηάηαη ζην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ wiki θαη κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο ρψξνο επηθνηλσλίαο ζε ζρνιηθφ, αιιά θαη ζε θνηλσληθφ επίπεδν. Σπνπδαία εθαξκνγή ησλ wikis, ζεσξείηαη ε ζπιινγή θαη νξγάλσζε εξγαζηψλ καζεηψλ. Έρεη ηε δπλαηφηεηα, δειαδή, λα ρξεζηκνπνηεζεί σο έλαο ειεθηξνληθφο θάθεινο, ζηνλ νπνίν θηινμελνχληαη θαη δεκνζηεχνληαη φιεο νη εξγαζίεο ησλ καζεηψλ, ζηα πιαίζηα ελφο καζήκαηνο ή κηαο ειεθηξνληθήο ηάμεο. Παξάιιεια, είλαη δπλαηή θαη ε νξγάλσζε ησλ εξγαζηψλ ζε ζεκαηηθέο ελφηεηεο, ψζηε λα είλαη πην εχθνιε ε εχξεζε ηνπο. Έλαο επηπιένλ ιφγνο πνπ πξνηηκήζεθαλ ηα wikis γηα ηελ εθπαηδεπηηθή δηδαζθαιία είλαη φηη κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ θαηαιπηηθά ζηελ δηαδηθαζία ηεο αμηνιφγεζεο. Μέζσ ησλ αλαθνξψλ πνπ κπνξεί λα ζπκπεξηιακβάλνληαη ζε έλα Wiki, θαίλεηαη πνηνο αζρνιήζεθε, ζε πνηα ρξνληθή ζηηγκή θαη γηα πφζν ρξνληθφ δηάζηεκα. Έηζη κπνξεί λα ν εθπαηδεπηηθφο λα γλσξίδεη πφζν ζπλέβαιε ν θάζε εθπαηδεπφκελνο ζηελ νινθιήξσζε κηα δξαζηεξηφηεηαο. Παξάιιεια, ζπκπιεξσκαηηθά ησλ παξαπάλσ είλαη ε δπλαηφηεηα ην εξγαιείν Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 37

39 δεκηνπξγίαο δνθηκαζηηθψλ ηεζη γηα ηα δεηνχκελα κηαο δξαζηεξηφηεηαο, ησλ νπνίσλ ηα απνηειέζκαηα δεκνζηεχνληαη ζην ίδην ην Wiki θαη ην εξγαιείν δεκνζηνπνίεζεο ιαζψλ θαη δηφξζσζήο ηνπο. (Duffy and Bruns, 2006) Γομή ηων εκπαιδεςηικών wikis Μία ελδεηθηηθή, αιιά θαη ηδαληθή δνκή ηνπ ειεθηξνληθνχ πεξηβάιινληνο wiki γηα ηελ εθπαηδεπηηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ πξνηείλνπκε, ζα ήηαλ ε παξαθάησ. Αξρηθά, κία θεληξηθή ζειίδα κε ηνλ ηίηιν, θαη θπζηθά κε ηελ πεξηγξαθή θαη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηφρνπο ηνπ wiki. Παξάιιειν, είλαη θαιφ λα θαίλνληαη νη βαζηθέο νδεγίεο θαη νη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο θαλφλεο, λα ππάξρεη ην ρξνλνδηάγξακκα θαη ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ηεο εξγαζίαο ησλ καζεηψλ. Δπίζεο, ζην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ wiki, ζα πξέπεη λα ππάξρεη πξφβιεςε γηα ηε δεκηνπξγία ζειίδαο βνήζεηαο θαη ππνβνιήο εξσηήζεσλ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηνπο καζεηέο λα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα δεηήζνπλ βνήζεηα θαη γηα ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα κπνξεί λα ηελ πξνζθέξεη κε εηζαγσγή πεγψλ YouTube, κε πξνζζήθε θεηκέλνπ ή κε δεκηνπξγία ππεξζπλδέζκσλ κεηαμχ ζειίδσλ. Παξάιιεια, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε χπαξμε ζειίδαο ειεθηξνληθψλ πεγψλ, πνπ ζηελ αξρή ζα εηζάγεη ν ίδηνο ν εθπαηδεπηηθφο θαη ζηε ζπλέρεηα ζα πξέπεη λα εκπινπηίζνπλ νη ίδηνη νη καζεηέο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο. Σηελ ζειίδα ειεθηξνληθψλ πεγψλ κπνξεί λα ππάξρνπλ ζχλδεζκνη απφ ηζηνζειίδεο, απφ πεγέο ςεθηαθνχ πιηθνχ ή αθφκε θαη απφ άιια wikis. Παξάιιεια κε ηε ζειίδα ειεθηξνληθψλ πεγψλ, πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία θεληξηθψλ ζεκαηηθψλ ζειίδσλ θαη ζειίδσλ παξαδεηγκάησλ αλαθνξάο. Οη θεληξηθέο ζεκαηηθέο ζειίδεο δεκηνπξγνχληαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ κε ζθνπφ λα αλαπηπρζνχλ θαη λα εκπινπηηζηνχλ ελ ζπλερεία απφ ηνπο καζεηέο, ελψ ε ζειίδα παξάδεηγκα απνηειεί ζεκείν αλαθνξάο γηα ηνπο καζεηέο, θαζψο αλαπηχζζεηαη αξρηθά απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ γηα λα ππνζηεξίμεη ζσζηέο θαη θαιέο πξαθηηθέο εξγαζίαο θαη ζπλεξγαζίαο ησλ καζεηψλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 38

40 3.6.4 Πλεονεκηήμαηα ηος ηλεκηπονικού πεπιβάλλονηορ wikis Σηα εθπαηδεπηηθά Wikis ππάξρνπλ δχν είδε ρξεζηψλ, νη απινί ρξήζηεο, δειαδή νη εθπαηδεπφκελνη θαη νη δηαρεηξηζηέο, δειαδή νη εθπαηδεπηηθνί. Τν πεξηβάιινλ wiki, πξνζθέξεη κηα πιεζψξα πιενλεθηεκάησλ θαη γηα ηηο δχν νκάδεο ρξεζηψλ. Γηα ηνλ εθπαηδεπφκελν πνπ ηα ρξεζηκνπνηεί ηα πιενλεθηήκαηα είλαη ηα εμήο : εηθνληθή παξνπζία θαη δπλαηφηεηεο πνηθίισλ αιιεινεπηδξάζεσλ. Δχθνιε θαη νηθνλνκηθή ζπκκεηνρή γηα ηνλ θαζέλα, πνιχηηκν πεξηερφκελν, ζπλνδεπφκελν απφ ζπλδέζκνπο ζε έλαλ επξχηεξν ζεκαηηθφ ρψξν. Δπηπιένλ, ε επηθνηλσλία θαη ε αιιειεπίδξαζε πξνζσπνπνηνχληαη θαη κπνξεί νπνηνζδήπνηε λα ζπκκεηέρεη αλεμαξηήηνπ ρξνληθήο ζηηγκήο θαη δηάξθεηαο. Τέινο, νη απινί ρξήζηεο - εθπαηδεπφκελνη κπνξνχλ λα πξνζζέζνπλ ζηνηρεία θαη λα ηα επεμεξγαζζνχλ, λα κεηαθηλήζνπλ θαη λα κεηνλνκάζνπλ ζειίδεο θαη λα αλεβάζνπλ αξρεία ηεο επηινγήο ηνπο. Ο δηαρεηξηζηήο εθπαηδεπηηθφο έρεη ην ξφιν ηνπ θαζνδεγεηή θαη εληφο απηψλ ησλ πιαηζίσλ έρεη ηα παξαθάησ πιενλεθηήκαηα : κπνξεί, φπσο αλαθέξζεθε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, λα παξαθνινπζεί ηελ ειεθηξνληθή δξαζηεξηφηεηα ησλ ζπκκεηερφλησλ, ελψ παξάιιεια κπνξεί κέζσ απηήο λα δηεπθνιχλεη ηηο ζπδεηήζεηο, ζρεηηθά κε ην δξαζηεξηφηεηα πνπ εθπνλνχλ νη εθπαηδεπφκελνη (ζειίδα ζπδεηήζεσλ). Δπίζεο, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αληιεί πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πνξεία ηεο κάζεζεο, φπσο, πνηνο είλαη ελεξγφο ρξήζηεο, πφηε επηζθέπηεηαη ν θάζε ρξήζηεο ην Wiki, ην πνζνζηφ ησλ λέσλ θαηαρσξίζεσλ θ.ιπ. (ζειίδα ηζηνξηθνχ). Μεηαμχ άιισλ, αο ζεκεησζεί φηη ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα ζεκαηνδνηήζεη έλα αίηεκα γηα κηα εξγαζία ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα, φπσο, λα ππνδείμεη φηη ζηελ ζπγθεθξηκέλε θαηαρψξηζε ρξεηάδεηαη πεξηζζφηεξε εξγαζία, λα επηζεκάλεη φηη ηα απνηειέζκαηα πξέπεη λα παξνπζηάδνληαη ζχκθσλα κε θάπνην πξφηππν (δηαθεκηζηηθά πιαίζηα). Καη ηέινο δχλαηαη λα θαηαρσξεί νκαδνπνηήζεηο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ Wiki, λέα ζέκαηα, νδεγίεο γηα αλαδήηεζε λέσλ ζεκάησλ, βνήζεηα πινήγεζεο, απαηηήζεηο, φπσο, εκεξνκελία νινθιήξσζεο θιπ. (εηδηθέο ζειίδεο) (Κσηζάθεο Σ., Ταηαξάθε Α.) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 39

41 3.7 Η διαδικαζία ηηρ εκπαιδεςηικήρ δπαζηηπιόηηηαρ Πιένλ, νη εθπαηδεπφκελνη είλαη έηνηκνη λα έξζνπλ ζε επαθή κε ην αληηθείκελν κάζεζεο θαη λα πξνβνχλ ζηηο πξψηεο ηνπο ελέξγεηεο, ψζηε λα επηηχρνπλ ηελ θαηάθηεζε ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ. Πξνθεηκέλνπ λα εηζαρζνχλ ζηνλ ηξφπν εξγαζίαο θαη κάζεζεο, ν εθπαηδεπηήο ζα αλαζέζεη ζηνπο καζεηέο εξγαζίεο γηα λα ηηο δηαπξαγκαηεπηνχλ θαη λα ηηο δηεθπεξαηψζνπλ ζηα πιαίζηα ησλ νκάδσλ ηνπο. Σε απηφ ην ζεκείν, ζα πξέπεη λα θαηαζηεί ζαθέο φηη ε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία ζα πξαγκαηεχεηαη επηκέξνπο ζέκαηα ηνπ δηδαθηηθνχ αληηθεηκέλνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν εθπαηδεπηηθφο, έρνληαο ππφςε ηε ζεκαηηθή πνπ δηδάζθεη, ζα πξέπεη λα έρεη ρσξίζεη ην κάζεκα ζε ελφηεηεο, ψζηε κε ηελ αλάζεζε ηεο εξγαζίαο λα εηζάγεη ζηαδηαθά ηνπο καζεηέο ζην κάζεκα. Ζ αλάζεζε ηεο εξγαζίαο, άιισζηε, κπνξεί λα γίλεη κε βάζε ηα ελδηαθέξνληα πνπ έρνπλ εθδειψζεη νη καζεηέο απφ ηελ αξρή ηνπ καζήκαηνο θαη κε βάζε ηελ θαηαλνκή ησλ νκάδσλ ηνπο. Δπηπιένλ, αθνινπζψληαο ηελ δηδαθηηθή κνξθή ηεο αλάζεζεο εξγαζίαο, παξάιιεια κε ηελ εξγαζία, ζηνπο καζεηέο δίλεηαη θαη ε ιχζε, ψζηε λα δνπιέςνπλ θπξίσο ζηνλ ηξφπν επίιπζεο θαη λα εκβαζχλνπλ πάλσ ζηηο απαληήζεηο. (Φαηδεδήκνπ, 1984) Δπηπιένλ κε απηφ ηνλ ηξφπν ζα επηηεπρζνχλ κεξηθά απφ ηα εννέα ζσμβάνηα ηης εκπαίδεσζης πνπ πξνηείλεη ν Gagné, γηα ηελ θαιχηεξε κάζεζε. Αξρηθά, ν εθπαηδεπηηθφο ζα ηξαβήμεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ καζεηή κε κηα ελδηαθέξνπζα εξγαζία θαη ν καζεηήο ζα πιεξνθνξεζεί γηα ηνπο πξνζδνθψκελνπο ζηφρνπο. Σηε ζπλέρεηα ν καζεηήο ζα θιεζεί λα αλαθαιέζεη αλαθηήζεη πξνεγνχκελε γλψζε, ψζηε λα παξνπζηάζεη ηνλ ηξφπν επίιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο. (Καξνχιεο Αζ.) Δμαηηίαο ηεο ρξήζεο ηνπ ειεθηξνληθνχ πεξηβάιινληνο wiki, ζηε δηαδηθαζία ηεο επίιπζεο ηεο εξγαζίαο, επλνείηαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ καζεηψλ θαη έηζη ππάξρεη πνιπθσλία απφςεσλ, εκςχρσζε, θαη ηέινο εκπέδσζε θαη κεηαθνξά γλψζεο. Δπηπιένλ, ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζηε θάζε ηεο αλάζεζεο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο, θαζψο πξέπεη λα παξαθνινπζεί ζπλερψο ηελ ειεθηξνληθή δξαζηεξηφηεηα ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Με απηφ ηνλ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 40

42 ηξφπν, εθηφο ηνπ αληιεί πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πνξεία ηνπ θάζε καζεηή, κπνξεί λα ειέγρεη ηελ πξφνδν ηεο εξγαζίαο, θαη αλάινγα λα ζπκβνπιεχεη, λα πξνηξέπεη θαη λα θαζνδεγεί. Αθνχ νινθιεξσζεί ε εξγαζία ζηα επηκέξνπο ζέκαηα ηεο δηδαθηηθήο ελφηεηαο, νη εθπαηδεπφκελνη είλαη έηνηκνη λα πξνρσξήζνπλ ζην επφκελν ζηάδην εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ην νπνίν ζα είλαη πεξηζζφηεξν απαηηεηηθφ, αιιά ηαπηφρξνλα θαη δηδαθηηθφ. Δθεμήο, ινηπφλ, ε ππνζηήξημε ηνπ θαζεγεηή θζίλεη ζε ζρέζε κε ηελ αλάζεζε εξγαζίαο θαη είλαη πεξηζζφηεξν δηαθξηηηθή. Λακβάλνληαο ππφςε ηε δηδαθηηθή κνξθή ηεο αλαθάιπςεο, ν δάζθαινο έρεη πιένλ ηνλ ξφιν ηνπ νξγαλσηή. Οη καζεηέο ζπκκεηέρνπλ ελεξγά, δνπιεχνπλ κφλνη ηνπο πάλσ ζε wikis θαη ζε ζπγθεθξηκέλε χιε ζρεηηδφκελε κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ καζήκαηνο. Δπηπιένλ, επηιχνπλ κφλνη ηνπο ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ θαη καζαίλνπλ αλαπηχζζνληαο ηελ απηελέξγεηα Πην ζπγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηε δηδαθηηθή κνξθή ηεο αλαθάιπςεο, ν εθπαηδεπηήο παξαρσξεί ηε ζέζε ηνπ ζηνπο καζεηέο. Απηφ, βέβαηα, δελ ζεκαίλεη πσο παχεη λα είλαη παξψλ ζηελ δηδαθηηθή δηαδηθαζία. Απιψο, ν δάζθαινο, νξίδεη ηελ χιε πάλσ ζηελ νπνία ζα εξγαζηνχλ νη νκάδεο θαη ζηε ζπλέρεηα, δεκηνπξγεί πξνυπνζέζεηο θαη ειεχζεξν πεδίν, κέζα ζην νπνίν νη καζεηέο ζα κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ νη ίδηνη ηηο ηθαλφηεηεο ηνπο θαη λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά. Παξ φι απηά, λα ζεκεησζεί, φηη ν εθπαηδεπηήο, σο νξγαλσηήο πηα, ζπλερίδεη κε ην ίδην ακείσην ελδηαθέξνλ λα παξαθνινπζεί ηελ ειεθηξνληθή πνξεία ησλ καζεηψλ, ηφζν γηα ηνλ έιεγρν ηεο πνξείαο ηνπο, φζν θαη γηα ηελ παξνρή βνήζεηαο φηαλ νη καζεηέο δελ ζα κπνξνχλ λα πξνρσξήζνπλ. (Φαηδεδήκνπ, 1984) Οη εθπαηδεπφκελνη, κε απηή ηε κνξθή δηδαζθαιίαο, απνθηνχλ ηε δπλαηφηεηα λα δνπιέςνπλ κφλνη ηνπο ζε έλα ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ wiki, λα επεμεξγαζηνχλ ηελ χιε απφ θνηλνχ, λα αλαπηχμνπλ δεμηφηεηεο, λα αλαθαιχςνπλ ηελ επηζηεκνληθή αιήζεηα, αθφκε θαη λα απνηχρνπλ. Ζ απνηπρία, άιισζηε, απνηειεί έλαλ αλαγθαίν παξάγνληα ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο, γηαηί σζεί ζηελ αλαδήηεζε λέσλ ιχζεσλ θαη ησλ απαληήζεσλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 41

43 3.8 ενάπιο μάθηζηρ με ηη σπήζη wiki Σηα δχν πξνεγνχκελα θεθάιαηα αλαιχζεθε ε ρξεζηηθφηεηα ηνπ ειεθηξνληθνχ πεξηβάιινληνο wiki, ην νπνίν πξνηηκήζεθε γηα ηελ πινπνίεζε ηεο ειεθηξνληθήο δηδαζθαιίαο, θαζψο θαη ε ζεσξία ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ πξνηείλεηαη λα αθνινπζεζεί. Σην παξφλ θεθάιαην, ζα γίλεη κηα πξνζπάζεηα λα ζπλδπαζηνχλ νη πιεξνθνξίεο, ψζηε λα θαηαγξαθνχλ ηα πξψηα βήκαηα ζηελ πνξεία ηεο κάζεζεο κε ρξήζε wiki. Αξρηθά, ινηπφλ, αθνχ νη εθπαηδεπφκελνη έρνπλ νινθιεξψζεη ηελ εγγξαθή ηνπο θαη ηε γλσξηκία ηνπο κε ηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα, θαη αθνχ έρεη γίλεη ε ζπγθξφηεζε νκάδσλ κε ηελ πξναλαθεξζείζα δηαδηθαζία, ζεηξά έρεη κηα ζχληνκε εηζαγσγή ζηε ρξήζε ηνπ Wiki. Πξέπεη, λα αλαιπζνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ, κε ην νπνίν έρεη πινπνηεζεί ην Wiki, έηζη ψζηε λα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε επθνιία απφ φια ηα κέιε ηεο θάζε νκάδαο. Σηε ζπλέρεηα, κέζα ζηηο νκάδεο, αλαηίζεληαη ξφινη, ψζηε λα ππάξρεη ζπληνληζκφο ζηηο θηλήζεηο ηεο θάζε νκάδαο. Δλδεηθηηθά, πξνηείλεηαη ε παξαθάησ δηάθξηζε, ρσξίο σζηφζν λα είλαη δεζκεπηηθή : Αξρεγφο- Σπληνληζηήο νκάδαο, Υπεχζπλνο Ζκεξνινγίνπ, Τειηθφο Φξήζηεο, Υπεχζπλνο Γνθηκψλ, Υπεχζπλνο Σρεδίαζεο, Υπεχζπλνο Πξνγξακκαηηζηηθψλ εξγαιείσλ, Υπεχζπλνο Οινθιήξσζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο, Υπεχζπλνο Παξνπζίαζεο, Υπεχζπλνο Τεθκεξίσζεο θαη Υπεχζπλνο Δγθαηάζηαζεο Λνγηζκηθνχ (Dubinsky, Y. and Hazzan, 2004). Καηφπηλ θάζε νκάδα επσκίδεηαη ηε δεκηνπξγία δηθνχ ηεο wiki. Αθνχ νινθιεξσζεί ε παξαπάλσ δηαδηθαζία, ζα πξέπεη λα πεξηγξαθνχλ θαη λα θαηαλνεζνχλ νη δηδαθηηθνί ζηφρνη, ηξφπνη εξγαζίαο θαη επηθνηλσλίαο θαη δεηείηαη απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο ε δηακφξθσζε ηνπ ρξνλνδηαγξάκκαηνο. Απηά ηα ζηνηρεία ζπλήζσο ηνπνζεηνχληαη ζηα Wiki ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Απφ απηφ ην ζεκείν θαη έπεηηα, νη καζεηέο είλαη έηνηκνη λα μεθηλήζνπλ ηελ εξγαζία ηνπο. Σε απηφ ην ζεκείν, ζε ζπλάξηεζε κε ηηο αξρέο ηνπ επνηθνδνκηζκνχ, ζα πξέπεη λα αλαηεζεί ζηνπο εθπαηδεπνκέλνπο κηα ζπλζεηηθή εξγαζία. Ο επνηθνδνκηζκφο είλαη κηα ζεσξία, θαηά ηελ νπνία ε κάζεζε είλαη κία ελεξγή δηαδηθαζία, πνπ θαηαζθεπάδνπλ νη εθπαηδεπφκελνη. Ζ λέα γλψζε, ινηπφλ, Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 42

44 απνθηάηαη κε βάζε ηελ πξνγελέζηεξε γλψζε θαη ηηο ππάξρνπζεο πεπνηζήζεηο. Σεκαληηθή παξάκεηξνο γηα ηελ επηηπρία ηνπ ζελαξίνπ είλαη ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηεμαγσγήο ηεο εξγαζίαο, πξέπεη λα δηαηππσζνχλ δηαθνξεηηθνί ηξφπνη ελεξγνπνίεζεο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Τα ζέκαηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πξέπεη λα αλαζχξνληαη, φζν ην δπλαηφλ, απφ ηελ πξαγκαηηθή δσή θαη λα άπηνληαη ησλ ελδηαθεξφλησλ θαη ηνπ επηπέδνπ ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. Παξάιιεια, ζα πξέπεη λα ζρεηίδνληαη άκεζα θαη κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο. Δπηπιένλ, ε εξγαζία πξέπεη λα είλαη εχθνιε θαη εθηθηή, ψζηε λα κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί γξήγνξα απφ φινπο ηνπ ζπκκεηέρνληεο. Απηφ κπνξεί λα πινπνηεζεί δίλνληαο ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμνπλ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ εξγαζηψλ ή αθφκα θαη λα δηακνξθψζνπλ νη ίδηνη κία δηθή ηνπο εξγαζία. Άιισζηε, ην παξειζφλ έρεη δείμεη, φηη εθπαηδεπφκελνη, ζηνπο νπνίνπο δφζεθε πξψηε εξγαζία θαη ήηαλ δχζθνιε, δελ αληαπνθξίζεθαλ επηηπρψο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Αθνχ νινθιεξσζεί θάζε ηκήκα ηεο εξγαζίαο ζχκθσλα κε ην ρξνλνδηάγξακκα δίλεηαη ην επφκελν, ην νπνίν θπζηθά έρεη κεγαιχηεξε δπζθνιία. Ζ δηαβάζκηζε ηεο δπζθνιίαο εθαξκφδεηαη θάζε θνξά πνπ νη εθπαηδεπφκελνη κπαίλνπλ ζε λέν θεθάιαην ηεο καζεζηαθήο πνξείαο θαη ζπλνδεχεηαη απφ ηε δηαθξηηηθή θαη θζίλνπζα ζηήξημε ηνπ εθπαηδεπηή. Τψξα νη νκάδεο είλαη έηνηκεο λα αλαπηχμνπλ θαη λα πινπνηήζνπλ ηελ εθπαηδεπηηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα. Πην ζπγθεθξηκέλα, θαηά ηελ πινπνίεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, πξέπεη λα εθηειεζηνχλ δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο, νξηζκέλεο απφ ηηο νπνίεο ελδέρεηαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πνιιέο θνξέο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο. Οξίδεηαη, έηζη, έλαο θχθινο ζελαξίνπ, κία αθνινπζία δηαθφξσλ δξαζηεξηνηήησλ. Ζ αθνινπζία απηή είλαη πηζαλή θαη θπζηθά κπνξεί λα δηαθνξνπνηεζεί. Γελ είλαη απαξαίηεην κηα δξαζηεξηφηεηα ηνπ ζελαξίνπ λα ελεξγνπνηεί άιιεο δξαζηεξηφηεηεο. Ο εθπαηδεπηήο ζα πξέπεη λα είλαη έηνηκνο λα παξέρεη ή λα πξνηείλεη κηα εηδηθή δξαζηεξηφηεηα αλά πάζα ζηηγκή. Οη πξνηεηλφκελεο θάζεηο αλάπηπμεο θαη πινπνίεζεο ηνπ ζελαξίνπ κάζεζεο κε wiki, ζα κπνξνχζε λα μεθηλά κε ηε δεκηνπξγία Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 43

45 ρξνλνδηαγξάκκαηνο πινπνίεζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, απφ ηελ θάζε νκάδα ζην δηθφ ηεο wiki. Έπεηηα δεκηνπξγείηαη Ζκεξνιφγην γηα ηελ θαηαγξαθή ηεο αηνκηθήο θαη νκαδηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ηνπ νπνίνπ ε κνξθή θαζνξίδεηαη απφ ηελ ίδηα ηελ νκάδα. Κάζε εκέξα, φια ηα κέιε ελεκεξψλνπλ ηνλ Υπεχζπλν Ζκεξνινγίνπ, ν νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ ελεκεξψλεη ην Ζκεξνιφγην θαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα απνζηέιιεη δειηίν ελεκέξσζεο ζηα κέιε. Μέζσ απηνχ, ν εθπαηδεπηήο κπνξεί λα ελεκεξψλεηαη γηα ηελ πξφνδν ηεο νκάδαο. Σηε ζπλέρεηα, θάζε νκάδα ηεθκεξηψλεη ηελ εξγαζία ηεο ζχκθσλα κε ην ρξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, πνπ ε ίδηα έρεη θαηαξηίζεη. Ο εθπαηδεπηήο, φπσο έρεη πξναλαθεξζεί, θαζ φιε ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, θαζνδεγεί ηνπο εθπαηδεπφκελνπο. Σην ηέινο ησλ ζπλζεηηθψλ εξγαζηψλ, κηα εξγαζία πνπ έρεη έηνηκε ν θαζεγεηήο είλαη ζηε δηάζεζή ησλ καζεηψλ, κέζσ ηνπ wiki θαη καδί κε ηνλ θαζεγεηή δεκηνπξγνχλ θιίκαθα δηαβαζκηζκέλσλ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο (rubric) θαη ηελ αμηνινγνχλ. Σηε ζπλέρεηα, φηαλ νινθιεξσζεί ε δξαζηεξηφηεηα ηεο θάζε νκάδαο ζην δηθφ ηεο wiki, παξνπζηάδεη ηελ εξγαζία ηεο ζηηο άιιεο νκάδεο θαη, ζηα πιαίζηα ηεο νκφηηκεο αμηνιφγεζεο, αθνινπζεί ε αμηνιφγεζε θάζε εξγαζίαο απφ ηηο ππφινηπεο νκάδεο. Τελ δηαδηθαζία ηεο παξνπζίαζεο αθνινπζεί ν ζρνιηαζκφο ηεο θάζε εξγαζίαο θαη ε ζπκπιήξσζή ηεο, ψζηε λα νινθιεξσζεί. Δπίζεο, δφθηκν είλαη λα γίλεη ζχγθξηζε ησλ εξγαζηψλ πνπ παξνπζηάδνληαη. Σε απηφ ην ζεκείν, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, δηφηη δελ πξέπεη λα παξακέλνπλ ιάζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζηηο θαηαρσξίζεηο ζην wiki, ηδηαίηεξα αλ απνηεινχλ ηκήκα κηαο κεγαιχηεξεο δξαζηεξηφηεηαο. Παξάιιεια, ζεηηθφ είλαη λα γίλεη εθηελήο ζπδήηεζε γηα ηηο εξγαζίεο, ψζηε νη εθπαηδεπφκελνη λα εμάγνπλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα. Δπηπιένλ, ζεκαληηθφ είλαη θαηά ηε δηάξθεηα δηεμαγσγήο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ λα γίλεη δηαζχλδεζε ησλ δηαθφξσλ ελλνηψλ πνπ θαηαρσξνχληαη ζηα αληίζηνηρα wiki. Με απηφ ηνλ ηξφπν, νη ζπκκεηέρνληεο αληαιιάζζνπλ απφςεηο θαη λέεο ηδέεο, βξίζθνπλ νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο θαη νδεγνχληαη, έηζη, ζηε δηαζχλδεζε πνπ έρνπλ νη δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 44

46 Καζψο, ε εθπαηδεπηηθή δξαζηεξηφηεηα, βαζίδεηαη ζηελ αξρή ηεο νκαδνζπλεξγαηηθφηεηαο, ε πξσηνβνπιία θαη ε επζχλε γηα ην πνηέο νκάδεο ζα επηθνηλσλήζνπλ θαη ζε πνην βαζκφ, γηα ηα παξαπάλσ, αλήθεη ζηηο ίδηεο, ρσξίο βέβαηα, λα απνθιείεηαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε πεξίπησζε πνπ ρξεηαζηεί. Σπλεπψο, νη εθπαηδεπφκελνη νδεγνχληαη ζε πην αθξηβείο έλλνηεο ηνπ καζεζηαθνχ αληηθεηκέλνπ πνπ πινπνηνχλ κε ην δηθφ ηνπο wiki. (self explanation effect) (Wilkin, B., 1997) Σε απηφ ην ζεκείν, κε ηε βνήζεηα ηνπ εθπαηδεπηή, πξέπεη λα νκαδνπνηεζνχλ νη έλλνηεο πνπ πξνέθπςαλ θαηά ηελ εθπφλεζε ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ φισλ ησλ νκάδσλ. Ζ δηαδηθαζία κάζεζεο κπνξεί λα ζπλερηζζεί επαλαιακβάλνληαο ην θπθιηθφ ζελάξην κία ή πεξηζζφηεξεο θνξέο, είηε ζηα πιαίζηα ησλ θάζεσλ ηεο ίδηαο δξαζηεξηφηεηαο, είηε ζε λέα, εθφζνλ ην θξίλεη ν εθπαηδεπηηθφο. Πξηλ απφ απηφ ην βήκα, σζηφζν, ε ζχγθξηζε, ν ζρνιηαζκφο θαη ε νινθιήξσζε ησλ άιισλ θαηαρσξήζεσλ, είλαη ζεκαληηθή, φρη κφλν δηφηη απνηειεί ηξφπν νπζηαζηηθήο κάζεζεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηαο, αιιά είλαη θαη έλαο ηξφπνο αμηνιφγεζεο θαη απηναμηνιφγεζεο. 3.9 Αξιολόγηζη Δλ πξψηνηο, ζα πξέπεη λα απνζαθεληζηεί ην γεγνλφο φηη φηαλ γίλεηαη ιφγνο γηα αμηνιφγεζε, δελ ελλνείηαη κνλάρα ε αμηνιφγεζε ησλ επηδφζεσλ ησλ καζεηψλ, αιιά θαη ε αμηνιφγεζε ηεο κεζνδνινγίαο πνπ έρεη αλαπηπρζεί γηα ηελ ειεθηξνληθή δηδαζθαιία. Θα πξέπεη, δειαδή, απφ ηελ κία πιεπξά λα ειεγρζεί αλ νη καζεηέο έρνπλ επηηχρεη ηνπο επηδησθφκελνπο ζηφρνπο θαη αλ έρνπλ θαηαθηήζεη ηε γλψζε, ελψ απφ ηελ άιιε, ζρεηηθά κε ηε κεζνδνινγία ζα πξέπεη λα θαλεί αλ ε δηδαζθαιία κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο είρε ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Αξρηθά, γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ καζεηψλ είλαη παζηθαλέο φηη δελ κπνξεί λα γίλεη κε ηνπο παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο αμηνιφγεζεο, αθνχ δελ ππάξρεη ε θπζηθή παξνπζία κέζα ζε κία ηάμε. Γηα απηφ, ζα πξέπεη λα πηνζεηεζνχλ άιινη ηξφπνη, ηνπο νπνίνπο πξνζθέξεη ην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ wiki, φπνπ νη εθπαηδεπφκελνη έρνπλ δνπιέςεη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπαίδεπζεο ηνπο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 45

47 Δίρε πξναλαθεξζεί φηη ν εθπαηδεπηήο ζα πξέπεη λα παξαθνινπζεί, έζησ θαη δηαθξηηηθά, ηελ φιε πνξεία ησλ καζεηψλ φηαλ εξγάδνληαη ζην wiki, κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν ηεο πξνφδνπ ηνπο. Δπηπξνζζέησο, φπνπ ρξεηάδεηαη θαη θξίλεηαη απαξαίηεην, γίλνληαη θάπνηεο πξνεηδνπνηήζεηο θαη πξνζθέξεη νδεγίεο, ψζηε λα επέιζεη ε επηζπκεηή βειηίσζε. Σχκκαρνο ζε απηή ηε δηαδηθαζία είλαη ην εξγαιείν E LMVT (E Learning Measurement Visualization Tool) ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο, ην νπνίν δίλεη ηελ επθαηξία ζηνλ εθπαηδεπηή λα ζπιιέγεη θαη λα θαηαγξάθεη ηα ζηνηρεία ηεο πξνφδνπ ηνπ θάζε καζεηή. ΜΔ ην ELMVT (Δξγαιείν Οπηηθνπνίεζεο κέηξεζεο e-learning) δίλεηαη ε δπλαηφηεηα κηαο έγθαηξεο θαη αζθαινχο πξφβιεςεο γηα ηε καζεζηαθή πνξεία ηνπ εθπαηδεπφκελνπ πξηλ ηελ νινθιήξσζε ηεο καζεζηαθήο δηδαηθαζίαο, ψζηε λα παξέρεηαη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ε δπλαηφηεηα γηα πξνεηδνπνίεζε θαη παξνρή θαηάιιειεο θαζνδήγεζεο ζηνλ εθπαηδεπφκελν. Δπίζεο, ηα wikis πξνζθέξνπλ κία ζεηξά άιισλ δπλαηνηήησλ, πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ζηελ ηειηθή αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο ησλ καζεηψλ ηνπ. Μπνξεί, γηα παξάδεηγκα, λα ειέγμεη ηελ ζπρλφηεηα επηζθέςεσλ ηνπ θάζε καζεηή ζην ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ, θαζψο θαη ην ρξφλν παξακνλήο ηνπ ζε απηφ. Δπηπιένλ, κπνξεί λα ππνδείμεη ζεκεία ηεο εξγαζίαο πνπ ρξεηάδνληαη πεξηζζφηεξε δνπιεηά, λα απαηηήζεη πξνζζήθεο ή λα ζεκαηνδνηήζεη εκεξνκελίεο νινθιήξσζεο ζεκαηηθψλ ελνηήησλ. Όια ηα παξαπάλσ, κπνξεί λα ηα εθκεηαιιεπηεί ζηελ αμηνιφγεζε, θαηά αλαινγία κε έλα παξαδνζηαθφ εθπαηδεπηηθφ πνπ αμηνινγεί ηελ θαζεκεξηλή παξνπζία ησλ καζεηψλ εληφο ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Φπζηθά, ζεκαληηθή ζέζε ζηελ αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο ησλ καζεηψλ έρεη ε ηειηθή εξγαζία θαη ηα αληηθεηκεληθά ηεζη επίδνζεο πνπ ζα αθνινπζήζνπλ κεηά ηελ νινθιήξσζε απηήο. Παξάιιεια, ζηελ αμηνιφγεζε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ ζπιιερζεί ζην θάθειν αμηνιφγεζεο ( e- portfolio) πνπ δηαηεξείηαη ζην wiki.ζ ηειηθή εξγαζία απνηειεί ην βαζηθφ θνκκάηη, πάλσ ζην νπνίν δνχιεςαλ νη καζεηέο θαη ζα θαηαδείμεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζεκεηψζεη ν θάζε καζεηήο. Πέξα απφ απηφ, φκσο, ζα πξέπεη λα δηεμάγνληαη αληηθεηκεληθά ηεζη επίδνζεο, ηφζν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, φζν θαη ζην ηέινο, ψζηε λα ειεγρζεί ν βαζκφο θαηαλφεζεο θαη θαηάξηηζεο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 46

48 Δθηφο απφ ην E - LMVT, ζην νπνίν έγηλε αλαθνξά, θαη ην νπνίν ζα βνεζάεη ζηελ θαηαγξαθή ζηνηρείσλ ησλ καζεηψλ, ζηελ ειεθηξνληθή πιαηθφξκα ζα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα απνζήθεπζεο αλαιπηηθψλ θχιισλ αμηνιφγεζεο γηα ηνλ θάζε καζεηή μερσξηζηά θαη γηα φιε ηε δηαδηθαζία ηεο εθπαίδεπζεο, απφ ην ζηάδην ηεο εγγξαθήο κέρξη ην ζηάδην ηεο ηειηθήο αμηνιφγεζεο. Δπηπιένλ, γηα ηελ αληηθεηκεληθφηεξε θαη αμηνθξαηηθφηεξε αμηνιφγεζε ησλ καζεηψλ, ζα δηαηεξνχληαη αλαιπηηθά θχιια αμηνιφγεζεο θαη γηα ηελ θάζε νκάδα μερσξηζηά. Γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο κεζνδνινγίαο πξνηείλεηαη ν παξαθάησ ηξφπνο, ν νπνίνο ζα νδεγήζεη ζε αζθαιή ζπκπεξάζκαηα. Καζψο εθαξκφδεηαη ην κάζεκα κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο, κε ηε κεζνδνινγία πνπ έρεη πξνηαζεί, παξάιιεια ζα δηεμάγεηαη ην ίδην αθξηβψο κάζεκα ζε κία ζρνιηθή αίζνπζα, κε ηε θπζηθή παξνπζία ηνπ δαζθάινπ, κε ην παξαδνζηαθφ εθπαηδεπηηθφ πιηθφ θαη ηηο παξαδνζηαθέο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο. Ο ρξφλνο δηδαζθαιίαο θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο είλαη ίδηνο θαη ε δηαδηθαζία νινθιεξψλεηαη κε ηελ δηεμαγσγή θνηλψλ εμεηάζεσλ κε θνηλά ζέκαηα. Τα ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ ζα είλαη δηαθσηηζηηθά, θαζψο αλ ππάξρεη δηαθνξά ζηελ θαηάθηεζε ηεο γλψζεο αλάκεζα ζηηο δχν νκάδεο καζεηψλ, απηή ζα είλαη εκθαλήο θαηφπηλ ζπγθξίζεσο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ εμεηάζεσλ. Σε πεξίπησζε κε ζχγθιηζεο ησλ απνηειεζκάησλ, κπνξεί λα επαλαιεθζεί ε δηαδηθαζία, αθνχ γίλνπλ νη απαξαίηεηεο δηνξζψζεηο ζηε κεζνδνινγία ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο Η μονάδα ανάλςζηρ E LMVT Ζ κνλάδα E- LMVT είλαη έλα εξγαιείν πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ην θάζε εγγεγξακκέλν ρξήζηε θαη γηα φια ηα καζήκαηα, ηα νπνία παξαθνινπζεί. Δμάγεη αξρείν κε ην ηζηνξηθφ ηνπ ρξήζηε, ην νπνίν απνζεθεχεη ζε κία Βάζε Γεδνκέλσλ θαη πνπ απνηειεί θαζνξηζηηθφ ζηνηρείν ζηελ αμηνιφγεζε ηνπ θάζε ρξήζηε. Όπσο θαίλεηαη θαη ζην ζρέδην 1, ε ελφηεηα Site Tree Extractor βξίζθεη θαη απνζεθεχεη ζηε Βάζε Γεδνκέλσλ φιεο ηηο ππάξρνπζεο ζπλδέζεηο γηα ην κάζεκα πνπ έρεη εγγξαθεί ν εθπαηδεπφκελνο. Δλ ζπλερεία, κέζσ ηνπ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 47

49 Diagnostic Tree, ε E LMVT παξνπζηάδεη ην κάζεκα, ην νπνίν παξαθνινπζεί ν εθπαηδεπφκελνο, ζε κνξθή δέληξνπ. Ζ θεληξηθή ζειίδα θαη νη ππνελφηεηεο απηήο, εκθαλίδνληαη κε δηαθνξεηηθφ ρξψκα, αλάινγα κε ηελ επηκέιεηα πνπ δείρλεη ν θάζε εθπαηδεπφκελνο. Σπγθεθξηκέλα, ζηελ έξεπλα πνπ ζα αθνινπζήζεη έρνπλ επηιερζεί ηα παξαθάησ ρξψκαηα γηα λα ραξαθηεξίζνπλ ηελ πνξεία ηνπ θάζε καζεηή. Τν ιεπθφ ρξψκα ππνδειψλεη φηη ν καζεηήο δελ έρεη επηζθεθζεί θαζφινπ ην κάζεκα. Τν κπιε ρξψκα δείρλεη φηη ν εθπαηδεπφκελνο έρεη επηζθεθζεί ην κάζεκα παξαπάλσ απφ κία θνξέο, αιιά ν ζπλνιηθφο αξηζκφο επηζθέςεσλ είλαη πνιχ κηθξφηεξνο απφ φζν απαηηείηαη. Τν θφθθηλν ρξψκα ππνδεηθλχεη φηη ν βαζκφο επηκέιεηαο είλαη κέηξηνο, δειαδή φηη ν καζεηήο έρεη επηζθεθζεί ην κάζεκα έλαλ ηθαλνπνηεηηθφ αξηζκφ. Τν θίηξηλν ρξψκα ππνδειψλεη φηη ε επηκέιεηα πνπ παξνπζηάδεη ν καζεηήο είλαη θαιή, ελψ ην πξάζηλν δείρλεη φηη ν βαζκφο επηκέιεηαο είλαη εμαηξεηηθφο. (Cotsakis S, Loumos V., Kayafas El) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 48

50 Σρ Παξνπζίαζε ιεηηνπξγίαο E - LMVT 3.10 Αλάπηπμε κεζνδνινγίαο. Ζ παξαπάλσ κεζνδνινγία αλαπηχρζεθε πξνθεηκέλνπ λα καο παξέρεη ηε δπλαηφηεηα κηαο έγθαηξεο θαη αζθαινχο πξφβιεςεο γηα ηε καζεζηαθή πνξεία ηνπ εθπαηδεπνκέλνπ, αξθεηά πξηλ νινθιεξψζεη ηε καζεζηαθή Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 49

51 δηαδηθαζία. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ν θαζεγεηήο ζα είλαη ζε ζέζε απφ ηα πξψηα ζηάδηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο λα παξάζρεη ηελ θαηάιιειε θαζνδήγεζε ζηνλ εθπαηδεπφκελν. Ο ηξφπνο πνπ ζα αθνινπζεζεί θαη ζα αλαιπζεί ελαξγέζηεξα ζην επφκελν θεθάιαην είλαη ν εμήο. Αξρηθά, θαζνξίδνληαη νη κεηαβιεηέο, νη νπνίεο αθνξνχλ ηξεηο καζεηέο γηα ηνπο νπνίνπο γλσξίδνπκε εθ ησλ πξνηέξσλ κε βάζε ηελ εθηίκεζε ησλ θαζεγεηψλ ηνπο, ηηο επηδφζεηο ηνπο. Έηζη, έρνπκε έλα κέηξην καζεηή, έλαλ θαιφ θαη έλαλ άξηζην. Μεηά ηελ εθαξκνγή ηεο κεζνδνινγίαο ζηνπο ηξεηο καζεηέο, έρνπκε ηε δπλαηφηεηα λα επαλαπξνζδηνξίζνπκε ηηο κεηαβιεηέο κε βάζε ηα απνηειέζκαηα θαη ηηο παξαηεξήζεηο καο. Σηε ζπλέρεηα, αθνινπζεί ην βαζηθφ θνκκάηη ηεο έξεπλαο, ην νπνίν είλαη ε εθαξκνγή ηεο κεζνδνινγίαο ζε εθαηφ καζεηέο, κε ηελ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ γηα ηηο ηηκέο ησλ κεηαβιεηψλ ηνπ θάζε καζεηή. Με βάζε ηα παξαπάλσ ζηνηρεία, δηελεξγνχληαη εμεηάζεηο θαη νη καζεηέο θαηεγνξηνπνηνχληαη ζε κέηξηνπο, θαινχο θαη άξηζηνπο. Τέινο, αθνινπζεί έιεγρνο ζηηο ηηκέο ησλ κεηαβιεηψλ γηα θάζε καζεηή κε ζθνπφ ηελ αληηζηνίρεζε ζην δείγκα ησλ ηξηψλ θαηεγνξηψλ (κέηξηνπ, θαινχ θαη άξηζηνπ). Έηζη, παξαηεξνχκε αλ ηα απνηειέζκαηα επηβεβαηψλνπλ ηελ εγθπξφηεηα ηεο κεζνδνινγίαο θαη κπνξνχκε λα πξνρσξήζνπκε ζε ηπρφλ δηνξζψζεηο γηα βειηίσζε θαη νξηζηηθνπνίεζε ησλ ηηκψλ ησλ κεηαβιεηψλ γηα ηελ αμηνπηζηία ηεο κεζνδνινγίαο αμηνιφγεζεο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 50

52 ΣΔΣΑΡΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΟΠΑΡΑΚΔΤΑΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ 4.1 Μεθοδολογία Πποπαπαζκεςαζηικήρ Έπεςναρ Τα δίθηπα ζηα φπνηα ζπκπεξηιακβάλεηαη ν παγθφζκηνο ηζηφο απνηεινχλ ζηηο κέξεο καο κηα απαξρή ελφο λένπ ηξφπνπ δηδαζθαιίαο ν νπνίνο δελ γλσξίδεη φξηα θαη δελ πεξηνξίδεηαη ζηα ζηελά πεξηζψξηα κηαο αίζνπζαο δηδαζθαιίαο. Πιένλ καζεηέο, ζπνπδαζηέο θαη θαζεγεηέο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα ζπλππάξμνπλ θαη λα αιιειεπηδξάζνπλ ζε κηα θνηλή πιαηθφξκα πνπ είλαη απνηέιεζκα ηεο ηερλνινγηθήο δχλακεο ηνπ δηαδηθηχνπ. Έηζη θαη κε ηνλ ραξαθηεξηζκφ e-learning ζηνλ νπνίν πεξηθιείνληαη νη δηαδηθηπαθέο πιαηθφξκεο κάζεζεο ν καζεηήο έρεη έλα ζχλνιν νπηηθναθνπζηηθψλ κέζσλ κε ηα φπνηα κπνξεί λα κάζεη αιιά θαη λα αιιειεπηδξάζεη ζηελ γλψζε κε ζπκκεηνρή αθφκε θαη απφ ην δσκαηίνπ ηνπ ζπηηηνχ ηνπ. Απηφ πνπ βεβαίσο ρξεηάδεηαη είλαη κφλν έλαο ππνινγηζηήο θαη κηα ζχλδεζε ζηνλ παγθφζκην ηζηφ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά θαζεγεηέο έρνπλ πιένλ δηηηέο δπλαηφηεηεο. Δθηφο απφ ηελ πιεζψξα εξγαιείσλ κάζεζεο πνπ πξνζθέξεη κηα online πιαηθφξκα θαη ηελ δπλαηφηεηα λα δηδάζθνπλ εθ ηνπ καθξφζελ έρνπλ θαη ηελ δπλαηφηεηα πιένλ επεκβαίλνπλ θαη λα θαζνδεγνχλ ηνπο καζεηέο ζπνπδαζηέο φηαλ θαη αλ απηνί απνθιίλνπλ απφ ην πξνζδνθψκελν, πνπ απνηειεί βέβαηα ηα θαιχηεξα δπλαηά απνηειέζκαηα ζηηο online επίζεο εμεηάζεηο νη νπνίεο ζέηνληαη απφ ηνπο θαζεγεηέο ζηελ πιαηθφξκα. Απηφ αθξηβψο απνηειεί ζθνπφ θαη ζηφρν ηεο παξνχζαο δηαηξηβήο, λα δείμεη, δειαδή, πσο απφ κηα Online πιαηθφξκα κάζεζεο δίλεηαη ζην θαζεγεηή ε δπλαηφηεηα λα πξνβιέςεη κε αζθάιεηα ηελ πνξεία ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο. Καζψο, ινηπφλ, ν εθπαηδεπηήο έρεη άπνςε ζρεηηθά κε ην πνηνη καζεηέο απνθιίλνπλ απφ ην ζεκηηφ απνηέιεζκα, κπνξεί λα επέκβεη θαη λα ελεκεξψζεη ηνπο καζεηέο θαηεπζχλνληαο ηνπο παξάιιεια πσο κπνξνχλ λα γίλνπλ θαιχηεξνη, λα απνθηήζνπλ πεξηζζφηεξεο γλψζεηο, ψζηε λα είλαη πξνεηνηκαζκέλνη γηα ηηο εμεηάζεηο. Βέβαηα ε γλψζε ηεο δηαδηθαζίαο Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 51

53 απηήο έρεη πξνθχςεη κεηά απφ ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο, ηηο νπνίεο θαη ζα αλαπηχμνπκε ζην παξφλ θεθάιαην. Οπνηαδήπνηε δηαδηθηπαθή πιαηθφξκα ζε ζπγθεθξηκέλν browser δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ απφ αξρεία log files, ηα φπνηα θαη κπνξνχλ λα αλαθηεζνχλ απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θαη γηα νπνηαδήπνηε ρξνληθή δηάξθεηα. Ώζηε απηφ λα γίλεη θαηαλνεηφ θαη ζηνλ πην απιφ αλαγλψζηε, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο φισλ ησλ θηλήζεσλ πνπ θάλεη ν θάζε καζεηήο - ζπνπδαζηήο πνπ κπνξεί λα βξεζεί ζηελ πιαηθφξκα. Οη θηλήζεηο απηέο δηαθνξνπνηνχληαη κε ηελ πιαηθφξκα θαη ην πεξηερφκελν απηήο, θνηλφο φκσο γλψκνλαο ζε φιεο ηηο κεηξήζεηο απνηειεί ν ρξφλνο θαη δηαδηθαζίεο πνπ ζπκβαίλνπλ θαηά ηελ δηάξθεηα απηνχ. Οη κεηαβιεηέο πνπ κπνξεί θάλεηο λα κεηξήζεη είλαη πάκπνιιεο θαη φιεο έρνπλ ηελ δηθή ηνπο ζεκαζία θαη βαξχηεηα, θαζψο νδεχνπκε ζην ηειηθφ απνηέιεζκα πνπ είλαη ε επίδνζε ησλ καζεηψλ ζηηο ελδηάκεζεο πξνφδνπο ή ζηηο ηειηθέο εμεηάζεηο. Τν παξφλ ηκήκα ηεο δηαηξηβήο καο κηαο θαη απνηειεί ηελ πξνπαξαζθεπαζηηθή έξεπλα αλαιχεη κφλν ηηο κεηαβιεηέο απηέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε απηή. Σηελ πνξεία θαη κε ηηο γλψζεηο πνπ έρνπλ απνθνκηζζεί απφ εδψ έρνπκε πιένλ ηελ δπλαηφηεηα λα ρξεζηκνπνηήζνπκε πεξηζζφηεξεο κεηαβιεηέο ψζηε λα εμάγνπκε πνην βαζηά θαη αθφκε πην νπζηαζηηθά απνηειέζκαηα. Ξεθηλψληαο ζηελ έξεπλα καο πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν απνηειεί ν ρξφλνο έηζη ινηπφλ ε πξψηε κεηαβιεηή είλαη κε φλνκα Time (min) θαη είλαη ν ρξφλνο ζε ιεπηά ηεο ψξαο. Ζ δεχηεξε κεηαβιεηή είλαη κε φλνκα MN θαη είλαη ν αξηζκφο ηνπ module ζην νπνίν βξίζθεηαη ν καζεηήο ηελ ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Τν Module ψζηε λα εμεγνχκε θαη κεξηθέο έλλνηεο είλαη κηα δηδαθηηθή ελφηεηα. Κάζε κάζεκα απνηειείηαη απφ πνιιέο δηδαθηηθέο ελφηεηεο απφ ηηο νπνίεο παίξλεη θάζε καζεηήο ψζηε λα πάξεη απηέο ηηο γλψζεηο γηα λα θηάζεη κέρξη ηηο εμεηάζεηο. Ζ επνκέλε κεηαβιεηή είλαη απηή κε φλνκα Abs clicks. Απηή ε κεηαβιεηή είλαη ηα θιηθ πνπ θάλεη ν καζεηήο κε ην πνληίθη ηνπ αλά ιεπηφ. Βέβαηα απηά ηα θιηθ πξέπεη λα γίλνληαη εληφο ηνπ module θαη λα έρνπλ ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ. Ζ επνκέλε κεηαβιεηή είλαη ε cumsumabsclk θαη είλαη ηα ζπλνιηθά θιηθ ηνπ καζεηή κέρξη θαη ηελ ρξνληθή ζηηγκή θαηαγξαθήο. Ζ πέκπηε κεηαβιεηή είλαη απηή κε φλνκα avclkmin θαη είλαη ην κέζν θιηθ αλά ιεπηφ. Ζ έθηε κεηαβνιή έρεη φλνκα avclkmin rounted θαη είλαη ε ίδηα κε ηελ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 52

54 παξαπάλσ κφλν πνπ γίλεηε ζηξνγγπινπνίεζε ηεο ηηκήο ζην δέθαην. Ζ έβδνκε νλνκάδεηε Abs_clck_av15 θαη είλαη ν κέζνο φξνο ηνπ αξηζκνχ ησλ θιηθ αλά ιεπηφ γηα ηα ηειεπηαία 15 ιεπηά. Σηελ ζπλέρεηα ε κεηαβιεηή κε φλνκα total_clicks_proccesing_modules. Απηή ε κεηαβιεηή είλαη ηα ζπλνιηθά θιηθ πνπ έρεη θάλεη ν καζεηήο ζε θάζε module θαη έρεη πνιχ λφεκα ζηελ κέηξεζε ηεο επίδνζεο ηνπ καζεηή κε ηελ επέκβαζε ηνπ επηβιέπνληα. Σαλ πεξαηηέξσ έξεπλα εδψ ζα κπνξνχζε θάλεηο λα θξχβεη αθφκε θαη ηελ επίδνζε ηνπ επηβιέπνληα θαη πφζν θαιά θάλεη ηελ δνπιεηά ηνπ. Ζ ηειεπηαία κεηαβιεηή πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ζηελ πξνπαξαζθεπαζηηθή έξεπλα πνπ ηνλίδνπκε θαη πάιη δελ είλαη ε νινθιεξσκέλε ηεο παξνχζαο δηαηξηβήο θαη απνηειεί ην έλαπζκα απηήο είλαη απηή κε φλνκα percentage _ change _total_clicks_ proccesing_modules θαη απνηειεί ηελ πνζνζηηαία αχμεζε ή κείσζε ησλ θιηθ πνπ έρεη ν καζεηήο κεηαμχ ησλ modules. Σε απηφ ην ζεκείν ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπ E- LMVT, ην νπνίν ζα θαλεί ηδηαίηεξα ρξήζηκν ζηελ άκεζε πιεξνθφξεζε ηεο καζεζηαθήο πνξείαο ηνπ θάζε καζεηή. Όπσο πξναλαθέξζεθε ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην, ην E LMVT, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπιιέμεη πιεξνθνξίεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα παξνπζηάζεη ην κάζεκα ζε κνξθή δέληξνπ. Δπίζεο αλάινγα κε ην ρξψκα ησλ θχιισλ ηνπ δέληξνπ κπνξνχκε λα πξνβιέςνπκε ηε καζεζηαθή ηνπ πνξεία, ήδε απφ ην πξψην module, θαη επεκβαίλνληαο λα δψζνπκε ηηο θαηάιιειεο νδεγίεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, κε βάζε ηε πξνπαξαζθεπαζηηθή έξεπλα, είκαζηε ζε ζέζε λα γλσξίδνπκε φηη ν κέηξηνο καζεηήο θάλεη πεξίπνπ 4 click αλά ιεπηφ, ν θαιφο 5 click αλά ιεπηφ, ελψ ν άξηζηνο 7 click αλά ιεπηφ. Οξίδνληαο, ινηπφλ, απηέο ηηο ηηκέο κεηαβιεηψλ ζην E LMVT, δψζακε ηα εμήο ρξψκαηα πνπ ζα εκθαλίδνληαη ζην δέληξν γηα ηε θάζε θαηεγνξία καζεηή. Ο κέηξηνο ζα εκθαλίδεηαη κε θφθθηλν ρξψκα, ν θαιφο κε θίηξηλν θαη ν άξηζηνο κε πξάζηλν. Έηζη, ινηπφλ, ζηελ έξεπλα καο ζα κπνξνχκε λα θαζνδεγήζνπκε θαη λα ζπκβνπιέςνπκε ηνπο καζεηέο, αλάινγα κε ην ρξψκα πνπ ζα παξνπζηάδεη ην E-LMVT γηα απηνχο. Σηνπο κέηξηνπο θαη ζηνπο θαινχο λα δψζνπκε ηηο θαηάιιειεο βειηησηηθέο νδεγίεο, ελψ ζηνπο άξηζηνπο λα επηβξαβεχζνπκε ηελ πξνζπάζεηα ηνπο, ψζηε λα ζπλερίζνπλ κε ην ίδην, ακείσην ελδηαθέξνλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 53

55 Ακέζσο παξαθάησ παξνπζηάδνπκε ηηο κεηαβιεηέο ηεο πξνπαξαζθεπαζηηθήο έξεπλαο νη νπνίεο ζηελ πνξεία ζα εκπινπηίδνληαη θαη ζα απνηεινχλ ην θχξην εξγαιείν εμαγσγήο απνηειεζκάησλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 54

56 4.2 Παποςζίαζη ηων Μεηαβληηών ηηρ Πποπαπαζκεςαζηικήρ Έπεςναρ Όλνκα Μεηαβιεηήο Φχιιν Δπεμήγεζε Φχιιν Μαζεηνχ (Άξξελ Θήιπ) Δπίπεδν Δθπαίδεπζεο (Γπκλάζην Λχθεην Παλεπηζηήκην Μεηαπηπρηαθφ - Γηδαθηνξηθφ) Education Level {1,2,3,4,5} Φξφλνο Παξαηήξεζεο Πξψηεο Σε πνην ρξφλν παξαηεξήζεθε ε Καηαγξαθήο πξψηε θαηαγξαθή απφ ηελ αξρή ηνπ session (Ο ρξφλνο κεηξηέηαη ζε ιεπηά ηεο ψξαο) - Time (min) Φξφλνο Παξαηήξεζεο Πξψηεο Καηαγξαθήο θαη module ζην νπνίν βξηζθφηαλ ν καζεηήο Σε απηφ ην ρξφλν ζε πνην module βξηζθφηαλ ν καζεηήο (Τα modules έρνπλ ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ) - MN Φξνληθφ Γηάζηεκα παξακνλήο ζην module Πφζν ρξνληθφ δηάζηεκα παξέκεηλε ν καζεηήο ζην module. (Ο ρξφλνο είλαη δνζκέλνο αζξνηζηηθά) trm Μέζνο ρξφλνο παξακνλήο ζην module αλά καζεηή γηα ηα ηειεπηαία θάζε θνξά 15 Μέζνο ρξφλνο παξακνλήο ζην module αλά καζεηή γηα ηα ηειεπηαία θάζε θνξά 15 ιεπηά ηεο ψξαο - trm_av15 Αξηζκφο επηζθέςεσλ αλά module αλά καζεηή Αξηζκφο επηζθέςεσλ αλά module αλά καζεηή - nvm Μέζνο φξνο αξηζκνχ επηζθέςεσλ αλά module ηα ηειεπηαία 15 ιεπηά αλά Μέζνο φξνο αξηζκνχ επηζθέςεσλ αλά module ηα ηειεπηαία 15 ιεπηά αλά Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 55

57 καζεηή Πιήζνο δηαθνξεηηθψλ modules πνπ έρεη επηζθεθηεί ν καζεηήο κέρξη ηελ ζηηγκή θαηαγξαθήο καζεηή - nvm_av15 Πιήζνο δηαθνξεηηθψλ modules πνπ έρεη επηζθεθηεί ν καζεηήο κέρξη ηελ ζηηγκή θαηαγξαθήο ndm Μέζνο ρξφλνο παξακνλήο ζε θάζε module θάζε θνξά πνπ ην επηζθέπηεηαη ν καζεηήο Μέζνο ρξφλνο παξακνλήο ζε θάζε module θάζε θνξά πνπ ην επηζθέπηεηαη ν καζεηήο - Tvm Μέζνο φξνο ηνπ κέζνπ ρξφλνπ Μέζνο φξνο ηνπ κέζνπ ρξφλνπ παξακνλήο ζε θάζε module θάζε θνξά πνπ ην επηζθέπηεηαη ν καζεηήο γηα ηα ηειεπηαία θάζε θνξά 15 ιεπηά ηεο ψξαο παξακνλήο ζε θάζε module θάζε θνξά πνπ ην επηζθέπηεηαη ν καζεηήο γηα ηα ηειεπηαία θάζε θνξά 15 ιεπηά ηεο ψξαο - Tvm_av15 Γηαζπνξά επηζθέςεσλ ζε έλα module Γηαζπνξά επηζθέςεσλ ζε έλα module (Γηαπηζηψλεηε κε [1+ (trm_av15- Tvm_av15)/ Tvm_av15]) θαη έρεη λα θάλεη κε ηελ επηζηξνθή ηνπ καζεηή ζε απηφ - disp_15 Πφζα click αλά ιεπηφ έρεη θάλεη ν Πφζα click αλά ιεπηφ έρεη θάλεη ν καζεηήο κε βάζεη ηελ ψξα καζεηήο κε βάζεη ηελ ψξα παξακνλήο ζην session παξακνλήο ζην session - Abs clicks Πφζα clicks έρνπλ γίλεη απφ ηελ αξρή ηνπ session κέρξη ην ρξνληθφ ζεκείν Πφζα clicks έρνπλ γίλεη απφ ηελ αξρή ηνπ session κέρξη ην ρξνληθφ ζεκείν θαηαγξαθήο αλά καζεηή θαηαγξαθήο αλά καζεηή - cumsumabsclk Μέζν πιήζνο clicks αλά ιεπηφ Μέζν πιήζνο clicks αλά ιεπηφ avclkmin Μέζνο φξνο αξηζκνχ clicks αλά ιεπηφ γηα ηα ηειεπηαία 15 ιεπηά Μέζνο φξνο αξηζκνχ clicks αλά ιεπηφ γηα ηα ηειεπηαία 15 ιεπηά avclkmin Σπλνιηθά θιηθ αλά module Σπλνιηθά θιηθ αλά module (total_clicks_proccesing_modules) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 56

58 Πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ θιηθ γηα θάζε module κεηαμχ ησλ modules Πηλ. 4.1 Δπεμήγεζε κεηαβιεηψλ Τα απνηέιεζκα εμάγνληαη κε ηελ βνήζεηα δπν πξνγξακκάησλ. Τν πξψην ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηε ζην νπνίν θαη γίλεηαη θαη ε θσδηθνπνίεζε ησλ ζηνηρείσλ είλαη ην Excel ηνπ παθέηνπ ηνπ Microsoft Office. Τν δεχηεξν απνηειεί ην ζηαηηζηηθφ παθέην IBM SPSS Statistics έθδνζε 20. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 57

59 4.3 Πεπιγπαθικά ηαηιζηικά Μαθηηών Α. Πεπιγπαθικά σαπακηηπιζηικά μέηπιος μαθηηή Αξρηθά, ζα μεθηλήζνπκε κε ηα ζηνηρεία πνπ εμάγακε απφ ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ηνπ κέηξηνπ καζεηή. Σχκθσλα κε ηνλ πξψην πίλαθα (Πίλαθαο 1.1), ν κέηξηνο καζεηήο μεθηλά απφ ηελ πξψηε δηδαθηηθή ελφηεηα (module), κε έλαλ αξηζκφ clicks, ιίγν παξαπάλσ απφ εμήληα, ν νπνίνο παξνπζηάδεη κηα κηθξή κείσζε, πεξίπνπ 5% φηαλ πξνρσξνχκε ζηε δεχηεξε δηδαθηηθή ελφηεηα.(πίλαθαο 1.2) Ο αξηζκφο ησλ clicks ζηε πξψηε ελφηεηα είλαη ήδε αξθεηά ρακειφο γηα ηνλ επηζπκεηφ ζηφρν θαη ε κείσζε ηνπ, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο, νδεγεί ζηελ αλάγθε λα παξαηεξήζνπκε ηνλ καζεηή, ψζηε λα κειεηήζεη πεξηζζφηεξν. Σηε ζπλέρεηα, ζηελ πνξεία πξνο ηελ ηξίηε δηδαθηηθή ελφηεηα, αθνχ θξίλακε φηη ε απφδνζε ηνπ καζεηή κε βάζε απηφ ηνλ αξηζκφ clicks, δελ ήηαλ ηθαλνπνηεηηθή θαη έγηλαλ θάπνηεο παξαηεξήζεηο ζην καζεηή, θαίλεηαη λα ππάξρεη θάπνηα βειηίσζε. Ζ παξφηξπλζε απνδίδεη, θαζψο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ πίλαθα 1.2, ν καζεηήο παξνπζίαζε αχμεζε ησλ clicks ζε πνζνζηφ πεξίπνπ 75%, δειαδή απφ ηα εμήληα clicks ηεο πξψηεο δηδαθηηθήο ελφηεηαο, έθηαζε ζηα 110 clicks ζηε δεχηεξε. Ζ αχμεζε απηή είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή θαη θαηαδεηθλχεη φηη θαηαθέξακε λα θεληξίζνπκε ην ελδηαθέξνλ ηνπ καζεηή, ψζηε λα βειηησζεί ε απφδνζε ηνπ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 58

60 Γηάγξακκα 4.1 Σπλνιηθά θιηθ αλά module Σπλερίδνληαο, ζηε πνξεία πξνο ηελ ηέηαξηε δηδαθηηθή ελφηεηα παξαηεξείηαη φηη ε απφδνζε ηνπ καζεηή κε βάζε ηα clicks πνπ έρεη θάλεη ζεκεηψλεη θάπνηα πηψζε, ρσξίο φκσο λα είλαη ηδηαίηεξα αλεζπρεηηθή. Με βάζε ηα δηαγξάκκαηα 4.1. θαη 4.2, θαίλεηαη κία πηψζε ηεο ηάμεσο ηνπ 4%, ην νπνίν κεηαθξάδεηαη ζε πέληε πεξίπνπ clicks. Απηφ ζεκαίλεη φηη ην ελδηαθέξνλ ηνπ καζεηή παξακέλεη ακείσην θαη ε απφδνζε ηνπ ζηαζεξή. Ζ κηθξή πηψζε, ζα κπνξνχζε ίζσο λα δηθαηνινγεζεί απφ ηελ θνχξαζε, πνπ είλαη πηζαλφ λα έρεη θαηαβάιιεη ηνλ καζεηή. Δλδηαθέξνλ παξνπζηάδνπλ ηα ζηνηρεία πνπ καο νδεγνχλ ζηελ πέκπηε θαη ηειεπηαία δηδαθηηθή ελφηεηα, θαζψο θαίλεηαη φηη κέζα απφ ηελ παξφηξπλζε θαη ηε ζηήξημε, ν κέηξηνο καζεηήο θαηάθεξε λα νινθιεξψζεη ην κάζεκα, αλεβάδνληαο 43 αθφκε πνζνζηηαίεο κνλάδεο ηνλ αξηζκφ ησλ clicks.( δηάγξακκα 4.2) Σε αξηζκνχο, απηφ ζεκαίλεη φηη ζηε ηειεπηαία δηδαθηηθή ελφηεηα, έθαλε 150 clicks (δηάγξακκα 4.1). Δίλαη αμηνζεκείσηε ε άλνδνο ησλ clicks ηνπ κέηξην καζεηή, θαζψο απφ ηνλ αξρηθφ αξηζκφ ησλ εμήληα, έθηαζε ζηα εθαηφλ πελήληα. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 59

61 Γηάγξακκα 4.2 Πνζνζηηαία αιιαγή ζηα θιηθ κεηαμχ module Σηνπο επφκελνπο δχν πίλαθεο, κπνξεί θάπνηνο λα παξαηεξήζεη ηα ζπλνιηθά clicks ηνπ καζεηή, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ (δηάγξακκα 4.3) θαη ηνλ κέζν φξν ησλ clicks αλά ιεπηφ, γηα θάζε ιεπηφ ηνπ καζήκαηνο. (δηάγξακκα 4.4) Γηάγξακκα 4.3 Σπλνιηθά θιηθ ζηελ κνλάδα ηνπ ρξφλνπ(103 ιεπηά) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 60

62 Σηνλ παξαπάλσ πίλαθα (δηάγξακκα 4.3), παξαηεξνχκε φηη κεηά ην πέξαο ηνπ καζήκαηνο, αθνχ νινθιεξψζεθαλ ηα εθαηφλ ηξία ιεπηά ηεο δηδαζθαιίαο, ν κέηξηνο καζεηήο έθαλε ζπλνιηθά ιίγα πεξηζζφηεξα απφ 250 clicks. Σην δηάγξακκα 4.4, θαίλεηαη φηη ν καζεηήο κεηά ην πξψην ιεπηφ έθαλε πεξίπνπ 4 clicks αλά ιεπηφ, κε κία θζίλνπζα πνξεία κέρξη ην ηέινο ηνπ καζήκαηνο. Απηή ε θζίλνπζα πνξεία νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη νη δχν ηειεπηαίεο δηδαθηηθέο ελφηεηεο έρνπλ κεγαιχηεξε ρξνληθή δηάξθεηα (24 θαη 28 ιεπηά αληίζηνηρα), θαη φρη ζην φηη κεηψζεθε ν αξηζκφο ησλ clicks, ν νπνίνο, φπσο παξαηεξήζακε ζηα παξαπάλσ δηαγξάκκαηα παξέκεηλε ζρεδφλ ζηαζεξφο. Γηάγξακκα 4.4 Μέζνο φξνο θιηθ αλά ιεπηφ Έπεηηα, ζην παξαθάησ ηζηφγξακκα (ηζηφγξακκα 4.5) θαη ζηνλ επεμεγεκαηηθφ πίλαθα (πίλαθαο 4.2), θαίλεηαη πφζεο θνξέο κέζα ζε έλα ιεπηφ, έρεη θάλεη click, ν κέηξηνο καζεηήο. Πην ζπγθεθξηκέλα, παξαηεξνχκε φηη έρεη θάλεη έλα click αλά ιεπηφ, 33 θνξέο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ησλ δηδαθηηθψλ ελνηήησλ, δειαδή πνζνζηφ 32%. Δλ ζπλερεία, απφ ην ηζηφγξακκα θαίλεηαη φηη έρεη θάλεη δχν clicks αλά ιεπηφ 42 θνξέο ζπλνιηθά, δειαδή 40.8 %. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 61

63 Ηζηφγξακκα 4.1 Κιηθ αλά ιεπηφ Καζψο ζπλερίδνπκε ηελ αλάιπζε ησλ πηλάθσλ, αληηιακβαλφκαζηε, πσο κεγαιχηεξνο αξηζκφο clicks αλά ιεπηφ δελ πξνηηκήζεθε απφ ηνλ κέηξην καζεηή. Τα πνζνζηά, άιισζηε, είλαη δηαθσηηζηηθά. Τξία clicks αλά ιεπηφ, έθαλε κφιηο εθηά θνξέο, ελψ νρηψ ή ελληά, κφλν κία θνξά. Σπλεπάγεηαη, ινηπφλ, φηη ηα δχν clicks αλά ιεπηφ ήηαλ ε θαιχηεξε θαη πην ζπλεζηζκέλε απφδνζε ηνπ κέηξηνπ καζεηή, ηελ νπνία θπζηθά, δελ κπνξνχκε λα ραξαθηεξίζνπκε ηδηαίηεξα θαιή, ηφζν απφ ηελ πιεπξά ησλ απαηηήζεσλ θαη ησλ πξνζδνθηψλ καο, φζν θαη ζε ζχγθξηζε κε ηα αλάινγα απνηειέζκαηα ηνπ θαινχ θαη ηνπ άξηζηνπ καζεηή. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 62

64 Abs_clicks Frequenc y Percent Valid Percent Cumulative Percent 1, ,0 32,0 32,0 2, ,8 40,8 72,8 3,00 7 6,8 6,8 79,6 4,00 5 4,9 4,9 84,5 Valid 5,00 6 5,8 5,8 90,3 6,00 5 4,9 4,9 95,1 7,00 3 2,9 2,9 98,1 8,00 1 1,0 1,0 99,0 9,00 1 1,0 1,0 100,0 Total ,0 100,0 Πίλαθαο 4.2 Κιηθ αλά ιεπηφ Β. Πεπιγπαθικά σαπακηηπιζηικά καλού μαθηηή Σηε ζπλέρεηα, ζεηξά έρεη ε παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ηνπ θαινχ καζεηή, κε βάζε ηα απνηειέζκαηα πνπ ζπιιέμακε. Σχκθσλα κε ηνλ πξψην δηάγξακκα ηνπ θαινχ καζεηή (δηάγξακκα 4.5), ε πξψηε δηδαθηηθή ελφηεηα μεθηλά κε έλαλ αξθεηά ηθαλνπνηεηηθφ αξηζκφ clicks, πεξίπνπ ελελήληα. Καζψο νδεχνπκε πξνο ηε δεχηεξε δηδαθηηθή ελφηεηα, παξαηεξείηαη κία νξηαθή πηψζε ηεο απφδνζεο ηνπ καζεηή κε βάζε ηα clicks. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζην δηάγξακκα 4.6, ε πηψζε απηή θαίλεηαη λα είλαη ηεο ηάμεσο ηνπ 1.2%. Ζ κείσζε ησλ clicks δελ είλαη αλεζπρεηηθή, σζηφζν θξίλνπκε απαξαίηεην λα ελεκεξψζνπκε ηνλ καζεηή, πξνθεηκέλνπ λα αθππληζηεί θαη λα ζπλερίζεη αθφκε θαιχηεξα ζηηο επφκελεο ελφηεηεο. Σηε πνξεία πξνο ηε ηξίηε δηδαθηηθή ελφηεηα, θαίλεηαη φηη ν θαιφο καζεηήο ζεκεηψλεη κηα αμηνπξφζεθηε βειηίσζε, αθνχ ζεκεηψλεη άλνδν 125 πνζνζηηαίεο κνλάδεο (δηάγξακκα 4.5), δειαδή θηάλεη ζηα 200 πεξίπνπ clicks. Ζ άλνδνο απηή, γηα ηελ νπνία ελεκεξψλεηαη ν καζεηήο, ψζηε λα γλσξίδεη ηε Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 63

65 βειηίσζε πνπ έρεη πεηχρεη, είλαη ηδηαίηεξα ελζαξξπληηθή γηα ηελ κεηέπεηηα πνξεία ηνπ. Γηάγξακκα 4.5 Σπλνιηθά θιηθ αλά module Σπλερίδνληαο, ζηελ ηέηαξηε θαη πέκπηε δηδαθηηθή ελφηεηα κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη ν θαιφο καζεηήο, ζπλερίδεη κε κία ζπλερψο απμαλφκελε πνξεία. Φηάλνληαο ηειηθά, ζην ηέινο ηνπ καζήκαηνο ζηα 360 πεξίπνπ clicks. (δηάγξακκα 4.6) Πην ζπγθεθξηκέλα, απφ ηελ ηξίηε ζηε ηέηαξηε ελφηεηα, ν καζεηήο ζεκεηψλεη άλνδν πεξίπνπ 20%, γεγνλφο πνπ θαηαδεηθλχεη φηη ην ελδηαθέξνλ ηνπ παξακέλεη ακείσην. Φπζηθά, ππάξρεη ελεκέξσζε ηνπ καζεηή γηα ηελ θαιή πνξεία πνπ δηαγξάθεη θαη παξέρεηαη ελζάξξπλζε θαη ζηήξημε, ψζηε λα ζπλερίζεη εμίζνπ θαιά. Έηζη, ν καζεηήο ζπλερίδεη κέρξη ην ηέινο ηνπ καζήκαηνο ζεκεηψλνληαο κηα θαιή πνξεία, αλεβάδνληαο ην πνζνζηφ ( 60% πεξίπνπ), αιιά θαη ηνλ αξηζκφ ησλ clicks (360 πεξίπνπ clicks). Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 64

66 Γηάγξακκα 4.6 Πνζνζηηαία αιιαγή ζηα θιηθ Σηα δχν επφκελα δηαγξάκκαηα ( δηάγξακκα 4.7 θαη πίλαθαο 4.8), δηαγξάθνληαη ηα ζπλνιηθά clicks πνπ έθαλε ν θαιφο καζεηήο ζηα 103 ιεπηά πνπ δηήξθεζε ην κάζεκα (δηάγξακκα 4.7) θαη ν κέζν αξηζκφο clicks αλά ιεπηφ ηνπ καζήκαηνο. (δηάγξακκα 4.8) Αμηνπξφζεθηνο είλαη ν ζπλνιηθφο αξηζκφο clicks ηνπ θαινχ καζεηή, πεξίπνπ 600, θαη παξνπζηάδεη κεγάιε απφθιηζε απφ ηνλ αληίζηνηρν ζπλνιηθφ αξηζκφ clicks ηνπ κέηξηνπ καζεηή, ν νπνίνο είρε θάλεη πεξίπνπ 250 clicks. (δηάγξακκα 4.3) Τα ζηνηρεία απηά θαηαδεηθλχνπλ δηαθνξά ζπλνιηθήο δπλακηθφηεηαο αλάκεζα ζηνπ δχν καζεηέο, παξά ηελ βειηίσζε θαη ησλ δχν. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 65

67 Γηάγξακκα 4.7 Σπλνιηθά θιηθ ζηελ κνλάδα ηνπ ρξφλνπ Δπίζεο ζην δηάγξακκα 4.8, παξαηεξνχκε πσο ν θαιφο καζεηήο μεθηλά κε έλα κέζν αξηζκφ έμη clicks αλά ιεπηφ θαη ζπλερίδεη εμίζνπ θαιά κέρξη ην ηέινο ηνπ καζήκαηνο, εθηφο απφ ηε κηθξή κείσζε πνπ παξνπζηάζηεθε ζηε δεχηεξε δηδαθηηθή ελφηεηα. Αμηνζεκείσην, επίζεο, είλαη φηη ζηηο δχν ηειεπηαίεο ελφηεηεο πνπ έρνπλ ηε κεγαιχηεξε ρξνληθή δηάξθεηα, δελ πέθηεη αηζζεηά ν κέζνο αξηζκφο clicks, γεγνλφο πνπ δηθαηνινγείηαη θαη απφ ην δηάγξακκα 4.6, ζηνλ νπνίν θαίλεηαη ε εθηίλαμε ηνπ αξηζκνχ ησλ clicks, απφ 200 ζε 370 πεξίπνπ. Γηάγξακκα 4.8 Μέζνο φξνο ησλ θιηθ αλά ιεπηφ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 66

68 Όπσο θαη ζην κέηξην καζεηή, έηζη θαη εδψ ζα κειεηήζνπκε ηα clicks πνπ έθαλε ν θαιφ καζεηήο αλά ιεπηφ. Απφ κηα πξψηε καηηά ζην ηζηφγξακκα (ηζηφγξακκα 4.2) αληηιακβαλφκαζηε φηη ππάξρεη κηα ζρεηηθά ζηαζεξφηεηα ζηνλ αξηζκφ ησλ clicks, κε θαιχηεξε απφδνζε ηα πέληε clicks αλά ιεπηφ θαη ρεηξφηεξε ηα ηέζζεξα clicks αλά ιεπηφ. Ηζηφγξακκα 4.2 Κιηθ αλά ιεπηφ Πην ζπγθεθξηκέλα, παξαηεξνχκε φηη ν θαιφο καζεηήο έθαλε δχν clicks αλά ιεπηφ, 18 θνξέο ζηε ζπλνιηθή δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο, ελψ 18 clicks είθνζη θνξέο, δειαδή πνζνζηφ 17.5 θαη 19.4%, αληίζηνηρα (πίλαθαο 4.3). Έπεηηα, δηαηεξεί κηα ζηαζεξή απφδνζε, θαζψο είλαη αξθεηέο νη θνξέο πνπ θάλεη απφ έμη έσο δέθα clicks αλά ιεπηφ. Ψο απνηέιεζκα, ζα ιέγακε, φηη ν θαιφο καζεηήο έρεη θάλεη πνιχ πεξηζζφηεξα clicks απφ ην κέηξην καζεηή, θαη φηη εθκεηαιιεχηεθε νξζφηεξα ην ρξφλν πνπ δηήξθεζε ην ειεθηξνληθφ κάζεκα. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 67

69 Abs_clicks Frequenc y Percent Valid Percent Cumulative Percent 2, ,5 17,5 17,5 3,00 6 5,8 5,8 23,3 4,00 5 4,9 4,9 28,2 5, ,4 19,4 47,6 Valid 6, ,7 10,7 58,3 7, ,7 11,7 69,9 8,00 9 8,7 8,7 78,6 9, ,7 9,7 88,3 10, ,7 11,7 100,0 Total ,0 100,0 Πίλαθαο 4.3 Κιηθ αλά ιεπηφ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 68

70 4.3.3 Γ. Πεπιγπαθικά σαπακηηπιζηικά άπιζηος μαθηηή Δλ ζπλερεία, ζα αλαθεξζνχκε ζηα ζηνηρεία πνπ εμάγακε απφ ηελ παξαθνινχζεζε ηεο καζεζηαθήο πνξείαο ηνπ άξηζηνπ καζεηή. Σχκθσλα κε ηνλ πξψην δηάγξακκα (δηάγξακκα 4.9), ν άξηζηνο καζεηήο μεθηλά απφ ηελ πξψηε δηδαθηηθή ελφηεηα, θάλνληαο 26 clicks, έλαο αξθεηά ηθαλνπνηεηηθφο αξηζκφο. Καζψο πξνρσξνχκε ζηε δεχηεξε δηδαθηηθή ελφηεηα, ε πνζνζηηαία αχμεζε ηνπ άξηζηνπ καζεηή, αγγίδεη ηηο 2 κνλάδεο (δηάγξακκα 4.10), απμάλνληαο ηνλ αξηζκφ ησλ clicks θαηά δχν, δειαδή 98. (δηάγξακκα 4.9) ζε απηφ ην ζεκείν, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε παξέκβαζε καο, ψζηε λα δψζνπκε ζηνλ άξηζην καζεηή κία λέα δπλακηθή, θαζψο ππάξρεη ε δπλαηφηεηα βειηίσζεο θαη πεξαηηέξσ ελαζρφιεζεο κε ην κάζεκα. Σηε ζπλέρεηα, ζηε πνξεία πξνο ηε ηξίηε δηδαθηηθή ελφηεηα, θαίλεηαη πσο ε παξέκβαζε καο, έδσζε λέα ψζεζε ζηνλ άξηζην καζεηή, ν νπνίνο αχμεζε ηνλ αξηζκφ ησλ clicks θαηά 118 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, δειαδή, απφ ηα 98 clicks ηεο δεχηεξεο δηδαθηηθήο ελφηεηαο, ζηε ηξίηε εθηηλάρηεθε ζηα 214 clicks. νη αξηζκνί απηνί, αληηθαηνπηξίδνπλ ηηο πξαγκαηηθέο δπλαηφηεηεο ηνπ άξηζηνπ καζεηή. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 69

71 Γηάγξακκα 4.9 Σπλνιηθά θιηθ αλά module Ζ κειέηε ησλ πηλάθσλ, ζρεηηθά κε ηηο δχν ηειεπηαίεο δηδαθηηθέο ελφηεηεο δείρλνπλ, φηη ν άξηζηνο καζεηήο, δελ επαλαπαχζεθε ζηελ εμαξρήο θαιή ηνπ απφδνζε, αιιά εμαθνινχζεζε λα πξνζπαζεί θαη λα βειηηψλεηαη, κέρξη ηελ ηειεπηαία δηδαθηηθή ελφηεηα, πνπ έθηαζε ηα 420 clicks (δηάγξακκα 4.9), ζεκεηψλνληαο αχμεζε 75% ζε ζρέζε κε ηελ ηέηαξηε ελφηεηα (δηάγξακκα 4.10), ζεκεηψλνληαο πνιχ θαιέο επηδφζεηο. Γηάγξακκα 4.10 Πνζνζηηαία αιιαγή ζηα θιηθ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 70

72 Γηάγξακκα 4.11 Σπλνιηθά θιηθ ζηε κνλάδα ηνπ ρξφλνπ Σηα επφκελα δχν δηαγξάκκαηα (δηάγξακκα 4.11 θαη 4.12), κπνξεί θάπνηνο λα δηαθξίλεη ην ζπλνιηθφ αξηζκφ clicks ηνπ άξηζηνπ καζεηή, φπσο θαη ην κέζν φξν clicks, αλά ιεπηφ. Αξρηθά, ζην δηάγξακκα 4.11, παξαηεξνχκε φηη ν άξηζηνο καζεηήο μεθηλά αξθεηά θαιά θάλνληαο ζπλνιηθά 100 clicks ζην δέθαην ηξίην ιεπηφ, ελψ ε βειηίσζε ηνπ είλαη ζεακαηηθή θηάλνληαο ζηα 650 πεξίπνπ clicks, κεηά απφ 103 ιεπηά δηδαζθαιίαο. Παξάιιεια, ζην δηάγξακκα 4.12, θαίλεηαη απφ ηνλ κέζν φξν ησλ clicks, φηη ν άξηζηνο καζεηήο μεθηλάεη ζηελ πξψηε δηδαθηηθή ελφηεηα κε έλα αξθεηά κεγάιν αξηζκφ (11 clicks) θαη ζηε ζπλέρεηα κεηά ηε δεχηεξε δηδαθηηθή ελφηεηα ζηαζεξνπνηείηαη ζηα 6 clicks αλά ιεπηφ, κέρξη ην ηέινο ηνπ καζήκαηνο. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 71

73 Γηάγξακκα 4.12 Μέζνο φξνο ησλ θιηθ αλά ιεπηφ Σηε ζπλέρεηα, κε βάζε ην παξαθάησ ηζηφγξακκα (ηζηφγξακκα 4.3) θαη ηνλ αλαιπηηθφ πίλαθα (πίλαθαο 4.4), ζα κειεηήζνπκε ηνλ αξηζκφ clicks αλά ιεπηφ, πνπ έθαλε ν άξηζηνο καζεηήο. Αμηνζεκείσην είλαη φηη ε απφδνζε ηνπ άξηζηνπ καζεηή είλαη ζηαζεξά πςειή, θάλνληαο ηνλ λα μερσξίδεη αηζζεηά. Φαξαθηεξηζηηθή είλαη ε πςειφηεξε απφδνζε ηνπ, κε 12 clicks αλά ιεπηφ γηα 13 θνξέο, δειαδή γηα έλα πνζνζηφ 12.6% (πίλαθαο 4.18). Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 72

74 Ηζηφγξακκα 4.3 Κιηθ αλά ιεπηφ Παξ φι απηά, ελδηαθέξνλ πξνθαιεί ην γεγνλφο φηη ε ήδε πςειή απφδνζε ηνπ άξηζηνπ καζεηή, (13 clicks αλά ιεπηφ), δελ παξνπζηάδεη ηδηαίηεξεο απμνκεηψζεηο θαη δηαηεξείηαη ζρεηηθά ζηαζεξή. Πνιιέο, ινηπφλ, είλαη νη θνξέο πνπ ν καζεηήο έθαλε αξθεηά clicks ζε έλα ιεπηφ, φπσο 12 θνξέο έθαλε 8 clicks (πνζνζηφ 11.7%) θαη 11 θνξέο, ηέζζεξα θαη πέληε clicks (πνζνζηφ 10.7% θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο). Όια ηα παξαπάλσ θαηαδεηθλχνπλ φηη ν άξηζηνο καζεηήο, αθηέξσζε πνιχ ρξφλν ζην κάζεκα, έδεημε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ θαη πξνθεηκέλνπ λα αληαπεμέιζεη ζηηο πξνζδνθίεο έθαλε πνιιά clicks. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 73

75 Abs_clicks Frequenc y Percent Valid Percent Cumulative Percent 1,00 7 6,8 6,8 6,8 2,00 9 8,7 8,7 15,5 3,00 8 7,8 7,8 23,3 4, ,7 10,7 34,0 5, ,7 10,7 44,7 6,00 9 8,7 8,7 53,4 Valid 7,00 8 7,8 7,8 61,2 8, ,7 11,7 72,8 9,00 5 4,9 4,9 77,7 10,00 6 5,8 5,8 83,5 11,00 4 3,9 3,9 87,4 12, ,6 12,6 100,0 Total ,0 100,0 Πίλαθαο 4.4 Κιηθ αλά ιεπηφ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 74

76 4.4 ςγκπιηικά αποηελέζμαηα Σχκθσλα κε ηνπο παξαθάησ πίλαθεο, κπνξνχκε λα εμάγνπκε νξηζκέλα ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηελ απφδνζε ηνπ θάζε καζεηή θαη πσο απηή ζπλδέεηαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ clicks πνπ έθαλε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Αξρηθά, λα ππελζπκίζνπκε φηη γλσξίδακε εθ ησλ πξνηέξσλ ηελ απφδνζε ηνπ θάζε καζεηή, κε βάζε ηελ παξαδνζηαθή δηδαζθαιία θαη φηη ζηφρνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πξνπαξαζθεπαζηηθήο έξεπλαο, είλαη λα ζπλδπάζνπκε ηελ απφδνζε, κε ησλ αξηζκφ ησλ clicks θαη θαηά πφζν κπνξνχκε λα παξαθνινπζνχκε θαη λα επεκβαίλνπκε βειηησηηθά, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Τα απνηειέζκαηα είλαη ηδηαίηεξα ελζαξξπληηθά, θαζψο, φπσο βιέπνπκε ζην δηάγξακκα 4.13, ν κέζνο φξνο clicks αλά ιεπηφ πνπ έθαλε ν θάζε καζεηήο ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην επίπεδν ηνπ. Παξαηεξνχκε, ινηπφλ, ν κέηξηνο καζεηήο είρε 2.49 clicks αλά ιεπηφ, ν θαιφο 5.88, ελψ ν άξηζηνο μερσξίδεη κε 6.4 clicks αλά ιεπηφ. Σε απηφ ην ζεκείν, λα ηνλίζνπκε φηη ε δηαθνξά αλάκεζα ζηνλ θαιφ θαη ζηνλ άξηζην καζεηή δελ είλαη ηδηαίηεξα κεγάιε, είλαη φκσο αξθεηή γηα λα μερσξίδεη ηνπο δχν καζεηέο. Πίλαθαο 4.13 Μέζνο φξνο θιηθ αλά ιεπηφ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 75

77 Τν ζπκπέξαζκα ηεο πξνπαξαζθεπαζηηθήο έξεπλαο, φηη νη επηδφζεηο ηνπ καζεηή ζπλδένληαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ clicks πνπ ζα θάλεη, θαίλεηαη θαη ζηνλ δηάγξακκα 4.14, φπνπ βιέπνπκε ηα ζπλνιηθά clicks ηνπ θάζε καζεηή. Όπσο ήηαλ ινγηθφ θαη αλακελφκελν, ν άξηζηνο καζεηήο έρεη ηα πεξηζζφηεξα clicks (659), ελψ ν κέηξηνο καζεηήο ηα ιηγφηεξα (256). Ο θαιφο καζεηήο, ρσξίο λα απέρεη πνιχ απφ ηνλ άξηζην νινθιήξσζε ηα 103 ιεπηά ηνπ καζήκαηνο, έρνληαο θάλεη 606 clicks. Γηάγξακκα 4.14 Σπλνιηθά θιηθ γηα ηα ηξία επίπεδα καζεηψλ Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 76

78 ΠΔΜΠΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΡΔΤΝΑ 5.1 Μεθοδολογία Έπεςναρ Ζ κεζνδνινγία πνπ εθαξκφζακε ζηελ πξνπαξαζθεπαζηηθή έξεπλα αθνινπζείηαη θαη ζηελ θπξίσο έξεπλα, πνπ ηελ παξνπζηάδνπκε ζην παξφλ ηκήκα ηεο δηαηξηβήο καο. Βέβαηα φπσο ζα κπνξέζεη λα δηαβάζεη θάλεηο θαη παξαθάησ νη κεηαβιεηέο είλαη πεξηζζφηεξεο, ψζηε λα κειεηήζνπκε πην εμνλπρηζηηθά ηα ζηνηρεία γηα ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ καζεηψλ. Απηφ είλαη εκθαλέο θαη ζην ζρεδηάγξακκα ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ φπνπ πεξηζζφηεξεο εξσηήζεηο κεηαβιεηέο είλαη παξνχζεο. Δδψ ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη ν ζπλνιηθφο ρξφλνο παξακνλήο ζηελ πιαηθφξκα είλαη ηα 150 ιεπηά. Υπάξρνπλ 5 modules ζην νπνίν ν ρξήζηεο κπνξεί λα πεξηεγεζεί κέρξη θαη γηα 30 ιεπηά. Δπίζεο είλαη ζεκαληηθφ λα αλαθέξνπκε φηη κεγαιχηεξνο ρξφλνο παξακνλήο, ζεκαίλεη γηα ηνλ ρξήζηε, κεγαιχηεξε πηζαλή απφδνζε ζηηο εμεηάζεηο. Όζνλ αθνξά ηελ παξνπζίαζε ησλ κεηαβιεηψλ, απηέο είλαη νη ίδηεο κε ηελ πξνπαξαζθεπαζηηθή έξεπλα, αθαηξψληαο ηελ έβδνκε, πνπ νλνκάδεηαη Abs_clck_av15 θαη είλαη ν κέζνο φξνο ηνπ αξηζκνχ ησλ θιηθ αλά ιεπηφ γηα ηα ηειεπηαία 15 ιεπηά. Δδψ φκσο έρνπκε θαη πξφζζεζε νξηζκέλσλ αθφκε κεηαβιεηψλ. Όιεο απηέο νη κεηαβιεηέο αθνξνχλ εξγαιεία, πνπ έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα νη ρξήζηεο ηεο πιαηθφξκαο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ. Απηά ηα εξγαιεία είλαη ηξηψλ εηδψλ: εηθφλεο, βίληεν θαη άξζξα. Οη εηθφλεο είλαη 10 ζε αξηζκφ, ηα βίληεν είλαη 3 θαη ηα άξζξα είλαη 2. Ο ηδαληθφο ρξφλνο παξαθνινχζεζεο ηνπ θάζε εξγαιείνπ είλαη 5 ιεπηά, φκσο ν ρξήζηεο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα παξακείλεη φζν ρξφλν λνκίδεη, κέρξη ηα 30 ιεπηά ηνπ θάζε module, ζπλππνινγίδνληαο ν ίδηνο φκσο θάζε θνξά, πσο έρεη λα θάλεη θαη κηα εξγαζία ζε θάζε module. Έηζη μεθηλνχκε εδψ λα παξνπζηάδνπκε ηηο λέεο κεηαβιεηέο. Έηζη έρνπκε απηή κε φλνκα picturetool_per_module(pages), πνπ αθνξά ην ζχλνιν ησλ ζειίδσλ πνπ άλνημε ν ρξήζηεο απφ ην εξγαιείν εηθφλεο. Ζ επνκέλε κεηαβιεηή αθνξά ηνλ ρξφλν πνπ δηέζεζε ψζηε λα δεη ηηο παξαπάλσ ζειίδεο κε φλνκα picturetool_per_module_in_min. Έηζη ην ίδην Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 77

79 ηζρχεη θαη γηα ηα επφκελα δπν εξγαιεία, πνπ είλαη ηα βίληεν θαη ηα άξζξα. Πξψηα γηα ηηο ζειίδεο θαη ζηελ ζπλέρεηα γηα ηα ιεπηά παξακνλήο ζε απηά. Οη δπν πξψηεο έρνπλ φλνκα videotool_per_module(pages) θαη articletool_per_module(pages) θαη απηέο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηνλ ρξφλν, είλαη απηέο κε φλνκα videotool_per_module_in_min θαη articletool_per_module_in_min. Σηελ ζπλέρεηα έρνπκε δπν αθφκε κεηαβιεηέο ε κηα είλαη απηή κε φλνκα totaltools_per_module_in_min θαη αλαθέξεηαη ζηνλ ζπλνιηθφ ηδαληθφ ρξφλν πνπ αθηέξσζεο ηνπ ρξήζηε ζε φια ηα εξγαιεία. Τέινο εθηφο απφ ηνλ ηδαληθφ ρξφλν αλαθέξνπκε θαη ηνλ πξαγκαηηθφ ρξφλν παξακνλήο ζηα εξγαιεία θαη ην φλνκα απηήο ηεο κεηαβιεηήο είλαη totaltools_per_module_in_min_realstay. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 78

80 5.2 Μεηαβληηέρ Όλνκα Μεηαβιεηήο Φχιιν Δπεμήγεζε Φχιιν Μαζεηνχ (Άξξελ Θήιπ) Sex {1,2} Δπίπεδν Δθπαίδεπζεο (Γπκλάζην Λχθεην Παλεπηζηήκην Μεηαπηπρηαθφ - Γηδαθηνξηθφ) Education Level {1,2,3,4,5} Φξφλνο Παξαηήξεζεο Πξψηεο Σε πνην ρξφλν παξαηεξήζεθε ε Καηαγξαθήο πξψηε θαηαγξαθή απφ ηελ αξρή ηνπ session (Ο ρξφλνο κεηξηέηαη ζε ιεπηά ηεο ψξαο) - Time (min) Φξφλνο Παξαηήξεζεο Πξψηεο Καηαγξαθήο θαη module ζην νπνίν βξηζθφηαλ ν καζεηήο Σε απηφ ην ρξφλν ζε πνην module βξηζθφηαλ ν καζεηήο (Τα modules έρνπλ ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ) - MN Φξνληθφ Γηάζηεκα παξακνλήο ζην module Πφζν ρξνληθφ δηάζηεκα παξέκεηλε ν καζεηήο ζην module. (Ο ρξφλνο είλαη δνζκέλνο αζξνηζηηθά) trm Ζ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζηνλ ρξφλν παξακνλήο ζην θάζε module γηα θάζε ρξήζηε Πνζνζηηαία κεηαβνιή ζηνλ ρξφλν παξακνλήο ζην θάζε module γηα θάζε ρξήζηε (Total_Time_per_module_change(%)). Πφζα click αλά ιεπηφ έρεη θάλεη ν ρξήζηεο κε βάζεη ηελ ψξα παξακνλήο ζην session Πφζα clicks έρνπλ γίλεη απφ ηελ Πφζα click αλά ιεπηφ έρεη θάλεη ν ρξήζηεο κε βάζεη ηελ ψξα παξακνλήο ζην session - Abs clicks Πφζα clicks έρνπλ γίλεη απφ ηελ αξρή Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 79

81 αξρή ηνπ session κέρξη ην ρξνληθφ ηνπ session κέρξη ην ρξνληθφ ζεκείν ζεκείν θαηαγξαθήο αλά ρξήζηε θαηαγξαθήο αλά ρξήζηε - cumsumabsclk Μέζν πιήζνο clicks αλά ιεπηφ Μέζν πιήζνο clicks αλά ιεπηφ avclkmin Μέζν πιήζνο clicks αλά ιεπηφ κε ζηξνγγπινπνίεζε ζην δέθαην. Σπλνιηθά θιηθ αλά module Σπλνιηθά θιηθ αλά module (total_clicks_proccesing_modules) Πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ θιηθ γηα θάζε module κεηαμχ ησλ modules Πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ θιηθ γηα θάζε module κεηαμχ ησλ modules (percentage_change _total _clicks_proccesing_modules). Δξγαιείν εηθφλεο αλά module ζε Δξγαιείν εηθφλεο αλά module ζε ζειίδεο ζειίδεο (picturetool_per_module(pages) Δξγαιείν εηθφλεο αλά module ζε Δξγαιείν εηθφλεο αλά module ζε ιεπηά παξακνλήο ζε απηά ιεπηά παξακνλέο ζε απηά (picturetool_per_module_in_min) Δξγαιείν βίληεν αλά module ζε Δξγαιείν βίληεν αλά module ζε ζειίδεο ζειίδεο (videotool_per_module(pages) Δξγαιείν βίληεν αλά module ζε Δξγαιείν βίληεν αλά module ζε ιεπηά ιεπηά παξακνλήο ζε απηά παξακνλήο ζε απηά (videotool_per_module_in_min) Δξγαιείν άξζξα αλά module ζε Δξγαιείν άξζξα αλά module ζε ζειίδεο ζειίδεο (articletool_per_module(pages) Δξγαιείν άξζξα αλά module ζε Δξγαιείν άξζξα αλά module ζε ιεπηά ιεπηά παξακνλήο ζε απηά παξακνλήο ζε απηά (articletool_per_module_in_min) Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 80

82 Πίλαθαο 5.1 Δπεμεγήζεηο κεηαβιεηψλ Τα απνηέιεζκα εμάγνληαη κε ηελ βνήζεηα δπν πξνγξακκάησλ. Τν πξψην, πνχ ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζην νπνίν θαη γίλεηαη θαη ε θσδηθνπνίεζε ησλ ζηνηρείσλ, είλαη ην Excel ηνπ παθέηνπ ηνπ Microsoft Office. Τν δεχηεξν απνηειεί ην ζηαηηζηηθφ παθέην IBM SPSS Statistics έθδνζε Γιάσςζη Wikis Πνιχ ζεκαληηθή είλαη ε αλαθνξά ζην άξζξν δεκνζηεπκέλν ζε έγθξηην πεξηνδηθφ πνπ αλήθεη ζηελ νκάδα ISI ζηελ Βφζληα Δξδεγνβίλε (Cotsakis, Loumos θαη Kayafas, 2011), ζην νπνίν γίλεηαη κηα εμνλπρηζηηθή δηεξεχλεζε, ησλ πξνζδηνξηζηηθψλ παξαγφλησλ ηεο εμάπισζεο ησλ wiki ζηελ εθπαίδεπζε. Τν κνληέιν πνπ παξνπζηάδεηαη ζηελ παξνχζα εξγαζία, εμεηάδεη ηέζζεξηο δηακεζνιαβεηέο θαη έλαλ αλαζηνιέα ηεο δηάρπζεο ησλ wiki, ζηνπο Έιιελεο καζεηέο γπκλαζίνπ. Ο πιεζπζκφο ηνπ δείγκαηνο ηεο έξεπλαο επηιέρζεθε ηπραία. Παξαγνληηθή αλάιπζε θαη αλάιπζε πνιιαπιήο γξακκηθήο παιηλδξφκεζεο δηεμήρζεζαλ ψζηε λα εμεηάζεη θαηά πφζνλ, θαη ζε πνην βαζκφ ε δηάρπζε ησλ wiki, επεξεάδεηαη απφ παξάγνληεο φπσο θαη ην ζρεηηθφ πιενλέθηεκα, πνπ απηά επηθέξνπλ ζηελ εθπαίδεπζε, ηε ζπκβαηφηεηα, ηελ πνιππινθφηεηα, ηα πξνζσπηθά ελδηαθέξνληα ησλ ρξεζηψλ θαη ηέινο ηα θίλεηξα ηνπ θαζεγεηή γηα ηελ ρξήζε ησλ wiki. Ζ αλάιπζε απνθάιπςε φηη ν πην ζεκαληηθφο θαη θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο ηεο δηάρπζεο wiki, είλαη ην πξνζσπηθφ ελδηαθέξνλ ηνπ καζεηή γηα ηελ αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, φπσο ππνζηεξίδεηαη απφ ηε βηβιηνγξαθία, ε πνιππινθφηεηα έρεη απνδεηρηεί λα είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο αλαζηνιέαο ζηελ δηαρείξηζε ησλ wiki ζηελ εθπαίδεπζε. Τν θίλεηξν ηνπ θαζεγεηή, ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα θαη ε ζπκβαηφηεηα ήηαλ επίζεο παξάγνληεο ελζαξξπληηθνί γηα ηελ εμάπισζε θαη ρξήζε ησλ wiki ζηελ εθπαίδεπζε αιιά ζε κηθξφηεξν βαζκφ απφ ηνλ πην ζεκαληηθφ παξάγνληα φπσο πεξηγξάςακε θαη πην πάλσ δειαδή ην πξνζσπηθφ ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ. Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 81

83 Πην αλαιπηηθά κπνξνχκε εδψ λα παξνπζηάζνπκε ην κνληέιν πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζην παξφλ άξζξν ζην παξαθάησ ζρήκα θαζψο θαη ηηο κεηαβιεηέο θαη ηελ εμήγεζε απηψλ ζηνλ άκεζνο επφκελν πίλαθα. Πεγή: Cotsakis, Loumos θαη Kayafas, (2011) Μεηαβιεηέο Σπγθξηηηθφ Πιενλέθηεκα Σπκβαηφηεηα Πνιππινθφηεηα Πξνζσπηθφ Δλδηαθέξνλ ηνπ Φξήζηε Δπεμήγεζε Ο βαζκφο φπνπ κηα θαηλνηνκία φπσο ηα wiki γίλεηε αληηιεπηή σο θαιχηεξε ζε ζρέζε κε ηνλ πξνθάηνρν ηεο Ο βαζκφο ζηνλ νπνίν κηα θαηλνηνκία wiki γίλεηαη αληηιεπηή σο ζχκθσλε κε ηηο ππάξρνπζεο αμίεο, ηηο αλάγθεο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπ παξειζφληνο θαη ηνπ δπλακηθνχ πνπ πηνζεηνχζαλ Ο βαζκφο ηεο δπζθνιίαο ζηελ ρξήζε ηεο λέαο θαηλνηνκίαο πνπ αθνχγεηε ζην φλνκα ησλ wiki. Ο βαζκφο ηνπ ελδηαθέξνληνο πνπ έρεη έλαο θνηηεηήο ζηελ αλαδήηεζε Δ.Μ.Π. Βηβιηνζήθε Σρνιήο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ & Μεραληθψλ Υπνινγηζηψλ 82