ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΤΑΞΗΣ. 38ου ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΤΑΞΗΣ 38ου ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΜΑ, ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗΣ. Περίπτωση των φλουδιών μανταρινιού Μέλη ομάδας: Κομνηνός Αλέξανδρος, Κριάτση Θεοδώρα, Κριάτσης Αντώνης, Μπαλαούρας Κωνσταντίνος, Νιώρα Παναγιώτα

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ..4 Θέμα. 4 Σκοπός Διατύπωση της υπόθεσης.. 4 Ορισμοί...4 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ 5 Παράμετροι που θεωρήθηκε ότι δεν επηρεάζουν την έρευνα 5 Όρια και περιορισμοί της έρευνας.5 Γαιοσκώληκες.5 Περιγραφή της διαδικασίας 6 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 9 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ..9 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ...10 ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ.11 Ατομική.11 Ομαδική 11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 12 2

3 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΜΑ, ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗΣ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Μελετήθηκε η πορεία της αποσύνθεσης διαφορετικών οργανικών απορριμμάτων, (μανταρινόφλουδες, μπανανόφλουδες, ηλιόσποροι), στο χώμα και σε διαφορετικά βάθη, από τρεις ερευνητικές ομάδες. Κάθε ομάδα μελέτησε ένα απόρριμμα, σε χώρο που διατέθηκε από τον υπεύθυνο του Πεδίου Άρεως κο Ποντικάκο. Τα οργανικά απορρίμματα που είχαν εναποτεθεί επιφανειακά, μετά από ένα μήνα, στις 15/1/2013, είχαν χάσει την υγρασία τους, αλλά οπτικά είχαν την όψη τους. Όσα εναποτέθηκαν σε βάθος 2 εκ., είχαν αποσυντεθεί πλήρως, στις 25/2/2013 που έγινε η τελευταία παρατήρηση. 3

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Θέμα: Η μελέτη της εξέλιξης οργανικών απορριμμάτων που εναποτέθηκαν στο έδαφος σε διαφορετικά βάθη. Σκοπός: Η μελέτη της κατάστασης των φυτικών υπολειμμάτων που εναποτέθηκαν στο έδαφος, με στόχο την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων και τη δυνατότητα εφαρμογής στην καθημερινότητα. Δηλαδή, αν μπορεί και πως, ο πολίτης να αξιοποιήσει τα οργανικά απορρίμματα που παράγει από την ημερήσια δραστηριότητά του. Διατύπωση της υπόθεσης: Το βάθος εναπόθεσης επιδρά στο βαθμό αποσύνθεσης. Ορισμοί Απόρριμμα: (εκ του απορρίπτω=) σκουπίδι, ρύπος. Οργανικά απορρίμματα: είναι βιο-αποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, απορρίμματα τροφών από οικίες, εστιατόρια, εγκαταστάσεις ομαδικής εστίασης, χώρους πωλήσεων λιανικής και συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες τα φυτικά και τα ζωικά. Αποσύνθεση οργανικών ουσιών: Αλλοίωση, σάπισμα-αερόβια ζύμωση. Κομποστοποίηση: είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία, η οποία λέγεται κομπόστ ή χούμους. Η κομποστοποίηση είναι ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν. Μπορούμε να κομποστοποιήσουμε τα παρακάτω: -όλα τα λαχανικά, τις σαλάτες αφού στραγγιστούν τα λάδια, φυτικά υπολείμματα όπως μαραμένα λουλούδια, φλούδες και κοτσάνια φρούτων και λαχανικών, χόρτα. -ότι μένει από τα αφεψήματα, τα κατακάθια του ελληνικού καφέ. -στάχτη τζακιού, πριονίδι. -οτιδήποτε παράγει ο κήπος μας, δηλαδή, λεπτά κλαδιά, φύλλα, φρούτα, καρποί που ωριμάζουν και πέφτουν, κομμένο γκαζόν. Λίπασμα: φυσική ή τεχνητή ουσία που περιέχει απαραίτητα στοιχεία για την ανάπτυξη των φυτών. 4

5 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Παράμετροι που θεωρήθηκε ότι δεν επηρεάζουν την έρευνα - κλίση του εδάφους - δομή του εδάφους Όρια και περιορισμοί της έρευνας - το μικρό μέγεθος των πειραματικών τεμαχίων, λόγω έλλειψης διαθέσιμου χώρου. - η μικρή διάρκεια της έρευνας και ο μικρός αριθμός επισκέψεων, λόγω του σχολικού προγράμματος. - οι κλιματολογικές συνθήκες. Το πείραμα έλαβε χώρα σε ανοικτό χώρο, χωρίς δυνατότητα ελέγχου των συνθηκών. Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια του πειράματος παρατηρήθηκαν υψηλά ποσοστά βροχόπτωσης. Κατά το μήνα Δεκέμβριο 2012 με βάση τα στοιχεία της ΕΜΥ καταγράφηκε ύψος βροχής 99 χιλ. και μέση θερμοκρασία 11,5 β. Κελσίου. Για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2013 δεν υπάρχουν ανάλογα στοιχεία στην ιστοσελίδα της ΕΜΥ. Γαιοσκώληκες Οι γαιοσκώληκες είναι σημαντικοί αποικοδομητές της νεκρής οργανικής ουσίας. Τροφή τους είναι τα βακτήρια και οι μύκητες που αναπτύσσονται επάνω σε αυτά τα υλικά. Τεμαχίζουν την οργανική ουσία και συνεισφέρουν σημαντικά στην ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων που αυτή περιέχει. Εμφανίζονται στα περισσότερα εύκρατα και τροπικά δάση. Το μήκος τους είναι από 2,5 έως 50 εκ. και βρίσκονται σε διάφορα βάθη ανάλογα με την εποχή. 5

6 Περιγραφή της διαδικασίας Μέσα στα πλαίσια της ετήσιας ερευνητικής εργασίας της Β Λυκείου, πραγματοποιήθηκε πείραμα, που αφορούσε την πορεία εξέλιξης διαφορετικών φυτικών υπολειμμάτων σε διαφορετικά εδαφικά βάθη. Το πείραμα έγινε από μαθητές του 38ου Λυκείου Αθηνών, που χωρίστηκαν σε τρείς ομάδες και μελέτησαν ξεχωριστά την πορεία αποσύνθεσης από μανταρινόφλουδες, μπανανόφλουδες και από ηλιόσπορους. Επικεφαλής καθηγήτρια ανέλαβε η κα Παγώνη. Το πείραμα έγινε σε επιλεγμένο σημείο στο Πεδίο Άρεως, σε χώρο που διατέθηκε ευγενικά από τον υπεύθυνο του πάρκου κο Ποντικάκο. Εκπρόσωπος από κάθε ομάδα με επικεφαλής την υπεύθυνη καθηγήτρια επισκέφθηκε τον κο Ποντικάκο, για να παραχωρήσει τον κατάλληλο χώρο εκτέλεσης του πειράματος. Για την υλοποίηση του πειράματος χρησιμοποιήθηκαν: τσάπα, τσουγκράνα, σκαλιστήρι, μετροταινία, χάρακας, 12 πάσσαλοι, σπάγκος. Μετά το προσδιορισμό του κατάλληλου χώρου, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις και έγιναν εργασίες, όπως περιγράφονται παρακάτω: 1η επίσκεψη/νοέμβριος 2012: με την παρουσία της υπεύθυνης καθηγήτριας και των εκπροσώπων των τριών ομάδων. -καθαρισμός από αντικείμενα, απορρίμματα και φυτικά υπολείμματα (κλαδιά, φύλλα κλπ). -ελαφρύ σκάψιμο του χώρου -οριοθέτηση με πασσάλους -οριοθέτηση εντός του χώρου, τριών λωρίδων μήκους 4 μέτρων και πλάτους 40εκ, μιάς για κάθε ομάδα, με ενδιάμεσους διαδρόμους. Κάθε λωρίδα χωρίστηκε σε δέκα κομμάτια διαστάσεων 40 εκ Χ 40 εκ. -τοποθέτηση σπάγκου, περιμετρικά κάθε λωρίδας. 6

7 Παρακάτω καταγράφεται σχηματικά, ο διαμορφωμένος χώρος εγκατάστασης του πειραματικού φλούδες μανταρινιών φλούδες μπανανών διάδρομος σπόροι ηλίανθου διάδρομος. 2η επίσκεψη/17 Δεκεμβρίου 2012: με την παρουσία όλων των μελών των τριών ομάδων, έγινε τοποθέτηση των οργανικών απορριμμάτων στο έδαφος τυχαιοποιημένα. Η εναπόθεση έγινε σε τρία διαφορετικά βάθη, 0 εκ., 2 εκ. και 10 εκ., με τρεις επαναλήψεις για κάθε βάθος. Ένα πειραματικό τεμάχιο έμεινε μάρτυρας. Η τυχαιοποίηση έγινε παίρνοντας από αρχείο τυχαίων αριθμών, 10 αριθμούς στη σειρά αντιστοιχίζοντάς τους με τις επεμβάσεις. Με βάση τα δύο πρώτα ψηφία μπήκαν οι αριθμοί σε σειρά, αριθμώντας τις αντίστοιχες επεμβάσεις. 7

8 Στη συνέχεια, απεικονίζεται η πειραματική λωρίδα με τις μανταρινόφλουδες, με βάση την τυχαιοποίηση φλούδες μανταρινιών β 2 3 η ε β 10 1 η ε β 10 2 η ε β 2 1 η ε β 10 3 η ε β 0 2 η ε β 0 3 η ε β 2 2 η ε Μ β 0 1 η ε διάδρομος. Β : βάθος εναπόθεσης σε εκ., Ε : αριθμός επαναλήψεων, Μ: μάρτυρας... Στις παρακάτω φωτογραφίες, φαίνονται μέλη της ομάδας να εναποθέτουν στο έδαφος, μανταρινόφλουδες. 3 η επίσκεψη/15 Ιανουαρίου 2013 : Έπειτα από διάστημα 30 ημερών, από την δεύτερη επίσκεψη, καταγράψαμε την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα επιφανειακά οργανικά απορρίμματα. 4 η επίσκεψη/25 Φεβρουαρίου 2013 : καταγράψαμε την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα οργανικά απορρίμματα, που είχαμε εναποθέσει σε βάθος 2 & 10 εκ. 8

9 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά από διάστημα 30 ημερών, παρατηρήσαμε ότι τα επιφανειακά οργανικά απορρίμματα των μανταρινόφλουδων είχαν απωλέσει την υγρασία τους, είχαν μαυρίσει, όμως διατηρούσαν την όψη τους. κατά την εναπόθεση μετά από τριάντα ημέρες Τα οργανικά απορρίμματα που είχαν τοποθετηθεί σε βάθος 2 και 10 εκ., είχαν αποσυντεθεί πλήρως στις 25/2/2013, που έγινε η τελευταία επίσκεψη. βάθος 2 εκατοστά βάθος 10 εκατοστά ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το πείραμα βασίστηκε σε μικρό αριθμό επισκέψεων, λόγω του σχολικού προγράμματος, γι αυτό δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε απόλυτα την κατάσταση στο μεσοδιάστημα. Με βάση την εικόνα που παρουσίασαν οι μανταρινόφλουδες 30 ημέρες μετά την εναπόθεση, είναι δυνατό να ρίχνονται στο έδαφος. Όμως, είναι σκόπιμο να γίνεται αυτό σε σημεία που δε θα είναι ορατές, καθότι αργεί η αποδόμηση και στα αρχικά στάδια μοιάζουν με απορρίμματα, πράγμα επικίνδυνο, που τυχόν οδηγήσει σε πέταγμα σκουπιδιών. Προτείνουμε για ανάλογα πειράματα, δύο επιπλέον επισκέψεις, μία κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας από την εναπόθεση και μία μετά από δύο εβδομάδες περίπου. 9

10 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Όπως διαπιστώσαμε, τα επιφανειακά οργανικά απορρίμματα απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα για την αποσύνθεσή τους. Στο πείραμά μας, ακόμη και μετά από 30 ημέρες και παρά το ότι είχε προχωρήσει η αποσύνθεσή τους, διατηρούσαν την όψη τους. Για το λόγο αυτό, προτείνουμε στους επισκέπτες του πάρκου να συλλέγουν τα όποια απορρίμματα δημιουργούν και να τα εναποθέτουν σε ανάλογους κάδους, σύμφωνα με τις οδηγίες. Τα οργανικά απορρίμματα να εναποτίθενται σε κάδους απορριμμάτων. Μπλε κάδοι ανακύκλωσης: Στους κάδους αυτούς εναποτίθεται κάθε είδος ανακυκλώσιμης συσκευασίας εκτός από τα ειδικά απορρίμματα. Τα ανακυκλώσιμα υλικά απορρίπτονται χωρίς να είναι σε σακούλες ενώ τα υλικά συσκευασίας πχ. χαρτοκιβώτια οφείλουν να είναι συμπιεσμένα ώστε να μην καταλαμβάνουν πολύ χώρο. Οι κάδοι αυτοί προορίζονται μόνο για ανακυκλώσιμα υλικά. Αδειάζουν σε ειδικά οχήματα και τα υλικά οδηγούνται στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών όπου διαχωρίζονται και προωθούνται προς ανακύκλωση. Τι πετάμε στους μπλε κάδους αναλυτικά: Χαρτιά: εφημερίδες, βιβλία, χαρτοκιβώτια, περιοδικά, φακέλους αλληλογραφίας. Αλουμινένιες, λευκοσιδηρές συσκευασίες: κουτάκια από αναψυκτικά, μπίρες, κονσέρβες, αλουμινένια μπολ μιας χρήσης, μεταλλικά αντικείμενα γραφείου, κ.λπ. Γυάλινες συσκευασίες: βαζάκια από τρόφιμα, μπουκάλια από ποτά, αρώματα, χυμούς, φάρμακα κ.λπ. Πλαστικές συσκευασίες: αναψυκτικά, λάδι, αποσμητικά, απορρυπαντικά, σακούλες, πλαστικά εργαλεία γραφείου, θήκες από CD, παλιές κασέτες κ.λπ. 10

11 Η εναπόθεση των οργανικών απορριμμάτων στους κάδους δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση. Όμως, δυστυχώς, όπως διαπιστώσαμε και στην επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε στο Διομήδειο Κήπο δεν υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός για την κομποστοποίηση. Συγκεκριμένα στον Κήπο τα οργανικά απορρίμματα καίγονται. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη οικονομικής ενίσχυσης από το κράτος, ώστε να λειτουργήσει μια πλήρης και σύγχρονη μονάδα κομποστοποίησης. Στο Πεδίο του Άρεως γίνεται προσπάθεια κομποστοποίησης των κλαδιών και των φύλλων που συλλέγονται από τον καθαρισμό του πάρκου. Αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τη σωστή διαχείριση των οργανικών απορριμμάτων. 11

12 ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ Ατομική - Κομνηνός Αλέξανδρος: Μέσα στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας μπόρεσα να ασχοληθώ και να γνωρίσω καινούρια πράγματα. Πιστεύω ότι βοήθησα την ομάδα μου έτσι ώστε να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. - Κριάτσης Αντώνης: Κατά την περίοδο του πρώτου τετραμήνου, στα πλαίσια του project, η ομάδα μου και εγώ δουλέψαμε αρκετά καλά και πιστεύω ότι τα πήγα πολύ καλά. - Κριάτση Θεοδώρα: Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας <<αστικό πράσινο>>, πιστεύω ότι δούλεψα αρκετά καλά ως γραμματέας της ομάδας μου, αλλά και σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας μου. - Μπαλαούρας Κωνσταντίνος: Η παρουσία μου κατά τη διάρκεια του project ήταν συνεχής και ενεργή. Επέδειξα προθυμία, ανέλαβα πρωτοβουλίες, συνεργάστηκα με όλα τα μέλη. Πιστεύω ότι συνέβαλα στην εργασία της ομάδας μας και ανταποκρίθηκα στο μέρος που μου αναλογούσε κατά το καλύτερο δυνατό. - Νιώρα Παναγιώτα: Στη φετινή ερευνητική εργασία ασχοληθήκαμε με το πράσινο. Με την ομάδα μου συνεργαστήκαμε πολύ καλά και ύστερα από σκληρή προσπάθεια και δουλειά πετύχαμε το επιθυμητό αποτέλεσμα για την ομάδα μας. Ομαδική αυτοκριτική Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας οι συμμετέχοντες στο project, συνεργαστήκαμε με συνέπεια, αφιερώνοντας το χρόνο που χρειάστηκε για την εγκατάσταση και την ολοκλήρωσή του, καθώς και τη σύνταξη της εργασίας. 12

13 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Σχολικό φυλλάδιο υπεύθυνης καθηγήτριας

14 14