ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Transcript

1 ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 2: Μοριακή μελέτη του σηματοδοτικού μονοπατιού Wnt στην καρκινογένεση Σκοπός είναι η μελέτη επιπέδων έκφρασης mrna, πρωτεΐνης γονιδίων που εμπλέκονται στο σηματοδοτικό μονοπάτι Wnt σε όγκους παχέος εντέρου ή /και μαστού με αντίστροφη μεταγραφή, ημιποσοτική Real time PCR, western ή/και ανοσοϊστοχημεία και η συσχέτιση των αποτελεσμάτων με κλινικοπαθολογοανατομικά χαρακτηριστικά για τον προσδιορισμό της πιθανής προγνωστικής τους σημασίας. Καθηγήτρια Ισιδώρα Σ. Παπασιδέρη, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής Αγγελική Σαέττα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Α Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής-Τμήμα Ιατρικής, Ε.Κ.Π.Α. Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής συνεργασίας των δύο Εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους την Καθηγήτρια Ισιδώρα Σ. Παπασιδέρη και την Αναπλ. Καθηγήτρια κα Αγγελική Σαέττα. 1

2 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 3: Μηχανισμός της αντικαρκινικής δράσης των υπερθερμικών νανοσωματιδίων σε διάφορες κυτταρικές σειρές Στην παρούσα μελέτη θα χρησιμοποιηθούν μαγνητικά νανοσωματίδια (σιδήρου-αργύρου, σιδήρου-χρυσού, σιδήρου) προκειμένου να μελετηθεί η αντικαρκινική τους δράση σε διάφορες κυτταρικές σειρές. Με τη χρήση μη ιονίζουσας ακτινοβολίας θα προκληθεί υπερθερμία στα κύτταρα και θα εκτιμηθεί η συμπεριφορά τους. Συγκεκριμένα, η τοξικότητά τους θα προσδιοριστεί με τη μέθοδο MTT, προκειμένου να καθοριστεί ποια νανοσωματιδία από τα προαναφερόμενα και σε τι συγκέντρωση έχουν βέλτιστα αποτελέσματα (μέγιστη τοξικότητα στα καρκινικά κύτταρα και ελάχιστη στα υγιή). Επίσης, θα μελετηθεί η δράση των νανοσωματιδίων αυτών σε μοντέλα 3D-καλλιεργειών, ώστε να προσομοιάζουν καλύτερα τον όγκο. Στη συνέχεια, θα μελετηθεί η έκφραση γονιδίων που εμπλέκονται στην απόπτωση ή στη νέκρωση, προκειμένου να διευκρινιστεί ο μηχανισμός δράσης των νανοσωματιδίων αυτών. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η ανάδειξη υπερθερμικών νανοσωματιδίων με κατάλληλο συνδυασμό μετάλλων που παρουσιάζουν αντικαρκινική δράση και διευκρίνιση του μηχανισμού δράσης τους. Καθηγήτρια Ισιδώρα Σ. Παπασιδέρη, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής Μαρία Γαζούλη Αναπληρώτρια. Καθηγήτρια Εργαστήριο Βιολογίας - Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α. Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής συνεργασίας των δύο Εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους την Καθηγήτρια Ισιδώρα Σ. Παπασιδέρη και την Αναπλ. Καθηγήτρια κα Μαρία Γαζούλη. 2

3 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 4 Η ηπατιδίνη είναι μία πεπτιδική ορμόνη 25 αμινοξικών καταλοίπων που ρυθμίζει την ομοιοστασία του σιδήρου, λόγω δε των λειτουργικών της ιδιοτήτων εμπλέκεται στην παθογένεση αρκετών διαταραχών του σιδήρου στον ανθρώπινο οργανισμό. Στο εργαστήριο μας, κατέστη δυνατή για πρώτη φορά, η παραγωγή ανασυνδυασμένης μορφής της ηπατιδίνης στο ευκαρυωτικό σύστημα έκφρασης του ζυμομύκητα P. Pastoris και στη συνέχεια αναπτύχθηκαν υβριδώματα κυττάρων που παράγουν ειδικά μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του ανασυνδυασμένου μορίου. Στόχος η μελέτη της ικανότητας μερικών από τα μονοκλωνικά αντισώματα να παρεμποδίζουν τη σύνδεση και τη δράση του μορίου της ηπατιδίνης στον ειδικό μεμβρανικό υποδοχέα της, την φεροπορτίνη, με την παρακολούθηση ζωντανών κυττάρων της σειράς HEK293-Fpn με την χρήση μικροσκοπίου φθορισμού ευρέως φάσματος. Καθηγήτρια Ισιδώρα Σ. Παπασιδέρη, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής Πέτρος Ηλιάδης Γ βαθμίδα Ειδικός Λειτουργικός Επιστήμονας(ΕΛΕ Γ) Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας & Ανοσοβιοτεχνολογίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ. Υπεύθυνη: Αυγή Μαμαλάκη, Εευνήτρια Α. Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Για εκπόνηση διπλωματικής εργασίας. ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ: Στην εργασία αυτή θα εφαρμοστούν μέθοδοι παρακολούθησης ζωντανών κυττάρων της σειράς HEK293-Fpn, που εκφράζουν τον μεμβρανικό υποδοχέα της φεροπορτίνης, με την χρήση μικροσκοπίου φθορισμού ευρέως φάσματος. Θα μελετηθεί το φαινόμενο της σύνδεσης του φθορίζοντα υποδοχέα (GFP) με το μόριο της ανθρώπινης ηπατιδίνης σε συνδυασμό με την παρουσία των ειδικών μονοκλωνικών αντισωμάτων. Αρχικά θα γίνει καθαρισμός των μονοκλωνικών αντισωμάτων από υπερκείμενα διαλύματα καλλιέργειας υβριδωμάτων, και εφαρμογή ανοσοχημικων μεθόδων για το χαρακτηρισμό τους ως προς ικανότητα τους να αναγνωρίζουν το ανασυνδυασμένο μόριο, στα διάφορα stock παραγωγής του ανασυνδυασμένου μορίου, με ανοσοενζυμικές δοκιμασίες ELISA. Θα υπάρχει συμμετοχή σε μεθόδους διαχωρισμού πρωτεϊνών σε πήκτωμα ακρυλαμίδης, προσδιορισμού συγκέντρωσης πρωτεϊνών κ.ά. 3

4 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 7: Συσχέτιση των μηχανοευαίσθητων πολυκυστινών και φλεγμονωδών παραγόντων στην παθογένεια των κερατινοκυττάρων Οι μηχανικες δυναμεις ενεργοποιουν βιολογικες αποκρισεις στα κυτταρα, που τελικα ελεγχουν τον κυτταρικο πολλαπλασιασμο. Οι πολυκυστινες PC1 (πολυκυστινη-1) και PC2 (πολυκυστινη-2) λειτουργουν ως μηχανοευαισθητα εργαλεια των ευκαρυωτικων ανθρωπινων κυτταρων. Στα κερατινοκυτταρα, η μηχανοδιεγερση ρυθμιζει τον πολλαπλασιασμο, τη διαφοροποιηση, τη μορφολογια και τη μεταναστευτικοτητα του συγκεκριμενου κυτταρικου τυπου. Διαταραχες στις παραπανω ιδιοτητες σχετιζονται με την αναπτυξη της ψωριασης (Φαινομενο Koebner). Παρόλο που η παθογένεση της ψωρίασης παραμένει ασαφής, νέα στοιχεία υποδηλώνουν ότι οι κυτταροκίνες διαδραματίζουν καίριο ρόλο. Τα κερατινοκύτταρα αποκρίνονται σε προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες, συμπεριλαμβανομένων της ιντερλευκίνης 17Α (IL-17Α), της ιντερλευκίνης 22 και του ΤΝFα, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα την έκφραση γονιδίων κερατινοκυττάρων. Γνωριζοντας ότι η έκφραση των γονιδίων των πολυκυστινών εμφανίζεται σημαντικά μειωμένη σε ψωριασικές πλάκες, υποθέσαμε ότι οι προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες που προαναφέρθηκαν είναι δυνατόν να ενεργοποιούν μονοπάτια αποσιώπησής τους. Στην in vitro μελετη μας, θα χρησιμοποιηθει η κυτταρικη σειρα HaCaT (αθανατοποιημενα ανθρωπινα κερατινοκυτταρα). Μετα απο επεξεργασια των κυτταρων με προφλεγμονωδεις κυτταροκινες, θα μετρηθει με Western Blot και ανοσοφθορισμό το επίπεδο πρωτεϊνικής έκφρασης των πολυκυστινών και η ενδοκυττάρια εντόπισής τους, καθώς και το επίπεδο των αντίστοιχων mrnas με PCR. Επίσης, με methylation-specific PCR θα παρατηρηθεί η ικανότητα αλλαγής του προφίλ μεθυλίωσης των πολυκυστινών 1 και 2 από τις προφλεγμονώδεις κυτταροκίνες Δημητριος Ι. Στραβοποδης, Επικουρος Καθηγητης, Τομεας Βιολογιας Κυτταρου και Βιοφυσικής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ Ευθυμία Μπάσδρα, MD, PhD Καθηγήτρια Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Συνεχιζόμενη συνεργασία ανάμεσα στην ερευνητική ομάδα του Επίκουρου Καθηγητή κ. Δ.Ι. Στραβοπόδη και του Εργαστηρίου Βιολογικής Χημείας, για την ανάδειξη νέων μοριακών και κυτταρικών μηχανισμών που αφορούν στη Βιολογία των κερατινοκυττάρων 4

5 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 8: Μιτοχονδριακή ανταπόκριση μη αναδίπλωσης πρωτεϊνών (mitochondrial unfolded protein response: UPR mt ) στον καρκίνο Η μειωμένη αποτελεσματικότητα των συστημάτων ελέγχου ποιότητας πρωτεϊνών υπό συνθήκες στρες δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις στα κύτταρα. Για τη διαχείριση του προβλήματος της εσφαλμένης ή μη αναδίπλωσης πρωτεϊνών, πολλαπλά δίκτυα μοριακών συνοδών, αλλά και πρωτεασών, ενεργοποιούνται σε κυτταρόπλασμα και οργανίδια. Η δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων έχει εμπλακεί στην παθογένεια ηλικιο-εξαρτώμενων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου. Στην εργασία αυτή, θα διερευνηθεί η επίδραση ενεργών ριζών οξυγόνου (ROS) έναντι δοξυκυκλίνης σε μόρια του συστήματος UPR mt, καθώς και η συμμετοχή των μορίων αυτών στη σηματοδότηση UPR mt, σε καρκινικές, και μη, κυτταρικές σειρές Δημήτριος Ι. Στραβοπόδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ Γεράσιμος Βουτσινάς, PhD Ερευνητής Α Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μεταλλαξιγένεσης και Καρκινογένεσης, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής σύγκλισης των δύο (2) εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους τους Δρ. Δ.Ι. Στραβοπόδη και Δρ. Γ. Βουτσινά, και στη γενικότερη στόχευση του Εργαστηρίου του Δρ. Γ. Βουτσινά στη μελέτη των μηχανισμών μιτοχονδριακής πρωτεώστασης κατά την καρκινογένεση 5

6 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 9: Ο ρόλος της ομοιόστασης του σιδήρου σε νευροεκφυλιστικές διαταραχές Οι ταοπάθειες (tauopathies) είναι ένα σύνολο νευροεκφυλιστικών ασθενειών που σχετίζονται με αλλαγές στη φωσφορυλίωση, ή μεταλλαγές στην προσδεμένη σε μικροσωληνίσκους πρωτεΐνη tau. Ο σίδηρος (Fe) είναι ένα από τα σημαντικότερα μέταλλα στον ανθρώπινο οργανισμό και σε πολλές νευροεκφυλιστικές ασθένειες έχει παρατηρηθεί δυσλειτουργία στην ομοιόσταση του σιδήρου. Ερευνητικά δεδομένα έχουν υποδείξει μία πιθανή σχέση της ανθρώπινης πρωτεΐνης tau με το σίδηρο στον οργανισμό μοντέλο Drosophila melanogaster. Στην εργασία αυτή, θα μελετήσουμε τον τρόπο που σχετίζεται η tau με το σίδηρο και τη φερριτίνη, την αποθηκευτική πρωτεΐνη του σιδήρου στον οργανισμό. Επίσης, θα απαντήσουμε ερωτήματα σχετικά με το εάν ο φαινότυπος μίας παθολογικής πρωτεΐνης tau βελτιώνεται ή όχι με υπερβάλλουσα ή μειωμένη ποσότητα/δράση φερριτίνης. Δημήτριος Ι. Στραβοπόδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ Ευθύμιος Σκουλάκης, PhD Ερευνητής Α Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών (ΕΚΕΒΕ) «Αλέξανδρος Φλέμιγκ» Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής σύγκλισης των δύο (2) εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους τους Δρ. Δ.Ι. Στραβοπόδη και Δρ. Ε. Σκουλάκη, και στη γενικότερη στόχευση του Εργαστηρίου του Δρ. Ε. Σκουλάκη στη μελέτη των μηχανισμών κυτταρικού μεταβολισμού κατά τη νευροεκφύλιση 6

7 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 10: Γονιδιακή ρύθμιση της καρκινογένεσης στο θυρεοειδή αδένα μέσω των micrornas Η προτεινόμενη Διπλωματική Εργασία επικεντρώνεται στη μελέτη της γονιδιακής ρύθμισης μέσω μη κωδικών αλληλουχιών micrornas, στον καρκίνο του θυρεοειδή αδένα. Προηγούμενα αποτελέσματα έχουν καταδείξει τέτοια μόρια, καθώς και τη δυνητική εμπλοκή τους στους διάφορους τύπους καρκίνου του θυρεοειδή. Η παρούσα Διπλωματική Εργασία θα επικεντρωθεί σε συγκεκριμένα micrornas, όπως το mir-26. Θα μελετηθεί η διαφορική έκφρασή τους στους διάφορους καρκινικούς τύπους, θα αναγνωριστούν μόρια στόχοι τους και τα μοριακά μονοπάτια στα οποία εμπλέκονται, ταυτoποιώντας το δυνητικό ρόλο τους στη δημιουργία και εξέλιξη του καρκίνου, και ως εκ τούτου στη διάγνωση, πρόγνωση και θεραπεία της νόσου Δημήτριος Ι. Στραβοπόδης, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ Έμα Αναστασιάδου, PhD Ερευνήτρια Δ Κέντρο Βασικής Έρευνας, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής σύγκλισης των δύο (2) εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους τους Δρ. Δ.Ι. Στραβοπόδη και Δρ. Ε. Αναστασιάδου, και στη συνέχιση προηγούμενης Διπλωματικής Εργασίας με ανάλογο γνωστικό αντικείμενο περί εμπλοκής των micrornas στην ανθρώπινη καρκινογένεση 7

8 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 17: Μελέτη της μεθυλίωσης του DNA σε ασθενείς με Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα Τα Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα (ΜΔΣ) αποτελούν κλωνικές διαταραχές του αρχέγονου αιμοποιητικού κυττάρου που χαρακτηρίζονται από πληθώρα μεταλλάξεων σε γονίδια που εμπλέκονται σε διάφορες διεργασίες του κυττάρου, όπως η επιγενετική τροποποίηση. Σημαντικό επιγενετικό γεγονός, που ρυθμίζει τη μεταγραφική δραστηριότητα, αποτελεί η προσθήκη και αφαίρεση πλευρικών μεθυλομάδων στην κυτοσίνη των δινουκλεοτιδίων κυτοσίνης-γουανίνης (CpG), κυρίως σε περιοχές όπου αυτά ανιχνεύονται αυξημένα (CpG islands), όπως οι υποκινητές γονιδίων. Διάφορα γονίδια εμπλέκονται στη (απο)μεθυλίωση του DNA, ωστόσο με συμβατικές τεχνολογίες μοριακής βιολογίας, μόνο μικρές περιοχές αυτών, μπορούν να μελετηθούν ως προς την ύπαρξη μεταλλάξεων ικανών να μεταβάλλουν το επιγενετικό πρότυπο. Η διερεύνηση των επιπέδων μεθυλίωσης του DNA μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό προγνωστικό δείκτη για ασθενείς με ΜΔΣ. Μαριάννα Χ. Αντωνέλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής Κατερίνα Ζώη Ειδική Λειτουργική Επιστήμονας Βαθμίδας Β Εργαστήριο Αιματολογίας, Κέντρο Κλινικής Έρευνας, Πειραματικής Χειρουργικής και Μεταφραστικής Έρευνας, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ευρύτερης επιστημονικής συνεργασίας των δύο εργαστηρίων στην κατεύθυνση της Αιματολογίας, με επιστημονικούς υπεύθυνους τις Δρ Αντωνέλου και Ζώη και στη γενικότερη στόχευση του Εργαστηρίου της Δρ. Ζώη στη μελέτη της παθοφυσιολογίας των Μυελοδυσπλαστικών Συνδρόμων με μεθόδους μοριακής ανάλυσης. 8

9 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 18: Χαρακτηρισμός των επιπέδων μεθυλίωσης του DNA σε ασθενείς με αλληλεπικαλυπτόμενα μυελικά νεοπλάσματα Τα αλληλεπικαλυπτόμενα μυελικά νεοπλάσματα, ή αλλιώς Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα/Μυελοϋπερπλαστικά Νεοπλάσματα (ΜΔΣ/ΜΥΝ), αποτελούν κλωνικές διαταραχές του αρχέγονου αιμοποιητικού κυττάρου που μοιράζονται φαινοτυπικά και μοριακά χαρακτηριστικά τόσο των Μυελοδυσπλαστικών Συνδρόμων (ΜΔΣ), όσο και των Μυελοϋπερπλαστικών Νεοπλασμάτων (ΜΥΝ). Αρκετοί ασθενείς φέρουν μεταλλάξεις σε γονίδια που εμπλέκονται στην μεθυλίωση και απομεθυλίωση του DNA, διεργασίες που υπό φυσιολογικές συνθήκες οδηγούν σε μεταγραφική αποσιώπηση ή γονιδιακή υπερέκφραση, αντίστοιχα. Η μελέτη αυτών των μεταλλάξεων απαιτεί τη χρήση ακριβών και χρονοβόρων τεχνικών, όπως ο προσδιορισμός αλληλουχίας με τεχνολογίες δεύτερης γενιάς. Η μελέτη των επιπέδων μεθυλίωσης του γονιδιώματος, ως αποτέλεσμα των παραπάνω μεταλλάξεων, με συμβατικές τεχνικές μοριακής βιολογίας, δύναται να αποτελέσει χρήσιμο βιοδείκτη με διαγνωστική και προγνωστική αξία. Μαριάννα Χ. Αντωνέλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής Κατερίνα Ζώη Ειδική Λειτουργική Επιστήμονας Βαθμίδας Β Εργαστήριο Αιματολογίας, Κέντρο Κλινικής Έρευνας, Πειραματικής Χειρουργικής και Μεταφραστικής Έρευνας, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ευρύτερης επιστημονικής συνεργασίας των δύο (2) εργαστηρίων στην κατεύθυνση της Αιματολογίας, με επιστημονικούς υπεύθυνους τις Δρ Αντωνέλου και Ζώη και στη γενικότερη στόχευση του Εργαστηρίου της Δρ. Ζώη στη μελέτη της παθοφυσιολογίας των Μυελοδυσπλαστικών Συνδρόμων με μεθόδους μοριακής ανάλυσης. 9

10 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 20: Διερεύνηση μηχανισμών μεταβολισμού της α-synuclein. Μελέτη της έκφρασης και μεταβολισμού της α-synuclein. Διδώ Βασιλακοπούλου, Αναπλ. Καθηγήτρια, Τομέας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ Κωνσταντίνος Βεκρέλλης Ερευνητής Β Κέντρο Βασικής Έρευνας. ΙΙΒΕΑΑ. Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Μακροχρόνιας Επιστημονικής Συνεργασίας ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ: Κυτταροκαλλιέργεια, βιοχημικές και μοριακές πειραματικές προσεγγίσεις ανάλυσης πρωτεϊνών 10

11 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 21: Αλληλεπίδραση μεταξύ ηπατοτρόπων ιών και ιστικής νορμοξίας: μελέτη εμπλεκόμενων κυτταρικών παραγόντων, μεταξύ των οποίων η L- Dopa αποκαρβοξυλάση, και επίδραση στην απόδοση αντι-ιικών. Θα μελετηθεί η συσχέτιση μεταξύ ιστικής νορμοξίας (χαμηλής τάσης οξυγόνου), ενεργειακού μεταβολισμού και ιικής αντιγραφής καθώς και η δράση ειδικών αντι-ιικών αναστολέων σε καλλιεργούμενα κύττταρα μολυσμένα με ηπατοτρόπους ιούς (Δάγκειου, Κίτρινου πυρετού, Ηπατίτιδας Β). Στόχος είναι η κατανόηση της λειτουργίας καθοριστικών κυτταρικών παραγόντων, όπως της L-Dopa αποκαρβοξυλάσης, για την έκβαση της μόλυνσης και την απόδοση αναστολέων ιικής αντιγραφής. Τεχνικές: Κυτταροκαλλιέργεια, in vitro μεταγραφή του ιικού γονιδιώματος, ηλεκτροδιάτρηση κυττάρων με ιικό RNA, παραγωγή και συγκέντρωση ιικών σωματιδίων, μόλυνση κυττάρων, μέτρηση ενεργότητας λουσιφεράσης, ποσοτικοποίηση ενδοκυττάριων επιπέδων ATP, ποσοτικοποίηση επιπέδων ιικού RNA ή DNA και κυτταρικών μεταβολικών δεικτών (ενζύμων που εμπλέκονται στο μεταβολισμό της γλυκόζης), ανοσοφθορισμός και Western blot για ανίχνευση ιικών και κυτταρικών πρωτεϊνών. Αναπλ. Καθηγ. Διδώ Βασιλακοπούλου Νίκη Βασιλάκη, PhD Ερευνήτρια Γ Εργαστήριο Μοριακής Ιολογίας, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Μακρόχρονη συνεργασία σε κοινό ερευνητικό θέμα καθώς και σε εκπαίδευση φοιτητών (διπλωματικών εργασιών) 11

12 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ α/α 29: ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας θα μελετηθεί ο ρόλος της απενεργοποίησης της MLL3 μεθυλοτρανσφεράσης στην τροποποίηση της έκφραση γονιδίων που σχετίζονται με το σημείο ελέγχου G2 του κυτταρικού κύκλου. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην μελέτη των επιγενετικών αλλαγών και της ανθεκτικότητας στην χημειοθεραπεία που συνοδεύουν την απενεργοποίηση της MLL3 σε καρκινικά κύτταρα. ΣΙΔΕΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΛΙΝΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ Β ΙΑΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: ΤΗΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΜΟΡΙΑΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗΣ DNA ΣΕ ΚΑΡΚΙΝΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ 12

13 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ α/α 32: Ανάπτυξη επιλεκτικών αγωνιστών του υποδοχέα γλυκοκορτικοειδών: βιολογική αποτίμηση της δράσης νέων υποψηφίων ενώσεων Ανάπτυξη αγωνιστών του υποδοχέα γλυκοκορτικοειδών: βιολογική και αποτίμηση της δράσης νέων υποψηφίων ενώσεων. Ανδρέας Σκορίλας, Καθηγητής, Τομέας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας Δήμητρα Μήτσιου Ερευνήτρια Γ Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Ερευνητικού προγράμματος μελέτης υποδοχέων γλυκοκορτικοειδών. 13

14 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 36 Πληθυσμιακή μελέτη (φύλο, ύψος, αριθμός κορμών κ.λπ.) του δίοικου είδους Phoenix theophrasti (Φοίνικας του Θεοφράστου) στην Κρήτη. Θα χαρτογραφηθούν (άτομο προς άτομο) οι υποπληθυσμοί του υπενδημικού είδους Phoenix theophrasti (Φοίνικας του Θεοφράστου) στην Κρήτη. Πρόκειται για φυτό δίοικο, με διακριτά αρσενικά και θηλυκά άτομα, οπότε θα καταγραφούν τα κυριότερα αναπαραγωγικά χαρακτηριστικά καθενός ατόμου και θα μελετηθεί η εξελικτική/οικολογική σταθερότητα των υποπληθυσμών σε σχέση με την εξελικτικά σταθερή στρατηγική (ESS, evolutionarily stable strategy). Καθηγητής Κώστας Α. Θάνος, Τομέας Βοτανικής Δρ Χ. Φουρναράκη Ερευνήτρια Μονάδα Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών (Mediterranean Plant Conservation Unit, MPCU), Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, CIHEAM IAMC Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ: Στο πλαίσιο του Πανευρωπαϊκού Δικτύου ENSCONET - European Native Seed Conservation Network (συμμετοχή ΕΚΠΑ και ΜΑΙΧ ως εταίρων) ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ: Χαρτογραφική καταγραφή των υποπληθυσμών της Κρήτης και επεξεργασία των ψηφιακών δεδομένων, Καταγραφή και επεξεργασία αναπαραγωγικών δεδομένων, Συλλογές δειγμάτων φυτικού υλικού (σπερμάτων, φύλλων κ.λπ.). 14

15 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 37 Φύτρωση σπερμάτων και εγκατάσταση αρτιβλάστων Abies cephalonica - Συμβολή στη μεταπυρική διαχείριση του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας Θα μελετηθεί η αναπαραγωγική βιολογία και η βιολογία των σπερμάτων (ιδιαίτερα η οικοφυσιολογία της φύτρωσης) και θα επιχειρηθεί η ανάλυση των μηχανισμών φύτρωσης στην ενδημική κεφαλληνιακή ελάτη από φυσικούς πληθυσμούς του ΕΔ της Πάρνηθας. Επίσης θα μελετηθεί η εμφάνιση, εγκατάσταση και επιβίωση αρτιβλάστων Abies cephalonica στο πεδίο και θα διερευνηθεί ο ρόλος των εμπλεκόμενων περιβαλλοντικών παραγόντων. Καθηγητής Κώστας Α. Θάνος, Τομέας Βοτανικής Δρ Ε.Ν. Δασκαλάκου Αναπληρώτρια Ερευνήτρια Εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής & Δασικής Οικονομικής / Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ: Στο πλαίσιο του Ερευνητικού Έργου «Συμβολή στη μεταπυρική διαχείριση του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας» (Πράσινο Ταμείο, , Επιστ. Υπ. Δρ Δασκαλάκου, συμμετοχή του ΕΚΠΑ ως εταίρου) ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ: Συλλογές φυτικού υλικού (σπερμάτων), Εργαστηριακή επεξεργασία/χειρισμοί σπερμάτων, Φύτρωση σε ελεγχόμενες συνθήκες, Ανάπτυξη αρτιβλάστων σε Φυτώριο. Παρακολούθηση εμφάνισης, εγκατάστασης και επιβίωσης των αρτιβλάστων στο πεδίο και συσχέτιση με διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες. 15

16 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 39 Επίδραση της έλλειψης του ενζύμου αφαίρεσης της καλύπτρας των μορίων mrna στη ρύθμιση της έκφρασης γονιδίων απόκρισης στο στρες, στο νηματώδη C. elegans Το σύμπλοκο αφαίρεσης της καλύπτρας των αγγελιοφόρων RNA (mrna) ρυθμίζει τη γονιδιακή έκφραση στο μετα-μεταγραφικό επίπεδο ελέγχοντας την αποικοδόμηση αλλά και μεταφραστική σιώπηση μορίων mrna στο κυτταρόπλασμα όλων των ευκαρυωτικών κυττάρων. Πειραματικά δεδομένα μας με τη χρήση μικροσυστοιχιών DNA δείχνουν επίσης ότι η έλλειψη της δράσης του μπορεί να ρυθμίσει τη γονιδιακή έκφραση και στο μεταγραφικό επίπεδο, κυρίως γονιδίων που σχετίζονται με απόκριση στο στρες ή σε παθογόνους οργανισμούς, επηρεάζοντας κρίσιμες αναπτυξιακές αποφάσεις αλλά και τη διάρκεια ζωής του νηματώδη Caenorhabditis elegans σε φυσιολογικές συνθήκες. Σε αυτήν την εργασία, θα διερευνηθούν οι μοριακοί μηχανισμοί που εμπλέκονται στη ρύθμιση αυτή και θα μελετηθεί ο ρόλος του συμπλόκου στη σηματοδότηση επαγωγής των παραπάνω γονιδίων. Θα χρησιμοποιηθούν γενετικά μεταλλαγμένα στελέχη νηματωδών ή η τεχνική αποσιώπισης γονιδίων μέσω δίκλωνου RNA (RNAi) και θα ελεγχθούν τα επίπεδα γονιδιακής έκφρασης (μέσω ποσοτικής RT-PCR και ανάλυσης Western blot). Καθηγητής Γ. Διαλλινάς, Τομέας Βοτανικής Δρ. Π. Συντιχάκη Ερευνήτρια Γ Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) 16

17 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 61 Μελέτη αγγειογενετικών και αποπτωτικών/αντιαποπτωτικών μηχανισμών σε ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου Η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ασθενειών και φαίνεται ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση με τον καρκίνο παχέος εντέρου. Η SURVIVIN, αντιαποπτωτική πρωτεΐνη, σχετίζεται με τη σωστή κυτταρική διαίρεση και η υπερέκφραση της συνδέεται με φτωχότερη πρόγνωση, αντίσταση στη θεραπεία και αυξημένη κυτταρική επιβίωση. Ο PDGF είναι ισχυρό μιτογόνο και οι υποδοχείς του, PDGFRΑ και PDGFRΒ, συμμετέχουν ενεργά στο πολλαπλασιασμό κυττάρων και στην αγγειογένεση. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι ο ποσοτικός προσδιορισμός της έκφρασης των γονιδίων SURVIVIN, PDGFA, PDGFB, PDGFRΑ και PDGFRΒ σε βιοπτικό υλικό και στο αίμα ασθενών με νεόπλασμα παχέος εντέρου και η πιθανή συσχέτιση των επιπέδων τους με το στάδιο της νόσου. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΛΕΠΟΡΟΥ/ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ & ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας Ερευνητικό Εργαστήριο Α Παθολογικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Μακρόχρονης Ερευνητικής συνεργασίας 17

18 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 68 Μελέτη των επιπέδων έκφρασης του γονιδίου της Ριβονουκλεοτιδικής Αναγωγάσης σε ασθενείς με Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα και πιθανή προγνωστική σημασία στην εξέλιξη της νόσου. Η ριβονουκλεοτιδική αναγωγάση (RNR) είναι ένα ένζυμο το οποίο καταλύει την αντίδραση κατά την οποία 2 - δεοξυριβονουκλεοτίδια (d ADP, d GDP, d CDP, d UDP) σχηματίζονται από τα αντίστοιχα ριβονουκλεοτίδια (ADP, GDP, CDP, UDP), τα οποία είναι απαραίτητα για την αντιγραφή του DNA. Με δεδομένο το γεγονός πως η RNR σχετίζεται άμεσα με την απόλυτα συντηρητική διαδικασία της αντιγραφής του DNA καθώς και με την επιδιόρθωσή του, φαίνεται πως τα υψηλά επίπεδα έκφρασης του γονιδίου που έχουν παρατηρηθεί σε καρκινικούς όγκους, σχετίζονται με πιθανή ογκογένεση. Σκοπός της εργασίας είναι η μελέτη των επιπέδων έκφρασης του γονιδίου της RNR σε ασθενείς με Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα καθώς και η διερεύνηση της πιθανής συσχέτισης της με την πρόγνωση της νόσου. ΠΑΝΑΓΟΥΛΑ ΚΟΛΛΙΑ, ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ & ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΝΟΡΑ ΒΥΝΙΟΥ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αιματολογίας Ερευνητικό Εργαστήριο Α Παθολογικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Μακρόχρονης Ερευνητικής συνεργασίας. 18

19 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 71 Αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ιού Υ της πατάτας (Potato virus Y, PVY) και του φυτού ξενιστή πιπεριά (Capsicum annuum) Πρόσφατα, δείχθηκε ότι η P3 κωδική περιοχή του ιού Υ της πατάτας (Potato virus Y, PVY, τυπικό μέλος του γένους Potyvirus) που κωδικοποιεί και για την πρωτεΐνη P3NPIPO καθορίζει την προσαρμοστικότητά του στο φυτό ξενιστή πιπεριά από άλλα είδη της οικογένειας Solanaceae. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις και για τη συμμετοχή της κωδικής περιοχής CI του ιού στην παραπάνω διαδικασία. Στην συγκεκριμένη διπλωματική εργασία θα πραγματοποιηθεί ο υποκυτταρικός εντοπισμός καθεμίας από τις πρωτεΐνες P3, P3NPIPO και CI του PVY in planta αλλά και σε πρωτοπλάστες πιπεριάς. Επιπρόσθετα, θα μελετηθούν οι αλληλεπιδράσεις in vivo των παραπάνω πρωτεϊνών με πρωτεΐνες της πιπεριάς για τις οποίες έχει δειχθεί ότι αλληλοεπιδρούν με τις P3 και P3NPIPO και θα διερευνηθεί ο ρόλος τους στη ικανότητα μόλυνσης του ιού. Επ. Καθηγητής, Β. Κουβέλης (Τομέας Γενετικής και Βιοτεχνολογίας) Δρ. Νίκωνας Βασιλάκος Ερευνητής Β Εργαστήριο Ιολογίας, Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Κοινή Συνεργασίας μας στο πρόγραμμα PlantUP 19

20 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 80 Έκφραση πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην ανοσολογία των Λεπιδοπτέρων Οι ανοσολογικές αποκρίσεις των εντόμων είναι ένας πολύ σημαντικός βιολογικός παράγοντας που καθορίζει την επιβίωση και εξάπλωση παθογόνων οργανισμών που προσβάλλουν τον άνθρωπο αφού χρησιμοποιήσουν τα έντομα σας ενδιάμεσους ξενιστές. Πολλά δεδομένα είναι γνωστά για την έμφυτη ανοσία των εντόμων, αλλά οι γνώσεις μας δεν θα γίνουν ποτέ πλήρεις αν δεν κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα έντομα αντιδρούν ανοσολογικά σε παθογόνα που τα χρησιμοποιούν ως ενδιάμεσους ξενιστές για να προσβάλλουν τον άνθρωπο. Θα μελετηθεί η έκφραση και η βιολογική ενεργότητα πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην έμφυτη ανοσία των εντόμων μέσω χρήσης βακιλοϊών και άλλων λειτουργικών συστημάτων έκφρασης πρωτεϊνών. Ντέντος Σκαρλάτος Λαμπροπούλου Βασιλική Ερευνήτρια Β Εργαστήριο Μοριακής Γενετικής Εντόμων και Βιοτεχνολογίας, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Επιστημονικής συνεργασία; 20

21 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 81 Επιπτώσεις προγεννητικής έκθεσης μυών σε ορμονικούς διαταράκτες σε συστήματα μνήμης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Πολλά επιδημιολογικά δεδομένα υποστηρίζουν την ύπαρξη σύνδεσης μεταξύ της έκθεσης σε ανθρωπογενείς χημικές ενώσεις και την εμφάνιση ορμονικών διαταραχών. Υπάρχει όμως μεγάλο έλλειμμα γνώσεων σχετικά με τους βιολογικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων μίγματα ορμονικών διαταρακτών επηρεάζουν τις λειτουργίες του οργανισμού. Θα μελετηθούν με τη βοήθεια ζωικού μοντέλου σε μυς, οι επιπτώσεις έκθεσης κατά την ανάπτυξη σε μίγμα ορμονικών διαταρακτών στο νευρικό σύστημα και ειδικά σε συστήματα μνήμης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Θα διερευνηθεί η ύπαρξη συμπεριφορικών μεταβολών καθώς και κυτταρικών αλλαγών σε εγκεφαλικές περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ντέντος Σκαρλάτος Σταματάκης Αντώνιος Αναπληρωτής Καθηγητής Βιολογίας-Βιολογίας Συμπεριφοράς Εργαστήριο Βιολογίας-Βιοχημείας, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ 21

22 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 87 Μελέτη των ζελατινοειδών πλαγκτονικών οργανισμών (Μέδουσες, κτενοφόρα, σάλπες) στην περιοχή του Μαλιακού κόλπου και συσχέτιση με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Στόχος της διπλωματικής είναι η μελέτη της σύνθεση και αφθονίας των ζελατινοειδών πλαγκτονικών οργανισμών στην περιοχή του Μαλιακού κόλπου. Επίσης θα εξετασθούν πιθανές πληθυσμιακές εκρήξεις σε σχέση με περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι δειγματοληψίες που θα πραγματοποιηθούν θα είναι μηνιαίες και περιλαμβάνουν ένα δίχτυο από 7 σταθμούς στην περιοχή του Μαλιακού κόλπου. Κάθε δεύτερο μήνα εκτός από τους 7 σταθμούς δείγματα θα παρθούν και από 6 επιπλέον σταθμούς εξωτερικά του Μαλιακού κόλπου (προς το δίαυλο του Τρίκερι και προς το δίαυλο του Αγ. Κωνσταντίνου). Π. Μεγαλοφώνου Δρ. Απόστολος Σιαπάτης Ειδικός Τεχνικός Επιστήμονας Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων. ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Του προγράμματος Μαλιακός 2018 Συνεργασία ΕΛΚΕΘΕ Περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδος 22

23 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 88 Μελέτη της χωρικής και χρονικής κατανομής των πρώτων σταδίων ανάπτυξης δύο ειδών δεκαπόδων, μπλε καβούρι (Callinectes sapidus) και ζαβογαρίδας (Squilla mantis), στην περιοχή του Μαλιακού κόλπου και συσχέτιση με περιβαλλοντικούς παράγοντες. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Στόχος της διπλωματικής είναι η μελέτη των πρώτων σταδίων ανάπτυξης (αυγά, προνύμφες νεαρά άτομα) δύο ειδών δεκαπόδων (Callinectes sapidus και Squilla mantis) που έχουν εμπορική αξία στην περιοχή του Μαλιακού. Θα γίνει προσπάθεια χώροχρονικού καθορισμού των περιοχών αναπαραγωγής καθώς και των περιοχών διασποράς των πλαγκτονικών τους σταδίων έως την μεταμόρφωσή τους σε νεαρά άτομα.οι δειγματοληψίες που θα πραγματοποιηθούν θα είναι μηνιαίες και περιλαμβάνουν ένα δίχτυο από 7 σταθμούς στην περιοχή του Μαλιακού κόλπου. Κάθε δεύτερο μήνα εκτός από τους 7 σταθμούς δείγματα θα παρθούν και από 6 επιπλέον σταθμούς εξωτερικά του Μαλιακού κόλπου (προς το δίαυλο του Τρίκερι και προς το δίαυλο του Αγ. Κωνσταντίνου). Π. Μεγαλοφώνου, ΖΘΒ Στέφανος Καββαδάς Ε.Λ.Ε. Α Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων. ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Του προγράμματος Μαλιακός 2018 Συνεργασία ΕΛΚΕΘΕ Περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδος 23

24 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 107 Διερεύνηση του ρόλου του σηματοδοτικού μονοπατιού Ras/ERK στην διαφοροποίηση νευρικών κυττάρων. Θα μελετηθεί η σημασία της ρύθμισης της ενεργοποίησης του συγκεκριμένου μονοπατιού σε μοντέλα κυτταροκαλλιεργειών (πρωτογενείς καλλιέργειες και κυτταρικές σειρές) με σκοπό την ανάδειξη ρυθμιστικών φωσφορυλιώσεων. Προβλέπεται η χρήση φαρμακολογικών επεμβάσεων, καθώς και η γενετική τροποποίηση σηματοδοτικών πρωτεϊνών με σκοπό την ανάλυση, με βιοχημικές, μοριακές και απεικονιστικές τεχνικές, της σημασίας της τροποποίησης τους στο βιολογικό αποτέλεσμα φυσιολογικών αγωνιστών. Καθ. Αικατερίνη Γαιτανάκη, ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Δήμητρα Μάγκουρα Καθηγήτρια-Ερευνήτρια Α ΔΡΥΜΑ ΙΑΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Τυπικής συνεργασίας με σκοπό την κοινή υποβολή ερευνητικών προγραμμάτων και δημοσιεύσεων 24

25 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 108 In vitro και in vivo μελέτες για την διερεύνηση του ρόλου Τριιωδοθυρονίνης (Τ3) στην δυνατότητα αναγέννησης και διαφοροποίηση του μυοκαρδίου και του επικαρδίου χρησιμοποιώντας κυτταρικές σειρές και το ζωικό μοντέλο zebrafish Θα μελετηθεί ο καρδιακός φαινότυπος σε διαγονιδιακές σειρές zebrafish και σε κυτταρικές σειρές καρδιομυοκυττάρων μετά από φαρμακολογική προσθήκη Τ3. Θα μελετηθεί η επίδραση της στην διαφοροποίηση και λειτουργία του μυοκαρδίου και του επικαρδίου καθώς και στην δυνατότητα αναγέννησης. Καθ. Αικατερίνη Γαιτανάκη, ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Δημήτρης Μπέης Ερευνητής Γ Εργαστήριο Αναπτυξιακής Βιολογίας /ΙΔΡΥΜΑ ΙΑΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Συνέχεια συνεργασίας στην μελέτη zebrafish μοντέλων καρδιαγγειακών νόσων με σκοπό την κοινή υποβολή ερευνητικών προγραμμάτων και δημοσιεύσεων. 25

26 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 113 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ α-συνουκλεινησ ΣΕ ΟΛΙΓΟΔΕΝΔΡΟΚΥΤΤΑΡΑ Η ατροφία πολλαπλών συστημάτων χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση τοξικών, αδιάλυτων μορφών της νευρωνικής πρωτεΐνης α-συνουκλεΐνη σε ολιγοδενδροκύτταρα, τα οποία δημιουργούν την επίστρωση μυελίνης που προστατεύει και μονώνει τους νευρώνες και στα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν υπάρχει έκφραση της πρωτεΐνης. Η προέλευση της α-συνουκλεΐνης στα ολιγοδενδροκύτταρα καθώς και ο καταρράκτης των γεγονότων που οδηγούν στο νευροεκφυλισμό που χαρακτηρίζει τη νόσο, αποτελούν αντικείμενο εντατικής έρευνας. Στην παρούσα εργασία θα διερευνηθεί η διαφορική δυνατότητα μετάδοσης (seeding) της παθολογίας διαφόρων μορφών (μονομερών, ολιγομερών) της α-συνουκλεΐνης σε νευρώνες και ολιγοδενδροκύτταρα. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΗ, ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΑΡΙΑ ΞΥΛΟΥΡΗ ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΑ Δ ΝΕΥΡΟΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ/ΙΔΡΥΜΑ ΙΑΤΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής συνεργασίας των δύο (2) εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους τις Δρ. Π. Παπαζαφείρη και Δρ. Μ. Ξυλούρη, και στη συνέχιση προηγούμενης διπλωματικής εργασίας με ανάλογο γνωστικό αντικείμενο. 26

27 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 114 Διάμεσοι νευρώνες του Νωτιαίου Μυελού. Λειτουργία και συνδεσιμότητα. Μελέτη της λειτουργίας και συνδεσιμότητας πληθυσμών διάμεσων νευρώνων. Έχει ανακαλυφθεί πως το 5% του V0 πληθυσμού των διάμεσων νευρώνων του νωτιαίου μυελού συνιστά ένα μικρό υποπληθυσμό που χαρακτηρίζεται από την έκφραση του μεταγραφικού παράγοντα Pitx2. Αυτός διαιρείται σε δύο υποπληθυσμούς, τον V0c-χολινεργικό και τον V0g-γλουταμινεργικό υποπληθυσμό. Οι V0c νευρώνες αποτελούν τη μοναδική πηγή χολινεργικών συνάψεων στους κινητικούς νευρώνες, τα C-boutons. Σε αυτούς η παρεμπόδιση παραγωγής ακετυλοχολίνης έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία του μυ να αυξήσει την ενεργότητά του στο βαθμό που το κάνει ο αγρίου τύπου στις δύσκολες δοκιμασίες. Στην παρούσα διπλωματική εργασία θα εξεταστεί ο ρόλος των διαφόρων υποπληθυσμών και η συνδεσιμότητά τους. Παπαζαφείρη Παναγιώτα, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων & Ανθρώπου Λασκαρώ Ζαγοραίου Γ ΙΙΒΕΑΑ, Τομέας Βασικών Νευροεπιστημών Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Ανάπτυξη συνεργασίας στο πλαίσιο της ΕΕΝ 27

28 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 116 «Κυτταροβιολογική μελέτη των Αργοναυτών σε φυσιολογικές και παθολογικές καταστάσεις του Θυρεοειδή αδένα» Η προτεινόμενη διπλωματική εργασία επικεντρώνεται στην θεμελιώδη συνιστώσα του συμπλέγματος RISC, τους Αργοναύτες. Οι πρωτεΐνες αυτές αποτελούν μία ομάδα από 4 γονίδια (Ago1, 2, 3 και 4), εξελικτικά καλά διατηρημένα, με πολύ μεγάλη ομολογία μεταξύ τους. Επιτελούν το φόρτωμα των mirnas και διασφαλίζουν την δημιουργία συμπλόκου με τα mrna-στόχους. Η σύνδεση του mirna στο mrna στόχο, τυπικά οδηγεί σε μεταφραστική καταστολή ή/και σε αποικοδόμηση του mrna μέσω εξωνουκλεολυτικής δράσης. Η πειραματική μελέτη έχει στόχο την διερεύνηση του μοριακού μηχανισμού δράσης των Αργοναύτων, του ρόλου των διαφορετικών μελών της οικογένειας και την πιθανή εμπλοκή του στη καρκινογένεση. Παναγιώτα Παπαζαφείρη, PhD, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ (Συν-επιβλέπουσα Καθηγήτρια) Έμα Αναστασιάδου, PhD Ερευνήτρια Δ Εργαστήριο Γενετικής, Κέντρο Βασικής Έρευνας ΙΙ, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής σύγκλισης των δύο (2) εργαστηρίων, με επιστημονικούς υπεύθυνους τους Δρ. Π. Παπαζαφείρη και Δρ. Ε. Αναστασιάδου, και στη γενικότερη στόχευση των εν λόγω Εργαστηρίων στη μοριακή προσέγγιση του καρκίνου 28

29 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 118 Ανοσομεταβολικές αλληλεπιδράσεις ιού - ξενιστή στην λοίμωξη από Ηπατίτιδα C 40-80% των ασθενών με χρόνια Ηπατίτιδα C (HCV) εμφανίζουν ηπατική φλεγμονή και στεάτωση που προάγουν την κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο.οι μηχανισμοί πρόκλησης στεάτωσης παραμένουν αδιευκρίνιστοι. H αλληλεπίδραση του ιού HCV με τον κυτταρικόλιπιδικό μεταβολισμό είναι πολυεπίπεδη, καθώς ο ιός χρησιμοποιεί κυτταρικά λιπίδια σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής του. Οι ANGPTLs (Angiopoietin-likeproteins) ρυθμίζουν τον λιπιδικό μεταβολισμό μέσω αναστολής της δράσης των λιπασώνhl (ηπατική λιπάση) και LPL (λιποπρωτεϊνικήλιπάση) και άρα μεταβάλλοντας την ισορροπία λιπόλυσης/λιπογένεσης στο ήπαρ και περιφερειακούς ιστούς, όπως στα μακροφάγα. Ο ιός HCV μεταβάλλει την έκφραση των ANGPTLsinvitro,σε ορούς HCV ασθενών και στον ηπατοκυτταρικό καρκίνο, ωστόσο είναι άγνωστο εάν με τη δράση του αυτή επηρεάζει μηχανισμούς ανοσομεταβολικούς όπως ομακροφαγικόςλιπιδικός μεταβολισμός, ευνοώντας τελικά την εμμένουσα HCV λοίμωξη.στόχος της εργασίας θα είναι η μελέτη της εμπλοκής των ANGPTLs σε ανοσομεταβολικούς μηχανισμούς που πιθανά συμβάλουν στην διατήρηση εμμένουσας λοίμωξης σε HCVασθενείς πριν και μετά την χορήγηση αντιικής θεραπείας καθώς και σε ασθενείς με μη ιογενή, μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα. Για τον σκοπό αυτό θα απομονωθούν και θα χαρακτηρισθούν μακροφάγα κύτταρα από τους αντίστοιχους ασθενείς, τα οποία θα συγκαλλιεργηθούν με ηπατοκύτταρα που υπερεκφράζουν μέλη της οικογένειας των ANGPTLs. Τεχνικές που θα χρησιμοποιηθούν συμπεριλαμβάνουν qpcr, ELISA, ανοσοστύπωση κατά Western, κυτταροκαλλιέργειες, FACS, ανοσοφθορισμό και συνεστιακή μικροσκοπία. Ουρανία Τσιτσιλώνη, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου Πέλλη Φωκά Εντεταλμένη Ερευνήτρια Εργαστήριο Μοριακής Ιολογίας, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Εκπόνησης διπλωματικής εργασίας 29

30 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 119 Κυτταρική και Μοριακή μελέτη του αρθριτικού συνοβιακού ινοβλάστη στον ποντικό Ο συνοβιακός ινοβλάστης (ΣΙ) αποτελεί κρίσιμο κυτταρικό τύπο για την παθογένεση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Ο ρόλος του έχει καταδειχτεί με μελέτες σε πρότυπα της ασθένειας στον ποντικό, κυρίως σε αυτό που υπερεκφράζει τον ανθρώπινο παράγοντα νέκρωσης όγκων (htnf). Χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο πρότυπο, η μελέτη αυτή θα επικεντρωθεί στη διερεύνηση ορισμένων γνωστών αρθριτογενών χαρακτηριστικών του ΣΙ, όπως ο αυξημένος πολλαπλασιασμός, η ενισχυμένη ικανότητα προσκόλλησης και μετανάστευσης, και η ανθεκτικότητα στον θάνατο, με στόχο την περαιτέρω κατανόηση της σημασίας αυτών των χαρακτηριστικών στην παθογόνο ενεργοποίηση του ΣΙ. Για τον σκοπό αυτό, θα απομονωθούν ΣΙ από htnf-διαγονιδιακά και άγριου τύπου ποντικούς προαιρετικά σημασμένους με φθορίζοντα μόρια και θα χρησιμοποιηθούν σε δοκιμασίες σε δύο και τρεις διαστάσεις που εξετάζουν τα παραπάνω φαινόμενα, καθώς και για μοριακό χαρακτηρισμό ως προς ορισμένα βασικά γονίδια που εμπλέκονται σε αυτά. Ουρανία Τσιτσιλώνη, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου Γιώργος Κόλλιας Καθηγητής ΕΚΕΒΕ ΑΛ. ΦΛΕΜΙΓΚ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η μελέτη υφίσταται στο πλαίσιο της ευρύτερης επιστημονικής συνέργειας των δύο φορέων, και στη γενικότερη στόχευση του εργαστηρίου του Καθ. Γ. Κόλλια στη μελέτη των συνοβιακών ινοβλαστών στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. 30

31 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 120 Εξωσώματα στην HCV ιική λοίμωξη Ο ιός της ηπατίτιδας C (ΗCV) είναι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν σε χρόνια ηπατική νόσο, κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Τα εξωσώματα που προέρχονται από κύτταρα μολυσμένα με τον HCV κυκλοφορούν στον ορό των ασθενών, εισέρχονται σε κύτταρα-στόχους και ευθύνονται για τη πρόκληση της ανοσιακής απάντησης του ξενιστή. Πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν τη σημασία των εξωσωμάτων, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην δια-κυτταρική αλληλεπίδραση/επικοινωνία αλλά αφορά και στη μεταφορά νουκλεικών οξέων, πρωτεϊνών ή λιπιδίων με αποτέλεσμα την εμπλοκή τους στην παθογένεια της ηπατικής νόσου. Τα δεδομένα αυτά ισχυροποιούν απόψεις που υποστηρίζουν ότι οι ιοί χρησιμοποιούν τα εξωσώματα για τον αναδιπλασιασμό/αυτοσυγκρότησή τους, την προσβολή του ανοσοποιητικού συστήματος του ξενιστή, και την δια-κυτταρική επικοινωνία. Σκοπός της εργασίας είναι η απομόνωση εξωσωμάτων σε δείγματα ορού επιλεγμένων ομάδων ασθενών προ και μετά θεραπείας, χαρακτηρισμός και διερεύνηση ενδεχόμενης ύπαρξης HCV ιικών γονιδιωμάτων σε αυτά. Ενδεικτικές τεχνικές που θα χρησιμοποιηθούν: απομόνωση εξωσωμάτων, ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών, ανοσοστύπωση, απομόνωση RNA, παρασκευή cdna, PCR κλπ. Ουρανία Τσιτσιλώνη, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου Ουρανία Γεωργοπούλου Διευθύντρια Ερευνών Εργαστήριο Μοριακής Ιολογίας ΕΙΠ Εργαστήριο Μοριακής Ιολογίας Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Διπλωματικής Εργασίας 31

32 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 121 Χαρακτηρισμός απάντησης των Τ-Λεμφοκυττάρων μετά από αντιγονοειδική ανοσοθεραπεία της πειραματικής μυασθένειας. Η μυασθένεια (myasthenia gravis, MG) είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση, που χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία και κόπωση. Προκαλείται, στην πλειονότητα των περιπτώσεων από αυτοαντισώματα έναντι του μυϊκού υποδοχέα της ακετυλοχολίνης (AChR). Το ζωικό μοντέλο της μυασθένειας (EAMG) που θα μελετηθεί προκαλείται από ανοσοποίηση αρουραίων με τμήματα του AChR. Σκοπός της εργασίας, είναι η μελέτη της απόκρισης των Τ-λεμφοκυττάρων, απομονωμένων από αρουραίους που έχουν δεχθεί αντιγονοειδική θεραπεία, με χορήγηση τμημάτων του υποδοχέα της ακετυλοχολίνης. Η μελέτη αυτή θα συμβάλλει στην κατανόηση των μηχανισμών της θεραπείας, οδηγώντας στον καλύτερο σχεδιασμό της. Ουρανία Τσιτσιλώνη Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ Γ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ/ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΑΣΤΕΡ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η συνεργασία υφίσταται στα πλαίσια εκπόνησης διπλωματικής εργασίας. 32

33 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 123 Κοινωνική Μετάδοση Φόβου: O ρόλος του φύλου και της γονεϊκής σχέσης Η έγκαιρη πληροφόρηση για δυνητικό κίνδυνο μπορεί είναι καθοριστικής σημασίας για την επιβίωση. Το άτομο μπορεί να μάθει για την ύπαρξη κινδύνου μέσω άμεσης αλληλεπίδρασης με αυτόν, αλλά και μέσω παρατήρησης ή αλληλεπίδρασης με κάποιο τρίτο άτομο που βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Αν και ο άνθρωπος είναι ικανός να επικοινωνήσει παλιότερες εμπειρίες μέσω του λόγου, τα ζώα δε διαθέτουν αυτό το πλεονέκτημα. Πως καταφέρνουν άραγε, να διαβιβάζουν αρνητικές εμπειρίες στα άτομα του είδους τους; Τα τελευταία είκοσι χρόνια άρχισε να αναπτύσσεται σχετική βιβλιογραφία, ιδίως αναφορικά με την κοινωνική μετάδοση φόβου. Πρόσφατες μελέτες υπέδειξαν ότι ο φόβος μπορεί να διαβιβαστεί από έναν αρουραίο που υποβλήθηκε σε εξαρτημένη μάθηση φόβου (ήχος-ηλεκτροσόκ), σε αρουραίο με τον οποίο αλληλεπίδρασε αμέσως μετά. Αλλες μελέτες σε ποντίκια, έδειξαν ότι η μάθηση φόβου μέσω παρατήρησης υπόκειται σε γονιδιακή ρύθμιση. Τέλος, φόβος μπορεί να διαβιβαστεί σε αρουραίο κατά την αλληλεπίδραση με συγκάτοικό του που έχει υποστεί κλασσική εξάρτηση φόβου για ήχο, ενώ βρίσκονται σε ένα πλαίσιο παρουσία αυτού του ήχου. Η κοινωνική διαβίβαση αυτού του είδους, αποκαλείται εξαρτημένη μάθηση φόβου δι 'αντιπροσώπου (fear conditioning by-proxy), το ζώο που επιδεικνύει φόβο FC (fear conditioned), και το ζώο που αντλεί πληροφορία αλληλεπιδρώντας, FCbP (fear conditioned by-proxy). Προηγούμενες μελέτες του εργαστηρίου μας έδειξαν ότι η κοινωνική μετάδοση φόβου (α) είναι εφικτή σε αρσενικά ενήλικα ποντίκια και (β) εξαρτάται από την αλληλεπίδραση των ζώων παρουσία του εξαρτημένου ερεθίσματος. Στην παρούσα έρευνα σκοπεύουμε να διερευνήσουμε εάν τα παραπάνω ισχύουν και για την περίπτωση θηλυκών ποντικών, αλλά και κατά πόσο υπάρχει διαφοροποίηση όταν τα εμπλεκόμενα ζώα έχουν γονεϊκούς δεσμούς (μητέρα-απόγονοι). Τέλος, θα εξεταστεί η πιθανή διαφοροποίηση στην ενεργοποίηση εγκεφαλικών περιοχων που εμπλέκονται στην ανίχνευση και επεξεργασία του φόβου, μέσω έκφρασης immediate-eraly genes (c-fos). Ο/η φοιτητής/τρια που θα αναλάβει το θέμα θα εκπαιδευθεί στην χρήση πειραματοζώων, πειράματα συμπεριφορας (fear conditioning), χρώση με αντισώματα (c-fos), χρήση συνεστιακού μικροσκοπίου και καταμέτρηση νευρώνων με την τεχνική της στερεολογίας (stereology). ΣΠΥΡΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ-ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΣΚΑΛΙΟΡΑ ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΑ Γ Ίδρυμα ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 33

34 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 124 Η επίδραση του στρες κατά την εφηβεία σε κυτταρικούς δείκτες σε ποντίκια" Η εφηβεία αποτελεί μια αναπτυξιακή περίοδο μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενήλικης ζωής, η οποία χαρακτηρίζεται από γνωστική, συναισθηματική, σεξουαλική και κοινωνική ωρίμανση. Όλο και περισσότερες πληροφορίες συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι στρεσογόνες εμπειρίες συσχετίζονται με την ανάπτυξη διαταραχών κοινωνικής προσαρμογής και η αρχή των διαταραχών αυτών είναι ορατή από την πρώιμη εφηβική ηλικία. Η περιοχή του εγκεφάλου που φαίνεται να πλήττεται περισσότερο από το στρες, είναι ο ιππόκαμπος. Επιπλέον, χρόνιο στρες ή μακροχρόνια αύξηση των στρεσσογόνων ορμονών στο πλάσμα του αίματος ενήλικων αρουραίων, βρέθηκε να επηρεάζει την γνωστική λειτουργία του αρουραίου με τρόπο εξαρτώμενο από την περιοχή του ιπποκάμπου. Πέραν της περιοχής του ιπποκάμπου, μελέτες νευροαπεικόνισης σε ενήλικες που είχαν υποστεί το στρες της παραμέλησης-κακοποίησης ανέφεραν δομικές και λειτουργικές ανωμαλίες στον προμετωπιαίο φλοιό και στην αμυγδαλή. Αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου, είναι γνωστό ότι είναι σημαντικές στον έλεγχο των συναισθημάτων και στην απόκριση στο στρες και αποτελούν δομές-κλειδιά στην παθοφυσιολογία της μείζονας κατάθλιψης. Έχει αποδειχθεί ότι μειωμένα επίπεδα απόκρισης του προμετωπιαίου φλοιού και της αμυγδαλής, εμφανίζονται στους ασθενείς με κατάθλιψη και στα άτομα με έντονες νευρωτικές διαταραχές. Στην παρούσα εργασία θα εξεταστεί η επίδραση χρόνιας χορήγησης κορτικοστερόνης σε νεαρά ποντίκια στην έκφραση & κατανομή ανασταλτικών νευρώνων (παρβαλμπουμίνη+) και εξωκυττάριων συμπλέγματων (Perineuronal nets) καθώς και στην νευρωνογένεση. Ο/η φοιτητής/τρια που θα αναλάβει το θέμα θα εκπαιδευθεί στην χρώση με αντισώματα (αnti-pv, anti PNN, BrdU), χρήση συνεστιακού μικροσκοπίου και καταμέτρηση νευρώνων με την τεχνική της στερεολογίας (stereology). ΣΠΥΡΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΣ-ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΣΚΑΛΙΟΡΑ ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΑ Γ Ίδρυμα ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 34

35 ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ με α/α 125 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΠΙΟΕΙΔΩΝ ΣΤΗΝ NEΥΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Οι οπιοειδείς υποδοχείς συμμετέχουν σε συμπεριφορικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από δυσλειτουργίες στο αίσθημα ανταμοιβής, που οδηγούν στην εξάρτηση, το άγχος και σε ακραίες μεταβολές της διάθεσης. Επιπλέον δεδομένα αποδεικνύουν ότι οι οπιοειδείς υποδοχείς εμπλέκονται σε ποικίλες βιολογικές λειτουργίες του κυττάρου όπως η διαφοροποίηση, ο πολλαπλασιασμός και η νευρογένεση. Oι μοριακοί μηχανισμοί που ρυθμίζουν αυτά τα φυσιολογικά φαινόμενα είναι άγνωστοι και η διερεύνηση τους θα επιτρέψει την ταυτοποίηση νέων φαρμακολογικών στόχων με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπευτικών μέσων. Μελέτες του εργαστηρίου Κυτταρικής Σηματοδότησης και Μοριακής Φαρμακολογίας έδειξαν ότι η ενεργοποίηση των oπιοειδών υποδοχέων οδηγεί στη στρατολόγηση πρωτεϊνών από το κυτταρόπλασμα προς την πλασματική μεμβράνη επιτρέποντας έτσι τη δημιουργία ενός πολύ-πρωτεϊνικού συμπλόκου που συμβάλλει στη απευαισθητοποίηση των υποδοχέων αυτών. Μια από αυτές τις αλληλεπιδρώσες πρωτεΐνες είναι η σπινοφιλίνη, μια πρωτεΐνη-ικρίωμα του νευρικού ιστού που συμμετέχει στο σχηματισμό των δενδριτικών ακάνθων, στη ρύθμιση της νευροδιαβίβασης και συναπτοσωμικής πλαστικότητας των νευρικών κυττάρων. Η παρούσα πρόταση μελέτη στοχεύει στην διερεύνηση του ρόλου σπινοφιλίνης στην νευριτική ανάπτυξη και διαφοροποίηση σε κυτταρικά συστημάτων αναφοράς που εκφράζουν τους οπιοειδείς υποδοχείς και πρωτογενείς καλλιέργειες από διαγονιδιακά ζώα μετά την επίδραση διαφόρων οπιοειδών αναλόγων Σπύρος Ευθυμιόπουλος, PhD, Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Τομέας Φυσιολογίας Ζώων, ΕΚΠΑ Hρώ Γεωργούση, PhD Eρευνήτρια A, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Εργαστήριο Κυτταρικής Σηματοδότησης και Μοριακής Φαρμακολογίας, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ». Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ: Η υφιστάμενη μελέτη θα γίνει στα πλαίσια συνεργασίας μεταξύ των δυο Επιστημονικών Υπεύθυνων του Καθ. Σ. Ευθυμιόπουλου και της Δρος Η. Γεωργούση στην εξεύρεση νέων πρωτεϊνών-στόχων που σχετίζονται με την ανοχή και εξάρτηση μετά από παρατεταμένη χρήση ναρκωτικών ουσιών ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ: Ο/Η διπλωματικός φοιτητής/τρια θα εκπαιδευτεί σε μεθοδολογίες κυτταρομετρίας ροής, συνεστιακής μικροσκοπίας, βιοχημικών μεθόδων αλληλεπίδρασης πρωτεΐνης με πρωτεΐνη, φωσφορυλίωσης πρωτεινών, επιμολύνσεις κυττάρων καθώς και μεθοδολογιών κλωνοποίησης. Επιπλέον θα ειδικευθεί σε απομονώσεις ιστών από εγκεφάλους διαγονιδιακών μυών. 35