ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ

2 ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΠΛΑΤΣΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΓΚΕΓΚΛΑΚΟΥ ΑΝΝΑ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΠΑΝΟΥΣΙΑ ΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΣΚΟΥΡΤΑΝΙΩΤΗ ΆΡΤΕΜΙΣ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΣΟΧΑΤΖΙ ΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, Ρ. ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 1

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ο «Γενικά για το Φυσικό αέριο, χηµική σύσταση-χρήσειςπλεονεκτήµατα» 1.1 Χηµική σύσταση και ιδιότητες Χρήσεις του φυσικού αερίου Οφέλη και πλεονεκτήµατα του φυσικού αερίου Το φυσικό αέριο στην Ελλάδα.8 Κεφάλαιο 2 ο «Εµπλεκόµενοι φορείς ΕΠΑ, Ε Α, ΕΠΑ και ο ρόλος τους στο δίκτυο του φυσικού αερίου, ισχύουσα νοµοθεσία, τιµολογιακή πολιτική» 2.1 Εµπλεκόµενοι φορείς ΕΠΑ, Ε Α, ΕΠΑ Ισχύουσα νοµοθεσία ιαδικασία σύνδεσης, Τιµολογιακή πολιτική...29 Κεφάλαιο 3 ο «Το δίκτυο του φυσικού αερίου στην αστική κατανάλωση, Τεχνικές προδιαγραφές υλικών, συσκευών» 3.1 ίκτυο φυσικού αερίου στην αστική κατανάλωση Προδιαγραφές του δικτύου Προδιαγραφές ρυθµιστών πίεσης Προδιαγραφές µετρητών αερίου Προδιαγραφές συσκευών αερίου Προδιαγραφές λεβητοστασίων...68 Κεφάλαιο 4 ο «Προβλήµατα κατά τη χρήση του φυσικού αερίου στο δίκτυο αστικής κατανάλωσης» 4.1 Ασφάλεια των εγκαταστάσεων Χρονικές καθυστερήσεις Αρχιτεκτονικά ζητήµατα ιεθνής εµπειρία..117 Κεφάλαιο 5 ο «Προτάσεις-µέτρα» 5.1 Έκδοση οικοδοµικών αδειών Πιστοποίηση εγκαταστάσεων Ίδρυση γραµµατείας φυσικού αερίου Αµοιβές Καλαίσθητες κατασκευές Νοµοθετικές τροποποιήσεις.123 Αναφορές 125 2

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΧΡΗΣΕΙΣ, ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 3

5 1.1 Χηµική σύσταση και ιδιότητες Το Φυσικό Αέριο είναι µίγµα υδρογονανθράκων σε αέρια κατάσταση, αποτελούµενο κατά 98% από µεθάνιο (CH4) και το υπόλοιπο από βαρύτερα κλάσµατα και ανήκει στη 2η Οικογένεια των αερίων καυσίµων. Εξάγεται από φυσικές κοιλότητες, υπόγειες ή υποθαλάσσιες και µετά από πρωτογενή επεξεργασία, µεταφέρεται σε µεγάλες αποστάσεις µέχρι τις περιοχές κατανάλωσής του, µέσω ειδικών αγωγών, µεγάλης διαµέτρου, σε υψηλή πίεση. Υπάρχει επίσης δυνατότητα θαλάσσιας µεταφοράς του σε µορφή Υγροποιηµένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ/LNG), µε ειδικά δεξαµενόπλοια σε ατµοσφαιρική πίεση και θερµοκρασία µείον 162 βαθµούς C. εν περιέχει µονοξείδιο του άνθρακα και δεν είναι τοξικό. Τέλος είναι άχρουν και άοσµο: η χαρακτηριστική οσµή του προσδίδεται στο στάδιο της διανοµής, προκειµένου να γίνεται αντιληπτή η παρουσία του και είναι ελαφρύτερο από τον αέρα (dσχ=0,59). Η κατωτέρα θερµογόνος δύναµη του ανέρχεται στα 8560 kcal/nm 3, όπου Nm 3 είναι το κυβικό µέτρο σε κανονικές συνθήκες (πίεση 1 bar και θερµοκρασία 0 C). Από τη στοιχειοµετρική εξίσωση καύσης του φυσικού αερίου προκύπτει ότι για κάθε όγκο του απαιτούνται περίπου 9,5 όγκοι αέρα, οπότε πρακτικά αυτό καθίσταται εύφλεκτο όταν η κατ όγκον σύσταση του µεθανίου στο µίγµα µε τον αέρα κυµαίνεται από 5% ως 15%. 1.2 Χρήσεις Φυσικού Αερίου Το Φυσικό Αέριο, λόγω των σηµαντικών πλεονεκτηµάτων του σε σχέση µε τα άλλα καύσιµα, βρίσκει ένα ευρύ πεδίο εφαρµογών. Αναλυτικά, µπορεί να χρησιµοποιηθεί: 1. Στον Οικιακό τοµέα, για θέρµανση χώρων, παραγωγή ζεστού νερού χρήσεως, µαγείρεµα, κλιµατισµό αλλά και ατοµική θέρµανση διαµερίσµατος ή µονοκατοικίας. 4

6 2. Στον Εµπορικό τοµέα, για θέρµανση χώρων, παραγωγή ζεστού νερού χρήσεως, θέρµανση, µαγείρεµα, παραγωγή ατµού, κλιµατισµό. 3. Στον Βιοµηχανικό τοµέα, για θερµικές χρήσεις αλλά και ως πρώτη ύλη για παραγωγή χηµικών προϊόντων (κυρίως αµµωνίας και µεθανόλης). 4. Στην Κίνηση οχηµάτων (Αστική Συγκοινωνία) 5. Στη Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας. 6. Στην Ηλεκτροπαραγωγή. 1.3 Οφέλη και Πλεονεκτήµατα του Φυσικού Αερίου Είναι η πιο οικονοµική ενέργεια: Το φυσικό αέριο έχει φθηνότερα τιµολόγια από όλα τα συµβατικά καύσιµα και την ηλεκτρική ενέργεια για κάθε χρήση. Συνεχής Παροχή - Η παροχή Φυσικού Αερίου γίνεται µέσω αγωγού. Έτσι ο χρήστης το έχει εύκολα στη διάθεσή του µε το γύρισµα ενός διακόπτη τη στιγµή που το χρειάζεται, ενώ αποδεσµεύεται από τη διατήρηση δεξαµενών και αποθέµατος. 5

7 Η µέτρηση γίνεται µε ακρίβεια : Η µέτρηση γίνεται από τις ενδείξεις του µετρητή, όπως ακριβώς και για τις καταναλώσεις της ΕΗ και της ΕΥ ΑΠ. Ο λογαριασµός πληρώνεται µετά την κατανάλωσή του: Σε αντίθεση µε το πετρέλαιο που εξοφλείται κατά την παραλαβή, άρα πριν από τη χρήση του, η πληρωµή των λογαριασµών του φυσικού αερίου πραγµατοποιείται µετά την κατανάλωσή του. Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής των συσκευών και του εξοπλισµού, µε υψηλότερη απόδοση και µικρότερο κόστος συντήρησης, χωρίς πρόσθετες δαπάνες για την οµαλή λειτουργία του (δεξαµενές, αντλίες, προθερµαντήρες, κ.λ.π.). Εύκολη και απλή εγκατάσταση εξοπλισµού µε καθαριότητα και οικονοµία χώρων µιας και δεν απαιτεί ύπαρξη αποθηκευτικού χώρου. Είναι καθαρό : Το φυσικό αέριο κάνει καθαρή καύση χωρίς τις οσµές και τα υπολείµµατα του πετρελαίου. Είναι πιο φιλικό στο περιβάλλον : Το φυσικό αέριο έχει τους χαµηλότερους ρύπους σε σχέση µε όλα τα υπόλοιπα συµβατικά καύσιµα. Παράγει λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα εποµένως όταν υποκαθιστά άλλα καύσιµα συµβάλλει στη µείωση του φαινοµένου του θερµοκηπίου και γενικότερα στη µείωση της ατµοσφαιρικής ρύπανσης. Επίσης δεν περιέχει καθόλου θείο άρα δεν προκαλεί το φαινόµενο της όξινης βροχής. 6

8 ΕΚΠΕΜΠΟΜΕΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΣΕ ΜΟΝΑ Α ΑΤΜΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ σε mg/m 3 ΟΞΕΙ ΙΑ ΤΥΠΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΣΩΜΑΤΙ ΙΑ ΙΟΞΕΙ ΙΟ ΜΟΝΟΞΕΙ ΙΟ Υ ΡΟΓΟΝ- ΤΟΥ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΑΘΡΑΚΕΣ ΑΖΩΤΟΥ Κάρβουνο Μαζούτ Ντίζελ Φ.Α , Μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο : Η χρήση του φυσικού αερίου θα έχει σηµαντικές θετικές επιδράσεις στη δοµή του ενεργειακού ισοζυγίου της χώρας, µια και θα µειωθεί η εξάρτησή της από το πετρέλαιο. Τόνωση της βιοµηχανικής απασχόλησης : Το φυσικό αέριο προσφέρει τη δυνατότητα εισαγωγής νέων τεχνολογιών αυξηµένης ενεργειακής απόδοσης, σε πολλούς βιοµηχανικούς κλάδους. Παρέχει το κίνητρο για τον εκσυγχρονισµό του ενεργειακού εξοπλισµού των µονάδων. Ενισχύει την παραγωγή ποιοτικά ανωτέρων προϊόντων σε συγκεκριµένες βιοµηχανίες. Εξοικονόµηση ενέργειας : Με την υποκατάσταση ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, κυρίως στις οικιακές και εµπορικές χρήσεις, θα αποφευχθούν οι απώλειες µετατροπής του σε ηλεκτρική ενέργεια καθώς και στη µεταφορά της. Η χρησιµοποίηση φυσικού αερίου σε µονάδες συνδυασµένου κύκλου θα έχει ως αποτέλεσµα τη σηµαντική αύξηση του βαθµού απόδοσης παραγωγής ηλεκτρισµού σε 52-55% έναντι 35-40% των συµβατικών ηλεκτροπαραγωγικών σταθµών. Λόγω της "καθαρότητας" των προϊόντων καύσης του φυσικού αερίου, αυτό 7

9 µπορεί να χρησιµοποιηθεί απ ευθείας σε ορισµένες βιοµηχανικές εφαρµογές χωρίς την παρεµβολή εναλλακτών που έχουν ως συνέπεια ενεργειακές απώλειες. Τόνωση της απασχόλησης : Η διεύρυνση της χρήσης του φυσικού αερίου στον οικιακό, εµπορικό και βιοµηχανικό τοµέα συµβάλλει αποτελεσµατικά στην αντιµετώπιση της ανεργίας µε τη δηµιουργία νέων θέσεων και ειδικοτήτων στην αγορά εργασίας. Εξαιτίας όλων αυτών των ευεργετικών επιδράσεων του φυσικού αερίου, η πολιτική της χώρας µας αποβλέπει έστω και καθυστερηµένα όπως άλλωστε συµβαίνει και µε όλες τις νέες τεχνολογίες, στην άµεση διάδοση και χρήση του. Πρέπει όµως η διείσδυση του φυσικού αερίου να γίνει µε τρόπο που θα διαφυλάττει και θα εγγυάται την ασφάλεια των πολιτών και µε την κατασκευή εγκαταστάσεων µε όλα τα απαραίτητα µέτρα ασφαλείας. Το ότι είµαστε από τα τελευταία κράτη στην Ευρώπη που αρχίζουµε να χρησιµοποιούµε το φυσικό αέριο µπορεί να µετατραπεί σε ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα αν εκµεταλλευτούµε την εµπειρία και την τεχνογνωσία από τη χρήση του στα άλλα κράτη. 1.4 Το φυσικό αέριο στην Ελλάδα Η σύνθεση του Φυσικού Αερίου που χρησιµοποιείται στην Ελλάδα είναι 85 % Μεθάνιο και το υπόλοιπο15 % Αιθάνιο, Βουτάνιο, Προπάνιο, Άζωτο και άλλα αέρια. Η ανωτέρα θερµογόνος δύναµή του ανέρχεται σε περίπου kcal/m3. 8

10 Η αγορά του Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα παρουσιάζει έντονη τάση ανάπτυξης: σήµερα αποτελεί πλέον πραγµατικότητα, καλύπτοντας το 8% του εθνικού ενεργειακού ισοζυγίου µε σηµαντικές προοπτικές αύξησης. Η συνολική κατανάλωση ανήλθε σε 1,9 δισ. κυβικά µέτρα το έτος 2000, ενώ το έτος 2002 έφθασε τα 2 δισ. κυβικά µέτρα. Το 74% περίπου του Φυσικού Αερίου που καταναλώνεται στην Ελλάδα προέρχεται από την Ρωσία. Το υπόλοιπο µεταφέρεται µε πλοία από την Αλγερία σε υγροποιηµένη µορφή (LNG) και εξαερώνεται εκ νέου σε ειδικές εγκαταστάσεις στη Ρεβυθούσα. Το σύστηµα µεταφοράς απαρτίζεται από µια σειρά κύριων αγωγών υψηλής πίεσης (70 bar), που εκτείνονται από τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα µέχρι την Αττική, συνολικού µήκους 512 km και από διακλαδώσεις συνολικού µήκους 440 χλµ., µε επίσης υψηλή πίεση, που µεταφέρουν το Φυσικό Αέριο στην Ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη, τη Θεσσαλονίκη, το Βόλο και την Αττική. Προ των πυλών της πόλης η πίεση µεταφοράς µειώνεται και αρχίζει το αστικό δίκτυο διανοµής διαµέσου του οποίου το Φυσικό Αέριο µεταφέρεται στα νοικοκυριά, στους χώρους δραστηριοτήτων του τριτογενούς τοµέα και στις βιοµηχανίες. Η ολοκλήρωση των αστικών δικτύων διανοµής και η διάθεση του Φυσικού Αερίου για οικιακές, εµπορικές και βιοµηχανικές χρήσεις, στις πρώτες τρεις εξυπηρετούµενες περιοχές, ανατέθηκε αποκλειστικά στις αντίστοιχες Εταιρίες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ), την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης για το Νοµό Θεσσαλονίκης, την ΕΠΑ Θεσσαλίας για τη Θεσσαλία και την ΕΠΑ Αττικής για το Νοµό Αττικής, οι οποίες ανέλαβαν προσφάτως το υφιστάµενο δίκτυο της ηµόσιας Επιχείρησης Παροχής Αερίου( ΕΠΑ). Η ΕΠΑ έχει την ευθύνη της περαιτέρω ανάπτυξης του µεγάλου δικτύου µεταφοράς, προκειµένου να δώσει τη δυνατότητα και σε άλλες περιοχές να αξιοποιήσουν τα οφέλη αυτής της σύγχρονης πηγής ενέργειας. 9

11 Το µερίδιο του Φυσικού Αερίου στο Ενεργειακό Ισοζύγιο προβλέπεται να φτάσει το 15% το 2010 Σήµερα λειτουργούν MW µε Φ.Α. µε αποτέλεσµα να εκπέµπεται 40% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα σε σχέση µε το πετρέλαιο και πρακτικά µηδενικές εκποµπές οξειδίων του θείου και αιωρούµενων σωµατιδίων. Οι σηµερινές προβλέψεις για τη ζήτηση του Φ.Α. είναι αυξηµένες σε σχέση µε τις αρχικές, κυρίως λόγω της αυξηµένης ζήτησης που αναµένεται στο τοµέα ηλεκτροπαραγωγής / συµπαραγωγής αλλά και της ζήτησης που θα δηµιουργηθεί από την επέκταση του δικτύου σε νέες περιοχές της χώρας. Έτσι ενώ οι αρχικές προβλέψεις ζήτησης Φ.Α. σε πλήρη ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς µιλούσαν για 4,2 δισ. Nm 3 το 2020, σήµερα φτάνουν τα 5,5-6 δισ. Nm 3 το 2010 και τα 7,5-8 δισ. Nm 3 το Οι υφιστάµενες σήµερα συµβάσεις προµήθειας αερίου της ΕΠΑ από Ρωσία (κατά µέγιστο 2,8 δισ. Nm 3 /έτος) και Αλγερία (0,7 δισ. Nm 3 /έτος) επαρκούν για την κάλυψη της ζήτησης αερίου στην εγχώρια αγορά µέχρι και το Αν συνυπολογισθούν και οι ποσότητες αερίου της πρόσφατης σύµβασης µε τη Τουρκική BOTAS που προβλέπεται να αρχίσει η παραλαβή τους (εκτός απρόοπτου) στα τέλη του 2006, οι συµβολαιοποιηµένες σήµερα ποσότητες επαρκούν µέχρι και το Από το 2008 και εντεύθεν και υπό την προϋπόθεση ότι στο µεταξύ θα έχουν συναφθεί συµβάσεις µε άλλους ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς και δεν θα υπάρχουν αντίθετοι σχετικοί περιορισµοί από το θεσµικό και ρυθµιστικό πλαίσιο για τη ΕΠΑ, θα απαιτηθούν νέες ποσότητες αερίου, προκειµένου να είναι σε θέση να καλύψει τις µελλοντικές ανάγκες των πελατών της. Μέσα στα πλαίσια των ανωτέρω επιφυλάξεων, οι πρόσθετες ποσότητες Φ.Α. για τις ανάγκες των πελατών της ΕΠΑ, µπορούν να αναζητηθούν από υφιστάµενους προµηθευτές ή και από νέους 10

12 δυνητικούς προµηθευτές από την περιοχή της Κασπίας, το Ιράν, την Αίγυπτο µε τη µορφή LNG, κλπ. Τα κριτήρια που θα ληφθούν υπόψη για τη συµβολαιοποίηση των αναγκαίων πρόσθετων ποσοτήτων αερίου θα είναι: Η τιµή του αερίου Η ασφάλεια εφοδιασµού Η ευελιξία παροχής Πέραν των ανωτέρω εµπορικών κυρίως στοιχείων που αφορούν στην αγορά του Φ.Α. στη χώρα µας, η στρατηγική ατζέντα της ΕΠΑ περιλαµβάνει ακόµα: Tην επιτάχυνση της διείσδυσης του φυσικού αερίου σε όλες τις υφιστάµενες αλλά και νέες κατηγορίες κατανάλωσης µε την συνεχή επέκταση / ανάπτυξη των δικτύων αερίου σε νέες περιοχές της χώρας καθώς και µε την ίδρυση νέων ΕΠΑ Την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασµού της ελληνικής αγοράς µε φυσικό αέριο Την ανάδειξη της Ελλάδας σε χώρα διαµετακόµισης φυσικού αερίου από την ευρύτερη περιοχή της Κασπίας προς τις αγορές της Ευρώπης και των Βαλκανίων Την προετοιµασία της ΕΠΑ και του προσωπικού της για την επικείµενη απελευθέρωση της αγοράς Φ.Α. στη χώρα µας και τέλος Τη µετοχική αναδιάρθρωση της Εταιρίας Προµηθευτές της ΕΠΑ σε φυσικό αέριο είναι η ρωσική εταιρία Gazexport (θυγατρική της Gazprom) και η αλγερινή Sonatrach, µε συµβόλαια διαρκείας µέχρι το 2016 και 2020 αντίστοιχα που υπεγράφησαν το

13 Η σύµβαση µε τη Gazexport εξασφαλίζει την προµήθεια 2,8 δις κ.µ. φυσικού αερίου, ετησίως. Η εισαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ελλάδα άρχισε το Σεπτέµβριο του Το αλγερινό αέριο µεταφέρεται υγροποιηµένο µε ειδικό δεξαµενόπλοιο στις εγκαταστάσεις της νήσου Ρεβυθούσας, στον κόλπο των Μεγάρων. Η σύµβαση µε τη Sonatrach προβλέπει προµήθεια ποσότητας από 0,51 έως 0,68 δισ. κυβικά µέτρα αερίου ετησίως. Η εισαγωγή του αλγερινού φυσικού αερίου άρχισε τον Φεβρουάριο του 2000 και µπορεί να φτάσει τα 0,68 δισ. κ.µ. αερίου ετησίως. 12

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ, ΕΠΑ, Ε Α, ΕΠΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΙΚΤΥΟ Φ.Α. ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 13

15 2.1 Εµπλεκόµενοι φορείς- ΕΠΑ, Ε Α, ΕΠΑ Η ηµόσια Επιχείρηση Αερίου, µε την πραγµατοποίηση µιας µεγάλης ενεργειακής επένδυσης, εισήγαγε το φυσικό αέριο στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το Σεπτέµβριο του 1988 ως 100% θυγατρική της τότε ηµόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου Α.Ε. και σήµερα "Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε." που κατέχει πλέον το 35% των µετοχών της ΕΠΑ. Το υπόλοιπο 65% έχει περιέλθει στο Ελληνικό ηµόσιο Τον Ιούνιο του 2000, και µετά την απόφαση της ιυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων αποφασίστηκε η έναρξη των διαδικασιών µετοχοποίησης της ΕΠΑ. Μετά από µια σειρά διαδικασιών διαγωνισµού, τον Σεπτέµβριο του 2002, στο στάδιο υποβολής δεσµευτικών οικονοµικών προσφορών ανταποκρίθηκε η Ισπανική Gaz Natural. Παράλληλα, το ελληνικό δηµόσιο εξαγόρασε από τα Ελληνικά Πετρέλαια το δικαίωµα προτίµησης (OPTION) για τη ΕΠΑ ενώ ταυτόχρονα αναµένεται και η εξαγορά του 30% της ΕΠΑ από τη ΕΗ. Ταυτόχρονα, προκειµένου να είναι έτοιµη να ανταποκριθεί στα νέα δεδοµένα που δηµιουργούν η επικείµενη απελευθέρωση της αγοράς Φυσικού Αερίου και η µετοχική της αναδιάρθρωση, προχώρησε στο λογιστικό διαχωρισµό των δραστηριοτήτων της ( ιαχείριση - Εµπορία). Η ηµόσια Επιχείρηση Αερίου είναι υπεύθυνη για την : 1. Εισαγωγή, µεταφορά, αποθήκευση φυσικού αερίου. 2. Κατασκευή και εκµετάλλευση του Εθνικού Συστήµατος Μεταφοράς φυσικού αερίου. 14

16 3. Πώληση φυσικού αερίου σε µεγάλους καταναλωτές, µε ετήσια κατανάλωση άνω των 10 εκατοµµύρια. κυβικών µέτρων. 4. Πώληση φυσικού αερίου σε Εταιρίες Παροχής Αερίου, στις οποίες συµµετέχουν ιδιώτες επενδυτές, κατά 49 %. 5. ιανοµή φυσικού αερίου σε περιοχές όπου δεν έχουν συσταθεί Εταιρίες Παροχής Αερίου. Το µετοχικό κεφάλαιο της ΕΠΑ όπως διαµορφώθηκε από τον εκέµβριο του 2002 ανέρχεται σε 990 εκ. περίπου. Όσον αφορά στις τρέχουσες εξελίξεις, συνεχίζεται η διαδικασία για τη µετοχική αναδιάρθρωση της ΕΠΑ. Ο στρατηγικός επενδυτής, σύµφωνα µε τις αποφάσεις της ιυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων, θα εξαγοράσει το 35% των µετοχών της. Τα Ελληνικά Πετρέλαια θα διατηρήσουν το 35%, το οποίο ήδη κατέχουν ενώ η ΕΗ θα κάνει χρήση του δικαιώµατος προαίρεσης (option) για το υπόλοιπο 30% του µετοχικού της κεφαλαίου. Από τις αρχές του 2000 η ΕΠΑ είναι µέλος των ΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ. Μέχρι σήµερα η ΕΠΑ, που ελέγχεται κατά 65% από το Ελληνικό ηµόσιο και κατά 35% από τα ΕΛΠΕ, απολαµβάνει βάσει νόµου µονοπωλιακού δικαιώµατος στην εισαγωγή, µεταφορά και διάθεση του φυσικού αερίου (Φ.Α.) στην εγχώρια αγορά (µε εξαίρεση τη διανοµή Φ.Α. προς αστικούς και λοιπούς µικρούς βιοµηχανικούς καταναλωτές συγκεκριµένων περιοχών που γίνεται από τις τοπικές Εταιρίες Παροχής Αερίου, εταιριών συµφερόντων της ΕΠΑ κατά 51% και κατά 49% ξένων επενδυτών που έχουν και το management). Βάσει του νόµου 2364/95 η ΕΠΑ µπορεί να πουλά Φ.Α. σε µεγάλους καταναλωτές (µε ετήσια κατανάλωση άνω των 100 GWH) στις περιοχές που ήδη έχουν ιδρυθεί Εταιρίες Παροχής Αερίου (περιοχές Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας), καθώς και προς όλους τους καταναλωτές ανεξαρτήτως ύψους κατανάλωσης σε άλλες περιοχές όπου δεν έχουν ακόµη συσταθεί ΕΠΑ. 15

17 Με βάση την παλαιότερη οδηγία 30/98/ΕΚ για την θέσπιση κοινών κανόνων για την εσωτερική αγορά Φ.Α. στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και την νέα οδηγία 55/03/ΕΚ που την αντικατέστησε από 1/7/2004, η Ελλάδα έχει τύχει εξαίρεσης από την υποχρέωση του ανοίγµατος της αγοράς του Φ.Α. στον ανταγωνισµό µέχρι το τέλος του 2006 επειδή: 1. Είναι αναδυόµενη αγορά κυρίως και επιπρόσθετα γιατί 2. Έχει έναν προµηθευτή αερίου (GAZEXPORT) που προµηθεύει τη χώρα µε Φ.Α. σε ποσοστό µεγαλύτερο του 75%. Παρ όλα αυτά µε το νόµο 3175/03 αποφασίσθηκε να γίνει νωρίτερα το άνοιγµα της αγοράς Φ.Α. στους τοµείς της ηλεκτροπαραγωγής και της µεγάλης συµπαραγωγής (µε ετήσια κατανάλωση άνω των 25 εκ. Nm 3 ) και συγκεκριµένα από 1/7/2005. Εκκρεµεί βεβαίως ακόµη, η προσαρµογή της εθνικής νοµοθεσίας στην ευρωπαϊκή, µε αποτέλεσµα να µην είναι ακόµα γνωστοί οι θεσµικοί και ρυθµιστικοί κανόνες που θα διέπουν την απελευθέρωση της αγοράς του Φ.Α. στην Ελλάδα. Ο διάλογος αυτός άρχισε µόλις πρόσφατα µε τη δηµοσιοποίηση της προτάσεως της ΡΑΕ για το θέµα αυτό. Ανεξαρτήτως όµως των παραπάνω: o o Σήµερα η πρώτη φάση της βασικής υποδοµής του Φ.Α. έχει ολοκληρωθεί ενώ παράλληλα έχουν δροµολογηθεί και ορισµένες στρατηγικού χαρακτήρα επενδύσεις που είναι απαραίτητες τόσο για την διαφοροποίηση των πηγών προµήθειας του αερίου, όσο και για τη διασφάλιση ενός µελλοντικού διεθνούς ρόλου της ΕΠΑ στη διαµετακόµιση αερίου. Η διείσδυση του Φ.Α. στην ελληνική αγορά σε σχέση µε τους αρχικούς στόχους έχει σήµερα επιτευχθεί κατά 120% σε ότι αφορά τη ΕΗ και 90% σε ότι αφορά τη µεγάλη βιοµηχανία. Αντίθετα οι πωλήσεις αερίου προς τις ΕΠΑ (που αντικατοπτρίζουν τη εµπορική δραστηριότητά των ΕΠΑ στον οικιακό, εµπορικό και µικροµεσαίο βιοµηχανικό και 16

18 βιοτεχνικό τοµέα) ανέρχονται µόλις στο 15% του συνολικού δυναµικού της αγοράς τους και εποµένως βρίσκονται σε σηµαντική υστέρηση σε σχέση µε τους αρχικούς στόχους εξαιτίας των καθυστερήσεων στην ίδρυση αλλά και εξαιτίας διαφόρων προβληµάτων που αντιµετωπίζουν στα πρώτα τους βήµατα. Το 2004 οι συνολικές πωλήσεις αερίου της ΕΠΑ αναµένεται να ανέλθουν στα 2,5 δισ. Nm 3 περίπου εκ των οποίων: o εκ. Nm 3 θα απορροφηθούν από τη ΕΗ o 550 εκ. Nm 3 από τη βιοµηχανία και τους λοιπούς µεγάλους καταναλωτές o 210 εκ. Nm 3 από τις ΕΠΑ Τα συνολικά έσοδα της ΕΠΑ θα ανέλθουν σε 430 εκ. περίπου. Για την κάλυψη της ζήτησης υπολογίζεται ότι θα εισαχθούν εκ. Nm 3 από τη ρωσική GAZEXPORT και 500 εκ. Nm 3 από την αλγερινή SONATRACH µε την µορφή LNG. Σηµειώνεται στο σηµείο αυτό ότι το σύνολο των συµβολαιοποιηµένων ποσοτήτων αερίου µε όλους τους πελάτες της ΕΠΑ (των ΕΠΑ συµπεριλαµβανοµένων) ανέρχεται σήµερα σε εκ. Nm 3 και φτάνει τα εκ. Nm 3 στο έτος plateau (το 2015, που οι υφιστάµενες ΕΠΑ θα έχουν αναπτύξει πλήρως την αγορά τους). Στρατηγικός αναπτυξιακός στόχος της ΕΠΑ είναι η αύξηση του µεριδίου που κατέχει το Φυσικό Αέριο στην ενεργειακή "πίτα" της χώρας. Με την ίδρυση νέων ΕΠΑ, ώστε να αυξηθεί η "αστική" κατανάλωση του καυσίµου, µε την επέκταση του δικτύου σε νέες βιοµηχανικές περιοχές, µε τη διευκόλυνση των επενδύσεων στην ηλεκτροπαραγωγή, η ΕΠΑ δηµιουργεί τις συνθήκες για τη ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης Φυσικού Αερίου στη χώρα µας. Μετά την έναρξη λειτουργίας των τριών υφιστάµενων ΕΠΑ (Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θεσσαλίας) που επιταχύνουν ήδη τη δραστηριοποίησή 17

19 τους, δηµιουργούνται τρεις νέες ΕΠΑ, στη Στερεά Ελλάδα, την Κεντρική Μακεδονία και την Ανατολική Μακεδονία - Θράκη. Ο προγραµµατισµός προχωρά και ήδη έχει προσληφθεί Χρηµατοοικονοµικός Σύµβουλος για την προετοιµασία του διαγωνισµού, µέσα από τον οποίο θα επιλεγούν οι επενδυτές που θα συµµετάσχουν στη δηµιουργία των τριών νέων Εταιριών. Ταυτόχρονα, σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαδικασίες για την επέκταση του δικτύου και σε άλλες βιοµηχανικές περιοχές όπως Ξάνθη, Σέρρες, Λαµία, Κιλκίς, Οινόφυτα κλπ. προκειµένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των βιοµηχανικών µονάδων των περιοχών σε Φυσικό Αέριο. Στον τοµέα της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος, η ΕΠΑ βρίσκεται σε διαπραγµατεύσεις προκειµένου να συνάψει συµβάσεις πώλησης Φυσικού Αερίου µε τους ιδιώτες επενδυτές οι οποίοι έχουν λάβει ή αναµένουν άδεια για τη δηµιουργία µονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η ηλεκτροπαραγωγή και συµπαραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας µε πρώτη ύλη το Φυσικό Αέριο εξελίσσεται µε ταχύτατους ρυθµούς σε ολόκληρη την Ευρώπη, δεδοµένου ότι αποτελεί την καλύτερη δυνατή επιλογή τόσο από πλευράς κόστους παραγωγής όσο και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η ΕΠΑ έχει ενεργό ρόλο που στις εξελίξεις αυτές, ο οποίος δεν περιορίζεται µόνο στην πώληση του Φυσικού Αερίου, αλλά επεκτείνεται και διεκδίκηση µεριδίου και στην ηλεκτροπαραγωγή. Συγκεκριµένα έχει η ίδια υποβάλλει δύο αιτήσεις για τη χορήγηση αδειών ηλεκτροπαραγωγής δυναµικότητας 600 MW. Η µία αφορά τη νήσο Ρεβυθούσα (400 MW), σε παρακείµενη του Τερµατικού Σταθµού LNG έκταση, και η άλλη τη θέση Πάτηµα της Ελευσίνας (200 MW). Επιπλέον, στο πλαίσιο της επέκτασης του συστήµατος αεριοκίνησης, µετά τη λειτουργία του Σταθµού ανεφοδιασµού λεωφορείων της ΕΘΕΛ στα Άνω Λιόσια, έχει αποφασιστεί η κατασκευή δεύτερου σταθµού ίδιας δυναµικότητας στην Ανθούσα Αττικής. Επίσης, ερευνάται η δυνατότητα κατασκευής σταθµού και στη Θεσσαλονίκη, καθώς και η επέκταση της χρήσης Φυσικού Αερίου σε οχήµατα δήµων και ιδιωτικών εταιρειών µε 18

20 µεγάλους στόλους αυτοκινήτων, ενώ µετά από µελέτη που έγινε για λογαριασµό της ΕΠΑ, διαµορφώθηκαν προτάσεις για την ενίσχυση αγοράς απορριµατοφόρων από πόρους του Κ.Π.Σ. ΙΙΙ. Προκειµένου να ανταπεξέλθει στην προβλεπόµενη αύξηση της χρήσης Φυσικού Αερίου, η ΕΠΑ προγραµµατίζει την εγκατάσταση σταθµού συµπίεσης στη Νέα Μεσηµβρία, ο οποίος θα αυξήσει σηµαντικά τη δυναµικότητα του δικτύου. Το 1995 η ΕΠΑ ίδρυσε τρεις θυγατρικές εταιρείες, τις Εταιρίες ιανοµής Αερίου (Ε Α) Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας, των οποίων σήµερα κατέχει το σύνολο των µετοχών τους. Οι τρεις Ε Α διεξήγαγαν διεθνείς ιαγωνισµούς για την εξεύρεση ιδιωτών επενδυτών, προκειµένου από κοινού να συστήσουν τις αντίστοιχες Εταιρείες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ), οι οποίες ως αντικείµενο δραστηριότητας έχουν την ανάπτυξη, λειτουργία, συντήρηση και εκµετάλλευση του Συστήµατος ιανοµής Φυσικού Αερίου που εντάσσεται στις περιοχές τους. Μετά την ολοκλήρωση των ιαγωνισµών, που ανέδειξαν σαν πλειοδότες επενδυτές τις εταιρείες CINERGY - SHELL για την περιοχή της Αττικής και την εταιρία ITALGAS για τις περιοχές της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας, συστάθηκαν οι ΕΠΑ Αττικής, ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, ΕΠΑ Θεσσαλίας, µε συµµετοχή των αντίστοιχων Ε Α κατά 51% και των CINERGY - SHELL και ITALGAS αντίστοιχα κατά 49%. Σήµερα οι Ε Α έχουν τη διαχείριση του δικτύου µέσης και χαµηλής πίεσης. 19

21 Η ΕΠΑ βρίσκεται στη διαδικασία ίδρυσης νέων θυγατρικών της εταιρειών (εταιρείες Παροχής Αερίου), οι οποίες θα δραστηριοποιούνται στις περιοχές της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Ευβοίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης καθώς και στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Το δίκτυο του φυσικού αερίου στην Ευρώπη Με συνεχή γραµµή το δίκτυο σε λειτουργία Με διακεκοµµένη γραµµή το δίκτυο υπό κατασκευή Τερµατικοί σταθµοί υγροποιηµένου φυσικού αερίου. 20

22 2.2 Νοµοθετικό πλαίσιο εγκαταστάσεων φυσικού αερίου Το σύνολο των νοµοθετικών ρυθµίσεων οι οποίες αφορούν την αστική κατανάλωση στη χώρα µας, είναι : Ελληνική Νοµοθεσία Ν / 1995 (ΦΕΚ 252/Α/ ) Σύσταση του Σώµατος Ενεργειακού Ελέγχου και Σχεδιασµού, εισαγωγή, µεταφορά, εµπορία και διανοµή φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις Ο Νόµος πλαίσιο για τη βιοµηχανία φυσικού αερίου στην Ελλάδα είναι ο Ν /1995, ο οποίος ορίζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώµατα της ΕΠΑ, των Ε Α και ΕΠΑ. Στο Άρθρο 7 του Νόµου ρυθµίζονται θέµατα που αφορούν τις εργασίες φυσικού αερίου. Π 420 / 1987 (ΦΕΚ 187/Α/ ) Εγκατάσταση δικτύων αερίων καυσίµων σε νέες οικοδοµές Το Προεδρικό ιάταγµα 420/87 αφορά τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου και ρυθµίζει θέµατα εσωτερικών εγκαταστάσεων σε κτήρια. Ορίζεται ότι η εγκατάσταση δικτύου αερίου καυσίµου σε νέες οικοδοµές είναι υποχρεωτική σε οικοδοµές που ανεγείρονται σε διάφορες περιοχές της Αττικής. Μελέτη εγκατάστασης (Άρθρο 3) Στις οικοδοµές που υπάγονται στο Π 420/87 επιβάλλεται η σύνταξη πλήρους µελέτης εγκατάστασης δικτύου αερίων καυσίµων, η οποία υποβάλλεται στην Πολεοδοµία µαζί µε τις άλλες µελέτες που απαιτούνται για την έκδοση Οικοδοµικής Άδειας. Η µελέτη πρέπει να περιλαµβάνει τις ανάγκες για θέρµανση χώρων, νερού χρήσης, παρασκευή φαγητού και επαγγελµατικές χρήσεις. Οι τεχνικές προδιαγραφές των υλικών, καθώς και ο τρόπος σύνταξης της µελέτης καθορίζονται από την τεχνική οδηγία του ΤΕΕ (ΤΟΤΕΕ 2471/86). ικαίωµα µελέτης (Αρ. 4) και επίβλεψης εγκαταστάσεων αερίου έχουν όσοι ασκούν ελεύθερο επάγγελµα του µηχανολόγου, ή 21

23 µηχανολόγου ηλεκτρολόγου, ή ηλεκτρολόγου µηχανικού, ή ναυπηγού, ή τεχνολόγου µηχανικού. Κατασκευή εγκατάστασης (Άρθρο 5) Κατά την κατασκευή της οικοδοµής εφαρµόζεται η µελέτη ανεξάρτητα από τη δυνατότητα άµεσης σύνδεσης της οικοδοµής µε το δίκτυο διανοµής αερίου. Η κατασκευή της εγκατάστασης γίνεται από αδειούχους θερµουδραυλικούς 3 ης ειδικότητας σύµφωνα µε το Π 38 / 1991, όπως τροποποιήθηκε µε τα Π 48 / 1995 και Π 55 / Π 321 / 1988 Η υποχρέωση εγκατάστασης δικτύου αερίου καυσίµου σε νεο-ανεγειρόµενες οικοδοµές επεκτείνεται σε νέες περιοχές της Αττικής και σε περιοχές των Νοµών Βοιωτίας, Θεσσαλονίκης, Ηµαθίας, Μαγνησίας και Λαρίσης. Υπουργική Απόφαση µε Αρ. 3/Α/11346 (ΦΕΚ 963/ ) Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου µε πίεση λειτουργίας έως και 1 bar. O Kανονισµός καλύπτει τις ελάχιστες απαιτήσεις του Eυρωπαϊκού Προτύπου EΛOT EN 1775: " ιανοµή Aερίου. Σωληνώσεις αερίου για κτίρια - MOP 5 bar. Γενικές λειτουργικές υποδείξεις", το οποίο συντάχθηκε από την Τεχνική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τυποποίησης CEN/TC 234. Όσον αφορά τις ιδιότητες των αέριων καυσίµων, ο κανονισµός έχει προσαρµοσθεί στις απαιτήσεις του προτύπου EΛOT EN Σωληνώσεις O κανονισµός καθορίζει τις µέγιστες επιτρεπόµενες πιέσεις λειτουργίας των σωληνώσεων εντός κτιρίου, ανάλογα µε την εφαρµογή και την ισχύ, πίνακας 1. 22

24 Πίνακας 1 Mέγιστες επιτρεπόµενες λειτουργίας εντός κτιρίου κατηγορία Eίδος χρήσης πίεση χρήσης 1 Oικιακή χρήση (µαγείρεµα, ζεστό νερό ατοµική θέρµανση) 25 mbar 2 Λεβητοστάσια κεντρικής θέρµανσης κατοικιών 100 mbar 3 Λεβητοστάσια επαγγελµατικής χρήσης 300 mbar 4 Λεβητοστάσια µεγάλων κτιρίων, νοσοκοµείων, ξενοδοχείων 300 mbar βιοµηχανιών κλπ µε συνολική παροχή 300 Nm 3 /h 5 Λεβητοστάσια µεγάλων κτιρίων, νοσοκοµείων, ξενοδοχείων 1 bar βιοµηχανιών κλπ µε συνολική παροχή > 300 Nm 3 /h 6 Eπαγγελµατικά µαγειρεία 25 mbar 7 Eκπαιδευτικά εργαστήρια 25 mbar 8 Eρευνητικά εργαστήρια 1 bar O κανονισµός καθορίζει κατάλληλους σωλήνες, σε συνδυασµό µε τα στοιχεία και υλικά σύνδεσής τους, Oι σωληνώσεις και τα εξαρτήµατά τους θεωρούνται ασφαλείς, αν µπορούν να αντέξουν σε θερµοκρασία 650 C για τουλάχιστον 30 λεπτά, όπως καθορίζεται από το πρότυπο EΛOT EN O κανονισµός ορίζει ως κατάλληλους σωλήνες από χάλυβα, χαλκό και πολυαιθυλένιο κατά περίπτωση. Kάθε όµως σύστηµα σωλήνων το οποίο αποδειχθεί κατάλληλο στα πλαίσια της Oδηγίας 89/106/EOK και της απαίτησης αντοχής σε θερµοκρασία 650 C για τουλάχιστον 30 λεπτά είναι αποδεκτό. Kαθορίζονται τα υλικά και µέθοδοι σύνδεσης των σωλήνων καθώς και οι απαιτήσεις για την αντιδιαβρωτική προστασία. Kαθορίζονται οι απαιτήσεις για την εγκατάσταση των σωληνώσεων εκτός και εντός κτιρίου, δηλαδή χώροι διέλευσης τρόποι εγκατάστασης (ακάλυπτοι σε στηρίγµατα, σε φρεάτια και κανάλια, κάτω από επίχρισµα, θαµµένοι εκτός κτιρίου). Aν µέσα σε µια εγκατάσταση φυσικού αερίου υφίστανται διαφορετικά επίπεδα πίεσης λειτουργίας των καυστήρων, ο κανονισµός καθορίζει τις απαιτήσεις για τις διατάξεις ρύθµισης της πίεσης και τις αντίστοιχες ασφαλιστικές διατάξεις. O κανονισµός καθορίζει τις απαιτήσεις για τη διαστασιολόγηση των σωληνώσεων. 23

25 Για πίεση µεγαλύτερη από 100 mbar το φ. αέριο αντιµετωπίζεται ως συµπιεστό ρευστό. Kαθορίζονται τιµές για τις φυσικές ιδιότητες του φυσικού αερίου τραχύτητες των σωλήνων επιτρεπόµενες πτώσεις πίεσης. ίνεται βοήθεια υπολογισµών (διαγράµµατα, πίνακες). Kαθορίζονται οι απαιτήσεις για τις δοκιµές φόρτισης και στεγανότητας των σωληνώσεων, καθώς και οι απαιτήσεις για τη θέση σε λειτουργία. 2. Eγκατάσταση συσκευών Oι απαιτήσεις για την εγκατάσταση συσκευών καθορίζονται σε εξάρτηση από την ταξινόµηση των συσκευών αερίου, µε βάση την Eγκύκλιο της Eυρωπαϊκής Eπιτροπής Tυποποίησης CEN CEN/CR 1749/2001, η οποία είναι σύµφωνη µε την Oδηγία 90/396/EOK Oι συσκευές διακρίνονται σε τρεις βασικούς τύπους: Tύπος A Συσκευή αερίου χωρίς εγκατάσταση απαγωγής καυσαερίων Tύπος B Συσκευή αερίου µε θάλαµο καύσης, η οποία λαµβάνει τον αέρα καύσης από το χώρο εγκατάστασης (5 τύποι B) Tύπος C Συσκευή αερίου µε θάλαµο καύσης, η οποία λαµβάνει τον αέρα καύσης από το ύπαιθρο µέσω ενός κλειστού συστήµατος (8 τύποι C) Περαιτέρω οι συσκευές διακρίνονται ανάλογα µε την κατασκευαστική τους διαµόρφωση και την ύπαρξη ή µη ανεµιστήρα, καθώς και τη σχετική θέση του ανεµιστήρα πριν από τον καυστήρα ή µετά τον εναλλάκτη θερµότητας µε το συνδυασµό δύο αριθµών. O πρώτος αριθµός δηλώνει το είδος του σχεδιασµού της εγκατάστασης προσαγωγής αέρα και της εγκατάστασης απαγωγής καυσαερίων. O δεύτερος αριθµός δηλώνει τη θέση του ανεµιστήρα: 1 συσκευή χωρίς ανεµιστήρα 2 ο ανεµιστήρας βρίσκεται µετά τον καυστήρα/εναλλάκτη θερµότητας 3 ο ανεµιστήρας βρίσκεται πριν τον καυστήρα Π.χ. A 1, B 23, C 42 Στις συσκευές τύπου A µε ισχύ µέχρι 11 kw µε χώρο εγκατάστασης όγκου άνω των 20 m 3 η προσαγωγή αέρα γίνεται µέσω των αρµών θυρών και παραθύρων. 24

26 Aν ο όγκος δεν επαρκεί, απαιτείται άνοιγµα προς το ύπαιθρο ή σύνδεση µε παρακείµενο χώρο µε θύρα ή παράθυρο Oι συσκευές των τύπων B και C µε ισχύ µέχρι 50 kw δεν απαιτείται να εγκαθίστανται σε λεβητοστάσιο. Στις συσκευές τύπου B µε ισχύ µέχρι 50 kw η προσαγωγή αέρα γίνεται µέσω ενός ανοίγµατος 150 cm 2 ή δύο ανοιγµάτων 75 cm 2 απ ευθείας προς το ύπαιθρο ή µέσω αεραγωγού ο οποίος διαστασιολογείται ανάλογα µε το µήκος του και τις αλλαγές πορείας. Tα λεβητοστάσια διακρίνονται σε λεβητοστάσια αερίου, στα οποία δεν υπάρχει περίπτωση να χρησιµοποιηθεί άλλο καύσιµο και σε κοινά αερίου. Στα λεβητοστάσια απαιτείται χωριστή προσαγωγή και απαγωγή µέσω ανοιγµάτων ή αεραγωγών και φρεατίων Στις συσκευές τύπου C η προσαγωγή αέρα γίνεται κλειστού συστήµατος αεραγωγών, οι οποίοι πιστοποιούνται µαζί µε τη συσκευή. 3. Aπαιτήσεις απαγωγής καυσαερίων O κανονισµός καθορίζει τις απαιτήσεις για την απαγωγή των καυσαερίων ανάλογα µε τον τύπο της συσκευής. Mόνο για τις συσκευές τύπου A µε ισχύ µέχρι 11 kw δεν απαιτείται σύστηµα απαγωγής καυσαερίων. Mάλιστα για τις συσκευές τύπου A οι οποίες δεν είναι µαγειρικές τίθενται κατά περίπτωση απαιτήσεις για τον έλεγχο της ποιότητας του αέρα του χώρου εγκατάστασης. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις τα καυσαέρια πρέπει να απάγονται επάνω από τη στέγη ή το δώµα, σε ύψος εξαρτώµενο από την ισχύ. Eξαίρεση αποτελούν οι συσκευές του τύπου C 1, οι οποίες έχουν οριζόντια απαγωγή, µε επιτρεπόµενη ισχύ µέχρι 28 kw µε ελάχιστες αποστάσεις από απέναντι κτίρια, πόρτες, παράθυρα, ανοίγµατα αερισµού, µπαλκόνια κλπ H εξαίρεση ισχύει µόνον για κτίρια υφιστάµενα πριν από τη θέση σε ισχύ του Kανονισµού. O κανονισµός στο Παράρτηµά 8 καθορίζει τις απαιτήσεις για τη διαστασιολόγηση των καπνοδόχων. Tο παράρτηµα αυτό ήδη τέθηκε εκτός ισχύος λόγω θέσης σε ισχύ του αντίστοιχου ευρωπαϊκού προτύπου EΛOT EN σε δύο µέρη για τη διαστασιολόγηση των καπνοδόχων. 25

27 Υπουργική Απόφαση µε Αρ. 3/Α/5286 (ΦΕΚ 236/ ) Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου µε πίεση λειτουργίας άνω των 50 mbar και µέγιστη πίεση λειτουργίας έως και 16 bar. Ν / 2003 (ΦΕΚ 207/Α/ ) Αξιοποίηση γεωθερµικού δυναµικού, τηλεθέρµανση και άλλες διατάξεις Το Άρθρο 30 ιείσδυση φυσικού αερίου στην αστική κατανάλωση. Εξοικονόµηση Ενέργειας του Ν / 2003 ρυθµίζει εκκρεµότητες που προέκυψαν από την εφαρµογή παλαιοτέρων Νόµων. Με την παρ. 2 η υποχρέωση εγκατάστασης δικτύου αερίου καυσίµου σε νέες οικοδοµές επεκτείνεται σε δήµους των Νοµών που αναφέρθηκαν παραπάνω, καθώς και σε δήµους των Νοµών Ευβοίας, Φθιώτιδος, Φωκίδος, Ηµαθίας, Κιλκίς, Πέλλης, Πιερίας, Σερρών, ράµας, Καβάλας, Ξάνθης, Έβρου και Ροδόπης. Στην παρ. 3 του Αρ. 30 αναφέρεται ότι η εγκατάσταση είναι υποχρεωτική σε κτήρια κάθε χρήσης κατοικίας, συνάθροισης κοινού, εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, γραφείων, εµπορικής και επαγγελµατικής εκµετάλλευσης, στέγασης υπηρεσιών του ηµοσίου και ευρύτερου δηµοσίου τοµέα, καθώς και βιοτεχνικής και βιοµηχανικής χρήσης Στην παρ.7 (ή παρ. 4 του Π 420 /1987) αναφέρεται ότι µετά το πέρας των εργασιών κατασκευής και πριν την οριστική σύνδεση της οικοδοµής µε τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, ο επιβλέπων τις εργασίες µηχανικός υποβάλλει στην κατά τόπο ΕΠΑ (εάν δεν υπάρχει στη ΕΠΑ) Υπεύθυνη ήλωση στην οποία βεβαιώνεται ότι η εγκατάσταση έχει κατασκευασθεί σύµφωνα µε τη µελέτη και τις προδιαγραφές. Η ΕΠΑ (ή ΕΠΑ) ελέγχει την καλή κατασκευή και τεχνική αρτιότητα, θεωρεί την υπεύθυνη δήλωση του επιβλέποντος µηχανικού και υποβάλλει τα παραπάνω στοιχεία στην Πολεοδοµία προκειµένου αυτή να προβεί στις διαδικασίες τελικής θεώρησης της άδειας οικοδοµής Παλαιές οικοδοµές Στις οικοδοµές που είναι παλαιότερες της ισχύος των ανωτέρω Νόµων και σε αυτές που δεν εφαρµόσθηκε αυτό, ισχύουν τα ακόλουθα: 26

28 α. Σε πολυκατοικίες για την αντικατάσταση του καυσίµου της κεντρικής θέρµανσης από υγρά καύσιµα µε φυσικό αέριο απαιτείται απόφαση της γενικής συνέλευσης των συνιδιοκτητών που λαµβάνονται µε πλειοψηφία 50 % + 1 ψήφους, ανεξάρτητα από τις προβλέψεις του κανονισµού της οικοδοµής. Η απόφαση αυτή καλύπτει και όλες τις απαραίτητες εργασίες (Ν 3175 Αρ. 30 παρ. 4). β. Με την ίδια πλειοψηφία λαµβάνεται απόφαση για τη µόνιµη αποσύνδεση από την κεντρική θέρµανση του κτιρίου µε υγρά καύσιµα, και σύνδεση µε φυσικό αέριο όσων µεµονωµένων ιδιοκτησιών προβαίνουν σε τοποθέτηση µόνιµης ανεξάρτητης θέρµανσης µε ΦΑ, ανεξαρτήτως των προβλέψεων του κανονισµού της οικοδοµής (Ν 3175 Αρ. 30 παρ. 4). γ. Για οικοδοµές που προϋπήρχαν του Π 420/ 1987 και στις νεότερες στις οποίες εφαρµόσθηκε ελλιπώς για την κατασκευή νέας εγκατάστασης ή τροποποίησης της υπάρχουσας ακολουθούνται οι διατάξεις του Π 420/87 σε ότι αφορά τη µελέτη και κατασκευή της εγκατάστασης. Η ΕΠΑ (ή ΕΠΑ όπου δεν υπάρχει ΕΠΑ) ελέγχει την εφαρµογή της µελέτης και ειδικότερα την καλή κατασκευή και τεχνική αρτιότητα του δικτύου. Η µελέτη της εγκατάστασης, ή η τροποποιηµένη µελέτη µαζί µε την θεωρηµένη υπεύθυνη δήλωση του επιβλέποντα κοινοποιούνται από την ΕΠΑ στην Πολεοδοµία για την πληρότητα του φακέλου της οικοδοµής. Εγκύκλιος 27 Υ.ΠΕ.ΧΩ. Ε. / Γεν. /νση Πολεοδοµίας, µε Αρ. Πρωτ / Η Εγκύκλιος παρέχει διευκρινήσεις εφαρµογής του Αρ. 30 του Ν / Επιβάλλεται η υποχρεωτική µελέτη και κατασκευή εγκαταστάσεων ΦΑ σε νέες οικοδοµές. Ορίζονται ειδικά έντυπα που θα διαθέτουν οι ΕΠΑ για τα υποβαλλόµενα στοιχεία µελετών και εγκρίσεων. Όπου δεν υπάρχουν ΕΠΑ, ο έλεγχος των µελετών παραπέµπεται στη ΕΠΑ. Ορίζονται συγκεκριµένα χρονικά διαστήµατα µέσα στα οποία θα πρέπει να ελέγχονται οι µελέτες.η διαδικασία αυτή επιφέρει στην πράξη σηµαντικές χρονικές καθυστερήσεις. 27

29 Ευρωπαϊκές Οδηγίες Στη συνέχεια αναφέρονται οι σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Ευρωπαϊκά Πρότυπα που υποστηρίζουν τις Οδηγίες. Οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες υπερισχύουν σε περίπτωση που υπάρχει διαφοροποίηση από την Ελληνική Νοµοθεσία. Οι σχετικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες είναι: Οδηγία 89/106/ΕΟΚ περί δοµικών προϊόντων (CPD). To Π 334/1994 προσαρµόζει την Ελληνική Νοµοθεσία στην Οδηγία αυτή. Οδηγία 90/396/ΕΟΚ περί συσκευών αερίου (GAD). Η Απόφαση ΚΥΑ 15233/91 προσαρµόζει την Ελληνική Νοµοθεσία στην Οδηγία αυτή. Οδηγία 97/23/ΕΕ περί εξοπλισµού υπό πίεση (PED). Η Απόφαση ΚΥΑ 16289/330/99 προσαρµόζει την Ελληνική Νοµοθεσία στην Οδηγία αυτή. Η Οδηγία 97/23/ΕΕ αφορά υλικά µε πίεση λειτουργίας > 0,5 bar. Έτσι ο Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων (ΦΕΚ 963/ ) κατά το πλείστον δεν αφορά εγκαταστάσεις οι οποίες υπάγονται στις διαδικασίες της Οδηγίας αυτής. Ευρωπαϊκά Πρότυπα Ο Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων (ΦΕΚ 963/ ) καλύπτει τις ελάχιστες απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Προτύπου EΛOT EN 1775 ιανοµή Αερίου. Σωληνώσεις αερίου για κτίρια - MOP 5 bar. Γενικές λειτουργικές υποδείξεις. Το πρότυπο αυτό συντάχθηκε από την Τεχνική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τυποποίησης CEN/TC 234. Επίσης ο Κανονισµός εσωτερικών εγκαταστάσεων έχει προσαρµοσθεί στις απαιτήσεις του προτύπου EΛOT EN 437 σε ότι αφορά τις ιδιότητες των αέριων καυσίµων. Ως προς την µέθοδο υπολογισµού καπνοδόχων, για χρήση µιας ή περισσοτέρων συσκευών, ισχύουν αντίστοιχα τα Πρότυπα EΛOT EN και EΛOT EN

30 2.3 ιαδικασία σύνδεσης, τιµολογιακή πολιτική, ιαδικασία σύνδεσης. Για να ξεκινήσει η διαδικασία της σύνδεσης µε το δίκτυο του φυσικού αερίου, ο υποψήφιος πελάτης ή πρόσωπο νοµίµως εξουσιοδοτηµένο απ' αυτόν, υπογράφει σχετική αίτηση που διατίθεται από την εταιρία παροχής αερίου. Η υπογραφή της αίτησης συνεπάγεται την αποδοχή όλων όσων καθορίζονται στους Γενικούς Όρους Συναλλαγής (οι οποίοι και περιγράφονται πιο κάτω) καθώς και όλων όσων ειδικώς περιγράφονται στα έντυπα της αίτησης Μετά την υποβολή της αίτησης η εταιρία αερίου επισκέπτεται το χώρο που θα γίνει η εγκατάσταση, εξακριβώνει το εφικτό των πιθανών αναγκαίων ενεργειών της και γνωστοποιεί εγγράφως στον Πελάτη το κόστος υλοποίησης της αίτησής του. Αυτό περιλαµβάνει: α) Το τέλος σύνδεσης β) Το ύψος της εγγύησης έναντι κατανάλωσης γ) Τα έξοδα διαχείρισης του φακέλου δ) Την τιµή πώλησης του αερίου. Μετά την πληρωµή όσων προβλέπονται από την αίτηση, η εταιρία αερίου προβαίνει στην έναρξη των εργασιών ενεργοποίησης του µετρητή εκ µέρους της εταιρίας και της εν συνεχεία άφιξης του αερίου στο σηµείο παράδοσης. Οι εργασίες αυτές πραγµατοποιούνται από συνεργεία υπεργολάβων της εταιρίας αερίου. Στην περίπτωση κατά την οποία η εταιρία αερίου για τεχνικούς λόγους δεν είναι σε θέση να αποδεχθεί την αίτηση έναρξης παροχής αερίου, απαντά αιτιολογηµένα στον πελάτη και συνεπώς η σχετική αίτηση θεωρείται µη ισχύουσα. Με την πληρωµή όσων προβλέπονται από την αίτηση, ο πελάτης παραδίδει έγγραφη εξουσιοδότηση για την εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών, εκ µέρους του κυρίου ή του διαχειριστή του ακινήτου ή οπωσδήποτε αυτού που έχει έννοµο δικαίωµα έκδοσης σχετικής εξουσιοδότησης καθώς επίσης και τα έγγραφα που προβλέπονται από τους νόµους. Στην περίπτωση κατά την οποία δεν χορηγηθούν στην Εταιρία οι απαραίτητες για την εκτέλεση των εργασιών της εξωτερικής εγκατάστασης κατανάλωσης, εξουσιοδοτήσεις ή οι απαραίτητες εργασίες δεν µπορούν να εκτελεστούν λόγω άλλων παραγόντων (π.χ. άρνηση κάποιου άλλου ενοίκου να επιτρέψει εργασίες στο χώρο 29

31 του µπαλκονιού του), το ποσό που καταβλήθηκε, επιστρέφεται στον πελάτη, εντός 30 ηµερών από την ειδοποίησή του για την αδυναµία ικανοποίησης της αιτήσεώς του ιακοπή της διαδικασίας έναρξης Υπηρεσίας Αερίου. Στην περίπτωση υπαναχώρησης εκ µέρους του πελάτη α) Πριν από την εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών της εξωτερικής εγκατάστασης κατανάλωσης, η εταιρία αερίου παρακρατεί το 10% του προκαταβληθέντος ποσού των τελών σύνδεσης. β) Μετά την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών εξωτερικής εγκατάστασης παρακρατεί ολόκληρο το ποσό των δαπανών στο οποίο υπεβλήθη η Εταιρία Τέλη σύνδεσης. Η κατάσταση των τελών σύνδεσης καταρτίζεται και υποβάλλεται στην Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας. Τα τέλη σύνδεσης υπόκεινται σε Φ.Π.Α. σύµφωνα µε τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις κατά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης νόµιµης απόδειξης. Τα κριτήρια για τον προσδιορισµό των τελών σύνδεσης για την έναρξη της Υπηρεσίας Αερίου είναι: Έναρξη Υπηρεσίας Αερίου µε υφιστάµενη εξωτερική εγκατάσταση Το ποσό που πρέπει να καταβληθεί για την έναρξη Υπηρεσίας Αερίου, στην περίπτωση ενεργοποίησης µιας ήδη υφιστάµενης εγκατάστασης σε ακίνητο, είναι αντίστοιχο προς την αξία των 100 m³ αερίου. Στην περίπτωση όπου µια εγκατάσταση είναι ήδη ενεργοποιηµένη και απλά αλλάζει ο χρήστης µε ταυτόχρονη µεταβίβαση συµβολαίου, τότε ο νέος χρήστης πρέπει να καταβάλει το ποσό που αντιστοιχεί σε 25 m 3 αερίου. Μεταβίβαση νοείται όταν ένας πελάτης υπογράφει την αίτηση Έναρξης Υπηρεσίας Αερίου, υπεισερχόµενος στη θέση κάποιου άλλου πελάτη, ο οποίος ταυτόχρονα προβαίνει σε καταγγελία αυτής της σύµβασης. Για τη µεταβίβαση απαιτείται η ταυτόχρονη συναίνεση του νέου και του παλαιού πελάτη σχετικά µε την καταγραφή της κατανάλωσης και το χρόνο της µεταβίβασης καθώς και η σχετική γνωστοποίηση αυτής στην Εταιρία Έναρξη Υπηρεσίας Αερίου µε µη υφιστάµενη η µε ανεπαρκή την εξωτερική εγκατάσταση. Όταν το ακίνητο του πελάτη βρίσκεται σε οδό που διαθέτει δίκτυο διανοµής χαµηλής πίεσης αλλά ταυτόχρονα δεν υπάρχει η απαραίτητη εξωτερική εγκατάσταση, ή η υφιστάµενη δεν είναι επαρκής για τις ανάγκες του 30

32 πελάτη, η Εταιρία αφού προσδιορίσει τις εργασίες που επιβάλλεται να υλοποιηθούν, καθορίζει το αντίστοιχο ποσό για την Έναρξη Υπηρεσίας Αερίου, ως ακολούθως: Οικιακές χρήσεις φυσικού αερίου (µαγειρική, παροχή ζεστού νερού και ατοµική θέρµανση) Τα Τέλη Σύνδεσης για την οικιακή χρήση ταξινοµούνται κατά περίπτωση, ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Α, Η αίτηση Έναρξης Υπηρεσίας Αερίου υποβάλλεται από ένα µόνο Πελάτη και η αναγκαία εξωτερική εγκατάσταση έχει µήκος µικρότερο από 5 µέτρα. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Β, Η αίτηση Έναρξης Υπηρεσίας Αερίου υποβάλλεται από δύο ή περισσότερους Πελάτες, για τους οποίους είναι δυνατή η κατασκευή κοινής εξωτερικής εγκατάστασης τµηµατικά και τα αναγκαία µέτρα είναι συνολικού µήκους κάτω των 5 µέτρων για κάθε έναν από τους Πελάτες. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Γ, Η απαραίτητη εξωτερική εγκατάσταση έχει µήκος µεγαλύτερο των ανωτέρω περιγραφοµένων ορίων Άλλες χρήσεις. Για χρήσεις διαφορετικές των ανωτέρω οικιακών, το αντίτιµο για την Έναρξη Υπηρεσίας Αερίου, υπολογίζεται από την εταιρία αερίου ειδικά κατά περίπτωση Χρήσεις αερίου. Με την υποβολή της αιτήσεως Έναρξης Υπηρεσίας Αερίου, ο πελάτης δηλώνει τη χρήση για την οποία προορίζεται το Αέριο, ώστε να προσδιορισθεί επακριβώς το αντίτιµο και οι απαιτούµενες προδιαγραφές της εσωτερικής εγκατάστασης. Ο Πελάτης υποχρεούται να γνωστοποιεί άµεσα τυχόν αλλαγές ή διαφοροποιήσεις σχετικά µε όσα έχει δηλώσει. εν επιτρέπεται η οποιαδήποτε σύνδεση τρίτου στην εσωτερική εγκατάσταση του Πελάτη Εγγύηση έναντι κατανάλωσης. Η Εταιρία ζητά από τον Πελάτη µια άτοκη προκαταβολή που συνυπολογίζεται από την αναµενόµενη ετήσια κατανάλωση του Πελάτη και την τιµή του αερίου. Το ποσό αυτό, υποκείµενο σε Φ.Π.Α., καταβάλλεται συγχρόνως µε την υπογραφή της σύµβασης. Το ποσό της προκαταβολής καθορίζεται ως εξής: α) Για οικιακή χρήση Φυσικού Αερίου, µαγειρικής και παραγωγής ζεστού νερού ισούται προς την καθαρή αξία 50 κυβικών µέτρων Φυσικού Αερίου χωρίς εισφορές. β) Για οικιακή χρήση ατοµικής θέρµανσης µε ή χωρίς µαγειρική και παραγωγή ζεστού νερού, ισούται προς την καθαρή αξία 250 κυβικών µέτρων Φυσικού Αερίου, υπολογιζόµενων στην καθαρή τιµή πώλησης άνευ φορολογικών εισφορών. 31

33 γ) Για κάθε χρήση διαφορετική των ανωτέρω και για ετήσια δυναµικότητα της εγκατάστασης έως 30 MWh, το αντίτιµο ισούται προς 250 κυβικά µέτρα Φυσικού Αερίου άνευ φορολογικών εισφορών. Από 30 έως 60 MWh ετησίως ισούται προς 500 κυβ. µέτρα κ.ο.κ. Σαν τιµή πώλησης θεωρείται αυτή που ισχύει την 1η Ιανουαρίου κάθε τρέχοντος έτους. Κατά τη διάρκεια της ισχύος της Σύµβασης, η εταιρία αερίου διατηρεί το δικαίωµα αναπροσαρµογής του ύψους της εγγύησης έναντι κατανάλωσης. Μετά την διακοπή της Υπηρεσίας Αερίου, η εγγύηση έναντι κατανάλωσης του πελάτη επιστρέφεται µε το τελευταίο τιµολόγιο, ταυτόχρονα µε τη ρύθµιση εκ µέρους του πελάτη κάθε εκκρεµότητας προερχοµένης από οποιαδήποτε αιτία Προδιαγραφές του Φυσικού Αερίου. Η εταιρία αερίου έχει την υποχρέωση της παροχής Φυσικού Αερίου, του οποίου η θερµογόνος δύναµη και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι ταυτόσηµα µε αυτά του Φυσικού Αερίου που παραλαµβάνει από τη ΕΠΑ. Η ανωτέρα θερµογόνος δύναµη καταγράφεται καθηµερινά από τη ΕΠΑ Προσδιορισµός της ποσότητας κατανάλωσης. Η ποσότητα αερίου που θα παρέχεται στον πελάτη, καταγράφεται από τους µετρητές της εταιρίας αερίου. Ως µονάδα µέτρησης του παρεχόµενου αερίου ορίζεται το (1) Κανονικό κυβικό µέτρο (Nm 3 ) δηλαδή ένα κυβικό µέτρο αερίου σε κανονικές συνθήκες θερµοκρασίας και πίεσης. Η ανωτέρα θερµογόνος δύναµη του φυσικού αερίου καταγράφεται και πιστοποιείται από τη ΕΠΑ καθηµερινά και συµβατικά καθορίζεται ίση µε Kcal (11,05 kwh ανά Nm 3 ). Στην περίπτωση που η απόλυτη τιµή της διαφοράς της µέσης ετήσιας ανωτέρας θερµογόνου δύναµης από την συµβατικά καθορισµένη είναι µεγαλύτερη του 2,5%, τότε η Εταιρία προσαρµόζει ανάλογα την χρέωση των τιµολογίων για τον επόµενο χρόνο. Η εγγυηµένη πίεση του Φυσικού Αερίου, στο σηµείο παράδοσης, θα είναι ίση µε 21,3 mbar, µε επιτρεπόµενη διακύµανση της τάξης του 10%. Στην περίπτωση που ο πελάτης, για λόγους τεχνικών απαιτήσεων της εγκατάστασής του, ζητήσει στο σηµείο παράδοσης, πίεση µεγαλύτερη από 21,3 mbar, η εταιρία αερίου θα αναγάγει σε κανονικές συνθήκες (Nm3) τον όγκο παροχής εγκαθιστώντας σχετικό µηχανισµό διόρθωσης της πίεσης και θερµοκρασίας µε επιβάρυνση του πελάτη. 32

34 2.3.8 Τιµολόγηση της κατανάλωσης Τα Τιµολόγια Παροχής Φυσικού Αερίου υποβάλλονται για έγκριση στη Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας. Ως µονάδα χρέωσης ορίζεται η κιλοβατώρα (kwh). Το αέριο τιµολογείται από την εταιρία αερίου κατ' εφαρµογή των εγκεκριµένων από τη Ρ.Α.Ε. Τιµολογίων Παροχής και µε βάση τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Η εταιρία εκδίδει περιοδικά σχετικό τιµολόγιο κατανάλωσης ανάλογα µε τη χρήση αερίου και τον όγκο κατανάλωσης. Η εταιρία γνωστοποιεί στον πελάτη την περιοδικότητα της έκδοσης τιµολογίου που τον αφορά. Σε περίπτωση ένστασης του πελάτη, σχετικώς µε το ύψος του τιµολογίου, ο πελάτης δύναται να ζητήσει την επιβεβαίωση και πιθανή διόρθωση του τιµολογίου από την εταιρία, υπό την προϋπόθεση ότι προηγουµένως θα καταβάλει το τίµηµα που προκύπτει από το µέσο όρο κατανάλωσης των τριών τελευταίων τιµολογίων. Πιστοποιηµένες διαφορές υπέρ του πελάτη εκπίπτουν από το επόµενο τιµολόγιο. Οι Γενικοί Όροι Συναλλαγών προβλέπουν τα εξής: α) Την αυτοδίκαιη λύση της σύµβασης, εντός επτά (7) ηµερών το αργότερο από την ηµεροµηνία που ο καταναλωτής θα γνωστοποιήσει στην εταιρεία ότι έπαψε να είναι κύριος ή κάτοχος της εγκατάστασης. β) Το δικαίωµα του καταναλωτή να καταγγείλει τη σύµβαση εντός τριάντα (30) ηµερών αφότου έλαβε γνώση από την εταιρεία της αύξηση του Τιµολογίου Παροχής ή της τροποποίησης των Γ.Ο.Σ. της Σύµβασης. Η ως άνω αύξηση ή τροποποίηση τίθεται σε ισχύ µετά από τριάντα (30) ηµέρες αφότου ο καταναλωτής ειδοποιηθεί εγγράφως από την εταιρεία. γ) Το δικαίωµα του καταναλωτή να καταγγείλει τη σύµβαση σύνδεσης και παροχής οποτεδήποτε, χωρίς επιβάρυνση, µετά από σχετική ειδοποίηση της εταιρείας και εντός της προθεσµίας που θα ορίζεται στη σύµβαση, µη δυναµένης πάντως να υπερβεί τους δώδεκα (12) µήνες από την ηµεροµηνία θέσεως σε ισχύ αυτής. Επίσης η Εταιρεία δεσµεύεται στα ακόλουθα: α) Όπου είναι απαραίτητο για την εκτέλεση εργασιών, συντήρησης, επισκευής ή ανάπτυξης του συστήµατος διανοµής, η εταιρεία υποχρεούται να γνωστοποιεί στον καταναλωτή τουλάχιστον πέντε (5) ηµέρες πριν την επικείµενη αποσύνδεσή του, 33

35 εκθέτοντας τους λόγους για την αποσύνδεση και την αναµενόµενη διάρκειά της. Επίσης, υποχρεούται να γνωστοποιεί στον καταναλωτή τυχόν µεταβολή στην αναµενόµενη διάρκεια της αποσύνδεσης, όταν αυτή υπερβαίνει τις είκοσι τέσσερις (24) ώρες από τη διάρκεια που είχε προηγουµένως γνωστοποιήσει. Σε άλλες περιπτώσεις, στο βαθµό που αυτό είναι εφικτό, να ειδοποιεί τον καταναλωτή το αργότερο είκοσι τέσσερις (24) ώρες πριν την επικείµενη αποσύνδεσή του. β) Σε περίπτωση διαρροής φυσικού αερίου, η εταιρεία υποχρεούται - ευθύς µόλις πληροφορηθεί το συµβάν - να σπεύσει στο υποδεδειγµένο σηµείο διαρροής ή έκτακτης ανάγκης µε µέσο χρόνο άφιξης (υπό φυσιολογικές συνθήκες καιρού και κυκλοφορίας) εντός δύο (2) ωρών από τη στιγµή που δόθηκε το σήµα άµεσης επέµβασης και σε κάθε περίπτωση εντός χρονικού διαστήµατος όχι µεγαλύτερου των τεσσάρων (4) ωρών. γ) Η εταιρεία υποχρεούται να εξετάζει και να παρέχει αιτιολογηµένη απάντηση στους καταναλωτές εντός προθεσµίας τριάντα (30) ηµερών από τη λήψη κάθε παραπόνου. δ) Στην περίπτωση που ο πελάτης ζητήσει εγγράφως από την εταιρεία τον έλεγχο της καλής λειτουργίας του µετρητή, ο µέγιστος χρόνο για τη διεξαγωγή του λειτουργικού ελέγχου του εγκατεστηµένου µετρητή είναι επτά (7) ηµέρες. ε) Ο µέγιστος χρόνος παράδοσης της έντυπης αίτησης παροχής από τη λήψη σχετικού αιτήµατος από µέρος του πελάτη είναι επτά (7) ηµέρες. στ) Αναφορικά µε την έγκριση της αίτησης παροχής, ο µέγιστος χρόνος για τον εφοδιασµό του πελάτη µε τη σύµβαση παροχής και το τιµολόγιο των τελών σύνδεσης και παροχής είναι είκοσι µια (21) ηµέρες. ζ) Αναφορικά µε την απόρριψη της αίτησης παροχής, ο µέγιστος χρόνος για την κοινοποίηση στον πελάτη των λόγων απόρριψης της αίτησής του είναι είκοσι µια (21) ηµέρες. η) Ο µέγιστος χρόνος για την πραγµατοποίηση της εξωτερικής εγκατάστασης πελατών που απέχουν µέχρι 25 µέτρα από το δίκτυο και των οποίων η κατανάλωση δεν υπερβαίνει τα 30 MWh είναι εκατόν είκοσι (120) ηµέρες. Ο χρόνος αυτός υπολογίζεται από τη στιγµή που θα καταβληθεί το ποσό που απαιτείται για την πραγµατοποίηση της σύνδεσης. Στη συνέχεια παρατίθενται τα στοιχεία τιµολόγησης όπως αυτά δίνονται από τις εταιρίες αερίου Θεσσαλονίκης και Αθήνας, για τους µήνες Νοέµβριο και εκέµβριο του

36 ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ Νm³ (ευρώ) kwh (ευρώ) ΤΙΜΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΦΠΑ (%) ΦΠΑ ευρώ/νm³ ΦΠΑ ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ ευρώ/kwh ευρώ/νm³ ευρώ/kwh Τ1 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Από : 0 Νm³ έως : 650 Nm³ Aπό : 0 kwh έως : 7,182 kwh T2 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Από : 651 Νm³ έως : 3000 Nm³ Aπό : 7183 kwh έως : 33,145 kwh T3 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Από : Νm³ & άνω Aπό : 33,146 kwh & άνω Θερµογόνος ύναµη : ένα Νm³ φυσικού αερίου = 9500 kcal/h = 11,0485 kwh ΠΑΓΙΑ ΤΕΛΗ Τ1 Ευρώ / µήνα 1,564 + ΦΠΑ 8% Τ2 Ευρώ / µήνα 3,128 + ΦΠΑ 8% ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΙΜΟΛΟΓΙΩΝ T1: τιµολόγιο που αντιστοιχεί στις µικρές οικιακές ή επαγγελµατικές καταναλώσεις, συνήθως για το µαγείρεµα των τροφών και την παραγωγή ζεστού νερού ως εναλλακτική λύση στην χρησιµοποίηση ηλεκτρικής ενέργειας. Τ2: τιµολόγιο που αντιστοιχεί στις οικιακές ή επαγγελµατικές καταναλώσεις, συνήθως για την αυτόνοµη θέρµανση, το µαγείρεµα των τροφών και την παραγωγή ζεστού νερού ως εναλλακτική λύση στη χρήση πετρελαίου, υγραερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Τ3: τιµολόγιο που αντιστοιχεί στις καταναλώσεις για κεντρική θέρµανση και παραγωγή ζεστού νερού, για επαγγελµατικές χρήσεις και για την µικρή βιοµηχανία ως εναλλακτική λύση στη χρήση πετρελαίου ή υγραερίου. ΤΙΜΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004 ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ Νm³ kwh ΦΠΑ ΦΠΑ ΦΠΑ ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ 35

37 (ευρώ) (ευρώ) (%) ευρώ/νm³ ευρώ/kwh ευρώ/νm³ ευρώ/kwh Τ1 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Από : 0 Νm³ έως : 650 Nm³ Aπό : 0 kwh έως : 7,182 kwh T2 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Από : 651 Νm³ έως : 3000 Nm³ Aπό : 7183 kwh έως : 33,145 kwh T3 ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Από : Νm³ & άνω Aπό : 33,146 kwh & άνω Θερµογόνος ύναµη : ένα Νm³ φυσικού αερίου = 9500 kcal/h = 11,0485 kwh ΠΑΓΙΑ ΤΕΛΗ Τ1 Ευρώ / µήνα 1,564 + ΦΠΑ 8% Τ2 Ευρώ / µήνα 3,128 + ΦΠΑ 8% ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΙΜΟΛΟΓΙΩΝ T1: τιµολόγιο που αντιστοιχεί στις µικρές οικιακές ή επαγγελµατικές καταναλώσεις, συνήθως για το µαγείρεµα των τροφών και την παραγωγή ζεστού νερού ως εναλλακτική λύση στην χρησιµοποίηση ηλεκτρικής ενέργειας. Τ2: τιµολόγιο που αντιστοιχεί στις οικιακές ή επαγγελµατικές καταναλώσεις, συνήθως για την αυτόνοµη θέρµανση, το µαγείρεµα των τροφών και την παραγωγή ζεστού νερού ως εναλλακτική λύση στη χρήση πετρελαίου, υγραερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Τ3: τιµολόγιο που αντιστοιχεί στις καταναλώσεις για κεντρική θέρµανση και παραγωγή ζεστού νερού, για επαγγελµατικές χρήσεις και για την µικρή βιοµηχανία ως εναλλακτική λύση στη χρήση πετρελαίου ή υγραερίου. 36

38 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Νοέµβριος - εκέµβριος 2004 Πειραιώς 112, ΑΘΗΝΑ, τηλ , φαξ Θέρµανση Οικιακή Χρήση (µαγείρεµα, ζεστό νερό) Μικτή Χρήση (θέρµανση, µαγείρεµα, ζεστό νερό) Κλιµατισµός µε καύση φυσικού αερίου Χρέωση ισχύος ( /δίµηνο) (1), (2) 4 ιαµέρισµα ή µονοκατοικία: Χρέωση ενέργειας ( /kwh) (3) 1η Νοεµβρίου - 30 Ιουνίου 1η Ιουλίου - 31 Οκτωβρίου 0,03405 (5) - 0,0345 οι πρώτες 660 kwh/δίµηνο οι υπόλοιπες kwh 0,0345 0,03405 (5) 0,03405 (5) 0,019 Χρέωση ισχύος ( /δίµηνο) (1), (4) 7, ,5 Πολυκατοικία: Χρέωση ενέργειας 1η Νοεµβρίου - 30 Ιουνίου 1η Ιουλίου - 31 Οκτωβρίου 0,03405 (5) ,03405 (5) 1. Η χρέωση ενέργειας επιβαρύνεται µε 8% ΦΠΑ. 2. Για συσκευές έως kcal/h 3. Η χρέωση ισχύος επιβαρύνεται µε 8% ΦΠΑ. 4. Για Kαυστήρα έως kcal/h 5. Η χρέωση ενέργειας για τη θέρµανση αναπροσαρµόζεται ανά δίµηνο ώστε να εξασφαλίζεται ότι το φυσικό αέριο είναι 20% οικονοµικότερο από το πετρέλαιο θέρµανσης (συµπεριλαµβανοµένης της διαφοράς στο Φ.Π.Α.). 0,019 Στην Ιρλανδία η εταιρία αερίου Bord Gais διαθέτει στους πελάτες της τέσσερα καταναλωτικά «πακέτα» ανάλογα µε τη χρήση για την οποία προορίζεται το φυσικό αέριο και την ποσότητα που θα καταναλωθεί. Στους νέους της πελάτες η εταιρία συνιστά να επιλέγουν το πακέτο Standard Rate από όπου µετά µπορούν και να µεταβούν σε κάποιο άλλο πακέτο. Ο οποιοσδήποτε πελάτης µπορεί να αλλάξει πακέτο αρκεί να µην υπάρχει ελάχιστη δέσµευση, µετά την ολοκλήρωση του πρώτου έτους του συµβολαίου ή και νωρίτερα αν ικανοποιηθούν οι συνθήκες που προαπαιτεί η ελάχιστη αυτή δέσµευση. Τα πακέτα µαζί µε τις τιµές χρέωσης τους είναι τα ακόλουθα : 37

39 Standard Rate Το πακέτο Standard Rate απευθύνεται σε όλα τα επίπεδα χρήσης, δηλαδή σε χαµηλή, µέτρια και υψηλή κατανάλωση. εν υπάρχει περιορισµός ελάχιστης κατανάλωσης ανά µήνα και έχει την µικρότερη χρέωση ανά KWh από όλα τα πακέτα προσφορών, που είναι 0,02713 /KWh. Υπάρχει πάγια χρέωση 34,10 κάθε δύο µήνες στον λογαριασµό. SuperSaver Rate Το πακέτο SuperSaver Rate είναι ιδανικό για σπίτια που χρησιµοποιούν φυσικό αέριο για κεντρική θέρµανση και ζεστό νερό το καλοκαίρι. Κοστίζει 0,03570 /KWh ενώ δεν έχει πάγια χρέωση. Υπάρχει ελάχιστο όριο κατανάλωσης που είναι KWh ανά έτος, δηλαδή συνολικά 571,20. Σε περίπτωση που η ποσότητα αυτή δεν καταναλωθεί µέχρι το τέλος του έτους χρεώνεται. Economy Rate 38

40 Το πακέτο Economy Rate είναι για πελάτες µε µικρό σύστηµα κεντρικής θέρµανσης, για µαγείρεµα και θέρµανση σε µικρά διαµερίσµατα. Κοστίζει 0,04700 /KWh ενώ δεν έχει πάγια χρέωση. Υπάρχει ελάχιστο όριο κατανάλωσης που είναι KWh ανά έτος, δηλαδή συνολικά 411,25. Σε περίπτωση που η ποσότητα αυτή δεν καταναλωθεί µέχρι το τέλος του έτους χρεώνεται. Reducing Rate or Το πακέτο Reducing Rate είναι για πελάτες που χρησιµοποιούν ελάχιστα το φυσικό αέριο, για µαγείρεµα ή φωτιά στο τζάκι. Όσο πιο πολύ αέριο καταναλώνεται τόσο περισσότερο µειώνεται η τιµή. Η αρχική χρέωση είναι 0,07141 /KWh και ισχύει για τις πρώτες 585 KWh, 0,05353 /KWh για τις επόµενες 585 KWh και 0,03785 /KWh από εκεί και µετά. Υπάρχει πάγια χρέωση 6,33 κάθε δύο µήνες στον λογαριασµό. Όλες οι παραπάνω τιµές περιλαµβάνουν φόρο 13,5%, ενώ υπάρχει και ειδικό πακέτο προσφοράς για ηλικιωµένους άνω των 65. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η χρέωση της Βρετανικής εταιρίας αερίου British / Scottish Gas για τις οικιακές καταναλώσεις. Οι τιµές ισχύουν από τις 20 Σεπτεµβρίου και µετά : Πρώτες KWh (χωρίς φόρο) σε πένες (1) Πρώτες KWh (µε φόρο) σε πένες (1) µε KWh (χωρίς φόρο) σε πένες (2) µε KWh (µε φόρο) σε πένες (2) Πάνω από KWh (χωρίς φόρο) σε πένες (3) Πάνω από KWh (µε φόρο) σε πένες (3) Μηνιαίος 2,460 2,583 1,714 1,800 1,665 1,748 λογαριασµός Τριµηνιαίος µετρητά / επιταγή 3,166 3,324 1,789 1,878 1,757 1,845 Έκπτωση άµεσης πληρωµής (4) 7,5% µε µέγιστο όριο 2,38/τρίµηνο χωρίς φόρο, 2,50 µε φόρο Προπληρωµή 3,166 3,324 1,789 1,878 1,789 1,878 Προκαταβολή 2,412 2,533 1,678 1,762 1,678 1,762 39

41 Ο περιλαµβανόµενος φόρος είναι 5%. (1) Η περίπτωση αυτή αφορά τις πρώτες KWh / τρίµηνο. Το τρίµηνο υπολογίζεται σε 91 ηµέρες. Αν η περίοδος ανάµεσα σε δυο λογαριασµούς είναι µικρότερη ή µεγαλύτερη από 91 ηµέρες γίνεται εκτίµηση της κατανάλωσης. (2) Η περίπτωση αυτή αφορά όλες τις τριµηνιαίες καταναλώσεις από KWh ως KWh. (3) Η περίπτωση αυτή αφορά όλες τις τριµηνιαίες καταναλώσεις πάνω από KWh. (4) Η περίπτωση έκπτωσης άµεσης πληρωµής ισχύει για εξόφληση λογαριασµού µε µετρητά ή επιταγή, εντός δέκα ηµερών από την ηµεροµηνία έκδοσης, ή και σε περίπτωση µηνιαίας ή τριµηνιαίας αυτόµατης πληρωµής µέσω λογαριασµού. Η µέγιστη έκπτωση για ένα µέσο ετήσιο λογαριασµό KWh, είναι το ποσό των 10 συµπεριλαµβανοµένου του φόρου. Η έκπτωση είναι 7,5 % του λογαριασµού, µε µέγιστο ποσό 2,38 / τρίµηνο χωρίς το φόρο ή 2,50 / τρίµηνο µε το φόρο Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι τιµές πώλησης του φυσικού αερίου, στις οικιακές καταναλώσεις, στις Ηνωµένες πολιτείες της Αµερικής σε δολάρια ανά µέγα κυβικό πόδι ($/Μcf) : 40

42 Year Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 1983 NA NA NA NA NA NA NA NA NA Ο µέσος όρος της τιµής πώλησης για τα έτη 2002, 2003 και 2004 είναι αντίστοιχα 6,52, 8,29 και 9,05 $/Μcf, και αντίστοιχα αν γίνει αναγωγή σε /m³ είναι 0,227, 0,288 και 0,31 /m³. Στην Ελλάδα η τιµή πώλησης τους µήνες Νοέµβριο και εκέµβριο του 2004 ήταν 0, /m³ Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται η κατανάλωση του φυσικού αερίου καθώς και η φορολογική πολιτική που ακολουθείται ως προς διάφορα καύσιµα, από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για οικιακή και για βιοµηχανική χρήση καθώς και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας: 41

43 Κατανάλωση Φ. Α Austria Belgium Switzerland Czech Republik Germany Denmark ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΤΆ ΤΑ ΈΤΗ 2002 ΚΑΙ 2003 Spain France Finland PJ(πετατζάουλ) ,1 115,6 361, , ,4 171, , ,1 59,7 1674,1 127, ,1 705, , 6 BCM**(εκατ. κυβ. µέτρα) 8,2 16,1 3 9,3 86,4 4,7 22,4 44,6 4,4 2,1 12,8 68,8 4,4 1,5 42,9 3,3 1 7,2 18,1 94,7 408,5 MTOE**(εκατ. Τόνοι ισοδ. πετρελαίου) 6,9 13,5 2,5 7,8 72,5 4 18,8 37,4 3,7 1,8 10,7 57,7 3,7 1,3 36 2,7 0,9 6,1 15,2 79,4 342,5 εκατοµµύρια kwh** 88,6 173,9 32,1 100,3 936,1 51,3 243,1 482,9 47,6 22,8 138,8 745,7 47,5 16, ,4 11,1 78,3 196,1 1025,8 4425,4 Greece Hungary Italy Ireland Luxembourg The Netherlands Portugal Sweden Slovakia Turkey United Kingdom Western Europe Κατανάλωση Φ. Α A B CH CZ D DK E F FIN GR H I IRE L NL P S SK T UK W. E , PJ(πετατζάουλ) ,2 122,1 369, ,7 991, ,2 92,9 533, ,1 59,7 1670,5 122, , BCM**(εκατ. κυβ. µέτρα) 9 17,3 3,1 9,5 89,5 4,9 25,4 46,6 4,9 2,4 18,7 75,2 4,4 1,5 42,8 3,1 1 6, ,7 424,9 MTOE**(εκατ. Τόνοι ισοδ. πετρελαίου) 7,6 14,5 2,6 7,9 75 4,1 21,3 39,1 4,1 2 11,5 68,1 3,7 1,3 35,9 2,6 0,9 5,5 17,6 78,5 356,3 εκατοµµύρια kwh** 97,8 187,3 33,9 102,7 969,4 52,7 275, ,8 25,8 148, ,5 16, ,9 11,1 71,4 227,2 1014,7 4603,1 ιαφορά % 2002 µε 2003 A 10,3 B CH CZ D DK E F FIN GR H I IRE L NL P S SK T UK W. E. 7,7 5,6 2,4 3,6 2,8 13,3 4, ,3 6,8 9,3 0 0,1-0,2-4,1-0,1-8,8 15,9-1,1 4 ** Τα αποτελέσµατα βασίζονται σε πετατζάουλ, οι αναγραφόµενες αξίες (39 MJ/κυβικό µέτρο GCV, 41,86 PJ/MTOE NCV, NSV=0,9GCV) αντιπροσωπεύουν τον Ευρωπαϊκό µέσο όρο 42

44 ΕΥΡΩ/MWh HFO(-1%S) HFO(+1%S) Βενζίνη A B CH D DK [DK1] E F FIN GR I IRL NL [NL2] s UK 5, not rel. not rel. 0, not rel , , not rel. Not rel [GR1] 2,119 LPG ,73 27 no tax no tax no tax Φυσικό αέριο no tax 0 [F3] 1, [GR2] rot rel [I5] [NL1] ,61 [I5] [I1] 1.49 [I2] [I13] , [NL1] 24,59 16,254 [NL1] 22,10 Άνθρακας 7.04 no tax no tax no tax no tax no tax 6.30 no tax Ηλεκτρισµός ,8 5,113% 7.84 [F2] 7.43 [FIN1] ,4 [NL1] Φ.Π.Α. (%) 20,00 21,00 [B1] , [F [GR3] 8% [B1] Φ.Π.Α 12%. [F1] Συνδροµή [F2] Τοπικοί φόροι (µέσος όρος ) [F3] Για κεντρική θέρµανση /MWh [FIN1] Φόρος πληρώνεται από τον ιδιοκτήτη του ηλεκτρικού δικτύου ή από αυτόν που παράγει κ πουλά ηλεκτρικό ρεύµα. Φόρος δεν πληρώνεται γα την περίπτωση παραγωγής αιολικής ενέργειας ή µικρών φωτοβολταϊκών. [GR1] Κατά την χειµερινή περίοδο και µόνο για χρήση θέρµανσης. [GR2] Απαλλαγή σύµφωνα µε το νόµο µέχρι το 2010 [GR3] Φ.Π.Α: 18% για τα παράγωγα πετρελαίου. 8% για το φυσικό αέριο και ηλεκτρισµό. [I1] Για βιοµηχανίες που χρησιµοποιούν δεξαµενές µεγαλύτερες από 10m3 [I2] Για µαγειρική χρήση και νερού θέρµανσης πάνω από 250m3 και ατοµική θέρµανση στις βόρειες και κεντρικές περιοχές. Νότια: 3.60EURO/GJ [I3] Κατανάλωση µέχρι 250m3 για µαγειρική χρήση και νερού θέρµανσης στις βόρειες και κεντρικές περιοχές. Νότια: 1.12 EURO/GJ [Ι5] Όσο αναφορά την φορολόγηση του LPG και της βενζίνης για οικιακή και εµπορική χρήση επικρατεί ένα διαφορετικό καθεστώς στις βόρειες επαρχίες και στα ορεινά µέρη. [Ι7] Πρόσθετος τοπικός φόρος µπορεί να κυµαίνεται µεταξύ 0,54 και 3.24 /MWh. (1,872 χρησιµοποιείται για τους υπολογισµούς) [NL1] Τα διδόµενα στοιχεία δεν είναι ακριβοί, αλλά αναφέρονται σε ένα τυπικό επίπεδο κατανάλωσης για τον τοµέα αυτό. [NL2] Όλοι οι καταναλωτές που έχουν κάνει σύνδεση ηλεκτρικού δέχονται µια επιστροφή χρηµάτων 180 ανά σύνδεση ανά χρόνο. [DK1] Ο φόρος περιλαµβάνει φόρο για το CO2 και φόρο για SO2. Ο φόρος του S02 επιβάλλεται για κοινής ποιότητες εµπορικά καύσιµα. 43

45 NATIONAL ENERGY TAXES AS OF 1st JANUARY 2004 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ HFO (-1%S) HFO (+1%S) EURO/MWh (NCV) A B CH D DK (DK1) Gas oil LPG E F FIN GR I IRL NL (NL2) S UK (GR4) (GR1) no tax no tax no tax (I1) , not rel not rel (NL1) (NL1) Natural gas no tax 1.32 (F4) (GR2) 1.30 (I4) ,58 (NL1) Coal 7.04 no tax no tax 6.30 no tax no tax 6.30 no tax Electricity non-deductible VAT (%) % 0.55 (F2) (F1) (FIN1) (NL1)

46 NATIONAL ENERGY TAXES AS OF 1 SI JANUARY 2004 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ h HFO(-1%S) HFO(+1%S) ΕΥΡΩ/MW A B CH D DK E F FIN GR I IRL NL s UK 5, ,15 0, ,19 2, ΑΝΕΥ ΦΟΡΟΥ 1,659 1,7411 1,35 1,37 1,254 1,254 0 ΕΝ ΑΝΑΦ. ΕΝ ΑΝΑΦ. ΕΝ ΑΝΑΦ. 2,2 ΕΝ ΑΝΑΦ. ΑΝΕΥ ΦΟΡΟΥ ΑΝΕΥ ΦΟΡΟΥ ΑΝΕΥ ΦΟΡΟΥ ΑΝΕΥ Βενζίνη ,11 1, ,61 ΦΟΡΟΥ ΑΝΕΥ ΑΝΕΥ LPG ,023 0,05 2,691 ΦΟΡΟΥ ΦΟΡΟΥ ΑΝΕΥ 0,00 Φυσικό αέριο ,1851 0,1 2,04 1,32 0,05 0 ΦΟΡΟΥ [GR2] ΑΝΕΥ ΑΝΕΥ ΑΝΕΥ Άνθρακας 7.04 ΑΝΕΥ ΦΟΡΟΥ 0,36 0 2,18 ΦΟΡΟΥ ΦΟΡΟΥ ΦΟΡΟΥ Φ.Π.Α. (%) 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0, [GR2] Απαλλαγή σύµφωνα µε το νόµο µέχρι το

47 ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ Φ.Π.Α. είναι ο πιο κοινός τύπος φόρου. Ο ΦΠΑ επιβάλλεται στις περισσότερες χώρες και σε όλες τις κατηγορίες καταναλωτών. Ωστόσο, ο ΦΠΑ στον ενεργειακό τοµέα είναι πρακτικά ανακτήσιµος σε όλα τα κράτη µέλη της ευρωπαϊκής εταιρείας αερίου (Eurogas) όταν χρησιµοποιείται για εµπορικούς ή βιοµηχανικούς σκοπούς. Έτσι, ο ΦΠΑ είναι ένας φόρος κυρίως για την οικιακή χρήση ενέργειας. Φόρος κατανάλωσης. Στις περισσότερες χώρες (όπως Νορβηγία, Γερµανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ολλανδία και Μ. Βρετανία) ο φόρος αυτός καταβάλλεται από όλες τις κατηγορίες καταναλωτών. Σε µερικές χώρες (όπως Βέλγιο και Γαλλία) µερικοί φόροι διαφοροποιούνται µεταξύ διαφορετικής κατηγορίας κατανάλωσης όπως η βιοµηχανία, ενώ άλλες (όπως Γερµανία και Σουηδία) είναι απαλλαγµένες από τέτοια τέλη. Περιβαλλοντικά πρόστιµα είναι φόροι που σχετίζονται αποκλειστικά µε την επίπτωση των ενεργειακών καταναλώσεων στο περιβάλλον, όπως έκλυση SO 2 και CO 2. 46

48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΙΚΤΥΟ Φ.Α. ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΥΛΙΚΩΝ, ΣΥΣΚΕΥΩΝ 47

49 3.1 ίκτυο φυσικού αερίου στην αστική κατανάλωση Οι εσωτερικές εγκαταστάσεις τροφοδοτούνται από το δίκτυο πόλης το οποίο έχει ονοµαστική πίεση 4 bar. Πρόκειται για τις κίτρινες σωλήνες του πολυαιθυλενίου που τοποθετούνται υπογείως και έχουν διάµετρο 63, 90, 125, 180 και 250 mm. Οι σωλήνες αυτοί συνδέονται µε το µειωτή πίεσης όπου η πίεση µειώνεται στα 25 mbar προκειµένου για οικιακή κατανάλωση ή και στα 100, 300 και 1000 mbar για πιο ενεργοβόρες καταναλώσεις. Στη συνέχεια χρησιµοποιείται γαλβανισµένος σωλήνας βαρέως τύπου διαµέτρου 1, 1&1/2, 2 και 2&1/2 ιντσών µέσω του οποίου το αέριο οδηγείται στο µετρητή πίεσης και συνδέεται ο καυστήρας (ή όποια άλλη συσκευή). Το δίκτυο του φυσικού αερίου που χρησιµοποιείται στην αστική κατανάλωση αποτελείται από τα εξής τµήµατα : ίκτυο διανοµής Ως δίκτυο διανοµής νοείται το σύνολο των αγωγών, κατά το πλείστον υπόγειων, τοποθετηµένων επί δηµοσίου ή ιδιωτικού εδάφους, οι οποίοι ξεκινώντας από την πύλη εισόδου της ηµόσιας Επιχείρησης Αερίου Α.Ε. ( ΕΠΑ Α.Ε.) µεταφέρουν το αέριο στην εξωτερική εγκατάσταση κατανάλωσης. Το δίκτυο διανοµής υλοποιείται, σύµφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις, µε φροντίδα και κατά την κρίση της Εταιρίας Αερίου, η οποία παραµένει αποκλειστικά υπεύθυνη, διενεργεί τις συντηρήσεις, προβλέπει, σχεδιάζει και προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες τροποποιήσεις, συµπεριλαµβανοµένων και των συνδέσεων µε άλλους Πελάτες Εξωτερική εγκατάσταση κατανάλωσης Η εξωτερική εγκατάσταση κατανάλωσης αποτελείται από: Παροχετευτικό αγωγό Ως παροχετευτικός αγωγός νοείται το σύνολο των διατάξεων, συσκευών και στοιχείων, που εκτείνονται µεταξύ του δικτύου διανοµής και του µετρητή (των δύο 48

50 τελευταίων µη συµπεριλαµβανοµένων) και που αποτελούν τις αναγκαίες εγκαταστάσεις για την παροχή αερίου στον πελάτη Μετρητή Ως µετρητής νοείται το όργανο µετρήσεως του όγκου αερίου, εφοδιασµένο µε αναλογική ή ψηφιακή αθροιστική ένδειξη κατανάλωσης, εγκατεστηµένο από την Εταιρία στην ιδιοκτησία του πελάτη. Ο µετρητής θα φέρει πινακίδιο του κατασκευαστή µε όλα τα στοιχεία σύµφωνα µε τις οδηγίες της Ε.Ε. Η εξωτερική εγκατάσταση κατανάλωσης κατασκευάζεται βάσει των ισχυόντων κανονισµών µε τη φροντίδα και κατά την κρίση της εταιρείας αερίου, η οποία παραµένει αποκλειστικά υπεύθυνη να διενεργεί τις συντηρήσεις και να προβλέπει, να σχεδιάζει και να προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες τροποποιήσεις, συµπεριλαµβανοµένων των συνδέσεων µε άλλους πελάτες Σηµείο παράδοσης Ως σηµείο παράδοσης θεωρείται η έξοδος του µετρητή και είναι το όριο µεταξύ της εξωτερικής εγκατάστασης και της εσωτερικής εγκατάστασης κατανάλωσης Εσωτερική εγκατάσταση κατανάλωσης Ως εσωτερική εγκατάσταση κατανάλωσης νοείται το σύνολο των σωληνώσεων και εξαρτηµάτων που διανέµουν το αέριο από το σηµείο παράδοσης στις συσκευές χρήσεως. Η θέση (το κιτίο) τοποθέτησης του µετρητή αποτελεί τµήµα της εσωτερικής εγκατάστασης. Η εγκατάσταση, η χρήση και η συντήρηση της εσωτερικής εγκατάστασης και των συσκευών χρήσεως, εξαιρούνται από την αρµοδιότητα και την υπευθυνότητα της εταιρείας αερίου. Ο κανονισµός ο οποίος χρησιµοποιείται σήµερα είναι συµβατός µε τις ελάχιστες απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 1775 : «ιανοµή Αερίου. Σωληνώσεις αερίου για κτίρια ΜΟΡ<5bar. Γενικές λειτουργικές υποδείξεις». 49

51 3.2 Προδιαγραφές δικτύου σωληνώσεων Οι προδιαγραφές του δικτύου σωληνώσεων για τις αστικές καταναλώσεις, καθορίζονται στο κεφάλαιο 5 του Νόµου 3175/2003. Οι σωληνώσεις και τα εξαρτήµατα τους θεωρούνται ασφαλή αν µπορούν να αντέξουν σε θερµοκρασία 650 C για χρονικό διάστηµα 30 λεπτών. ιακρίνονται οι εξής περιπτώσεις : Σωληνώσεις εκτός κτιρίου εντός του εδάφους. Στο τµήµα αυτό της σωλήνωσης µπορούν να χρησιµοποιηθούν : α) Χαλυβδοσωλήνες κατά - ΕΛΟΤ 269, µεσαίου τύπου (pren 10255), µόνο µε συγκολλητές συνδέσεις. - ΕΛΟΤ 268, βαρέως τύπου (pren 10255) - ΕΝ χωρίς ραφή - ΕΝ χωρίς ραφή - ΕΝ µε ραφή - ΕΝ µε ραφή - ΕΛΟΤ ΕΝ ΕΛΟΤ ΕΝ Οι ανωτέρω σωλήνες αν συνδέονται µε σπειρώµατα θα πρέπει να έχουν πάχος ίσο µε των χαλυβδοσωλήνων κατά ΕΛΟΤ 269. Αν συνδέονται µε συγκόλληση τότε το ελάχιστο πάχος τους καθορίζεται στον ακόλουθο πίνακα : DN S (mm) DN S (mm) 25 2, ,6 32 2, ,0 40 2, ,5 50 2, ,9 β) Χαλκοσωλήνες κατά ΕΛΟΤ ΕΝ 1057 µε ελάχιστα ονοµαστικά πάχη τοιχώµατος για εξωτερική διάµετρο έως 22 mm 1,0 mm 50

52 άνω των 22 mm έως 22 mm 1,5 mm άνω των 42 mm έως 89 mm 2,0 mm άνω των 89 mm έως 108 mm 2,5 mm άνω των 108 mm 3,0 mm Οι χαλκοσωλήνες µε εξωτερική διάµετρο έως 22 mm και ελάχιστο ονοµαστικό πάχος τοιχώµατος 1,0 mm, αν συνδέονται µε κόλληση, επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται µόνο µε εξαρτήµατα τριχοειδούς κόλλησης. Τα εξαρτήµατα σύνδεσης για χαλκοσωλήνες πρέπει να ικανοποιούν τα πρότυπα κατά ΕΛΟΤ ΕΝ , ΕΛΟΤ ΕΝ , ΕΛΟΤ ΕΝ ή ΕΛΟΤ ΕΝ , γ) Σωλήνες Πολυαιθυλενίου καθώς και τµήµατα σωληνώσεων κατά pren , pren , pren , pren και pren δ) Εξαρτήµατα σύνδεσης (στοιχεία µορφής) - Χαλύβδινα εξαρτήµατα για συγκολλητές συνδέσεις κατά ΕΛΟΤ ΕΝ δεν επιτρέπεται η κατασκευή εξαρτηµάτων µε συγκόλληση τεµαχίων σωλήνα. Τα εξαρτήµατα σύνδεσης πρέπει να παραδίδονται συνοδευόµενα από έκθεση δοκιµής σύµφωνα µε την 2.2 του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ή να φέρουν σήµανση σε εµφανές σηµείο. - Εξαρτήµατα για κοχλιωτές συνδέσεις, από µαλακτοποιηµένο χυτοσίδηρο κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ή χαλύβδινα µε σπείρωµα κατά ΕΛΟΤ ΕΝ Εξαρτήµατα σύνδεσης µε κόλληση από χαλκό ή κράµατα χαλκού για σύνδεση χαλκοσωλήνων κατά ΕΛΟΤ ΕΝ , ΕΛΟΤ ΕΝ , ΕΛΟΤ ΕΝ ή ΕΛΟΤ ΕΝ Εξαρτήµατα για µηχανική σύνδεση σε αγωγούς από πολυαιθυλένιο κατά pren ε) Φλάντζες µπορούν να χρησιµοποιηθούν - Συγκολλητές µε λαιµό κατά ΕΝ Ελεύθερες κατά DIN 2641 και DIN

53 στ) Κοχλίες και περικόχλια σύµφωνα µε το πρότυπο ISO 898 και θα πρέπει να φέρουν ευκρινή σήµανση για την κατηγορία ποιότητας. ζ) Στεγανοποιητικά κοχλιώσεων πρέπει να ικανοποιούν - το πρότυπο ΕΝ ή - το πρότυπο ΕΝ (κλάση ARp) ή - το πρότυπο ΕΝ (κλάση FRp ή GRp) Τα στεγανοποιητικά κατά ΕΝ επιτρέπεται να χρησιµοποιηθούν έως την ονοµαστική διάµετρο DN 50. η) Υλικά παρεµβυσµάτων (για συνδέσεις φλαντζωτές και λυόµενες κοχλιωτές), πρέπει να ικανοποιούν το ΕΝ Σωληνώσεις εκτός κτιρίου εκτός του εδάφους. Στο τµήµα αυτό της σωλήνωσης µπορούν να χρησιµοποιηθούν : α) Οι σωλήνες και τα στοιχεία µορφής και σύνδεσης της παραγράφου µε εξαίρεση τους σωλήνες από πολυαιθυλένιο. β) Οι χαλυβδοσωλήνες κατά ΕΛΟΤ 269 επιτρέπονται και µε κοχλιωτές συνδέσεις. γ) Τα υλικά παρεµβυσµάτων (για συνδέσεις φλαντζωτές και λυόµενες κοχλιωτές), πρέπει να ικανοποιούν το ΕΝ 549. δ) Ακόµη επιτρέπονται εξαρτήµατα µηχανικής σύνδεσης µε συµπίεση από χαλκό ή κράµατα χαλκού για σύνδεση χαλκοσωλήνων µε πιστοποιηµένη καταλληλότητα (αντοχή στους 650 C για 30 λεπτά σε πίεση 1 bar), πιστοποιηµένα από αναγνωρισµένο Ευρωπαϊκό Οργανισµό Πιστοποίησης µε βάση αποδεκτό πρότυπο χώρας-µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης Σωληνώσεις εντός κτιρίου. Στο τµήµα αυτό της σωλήνωσης ισχύουν οι απαιτήσεις για σωλήνες και στοιχεία µορφής όπως παρουσιάζονται στην παράγραφο

54 3.2.4 Αγωγοί σύνδεσης για συσκευή αερίου. α) Άκαµπτοι αγωγοί σύνδεσης. Επιτρέπεται να χρησιµοποιηθούν σωλήνες και στοιχεία µορφής και σύνδεσης σύµφωνα µε την παράγραφο β) Εύκαµπτοι αγωγοί σύνδεσης. Για πιέσεις µέχρι 100 mbar επιτρέπεται να χρησιµοποιηθούν : - εύκαµπτοι αγωγοί ασφαλείας κατά DIN 3383 Teil 1 και - εύκαµπτοι αγωγοί για σταθερή σύνδεση κατά DIN εύκαµπτοι αγωγοί αερίων από ανοξείδωτο χάλυβα κατά DIN 3384 Για πιέσεις µέχρι 1 bar επιτρέπεται να χρησιµοποιηθούν µόνο - εύκαµπτοι αγωγοί αερίων από ανοξείδωτο χάλυβα κατά DIN Συνδέσεις σωλήνων α) Χαλυβδοσωλήνες, συνδέονται µε σταθερές ή λυόµενες συνδέσεις. - Κοχλιωτές συνδέσεις. Για πιέσεις µέχρι 100 mbar επιτρέπονται οι κοχλιωτές συνδέσεις έως την ονοµαστική διάµετρο DN 100. για πιέσεις µεγαλύτερες από 100 mbar µέχρι 1 bar επιτρέπονται κοχλιωτές συνδέσεις έως την ονοµαστική διάµετρο DN 50. εν επιτρέπονται κοχλιωτές συνδέσεις σε σωληνώσεις εκτός κτιρίου εντός εδάφους για τους χαλυβδοσωλήνες κατά ΕΛΟΤ 269 ή λοιπούς χαλυβδοσωλήνες µε πάχος τοιχώµατος ίσο µε το πάχος των χαλυβδοσωλήνων κατά ΕΛΟΤ 269. Τα σπειρώµατα πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΛΟΤ (pren ). Χρησιµοποιούνται µόνο αντίστοιχα τυποποιηµένα στοιχεία σύνδεσης. Η κοχλιωτή σύνδεση πρέπει να γίνεται µε κυλινδρικό εσωτερικό και κωνικό εξωτερικό σπείρωµα (Whitworth). Τα στεγανοποιητικά των κοχλιώσεων πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΝ ή το πρότυπο ΕΝ (κλάση ARp) ή 53

55 το πρότυπο ΕΝ (κλάση FRp ή GRp) και να φέρουν Σήµα Ελέγχου αναγνωρισµένου Οργανισµού Πιστοποίησης κράτους µέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα στεγανοποιητικά κατά ΕΛΟΤ ΕΝ επιτρέπεται να χρησιµοποιηθούν έως την ονοµαστική διάµετρο DN 50. Ειδικά για τις κοχλιωτές συνδέσεις µε εξαρτήµατα από µαλακτοποιηµένο χυτοσίδηρο κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ή χαλύβδινα µε σπείρωµα κατά ΕΝ πρέπει να χρησιµοποιούνται παρεµβύσµστα σύµφωνα µε τις παραγράφους 2.1.ζ και Συγκολλητές συνδέσεις σε χαλύβδινες σωληνώσεις κατά ΕΛΟΤ ΕΝ και ΕΛΟΤ ΕΝ ειδικά για ηλεκτροσυγκολλήσεις. Οι συγκολλήσεις για πιέσεις µεγαλύτερες από 100 mbar πρέπει να εκτελούνται µόνο από πιστοποιηµένους συγκολλητές, αξιολογηµένους κατά ΕΛΟΤ ΕΝ Φλαντζωτές συνδέσεις σε χαλύβδινες σωληνώσεις µε φλάντζες κατά την παράγραφο 1.1.δ και παρεµβύσµατα αντίστοιχα κατά την ζ και Φλαντζωτές συνδέσεις πρέπει να χρησιµοποιούνται µόνο σε εγκατάσταση οργάνων κ.λ.π. ενώ δεν επιτρέπονται για απλές συνδέσεις σωλήνων. β) Χαλκοσωλήνες, συνδέονται µε σταθερές και λυόµενες συνδέσεις. Ως σταθερές συνδέσεις σε χαλκοσωλήνες µπορούν να χρησιµοποιηθούν : - Συνδέσεις µε σκληρή κόλληση κατά ΕΛΟΤ ΕΝ εν επιτρέπονται συνδέσεις µε µαλακή κόλληση. Ειδικά οι χαλκοσωλήνες µε εξωτερική διάµετρο έως 22 mm και ελάχιστο ονοµαστικό πάχος τοιχώµατος 1,0 mm επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται µόνο σε συνδυασµό µε εξαρτήµατα τριχοειδούς κόλλησης κατά ΕΛΟΤ ΕΝ , , και Συνδέσεις µε συγκόλληση. Οι εργασίες συγκολλήσεων σε σωληνώσεις µε πίεση λειτουργίας µεγαλύτερη από 100 mbar επιτρέπεται να εκτελούνται µόνο από πιστοποιηµένους συγκολλητές. 54

56 - Μηχανικές συνδέσεις µε συµπίεση. Ως λυόµενες συνδέσεις µπορούν να χρησιµοποιηθούν µόνο φλαντζωτές συνδέσεις και κοχλιωτές συνδέσεις για τη σύνδεση οργάνων. γ) Σωλήνες από πολυαιθυλένιο, συνδέονται µε σταθερές και λυόµενες συνδέσεις. Ως σταθερές συνδέσεις µπορούν να χρησιµοποιηθούν µόνο συγκολλητές συνδέσεις. Ως µέθοδος συγκόλλησης µπορεί να εφαρµοστεί µόνο η µέθοδος ηλεκτροσύντηξης. Ως λυόµενες συνδέσεις µπορούν να χρησιµοποιηθούν - φλαντζωτές συνδέσεις κατά pren και - λυόµενες συνδέσεις µε µηχανικούς συνδέσµους. Οι φλαντζωτές συνδέσεις χρησιµοποιούνται µόνο σε συνδέσεις οργάνων. Οι µηχανικές συνδέσεις πρέπει να έχουν αντίστοιχο σήµα ελέγχου καταλληλότητας αναγνωρισµένου οργανισµού ελέγχου κράτους-µέλους της Ε.Ε. Οι συνδέσεις πρέπει να γίνονται από προσωπικό εκπαιδευµένο και πιστοποιηµένο από εξουσιοδοτηµένο φορέα ειδικά για την τοποθέτηση σωλήνων πολυαιθυλενίου Εξωτερική προστασία έναντι διάβρωσης. α) Σωληνώσεις εκτός κτιρίου - Χαλυβδοσωλήνες. Για την προστασία έναντι διάβρωσης η οποία εκτελείται στο εργοστάσιο επιτρέπονται : Περιβλήµατα από πολυαιθυλένιο για σωλήνες και στοιχεία µορφής κατά DIN Περιβλήµατα (επιστρώσεις) µε ντουροπλαστικά, επιστρώσεις µε σκόνη εποξειδικής ρητίνης κατά DIN

57 Ασφαλτικά περιβλήµατα και επενδύσεις προστασίας έναντι διάβρωσης κατά DIN Για σωληνώσεις εκτός κτιρίου εκτός εδάφους επιπλέον επιτρέπονται : Επιψευδαργυρώσεις σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ Επιστρώσεις για προστασία έναντι διάβρωσης. Για την προστασία έναντι διάβρωσης, η οποία εκτελείται µεταγενέστερα κατά την εγκατάσταση στο κτίριο επιτρέπονται επίδεσµοι προστασίας διάβρωσης και συρρικνούµενοι εύκαµπτοι σωλήνες κατά DIN Υψηλής κλάσης καταπόνησης για τους σωλήνες, Χαµηλής ή µέσης κλάσης καταπόνησης για όργανα κ.λ.π. υπόγειων σωληνώσεων και Μέσης ή υψηλής κλάσης καταπόνησης για όργανα κ.λ.π. ακάλυπτων σωληνώσεων. Για τα ασφαλτικά περιβλήµατα πρέπει να προσεχθεί ότι η θερµοκρασιακή τους αντοχή φτάνει µόνο µέχρι τους 50 C. Επίσης τα περιβλήµατα από πλαστικά για τις ακάλυπτες σωληνώσεις πρέπει να είναι ανθεκτικά στην υπεριώδη ακτινοβολία. - Χαλκοσωλήνες. Οι χαλκοσωλήνες εκτός κτιρίου εντός εδάφους πρέπει να προστατεύονται έναντι διάβρωσης. Για την την προστασία έναντι διάβρωσης η οποία εκτελείται στο εργοστάσιο επιτρέπονται περιβλήµατα από πλαστικό υλικό µέσης κλάσης καταπόνησης κατά DIN Για την προστασία έναντι διάβρωσης, η οποία εκτελείται µεταγενέστερα κατά την εγκατάσταση στο κτίριο επιτρέπονται επίδεσµοι προστασίας διάβρωσης και συρρικνούµενοι εύκαµπτοι σωλήνες κατά DIN Χαµηλής ή µέσης κλάσης καταπόνησης για τους σωλήνες, Χαµηλής ή µέσης κλάσης καταπόνησης για όργανα κ.λ.π. υπόγειων σωληνώσεων και Μέσης ή υψηλής κλάσης καταπόνησης για όργανα κ.λ.π. ακάλυπτων σωληνώσεων. 56

58 Καθοδική προστασία. Στις σωληνώσεις εκτός κτιρίου εντός εδάφους η εξωτερική προστασία έναντι διάβρωσης µπορεί να συµπληρωθεί µε την εφαρµογή καθοδικής προστασίας διάβρωσης. Για την εφαρµογή της γενικά επαρκούν περιβλήµατα χαµηλής κλάσης καταπόνησης. β) Σωληνώσεις εντός κτιρίου Χαλκοσωλήνες. Πρέπει να προστατεύονται έναντι διάβρωσης όταν εγκαθίστανται εντός κτιρίου κάτω από επίχρισµα. Εφαρµόζονται οι µέθοδοι της παραγράφου 2.6. Χαλυβδοσωλήνες Για την προστασία έναντι διάβρωσης η οποία εκτελείται στο εργοστάσιο επιτρέπονται : Επιψευδαργυρώσεις, σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 10240, Επιψευδαργυρώσεις σε εξαρτήµατα κατά DIN (pren 1029) Χρήση εξαρτηµάτων από µαλακτοποιηµένο χυτοσίδηρο µε επιψευδαργύρωση πυρός κατά ΕΝ ΕΛΟΤ Επιπλέον µπορούν να χρησιµοποιηθούν όλοι οι τρόποι προστασίας οι οποίοι επιτρέπονται για σωληνώσεις εκτός κτιρίου. Για την προστασία έναντι διάβρωσης, η οποία εκτελείται µεταγενέστερα κατά την εγκατάσταση στο κτίριο επιτρέπονται Επίδεσµοι προστασίας διάβρωσης και συρρικνούµενοι εύκαµπτοι σωλήνες κατά DIN 30672, Προστατευτικές βαφές κατά DIN Επιστρώσεις και επικαλύψεις Αποφρακτικές διατάξεις. Πρέπει να είναι κατάλληλες για το είδος και την πίεση του αερίου και να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται. 57

59 3.2.8 Θερµικά ενεργοποιούµενη αποφρακτική διάταξη (βαλβίδα πυροπροστασίας). Πρέπει να είναι κατάλληλες για το σκοπό εγκατάστασης τους και να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται Λιπαντικά. Τα λιπαντικά για αποφρακτικές διατάξεις, εξαρτήµατα σύνδεσης κ.λ.π. εκτός από τα χρησιµοποιούµενα για βιοµηχανική χρήση πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ Μονωτικά στοιχεία. Πρέπει να ικανοποιούν το DIN 3389, να είναι προορισµένα για αέριο και να έχουν σηµανθεί µε αυτό («G» ή «GT»). Τα µονωτικά στοιχεία εντός κτιρίου µπορούν να υποστούν υψηλή θερµική φόρτωση και να έχουν σηµανθεί σύµφωνα µε αυτό (GT) Συσκευές ρύθµισης της πίεσης του αερίου. Πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 334 και να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται Μετρητές αερίου. Πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 1359 και να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται. Οι µετρητές αερίου πρέπει να µπορούν να υποστούν υψηλή θερµική φόρτιση (650 C για 60 min) και να έχουν σηµανθεί ανάλογα («t») Φίλτρα αερίου. Πρέπει να ικανοποιούν το DIN 3399, να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται και να µπορούν να υποστούν υψηλή θερµική φόρτιση. Αντί υψηλής θερµικής φόρτισης µπορεί να προβλεφθεί προστασία µέσω βαλβίδας πυροπροστασίας ιάταξη ασφαλείας έναντι ελάχιστης πίεσης αερίου. Πρέπει να ικανοποιούν το DIN 3399, να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται και να µπορούν να υποστούν υψηλή θερµική φόρτιση. Αντί υψηλής θερµικής φόρτισης µπορεί να προβλεφθεί προστασία µέσω βαλβίδας πυροπροστασίας Ασφάλεια αντεπιστροφής αερίου. Πρέπει να ικανοποιούν το ΕΛΟΤ ΕΝ 730, να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται και να µπορούν να υποστούν υψηλή 58

60 θερµική φόρτιση. Αντί υψηλής θερµικής φόρτισης µπορεί να προβλεφθεί προστασία µέσω βαλβίδας πυροπροστασίας Βαλβίδα σεισµικής προστασίας. Πρέπει να ικανοποιούν σχετικό αποδεκτό διεθνές πρότυπο, να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται και να µπορούν να υποστούν υψηλή θερµική φόρτιση. Αντί υψηλής θερµικής φόρτισης µπορεί να προβλεφθεί προστασία µέσω βαλβίδας πυροπροστασίας. Πρέπει να ενεργοποιούνται στους 5,4 βαθµούς της κλίµακας Richter. 3.3 Προδιαγραφές ρυθµιστών πίεσης Στα κεφάλαια 5.8 και 5.9 του κανονισµού δίνονται αντιστοίχως οι προδιαγραφές των διατάξεων ρύθµισης πίεσης για πιέσεις λειτουργίας µέχρι 100 mbar και από 100 mbar ως και 1 bar αντίστοιχα ιατάξεις ρύθµισης της πίεσης και ασφάλειας για πιέσεις λειτουργίας µέχρι και 100 mbar Όταν η πίεση τροφοδοσίας είναι µεγαλύτερη από την πίεση σύνδεσης, τότε πρέπει να εγκαθίστανται ρυθµιστές της πίεσης. ΕΝ Οι ρυθµιστές πίεσης πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΛΟΤ Αν για το ρυθµιστή της πίεσης απαιτείται αγωγός ασφαλείας για την απαγωγή αερίου, ο αγωγός απαγωγής πρέπει να οδηγείται στο ύπαιθρο και πρέπει να διαστασιολογείται κατάλληλα, µε ελάχιστη διάµετρο DN 15. Ο αγωγός απαγωγής πρέπει να προστατεύεται έναντι διάβρωσης. Τα στόµια εκροής των αγωγών απαγωγής πρέπει να κρατούνται µακριά από πηγές έναυσης, να βρίσκονται τουλάχιστον 2,5 m επάνω από το έδαφος και να διατάσσονται έτσι, ώστε το εκρέον αέριο να µην µπορεί 59

61 να εισέλθει σε κλειστούς χώρους. Τα στόµια εισόδου πρέπει να προστατεύονται έναντι εισόδου βροχής και φραξίµατος Οι ασφαλιστικές διατάξεις είναι προαιρετικές Ο ρυθµιστής της πίεσης της εγκατάστασης είναι άλλος από το ρυθµιστή της γραµµής αερίου (gas train) των καυστήρων των συσκευών ιατάξεις ρύθµισης της πίεσης και ασφάλειας για πιέσεις λειτουργίας µεγαλύτερες από 100 mbar έως και 1 bar Μέρη εγκατάστασης Μία εγκατάσταση ρύθµισης της πίεσης αερίου περιλαµβάνει, εκτός από τις σωληνώσεις, ρυθµιστές της πίεσης αερίου, διατάξεις ασφαλείας, αποφρακτικές διατάξεις, φίλτρα και, αν απαιτούνται, αγωγούς παράκαµψης και διατάξεις επιτήρησης. Όλα τα τµήµατα και οι συσκευές της εγκατάστασης πρέπει να είναι κατάλληλα για τις συνθήκες λειτουργίας τους και να λαµβάνονται υπ' όψη τάσεις ως αποτέλεσµα πρόσθετων εξωτερικών δυνάµεων, π.χ. λόγω θερµοκρασιακών επιδράσεων, εντάσεων κατά τη συναρµολόγηση Συσκευές ρύθµισης της πίεσης αερίου α) Οι ρυθµιστές πίεσης πρέπει να ικανοποιούν το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 334 και να φέρουν τη σήµανση CE αν προβλέπεται β) Αν για το ρυθµιστή της πίεσης απαιτείται αγωγός ασφαλείας για την απαγωγή αερίου, ο αγωγός απαγωγής πρέπει να οδηγείται στο ύπαιθρο και πρέπει να διαστασιολογείται κατάλληλα, µε ελάχιστη διάµετρο DN 15. Ο αγωγός απαγωγής πρέπει να προστατεύεται έναντι διάβρωσης. Τα στόµια εκροής των αγωγών απαγωγής πρέπει να κρατούνται µακριά από πηγές έναυσης, να βρίσκονται τουλάχιστον 2,5 m επάνω από το έδαφος και να διατάσσονται έτσι, ώστε το εκρέον αέριο να µην µπορεί να εισέλθει σε κλειστούς χώρους. Τα στόµια πρέπει να προστατεύονται έναντι εισόδου βροχής και φραξίµατος. 60

62 ιατάξεις ασφαλείας α) Οι αυτόµατες βαλβίδες ανακούφισης πρέπει να ικανοποιούν το DIN β) Οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης αερίου πρέπει να διαθέτουν διατάξεις ασφαλείας, οι οποίες παρεµποδίζουν µια ανεπίτρεπτη άνοδο της πίεσης εξόδου µετά το ρυθµιστή της πίεσης αερίου. Ως κύρια και υποχρεωτική διάταξη ασφαλείας έναντι υπερπίεσης πρέπει να χρησιµοποιείται µία βαλβίδα αυτόµατης διακοπής εγκαταστηµένη στην πλευρά εισόδου του ρυθµιστή πίεσης για την εξασφάλιση έναντι υπερπίεσης. Στην περίπτωση ενεργοποίησης της η επανεκκίνηση της πρέπει να γίνεται χειροκίνητα. Ως πρόσθετες και προαιρετικές διατάξεις ασφαλείας µπορούν να χρησιµοποιηθούν: Αυτόµατη βαλβίδα ανακούφισης εγκαταστηµένη στην πλευρά εξόδου του ρυθµιστή πίεσης Επιτηρητής ρυθµιστής πίεσης (monitor) εγκαταστηµένος στην πλευρά εισόδου του ρυθµιστή πίεσης εύτερο ρεύµα ρύθµισης. Ο δεύτερος ρυθµιστής πίεσης πρέπει να διαθέτει και αυτός βαλβίδα αυτόµατης διακοπής. Οι διατάξεις ασφαλείας έναντι υπερπίεσης πρέπει να ρυθµίζονται µέχρι το πολλαπλάσιο επί 1,1 της µέγιστης επιτρεπόµενης πίεσης λειτουργίας (1,1χΜΟΡ) λαµβάνοντας υπ' όψη τις ανοχές των διατάξεων ασφαλείας γ) Σε περίπτωση ανάγκης οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης πρέπει να διαθέτουν διατάξεις ασφαλείας, οι οποίες διακόπτουν αυτόµατα την παροχή αερίου αν προκύψει ανεπίτρεπτη µείωση της πίεσης εξόδου. ιατάξεις ασφαλείας έναντι έλλειψης πίεσης είναι βαλβίδες αυτόµατης διακοπής ρυθµισµένες για έλλειψη πίεσης. Αυτές µπορούν να εγκατασταθούν πριν ή µετά από τις συσκευές ρύθµισης της πίεσης ή και να είναι κατασκευαστικά ενοποιηµένες µε αυτές δ) Αν για τη διάταξη ασφαλείας απαιτείται αγωγός ασφαλείας για την απαγωγή αερίου, ο αγωγός απαγωγής πρέπει να οδηγείται στο ύπαιθρο και πρέπει να διαστασιολογείται κατάλληλα, µε ελάχιστη διάµετρο DN 15. Ο αγωγός απαγωγής 61

63 πρέπει να προστατεύεται έναντι διάβρωσης. Τα στόµια εκροής των αγωγών απαγωγής πρέπει να κρατούνται µακριά από πηγές έναυσης, να βρίσκονται τουλάχιστον 2,5 m επάνω από το έδαφος και να διατάσσονται έτσι, ώστε το εκρέον αέριο να µην µπορεί να εισέλθει σε κλειστούς χώρους. Τα στόµια πρέπει να προστατεύονται έναντι εισόδου βροχής και φραξίµατος ε) Τα τµήµατα της εγκατάστασης που µεταφέρουν αέριο, τα οποία µπορούν να αποφράσσονται αµφίπλευρα και η πίεση των οποίων µπορεί να αυξηθεί λόγω θέρµανσης, π.χ. λόγω προθέρµανσης του αερίου, τόσο ώστε µέσα σ' αυτές να µπορεί να δηµιουργηθεί µια πίεση µεγαλύτερη από 1,1 φορές τη µέγιστη επιτρεπόµενη πίεση λειτουργίας (µε άνοδο της θερµοκρασίας κατά 3 C η πίεση αυξάνει σε ένα κλειστό όγκο αερίου περίπου κατά 1 %), πρέπει να ασφαλίζονται ιδιαιτέρως µέσω µη φρασσοµένων αυτόµατων βαλβίδων ανακούφισης Φίλτρα Οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης αερίου πρέπει να προστατεύονται µέσω φίλτρων. Τα φίλτρα αερίου πρέπει να ικανοποιούν το DIN Αποφρακτικές διατάξεις Οι αποφρακτικές διατάξεις πρέπει να είναι κατάλληλες για εγκαταστάσεις αερίου. Πριν από φίλτρα, βαλβίδες αυτόµατης διακοπής και ρυθµιστές της πίεσης πρέπει να προβλέπεται αποφρακτική διάταξη. Αν περισσότερα από ένα στοιχεία είναι διατεταγµένα σε σειρά, τότε αρκεί µία αποφρακτική διάταξη πριν από τη σειρά Στοιχεία µορφής, και σύνδεσης, σωλήνες, στεγανοποιήσεις και συνδέσεις Η διαστασιολόγηση των αγωγών πρέπει να γίνεται λαµβάνοντας υπ' όψη τη συνολική πτώση πίεσης. Οι αγωγοί µετρήσεων, δοκιµών και µετάδοσης σηµάτων πρέπει να είναι συνδεδεµένοι και διαστασιολογηµένοι κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι εγγυηµένες οι ορθές µεταδόσεις των πιέσεων προς τις συσκευές ρύθµισης της πίεσης και τις διατάξεις ασφαλείας. 62

64 ιατάξεις επιτήρησης Οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης πρέπει να έχουν δυνατότητες σύνδεσης για συσκευές µετρήσεων ελέγχου (π.χ. ενδεικτικά ή καταγραφικά όργανα µέτρησης για την πίεση αερίου, τη θερµοκρασία αερίου και τις απαγόµενες στο ύπαιθρο ποσότητες αερίου διαρροής). Στα κεφάλαια 5.9.8, και του κανονισµού δίνονται οδηγίες για την τοποθέτηση, δοκιµή και συντήρηση των ρυθµιστών πίεσης Εκτέλεση κατασκευής Οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης αερίου επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε υπαίθριους χώρους και σε εσωτερικούς χώρους καλά αεριζόµενους µε εύκολη πρόσβαση. Ως χώροι εγκατάστασης επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται επίσης λεβητοστάσια, µηχανοστάσια και παρόµοιοι χώροι, µέσα στους οποίους λειτουργούν διατάξεις κατανάλωσης. Οι χώροι εγκατάστασης επιτρέπεται να βρίσκονται επίσης µέσα σε κτίρια κατοικιών, αν οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης χρησιµεύουν στην τροφοδοσία τους Κατά τη λειτουργία των ρυθµιστών η δηµιουργούµενη στάθµη θορύβου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια που επιτρέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις Η εγκατάσταση ρύθµισης πρέπει να τοποθετηθεί σε τέτοια απόσταση ή να προστατευθεί από τις διατάξεις κατανάλωσης αερίου που βρίσκονται στον ίδιο χώρο, ώστε να µην θερµαίνεται ανεπίτρεπτα από θερµική ακτινοβολία ή να µπορεί να πληγεί ή επηρεασθεί από εκποµπή σπινθήρων, ανοικτή φωτιά κλπ Στον χώρο εγκατάστασης ή στην άµεση περιοχή της εγκατάστασης δεν επιτρέπεται να υπάρχουν αντικείµενα ξένα προς τη λειτουργία. εγκατάστασης Πρέπει να λαµβάνεται µέριµνα για τον επαρκή εξαερισµό του χώρου 63

65 Εφ' όσον η εγκατάσταση ρύθµισης της πίεσης αερίου µπορεί να εκτεθεί σε µηχανικές φθορές, πρέπει να προστατεύεται µε κατάλληλο τρόπο. Τα ευαίσθητα τµήµατα της εγκατάστασης ρύθµισης πρέπει να επιλέγονται και να διατάσσονται ή να προστατεύονται έτσι, ώστε καιρικές επιδράσεις, ιδιαίτερα υγρασία καύσωνας, παγετός ή πληµµύρα, να µην µπορούν να προκαλέσουν την αστοχία τους οκιµή και θέση σε λειτουργία Οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης αερίου πρέπει να αντέχουν στις προβλεπόµενες πιέσεις λειτουργίας. Τα τµήµατα της εγκατάστασης πρέπει να δοκιµάζονται χωριστά ή ως σύνολο, από τον κατασκευαστή τους ως προς την αντοχή και τη στεγανότητα α) Η πίεση δοκιµής αντοχής πρέπει να υπερβαίνει τη µέγιστη επιτρεπόµενη πίεση λειτουργίας κατά τουλάχιστον 2 bar β) Η δοκιµή στεγανότητας, η οποία διενεργείται µετά από επιτυχή δοκιµή αντοχής µε αέρα ή αδρανές αέριο, πρέπει να γίνει µε πίεση δοκιµής ίση µε 1,1 φορές τη µέγιστη επιτρεπόµενη γ) Οι δοκιµές πρέπει να πιστοποιούνται µε πιστοποιητικά δοκιµής Η έτοιµη συναρµολογηµένη εγκατάσταση ρύθµισης της πίεσης αερίου πρέπει να υποβληθεί στον τόπο εγκατάστασης σε µια δοκιµή στεγανότητας µε αέρα ή αδρανές αέριο µε 1,1 φορές τη µέγιστη επιτρεπόµενη πίεση λειτουργίας Πριν τη θέση σε λειτουργία της εγκατάστασης ρύθµισης της πίεσης αερίου πρέπει να ελέγχεται η αρτιότητα της από τον Επιβλέποντα Αερίου Η θέση σε λειτουργία πρέπει να εκτελείται εφαρµόζοντας τα µέτρα ασφαλείας για τη διαδικασία έκπλυσης-ενεργοποίησης της εγκατάστασης. Η διαδικασία έκπλυσης της εγκατάστασης πρέπει να εκτελείται επιµελώς και η αύξηση της πίεσης κατά την πλήρωση µε αέριο να γίνεται αργά. Πρέπει να ακολουθούνται οι 64

66 οδηγίες λειτουργίας των κατασκευαστών για τη θέση σε λειτουργία των εγκαταστηµένων συσκευών Επίβλεψη και συντήρηση Οι εγκαταστάσεις ρύθµισης της πίεσης αερίου πρέπει να επιθεωρούνται και να συντηρούνται µε βάση το πρόγραµµα λειτουργίας και συντήρησης. 3.4 Προδιαγραφές µετρητών αερίου Στο κεφάλαιο 5.7 του κανονισµού αναφέρονται οι κανόνες που αφορούν την εγκατάσταση του µετρητή αερίου Οι ακόλουθες διατάξεις αφορούν τους µετρητές αερίου τους οποίους πιθανώς θα εγκαταστήσει ο χρήστης Ο τόπος εγκατάστασης των µετρητών αερίου δεν επιτρέπεται να είναι θερµός και πρέπει να είναι εύκολα προσπελάσιµος, ξηρός και αεριζόµενος. Συνιστάται για την προστασία των µετρητών από καταστροφές να εγκαθίσταται σε ερµάρια ή φωλιές, ιδιαίτερα αν δεν προβλέπεται ιδιαίτερος χώρος για την εγκατάσταση τους εν επιτρέπεται η εγκατάσταση µετρητών αερίου σε κλιµακοστάσια αυτό δεν ισχύει για κτίρια κατοικιών ύψους µέχρι 4 m και εµβαδού µέχρι 200 m 2 σε διαδρόµους µε γενική πρόσβαση, οι οποίοι χρησιµεύουν ως οδεύσεις διαφυγής, εκτός εάν οι µετρητές αερίου έχουν διαταχθεί έτσι, ώστε να µην αποτελούν εµπόδιο, σε περιοχές, στις οποίες - χρησιµοποιούνται ουσίες που ευνοούν την πυρκαγιά, ευκόλως αναφλέξιµες ή εύφλεκτες στερεές, υγρές ή αέριες ουσίες ή καύσιµα υγρά µε σηµείο φλόγας έως 55 C σε επικίνδυνες ποσότητες, 65

67 - µπορούν να εµφανισθούν σε επικίνδυνες ποσότητες αέρια, ατµοί, νέφος ή σκόνες, οι οποίες σχηµατίζουν εκρηκτικά µίγµατα µε τον αέρα, - χρησιµοποιούνται εκρηκτικές ουσίες Οι µετρητές αερίου συνιστάται να τοποθετούνται έτσι ώστε να είναι εύκολη η ανάγνωση των ενδείξεων (π.χ. χωρίς να είναι αναγκαία η χρήση σκάλας) και η αντικατάσταση τους. Πρέπει να συνδέονται χωρίς τάσεις και χωρίς επαφή µε τους περιβάλλοντες τοίχους. Οι µετρητές αερίου µπορούν να στερεώνονται είτε σε πλάκα στερέωσης είτε στις σωληνώσεις, οπότε αυτό πρέπει να λαµβάνεται υπ' όψη κατά τη στήριξη των σωληνώσεων. Οι µεγαλύτερου µεγέθους µετρητές µπορούν να στηρίζονται σε βάθρα Τα ερµάρια των µετρητών αερίου πρέπει να προορίζονται αποκλειστικά γι' αυτούς. Πρέπει να είναι κατασκευασµένα από άκαυστα υλικά και να διαθέτουν δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30 min. Οι διαστάσεις τους εξαρτώνται από τον αριθµό και το µέγεθος των µετρητών, τις διαµορφώσεις των σωληνώσεων και την ύπαρξη ή µη ρυθµιστών πίεσης. εν πρέπει να διαπερνώνται από άλλους αγωγούς, και αν αυτό δεν είναι δυνατό, οι αγωγοί εκείνοι πρέπει να περνούν µέσα από προστατευτικούς σωλήνες Οι φωλιές και τα ερµάρια µετρητών πρέπει να έχουν άνω και κάτω ανοίγµατα αερισµού, έκαστο εµβαδού τουλάχιστον 5 cm Έξω από τα ερµάρια πρέπει να υπάρχει πινακίδα απαγόρευσης καπνίσµατος και χρήσης πυρός, ενώ µέσα στα ερµάρια κοντά σε κάθε αποφρακτική διάταξη πρέπει να υπάρχουν πινακίδες οι οποίες θα επιτρέπουν την αναγνώριση κάθε εγκατάστασης (όροφος, διαµέρισµα, ιδιοκτήτης). 66

68 3.5 Προδιαγραφές συσκευών αερίου Στα κεφάλαια 7.2 και 7.3 του κανονισµού παρουσιάζονται οι δύο εναλλακτικές λύσεις τρόπου σύνδεσης των συσκευών αερίου που είναι η σταθερή σύνδεση και η λυόµενη Σταθερή σύνδεση συσκευής Η σταθερή σύνδεση πρέπει να αποτελείται από ένα εξάρτηµα σύνδεσης συσκευής µε αποφρακτική διάταξη, από µια σύνδεση λυόµενη µόνο µε εργαλείο και από τον αγωγό σύνδεσης συσκευής. Ο αγωγός σύνδεσης συσκευής µπορεί να είναι ένας εύκαµπτος αγωγός από ανοξείδωτο χάλυβα κατά DIN 3384 ή να είναι άκαµπτος σωλήνας. Οι συσκευές αερίου µε πίεση λειτουργίας µέχρι 100 mbar επιτρέπεται ακόµη να συνδέονται µε εύκαµπτο αγωγό κατά DIN 3383 Teil 2 (κατασκευή Μ). Αν αποµακρυνθούν οι συσκευές αερίου πρέπει να κλείνεται η αποφρακτική διάταξη και οι σωλήνες να κλείνονται στεγανά µε τάπες, καλύπτρες, ένθετους δίσκους ή τυφλές φλάντζες από µεταλλικά υλικά Λυόµενη σύνδεση συσκευής Η λυόµενη σύνδεση πρέπει να αποτελείται από το εξάρτηµα σύνδεσης ασφαλείας και τον εύκαµπτο αγωγό αερίου ασφαλείας (κατασκευή Μ) µε βύσµα σύνδεσης κατά DIN 3383 Teil 1. Στο κεφάλαιο 8 του κανονισµού δίνονται οι απαιτήσεις σε προδιαγραφές των συσκευών αερίου οι οποίες αναλύονται περαιτέρω και στο παράρτηµα 5 του κανονισµού που περιλαµβάνει τις επιπλέον απαιτήσεις για ειδικές χρήσεις Γενικές διατάξεις για τις συσκευές αερίου Οι συσκευές αερίου που υπάγονται στην περιοχή ισχύος της Ευρωπαϊκής Οδηγίας περί Συσκευών Αερίου (90/396/ΕΟΚ) πρέπει επάνω στη συσκευή ή στην πινακίδα της συσκευής να φέρουν τη σήµανση CE και να είναι κατάλληλες για τη χώρα προορισµού (GR). Αυτό σηµαίνει ότι έχουν ληφθεί υπ' όψη οι ελληνικοί κανόνες εγκατάστασης και σύνδεσης (δεδοµένα περί του είδους των αερίων και των πιέσεων διανοµής ως κατηγορία συσκευών κατά το ΕΛΟΤ ΕΝ 437 και ενδεχοµένως το είδος 67

69 του ηλ. ρεύµατος) και ότι διατίθενται οδηγίες χρήσης και εγκατάστασης στην ελληνική γλώσσα, λαµβάνουσες υπ' όψη τους ελληνικούς όρους εγκατάστασης. Αν προσαρµοσθούν σε εναλλάκτες θερµότητας (π.χ. λέβητες) καυστήρες αερίου, οι οποίοι πρέπει να φέρουν τη σήµανση CE, τότε και αυτοί (οι εναλλάκτες) πρέπει να φέρουν τη σήµανση CE. Οι καυστήρες αερίου και οι εναλλάκτες θερµότητας πρέπει να είναι συµβατοί µεταξύ τους. Οι συσκευές αερίου µε ειδική κατασκευή που δοκιµάζονται στον τόπο εγκατάστασης (µε εξαίρεση τις βιοµηχανικές εγκαταστάσεις για θερµικές κατεργασίες υλικών κατά ΕΛΟΤ ΕΝ 746 Part 2), οι οποίες υπάγονται στην περιοχή ισχύος της Ευρωπαϊκής Οδηγίας περί Μηχανών (89/392/ΕΟΚ) πρέπει να φέρουν επίσης σήµανση CE αντίστοιχα προς την Οδηγία αυτή. Οι συσκευές αερίου του τύπου Β 1 και Β 4 (συσκευές αερίου εξαρτώµενες από τον αέρα του χώρου µε ασφάλεια ροής) επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε διαµερίσµατα και γενικά χώρους διαµονής, εξυπηρέτησης, συνάθροισης, αναµονής και εργασίας ανθρώπων, µόνον όταν έχουν µια διάταξη επιτήρησης των καυσαερίων (πρόσθετη σήµανση "BS"). Για την εγκατάσταση των συσκευών αερίου πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή τους. 3.6 Προδιαγραφές λεβητοστασίων Στα κεφάλαια και του κανονισµού περιγράφονται οι απαιτήσεις χώρου και αερισµού για τα λεβητοστάσια κεντρικής θέρµανσης συσκευών τύπου B και C αντίστοιχα Εγκατάσταση συσκευών αερίου του τύπου Β µε συνολική ονοµαστική θερµική ισχύ µεγαλύτερη από 50 kw Αυτές οι συσκευές αερίου επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε χώρους οι οποίοι ικανοποιούν τις απαιτήσεις της παραγράφου και θα ονοµάζονται στη συνέχεια "λεβητοστάσια αερίου", αν δεν υπάρχει καµία περίπτωση εγκατάστασης συσκευών καύσης υγρών ή στερεών καυσίµων, σε χώρους οι οποίοι ικανοποιούν τις απαιτήσεις για λεβητοστάσια, αν υπάρχει περίπτωση εγκατάστασης συσκευών καύσης υγρών ή στερεών καυσίµων. 68

70 Υφιστάµενα λεβητοστάσια υγρών ή στερεών καυσίµων που µετατρέπονται σε λεβητοστάσια αερίου µπορούν να έχουν ελάχιστο ύψος 2,20 m. Η απαίτηση για εγκατάσταση σε λεβητοστάσια ή λεβητοστάσια αερίου δεν ισχύει για συσκευές αερίου, οι οποίες σύµφωνα µε τον προορισµό τους πρέπει να εγκατασταθούν σε άλλους χώρους, όπως π.χ. συσκευές αερίου για διεργασίες (φούρνοι τήξης, εγκαταστάσεις θέρµανσης υλικών) Εγκατάσταση σε λεβητοστάσιο αερίου Απαιτήσεις για τα ανοίγµατα τροφοδοσίας αέρα καύσης Οι συσκευές αερίου του τύπου Β µε συνολική ονοµαστική θερµική ισχύ ΣΡ n µεγαλύτερη από 50 kw επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε χώρους, οι οποίοι έχουν ένα άνοιγµα τροφοδοσίας αέρα από το ύπαιθρο, η διατοµή του οποίου υπολογίζεται µε την εξίσωση Α= (ΣΡ n -50) σε cm 2 (8.1) Η διατοµή του ανοίγµατος τροφοδοσίας αέρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 150 cm 2. Τα ανοίγµατα τροφοδοσίας αέρα καύσης επιτρέπεται να µπορούν να κλεισθούν, όταν µέσω διατάξεων ασφαλείας εξασφαλίζεται ότι οι καυστήρες µπορούν να λειτουργήσουν µόνον όταν τα κλείστρα είναι ανοικτά. Επιτρέπεται να τοποθετηθεί συρµάτινο πλέγµα ή σχάρα (µε άνοιγµα πλέγµατος όχι κάτω από 10 mm και πάχος σύρµατος όχι κάτω από 0,5 mm), αν διατηρείται η απαιτούµενη ελεύθερη διατοµή. Αν στα ανοίγµατα τροφοδοσίας αέρα καύσης συνδεθούν αγωγοί, τότε δεν επιτρέπεται να µειωθεί λόγω αυτών ο εισρέων όγκος αέρα. Αυτή η απαίτηση πληρούται αν ο αγωγός έχει αµετάβλητη εσωτερική διατοµή και διαστασιολογηθεί µε τη βοήθεια του διαγράµµατος 8.3 συναρτήσει της µορφής της εσωτερικής διατοµής, του µήκους του αγωγού, του αθροίσµατος των ισοδύναµων προς τις αλλαγές διεύθυνσης µηκών, της ύπαρξης πλέγµατος καθώς και της συνολικής ονοµαστικής θερµικής ισχύος. Η τιµή η λαµβανόµενη από το διάγραµµα 8.3 ισχύει για κυκλικές διατοµές καθώς και για ορθογώνιες διατοµές µε λόγο πλευρών µικρότερο από 1,5. Η τιµή πρέπει να πολλαπλασιασθεί επί ένα συντελεστή διόρθωσης 1,10 για ορθογώνιες διατοµές µε λόγο πλευρών > 1,5 έως 5 1,25 για ορθογώνιες διατοµές µε λόγο πλευρών > 5 έως

71 Ο αγωγός τροφοδοσίας αέρα καύσης µπορεί να διέρχεται τόσο µέσα από τον χώρο εγκατάστασης όσο και µέσα από λοιπούς χώρους. 70

72 Απαιτήσεις για το χώρο εγκατάστασης Όγκος του χώρου εγκατάστασης Οι συσκευές αερίου των τύπων Β 2, Β 3 και Β 5 επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε χώρους µε ή χωρίς θύρα προς το ύπαιθρο ή παράθυρο, το οποίο µπορεί να ανοιχθεί, ανεξάρτητα από τον όγκο του χώρου, όταν η επαρκής τροφοδοσία αέρα καύσης εξασφαλίζεται µέσω ανοιγµάτων προς το ύπαιθρο σύµφωνα µε την παράγραφο Οι συσκευές αερίου των τύπων Β 1 και Β 4 επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε χώρους µε ή χωρίς θύρα προς το ύπαιθρο ή παράθυρο, το οποίο µπορεί να ανοιχθεί, όταν ο όγκος του χώρου είναι τουλάχιστον 1 m 3 ανά 1 kw συνολικής ονοµαστικής θερµικής ισχύος τέτοιων συσκευών αερίου και η επαρκής τροφοδοσία αέρα καύσης εξασφαλίζεται µέσω ανοιγµάτων προς το ύπαιθρο σύµφωνα µε την παράγραφο Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται ο χώρος εγκατάστασης να έχει όγκο µικρότερο από 1 m 3 ανά 1 kw συνολικής ονοµαστικής θερµικής ισχύος τέτοιων συσκευών αερίου, αν η απαιτούµενη σύµφωνα µε την παράγραφο διατοµή για το άνοιγµα τροφοδοσίας αέρα καύσης διαιρεθεί σε δύο ίσου µεγέθους ανοίγµατα. Και τα δύο ανοίγµατα πρέπει να βρίσκονται στον ίδιο τοίχο και δεν επιτρέπεται να µπορούν να κλεισθούν ή να φραγούν. Το άνω άνοιγµα πρέπει να τοποθετηθεί κατά το δυνατόν σε ύψος τουλάχιστον 1,80 m επάνω από το δάπεδο, ενώ το κάτω άνοιγµα κοντά στο δάπεδο, µε µέγιστο ύψος της άνω ακµής του ανοίγµατος 45 cm Χρήση και διαµόρφωση Τέτοιοι χώροι εγκατάστασης (λεβητοστάσια αερίου) δεν επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται για άλλους σκοπούς, εκτός από την είσοδο του αγωγού σύνδεσης µε τον καταναλωτή, την εγκατάσταση αντλιών θερµότητας αερίου, µονάδων αερίου για συµπαραγωγή και κινητήρων αερίου σταθερής εγκατάστασης, να έχουν ανοίγµατα προς άλλους χώρους, µε εξαίρεση θύρες οι θύρες πρέπει να είναι στεγανές και αυτοκλειόµενες. 71

73 Εγκατάσταση σε λεβητοστάσιο Σύνολα συσκευών καύσης µεταξύ των οποίων και συσκευές για στερεά και υγρά καύσιµα µε συνολική ονοµαστική θερµική ισχύ µεγαλύτερη από 50 kw επιτρέπεται να εγκατασταθούν µόνον σε χώρους, οι οποίοι ικανοποιούν τις ισχύουσες κτιριοδοµικές απαιτήσεις για λεβητοστάσια ιατάξεις περί αερισµού Γενικά Τα λεβητοστάσια πρέπει να έχουν διατάξεις προσαγωγής και απαγωγής αέρα, όπως ανοίγµατα προσαγωγής και απαγωγής αέρα σε εξωτερικούς τοίχους ή αγωγούς προσαγωγής και απαγωγής αέρα µε ή χωρίς ανεµιστήρες. Τα ανοίγµατα αυτά πρέπει κατά τη διάρκεια της λειτουργίας των συσκευών καύσης να αερίζουν το λεβητοστάσιο και να προσάγουν τον απαιτούµενο αέρα καύσης. Οι εγκαταστάσεις αερισµού πρέπει να διατάσσονται έτσι, ώστε να µην επηρεάζεται η λειτουργία των συσκευών καύσης. Οι εγκαταστάσεις αερισµού πρέπει να µπορούν να καθαρισθούν Παροχή αερισµού Πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον µία διάταξη προσαγωγής αέρα, µέσω της οποίας θα προσάγεται στο λεβητοστάσιο αέρας από το ύπαιθρο. Η εγκατάσταση αερισµού πρέπει να είναι σχεδιασµένη έτσι, ώστε στο λεβητοστάσιο να προσάγεται παροχή αέρα 1,6 m 3 /h ανά 1 kw συνολικής ονοµαστικής θερµικής ισχύος των συσκευών. Η προσαγωγή του αέρα µπορεί να γίνεται µέσω καταλλήλων ανοιγµάτων, καταλλήλων αγωγών χωρίς ανεµιστήρα και σε ειδικές περιπτώσεις µηχανικών εγκαταστάσεων προσαγωγής αέρα Ανοίγµατα προσαγωγής αέρα αµέσως προς το ύπαιθρο Για λεβητοστάσια, στα οποία προσάγεται αέρας χωρίς ανεµιστήρα επαρκούν ανοίγµατα προσαγωγής αέρα τα οποία οδηγούν αµέσως προς το ύπαιθρο, όταν η ελεύθερη διατοµή τους ικανοποιεί τουλάχιστον την ακόλουθη εξίσωση 72

74 A = F. a[2,5. (ΣP n + 70)] (8.2) όπου 2 Α ελεύθερη διατοµή σε cm F συντελεστής για τη µορφή του ανοίγµατος αυτός έχει τιµή: 1,0 για ορθογώνια ανοίγµατα, µε λόγο πλευρών < 1,5 1,0 για στρογγυλά ανοίγµατα 1,1 για ορθογώνια ανοίγµατα, µε λόγο πλευρών > 1,5 και 5 1,25 για ορθογώνια ανοίγµατα, µε λόγο πλευρών > 5 και 10 a συντελεστής για την ύπαρξη πλέγµατος στό άνοιγµα. αυτός έχει τιµή: 1,0 για άνοιγµα χωρίς πλέγµα 1,2 για άνοιγµα µε πλέγµα ΣΡ n συνολική ονοµαστική θερµική ισχύς σε kw Στα ορθογώνια ανοίγµατα προσαγωγής αέρα η µικρότερη πλευρά πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 cm. Τα πλέγµατα, σχάρες ή παρόµοιες διατάξεις πρέπει να έχουν ανοίγµατα διέλευσης τουλάχιστον 10 mm χ 10 mm. Το άνοιγµα προσαγωγής αέρα πρέπει κατά το δυνατόν να διατάσσεται αντιδιαµετρικά προς το άνοιγµα απαγωγής αέρα. Αν η προσαγωγή αέρα λαµβάνεται από φρεάτιο, τότε η διατοµή του φρεατίου πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5 φορές µεγαλύτερη από τη διατοµή του ανοίγµατος προσαγωγής αέρα. Ο πυθµένας του φρεατίου πρέπει να βρίσκεται τουλάχιστον 30 cm κάτω από την κάτω ακµή του ανοίγµατος προσαγωγής αέρα. Πρέπει να προβλεφθεί εύκολος καθαρισµός του φρεατίου. Το άνοιγµα προσαγωγής αέρα επιτρέπεται να µπορεί να κλεισθεί µόνον όταν εξασφαλίζεται µέσω µιας διάταξης ασφαλείας, ότι οι καυστήρες των συσκευών των εξαρτωµένων από τον αέρα του χώρου µπορούν να λειτουργήσουν µόνον αν το κλείστρο είναι επαρκώς ανοικτό Αγωγοί προσαγωγής αέρα από το ύπαιθρο Οι αγωγοί προσαγωγής αέρα από το ύπαιθρο χωρίς ανεµιστήρα πρέπει να έχουν σταθερή εσωτερική διατοµή. Η παροχή προσαγωγής αυτών των αγωγών είναι επαρκής αν διαστασιολογηθούν σύµφωνα µε την παράγραφο (χρήση του διαγράµµατος 8.3). 73

75 Μηχανικές εγκαταστάσεις προσαγωγής αέρα Μηχανική προσαγωγή αέρα µπορεί να επιτραπεί µόνον σε υπόγεια λεβητοστάσια υφισταµένων κτιρίων. Μετά από αιτιολόγηση από τον Μελετητή ότι δεν είναι δυνατή τεχνικά η προσαγωγή αέρα σε υπόγεια λεβητοστάσια υφισταµένων κτιρίων µέσω ανοιγµάτων από το ύπαιθρο ή µέσω αγωγών χωρίς ανεµιστήρα, µπορεί να επιτραπεί από την Εταιρία Αερίου εγκατάσταση µηχανικής προσαγωγής αέρα. Ο αγωγός προσαγωγής αέρα πρέπει να έχει αµετάβλητη εσωτερική διατοµή. Απαγορεύεται η δυνατότητα κλεισίµατος των στοµίων του αγωγού. Επιτρέπεται να τοποθετηθεί στην είσοδο του αγωγού συρµάτινο πλέγµα ή σχάρα. Τα στόµια αναρρόφησης του αγωγού πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 0,30 m επάνω από την επιφάνεια του εδάφους, µετρηµένο από την κάτω ακµή του σωλήνα. Τα στόµια αναρρόφησης του αγωγού πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 1,5 m από ανοίγµατα χώρων µε αυξηµένο κίνδυνο πυρκαγιάς ή έκρηξης Αν τα στόµια αναρρόφησης του αγωγού βρίσκονται στην περιοχή σταθµών ανεφοδιασµού υγρών και αέριων καυσίµων, τότε πρέπει να έχουν οριζόντια απόσταση τουλάχιστον 10m από τις αντλίες, τις δεξαµενές καυσίµων και τα στόµια εξαερώσεων. Οι µηχανικές εγκαταστάσεις προσαγωγής αέρα πρέπει να κατασκευάζονται από άκαυστα υλικά και να είναι στεγανές. εν πρέπει να ευνοούν τη µετάδοση πυρκαγιάς µεταξύ ορόφων. Οι µηχανικές εγκαταστάσεις προσαγωγής αέρα µε ανεµιστήρες πρέπει να έχουν διατάξεις, οι οποίες θέτουν εκτός λειτουργίας τις συσκευές, όχι µόνο όταν δεν λειτουργεί ο ανεµιστήρας αλλά και όταν η παροχή αέρα είναι µικρότερη από την απαιτούµενη για τις συσκευές Παροχή απαγωγής αέρα Η εγκατάσταση απαγωγής αέρα του λεβητοστασίου πρέπει να προωθεί τον απαγόµενο αέρα προς το ύπαιθρο. Η παροχή όγκου του απαγόµενου αέρα της εγκατάστασης απαγωγής αέρα πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,5 m 3 /h για κάθε 1 kw συνολικής ονοµαστικής θερµικής ισχύος των συσκευών καύσης, οι οποίες εξαρτώνται από τον αέρα του χώρου, µέσα στο λεβητοστάσιο. 74

76 ιάταξη των ανοιγµάτων απαγωγής αέρα Τα ανοίγµατα απαγωγής αέρα πρέπει να διατάσσονται κατά το δυνατόν κοντά στην οροφή και για να αποκλεισθούν ροές βραχυκύκλωσης σε επαρκή απόσταση από το άνοιγµα προσαγωγής αέρα, και να διατάσσονται έτσι ώστε οι ροές απαγωγής αέρα να µην επηρεάζουν τη λειτουργία των ασφαλειών ροής των συσκευών καύσης αερίου. Τα ανοίγµατα απαγωγής αέρα δεν επιτρέπεται να έχουν πλέγµα (επιτρέπεται σχάρα), Oι εγκαταστάσεις απαγωγής αέρα δεν επιτρέπεται να µπορούν να φραγούν Ανοίγµατα απαγωγής αέρα προς το ύπαιθρο Τις βασικές απαιτήσεις της παραγράφου µπορούν να ικανοποιήσουν ανοίγµατα απαγωγής αέρα µε ελεύθερη διατοµή ίση µε την ελεύθερη διατοµή των ανοιγµάτων προσαγωγής αέρα Φρεάτια απαγωγής αέρα Τις βασικές απαιτήσεις της παραγράφου µπορούν επίσης να ικανοποιήσουν φρεάτια απαγωγής αέρα µε φυσική άνωση. Τα φρεάτια απαγωγής αέρα πρέπει να οδηγούνται όπως οι καπνοδόχοι επάνω από τη στέγη και να είναι προς τα επάνω ανοικτά. Πρέπει να έχουν σταθερή διατοµή. Για ορθογώνια διατοµή η διάσταση της µακρύτερης πλευράς δεν επιτρέπεται να είναι µεγαλύτερη από το διπλάσιο της µικρότερης πλευράς ή το πολύ 2,5 φορές µεγαλύτερη από τη µικρότερη πλευρά, όταν η µακρύτερη πλευρά εφαρµόζει σε µια καπνοδόχο που ανήκει στο λεβητοστάσιο. Η µικρότερη πλευρά πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 cm. Η εσωτερική διατοµή του φρεατίου απαγωγής αέρα πρέπει να έχει τουλάχιστον τόσο µέγεθος, όσο προκύπτει από την ακόλουθη εξίσωση µε τη βοήθεια των επεξηγήσεων, αλλά όχι µικρότερη από 180 cm 2. To άνοιγµα απαγωγής αέρα προς το φρεάτιο πρέπει να είναι τόσο µεγάλο, όση η διατοµή του φρεατίου απαγωγής αέρα. 75

77 Η παροχή όγκου ν του φρεατίου µπορεί να προσδιορισθεί µε την εξίσωση: (8.3) (8.4) Όπου σύµβολο ονοµασία µονάδα αριθµ. τιµή V παροχή όγκου απαγωγής αέρα m 3 /h Α διατοµή του φρεατίου cm 2 U περίµετρος της διατοµής του φρεατίου cm ζ συντελεστής αντίστασης: άνοιγµα απαγωγής αέρα στο τοίχωµα φρεατίου απαγωγής 0,5 ορθογώνια αλλαγή πορείας 1,2 2 αλλαγές πορείας ανά 30 0,5 στόµιο φρεατίου 1,0 d h υδραυλική διάµετρος του φρεατίου απαγωγής (d h = 4A/U) cm Ι µήκη του φρεατίου αέρα και του αγωγού απαγωγής αέρα m h ενεργό ύψος του φρεατίου, µετρηµένο από το µέσο του m ανοίγµατος απαγωγής αέρα µέχρι το στόµιο του φρεατίου Αντί της (επαναληπτικής) επίλυσης της εξίσωσης 8.3, η διατοµή του ευθύγραµµου φρεατίου απαγωγής αέρα µε τετράγωνη ή σχεδόν τετράγωνη διατοµή (λόγος πλευρών <1,5) µπορεί να προσδιορισθεί µε τη βοήθεια του διαγράµµατος

78 77

79 Πίνακας 8.1 Ποσοστιαία % µεταβολή της διατοµής φρεατίου Η διατοµή ή οποία λαµβάνεται από το διάγραµµα 8.4 πρέπει να αυξηθεί κατά 5% για ορθογώνια φρεάτια, στα οποία το µέγεθος της µακρύτερης πλευράς είναι µεγαλύτερο από 1,5 φορές τη µικρότερη, πρέπει να µειωθεί κατά 5% για στρογγυλά φρεάτια και να αυξηθεί κατά 5% για ευθύγραµµα φρεάτια, τα οποία οδηγούνται λοξά µόνο µία φορά κατά γωνία έως 30 έναντι της κατακόρυφου (βλέπε και τον πίνακα 8.1) Εξαερισµός µε ανεµιστήρα Οι εγκαταστάσεις απαγωγής αέρα µε ανεµιστήρα πρέπει να απάγουν αέρα επάνω από τη στέγη ή το δώµα ή µέσω των εξωτερικών τοίχων. Αυτές δεν επιτρέπεται να µπορούν να παρέχουν παροχές όγκου µεγαλύτερες από 0,65 m 3 /h για κάθε 1 kw συνολικής ονοµαστικής θερµικής ισχύος των συσκευών καύσης. 78

80 Οι εγκαταστάσεις απαγωγής αέρα µε ανεµιστήρες πρέπει να έχουν διατάξεις, οι οποίες θέτουν εκτός λειτουργίας τις συσκευές καύσης, όταν η παροχή όγκου η απαιτούµενη για τις συσκευές καύσης σε λειτουργία, ξεπερασθεί κατά περισσότερο από το ένα τρίτο για περισσότερο από ένα λεπτό. Εικόνα 8.7 Παραδείγµατα εγκατάστασης αποφρακτικής; διάταξης λεβητοστασίου α) Αποφρακτική διάταξη αερίου για το λεβητοστάσιο κοντά στην πόρτα του λεβητοστασίου β) Η αποφρακτική διάταξη του µετρητή πληροί τη λειτουργία της αποφρακτικής διάταξης αερίου για το λεβητοστάσιο γ) Η Κύρια Αποφρακτική ιάταξη πληροί τη λειτουργία της αποφρακτικής διάταξης αερίου για το λεβητοστάσιο 79

81 Αποφρακτική διάταξη αερίου για το λεβητοστάσιο Στον αγωγό αερίου πρέπει να ενσωµατωθεί µια αποφρακτική διάταξη, η οποία πρέπει να µπορεί να χρησιµοποιηθεί κάθε στιγµή µε το χέρι έξω από το λεβητοστάσιο ή λεβητοστάσιο αερίου. Παραδείγµατα εγκατάστασης τέτοιας αποφρακτικής διάταξης δίνονται στην εικόνα 8.7. Αυτή η αποφρακτική διάταξη µπορεί να υποκατασταθεί από την Κύρια Αποφρακτική ιάταξη, η οποία είναι προορισµένη µόνον γι' αυτό το κτίριο, από την αποφρακτική διάταξη του κτιρίου ή την αποφρακτική διάταξη του µετρητή, αν αυτές βρίσκονται κοντά στο λεβητοστάσιο ή άλλη κατάλληλη θέση Συµπληρωµατικά µέτρα ασφαλείας Αν µία συσκευή έχει θερµική ισχύ µεγαλύτερη από 200 kw, τότε πρέπει ο καυστήρας της να εξοπλισθεί µε µία αυτόµατη διάταξη ελέγχου στεγανότητας. Αν ο χώρος εγκατάστασης ή το λεβητοστάσιο βρίσκονται σε δεύτερο υπόγειο, τότε πρέπει είτε οι καυστήρες των συσκευών να εξοπλισθούν µε µία αυτόµατη διάταξη ελέγχου στεγανότητας είτε να εγκατασταθεί κατάλληλο σύστηµα ανίχνευσης αερίου. Το σύστηµα ανίχνευσης αερίου πρέπει να ενεργοποιεί σε περίπτωση απόκρισης αυτόµατο σύστηµα συναγερµού και να διακόπτει την παροχή αερίου Εγκατάσταση συσκευών αερίου του τύπου C µε συνολική ονοµαστική θερµική ισχύ µεγαλύτερη από 50 kw Για τις συσκευές τύπου C ισχύουν οι απαιτήσεις των παραγράφων και Ο χώρος θα πρέπει να αερίζεται. 80

82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΙΚΤΥΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 81

83 4.1 Ασφάλεια των Εγκαταστάσεων Το σηµαντικότερο ίσως θέµα µετά φυσικά από το κόστος, το οποίο απασχολεί τον πολίτη ο οποίος προτίθεται να κάνει αίτηση σύνδεσης µε το δίκτυο του φυσικού αερίου είναι η ασφάλεια της εγκατάστασης τόσο κατά την κατασκευή αλλά και κατά τη διάρκεια λειτουργίας και συντήρησης αυτής. Τόσο ο εγκαταστάτης µηχανικός µε τις γνώσεις του, όσο και η Εταιρία Αερίου µε την τεράστια εµπειρία της, πρέπει να δηµιουργούν στους πολίτες το αίσθηµα της ασφάλειας το οποίο και θα είναι ο καταλύτης για την περαιτέρω διάδοση και διείσδυση του φυσικού αερίου στη ζωή µας. Αυτό αποτελεί και επιθυµία όλου του τεχνικού κόσµου καθώς και της Πολιτείας λόγω των σηµαντικών πλεονεκτηµάτων τα οποία έχει το φυσικό αέριο έναντι των άλλων καυσίµων. Από αβλεψία ή επιπολαιότητα έχουν σηµειωθεί ή κινδύνευσαν να γίνουν κατά το παρελθόν διάφορα ατυχήµατα τα οποία καθιστούν τους πολίτες δύσπιστους και επιφυλακτικούς έναντι του φυσικού αερίου ιαρροή Φυσικού Αερίου. Χαρακτηριστικότερο παράδειγµα αποτελεί η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στη συµβολή των οδών Ιασωνίδου και Αρριανού 1, στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στις π.µ. το βράδυ της ευτέρας 25 Φεβρουαρίου 2002 κατά την διακοπή (ευτυχώς) εργασιών που εκτελούνταν, προκειµένου οι εγκαταστάσεις της συγκεκριµένης οικοδοµής να συνδεθούν µε το κεντρικό δίκτυο του φυσικού αερίου. 82

84 Αυτό ήταν ουσιαστικά και το πρώτο (αλλά και το πλέον σοβαρό) ατύχηµα που παρατηρήθηκε. Οι φλόγες οι οποίες ξεπήδησαν από το φρεάτιο του κεντρικού αγωγού έφτασαν σε ύψος µέχρι πέντε µέτρα (5m), αγγίζοντας τα µπαλκόνια της εν λόγω οικοδοµής, την οποία οι ένοικοι της την εγκατέλειψαν έντροµοι. Στο σηµείο της πυρκαγιάς σπεύσανε δυνάµεις της πυροσβεστικής οι οποίες εµπόδισαν την επέκταση της στην οικοδοµή, καθώς και τεχνικοί της Εταιρίας Παροχής Αερίου οι οποίοι κλείσανε την βάνα του κεντρικού δικτύου και διέκοψαν την παροχή φυσικού αερίου µε αποτέλεσµα την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Το αποτέλεσµα ήταν η καταστροφή δύο σταθµευµένων οχηµάτων που βρισκόταν δίπλα στο φρεάτιο που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά και φυσικά η πικρή αίσθηση που δηµιουργήθηκε στον κόσµο σχετικά µε την ασφάλεια και τα µέτρα που λαµβάνονται κατά την κατασκευή του δικτύου. Ασφαλώς τα πράγµατα θα µπορούσαν να ήταν πολύ χειρότερα αν εκείνη την ώρα διερχόταν κόσµος από το σηµείο της πυρκαγιάς αλλά ευτυχώς το προχωρηµένο της ώρας βοήθησε ώστε να αποφευχθεί το δυσάρεστο αυτό γεγονός. 83

85 Στο συγκεκριµένο σηµείο τριάντα ώρες περίπου πριν την εκδήλωση της πυρκαγιάς, εκτελούνταν από συνεργείο υπεργολάβου της Εταιρίας Παροχής Αερίου, εργασίες σύνδεσης της οικοδοµής µε το κεντρικό δίκτυο φυσικού αερίου. Οι εργασίες είχαν διακοπεί για το Σαββατοκύριακο και το φρεάτιο στο οποίο βρισκόταν ο αγωγός πολυαιθυλενίου, σύµφωνα µε τα λεγόµενα του κ. Daniele Mammolini υπεύθυνου δηµοσίων σχέσεων της Εταιρίας Παροχής Αερίου Θεσσαλονίκης, καλύφθηκε µε σάκους άµµου και χαλικιού και το όρυγµα περιφράχθηκε µε µπετονόβεργες και πλαστικό πλέγµα κατά τις προδιαγραφές του Υπουργείου ηµοσίων Έργων και της Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης. Για κάποιον άγνωστο λόγο υπήρξε διαρροή φυσικού αερίου και κάποιος σπινθήρας που µπορεί να προήλθε από εξάτµιση οχήµατος, από γόπα τσιγάρου ή και από άλλη αιτία είχε ως αποτέλεσµα την ανάφλεξη. 84

86 Προκειµένου να διερευνηθούν τα αίτια της που οδήγησαν στην εκδήλωση της πυρκαγιάς, συµφωνήθηκε από κοινού τόσο της Ελληνικής πλευράς (.Ε.Π.Α.) όσο και της Ιταλικής (Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης-εταιρία Ital Gas), η έρευνα να ανατεθεί στον ανεξάρτητο Ιταλό µηχανικό εµπειρογνώµονα κ. Giovanni Bargagli. Σύµφωνα µε τον κ. Bargagli, πιθανότατα πάνω στον αγωγό χύθηκε (η Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης δεν απέκλεισε και το ενδεχόµενο δολιοφθοράς) ή έπεσε τυχαία υγρό καύσιµο βραδείας καύσης, που διήθησε γύρω του. Στη συνέχεια το υγρό ανεφλέγη ίσως από αναµµένο χαρτί ή πανί ή αποτσίγαρο. Η φωτιά που εκδηλώθηκε υπερθέρµανε τον αγωγό ο οποίος έγινε µαλακός ενώ υπέστη καθίζηση. Λόγω της αύξησης της εσωτερικής πίεσης του αερίου που υπήρχε στον αγωγό, εξαιτίας της ανόδου της θερµοκρασίας των εξωτερικών τοιχωµάτων του, δηµιουργήθηκε οπή και διέφυγε το αέριο στην ατµόσφαιρα µε τη µορφή φλόγας. Επίσης ο κ. Bargagli στο πόρισµα του αναφέρει ότι η φωτιά δεν είναι δυνατόν να προήλθε από διαρροή του αγωγού πολυαιθυλενίου, µιας και αυτός ήταν σκεπασµένος από σάκους άµµου και χαλικιού. Ο Προϊστάµενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης κ. Ευάγγελος Ζαχαρής, ανέθεσε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία την διεξαγωγή έρευνας για τα αίτια του ατυχήµατος. Σύµφωνα µε τους εµπειρογνώµονες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ο ισχυρισµός να οφείλεται η πυρκαγιά σε δολιοφθορά θεωρήθηκε «αδύναµος», 85

87 εκτιµώντας ότι πιθανότατα προκλήθηκε από τεχνικό λάθος είτε στο κεντρικό δίκτυο είτε κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών σύνδεσης του κεντρικού αγωγού µε τις εγκαταστάσεις της οικοδοµής. Ωστόσο δεν κατάφεραν να διαπιστώσουν αν η ανάφλεξη προηγήθηκε της διαρροής φυσικού αερίου που σηµειώθηκε στον αγωγό ή το αντίστροφο, καθώς στο σκάµµα της εγκατάστασης υπήρχαν αρκετά σκουπίδια όπως επισηµαίνεται και στην έκθεση αυτοψίας που πραγµατοποιήθηκε. Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι τα ακριβή αίτια του ατυχήµατος παραµένουν αδιευκρίνιστα και η αποφυγή και πρόληψη παρόµοιων περιστατικών στο µέλλον είναι αµφίβολη, καθώς οι εργασίες σύνδεσης των δικτύων των οικοδοµών µε το κεντρικό δίκτυο εκτελούνται ακόµα και σήµερα µε τον ίδιο ακριβώς τρόπο και µε τη λήψη των ίδιων ακριβώς µέτρων ασφαλείας. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και από τη διαρροή που προκλήθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών στο νοσοκοµείο Ευαγγελισµός στην Αθήνα το Μάρτιο του 2004, όπου συνεργείο εργολάβου έκοψε τον αγωγό του φυσικού αερίου θεωρώντας ότι ανήκει σε δίκτυο που δεν χρησιµοποιείται. Προφανέστατα το συγκεκριµένο συνεργείο δεν διέθετε την απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να αντιληφθεί ότι ο συγκεκριµένος αγωγός είναι ενεργός αγωγός φυσικού αερίου Λακκούβες στα έργα Φυσικού Αερίου. Ένα άλλο φαινόµενο το οποίο έχει παρατηρηθεί κατά το παρελθόν αρκετές φορές, χωρίς να αντιµετωπισθεί επιτυχώς από τις κατασκευάστριες εταιρίες και τα συνεργεία τους, είναι τα προβλήµατα που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων. Αποκορύφωµα αυτού του φαινοµένου, µε δυσάρεστα αποτελέσµατα είναι η βροχόπτωση του µεσηµεριού της Κυριακής 5 Σεπτεµβρίου 2004, στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της βροχής το χαλίκι το οποίο σκέπαζε αγωγό φυσικού αερίου παρασύρθηκε από τα ορµητικά νερά. Έτσι οι οδηγοί που είχαν σταθµεύσει το αυτοκίνητα τους στην οδό Σουρή, δίπλα στον υποσταθµό της.ε.η. στην οδό Αγίου ηµητρίου, µε τους δύο τους τροχούς πάνω στο πεζοδρόµιο και τους άλλους δύο πάνω στο πρόχειρα όπως αποδείχτηκε σκεπασµένο φρεάτιο, να τα βρουν µέσα σ αυτό. Σύµφωνα µε τους κατοίκους της περιοχής το ίδιο γεγονός είχε συµβεί και δύο µήνες πριν χωρίς όµως να σηµειωθούν ζηµιές µιας και τότε δεν υπήρχαν σταθµευµένα αυτοκίνητα. Παρόµοιο πρόβληµα παρατηρήθηκε και στην οδό Φ. ραγούµη, κοντά στο Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης όπου όµως οι οδηγοί που είχαν σταθµεύσει τα 86

88 αυτοκίνητα τους πάνω από το φρεάτιο του αγωγού του φυσικού αερίου τα βρήκαν να έχουν ισορροπήσει παρά την αποµάκρυνση των χαλικιών. Πάντως οι γύρω δρόµοι γέµισαν λάσπες και χαλίκια ενώ επικίνδυνες τρύπες εµφανίστηκαν σε πολλά σηµεία του οδοστρώµατος. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του τµήµατος εκτέλεσης έργων της ιεύθυνσης Οδοποιίας του ήµου Θεσσαλονίκης το 90% των περιπτώσεων που παρατηρούνται προβλήµατα στην αποκατάσταση των τοµών στους δρόµους και στα πεζοδρόµια, µεταξύ όλων των Οργανισµών Κοινής Ωφέλειας, αποδίδονται στα έργα του φυσικού αερίου. Οι ακάλυπτες τρύπες καθώς και τα µπάζα που δεν αποµακρύνονται έγκαιρα από τους δρόµους, εγκυµονούν κινδύνους πρόκλησης ατυχηµάτων τόσο για τους διερχόµενους οδηγούς όσο και για τους περαστικούς. Το ίδιο ισχύει και για τα φρεάτια, τα οποία µένουν για µεγάλο χρονικό διάστηµα σκεπασµένα µε χαλίκι, παρά το πέρας των εργασιών και µέχρι να στρωθεί η νέα άσφαλτος. Έτσι παρά τις συνεχείς οχλήσεις και τα έγγραφα διαµαρτυρίας που αποστάληκαν από τις αρµόδιες αρχές του ήµου Θεσσαλονίκης το φαινόµενο επαναλήφθηκε κατά τη βροχόπτωση της 17 ης Σεπτεµβρίου, οπότε και σηµειώθηκε σωρεία προβληµάτων. Στην οδό Αρµενοπούλου 20 η ασφαλτόστρωση και η αποµάκρυνση των µπαζών εκκρεµούσε από τον Απρίλιο µε αποτέλεσµα να παρασυρθούν από τα νερά της βροχής. Ανάλογες καθυστερήσεις, σύµφωνα πάντα µε τα στοιχεία του ήµου Θεσσαλονίκης, υπήρχαν και σε πολλά άλλα σηµεία της πόλης (συγκεκριµένα γίνεται λόγος για 140 σηµεία), όπως στις οδούς Ιπποδροµίου 24, Τριπτολέµου 17 όπου άνοιξε χαντάκι κατά µήκος όλου του δρόµου, Μελενίκου 18 87

89 όπου «άνοιξε» η άσφαλτος λόγω κακής κατασκευής, ενώ στην οδό Μητούδη 9 κοντά στην Βασιλίσσης Όλγας την τρύπα που άνοιξε στο δρόµο, αναγκάστηκαν να την καλύψουν οι καταστηµατάρχες της περιοχής προκειµένου να µην πέσει µέσα κάποιο διερχόµενο όχηµα. Ο ήµος Θεσσαλονίκης προτίθεται σύµφωνα µε τον Αντιδήµαρχο ηµοτικών Έργων και Κυκλοφορίας κ. Καραµανλή, να καταθέσει αγωγή για την κατάσταση που επικρατεί στα έργα του φυσικού αερίου, αν και νοµικά τα συνεργεία που αναλαµβάνουν τα έργα για λογαριασµό της Εταιρίας Παροχής Αερίου, δεν απαιτείται να λάβουν κάποια ειδική άδεια από το ήµο ή από άλλο φορέα, προκειµένου να προχωρήσουν στην υλοποίηση τους. Το ζήτηµα φυσικά δεν είναι η κατάθεση αγωγών και η καταβολή αποζηµιώσεων αλλά η αποφυγή παροµοίων φαινοµένων στο µέλλον ώστε να προστατευτούν τόσο οι περιουσίες όσο και οι ζωές των πολιτών. Είναι αυτονόητο ότι οι εργασίες πρέπει να εκτελούνται χωρίς τις καθυστερήσεις πολλών µηνών που παρατηρούνται και τα έργα αποκατάστασης να πραγµατοποιούνται αµέσως µετά την περάτωση των εργασιών στο δίκτυο του φυσικού αερίου Παραλείψεις στην κατασκευή του δικτύου. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν παρουσιάζονται εγκαταστάσεις φυσικού αερίου από οικοδοµές στο κέντρο της Θεσσαλονίκης οι οποίες παρουσιάζουν σηµαντικές κατασκευαστικές ατέλειες. 88

90 Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται ένας µειωτής σε είσοδο οικοδοµής στην οδό Φιλίππου, στον οποίο η τρύπα που έγινε στο κιτίο για να εξέλθει ο παροχετευτικός αγωγός έχει µείνει ακάλυπτη ενώ θα έπρεπε να κλειστεί για λόγους προστασίας. Μάλιστα κάποιος διερχόµενος όπως φαίνεται εναπόθεσε το τσιγάρο του, δεν αποκλείεται σε άλλες περιπτώσεις να πετιούνται τα αποτσίγαρα εντός του κιτίου. Επίσης ο µειωτής είναι εκτεθειµένος στην υγρασία και στην εισροή υδάτων σε περίπτωση βροχόπτωσης Η σήµανση επί του κιτίου που θα προειδοποιεί για την απαγόρευση της χρήσης πυρός κοντά στο µειωτή σύµφωνα µε το νέο κανονισµό, δεν υφίσταται. Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται ένα ισόγειο κατάστηµα ψιλικών που βρίσκεται στην οδό Φ. ραγούµη, του οποίου ο ιδιοκτήτης µετά την εγκατάσταση φυσικού αερίου που έγινε στην οικοδοµή, τοποθέτησε µια φωτεινέ επιγραφή και έναν προβολέα. Τα καλώδια του ηλεκτρικού ρεύµατος όµως που συνδέουν την επιγραφή και τον προβολέα τόσο από αβλεψία του ηλεκτρολόγου εγκαταστάτη όσο και του ιδιοκτήτη έχουν τοποθετηθεί έτσι ώστε να βρίσκονται σε άµεση επαφή µε τοω αγωγό του φυσικού αερίου χωρίς να παρεµβάλλονται τα απαραίτητα προστατευτικά περιβλήµατα. 89

91 Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται µια παρόµοια περίπτωση σε ένα σούπερ µάρκετ στη συµβολή των οδών Αβδελλά και Ιασωνίδου, όπου προκειµένου να εγκατασταθούν ηχεία για τις γιορτές των Χριστουγέννων, τα καλώδια στερεώθηκαν στον αγωγού του φυσικού αερίου. 90

92 Στην παραπάνω φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται µια εγκατάσταση στη οδό Χριστοπούλου. Στην εγκατάσταση αυτή δεν έχει τοποθετηθεί ακόµα ο µειωτής ενώ είναι έτοιµη η παροχετευτική στήλη (riser). Έτσι ο εργολάβος που έκανε το riser, εν αναµονή της σύνδεσης µε το µειωτή όταν αυτός εγκατασταθεί, αντί να φράξει µε τάπα την τελευταία γωνία για λόγος προστασίας από υγρασία ή είσοδο απορριµµάτων, παρατηρούµε ότι αυτή είναι φραγµένη από ένα περιτύλιγµα από γαριδάκια (!), το οποίο είτε τοποθέτησε κάποιος από το συνεργείο που εκτελούσε την κατασκευή για λόγους απόκρυψης, είτε το τοποθέτησε κάποιος διερχόµενος περαστικός. 91

93 Εδώ παρατηρούµε µία εγκατάσταση της οποίας οι σωληνώσεις έρχονται σε άµεση επαφή µε καλώδια χωρίς να υπάρχουν τα απαραίτητα προστατευτικά περιβλήµατα, καθώς και µε το δίκτυο της αποχέτευσης χωρίς να τηρούνται οι απαραίτητες αποστάσεις. 92

94 Το ίδιο ισχύει και για την παραπάνω εγκατάσταση, στην οποία ενώ η σωλήνωση διέρχεται πάνω από αµέτρητα καλώδια, δεν υπάρχει πουθενά προστατευτικό περίβληµα και φυσικά δεν γίνεται λόγος για τήρηση των απαραίτητων αποστάσεων. 93

95 Στην παραπάνω φωτογραφία παρατηρούµε µία εγκατάσταση (όπου φυσικά είναι δεδοµένη η επαφή της σωλήνωσης µε καλώδια και η έλλειψη προστατευτικών περιβληµάτων), στην οποία προφανώς λόγω άρνησης του ιδιοκτήτη του διαµερίσµατος του 1 ου ορόφου να εκτελεστούν εργασίες στο µπαλκόνι του και να τρυπηθεί ώστε να διέλθει ο αγωγός του φυσικού αερίου, ο εργολάβος που έκανε την εγκατάσταση χρησιµοποίησε την πρόσοψη της διπλανής οικοδοµής για να περάσει τον αγωγό, γεγονός που απαγορεύεται ρητά. Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται ένας µειωτής σε οικοδοµή στην οδό Αµύντα, όπου λόγω του ότι δεν υπήρχε µέρος κατάλληλο για να τοποθετηθεί ο µειωτής, αυτός στερεώθηκε στο κιγκλίδωµα του ηµιυπόγειου. 94

96 Εδώ παρουσιάζεται µια παρόµοια περίπτωση σε οικοδοµή στη συµβολή των οδών Μελενίκου και Απόστολου Παύλου. Στο κατάστηµα του ισογείου που αιτήθηκε την παροχή φυσικού αερίου, λόγω έλλειψης κατάλληλου χώρου στην πρόσοψη του καταστήµατος µιας και στο σύνολο της υπήρχε τζαµαρία και στο µοναδικό τοίχο υπήρχε καφάου του ΟΤΕ, ο µετρητής του αερίου στερεώθηκε πάνω στο καφάου. 95

97 Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται ένας µειωτής πίεσης που η κλειδαριά στο κιτίο του είναι χαλασµένη και το ρόλο της καλείται να παίξει ένα ελαστικό καλώδιο. Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται µια πινακίδα η οποία προειδοποιεί για την ύπαρξη βάνας του υπόγειου δικτύου φυσικού αερίου στην οδό Ευριπίδου, µόνο που από την οξείδωση τα αναγραφόµενα στοιχεία είναι δυσδιάκριτα ως και αδύνατον να διαβαστούν. 96

98 Στις δύο παραπάνω φωτογραφίες παρουσιάζεται η «µαρτυρική» οικοδοµή της συµβολής των οδών Ιασωνίδου και Αρριανού. Στην οικοδοµή αυτή µετά τα γεγονότα 97

99 της πυρκαγιάς τα οποία αναλύθηκαν εκτενώς παραπάνω, τελικά πραγµατοποιήθηκε η σύνδεση µε το δίκτυο του φυσικού αερίου. Ο καταναλωτής που είχε αιτηθεί την τροφοδότηση µε το φυσικό αέριο, δεν διέθετε µπαλκόνι στην πρόσοψη της οικοδοµής παρά µόνο στο πίσω µέρος αυτής. Ο περιβάλλοντας την οικοδοµή χώρος τόσο από την πλευρά της οδού Ιασωνίδου όσο και από την πλευρά της οδού Αρριανού ανήκε στο προαύλιο ηµοτικού Σχολείου το οποίο κατά το παρελθόν λειτουργούσε. Την εποχή που γινόταν τα έργα του φυσικού αερίου, το σχολείο είχε γκρεµιστεί µε σκοπό να κτιστεί καινούριο, αλλά τα έργα είχαν σταµατήσει προσωρινά λόγω των αρχαίων που αποκαλύφθηκαν κατά τις εκσκαφές και προκειµένου αυτά να εξεταστούν από τις αρµόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες. Έτσι κατά το στάδιο της κατασκευής του παροχετευτικού δικτύου, ο εργολάβος που πραγµατοποίησε την κατασκευή πέρασε τη σωλήνωση (µε τη σύµφωνη φυσικά γνώµη της ΕΠΑ) από την πλευρά της οδού Αρριανού, κατόπιν από το πλάι της οικοδοµής (όπου ο χώρος τότε ήταν ακάλυπτος αν και βέβαια ανήκε σε άλλο οικόπεδο) και τελικά βγαίνοντας στο πίσω µέρος της οικοδοµής, τροφοδότησε τον καταναλωτή µε αέριο τοποθετώντας µετρητή αερίου στο µπαλκόνι του. Σήµερα η κατασκευή του ηµοτικού σχολείου έχει ξεκινήσει και οι κτιριακές εγκαταστάσεις γίνονται και από την πλευρά της οδού Αρριανού. Από την τοιχοποιία όµως της οικοδοµής όπως προαναφέρθηκε διέρχεται ο αγωγός του φυσικού αερίου. Το γεγονός αυτό αγνοήθηκε (!) και όπως φαίνεται ξεκάθαρα και από τις φωτογραφίες, τα συνεργεία που κατασκευάζουν το σχολείο έχουν καλουπώσει τον αγωγό και έχουν ρίξει τσιµέντο. Το γεγονός αυτό είναι απαράδεκτο καθώς καθιστά τον αγωγό µη επισκέψιµο και τη συντήρηση του αδύνατη ενώ ταυτόχρονα δηµιουργείται κίνδυνος εγκλωβισµού αερίου και έκρηξης σε περίπτωση διαρροής αερίου Ύπαρξη κατάλληλα εκπαιδευµένου τεχνικού προσωπικού για τις εσωτερικές εγκαταστάσεις. Με βάση την κείµενη νοµοθεσία (Π.. 38/91), οι εσωτερικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου εκτελούνται µόνο απ όσους κατέχουν άδεια καυσίµων αερίων και αυτοί στην συντριπτική πλειοψηφία είναι αδειούχοι υδραυλικοί που έχουν εξειδικευτεί στα καύσιµα αέρια και έχουν πάρει και την κατάλληλη άδεια. 98

100 Ο κάτοχος της ειδικής άδειας για εγκαταστάσεις καυσίµων αερίων, τεχνίτης Β ή εγκαταστάτης υδραυλικός, δικαιούται: Να κατασκευάζει ολόκληρο το δίκτυο διανοµής φυσικού αερίου από το µετρητή της εταιρείας διανοµής µέχρι την κάθε συσκευή (λέβητα, κουζίνα, θερµοσίφωνα κλπ). Να τοποθετεί και να συνδέει µε το δίκτυο όλες τις συσκευές καύσης του φυσικού αερίου (λέβητας, κουζίνα, θερµοσίφωνας κλπ). Να εκτελεί όλες τις οικοδοµικές εργασίες τις σχετικές µε τον αερισµό του χώρου και την απαγωγή των παραγώγων καύσης (καµινάδες κλπ). Να συντηρεί και να επισκευάζει το δίκτυο διανοµής φυσικού αερίου, να αντικαθιστά και να επανασυνδέει µε το δίκτυο όλες τις συσκευές καύσης φυσικού αερίου, ενώ ταυτόχρονα υποχρεούται: Να τοποθετεί υλικά κατάλληλα για καύσιµα αέρια. Να εκτελεί τις εγκαταστάσεις σύµφωνα µε τη µελέτη και τον κανονισµό. Να προβαίνει σε όλους τους ελέγχους στεγανότητας του δικτύου διανοµής του φυσικού αερίου. Να υπογράφει την Υπεύθυνη ήλωση καλής εκτέλεσης της εγκατάστασης, που είναι απαραίτητη, για τη σύνδεση µε το δίκτυο διανοµής της πόλης. Για να πάρει κάποιος υδραυλικός άδεια στα καύσιµα αέρια (εκτός από τις εξετάσεις που θα δώσει), πρέπει : Να είναι κάτοχος άδειας Τεχνίτη Β ή Εγκαταστάτη, Να έχει προϋπηρεσία 75 ηµεροµισθίων αποκλειστικά στις εγκαταστάσεις καυσίµων αερίων. Η προϋπηρεσία αυτή µπορεί να αναπληρωθεί από παρακολούθηση σεµιναρίων 50 ωρών, τα οποία διεξάγονται από ηµόσιο φορέα. Η οµοσπονδία υδραυλικών, οργάνωσε κατά το παρελθόν δύο κύκλους σεµιναρίων, έναν στα µέσα της δεκαετίας του 1980, σε συνεργασία µε το Υπουργείο ηµοσίων Έργων και τον Ο.Α.Ε.. και ένα δεύτερο, στη δεκαετία του Τον πρώτο κύκλο παρακολούθησαν πάνω από υδραυλικοί και το δεύτερο, πάνω από Απόρροια αυτών των σεµιναρίων, ήταν η απόκτηση αδειών στα καύσιµα αέρια από αρκετούς υδραυλικούς (κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη). Έκτοτε όµως δεν πραγµατοποιήθηκε η διεξαγωγή άλλου σεµιναρίου, παρά την ταχύτατη διείσδυση του στη ζωή µας η οποία επιχειρείται. Αποτέλεσµα είναι οι εγκαταστάσεις να κατασκευάζονται πολλές φορές από µη αδειοδοτηµένα συνεργεία, γεγονός που προκαλεί επιφυλάξεις ως προς την ποιότητα της κατασκευής. Το πρόβληµα θα καταστεί εντονότερο κατά την εξάπλωση του φυσικού αερίου στην 99

101 επαρχία η οποία ουσιαστικά µόλις άρχισε, µιας και είναι ελάχιστοι οι εκεί υδραυλικοί οι οποίοι είναι αδειούχοι και κατάλληλοι για εσωτερικές εγκαταστάσεις Καταλληλότητα των χρησιµοποιούµενων λεβήτων στις κεντρικές θερµάνσεις. Στην παράγραφο 8.1 της Κ.Υ.Α. 3/Α/11346(Φ.Ε.Κ. 963/ ) αναφέρεται : «Αν προσαρµοσθούν σε εναλλάκτες θερµότητας (π.χ. λέβητες) καυστήρες αερίου, οι οποίοι πρέπει να φέρουν τη σήµανση CE, τότε και αυτοί (οι εναλλάκτες) πρέπει να φέρουν τη σήµανση CE. Οι καυστήρες αερίου και οι εναλλάκτες θερµότητας πρέπει να είναι συµβατοί µεταξύ τους.». Πολλές φορές όµως σε εγκαταστάσεις κεντρικής θέρµανσης προκειµένου να γίνει ελκυστική από οικονοµικής άποψης η µετατροπή και χρήση ως καυσίµου του φυσικού αερίου αντί του πετρελαίου, κατά την αλλαγή του καυστήρα (ο οποίος φέρει τη σήµανση CE), δεν ελέγχεται ο λέβητας και διατηρείται ο ίδιος ώστε να παραµείνει χαµηλό το κόστος της αντικατάστασης. Επίσης οι χαλύβδινοι και χυτοσίδηροι λέβητες είναι σχεδιασµένοι για λειτουργία µε φλόγα έντονης ακτινοβολίας. Αυτό σηµαίνει ότι τα 2/3 της θερµότητας που παράγεται µε τη φλόγα µεταφέρεται µε ακτινοβολία στο νερό του λέβητα. Αν επιλεγεί καυστήρας αερίου µε κεφαλή προαναµίξεως αερίου-αέρα που παράγει γαλάζια φλόγα τότε η ποσότητα της θερµότητας που απορροφάται από τα τοιχώµατα µειώνεται κατά πολύ, µέχρι και δέκα φορές. Το αποτέλεσµα είναι τα καυσαέρια να εισέρχονται µε µεγάλη θερµοκρασία και να υπερφορτώνουν το λέβητα, να προκαλούν ραγίσµατα, να µειώνεται ο βαθµός απόδοσης και να παράγονται αυξηµένες ποσότητες οξειδίων του αζώτου (ΝΟ x ) λόγω της υψηλής θερµοκρασίας της φλόγας για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Θα πρέπει λοιπόν να χρησιµοποιηθεί καυστήρας φυσικού αερίου µε κίτρινη φλόγα έντονης ακτινοβολίας. Αυτό επιτυγχάνεται µε κεφαλή µετανάµιξης αερίουαέρα Τήρηση µέτρων ασφαλείας από τους καταναλωτές. Είναι σύνηθες το φαινόµενο στη χώρα µας είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω αδιαφορίας, να µην τηρούνται τα µέτρα ασφαλείας όπως αυτά απαιτούνται από τη νοµοθεσία και τους αρµόδιους φορείς. Έτσι και στο φυσικό αέριο δεν µπορούσε να γίνει διαφορετικά. Μετά τον έλεγχο της εγκατάστασης από την Ε.Π.Α. και την τροφοδότηση της εγκατάστασης µε φυσικό αέριο, παρατηρούνται διάφορες «µετατροπές» στις εγκαταστάσεις από τους 100

102 καταναλωτές οι οποίες στο µέλλον µπορούν να έχουν µοιραίες επιπτώσεις. Οι σωληνώσεις που διέρχονται από τα µπαλκόνια παύουν να είναι επισκέψιµες καθώς µπροστά τους τοποθετούνται κάθε λογής αντικείµενα όπως γλάστρες και ντουλάπες. Σε ορισµένες περιπτώσεις έχουν κατασκευασθεί και φρεάτια από πλαστικό ή γυψοσανίδα, περιµετρικά της σωλήνωσης προκειµένου να καλλωπισθεί η εµφάνιση της τοιχοποιίας. Πολλές φορές ο χώρος απ τον οποίο διέρχονται οι σωληνώσεις ή το µέρος στο οποίο βρίσκεται ο µετρητής µετατρέπεται σε αποθήκη, χωρίς να τηρούνται οι απαιτήσεις αερισµού που επιβάλλει ο κανονισµός µε αποτέλεσµα σε περίπτωση διαρροής να υπάρχει ο κίνδυνος συγκέντρωσης του αερίου µε επακόλουθο µεγάλη έκρηξη. Παρότι ο κανονισµός προβλέπει την ύπαρξη δύο επιπλέον πυροσβεστήρων ξηράς κόνεος στον κάθε χώρο που υπάρχει συσκευή αερίου, αυτό δεν τηρείται ούτε στο ελάχιστο. Οι πυροσβεστήρες µεταφέρονται στο χώρο λίγο πριν την επιθεώρηση της εταιρίας αερίου και κατόπιν αποµακρύνονται ξανά προκειµένου ο καταναλωτής να αποφύγει κάποιο «περιττό» έξοδο ή να µην αλλοιώσει τη διακόσµηση της οικείας του. Ακόµη και για αυτούς όµως που διατηρούν πυροσβεστήρες δεν µπορεί κανείς να ξέρει ούτε να ελέγξει αν είναι επιµελώς αναγοµωµένοι Ατελής καύση Παραγωγή CO. Τα περισσότερα ατυχήµατα που έχουν καταγραφεί στο οφείλονται στην ατελή καύση φυσικού αερίου λόγω έλλειψης οξυγόνου µε αποτέλεσµα την παραγωγή µονοξειδίου του άνθρακα το οποίο είναι τοξικό αέριο και σε συγκεντρώσεις 5-10 ppm δύναται να καταστεί επικίνδυνο για την υγεία. Παρατεταµένη εισπνοή του µπορεί να επιφέρει το θάνατο. Το πρόβληµα παρουσιάζεται συνήθως µε τη χρήση συσκευών τύπου Α (προσαγωγή αέρα καύσης από και έκλυση καυσαερίων στον ίδιο τον χώρο της συσκευής π.χ. µαγειρικές εστίες), όπου η έλλειψη αερισµού και η µείωση της συγκέντρωσης οξυγόνου κατά την καύση οδηγεί σε παραγωγή µεγάλων ποσοτήτων CO, καθώς και µε τη χρήση συσκευών τύπου Β (προσαγωγή αέρα καύσης από το χώρο εγκατάστασης της συσκευής και εξαγωγή των καυσαερίων στο περιβάλλον µέσω καπναγωγών και καπνοδόχου π.χ. θερµαντήρες νερού ή θερµάστρες χώρου), όπου πιθανή φραγή των καπναγωγών ή της καπνοδόχου µπορεί να προκαλέσει την επιστροφή των καυσαερίων στο χώρο της συσκευής µε µείωση της συγκέντρωσης του οξυγόνου και τη δηµιουργία συνθηκών ατελούς καύσης, τα προϊόντα της οποίας επιστρέφουν στο χώρο της συσκευής. 101

103 4.2 Χρονικές Καθυστερήσεις Καθυστερήσεις στη σύνδεση των καταναλωτών. Ένα µεγάλο πρόβληµα το οποίο βέβαια προϋπήρχε αλλά έγινε εντονότερο τον περασµένο Νοέµβριο, είναι οι υπερβολικές καθυστερήσεις για την τροφοδοσία των δικτύων των αστικών καταναλώσεων µε φυσικό αέριο. Παρότι οι ιθύνοντες της Εταιρίας Παροχής Αερίου υποστηρίζουν ότι σε δύο µε τέσσερις µήνες από την υποβολή της αίτησης σύνδεσης µε το δίκτυο αερίου ο πελάτης θα είναι σε θέση να θερµανθεί µε το φυσικό αέριο, η πράξη δείχνει µε τον πιο κατηγορηµατικό τρόπο το αντίθετο. Ο µεγάλος αριθµός των αιτήσεων και το ολιγοµελές όπως αποδεικνύεται προσωπικό της Εταιρίας Παροχής Αερίου, έχουν ως αποτέλεσµα τις µεγάλες αποκλίσεις από τα χρονοδιαγράµµατα για τα οποία η εταιρία διαβεβαιώνει τους υποψήφιους πελάτες της. Καθυστερήσεις παρατηρούνται τόσο στις αναθέσεις σε υπεργολάβους των εργασιών σύνδεσης µε το κεντρικό δίκτυο, όσο και κατά την εξέταση και έγκριση των µελετών που υποβάλλονται και τον οπτικό έλεγχο των εγκαταστάσεων από τους µηχανικούς της εταιρίας. Έτσι πελάτες οι οποίοι είχαν υποβάλλει αιτήσεις σύνδεσης από τον Μάρτιο του 2004 δεν είχαν ακόµα τροφοδοτηθεί µε αέριο τον Νοέµβριο του ίδιου έτους, σύµφωνα µε τις καταγγελίες τους σε τηλεοπτικούς σταθµούς στις 26 Νοεµβρίου. Τα παράπονα φυσικά ήταν καθηµερινό φαινόµενο στα γραφεία της Εταιρίας Παροχής Αερίου και γίνονταν είτε τηλεφωνικώς είτε µε την παρουσία διαµαρτυρόµενων πολιτών που αγωνιούσαν µπροστά στον επερχόµενο χειµώνα. Η απότοµη πτώση της θερµοκρασίας κατά το πρώτο δεκαήµερο του Νοεµβρίου του 2004 είχε ως αποτέλεσµα την έξαρση των διαµαρτυριών των πελατών της Εταιρίας Παροχής Αερίου, οι οποίοι παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις βρέθηκαν χωρίς θέρµανση τον χειµώνα. Οι ουρές στα γραφεία της εταιρίας γίνανε καθηµερινό φαινόµενο, χωρίς να υπάρχει κάποιος αρµόδιος που να µπορεί να πληροφορήσει τους αγανακτισµένους πολίτες για την τελική ηµεροµηνία τροφοδότησης τους µε αέριο. Βέβαια εδώ θα πρέπει να αναφέρουµε ότι µερικές φορές υπεύθυνοι για τις καθυστερήσεις είναι και οι ίδιοι οι πολίτες οι οποίοι προτού καταθέσουν την αίτηση σύνδεσης µε το φυσικό αέριο, ξεκινούν τις εργασίες της εσωτερικής τους εγκατάστασης. Η Κ.Υ.Α. 3/Α/11346(Φ.Ε.Κ. 963/ ) στο άρθρο αναφέρει ότι η έναρξη των εργασιών της εσωτερικής εγκατάστασης πρέπει να γνωστοποιείται 102

104 στην Εταιρία Αερίου η οποία έχει το δικαίωµα ελέγχου της φάσης της κατασκευής. Το αποτέλεσµα είναι πολλές φορές η πρόβλεψη που γίνεται από τον εγκαταστάτη µηχανικό ή τεχνίτη για τη θέση που θα τοποθετηθεί ο µετρητής πίεσης ή ο καυστήρας να µην είναι σύµφωνη µε τις προδιαγραφές του κανονισµού και τις απαιτήσεις της Εταιρίας Αερίου ή το δίκτυο της σωλήνωσης να µην είναι άρτια κατασκευασµένο, οπότε κατά την αυτοψία που πραγµατοποιείται να υποχρεώνεται ο αιτών (που έχει ήδη υποβάλλει την αίτηση σύνδεσης) να αποξηλώσει την εγκατάσταση, γεγονός που του κοστίζει τόσο σε χρόνο παράδοσης όσο και σε κόστος. Ένα ακόµη γεγονός που προκάλεσε σηµαντικές καθυστερήσεις σε πολλές περιπτώσεις σύνδεσης καταναλωτών ήταν και η πτώχευση εταιρίας η οποία εκτελούσε εργασίες (service line και riser) για λογαριασµό της Ε.Π.Α. καθώς και εσωτερικές εγκαταστάσεις. Η εταιρία κήρυξε πτώχευση το καλοκαίρι του 2003 και ενώ από καιρό πριν υπολειτουργούσε, αφήνοντας ηµιτελείς τις εργασίες τις οποίες είχε αναλάβει και τι οποίες είχε ήδη καθυστερήσει να παραδώσει. Η διαδικασία της ανάθεσης των εργασιών αυτών σε άλλο εργολάβο και η περάτωση τους από αυτόν οδήγησε σε µια χρονική καθυστέρηση τουλάχιστον ενός µήνα, µε αποδέκτη της ταλαιπωρίας φυσικά τον καταναλωτή. Γίνεται έτσι σαφές ότι θα πρέπει οι ιθύνοντες της εταιρίας να προβούν άµεσα σε προσλήψεις προσωπικού (κυρίως µηχανικών και τεχνιτών), προκειµένου να αντεπεξέλθουν στη µεγάλη ζήτηση ή να καταρτίσουν ρεαλιστικότερα χρονοδιαγράµµατα και να ενηµερώνουν τους πολίτες για το χρονικό διάστηµα το οποίο θα µεσολαβήσει προκειµένου να συνδεθούν µε το δίκτυο του φυσικού αερίου. Στην Αθήνα η Εταιρία Παροχής Αερίου έχει αναθέσει τον έλεγχο των µελετών, λόγω του µεγάλου όγκου, σε εξωτερικούς συνεργάτες µηχανικούς, χρεώνοντας τους πελάτες της µε ένα παράβολο το οποίο κυµαίνεται από 80 έως 250 Ευρώ ανάλογα µε το µέγεθος της µελέτης. Φυσικά πρέπει και οι πολίτες προτού ξεκινήσουν τις εργασίες της εσωτερικής τους εγκατάστασης να περιµένουν της επίσκεψη αυτοψίας των µηχανικών της εταιρίας και κατόπιν συνεννόησης µαζί τους να αναθέτουν στον εγκαταστάτη την έναρξη τους Καθυστερήσεις στην έκδοση οικοδοµικών αδειών. Το πιο σηµαντικό πρόβληµα παρουσιάστηκε κατά την εφαρµογή του νέου νόµου Ν.3175/2003 περί αστικής κατανάλωσης του φυσικού αερίου και της εγκυκλίου 27 του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (ηµ. εκδ ). 103

105 Σύµφωνα µε το κεφάλαιο Α, παράγραφος 1 της εγκυκλίου 27/2004 του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., πρέπει προκειµένου για χορήγηση άδειας εργασιών σε νέες οικοδοµές από τις κατά τόπους Πολεοδοµίες να κατατεθεί σε αυτές µελέτη εγκατάστασης φυσικού αερίου που έχει ελεγχθεί και εγκριθεί από την αρµόδια Εταιρία Αερίου. Σύµφωνα µε την ίδια παράγραφο η Εταιρία Αερίου υποχρεούται εντός οκτώ (8) εργασίµων ηµερών να ελέγξει την µελέτη και να την εγκρίνει ή να ζητήσει διαφοροποιήσεις. Επίσης σύµφωνα µε το άρθρο 30, παράγραφος 7 του νόµου 3175/2003 πριν από την οριστική σύνδεση της οικοδοµής µε τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, ο επιβλέπων τις εργασίες µηχανικός υποβάλλει στις κατά τόπους Ε.Π.Α. υπεύθυνη δήλωση η οποία θεωρείται από αυτές αφού ελέγξουν την καλή κατασκευή και αρτιότητα του δικτύου. Οι Ε.Π.Α. ακολούθως καταθέτουν στην αρµόδια πολεοδοµία την ανωτέρω δήλωση προκειµένου αυτή να προβεί στην τελική θεώρηση άδειας της οικοδοµής. Σύµφωνα πάντα µε τον ίδιο νόµο στις περιοχές στις οποίες δεν έχουν συσταθεί Εταιρίες Παροχής Αερίου αυτές υποκαθίστανται στα καθήκοντα τους από τη.ε.π.α. Έτσι στις περιοχές εκτός Θεσσαλονίκης, η οποία είναι η µόνη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας στην οποία έχει συσταθεί Ε.Π.Α., οι µελέτες αποστέλλονταν µε µεταφορικές εταιρίες courier στην Αθήνα όπου ελέγχονταν και επιστρέφονταν προκειµένου να εκδοθεί η άδεια εργασιών. Στην πόλη της Θεσσαλονίκης η Ε.Π.Α. που δια της εγκυκλίου 27/04 ήταν υπεύθυνη για τον έλεγχο των µελετών, αρνούνταν να προβεί στην έγκριση τους όταν αυτές υποβάλλονται από τους ιδιώτες µηχανικούς, απαιτώντας να γίνει πρώτα αίτηση σύνδεσης µε το δίκτυο του φυσικού αερίου. Σε κανένα σηµείο της εγκυκλίου δεν αναφέρονταν ότι η Ε.Π.Α. ελέγχει µόνο τις µελέτες που υποβάλλονται από τους υποψήφιους πελάτες της αλλά ο έλεγχος αναφέρονταν στο σύνολο των νεοαναγειρόµενων οικοδοµών. Η άρνηση αυτή της Ε.Π.Α. δηµιούργησε πρόβληµα στη λειτουργία της Πολεοδοµίας αφού «µπλοκαρίστηκαν» οι εκδόσεις αδειών, µιας και µετά την έκδοση της εγκυκλίου 27/04, η Πολεοδοµία ζήτησε την έναρξη εφαρµογής των απαιτήσεων που ετίθετο µε αυτή, αναφορικά µε τη σύνταξη µελετών. Σε συνάντηση εργασίας για το φυσικό αέριο την οποία είχε διοργανώσει ο Σύλλογος Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Βορείου Ελλάδος στις 19 Μαΐου 2004, παρουσία του αρµόδιου για θέµατα πολεοδοµίας Αντινοµάρχη κ. Ευστάθιου Αβραµίδη και του προϊσταµένου του τµήµατος χορήγησης αδειών πολεοδοµίας 104

106 Θεσσαλονίκης κ. Παύλου Μπέκα, η Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης δια µέσω του νοµικού της συµβούλου κ. Αντώνιου Μπούκαλου ο οποίος την εκπροσωπούσε µαζί µε τους κ.κ. Λουίτζι Κουβιέλο (υπεύθυνος υπηρεσιακού σχεδιασµού) και Αλκιβιάδη Κράβα (µηχανολόγος µηχανικός της Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης), αρνήθηκε ότι από την εγκύκλιο απορρέει η υποχρέωση της Ε.Π.Α. να ελέγχει όλες τις µελέτες και δήλωσε ότι η εταιρία προτίθεται να προβεί στον έλεγχο µόνο των µελετών που θα αφορούν οικοδοµές που κάνουν και αίτηση τροφοδοσίας µε αέριο. Στο σηµείο αυτό παρενέβη και ο ιευθυντής Θυγατρικών Εταιριών.Ε.Π.Α. κ. Θεόδωρος Τερζόπουλος, ο οποίος επίσης συµµετείχε στην συνάντηση και επισήµανε στον κ. Μπούκαλο ότι η εγκύκλιος αναφέρεται στο σύνολο των νεοαναγειρόµενων οικοδοµών. Ο κ. Κουβιέλο τότε δήλωσε ότι η Ε.Π.Α. δεν ήταν έτοιµη τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή να ανταποκριθεί σε αυτό το ρόλο λόγω της έλλειψης στελέχωσης και πως αν υποχρεωθεί να ελέγχει τις µελέτες όλων των νεοαναγειρόµενων οικοδοµών προκειµένου να εκδοθεί η άδεια έναρξης εργασιών από την πολεοδοµία, θα απαιτηθεί ένα επιπλέον κόστος το οποίο φυσικά θα επιβάρυνε τους καταναλωτές, αυξάνοντας το κόστος χρήσης του φυσικού αερίου, γεγονός που θα το καταστήσει λιγότερο ελκυστικό από οικονοµικής άποψης. Λόγω του αδιεξόδου στο οποίο οδήγησε η συνάντηση ο Σύλλογος Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Βορείου Ελλάδος απέστειλε στις 25 Μαΐου 2004 έγγραφο (Αρ. Πρ. 5394) προς τον κ. Αβραµίδη, όπου ανέφερε ότι η εγκύκλιος 27 έρχεται σε αντίθεση µε το Π../93 περί έκδοσης οικοδοµικών αδειών που χαρακτηρίζει την µελέτη εγκατάστασης αερίου καυσίµου ως βασική, δηλαδή υποχρεωτική προς υποβολή και έλεγχο από τις Πολεοδοµίες, για τη χορήγηση αδειών. Επιπλέον ήταν αντίθετη και µε το Π..420/87 όπου στο άρθρο 3 αναφέρεται ότι η εν λόγω µελέτη υποβάλλεται στην αρµόδια αρχή (Πολεοδοµία), µαζί µε τις άλλες που απαιτούνται για την έκδοση οικοδοµικής άδειας. Τέλος αναφερόταν ότι η εγκύκλιος 27 είναι διευκρινιστική ως προς την Κ.Υ.Α. 3/Α/11346 όπου στο άρθρο 3, παρ δεν γίνεται λόγος για έκδοση οικοδοµικής άδειας, παρά µόνο για τη διαδικασία σύνδεσης µε το δίκτυο φυσικού αερίου. Έτσι δεν είναι λογικό να υπερισχύσει η εγκύκλιος 27 των Π.. και να εµπλέξει άλλο φορέα στη διαδικασία έκδοσης οικοδοµικών αδειών. Σε συνέχεια της συνάντησης που είχε πραγµατοποιηθεί ο κ. Αβραµίδης ζήτησε από την Ε.Π.Α. να προσκοµίσει έγγραφο στο οποίο να ζητά προσωρινή αναστολή της εφαρµογής της εγκυκλίου 27, αναφέροντας ότι δεν µπορεί να εκτελέσει 105

107 τον έλεγχο των µελετών και να ζητήσει ένα χρονικό διάστηµα προκειµένου να οργανωθεί. Ο κ. Αβραµίδης λόγω της διόγκωσης των διαµαρτυριών από πολίτες, εργολάβους, µηχανικούς κ.τ.λ., προχώρησε στην προσωρινή αναστολή της εφαρµογής της εγκυκλίου, προκειµένου να αποσυµφορηθεί η κατάσταση που είχε δηµιουργηθεί στην Πολεοδοµία. Η Ε.Π.Α. ουδέποτε προσκόµισε τέτοιο έγγραφο και απαντούσε µόνο προφορικά στους ιδιώτες µηχανικούς ότι δεν υποχρεούται να προβεί σε κανέναν έλεγχο σχετικά µε την έκδοση οικοδοµικών αδειών ή αδειών κατοικησιµότητας κτιρίων, βάσει της άδειας λειτουργίας ( 1/Γ/Φ7/ /8/2004), την οποία διαθέτει. Το αποτέλεσµα ήταν ο κ. Αβραµίδης να αναγκαστεί να ανακαλέσει την αναστολή εφαρµογής της εγκυκλίου και να ζητήσει από την Νοµική Υπηρεσία Ν.Α.Θ. (µε το έγγραφο Αρ, Πρωτ. 3013/ ), να του διευκρινίσει αν η κατεχόµενη από την Ε.Π.Α. άδεια που καθορίζει τη λειτουργία των υπηρεσιών της, είναι επικρατέστερη της εγκυκλίου 27/04 και έτσι την απαλλάσσουν από τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από αυτή. Λόγω του συνεχόµενου αδιεξόδου ο Σύλλογος Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Βορείου Ελλάδος, προέβη την Τρίτη 23 Νοεµβρίου σε συµβολική κατάληψη των γραφείων της Πολεοδοµίας. Τελικά η κατάληψη διακόπηκε καθώς ο κ. Αβραµίδης παρουσίασε την απάντηση της Νοµικής Υπηρεσίας της Ν.Α.Θ. την οποία και µόλις είχε λάβει. Σύµφωνα λοιπόν µε το έγγραφο αυτό (αρ. πρωτ / ), το οποίο υπογράφει ο κ. Μιχάλης Ράσας «στο στάδιο αυτό (της υποβολής φακέλου για την έκδοση οικοδοµικής άδειας) δεν προβλέπεται από το νόµο έγκριση της µελέτης από την αρµόδια Εταιρία Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) και άρα τέτοια υποχρέωση δεν υφίσταται. Η σχετικά αναφορά στην υπ αριθµόν 27/2004 εγκύκλιο του Γενικού Γραµµατέα του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. οφείλεται πιθανότατα σε παραδροµή. Πράγµατι, υποβολή της µελέτης προς έλεγχο και έγκριση από την ΕΠΑ δεν προβλέπεται ούτε από το άρθρο 3 Π.. 420/1987 ούτε από το Ν. 3175/2003.», και καταλήγει «συνεπώς σας συµβουλεύουµε να µην απαιτείται την έγκριση της ΕΠΑ ως προϋπόθεση χορήγησης των οικοδοµικών αδειών». Έτσι έληξε - προσωρινά - ένα πρόβληµα το οποίο ταλαιπώρησε για διάστηµα µεγαλύτερο από οκτώ µήνες, όλους τους εµπλεκόµενους φορείς (εργολάβους, µηχανικούς, Πολεοδοµίες, ΕΠΑ κ.τ.λ.) και το οποίο οφείλονταν στη συγκεκριµένη εγκύκλιο Και αυτό γιατί το Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. µε νέο έγγραφο του το οποίο εκδόθηκε στις 14/12/2004 (αρ. πρωτ ) και το οποίο κοινοποιήθηκε σε Πολεοδοµίες, Τ.Ε.Ε.,.Ε.Π.Α., Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης και άλλους φορείς αναφέρει ότι για τις 106

108 άδειες οικοδοµών που οι αιτήσεις τους κατατέθηκαν µετά την 4/3/2004 (ηµεροµηνία έκδοσης της εγκυκλίου 27), οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή ως προς τον έλεγχο των µελετών και των εγκαταστάσεων, βαρύνουν τις κατά τόπους Ε.Π.Α. εφόσον αυτές έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν κανονικά και τις καλεί να ανταποκριθούν σ αυτό το ρόλο τους. Οι µελέτες οικοδοµών των οποίων οι αιτήσεις άδειας είχαν κατατεθεί πριν την 4 η Μαρτίου 2004 καθώς και αυτές των περιοχών στις οποίες δεν έχουν συσταθεί ή δεν λειτουργούν πλήρως Ε.Π.Α., ελέγχονται από τις κατά τόπους Πολεοδοµίες όπως και πριν. Τέλος για εκτός σχεδίου περιοχές και αποµακρυσµένους οικισµούς, οι διατάξεις της εγκυκλίου 27 εφαρµόζονται εφόσον τα νεοαναγειρόµενα κτίρια βρίσκονται σε απόσταση µέχρι 25 m από αγωγούς χαµηλής πίεσης φυσικού αερίου. Έτσι το πρόβληµα εξακολουθεί να υφίσταται και αποµένει να δούµε τι θα γίνει στο άµεσο µέλλον. Ή η Ε.Π.Α. Θεσσαλονίκης (που είναι ίδια µε την Ε.Π.Α. Θεσσαλίας) θα καταφύγει στα δικαστήρια επικαλούµενη την απαλλαγή της από τον τρόπο έκδοσης οικοδοµικών αδειών (σύµφωνα µε την άδεια λειτουργίας της όπως υποστηρίζει), γεγονός που θα δηµιουργήσει µια νέα συµφόρηση στις Πολεοδοµίες ή θα πρέπει να καθοριστεί (είτε νοµικά είτε µε απόφαση της Ε.Π.Α.) ένα κόστος αµοιβής (όπως συµβαίνει στην Αθήνα), προκειµένου να ελεγχθούν οι µελέτες και οι εγκαταστάσεις. Και πάλι βέβαια θα υπάρχει µια χρονική καθυστέρηση µέχρι να προσληφθεί προσωπικό ή να ανατεθεί ο έλεγχος σε κάποιο εξωτερικό συνεργάτη. Βέβαια και το σύστηµα αυτό που εφαρµόζει η Ε.Π.Α. Αττικής έχει δηµιουργήσει πλειάδα προβληµάτων και παραπόνων από συναδέλφους µηχανικούς παρόλο που οι χρονικές απαιτήσεις που καθορίζει η εγκύκλιος 27 τηρούνται. Οι µηχανικοί οι οποίοι καλούνται να ελέγξουν τις µελέτες των νέων οικοδοµών δεν γνωρίζουν τις περισσότερες φορές µέχρι πιο σηµείο θα πρέπει να κατασκευαστεί το δίκτυο του φυσικού αερίου, αν θα πρέπει να εισέρχεται και στο χώρο των διαµερισµάτων ή αν θα σταµατά στο µπαλκόνι. Αυτό είναι και φυσιολογικό αφού τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν ούτε που θα µπει ο µετρητής ούτε και ο ρυθµιστής πίεσης. Πρόβληµα παρουσιάζεται και σχετικά µε την όδευση της σωλήνωσης και την τοποθέτηση βανών που ζητείται συχνά να περνούν µέσα από το σαλόνι του διαµερίσµατος ενώ απαγορεύουν τη διέλευση µέσα από ειδικό φρεάτιο προστατευόµενο από άµµο όπως προβλέπει ο κανονισµός. Τίθεται έτσι θέµα για το ποιος θα βρεθεί να αγοράσει διαµέρισµα το οποίο στο σαλόνι του θα έχει µια κίτρινη σωλήνα καθώς και βάνες σε κοινή θέα. 107

109 Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να δοθεί προσοχή σε ένα ακόµα πρόβληµα το οποίο σίγουρα θα παρουσιαστεί για τις περιπτώσεις όπου οι Ε.Π.Α. απαλλάσσονται από την υποχρέωση τους να ελέγχουν τις µελέτες και την κατασκευή του δικτύου στις νεοαναγειρόµενες οικοδοµές και αντικαταθίστανται από τις Πολεοδοµίες στο ρόλο αυτό. Στην περίπτωση που αργότερα κάποιος θελήσει να συνδεθεί µε το δίκτυο του φυσικού αερίου είναι πολύ πιθανό το γεγονός ο αρµόδιος της Ε.Π.Α. που θα προβεί στον έλεγχο της οικοδοµής να διαφωνήσει µε τον τρόπο που έχει κατασκευασθεί το δίκτυο της εγκεκριµένης από την Πολεοδοµία µελέτης και να απαιτήσει την αποξήλωση και ανακατασκευή του, δυνατότητα την οποία του παρέχει και η Κ.Υ.Α. 3/Α/11346(Φ.Ε.Κ. 963/ ). Το αποτέλεσµα θα είναι να απαιτηθεί νέα µελέτη σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της Ε.Π.Α. και κατασκευή του δικτύου από την αρχή. Έτσι ο πελάτης θα χρειαστεί να πληρώσει ξανά για την µελέτη-η οποία είναι εγκεκριµένη και για το δίκτυο το οποίο έχει ήδη κατασκευασθεί σύµφωνα µε τη µελέτη αυτή, ενώ θα υπάρχει και η ανάλογη χρονική καθυστέρηση ωσότου εκπονηθεί και εγκριθεί (από την Ε.Π.Α. αυτή τη φορά) η νέα µελέτη. Πρέπει στο µέλλον να δοθεί µεγαλύτερη προσοχή κατά την ψήφιση νόµων ή έκδοση εγκυκλίων ώστε να µην υπάρχουν ερµηνευτικά κενά που δηµιουργούν παρόµοια κωλύµατα. Ακόµα θα πρέπει πριν την ψήφιση κάποιου νόµου να εξετάζεται αν υπάρχουν οι απαραίτητες δοµές ώστε να είναι εφαρµόσιµος αυτός γιατί αλλιώς τα προβλήµατα αυτά θα επαναληφθούν όπως κατά πάσα πιθανότητα θα συµβεί και το 2005 µε τις νέες υποχρεώσεις που αποδίδονται στις Ε.Π.Α. 4.3 Αρχιτεκτονικά ζητήµατα Ένα µεγάλο πρόβληµα το οποίο τίθεται και αντιµετωπίζουµε καθηµερινά µε µια βόλτα σε οποιοδήποτε σηµείο της πόλης της Θεσσαλονίκης όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, είναι η αισθητική των εγκαταστάσεων. Τα κτίρια της πόλης, ιδιαίτερα τα παλιά που έχουν κατασκευαστεί εδώ και πενήντα ή και πλέον χρόνια, έχουν υποστεί κατά το παρελθόν µια σωρεία παρεµβάσεων προκειµένου να ανταποκριθούν στις σύγχρονες λειτουργικές ανάγκες των ιδιοκτητών τους. 108

110 Χαρακτηριστικά αναφέρονται η κατασκευή υδροροών εξωτερικά στην πρόσοψη των κτιρίων, η τοποθέτηση δεκτών τηλεόρασης στα µπαλκόνια, η πληθώρα καλωδίων τηλεφώνου, ηλεκτρικού ρεύµατος και δεκτών τηλεόρασης, η άναρχη εγκατάσταση κλιµατιστικών διαιρούµενου τύπου Όλες αυτές οι παρεµβάσεις είχαν ως αποτέλεσµα να αλλοιωθεί η όψη των κτιρίων και να µετατραπούν σε ακαλαίσθητες κατασκευές, γεγονός που παρατηρείται ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης. Οι εγκαταστάσεις φυσικού αερίου που ξεκίνησαν τα τελευταία τρία χρόνια επιβάρυναν κι άλλο την κατάσταση, µε την τοποθέτηση µειωτών πίεσης στις εισόδους των οικοδοµών ή στα πεζοδρόµια, την τοποθέτηση µετρητών πίεσης και ατοµικών καυστήρων θέρµανσης στα µπαλκόνια των οικοδοµών και την όδευση σωληνώσεων από τις προσόψεις. Ενδεικτικά παρουσιάζονται κάποιες φωτογραφίες από τέτοιες κατασκευές καθώς και από κατασκευές οι οποίες παραβιάζουν κανονισµούς του ΓΟΚ: Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται ο µειωτής πίεσης ενός εστιατορίου στην οδό Αργοναυτών στην Καλαµαριά ο οποίος είναι εκτός ρυµοτοµικής γραµµής. 109

111 Εδώ βλέπουµε την πλάγια όψη οικοδοµής στην οδό Χάψα στην Καλαµαριά όπου ο µειωτής πίεσης και η σωλήνωση είναι εγκατεστηµένα εκτός οικοδοµικής γραµµής. Από την ίδια οικοδοµή βλέπουµε τη σωλήνωση η οποία διέρχεται πάνω από την αποχέτευση καθώς και µπροστά από ένα υπό κατασκευή παράθυρο 110

112 Εδώ βλέπουµε στην οδό Ιπποκράτους µειωτή και µετρητή πίεσης ατοµικού καυστήρα, εκτός ρυµοτοµικής γραµµής κι ενώ το πεζοδρόµιο είναι ιδιαίτερα στενό. Στη φωτογραφία αυτή παρουσιάζεται µειωτής πίεσης και µετρητής για κεντρικό λεβητοστάσιο στην είσοδο της οικοδοµής επί τη οδού Παύλου Μελά. 111

113 Εδώ παρουσιάζεται µειωτής πίεσης και µετρητής για κεντρικό λεβητοστάσιο στην είσοδο της οικοδοµής επί τη οδού Ιπποκράτους στην Κηφισιά. Εδώ παρουσιάζεται µειωτής πίεσης και µετρητής εκτός ρυµοτοµικής γραµµής σε καφετερία-εστιατόριο στη Λ. Νίκης. 112

114 Στην οδό Χάψα βλέπουµε πάλι ένα παράθυρο «περικυκλωµένο» από τη σωλήνωση της εγκατάστασης, τον καυστήρα και την καπνοδόχο του καυστήρα. Από το Γ.Ο.Κ (άρθρο 11 6: «Λειτουργικά και διακοσµητικά στοιχεία στις όψεις των κτιρίων»), προβλέπεται σαφώς και ο έλεγχος και η έγκριση των αρχιτεκτονικών σχεδίων των όψεων από την αρµόδια ΕΠΑΕ προ της εγκατάστασης, διαδικασία η οποία όµως δεν τηρείται από τους εµπλεκόµενους. Επίσης και από το Ν.3175 προβλέπεται ότι σε περίπτωση αλλοίωσης της πρόσοψης του κτιρίου µπορεί να ζητηθεί η επέµβαση της ΕΠΑΕ, χωρίς όµως να καθίσταται σαφές µε πιο τρόπο θα γίνεται αυτό, µε ποιες ακριβώς αρµοδιότητες και µέχρι πιο σηµείο. Επίσης από το νέο κανονισµό φυσικού αερίου στο κεφάλαιο 5 «Προδιαγραφές δικτύου σωληνώσεων», προβλέπεται η εγκατάσταση τόσο των σωληνώσεων όσο και των εξαρτηµάτων και των συσκευών και στο εσωτερικό των κτιρίων, γεγονός όµως που για λόγους κόστους και απλοποίησης της κατασκευής δεν εφαρµόζεται. Στις 113

115 περισσότερες χώρες του εξωτερικού οι συσκευές τοποθετούνται εντός των κτιρίων όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες που ακολουθούν : 114

116 115

117 116

118 117

119 Παρατηρούµε ότι οι καυστήρες τοποθετούνται εντός των διαµερισµάτων έτσι ώστε να αποφεύγεται η επιβάρυνση των όψεων των κτιρίων και επιπλέον σε πολλές περιπτώσεις τοποθετούνται σε ειδικούς χώρους ντουλάπες. 4.4 ιεθνής εµπειρία Ατελής καύση Παραγωγή CO. Τα περισσότερα ατυχήµατα που έχουν καταγραφεί στο εξωτερικό, οφείλονται στην ατελή καύση φυσικού αερίου λόγω έλλειψης οξυγόνου µε αποτέλεσµα την παραγωγή του µονοξειδίου του άνθρακα, το οποίο είναι τοξικό αέριο και σε συγκεντρώσεις 5-10 ppm δύναται να καταστεί επικίνδυνο για την υγεία. Παρατεταµένη εισπνοή του µπορεί να επιφέρει το θάνατο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κατά την περίοδο έχουν καταγραφεί : στο Ηνωµένο Βασίλειο ατυχήµατα µε 657 θανάτους και τραυµατισµούς µε το 68% να οφείλεται σε δηλητηριάσεις από CO, στην Ολλανδία 88 θάνατοι από δηλητηριάσεις µε CO και στην Ιταλία 800 ατυχήµατα µε το 62% να οφείλεται σε δηλητηριάσεις από CO. Πρόσφατα, τον Ιανουάριο στην Ισπανία 18 άτοµα πέθαναν 118