Τα ψάρια των εσωτερικών υδάτων της Ελλάδας

Transcript

1 ΠΜΣ Οικολογία και Διαχείριση της Βιοποικιλότητας Ζωική Ποικιλότητα της Ελλάδας Τα ψάρια των εσωτερικών υδάτων της Ελλάδας Δρ. Σταμάτης Ζόγκαρης Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων & Εσωτερικών Υδάτων

2 ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Εσωτερικά Ύδατα και ιχθυοπανίδα Κατάλογος Οικογενειών Κατευθύνσεις προστασίας Το νέο βιβλίο-κατάλογος των ψαριών των γλυκών νερών από την ομάδα ερευνητών του ΕΛΚΕΘΕ: Barbieri R., Zogaris S., Kalogianni E., Stoumboudi M., Chatzinikolaou Y., Giakoumi S., Kapakos Y., Kommatas D., Koutsikos N., Tachos V., Vardakas L. & Economou A.N. (2015). Freshwater Fishes and Lampreys of Greece: An annotated checklist. Monographs on Marine Sciences No. 8. Hellenic Center for Marine Research: Athens, Greece. p. 96. ISBN:

3 Εσωτερικά Ύδατα και ιχθυοπανίδα

4 Μακεδονία -Θεσσαλία Νοτιοανατολική Αδριατική Θράκη Ανατολικό Αιγαίο Ιόνιο Δυτικό Αιγαίο Κρήτη

5 Ψάρια που ζουν στα γλυκά νερά της Ελλάδας Αριθμός ειδών 160 Αυτόχθονα είδη 137 Εισαχθέντα 23 Ενδημικά της Ελλάδας 47 Ενδημικά της Ελλάδας και γειτονικών χωρών 14 Ενδημικά της Βαλκανικής 28 Πως προκύπτουν τόσα πολλά ενδημικά είδη; Διασπορά σε μια νέα περιοχή πέρα από ένα γεωγραφικό φράγμα Βικαριανισμός: διάσπαση ενός ευρέως εξαπλωμένου προγόνου Ηλικία φράγματος στη διασπορά;

6 Ποια είναι τα «Εσωτερικά Νερά» στην Ελλάδα; Θαλάσσια Μεταβατικά Γλυκά Νερά

7 Κατηγοριοποίηση Πόσα είδη στα γλυκά των νερά; ψαριών των Εσωτερικών Υδάτων Πρωτογενή 55+ είδη εισέρχονται - αποκλειστικά συχνά σε από γλυκό την νερό. θάλασσα Διασπορά στα μεταβατικά σε συμφωνία με νερά ιστορία και περιστασιακά υδρογραφικού πολλά δικτύου απαντούν εσωτερικω ν και σε υδάτων. σημεία Π.χ. με γλυκά Κυπρινίδες, νερά Περκίδες («Παρόμοια με πρωτογενή» - Προέλευση από θαλάσσια ή δευτερογενή, ίδιο πρότυπο με πρωτογενή) Π.χ. Gasterosteidae. Δευτερογενή. Ευρύαλα. Ανθεκτικά σε αλμυρό νερό διασπορά και μέσω θαλάσσης Κατηγοριοποίηση αλλά περιορίζονται ειδών σε σχέση κανονικά με την στα σχέση εσωτερικά τους νερά. Ποικίλης έκτασης εξάπλωση, με τα προέλευση γλυκά νερά: από θαλάσσια. Π.χ. Ποταμοσαλιάρα, Πρωτεύοντα ψάρια Κυπρινοδοντίδες γλυκού νερού: (Aphanius Μόνο σε γλυκά spp.), νερά δεν κ.α. αντέχουν αλατόμητα. Τριτογενή (ή περιφερειακά). Ευρύαλα, «διάδρομα» ή προσφάτως Δευτερεύοντα ψάρια γλυκού νερού: Ευρύαλα είδη που ζουν κυρίως σε γλυκά ή προκύψαντα μεταβατικά νερά. από θαλάσσια είδη. Πρότυπα εξάπλωσης σαν τα θαλάσσια. Π.χ. χέλι, σολομίδες, γοβιοί. «Περιφερειακά» ψάρια γλυκού νερού: Είδη θαλάσσια προέλευσης, «διάδρομα» είδη μεταναστεύουν προς/από θάλασσα κ.α.

8 Ατμοσφαιρικά Κατακρημνίσματα Εξατµισοδιαπνοή Η εξατμισοδιαπνοή είναι η απελευθέρωση νερού υπο μορφή υδρατμών τόσο μέσω της εξάτμισης όσο και της διαπνοής των φυτών. Μπορούμε να σκεφτούμε την εξατμισοδιαπνοή ως το αντίστροφο της βροχής!

9 Αυτόχθονα Ψάρια των Γλυκών Νερών της Ελλάδας (Μια σύντομη επισκόπηση Κατάλογος Οικογενειών)

10 Φώτο: ιντερνέτ Family PETROMYZONTIDAE = 4 είδη Φώτο: Αρχείο ΕΛΚΕΘΕ (Κεφαλονιά)

11 Φώτο: ιντερνέτ

12 Φώτο: ιντερνέτ

13 Φώτο: ΕΛΚΕΘΕ Φώτο: ΕΛΚΕΘΕ

14 Family ACIPENSERIDAE = 4 είδη Φώτο: ιντερνέτ

15

16 Family ANGUILLIDAE = είδος

17

18 Family CLUPEIDAE = 1 είδος Φώτο: ιντερνέτ

19 Φώτο: ιντερνέτ Family CYPRINIDAE = 72 είδη Φώτο: ιντερνέτ

20 Φώτο: ιντερνέτ

21 Φώτο: ιντερνέτ

22

23 Β Ε Alburnoides thessalicus Alburnoides economoui Barbieri et al.. (2017). Alburnoides economoui, a new species of spirlin from Central Greece and redescription of Alburnoides thessalicus (Actinopterygii: Cyprinidae). Biologia, 72(9),

24 Family COBITIDAE = 11 είδη Cobitis vardarensis Φώτο: ιντερνέτ

25 Φώτο: ιντερνέτ

26 Family NEMACHEILIDAE = 4 είδη Φώτο: ιντερνέτ Φώτο: ιντερνέτ Φώτο: Kottelat & Freyhof 2007

27 Family SILURIDAE = 2 είδη Φώτο: ιντερνέτ

28 Family ΕSOCIDAE =1 είδος Φώτο: ιντερνέτ

29 Φώτο: ιντερνέτ

30 Family SALMONIDAE = 5 είδη

31 Φώτο: Δ. Σφάλτος

32 Family MUGILIDAE = 7 είδη Φώτο: Γ. Καπάκος Φώτο: ιντερνέτ Φώτο: Γ. Μίνος

33

34 Φώτο: ιντερνέτ Family ATHERINIDAE Φώτο: ιντερνέτ

35 Φώτο: Internet (από Κέρκυρα & Αλβανία) Family VALENCIIDAE = 2 είδη

36 Φώτο: J. Freyhof

37 Family CYPRINODONTIDAE

38 Family GASTEROSTEIDAE = 3 είδη Φώτο: ιντερνέτ

39

40

41 Family SYNGNATHIDAE = 1 ή περισσότερα είδη

42 Family MORONIDAE = 2 είδη Φώτο: ιντερνέτ

43 Φώτο: ιντερνέτ

44 Family PERCIDAE Φώτο: ιντερνέτ

45 Φώτο: ιντερνέτ

46 Φώτο: ιντερνέτ Φώτο: ιντερνέτ

47 Φώτο: Κottelat & Freyhof 2007 Φώτο: ιντερνέτ (Από Ελλάδα) Family BLENNIIDAE = 2 είδη

48 Φώτο: ιντερνέτ

49 Family GOBIIDAE = 8 είδη

50

51 Φώτο: ιντερνέτ Φώτο: Peter Sutton

52 Φώτο: ιντερνέτ Family PLEURONECTIDAE = 1 ή 2 είδη

53 Κατευθύνσεις Προστασίας

54 Πόσα απειλούμενα είδη;

55 Περιοχές υψηλού κινδύνου για την εξαφάνιση ενδημικών ειδών ψαριών European Environment Agency

56 Λεκάνες απορροής προτεραιότητας για προστασία Valencia robertae Pachychilon macedonicum Phoxinus strymonicus

57 Χωρίς Δεδομένα Ιχθ. Δεδομένα Δεδομένα: Έρευνα ΕΛΚΕΘΕ 278 υδάτινα σώματα έχουν ερευνηθεί (278/1011).

58 Πλούτο ειδών ανά υδάτινο σώμα: Σκουρόχρωμα = Πιο πλούσια σε είδη ψαριών Δεδομένα: Έρευνα ΕΛΚΕΘΕ

59 Εξαφανισμένα είδη; Πραγματικά άγνωστα!!! Φώτο: Κottelat & Freyhof 2007 Eνδημική Σαρδελομάνα της Βιστωνίδας Alosa vistonica (1990s) Pelasgus epiroticus; Φώτο: Κottelat & Freyhof 2007 Squalius moreoticus; Φώτο: Κottelat & Freyhof είδη οξύρρυγχων: Huso & Acipenser spp. ( s) Φώτο: Internet (Μαύρη Θάλασσα) Zingel balcanicus Φώτο: Κottelat & Freyhof 2007

60 Τα ψάρια ως «ανθρωπογενείς πίεση» Ξενικά Είδη (Alien, Non-native, Non-indigenous) Ξενικά Εισβλητικά Είδη / Χωροκατακτητικά Ξένα Είδη (Invasive Alien Species, βάσει ΕΚ1143/2014 ) Αλλότοπα Είδη (Translocated) Φώτο: Ενυδρείο Καστοριάς

61 Ευχαριστούμε για την προσοχή σας! Ευχαριστώ όλους του φωτογράφους και συνάδελφους επιστήμονες και φυσιοδίφες από τους όποιους δανείστηκα αρκετές φωτογραφίες τους μέσω ιντερνετ με σκοπό να εμπλουτίσω αυτή τη παρουσίαση για τους εκπαιδευτικούς σκοπούς αυτής της ενότητας. Αρκετές φωτογραφίες είναι από το βιβλίο: Handbook of European Freshwater Fishes, M. Kottelat & J. Freyhof, Ta σκίτσα ψαριών ανήκουν στην Ρ. Μπαρμπιέρι και είναι από το βιβλίο Freshwater fishes and lampreys of Greece, HCMR, Oποιες φωτό δεν είναι σημαδεμένες με κάποια πίστωση, έστω με την επισήμανση «ιντερνετ», είναι δικές μου. Για περισσότερες πληροφορίες γράψτε μου στο: