ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΙΑΓΩΓΗ ΔΦΟΓΙΑΣΙΚΗ (LOGISTICS) ΣΙ ΜΔΣΑΦΟΡΔ

Transcript

1 25 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΙΑΓΩΓΗ ΔΦΟΓΙΑΣΙΚΗ (LOGISTICS) ΣΙ ΜΔΣΑΦΟΡΔ 2.1. Διζαγυγή ζηα Logistics Οη εμειίμεηο ηελ ηειεπηαία δεθαεηία ζην επηρεηξεκαηηθφ ηνπίν έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο θνζκνγνληθέο, θηι., δηφηη έρνπλ πξάγκαηη δεκηνπξγήζεη κηα εληειψο λέα θαηάζηαζε γηα ηελ επηρείξεζε. Σν γεγνλφο απηφ ζπλεπάγεηαη κηα ρσξίο ηζηνξηθφ πξνεγνχκελν δσηηθή πξφθιεζε γηα ζπλερή επηρεηξεκαηηθή πξνζαξκνγή ζην λέν ηνπίν επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ζηηο λέεο ηερλνινγίεο, πνπ κεηεμειιίζνληαη δηαξθψο. απηφ ηνλ δσηηθφ πιένλ ζθνπφ γηα ηηο επηρεηξήζεηο, θαζνξηζηηθφ ξφιν έρεη ε Δθνδηαζηηθή (Logistics), εθ ηνπ φηη αληηθείκελν απηήο είλαη ην ζχλνιν ησλ δηαδηθαζηψλ, πνπ έρνπλ ζηφρν ηε γεθχξσζε ηεο γεσγξαθηθήο θαη ρξνληθήο απφζηαζεο ησλ ζεκείσλ παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο, κε ηνλ βέιηηζην εθηθηφ ηξφπν, ζε πξνζηηζέκελε αμία. Ο φξνο Logistics θαη αξρήλ θαιχπηεη ην ζρεδηαζκφ θαη ηε δηαρείξηζε ηεο ζπλερνχο ξνήο ησλ αγαζψλ απφ ην ζεκείν παξαγσγήο ζην ζεκείν θαηαλάισζεο. Έλαο επξχηεξα απνδεθηφο νξηζκφο είλαη: Η διαδικαζία ζσεδιαζμού, εθαπμογήρ και ελέγσος μιαρ αποηελεζμαηικήρ και οικονομικήρ ποήρ και αποθήκεςζηρ ππώηων ςλών, ημικαηεπγαζμένων και έηοιμων πποϊόνηων και οι ζσεηικέρ πληποθοπίερ, για ηη διακίνηζη από ηο ζημείο παπαγωγήρ ζηο ζημείο καηανάλωζηρ, με ζκοπό ηην ικανοποίηζη ηων απαιηήζεων ηος πελάηη (ζρήκα 2.1) ΡΟΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΡΟΜΖΘΔΤΣΖ ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΑΠΟΘΖΚΔΤΖ ΛΗΑΝΗΚΖ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΖ ΡΟΗ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ σήμα 2.1 Logistics : Ρνή πξντφλησλ θαη πιεξνθνξηψλ Δλαιιαθηηθά, κπνξνχκε λα πνχκε φηη ηα Logistics είλαη : η λειηοςπγία ηηρ επισείπηζηρ πος αζσολείηαι με ηο ζύνολο ηων δπαζηηπιοηήηων για ηην παπαγωγή, ηην εξαζθάλιζη και ηη διαθεζιμόηηηα όλων ηων ανθπώπινων και θςζικών πόπων, πος είναι απαπαίηηηοι για ηη ζωζηή λειηοςπγία ηων διαδικαζιών ενόρ ζςζηήμαηορ. Ζ Δθνδηαζηηθή (Logistics) είλαη παιηά επηζηήκε, πνπ έρεη ππνζηεί κεηεμέιημε θαη επέθηαζε εθαξκνγήο ζηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο 50εηίαο θαη ηδηαίηεξα ηελ ηειεπηαία 30εηία. Ωο πξψηνο πάλησο Logistician αλαθέξεηαη ζπρλά ν Μέγαο Αιέμαλδξνο, ν

2 26 νπνίνο εθάξκνζε ζηξαηεγηθέο βαζηζκέλεο ζηα Logistics, γηα ην ζσζηφ εθνδηαζκφ ησλ ζηξαηεπκάησλ ζηελ αραλή απηνθξαηνξία ηνπ. Ζ Δθνδηαζηηθή (Logistics) σο επηζηήκε, πεξηιακβάλεη ηε δηαθίλεζε θαη δηαρείξηζε ησλ πξντφλησλ απφ ηελ παξαγσγή έσο ηελ θαηαλάισζε, κε ην κηθξφηεξν δπλαηφ θφζηνο (ειαρηζηνπνίεζε θφζηνπο). Ζ αλάγθε γη απηφ εληάζεθε απφ ηελ αλάπηπμε αληαγσληζηηθψλ ζπλζεθψλ κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ ζην λα παξάγνπλ αληαγσληζηηθά πξντφληα (πνηφηεηα, ηηκέο, ιεηηνπξγηθφηεηα, θηι.) θαζψο θαη ππεξεζίεο εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ θαηαλαισηψλ. Απφ ην αληηθείκελν ηεο Δθνδηαζηηθήο, θαίλεηαη ζαθψο φηη πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα κηα κέζνδν δηνίθεζεο (management), πνπ είλαη γλσζηή σο Μάλαηδκελη ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο (Supply Chain Management: SCM). Σα Logistics είλαη ζεκαληηθά ζε φινπο ηνπο θιάδνπο ησλ επηρεηξήζεσλ, ηε βηνκεραλία, ηηο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο θαη ηηο εηαηξίεο παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ δηνίθεζε Logistics επηκειείηαη ηε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ κε κηα ζεηξά δηεξγαζηψλ, ζχκθσλα κε ηηο ππνδείμεηο ηεο δηνίθεζεο ηεο επηρείξεζεο, ιακβάλεη απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηηο κεηαθνξέο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηε δηαρείξηζε θαη δηαθίλεζε ησλ απνζεκάησλ θαη κε ηε ζπγθεθξηκέλε ζηξαηεγηθή αγνξάο (Μarketing). Ζ βαζηθή θαηλνηνκία πνπ ραξαθηεξίδεη ην Logistics Management είλαη ην φηη πξνζεγγίδεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο θπζηθήο δηαλνκήο ζπλνιηθά θαη φρη απνζπαζκαηηθά απφ ηα δηάθνξα ηκήκαηα θαη δηαδηθαζίεο ηεο επηρείξεζεο : νπζηαζηηθά απνηειεί ην ζπλδεηηθφ θξίθν κεηαμχ παξαγσγήο θαη Marketing, φπσο παξαζηαηηθά απεηθνλίδεηαη ζην ζρήκα 2.2. σνδεηικός ρόλος ηων Logistics Παραγωγή Logistics Marketing ύνδεζη Δραζηηρ/ηες ύνδεζη Πνηνη. Έιεγρνο Πξνγξ/κνο Μεηαθοπέρ Δμππεξεη. Πξνψζεζε παξαγσγήο Πειαηψλ ρεδηαζκφο Γπλακηθφηεηαο Πξνκήζεηεο α πιψλ Διαηήπηζη Αποθεμάηων πζθεπαζία Έξεπλα αγνξάο ρεδηαζκφο Δξγαζίαο Μεηαθνξέο α πιψλ Αγοπέρ/ Ππομήθειερ Θέζε ιηαλεκπνξ. Μίμε πξντφλησλ Μέηξεζε εξγαζίαο Σφπνο απνζήθεο Αποθήκεςζη Γηαρείξηζε πσιήζεσλ χλδεζε παξαγσγήο κε logistics χλδεζε logistics κε marketing σήμα 2.2 Αιιειεμάξηεζε Logistics, Marketing θαη παξαγσγήο Σν ζχζηεκα Logistics ζε επίπεδν επηρείξεζεο, απαηηεί ηε ράξαμε ζηξαηεγηθψλ θαη ηε ιήςε ηαθηηθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ απνθάζεσλ ζε ζέκαηα απνζήθεπζεο, κεηαθνξάο, αγνξψλ, χςνπο θαη δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, επηινγή ηφπνπ εγθαηάζηαζεο απνζεθεπηηθψλ ρψξσλ, κε ζηφρν λα επηηεπρζεί ηο επιθςμηηό επίπεδο εξςπηπέηηζηρ ηων πελαηών με ηο ελάσιζηο δςναηό κόζηορ επενδύζεων και λειηοςπγικό κόζηορ. Ζ αχμεζε ηεο δήηεζεο ησλ θαηαλαισηψλ ζε πξντφληα θαη ππεξεζίεο, έρεη νδεγήζεη ζηελ αλάπηπμε ησλ ηνπηθψλ θαη δηεζλψλ αγνξψλ. Οη επηρεηξήζεηο έρνπλ απμεζεί ζε κέγεζνο θαη πνιππινθφηεηα, ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο ζπλερψο απμαλφκελεο αλάγθεο ησλ επεθηεηλφκελσλ αγνξψλ θαη ζηηο απαηηήζεηο γηα λέα πξντφληα θαη ππεξεζίεο. ε

3 27 καθξννηθνλνκηθφ επίπεδν, ηα Logistics απνηεινχλ έλα απφ ην θχξηα ζπζηαηηθά δεκηνπξγίαο αμίαο, κε ηελ έλλνηα ηνπ ΑΔΠ. πλδένληαη θαη επεξεάδνπλ ηνλ ξπζκφ ηνπ πιεζσξηζκνχ, ηα επηηφθηα, ηελ παξαγσγηθφηεηα, ηα θέξδε ησλ δηαθφξσλ θιάδσλ ηεο βηνκεραλίαο, ηηο δπλαηφηεηεο δηείζδπζεο ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ, ηε δηαζεζηκφηεηα ησλ θεθαιαίσλ θαη άιιεο πηπρέο ηεο νηθνλνκίαο. Έηζη, νη δξαζηεξηφηεηεο ζηνλ ηνκέα ησλ Logistics ζπληζηνχλ ηε δηαδηθαζία αληαιιαγψλ κεηαμχ αγνξψλ ζε κεγάιεο απνζηάζεηο θαη ηελ νπζία ηνπ εκπνξίνπ, ζπκβάιινληαο ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ζε εζληθφ επίπεδν. Δπνκέλσο, ηα Logistics, πνπ ζπκκεηέρνπλ κε πςειφ πνζνζηφ ζηε δηακφξθσζε ηνπ ηειηθνχ θφζηνπο ελφο πξντφληνο, απαηηνχλ κηα νξζνινγηζηηθή θαη νινθιεξσκέλε αληηκεηψπηζε Κύπιερ ζςνιζηώζερ ηυν Logistics Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ηα Logistics πεξηιακβάλνπλ φιεο ηηο δηαδηθαζίεο ηεο ιεγφκελεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο. Πξφθεηηαη, πην ζπγθεθξηκέλα, γηα έλα αλνηθηφ νινθιεξσκέλν ζχζηεκα (δίθηπν) κε ζπληζηψζεο επηκέξνπο (ππν)ζπζηήκαηα θαη ην ζχλνιν ησλ ζρέζεσλ ελδνεμαξηήζεσλ θαη ηνπ πιέγκαηνο ησλ αιιειεμαξηήζεσλ κεηαμχ ηνπο. Αξρηθά πξέπεη λα απνθηεζεί απφ ηνπο ζπνπδαζηέο ε θαηά ην δπλαηφλ επαξθήο αληίιεςε ζε φηη αθνξά ζηε θχζε θαη ζηε δηαρείξηζε ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο, σο ζχζηεκα κε επηκέξνπο δηαδηθαζίεο (processes) ή ιεηηνπξγίεο. Κάζε δηαδηθαζία (process) ή ιεηηνπξγία, αλαιχεηαη ζε επηκέξνπο δξαζηεξηφηεηεο (activities) θαη ζηνηρεία (items), κε βαζηθφ ζηφρν ηνπ κάλαηδκελη ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο θαη ηελ βειηηζηνπνίεζε ζε φξνπο πνηφηεηαο (πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ) ζηνπο πειάηεο (ζρήκα 2.3). ΤΣΗΜΑ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ σήμα χζηεκα, δηαδηθαζίεο θαη δξαζηεξηφηεηεο ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο Οη θχξηεο δηαδηθαζίεο Logistics είλαη: νη αγνξέο πξνκήζεηεο ε απνζήθεπζε ε δηαρείξηζε απνζεκάησλ θαη νη κεηαθνξέο θαη δηαλνκέο ησλ πξντφλησλ Σα Logistics σο management, δηαρεηξίδνληαη φιεο ηηο επηκέξνπο δηαδηθαζίεο, πνπ είλαη ζρεηηθέο κε ηε θπζηθή ξνή ησλ αγαζψλ απφ ηνλ ηφπν παξαγσγήο ζηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή θαη νιφθιεξν ην πιέγκα ησλ αιιειεμαξηήζεσλ ηνπο.

4 Ολοκληπυμένη Πποζέγγιζη Κοζηολόγηζη Logistics Σα Logistics απνηεινχλ έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα νξγάλσζεο, κάλαηδκελη θαη θαζεκεξηλήο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο, κε λένπο θαλφλεο, ζηπι, δηαδηθαζίεο, ηξφπν θαη θιίκα εξγαζίαο, θαζψο θαη ζρέζεηο κε πειάηεο θαη πξνκεζεπηέο, κε έλα πιέγκα ζπλεξγαζηψλ, βάζεη ζηξαηεγηθψλ επηινγψλ. Αλεπαξθήο πξνεηνηκαζία δηαηξέρεη ηνλ θίλδπλν ζηξαηεγηθνχ ιάζνπο ζηε δηάγλσζε θαη ηνλ ηξφπν εηζαγσγήο Logistics, απνζπαζκαηηθά θαη επηιεθηηθά ζε θάπνηεο δηαδηθαζίεο ηεο επηρείξεζεο. Ζ Οινθιεξσκέλε Πξνζέγγηζε ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο (ΔΑ) ππνβνεζάεη ζηελ απνθάιπςε ηνπ πιέγκαηνο φισλ ησλ ππαξθηψλ αιιειεμαξηήζεσλ ησλ δηαθφξσλ δηαδηθαζηψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ θαζψο θαη ησλ αλακελφκελσλ σθειεηψλ ησλ επηκέξνπο δηαδηθαζηψλ θαη ζπλνιηθά ηεο επηρείξεζεο. Ζ ζεκαζία ηεο αλάιπζεο ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο έγθεηηαη ζην φηη ε επηθέληξσζε ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο κηαο δηαδηθαζίαο ηεο ΔΑ (π.ρ. ηεο απνζεθεπηηθήο κε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθψλ), κπνξεί λα επεξεάζεη αληηξξνπεηηθά ην ζπλνιηθφ θφζηνο (κε αχμεζε ηνπ κεηαθνξηθνχ θφζηνπο, πηζαλή απψιεηα πσιήζεσλ ιφγσ θησρφηεξεο εμππεξέηεζεο ηνπο, θηι.). Καηά ζπλέπεηα, γεληθή παξαδνρή είλαη φηη ε πξαγκαηηθή εμνηθνλφκεζε θφζηνπο κπνξεί λα επηηεπρζεί κφλν κε νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ηεο ΔΑ σο ζπζηήκαηνο. Θεκειηαθφ ζηνηρείν ηεο εηζαγσγήο Logistics είλαη ε απαξρήο επαλαζεψξεζε ηεο θνζηνιφγεζεο, βάζε ηεο ζχλδεζεο θαη ηεο ηεθκεξίσζεο θάζε δαπάλεο θαη θφζηνπο κε θξηηήξην ηελ εθηηκνχκελε ζπκβνιή ηεο ζηε δημιοςπγία αξίαρ ζηνπο πειάηεο θαη ζηελ θεξδνθνξία ζηελ επηρείξεζε. Ζ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο απνηειεί ηε βάζε γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο ΔΑ. Δηδηθφηεξα, ππάξρνπλ βαζηθά ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ θνζηνιφγεζε Logistics θαη ηηο δηαζέζηκεο ελαιιαθηηθέο δπλαηφηεηεο ζην επίπεδν ζπγθεθξηκέλεο επηρείξεζεο: 1. Ζ θνζηνιφγεζε Logistics ζπλδέεηαη άκεζα κε ηηο δηαδηθαζίεο δεκηνπξγίαο αμίαο γηα ηνπο πειάηεο θαη θεξδνθνξίαο γηα ηελ επηρείξεζε. Απηφ ζπλεπάγεηαη ζχλδεζε ηνπ θφζηνπο κε ηα αλακελφκελα έζνδα ράξε ησλ νπνίσλ ζπληειείηαη απηφ. εκαίλεη φηη θακηά δαπάλε δελ αλαγλσξίδεηαη πιένλ απηνζθνπηθά βάζεη ηεο πθηζηάκελεο δηνηθεηηθήο δνκήο : θάζε δαπάλε πξέπεη πιένλ λα δηθαηνινγείηαη κε θξηηήξην ηε ζπκβνιή ηεο ζηελ αλακελφκελε θεξδνθνξία ηεο επηρείξεζεο. 2. Αλάιπζε ησλ ελαιιαθηηθψλ δπλαηνηήησλ ζε θάζε δηαδηθαζία ηεο ΔΑ, π.ρ. ζην ζρεδηαζκφ ηνπ κεηαθνξηθνχ πξνβιήκαηνο αλ ζπκθέξεη ην κεηαθνξηθφ έξγν λα εθηειείηαη κε ίδηα κεηαθνξηθά κέζα ή κε αλάζεζε ζε ηξίηνπο. 3. Δθηίκεζε ησλ αληηζηαζκίζεσλ (trade-offs) κεηαμχ ζπληζησζψλ ηεο ΔΑ: π.ρ. κείσζε ησλ απνζεθεπηηθψλ θέληξσλ ζπλεπάγεηαη κελ κείσζε ηνπ θφζηνπο απνζήθεπζεο, αιιά θαη αχμεζε ηνπ θφζηνπο δηαλνκήο απφ ηηο απνζήθεο ζηα ζεκεία πψιεζεο θαη παξνρή ρακειφηεξνπ επηπέδνπ εμππεξέηεζεο πειαηψλ. 4. Δθηίκεζε ελαιιαθηηθψλ ζελαξίσλ θφζηνπο απφ ηε ζπλεξγαζία ηεο εηαηξείαο κε άιινπο εμσηεξηθνχο θνξείο: π.ρ. αληηθαηάζηαζε ηεο δηάζεζεο πξντφλησλ κηαο κεηαπνηεηηθήο επηρείξεζεο κε αλάζεζε ζε κηα εηαηξεία ιηαληθνχ εκπνξίνπ, κε ακνηβαίν ζπκθέξνλ ακθνηέξσλ. 5. Οη αιιειεμαξηήζεηο θαη νη ελαιιαθηηθέο ζρέζεηο αλάκεζα ζε δηάθνξεο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο θαη ηηο δηαδηθαζίεο ηεο ΔΑ. Ζ αλάιπζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ κηαο δηαδηθαζίαο κε κηα άιιε θ.ν.θ. ζα θάλεη δπλαηή ηελ εθηίκεζε ησλ δπλαηνηήησλ κείσζεο ηνπ θφζηνπο θαη αχμεζεο εζφδσλ ζην ζχζηεκα ηεο επηρείξεζεο ζπλνιηθά. Ζ αλάιπζε ησλ αιιειεπηδξάζεσλ αμηνινγείηαη ζε ηξεηο θχξηεο δηαζηάζεηο: Δπηπηψζεηο ζην ζπλνιηθφ θφζηνο Δπηπηψζεηο ζην ρξφλν ησλ δηαθφξσλ ιεηηνπξγηψλ

5 29 Παξελέξγεηεο ζηελ πνηφηεηα εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ. Ζ εμηζνξξφπεζε ησλ επηπηψζεσλ ησλ δηαθφξσλ πξάμεσλ ή παξαιείςεσλ, κεηαμχ ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο θαη ηνπ επηπέδνπ ππεξεζηψλ, έρεη βαζηθή ζεκαζία γηα ηελ επηηπρία ηεο Δθνδηαζηηθήο. Ζ πξαγκαηηθή απνηειεζκαηηθφηεηα κπνξεί λα επηηεπρζεί κφλν κε νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηεο ΔΑ σο ζπζηήκαηνο. Εσηηθφ πξφβιεκα ζήκεξα είλαη πψο ζα επηηεπρζεί ν ζπλδπαζκφο ησλ ζηνηρείσλ θφζηνπο-ρξφλνπ-πνηφηεηαο, ζε ηξφπνλ ψζηε λα επηηεπρζεί δξαζηηθή βειηίσζε ησλ επηδφζεσλ ζηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζηφρσλ (ζρήκα 2.4). ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΚΟΣΟ ΥΡΟΝΟ σήμα 2.4 Σξίπηπρν θφζηνπο-ρξφλνπ-πνηφηεηαο γηα ηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζηφρσλ 2.4. σεδιαζμόρ Logistics Με θξηηήξην ην ρξνληθφ νξίδνληα (time horizon) ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ εηζαγσγήο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο Logistics ζηελ επηρείξεζε, δηαθξίλνκε ζε κεζνκαθξνρξφληα θαη βξαρπρξφληα πεξίνδν (άλσ θαη θάησ ηνπ έηνπο αληίζηνηρα) θαη ζε θαζεκεξηλή βάζε, κε αλάινγε θαηάηαμε ζε ζηπαηηγικό (strategic), ηακηικό (tactical) θαη λειηοςπγικό (operational) επίπεδν 1. ΣΡΑΣΗΓΙΚΟ σεδιαζμόρ ΣΑΚΣΙΚΟ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΚΟ Οπγάνυζη: Λειηοςπγία & Έλεγσορ σήμα 2.5 ηξαηεγηθφ, Σαθηηθφ θαη Λεηηνπξγηθφ Δπίπεδν

6 30 Ζ ηαπηφηεηα θαη νη θπξηφηεξεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ηξηψλ ρξνληθψλ νξηδφλησλ θαη ησλ αληηζηνίρσλ ηχπσλ ζρεδηαζκνχ ζπλνςίδνληαη ζηηο εμήο: ηπαηηγικόρ Μεζνκαθξνπξφζεζκνο ρξνληθφο νξίδνληαο, Γηάξθεηα: ζπλήζσο 1-5 έηε Θέμαηα : Οινθιεξσκέλν Δπηρεηξεκαηηθφ ζρέδην (Business Plan) Γφκεζε ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο (απιθμόρ και θέζη αποθηκών, ίδηεο ππνδνκέο ζε κέζα κεηαθνξάο/ απνζήθεο ή αλάζεζε ζε ηξίηνπο, ζπλεξγαζίεο, θπζηθφ θαη εκπνξηθφ θαλάιη δηαλνκήο, θηι.) χζηεκα ζρέζεσλ κεηαμχ εζσηεξηθψλ δηαδηθαζηψλ επηρείξεζεο θαη εθνδηαζηηθήο ιεηηνπξγίαο Δμππεξέηεζε ζεκείσλ δήηεζεο Δπίπεδν απνζεκάησλ, θηι. Σακηικόρ Βξαρππξφζεζκνο ρξνληθφο νξίδνληαο, Γηάξθεηα: ζπλήζσο 6-12 κήλεο Θέμαηα : Δηήζηνη πξνυπνινγηζκνί: ζπλήζεο βάζε ρξεκαηνδφηεζεο θαη θφζηνπο Δθαξκνγή θαη έιεγρνο ησλ ιεπηνκεξεηψλ ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ Μεηαθνξηθά: χζηεκα κεηαθνξψλ, είδε, ηχπνη, αξηζκφο, κέγεζνο, κεηαθνξηθψλ κέζσλ, ζπκβάζεηο κεηαθνξψλ, θηι. Απνζήθεπζε: ρεδίαζε απνζεθψλ, ζχζηεκα απνζήθεπζεο, δηαδηθαζίεο δηαθίλεζεο πιηθψλ, πξνκήζεηα θαηάιιεινπ εμνπιηζκνχ, κνλάδεο θνξηίνπ, θηι. Γηνίθεζε/πιεξνθφξεζε: ρεδηαζκφο δηαδηθαζηψλ, έιεγρνο απνζεκάησλ θαη πξνγξακκαηηζκφο πξνκεζεηψλ, ζρεδηαζκφο κεραλνγξαθηθήο ππνζηήξημεο δηαδηθαζηψλ, Έιεγρνο απνδνηηθφηεηαο δηαδηθαζηψλ θαη ρξήζεο ππνδνκψλ Λειηοςπγικόρ Λεηηνπξγία δηαδηθαζηψλ ζε θαζεκεξηλή βάζε Θέμαηα : πληνληζκφο θαη εθηέιεζε δηαδηθαζηψλ παξαιαβήο, ειέγρνπ παξαζηαηηθψλ εγγξάθσλ, ηήξεζεο πνηνηηθψλ πξνδηαγξαθψλ Έιεγρνο δηαζεζηκφηεηαο πξνζσπηθνχ πιινγή θαη πξνψζεζε παξαγγειηψλ ρεδίαζε θνξηίσλ ζηα κέζα κεηαθνξάο Βειηηζηνπνίεζε θαη παξαθνινχζεζε δηαδξνκψλ Αλαπιήξσζε απνζεκάησλ θαη ηνπνζέηεζε παξαγγειηψλ Απνγξαθέο πληήξεζε εμνπιηζκνχ Σαθηηθέο εβδνκαδηαίεο ή κεληαίεο εθζέζεηο γηα έιεγρν ηεο απνδνηηθφηεηαο, θηι Απιθμόρ αποθηκών Σν δίθηπν θαη ν αξηζκφο ησλ απνζεθψλ, σο ζέκα ζηξαηεγηθήο ζπνπδαηφηεηαο, εμαξηάηαη βαζηθά απφ δχν παξάγνληεο: α) ην επηζπκεηφ επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ β) ην ζπλνιηθφ θφζηνο (κεηαθνξηθφ θαη θφζηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ) Πην ζπγθεθξηκέλα:

7 31 α) Με αθεηεξία ην πξφβιεκα ηεο πειαηείαο, επηζεκαίλεηαη φηη έλα ζεκαληηθφ θφζηνο πνπ δελ είλαη εχθνιν λα εθηηκεζεί, είλαη ην θφζηνο ηεο απψιεηαο πειαηείαο θαη ρακέλσλ πσιήζεσλ, πνπ είλαη απνηέιεζκα αλεπαξθνχο πνηνηηθήο εμππεξέηεζεο ησλ αλαγθψλ πειαηψλ. ε πεξηπηψζεηο φπνπ ε επηρεηξεκαηηθή δηνίθεζε επηζπκεί λα απνθχγεη παξφκνην «θφζηνο», πξέπεη λα απμήζεη πξνιεπηηθά ηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ην δίθηπν ησλ απνζεθεπηηθψλ θέληξσλ, αθνχ έρεη παξαηεξεζεί φηη ε εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ βειηηψλεηαη κε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθεπηηθψλ θέληξσλ, πξνθαλψο εμαηηίαο ηεο κείσζεο ηνπ ρξφλνπ αληαπφθξηζεο ησλ παξαγγειηψλ (κείσζε απνζηάζεσλ απφ ηνπο πειάηεο). Φπζηθά, πξέπεη λα εμεηαζηεί απφ πνπ πξνθχπηνπλ νη ρακέλεο πσιήζεηο, πνπ πηζαλψο λα νθείινληαη ζε θησρή εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ιφγσ κε δηαζεζηκφηεηαο πξντφλησλ (ειιηπήο ζρεδηαζκφο πξνκεζεηψλ), θησρή νξγάλσζε απνζεθεπηηθψλ θέληξσλ (αξγέο δηαδηθαζίεο κε ιάζε) θαη άιινπο ιφγνπο πνπ δελ ζρεηίδνληαη απνθιεηζηηθά κε ηηο απνζηάζεηο επηρείξεζεο-πειαηψλ. Γεληθά, ε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθψλ βειηηψλεη, κέζσ ηεο κείσζεο ησλ απνζηάζεσλ, ηελ εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ζε φξνπο ρξφλσλ αληαπφθξηζεο ζε απηνχο, αιιά πξέπεη λα εμεηαζηεί ζε βάζνο θαη λα αληηπαξαηεζεί κε ηνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο ζην ζθνδξφ αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ. β) Σν ζπλνιηθφ θφζηνο απνηειείηαη απφ ην ζπλνιηθφ κεηαθνξηθφ θφζηνο θαη ην θφζηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ. Ζ ζρέζε ηνπ αξηζκνχ απνζεθψλ κε ηα επηκέξνπο θαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο δηακνξθψλεηαη σο εμήο: Μεηαθοπικό Κόζηορ: Σν κεηαθνξηθφ θφζηνο ζπκπεξηιακβάλεη ην θφζηνο κεηαθνξάο απφ ηελ παξαγσγή ζηα απνζεθεπηηθά θέληξα θαη ην θφζηνο δηαλνκήο ηνπο ζηνπο πειάηεο. Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθψλ πξνθαιεί κείσζε ηνπ θφζηνπο δηαλνκήο, αθνχ κεηψλνληαη νη απνζηάζεηο κεηαμχ απνζεθεπηηθψλ θέληξσλ θαη πειαηψλ. Αληίζεηα, ην κεηαθνξηθφ θφζηνο απφ ηελ παξαγσγή ή ηνπο πξνκεζεπηέο ζηα απνζεθεπηηθά θέληξα απμάλεηαη, εμαηηίαο ηεο κεηαθνξάο κηθξφηεξσλ πνζνηήησλ ζηα θέληξα απηά. Έηζη, πξνθχπηεη ε θακπχιε ηνπ ζπλνιηθνχ κεηαθνξηθνχ θφζηνπο. Κόζηορ Γιασείπιζηρ Αποθεμάηυν: πεξηιακβάλεη ηα ηπέσονηα κόζηη ηυν Αποθεμάηυν (Inventory carrying costs), φπσο ην θφζηνο θεθαιαίνπ, ηα αζθάιηζηξα, θφζηνο απαμίσζεο απσιεηψλ, θφζηνο ζπληήξεζεο εμνπιηζκνχ, ηα νπνία κεηαβάιινληαη αλάινγα κε ηνλ φγθν ησλ δηαθηλνχκελσλ πξντφλησλ θαη ηα ηπέσονηα κόζηη αποθήκεςζηρ, φπσο ηα ιεηηνπξγηθά θφζηε ηεο απνζήθεο (ξεχκα, λεξφ, ηειέθσλα, ζπληήξεζε θηηξίνπ) θαη ην ελνίθην, πνπ αθνξνχλ ηνλ απνζεθεπηηθφ ρψξν. Σα ηξέρνληα θφζηε ησλ απνζεκάησλ απμάλνληαη κε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθψλ, δηφηη νη επηρεηξήζεηο ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχλ έλα ειάρηζην απφζεκα (ην

8 32 απφζεκα αζθαιείαο) απφ φια ηα πξντφληα ζε θάζε απνζήθε, κε απνηέιεζκα λα απμάλεηαη ην ζπλνιηθφ απφζεκα πνπ δηαηεξεί ε επηρείξεζε. Σα ηξέρνληα θφζηε απνζήθεπζεο επίζηρ απμάλνληαη κε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθψλ θαζψο απμάλεηαη ηα ζπλνιηθφ κέγεζνο ησλ απνζεθεπηηθψλ ρψξσλ θαη ην αληίζηνηρν ιεηηνπξγηθφ θφζηνο θαη ελνίθην. Σν ζπλνιηθφ θφζηνο Logistics, ην νπνίν δηακνξθψλεηαη απφ ην Κφζηνο Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ θαη ην Μεηαθνξηθφ Κφζηνο απεηθνλίδεηαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα : Με ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απνζεθψλ : o o o Σν κεηαθνξηθφ θφζηνο απμάλεηαη δηφηη απαηηείηαη ε κεηαθίλεζε ηνπ απνζέκαηνο ζε πεξηζζφηεξα ζεκεία απφ ηηο πεγέο ηξνθνδνζίαο (δελ εθκεηαιιεπφκαζηε ηηο νηθνλνκίεο θιίκαθαο). Σν θφζηνο δηαλνκήο κεηψλεηαη αθνχ κεηψλνληαη νη απνζηάζεηο πνπ δηαλχνληαη κεηαμχ απνζεθψλ θαη πειαηψλ (π.ρ. θαηαζηήκαηα). Σν θφζηνο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο απμάλεηαη αθνχ ε αχμεζε ησλ απνζεθψλ ζπλεπάγεηαη κε αχμεζε ηνπ πξνζσπηθνχ, ησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ ηεο απνζήθεο, αιιά θαη ηνπ ζπλνιηθνχ απνζέκαηνο Ανάθεζη ςπηπεζιών ζε ηπίηοςρ Γενικά H πινπνίεζε ηνπ ζηξαηεγηθνχ επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ εηζαγσγήο ζπζηήκαηνο Logistics ζηελ επηρείξεζε πεξηιακβάλεη κε ηηο ζεκεξηλέο δπλαηφηεηεο θαη ηελ απφθαζε ζην αλ θαη θαηά πφζν ζπκθέξεη ε αλάζεζε νξηζκέλσλ ππεξεζηψλ ζε ηξίηνπο, θαηλφκελν γλσζηφ δηεζλψο κε ηνλ φξν outsourcing, πνπ έρεη αλαπηπρζεί κε ξαγδαίνπο ξπζκνχο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Οη εηαηξίεο παξνρήο ππεξεζηψλ Logistics (Σhird Party Logistics ή 3PL providers) ιφγσ πςεινχ επηπέδνπ εμεηδίθεπζεο πνπ έρνπλ απνθηήζεη, αλαιακβάλνπλ παθέηα νινθιεξσκέλεο δηεθπεξαίσζεο ζπγθεθξηκέλσλ δηαδηθαζηψλ άιισλ επηρεηξήζεσλ θαη ηελ εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ηνπο. Έηζη ζην ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ηεο επηρείξεζεο, ζεκαληηθά δηιήκκαηα απαζρνινχλ ηελ επηρείξεζε, πνπ αθνξνχλ ηα αθφινπζα θπξίσο ζέκαηα: Να δηαηεξήζεη ή φρη απνζεθεπηηθέο εγθαηαζηάζεηο.

9 33 Να δηαηεξήζεη ή φρη ηδηφθηεην ζηφιν νρεκάησλ. Να αλαζέζεη ζε ηξίηνπο ηελ πξνψζεζε ησλ πσιήζεσλ ηνπο. Να αλαζέζεη ζε ηξίηνπο ππεξεζίεο πξνζηηζέκελεο αμίαο (π.ρ. ζπζθεπαζίαο, εηηθεηνπνίεζεο, θηι.) ή κέξνο ηεο παξαγσγήο ή ηελ νηθνλνκηθή παξαθνινχζεζε ηεο εηαηξίαο Λόγοι ηασείαρ ανάπηςξηρ Ζ αλάζεζε δηαδηθαζηψλ ζε ηξίηνπο ζηεξίδεηαη ζηελ εθηίκεζε ησλ αλακελφκελσλ σθειεηψλ, ζηα πιαίζηα ηεο αλάιπζεο θφζηνπο/νθέινπο θαη εληάζζεηαη ζην ζηξαηεγηθφ επηρεηξεκαηηθφ ζρέδην ηεο εηζαγσγήο, εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ζπζηήκαηνο Logistics ζηελ επηρείξεζε. Οη εηδηθφηεξνη ιφγνη πνπ νδεγνχλ επηρεηξήζεηο ζηελ επηινγή αλαζέζεσλ outsourcing ζπλνςίδνληαη ζηα αθφινπζα ζεκεία: 1. Μείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ηεο επηρείξεζεο: απηφ επηηπγράλεηαη εθ ηνπ φηη νη εηαηξίεο παξνρήο ππεξεζηψλ outsourcing επηηπγράλνπλ «νηθνλνκίεο θιίκαθαο» (economies of scale), ιφγσ πξνζθνξάο παξφκνησλ ππεξεζηψλ ζε πνιιέο επηρεηξήζεηο θαη κεγαιχηεξνπ φγθνπ εξγαζηψλ, κε απνηέιεζκα λα ιεηηνπξγνχλ κε ζεκαληηθά ρακειφηεξν θαηά κνλάδα θφζηνο. πλεπψο, επηηπγράλεηαη εμνηθνλφκεζε θφζηνπο ζηηο επηρεηξήζεηο απφ ηε δηεθπεξαίσζε θάπνησλ κε βαζηθψλ εξγαζηψλ ηνπο απφ ηξίηνπο. Απηή κπνξεί λα είλαη ζεκαληηθή, θαζφηη επηηπγράλεηαη κείσζε ηνπ πξνζσπηθνχ, απνδέζκεπζε ελνηθίσλ, κείσζε ηνπ θφζηνπο ζπληήξεζεο ηεο ππνδνκήο, θηι., ζε ζχγθξηζε κε ηελ ακνηβή ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ απφ ηξίηνπο. Με άιια ιφγηα, φπσο έρεη ιερζεί, θάπνηνο ηξίηνο είλαη δπλαηφλ λα εθηειεί θηελφηεξα απηά πνπ εθηεινχκε εκείο, εμνηθνλνκψληαο ζ εκάο ζεκαληηθφ θφζηνο. 2. Μείσζε ηνπ θφζηνπο θεθαιαίνπ: απηφ επηηπγράλεηαη κε απνδέζκεπζε θεθαιαίσλ ζε πάγηα ζηνηρεία φπσο ζε θηίξηα (π.ρ. απνζεθεπηηθνί ρψξνη, γξαθεία), εμνπιηζκφ, κεραλνγξαθηθφ ζχζηεκα, κέζα κεηαθνξψλ, θηι., κε εληεχζελ ελαιιαθηηθέο δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζεο ησλ θεθαιαίσλ απηψλ, πεξηιακβάλνληαο θαη άιιεο δηαδηθαζίεο πνπ ζεσξνχληαη θχξηεο γηα ηελ επηρείξεζε (βιέπε παξαθάησ). πλεπψο κεηψλεηαη ην «θφζηνο επθαηξίαο» (opportunity cost), φπσο νλνκάδεηαη, δειαδή απμάλνληαη ηα νθέιε απφ ηελ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ πνπ δεκηνπξγνχληαη κέζσ ηεο απειεπζέξσζεο θεθαιαίσλ. H επηρείξεζε κε ηε ρξήζε ππεξεζηψλ ηξίησλ (outsourcing ή θαη 3PL απφ ην Third Party Logistics), νπζηαζηηθά κεηαθπιάεη ην ξίζθν ηεο επέλδπζεο ζηνλ παξνρέα ησλ ππεξεζηψλ θαη κπνξεί λα επελδχζεη ζε άιιεο θξίζηκεο γηα απηή δηαδηθαζίεο. 3. Βειηίσζε πνηφηεηαο θαη ηαρχηεηαο ππεξεζηψλ: εθ ηνπ φηη νη θνξείο 3PL ίζσο κπνξνχλ κέζσ νξζήο δηαρείξηζεο θαη ιφγσ εμεηδίθεπζεο ζε ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο (π.ρ. απνζήθεπζε, δηαλνκή), λα πξνζθέξνπλ ηα πξντφληα ζηνπο πειάηεο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε ζπληνκφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα, κε ζπλέπεηα, αιιά ρσξίο ειαηηψκαηα (κέζσ πξνζεθηηθήο δηαρείξηζεο θαη απνηειεζκαηηθνχ πνηνηηθνχ ειέγρνπ), ζε θαιχηεξε ζπζθεπαζία, θηι. πλεπψο, είλαη δπλαηφλ λα επηηεπρζεί ζεκαληηθή πνηνηηθή βειηίσζε ζην επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ, πνπ ζα πξέπεη λα παξαθνινπζείηαη θαη λα επηβεβαηψλεηαη ζε ζπλερή βάζε. 4. Βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο εηθφλαο ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά: σο ζπλεπαθφινπζν ηεο αλαβάζκηζεο ηεο πνηνηηθήο εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ, κέζσ ρξήζεο ησλ ππεξεζηψλ ηξίησλ. Με άιια ιφγηα, φπσο έρεη ιερζεί, θάπνηνο ηξίηνο είλαη δπλαηφλ λα εθηειεί πνηνηηθφηεξα απηά πνπ εθηεινχκε εκείο, εληζρχνληαο ην δηθφ καο πξφζσπν (πξνθίι) ζηελ αγνξά. 5. Μεγαιχηεξε επειημία: νη θνξείο 3PL είλαη δπλαηφλ λα επηηχρνπλ κεγαιχηεξε επειημία, κέζσ ησλ πνιιαπιψλ επηινγψλ πνπ δηαζέηνπλ θαη ηεο εκπεηξίαο πνπ ζα πξέπεη λα

10 34 έρνπλ απνθηήζεη απφ έθηαθηεο πεξηπηψζεηο, δίλνληαο έγθαηξεο ιχζεηο θαη εμνκαιχλνληαο αλψκαιεο θαηαζηάζεηο πνπ κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ πνηφηεηα ππεξεζηψλ ζηνπο πειάηεο. 6. Γπλαηφηεηεο επηθέληξσζεο ηεο επηρείξεζεο ζηηο θχξηεο δηαδηθαζίεο (core business processes): ε επηρείξεζε αλαζέηνληαο ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο ζε ηξίηνπο επηθεληξψλεη ην ελδηαθέξνλ ηεο δηνίθεζεο θαη ηνπο πφξνπο ηεο ζηηο βαζηθέο γη απηήλ δηαδηθαζίεο, φπσο γηα παξάδεηγκα ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία, ζηελ δηαδηθαζία πξνψζεζεο πξντφλησλ, θ.ν.θ. Με ηελ απνδέζκεπζε θεθαιαίσλ απφ ηηο δηαδηθαζίεο πνπ αλαζέηνληαη ζε ηξίηνπο, ε επηρείξεζε κπνξεί λα επελδχζεη ζηνλ ζρεδηαζκφ γηα ηελ βειηίσζε ησλ δηθψλ ηεο βαζηθψλ δηαδηθαζηψλ, γηα λα εληζρχζεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηηο επηδφζεηο ηεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ε εκπεηξία έρεη λα επηδείμεη αξθεηέο απνηπρεκέλεο ζπλεξγαζίεο, θαζψο πνιινί απφ ηνπο ππνζρφκελνπο ζηφρνπο ησλ ζπκβάζεσλ θαη πνιιέο απφ ηηο πξνζδνθίεο ησλ επηρεηξήζεσλ δηαςεχζηεθαλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο πξφζθαηεο κειέηεο «Calling a Change in the Outsourcing Market», ηεο παγθφζκηαο εηαηξίαο ζπκβνχισλ Deloitte, ε νπνία δεκνζηεχζεθε ηνλ Απξίιην ηνπ 2005, ηα νθέιε απφ ην outsourcing δηαδηθαζηψλ κεηαηξάπεθαλ ζε ζεκαληηθφ αξηζκφ εηαηξηψλ ζε ζνβαξά πιήγκαηα, θάηη πνπ ηηο νδήγεζε ζε ιήμε ησλ ζπλεξγαζηψλ κε ηνπο παξνρείο ππεξεζηψλ 3PL. Bαζηθφηεξεο αηηίεο ήηαλ ε κε επίηεπμε κείσζεο ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο θαη ε κε ηθαλνπνηεηηθή πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. χκθσλα κε ηελ ίδηα έξεπλα, γηα πξψηε θνξά, απφ ην 1999, ηα δεκνζηεπκέλα άξζξα (Business Week, Economist, θηι.) θαηά ηνπ outsourcing, ζε 6 θνξπθαία πεξηνδηθά ζηνλ θφζκν ην 2004 ππεξέβεζαλ εθείλα ηα νπνία ην ππνζηήξηδαλ. Γηα απηφ ην ιφγν απαηηείηαη πξνζεθηηθή επηινγή ηνπ παξνρέα 3PL γηα λα επηηεπρζνχλ νη παξαπάλσ ζηφρνη-ιφγνη πνπ νδεγνχλ ζην outsourcing Γιαδικαζία Αξιολόγηζηρ/Δπιλογήρ Ζ απνθφκηζε πιενλεθηεκάησλ απφ ην outsourcing πξαγκαηνπνηείηαη κφλν φηαλ έρεη πξνεγεζεί ε ζσζηή επηινγή ηνπ θνξέα παξνρήο ππεξεζηψλ θαη ηεξνχληαη νη αξρέο ηνπ outsourcing. Ζ δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ησλ δηαζέζηκσλ 3PL παξνρέσλ ππεξεζηψλ πξνυπνζέηεη ηε δηακφξθσζε ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ έξγνπ πνπ ζα αλαηεζεί ζηνλ 3PL παξνρέα θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ηήξεζήο ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα νη πξνδηαγξαθέο απηέο ζπλίζηαηαη θαηά βάζε ζηηο πξνδηαγξαθέο ππεξεζηψλ θαη ραξαθηεξηζηηθψλ πξντφλησλ: Προδιαγραθές σπηρεζιών. Οη πξνδηαγξαθέο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ ζα πξέπεη λα αλαιπζνχλ δηεμνδηθά απφ ηελ επηρείξεζε ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ third - party έηζη ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ε πνηφηεηα ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ: Πνηνο ζα είλαη ν ρξφλνο αληαπφθξηζεο ησλ παξαγγειηψλ ησλ πειαηψλ; Θα ππάξρεη δηαθνξνπνίεζε εμππεξέηεζεο αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πειάηε; Πνηνη είλαη νη θαλφλεο απνδνρήο ησλ παξαγγειηψλ απφ ηνλ πειάηε (ν πειάηεο ζα απνδερζεί ιίγν πεξηζζφηεξν ή ιίγν ιηγφηεξν); Οη παξαδφζεηο κπνξεί λα γίλνληαη θαηά ηε δηάξθεηα φινπ ηνπ πξσηλνχ; Πφζα είλαη ηα ζεκεία δηαλνκήο (πειαηψλ) αλά πεξηνρή ; Απαηηείηαη ζπγθεθξηκέλε εκέξα παξάδνζεο κέζα ζηελ εβδνκάδα απφ ηνπο πειάηεο; Πνηνο ζα είλαη ν ηξφπνο επηθνηλσλίαο κε ηνπο πειάηεο; Πνηα ζηνηρεία πξέπεη λα δηαηεξεί ν 3PL εθ κέξνπο ηεο επηρείξεζεο γηα ηνλ έιεγρν ηεο απνηειεζκαηηθήο πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ πνπ ηνπ έρεη αλαηεζεί;

11 35 Με ηελ παξάδνζε πξντφλησλ παξαιακβάλνληαη θαη επηζηξνθέο απφ ηνπο πειάηεο; θηι. Σα παξαπάλσ νπζηαζηηθά απνηεινχλ κεξηθά απφ ηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πνιηηηθή εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ ηεο επηρείξεζεο ηα νπνία πξέπεη λα πξνδηαγξαθνχλ πξνζεθηηθά. Προδιαγραθές Χαρακηηριζηικών Προϊόνηων: ε εηαηξία 3PL πξέπεη λα γλσξίδεη ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ, ην είδνο θαη ηηο δηαζηάζεηο ηεο κνλάδαο δηαθίλεζεο (παιέηα, θηβψηην, θηι.), εηδηθέο απαηηήζεηο απνζήθεπζεο θαη δηαθίλεζεο, θαζψο θαη ηηο πξνβιεπφκελεο δηαθηλνχκελεο πνζφηεηεο, ψζηε λα ζηαζκίζεη ηηο δπλαηφηεηέο ηεο θαη λα πξνβεί ζε δέζκεπζε ηεο αλάινγεο ππνδνκήο ηνπ (π.ρ. ρψξνη ζηελ απνζήθε, θνξηεγά), ζε ρξήζε θαηάιιεισλ απνζεθεπηηθψλ ζπζηεκάησλ, ζε βειηηψζεηο, πξνζαξκνγέο ηνπ κεραλνγξαθηθνχ ηεο ζπζηήκαηνο, εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο θηι. Οη πξνδηαγξαθέο ζα πξέπεη λα πεξηγξάθνληαη κε επθξίλεηα, ψζηε λα είλαη θαηαλνεηέο απφ ηελ third party εηαηξία ε νπνία ζα πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο εμεηδηθεπκέλεο απαηηήζεηο ηνπ πειάηε - ζπλεξγάηε θαη λα δεζκεπηεί γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπο. Δπίζεο, πξέπεη λα είλαη κεηξήζηκεο, δειαδή λα ζπλδένληαη κε δείθηεο παξαγσγηθφηεηαο ηεο εκεξήζηαο δξαζηεξηφηεηαο (γξακκέο, παξαγγειίεο πνπ ζπιιέρζεθαλ, ειιείςεηο, ιάζε, δεκηέο, θ.ι.π). Tέινο, ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη νη ρσξίο πξνγξακκαηηζκφ αιιαγέο ησλ πξνδηαγξαθψλ πξνθαινχλ ιάζε θαη κείσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ θνξέα 3PL. Γηα παξάδεηγκα, αιιαγή ησλ δηαθηλνχκελσλ πνζνηήησλ ζπγθεθξηκέλσλ πξντφλησλ, κπνξεί λα απαηηεί επαλα-πξνγξακκαηηζκφ ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ησλ θνξηεγψλ, ηεο ρξήζεο ζπγθεθξηκέλνπ εμνπιηζκνχ ζηελ απνζήθε ηνπ 3PL, θηι. Αιιαγή ζηηο πξνδηαγξαθέο πνπ ηίζεληαη ζηνλ third - party ζα πξέπεη λα γίλνληαη κεηά απφ ζπκθσλία γηα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν απηέο νη πξνδηαγξαθέο ζα κπνξνχλ λα ηθαλνπνηεζνχλ. Παξάιιεια, ε επηρείξεζε δεκηνπξγεί κε κία πξψηε έξεπλα αγνξάο κία κεγάιε ιίζηα ππνςεθίσλ εηαηξηψλ γηα αλάζεζε έξγνπ, ησλ νπνίσλ ζπιιέγνληαη ηα γενικά ζηοισεία πνπ πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο: Δκπεηξία ηνπ θνξέα: Έηε πνπ παξέρεη ζρεηηθέο ππεξεζίεο Logistics, επαγγεικαηηθή εκπεηξία ησλ ζηειερψλ ηνπ. Οηθνλνκηθή επηθάλεηα: πλνιηθφο ηδίξνο, Δπελδπκέλα θεθάιαηα γηα παξνρή ππεξεζηψλ logistics, Κεξδνθνξία, Οηθνλνκηθνί δείθηεο, πλνιηθή ζηξαηεγηθή ηεο εηαηξείαο, Σάζεηο αλάπηπμεο. Πειαηνιφγην εηαηξίαο: ζρεηηθή έξεπλα γηα ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ απφ ηνλ 3PL (Σήξεζε ρξνλνπξνγξάκκαηνο, Καζπζηέξεζε εθηέιεζεο παξαγγειηψλ, Δπειημία ζε ψξεο δηαλνκήο, θηι.) θαη ηε θχζε ησλ πξντφλησλ ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ δηαρεηξίδεηαη ν 3PL. Πνηφηεηα ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ: Αλζξψπηλν δπλακηθφ, εμνπιηζκφο απνζήθεο, ζπληήξεζε εμνπιηζκνχ, ζπρλφηεηα ιαζψλ, δπλαηφηεηα εθηέιεζεο εξγαζηψλ θαηά FIFO (First-in, First-out) ή FEFO (First expired, First-out), ρεηξηζκφο επηζηξνθψλ, θηι. Οη επηζθέςεηο ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ ππνςεθίσλ ζπληζηάηαη γηα ηελ πιεξέζηεξε εηθφλα ηεο ππνςήθηαο εηαηξίαο. Υξήζε λέσλ ηερλνινγηψλ θαη πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ: Μεραλνγξαθηθά ζπζηήκαηα θαη πξνγξάκκαηα, δπλαηφηεηα real - time ελεκέξσζεο, ειεθηξνληθή αληαιιαγή δεδνκέλσλ, ηήξεζε ζηαηηζηηθψλ (management reporting).

12 36 Με βάζε ηα γεληθά ζηνηρεία ησλ ππνςεθίσλ 3PL θαη ησλ πξνδηαγξαθψλ πνπ αλαθέξζεθαλ πξνεγνπκέλσο πξαγκαηνπνηείηαη ε 1 ε αμηνιφγεζε (ζρήκα 2.6), ε νπνία θαηαιήγεη ζπλήζσο ζε 3-4 επηθξαηέζηεξνπο 3PL (μικπή λίζηα). Οη ππνςήθηνη ηεο κηθξήο ιίζηαο πξνζθαινχληαη γηα ππνβνιή πξνζθνξψλ, αθνχ πξνεγνπκέλσο ηνπο απνζηαινχλ κε ιεπηνκέξεηα νη απαηηνχκελεο πξνδηαγξαθέο ηνπ πξνο αλάζεζε έξγνπ. ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ε αμηνιφγεζε ησλ πξνζθνξψλ (2 ε αμηνιφγεζε, ζρήκα 2.6) θαη ε επηινγή ηνπ επηθξαηέζηεξνπ βάζεη ησλ γεληθψλ ζηνηρείσλ ησλ εηαηξηψλ πνπ αλαθέξζεθαλ πξνεγνπκέλσο θαη επηπξφζζεηα ησλ αθνινχζσλ: Βαζκφο ηθαλνπνίεζεο απαηηνχκελσλ πξνδηαγξαθψλ Κφζηνο αλά παξερφκελε δηαδηθαζία Πξνζθνξά ππεξεζηψλ πξνζηηζέκελεο αμίαο Τπνδνκή θνξέα (επίζθεςε ζηηο εγθαηαζηάζεηο, έιεγρνο ησλ θνξηεγψλ, θηι.) Γπλαηφηεηα επαλαδηαπξαγκάηεπζεο ησλ φξσλ ηνπ ζπκβνιαίνπ Σξφπνο Πιεξσκήο Γηάξθεηα πκβνιαίνπ ηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη ε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, αθνχ νινθιεξσζνχλ νη ηειηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηελ εηαηξεία 3PL. Πποδιαγπαθέρ Τπηπεζιών Mεγάλη λίζηα (Lo( Long list): ηοισεία Τποτηθίυν Πποδιαγπαθέρ Πποφόνηυν Πποδιαγπαθέρ Τπηπεζιών Πποδιαγπαθέρ Πποφόνηυν 1η αξιολόγηζη: Μικπή Λίζηα (Short List) Τποβολή Πποζθοπών 2η αξιολόγηζη Δπιλογή 3PL 3 θοπέα Ππόζκληζη για Τποβολή πποζθοπών Σελική Γιαππαγμάηεςζη - ςμβόλαιο σήμα Γηαδηθαζία Δπηινγήο 3PL Ζ ρξήζε third - party απινπνηεί πνιιέο δηαδηθαζίεο, φκσο ρξεηάδεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ αμηνιφγεζε, παξαθνινχζεζε θαη ζηνλ έιεγρν ηνπ. Ο third - party Logistics provider έξρεηαη πνιιέο θνξέο ζε επαθή κε ηνλ πειάηε, ζπρλφηεξα απφ φηη ε ίδηα ε εηαηξεία. πλεπψο, ε θαθή πξνζθνξά ππεξεζηψλ απφ έλαλ 3PL νπζηαζηηθά θαη άκεζα βιάπηεη ηελ εηθφλα ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά θαη έηζη ε αμηνιφγεζε θαη έιεγρνο ηνπο ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε πνηφηεηα ηεο ππεξεζίαο πνπ έρεη πξνδηαγξαθεί απφ ηελ επηρείξεζε είλαη θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο. Ζ επηρείξεζε κπνξεί νπζηαζηηθά λα απαιιάζζεηαη απφ ηηο δηαδηθαζίεο απνζήθεπζεο θαη δηαλνκήο αιιά ε δηνίθεζή ηεο ζίγνπξα δελ απαιιάζζεηαη

13 37 απφ ηνλ έιεγρν θαη ηελ αμηνιφγεζε ηνπο. Ζ ζπλεπαγφκελε αχμεζε ηνπ θφζηνπο ηεο δηνίθεζεο κπνξεί κάιηζηα λα μεπεξάζεη ηηο εμνηθνλνκήζεηο πνπ πξνθχπηνπλ ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο, γη απηφ απαηηείηαη εμ αξρήο νινθιεξσκέλε κειέηε γηα ην ηη πξαγκαηηθά ζεκαίλεη ε αλάζεζε ζε ηξίηνπο γηα ηελ επηρείξεζε. Ο ζπλερήο έιεγρνο ηεο απφδνζεο ηνπ 3PL πξέπεη λα ζεκειηψλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο δείθηεο παξαγσγηθφηεηαο νη νπνίνη αληηπαξαηίζνληαη κε ηνπο ζηφρνπο πνπ έρνπλ πξνδηαγξαθεί απφ ηελ επηρείξεζε. Γηα παξάδεηγκα, ηέηνηνη δείθηεο είλαη ην % ησλ παξαγγειηψλ πνπ ηθαλνπνηνχληαη ζηνλ ρξφλν πνπ απαηηεί ν πειάηεο, ην % ησλ επηζηξεθφκελσλ πξντφλησλ ζην ζχλνιν απηψλ πνπ απεζηάιζεθαλ, θηι. Σα ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο (Information Systems) δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα θαηαγξαθήο, παξαθνινχζεζεο θαη απνζήθεπζεο ησλ ζηνηρείσλ απηψλ πνπ είλαη ζεκαληηθά γηα ηελ απνηχπσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ εξγαζηψλ πνπ δηεθπεξαηψλεη έλαο 3PL Logistics και Μεηαθοπέρ Οη κεηαθνξέο απνηεινχλ, φπσο έρεη πξναλαθεξζεί, κηα απφ ηηο θχξηεο δηαδηθαζίεο ησλ Logistics. Γίλνπλ ηε δπλαηφηεηα κεηαθίλεζεο ησλ πξψησλ πιψλ θαη ησλ ηειηθψλ πξντφλησλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ θφκβσλ ησλ θαλαιηψλ δηαλνκήο (ζρήκα 2.1). Ζ κειέηε ηνπ κεηαθνξηθνχ πξνβιήκαηνο πξέπεη λα είλαη ζπλερήο, θαζφηη ζηνλ ηνκέα απηφ ζπληειείηαη ξαγδαία ηερλνινγηθή πξφνδνο, ψζηε λα γίλεηαη ιφγνο γηα επαλάζηαζε ησλ κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ. Σν κεηαθνξηθφ θαζαπηφ, αλαθέξακε ήδε φηη ζπλδέεηαη ζηελά κε φιεο ηηο ππφινηπεο δηαδηθαζίεο ηεο ζχγρξνλεο επηρείξεζεο, φπσο ηηο πξνκήζεηεο, ηελ απνζήθεπζε, ηελ παξαγσγή (αλ πξφθεηηαη γηα κεηαπνηεηηθή επηρείξεζε), θαη απηφ πνπ ελδηαθέξεη είλαη ε θαζαξή επίδξαζε ζην ζπλνιηθφ θφζηνο, ζηηο επηδφζεηο θαη ινηπνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο. Έρεη ήδε επηζεκαλζεί ε αλάγθε γηα ζπλερή παξαθνινχζεζε θαη κειέηε ησλ ξαγδαίσλ αιιαγψλ πνπ ζπληεινχληαη ζην κεηαθνξηθφ ηνκέα θαη ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηηο επηινγέο ηξφπνπ θαη κέζσλ κεηαθνξάο, θηι. Υξήζηκν είλαη ηψξα λα ζηξαθεί ην ελδηαθέξνλ καο ζην φηη ην κεηαθνξηθφ βξίζθεηαη ζην επίθεληξν ηνπ πιέγκαηνο ησλ δηαθφξσλ δηαδηθαζηψλ ζε αιιειεμάξηεζε, πνπ ζπλαπνηεινχλ ζπληζηψζεο ηεο ιεγφκελεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο (supply chain) ηεο επηρείξεζεο. Γεγνλφο είλαη φηη απφ ηηο αξρέο ηεο εκπνξηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ν άλζξσπνο, αληηκεηψπηζε έληνλα ην ρσξν-ρξνληθφ πξφβιεκα ηεο απφζηαζεο κεηαμχ παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο, σο πξφβιεκα κεηαθνξψλ θαη απνζήθεπζεο, ψζηε λα αληηκεησπηζηνχλ νη δηαρξνληθέο αλάγθεο ζε πξψηεο χιεο θαη αγαζά, θαζψο θαη ε ζπληήξεζή ηνπο. Ζ αλππαξμία αλεπηπγκέλσλ ζπζηεκάησλ κεηαθνξψλ θαη απνζήθεπζεο, πεξηφξηδε ηελ δηαθίλεζε ησλ αγαζψλ, αλαγθάδνληαο ηνπο παξαγσγνχο αιιά θαη ηνπο θαηαλαισηέο λα δνπλ επί καθξφλ πιεζίνλ ησλ ηφπσλ παξαγσγήο, θαηαλαιψλνληαο πεξηνξηζκέλεο πνζφηεηεο πξντφλησλ θαη ζπγθξαηψληαο ηελ νηθνλνκηθή πξφνδν θαη ην βηνηηθφ επίπεδν ησλ Λαψλ. Απηφ ζπλεηέιεζε ζην λα γίλεη βαζκηαία εθηθηφο ν γεσγξαθηθφο δηαρσξηζκφο κεηαμχ παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο, κε άιια ιφγηα ν ηφπνο παξαγσγήο ζηγά-ζηγά λα κπνξεί λα είλαη καθξηά απφ ηνλ ηφπν πνπ δηακέλνπλ νη θαηαλαισηέο θαη δηαζέηνληαη ηα πξντφληα. Έηζη ζήκεξα επηιέγεηαη ν ηφπνο εγθαηάζηαζεο ησλ επηρεηξήζεσλ, κε θξηηήξην ηελ κεγαιχηεξε απνδνηηθφηεηα, ιφγσ δηαζεζηκφηεηαο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ηεο επθνξίαο ηνπ εδάθνπο, θηι., κε ζθνπφ ηε αχμεζε ηεο παξαγσγήο θαη ηεο παξαγσγηθφηεηαο. Σα παξαπάλσ απνηεινχλ ζεκαληηθά εξσηήκαηα ηεο γεσγξαθίαο ησλ κεηαθνξψλ θαη έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξεο ελαιιαθηηθέο δπλαηφηεηεο θαη ζπλδπαζκνί, κε αληίζηνηρεο ξνέο αλζξψπσλ θαη πιηθψλ πξντφλησλ θαη κεηαθνξηθά ππνζπζηήκαηα. Απηά έρνπλ πξναγάγεη ηελ αληίιεςε ηεο έληαμεο ηνπ κεηαθνξηθνχ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία κε

14 38 ηελ επξεία έλλνηα ηνπ φξνπ θαη αλάινγα κεηαθνξηθά θαλάιηα θαη θφκβνπο δηαλνκήο. Ηζηνξηθφ ζηαζκφ ζηελ πξφνδν θαη κεηεμέιημε ζην ζέκα ηεο έληαμεο ηνπ κεηαθνξηθνχ ζην θχθισκα ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ, ππήξμε πην ζπγθεθξηκέλα απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, ε ξηδηθή αιιαγή ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο ζε επίπεδν Υσξψλ- Μειψλ ηνπ ΟΟΑ, πνπ έκεηλε γλσζηή σο κεγάιε έθξεμε (big-bang). Γηφηη, απηή ήηαλ ε αθεηεξία ηεο δηακφξθσζεο ελφο λένπ ηνπίνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη λέσλ ηερλνινγηψλ, κε ηελ ξαγδαία πξφνδν πνπ ζπληειέζηεθε παξάιιεια ζηελ ιεγφκελε Πιεξνθνξηθή Σερλνινγία (Information Technology: IT). ήκεξα, ν ςπεύθςνορ Logistics ζσεηικά με ηιρ μεηαθοπέρ: Απνθαζίδεη γηα ηνπο θφκβνπο πνπ ζα ζπλδένπλ ηηο δηάθνξεο δηαδξνκέο ζηελ πνξεία ησλ αγαζψλ (δπομολόγηζη), κε ζηφρν ηελ νκαιή δηέιεπζε απφ ηνλ θφκβν, ρσξίο νπξέο αλακνλήο, θαζπζηεξήζεηο, θηι. Δπηιέγεη ηα θαηάιιεια μεηαθοπικά μέζα, κε βάζε δηάθνξα θξηηήξηα (ηαρχηεηα, θφζηνο, δηαζεζηκφηεηα, θηι.). Φξνληίδεη γηα ηελ αζθάλεια ηων μεηαθοπών. ρεδηάδεη ην ζχζηεκα μεηάδοζηρ πληποθοπιών, ζρεηηθά κε ην κεηαθνξηθφ έξγν (ελεκέξσζε ησλ πειαηψλ, ελεκέξσζε απφ ηνπο πξνκεζεπηέο, θηι.) Σα δηάθνξα κέζα κεηαθνξάο σο ππνδνκή (infrastructure), έρεη γίλεη επξχηεξα απνδεθηφ φηη απνηεινχλ θξνληίδα ησλ Κξαηψλ, θαη ζε επίπεδν αηφκσλ θαη επηρεηξεκαηηθψλ κνλάδσλ, ππάξρεη ζέκα επηινγήο κεηαμχ ησλ δηαζέζηκσλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ, κε θξηηήξηα ηνπο ζηφρνπο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ (κεγηζηνπνίεζε ηεο ρξεζηκφηεηαο ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ, ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, ηεο ζέζεο ζηελ αγνξά, ηεο θεξδνθνξίαο ηεο επηρείξεζεο, θηι). Τπάξρνπλ δηάθνξα (ππν)ζπζηήκαηα κεηαθνξψλ, φπσο ιέγνληαη. Σα θπζηθά ζηνηρεία ελφο ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ είλαη, ζε επίπεδν ππνδνκήο, ηα δίθηπα κεηαθνξψλ, νη θφκβνη θαη ηα κεηαθνξηθά κέζα. Ζ ππνδνκή ησλ κεηαθνξψλ (νδνί, ιηκέλεο, αεξνδξφκηα, ζηδεξφδξνκνη) είλαη επζχλε ηνπ Κξάηνπο (θεληξηθνχ, πεξηθεξεηαθνχ, ή ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο), ιφγσ γεληθήο αλαγλσξηζηκφηεηαο ηεο θνηλσληθήο απνζηνιήο ησλ κεηαθνξψλ. Παξαθάησ πξφθεηηαη λα αζρνιεζνχκε κε ηελ ππνδνκή θαη ηδίσο κε ηελ αιιειεμάξηεζε ησλ κεηαθνξψλ κε ηηο ππφινηπεο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο, ζηα πιαίζηα ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο. Δίλαη δπλαηφλ λα δηαρσξίζνπκε ηνπο δηαχινπο κέζα απφ ηνπο νπνίνπο γίλεηαη δηέιεπζε ησλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο : 1) ηνπο θπζηθνχο δηαχινπο (π.ρ. πνηάκηα) 2) ηνπο ηερλεηνχο βειηησκέλνπο θπζηθνχο δηαχινπο (π.ρ. ιηκάληα) θαη 3) ηνπο ακηγψο ηερλεηνχο δηαχινπο (δξφκνη). Κφκβνη είλαη ηα ζεκεία φπνπ δηαζηαπξψλνληαη δηάθνξνη δίαπινη ζπγθνηλσληψλ ή ηεξκαηίδεηαη έλα δίθηπν κεηαθνξάο θαη μεθηλάεη έλα άιιν. Έλαο θφκβνο πξέπεη λα εμππεξεηεί ηξεηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο: Να επηηξέπεη ηελ πξφζβαζε ζε νρήκαηα πνπ θηλνχληαη ζηηο δηειεχζεηο πνπ θαηαιήγνπλ ζηνλ θφκβν ή πνπ δηέξρνληαη απφ απηφλ αιιάδνληαο θαηεχζπλζε. Να δηεπθνιχλεη ηηο δηακεηαθνκίζεηο κεηαμχ κέζσλ πνπ θηλνχληαη ζηελ ίδηα ή ζε δηαθνξεηηθή δηαδξνκή. Να δηαηεξεί θαη λα δηεπθνιχλεη ηε ξνή ησλ εκπνξεπκάησλ. Σα κεηαθνξηθά κέζα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε δηαθίλεζε αγαζψλ θαη πξνζψπσλ: απηνθίλεηα, θνξηεγά, ηξέλα, αεξνπιάλα, πινία ή θαη αθφκα δηαζηεκφπινηα. Με ηα κεηαθνξηθά κέζα πξαγκαηψλεηαη ηαρχηεηα, πνηφηεηα αιιά θαη πνζφηεηα, πνπ δηεπθνιχλνληαη κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ Logistics, ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ ηνκέα ηεο απνζήθεπζεο. Ο ηνκέαο ησλ κεηαθνξψλ έρεη ζθνπφ ηελ κεγηζηνπνίεζε ηεο αλζξψπηλεο ηθαλνπνίεζεο, κε κεηαθίλεζε πφξσλ θαη πξντφλησλ απφ ηνλ ηφπν ηεο παξαγσγήο ζηνλ ηφπν θαηαλάισζεο. Ζ θχξηα ιεηηνπξγία ησλ κεηαθνξψλ

15 39 είλαη δειαδή λα γεθπξψζνπλ ην γεσγξαθηθφ ράζκα κεηαμχ ηεο πξνζθνξάο ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ απφ ηε κηα θαη ηεο δήηεζεο ησλ θαηαλαισηψλ απφ ηελ άιιε. Με ηελ ξαγδαία αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ησλ κεηαθνξψλ, έρεη δηακνξθσζεί κία δηεζλήο ηάζε ππνθαηάζηαζεο ησλ πνιιψλ απνζεθψλ, κε έλα (ππν)ζχζηεκα κεγάισλ πεξηθεξεηαθψλ απνζεθψλ, φπσο πξναλαθέξζεθε, παξάιιεια κε ηελ αλάπηπμε επέιηθηνπ δηθηχνπ κεηαθνξψλ θαη δηαλνκήο. Σα δίθηπα δηαλνκήο απνηεινχλ ηηο αξηεξίεο κηαο επηρείξεζεο γηα ηελ ζπλερή θαη επηηπρεκέλε ηξνθνδνζία ηεο αγνξάο κε θαηαλαισηηθά πξντφληα. Όζν θαη αλ θαίλεηαη απίζαλν, νη εμαγνξέο ησλ επηρεηξήζεσλ έρνπλ θχξην ζηφρν ηελ εμαγνξά ησλ δηθηχσλ κεηαθνξψλ θαη δηαλνκήο ηνπο. Σα δίθηπα δηαλνκήο έρνπλ απνθηήζεη κεγάιε βαξχηεηα γηα ηελ επηβίσζε ηεο επηρείξεζεο θαη ηελ αχμεζε ηεο θεξδνθνξίαο ηεο. ήκεξα, πνπ νη απαηηήζεηο ηεο αληαγσληζηηθήο αγνξάο επηβάινπλ ρακειφ θφζηνο εμππεξέηεζεο θαη πςειή θάιπςε ησλ αλαγθψλ ησλ πειαηψλ, ηα νξγαλσκέλα δίθηπα κεηαθνξψλ θαη δηαλνκήο, πξνζθέξνπλ απνηειεζκαηηθέο ιχζεηο. Δίλαη εθνδηαζκέλα θαη ιεηηνπξγνχλ κε ζχζηεκα on-line, ψζηε λα κπνξνχλ άκεζα λα ηηκνινγνχλ ηνλ ηειηθφ πειάηε-θαηαλαισηή κέζσ ηεξκαηηθψλ, λα δηαρεηξίδνληαη ηα απνζέκαηα ηεο απνζήθεο αλά θαηεγνξία, είδνο, θσδηθφ, παξαγγειία θ.ι.π. Σα κεραλνγξαθηθά πξνγξάκκαηα παξέρνπλ ζήκεξα κεγάιεο δπλαηφηεηεο ζηε δηαρείξηζε ησλ Logistics, ψζηε λα επεμεξγάδνληαη πνιχπινθεο δηαδηθαζίεο θαη λα παξαθνινπζνχληαη ζπλερψο ηα νηθνλνκηθά κεγέζε ηεο επηρείξεζεο, βάζεη ησλ δηαθφξσλ επηκέξνπο κεηαβιεηψλ θαη παξακέηξσλ. Δπεηδή ε κεηαθνξηθή δηαδηθαζία απαηηεί ρξφλν, είλαη απαξαίηεην ηα κεηαθεξφκελα αγαζά λα απνζεθεπηνχλ γηα λα πξνζηαηεπηνχλ θαη λα ζπληεξεζνχλ. Σν θεληξηθφ δήηεκα πνπ ηίζεηαη ζηηο κέξεο καο ζην θιάδν ησλ κεηαθνξψλ, είλαη ε αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο, κε ζηφρν ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο αλά κνλάδα πξντφληνο ή ππεξεζίαο πνπ κεηαθέξεηαη. ε απηφ ζπκβάιιεη απνηειεζκαηηθά ε επηζηήκε ησλ Logistics κε ηελ έληαμε ηεο δηαδηθαζίαο κεηαθνξάο ζηελ εθνδηαζηηθή αιπζίδα. Δπηπξφζζεηα, κε ηε βνήζεηα εξγαιείσλ ηεο πιεξνθνξηθήο εμαζθαιίδεηαη νκαιφηεξε, ηαρχηεξε, νηθνλνκηθφηεξε, θηιηθφηεξε ζην πεξηβάιινλ ξνή θίλεζεο ησλ αγαζψλ, γλσζηή δηεζλψο κε ηνλ φξν distribution Λοιπέρ Γιαδικαζίερ Logistics Αγορές - Προμήθειες Ο φξνο αγνξά έρεη πνιιέο ηδηφηεηεο θαη ρξήζεηο, πεξηέρνληαο πνιιά ζηνηρεία: σο ζεζκφο, ζχζηεκα θαη ηξφπνο ζπλαιιαγψλ, κεραληζκφο ηηκψλ κε ζπλάληεζε ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο, λνκηθφ πιαίζην ησλ ζπκβάζεσλ πνπ ζπλάπηνληαη, θηι. Οη αγνξέο δηεπθνιχλνπλ ηελ πξνκήζεηα αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ ζην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο, ζε αληαγσληζηηθά πιαίζηα θαη ζπλζήθεο, πξνο φθεινο ησλ θαηαλαισηψλ. ηα πιαίζηα απηά ην ηκήκα ησλ Πξνκεζεηψλ, πνπ ζηηο ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο ππάγεηαη ζηε Γηεχζπλζε Δθνδηαζκνχ ή Logistics, θαιείηαη λα δψζεη απαληήζεηο ζε κηα ζεηξά απφ εξσηήκαηα, φπσο: Πφηε θαη πφζν ζα αγνξάζεη ε επηρείξεζε; Θα πξέπεη ε επηρείξεζε λα παξάγεη ε ίδηα ή λα πξνκεζεχεηαη ελδηάκεζα ή ηειηθά πξντφληα; Αλ πξφθεηηαη λα αγνξάζεη, πνηνλ πξνκεζεπηή θαη κε πνηα θξηηήξηα ζα ηνλ επηιέμεη; Δίλαη ε ηηκή ην κφλν θξηηήξην κε ην νπνίν ζα πξέπεη λα παίξλνληαη νη απνθάζεηο αγνξψλ; Πψο αμηνινγνχληαη νη πξνκεζεπηέο; Πνηνη θαλφλεο δενληνινγίαο πξέπεη λα δηέπνπλ ηηο ζρέζεηο ηεο επηρείξεζεο κε ηνπο πξνκεζεπηέο; θηι.

16 40 ηα πνιχπινθα πξνβιήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ, δελ ππάξρνπλ εχθνιεο απαληήζεηο θαη άκεζεο ιχζεηο. Γηα ην ιφγν απηφ είλαη απαξαίηεην λα έρνπλ επεμεξγαζηεί ελαιιαθηηθέο πξνηάζεηο, ψζηε λα ιχλνληαη θαιχηεξα ή λα πεξηνξίδνληαη ηα δηάθνξα πξνβιήκαηα. Γη απηφ ρξεηάδεηαη ζπλεξγαζία θαη ελεξγφο ζπκκεηνρή ησλ ππεπζχλσλ ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ θαη δηαδηθαζηψλ ηεο επηρείξεζεο. Π.ρ., ηα εξσηήκαηα ηνπ ηκήκαηνο Logistics ζρεηηθά κε ηηο πξνκήζεηεο, δελ ηειεηψλνπλ κε ηελ επηινγή πξνκεζεπηψλ, αιιά ζπλερίδνληαη κε ηελ παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ επηδφζεψλ ηνπο. Απηφ είλαη θαζνξηζηηθφ γηαηί ε κε απζηεξή ηήξεζε ησλ πξνδηαγξαθψλ, πξνθαιεί δηαηαξαρέο ζε νιφθιεξε ηελ ΔΑ θαη νδεγεί ζηελ αλάγθε αλαζρεδηαζκνχ, ιφγσ θηλδχλσλ απψιεηαο πειαηψλ απφ θαζπζηεξήζεηο εθηέιεζεο παξαγγειηψλ ή αλαγθάδεη ηελ επηρείξεζε λα δηαηεξεί πςειφηεξα απνζέκαηα αζθαιείαο. Δπνκέλσο, πξέπεη λα εμεηαζηεί αλ ηπρφλ θαζπζηεξήζεηο νθείινληαη ζηνλ πξνκεζεπηή ελφο πξντφληνο ή ζην ζχζηεκα ησλ κεηαθνξψλ πνπ έρεη επηιεγεί. Έλα θξηηήξην ζηελ αμηνιφγεζε ησλ πξνκεζεπηψλ είλαη ινηπφλ ε ηαρχηεηα κε ηελ νπνία κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ν πξνκεζεπηήο, ζηελ επνρηθφηεηα ή ζε κηα πηζαλή αχμεζε ηεο δήηεζεο ή ζπληφκεπζε ηνπ ρξφλνπ παξάδνζεο ή αιιαγή ηεο ηερληθήο ππνζηήξημεο ή έγθαηξεο πξνεηδνπνίεζεο γηα αιιαγέο ζηηο ηηκέο θαζψο θαη άιια. Γεληθφηεξα, ζηελ επηινγή πξνκεζεπηψλ βνεζάεη ε χπαξμε πηζηνπνηεηηθνχ πνηφηεηαο ISO (Ηnternational Standards Organization) γηα ηα παξερφκελα πξντφληα ή/θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ νη πξνκεζεπηέο. Αποθήκεσζη Καζνξηζηηθφο ινηπφλ παξάγσλ επηηπρίαο ησλ ζηφρσλ κηαο επηρείξεζεο έρεη αλαδεηρζεί ην κεηαθνξηθφ ζχζηεκα ζε αιιειεμάξηεζε κε ηελ απνζήθεπζε (warehousing) θαη ν ζπληνληζκφο ηεο δηαρείξηζήο ηνπο. Μηα απνζήθε γηα λα εθιεθζεί σο νξγαλσκέλε θαη ζχγρξνλε, πξέπεη λα είλαη δπλαηφ λα αληαπνθξηζεί ζηηο παξαθάησ ελέξγεηεο θαη απαηηήζεηο: ηελ παξαιαβή ησλ πξνκεζεπνκέλσλ εκπνξεπκάησλ. ηελ ηνπνζέηεζε ησλ εκπνξεπκάησλ εληφο ηεο απνζήθεο. ηε ζσζηή θχιαμε θαη δηαηήξεζή ηνπο. ηε γξήγνξε αλεχξεζή ηνπο γηα ηελ εθηέιεζε ησλ παξαγγειηψλ. ηελ παξαθνινχζεζε ησλ ππφινηπσλ αλά θσδηθφ, είδνο, παξαγγειία θ.ι.π. ηελ εμαγσγή ησλ εκπνξεπκάησλ θαη ηελ πξνεηνηκαζία ηεο δηαλνκήο ηνπο. Οη δπλαηφηεηεο ησλ παξαπάλσ είλαη ζέκα ζσεδιαζμού ηεο απνζήθεπζεο. Απηφο δηαθνξνπνηείηαη βάζεη ηεο θχζεσο ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ ζα δερζνχλ (εππαζή, ςπγεία, πγξά ζε δεμακελέο, εχθιεθηα, δηαβξσηηθά, ξαδηελεξγά εκπνξεχκαηα θ.ι.π.), ησλ ζρεδηαδφκελσλ πνζνηήησλ θαη ησλ απνζεθεπηηθψλ ζπζηεκάησλ πνπ ζα επηιεγνχλ. Ζ απνζήθεπζε εκπνξεπκάησλ πξέπεη λα ιάβεη ππ φςηλ ηεο φινπο απηνχο ηνπο παξάγνληεο θαη ζπγρξφλσο λα είλαη ζε ζέζε λα εθνδηάδεη άκεζα ηελ αιπζίδα κεηαθνξάο, κε εκπνξεχκαηα, ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο. Τπάξρνπλ νξηζκέλνη γενικόηεποι κανόνερ πνπ δηέπνπλ ηελ ζχγρξνλε απνζήθε, φπσο θαη δηάθνξνη ηχπνη θαη κέζνδνη απνζήθεπζεο, πνπ θαιχπηνπλ ζήκεξα ηε δηαρείξηζε, Logistics, αλά παιέηα, ηεκάρην, ιίηξν θ.ι.π. πάληα κε ηνλ αλαγθαίν εμνπιηζκφ ξαθηψλ, κεραλεκάησλ αλπςσηηθψλ, εηδηθψλ ξάκπσλ αιιά θαη ζπζηεκάησλ ξνκπνηηθήο γηα ιεπηέο θαη εμεηδηθεπκέλεο εξγαζίεο (εηθ.2.1). Δπίζεο, ππάξρνπλ κεραλνγξαθηθά ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ησλ απνζεθεπηηθψλ ζέζεσλ ηεο απνζήθεο, γηα ηελ επίηεπμε ηαρχηεηαο, αθξίβεηαο θαη θαιχηεξεο εθκεηάιιεπζεο ηνπ ρψξνπ.

17 41 Δικ. 3.1 Ράθηα γηα απνζήθεπζε πξντφλησλ εληφο απνζεθεπηηθνχ θέληξνπ Ζ αιιειεμάξηεζε κεηαμχ ηεο απνζεθεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαη ηνπ κεηαθνξηθνχ πξνβιήκαηνο, έρεη αιιάμεη ξηδηθά ζήκεξα, κε ηε ξαγδαία αλάπηπμε ησλ κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ. Δηδηθφηεξα, έρεη αιιάμεη ξηδηθά ην ηνπίν ηεο απνζεθεπηηθήο δηαδηθαζίαο ησλ επηρεηξήζεσλ ζε δηεζλέο επίπεδν. Πην ζπγθεθξηκέλα, έρεη δηακνξθσζεί κηα ηάζε δεκηνπξγίαο μεγάλυν αποθηκεςηικών κένηπυν πνπ εμππεξεηνχλ ηηο αλάγθεο εθηεηακέλεο γεσγξαθίαο, καθξηά απφ ηα ζεκεία πψιεζεο. Με απηφ ηνλ ηξφπν θαηαξγνχληαη νη πιενλάδνπζεο πιένλ απνζήθεο θαη ην κεγάιν θφζηνο δηαηήξεζήο ηνπο. Έλαο αθφκε παξάγσλ πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ απνζεθεπηηθή ιεηηνπξγία είλαη ε εποσικόηηηα θαη νη δηαθπκάλζεηο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο. Έηζη, απνζήθεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ γηα ηνπο παξαθάησ ιφγνπο : Γηα απνζήθεπζε πξψησλ πιψλ πνπ πξννξίδνληαη γηα παξαγσγή. Γηα απνζήθεπζε έηνηκσλ πξντφλησλ. Γηα δεκηνπξγία απνζέκαηνο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί ζαλ αζθάιεηα ζε πεξίπησζε παχζεο ηεο παξαγσγήο. Γηα εμππεξέηεζε επνρηαθήο πξνζθνξάο ή δήηεζεο. Γηα λα επηηεπρζεί άλνηγκα ζε αγνξέο κε θαιχηεξνπο φξνπο. Γηα λα εμππεξεηεζνχλ δηάθνξα ζηάδηα ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο απνζεθεχνληαο ελδηάκεζα πξντφληα. Γηα λα επηηεπρζνχλ νηθνλνκηθφηεξεο πξνκήζεηεο. Διατείριζη Αποθεμάηων Σα αποθέμαηα (inventories) αληηπξνζσπεχνπλ κηα πνιχ ζεκαληηθή ρξήζε θεθαιαίνπ θαηά ηε ξνή ησλ πξντφλησλ απφ ηελ παξαγσγή ζηελ θαηαλάισζε. Ζ ζσζηή δηαρείξηζή ηνπο έρεη σο ζηφρν ηε δηαηήξεζή ηνπο ζε εθείλν ην χςνο, πνπ ζα εμαζθαιίδεηαη ην επηζπκεηφ επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ, ψζηε λα ειαρηζηνπνηεζνχλ ηα άκεζα θαη έκκεζα θφζηε πνπ ζρεηίδνληαη κε απηά. Σα θχξηα ζηνηρεία πνπ θαζνξίδνπλ ην επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ είλαη: 1) ε δηαζεζηκφηεηα ησλ απνζεκάησλ 2) ε ηαρχηεηα εθηέιεζεο ησλ παξαγγειηψλ θαη 3) ε ηθαλφηεηα παξνρήο πιεξνθνξηψλ ζην ζηάδην πνπ βξίζθεηαη ε παξαγγειία. To ζχζηεκα Logistics ζεσξείηαη θαη αξρήλ επηηπρέο, φηαλ εμαζθαιίδεη ην επηζπκεηφ επίπεδν εμππεξέηεζεο κε ην ειάρηζην δπλαηφ χςνο απνζεκάησλ ζε φια ηα επίπεδα (ζηάδηα). Mε ζθνπφ ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ απνζεκάησλ ζε θάζε θάζε ηεο παξαγσγήο θαη θαηά ζπλέπεηα γηα ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο, έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξεο ηερληθέο δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζε:

18 % αξίαρ επί ζςνολικών αγοπών ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΣΩΝ ΜΕΣΑΦΟΡΩΝ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 42 α) κειέηε ηεο κεηαβιεηφηεηαο ηεο δήηεζεο θαη ησλ ρξφλσλ παξάδνζεο (lead time) πξνζπαζψληαο λα δηαρεηξηζηνχκε ηα απνζέκαηα φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα. Ζ κειέηε απηή δηεπθνιχλεηαη απφ ηελ αλάιπζε ABC ησλ απνζεκάησλ, πνπ αθνξά ηελ ηαμηλφκεζε ησλ πξντφλησλ ζε θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ηελ ηαρχηεηα θίλεζήο ηνπο, δειαδή κε ηελ δήηεζε ηνπο ζε θαζνξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα (ηαρπθίλεηα Α θαηεγνξία, κέζεο ηαρχηεηαο Β θαηεγνξία, βξαδπθίλεηα C θαηεγνξία). β) ππνινγηζκφ, ζεσξψληαο ηε δήηεζε γλσζηή, ησλ απαηηήζεσλ ησλ πιηθψλ, γλσζηφ ζαλ Μaterial Requirement Planning (MRP), ην νπνίν εληάζζεηαη ζην γεληθφηεξν πξνγξακκαηηζκφ ηεο παξαγσγήο, γλσζηφ ζαλ Master Production Schedule (MPS). Ζ δήηεζε ηνπ απνζέκαηνο αληαλαθιά ηελ «θίλεζε» ηνπ εληφο ησλ απνζεθεπηηθψλ ρψξσλ, ε νπνία πξέπεη λα αλαιχεηαη ζε φξνπο πνζνηηθνχο γηα λα δηαρσξίδνληαη ηα πξντφληα ζε θαηεγνξίεο : ηαρπθίλεηα πξντφληα (θαηεγνξία Α), κεζαίαο ηαρχηεηαο (θαηεγνξία Β) θαη βξαδπθίλεηα (θαηεγνξία C). Σα ηαρπθίλεηα πξντφληα αληηπξνζσπεχνπλ πεξίπνπ ην 20% ηνπ ζπλφινπ ησλ θσδηθψλ πνπ θηλεί ε επηρείξεζε θαη ηα νπνία αληηζηνηρνχλ πεξίπνπ ζην 80% ηεο ζπλνιηθήο δηαθηλνχκελεο πνζφηεηαο (π.ρ. ζε ηεκάρηα) φισλ ησλ θσδηθψλ, ζχκθσλα κε ηνλ λφκν Pareto. 120 Νόμος Pareto Α Β Γ % κυδικών επί ζςνόλος κυδικών Οη βαζηθέο εθαξκνγέο ηεο αλάιπζεο απηήο αθνξνχλ: 1. ην ζρεδηαζκφο ησλ πξνκεζεηψλ : κεγαιχηεξε πξνζνρή ζηε δηαζεζηκφηεηα ησλ πξντφλησλ ηεο θαηεγνξίαο Α (πηζαλφλ κε κεγαιχηεξα απνζέκαηα αζθαιείαο) 2. Πνηνηηθφο Έιεγρνο : Μεγαιχηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηνλ πνηνηηθφ έιεγρν ησλ πξντφλησλ Α 3. ρσξνηαμηθή ηνπο δηάηαμε ζηελ απνζήθε. Α πξντφλ ζεκαίλεη κεγάιεο πσιήζεηο κεγάιε ηαρπθηλεζηκφηεηα ζπρλέο κεηαθηλήζεηο ζηελ απνζήθε (παξαιαβήηαθηνπνίεζε, picking), πνπ ζεκαίλεη φηη γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ απνζηάζεσλ κέζα ζηε απνζήθε (θφζηνο πξνζσπηθνχ, ηαρχηεηα ζπιινγήο παξαγγειηψλ) ηνπνζεηνχκε ηα Α θνληά ζηελ είζνδν θαη έμνδν ηεο απνζήθεο Ζ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ γίλεηαη πνιχπινθε αιιά θαη αθφκα πην ζεκαληηθή φζν κεγαιχηεξνο είλαη ν αξηζκφο ησλ ζεκείσλ πψιεζεο ιφγσ ηεο απαίηεζεο δηαζεζηκφηεηαο πξντφλησλ κέζσ εχξπζκεο αλαηξνθνδνζίαο ησλ ζεκείσλ πψιεζεο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ζχγρξνλα δηθηπαθά ζπζηήκαηα πιεξνθνξηθήο, ζε ζπλδπαζκφ κε νξγαλσκέλα δίθηπα δηαλνκήο. ρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε απνζεκάησλ εξσηήκαηα είλαη: «Πφζεο κνλάδεο ζα παξαγγειζνχλ απφ θάζε πξντφλ πνπ ρξεηάδεηαη»; «πφηε ζα πξέπεη λα γίλνπλ νη παξαγγειίεο»;. Με άιια ιφγηα, πφζν, πνηα πνζφηεηα θαη πφηε, δειαδή, ζε πνηα ρξνληθή ζηηγκή ζα απνζηαινχλ νη παξαγγειίεο πξνο ηνλ(νπο) πξνκεζεπηή(έο). ηα εξσηήκαηα απηά πξνζπαζεί λα δψζεη ηελ θαιχηεξε δπλαηή («άξηζηε») ιχζε ε ιεηηνπξγία ηεο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ. Ζ εμεχξεζε ηνπ «άξηζηνπ χςνπο απνζεκάησλ», είλαη έλα πνιχ

19 43 δχζθνιν πξφβιεκα, ην νπνίν φκσο απαηηεί άκεζε θαη απνηειεζκαηηθή ιχζε, δηφηη επεξεάδεη άκεζα ην θφζηνο ζηελ επηρείξεζε θαη ηελ εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ. ηόσορ είναι η εξιζοππόπηζη μεηαξύ ηυν ςτηλών και σαμηλών αποθεμάηυν ιακβάλνληαο ζνβαξά ππφςε φηη ε αχμεζε ηνπ απνζέκαηνο ζεκαίλεη: Αχμεζε δηαζεζηκφηεηαο, πνπ ζπλεπάγεηαη ηθαλνπνίεζε ησλ πεξηζζνηέξσλ αλαγθψλ ηνπ ζπλφινπ ησλ πειαηψλ ζην ρξφλν πνπ επηζπκνχλ Πηζαλή εμνηθνλφκεζε θφζηνπο αγνξάο (θζελφηεξεο αγνξέο ιφγσ εθπηψζεσλ απφ ηνπο πξνκεζεπηέο) Πηζαλέο εμνηθνλνκήζεηο απφ κειινληηθή αχμεζε ηηκήο (αγνξέο κεγάισλ πνζνηήησλ πην γξήγνξα) Μείσζε θφζηνπο αλαπαξαγγειηψλ ιφγσ ηεο κείσζεο ηνπ αξηζκνχ παξαγγειηψλ ζηνπο πξνκεζεπηέο αιιά επίζεο θαη : Αχμεζε ηνπ θφζηνπο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο: αχμεζε ρψξσλ θαη ζπλεπαγφκελα αχμεζε ελνηθίσλ, ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο απνζεθψλ, πξνζσπηθνχ, αχμεζε θζνξψλ απνζεκάησλ (πεξηζζφηεξνο ρξφλνο απνζήθεπζεο πξντφλησλ) Μείσζε Ρεπζηφηεηαο εμαηηίαο ηεο δέζκεπζεο θεθαιαίσλ ζε απφζεκα γηα κεγαιχηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα. Απηφ ζπλεπάγεηαη κείσζε ηεο δπλαηφηεηαο εθκεηάιιεπζεο θεθαιαίσλ ζε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο θαη αχμεζε δαλεηζκνχ, θιπ. ΤΠΟΗΜΔΙΩΔΙ 1 Ο φξνο ζηξαηεγηθή (πνπ απνδίδεηαη ζηελ ειιεληθή κε ηνλ αγγιηθφ φξν strategy) ππνλνεί απιά κηα άιιε ζηξαηεγηθή θαη φρη απαξαίηεηα ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ (strategic planning) επί ηνπ νπνίνπ ζα ζηεξηρζεί ε εηζαγσγή Logistics ζηελ επηρείξεζε. Βιέπε, Gattorna, John, 1997 (B).