ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΒΑΔΙΣΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ Συντάκτης: Σοφία Ζυγά 1

2 Περιεχόμενα ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΒΑΔΙΣΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ... 3 Συντάκτης: Σοφία Ζυγά... 3 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ... 3 Βιβλιογραφία... 3 ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ... 4 Α. Νοσηλευτική Διάγνωση... 4 Ορισμός:... 4 Σχετιζόμενοι παράγοντες... 4 Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά... 4 Β. Επιθυμητές Εκβάσεις:... 5 Γ. Ενέργειες / Παρεμβάσεις ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αναγνώριση αιτιολογικών παραγόντων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αξιολόγηση του βαθμού διαταραχής της βάδισης ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή ασφαλούς και κατάλληλου επιπέδου ανεξαρτησίας κατά τη βάδιση ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή της ευεξίας (εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου)... 7 Βιβλιογραφία... 7 ΕΝΤΥΠΑ... 9 Α. Έντυπο επικεντρωμένης αξιολόγησης διαταραγμένης βάδισης που σχετίζεται με περιορισμό ανεξάρτητης μετακίνησης με τα πόδια στο χώρο... 9 Β. Έντυπο διατύπωσης νοσηλευτικής διάγνωσης Γ. Έντυπο καταγραφής επιθυμητών εκβάσεων

3 ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΒΑΔΙΣΗ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ Συντάκτης: Σοφία Ζυγά ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ Η βάδιση είναι το αποτέλεσμα της εξελικτικής πορείας του ανθρώπου και αποτελεί μία πολύπλοκη διαδικασία. Χαρακτηριστικό της είναι η ρυθμική αντίρροπη προς τα εμπρός και πίσω κίνηση των άκρων. Η βάδιση έχει ως σκοπό τη μετακίνηση του ατόμου με την όσο το δυνατό λιγότερο απαιτούμενη ενέργεια. Η κίνηση κάθε σκέλους διαιρείται σε δύο κύρια μέρη:( α) τη φάση στήριξης (όταν το ένα κάτω άκρο βρίσκεται σε επαφή με το έδαφος και (β) τη φάση της αιώρησης (όταν το άλλο κάτω άκρο αιωρείται). Βιβλιογραφία Gottschall JS, Okorokov DY, Okita N, Stern KA. Walking strategies during the transition between level and hill surfaces J Appl Biomech. 2011; 27(4): Pilutti LA, Hicks AL. Rehabilitation of ambulatory limitations. Phys Med Rehabil Clin N Am. 2013; 24(2): Polese JC, Ada L, Dean CM, Nascimento LR, Teixeira-Salmela LF. Treadmill training is effective for ambulatory adults with stroke: a systematic review. J Physiother. 2013; 59(2): Sheehan RC, Gottschall JS. Walking strategies change with distance from hill transition and scale with hill angle. J Appl Biomech. 2012; 28(6): Stern KA, Gottschall JS. Altering footwear type influences gait during level walking and downhill transitions. J Appl Biomech. 2012; 28(5): Yildiz M. The impact of slower walking speed on activities of daily living in patients with multiple sclerosis. J Clin Pract. 2012; 66(11):

4 ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Α. Νοσηλευτική Διάγνωση: Διαταραγμένη βάδιση που σχετίζεται με περιορισμό ανεξάρτητης μετακίνησης με τα πόδια στο χώρο Ορισμός: περιορισμός ανεξάρτητης μετακίνησης με τα πόδια στο χώρο. Σχετιζόμενοι παράγοντες Νευρομυϊκές διαταραχές Μειωμένη μυϊκή δύναμη Μυοσκελετικές διαταραχές Μειωμένη αντοχή, κακή φυσική κατάσταση, παρατεταμένη κατάκλιση Πόνος, δυσανεξία, φόβος πτώσης Διαταραχές όρασης, διαταραχές αντίληψης, γνωσιακές διαταραχές Παχυσαρκία Κατάθλιψη Περιορισμοί που σχετίζονται με το περιβάλλον όπως σκάλες, κεκλιμένο επίπεδο, στενότητα χώρου, ανώμαλες επιφάνειες, έλλειψη βοήθειας από άτομο ή συσκευή Έλλειμμα γνώσης. Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά Υποκειμενικά Ανικανότητα σκόπιμης βάδισης στο φυσικό περιβάλλον περιλαμβανομένης και της κινητικότητας στο κρεβάτι. Αντικειμενικά Περιορισμένο εύρος κίνησης Παρατηρούμενη ανικανότητα για βάδιση σε συγκεκριμένη απόσταση, άνοδο κλίμακας (σκάλας), βάδισμα στην ανωφέρεια ή κατωφέρεια, σε ανώμαλο έδαφος ή σε περιορισμένο χώρο. Προτεινόμενη ταξινόμηση ως προς το επίπεδο λειτουργικότητας 0- Πλήρως ανεξάρτητος 1- Απαιτείται χρήση συσκευής 2- Απαιτείται βοήθεια από άλλο πρόσωπο, εποπτεία και εκπαίδευση 3- Απαιτείται βοήθεια από άλλο πρόσωπο και εξοπλισμός ή συσκευή 4- Εξαρτημένος, δεν συμμετέχει σε δραστηριότητες. Πληθυσμοί υψηλού κινδύνου Μεγάλη ηλικία/υπερβολικό βάρος. 4

5 Αισθητικοκινητική απώλεια Σοβαρή αρθρίτιδα Σοβαρή μυϊκή αδυναμία. Β. Επιθυμητές Εκβάσεις: Βαθμολόγηση με 1: καθόλου, 2: σπάνια, 3: μερικές φορές, 4: συχνά, 5: συνεχώς, ΜΕ: μη εφαρμόσιμο) Αρχική βαθμολογία:... Τελική βαθμολογία:... Το άτομο: Δείκτες Ικανότητα μετακίνησης στο χώρο με ή χωρίς χρήση ανάλογων βοηθημάτων Εκφράζει λεκτικά την κατανόηση των αιτιολογικών παραγόντων και του σκοπού λήψης των θεραπευτικών παρεμβάσεων και φαρμάκων του. καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Το Κέντρο Υγείας θα: Δείκτες καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Παρέχει πληροφορίες στα άτομα της κοινότητας σχετικά με τις απαιτήσεις για τη βάδιση στο χώρο Ανιχνεύει και ανευρίσκει τρόπους ικανοποίησης των αναγκών για βάδιση στο χώρο Εκπαιδεύσει το άτομο και την οικογένεια του/ φροντιστή για 5

6 παρακολούθηση της προόδου των επιθυμητών εκβάσεων Εκπαιδεύσει το άτομο και την οικογένεια του/ φροντιστή για παρακολούθηση της λήψης φαρμάκων. Εκπαιδεύσει συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες (ηλικιωμένους) Γ. Ενέργειες / Παρεμβάσεις 1ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: παραγόντων Αναγνώριση αιτιολογικών Καταγραφή πιθανών διαγνώσεων/συνθηκών που μπορεί να οδηγούν σε δυσκολία βάδισης (π.χ. χρόνια/ οξεία νόσος, νεφρική νόσος, καρδιακή νόσος, πνευμονικές διαταραχές, νευρολογικά νοσήματα όπως ΑΕΕ, Ν. Parkinson, πολλαπλή σκλήρυνση ) και άλλων παραγόντων (πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, παθήσεις οστών, ρευματοειδής / ουρική αρθρίτιδα, τραύματα ή κατάγματα κάτω άκρου, ισχίου, σπονδυλικής στήλης), εκφυλιστικών νόσων, διαταραχών όρασης. Καθορισμός επιπτώσεων της ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο διαταραχής της βάδισης λόγω της επιβαρυμένης κατάστασής τους. Καταγραφή συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη βάδιση (πόνος κάτω άκρου, ακαμψία του κάτω άκρου, αδυναμία, χωλότητα, ασυμμετρία βαδίσματος). 2ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: διαταραχής της βάδισης Αξιολόγηση του βαθμού Αξιολόγηση του βαθμού διαταραχής τη βάδισης με βάση την προτεινόμενη ταξινόμηση από 0-4. Αξιολόγηση αν η διαταραχή είναι προσωρινή, μόνιμη ή προοδευτική. Συνεργασία την εκτέλεση εργαστηριακών δοκιμασιών (αντοχή, χρονομέτρηση βάδισης για την κάλυψη συγκεκριμένης απόστασης, μέτρηση μυϊκής ισχύος) ώστε να επιτευχθεί η διαφορική διάγνωση και εφαρμοσθεί η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση. Καταγραφή των αντιδράσεων του ατόμου / σημαντικών άλλων απέναντι στο πρόβλημα της κινητικότητας. 6

7 3ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή ασφαλούς και κατάλληλου επιπέδου ανεξαρτησίας κατά τη βάδιση Συνεργασία για την θεραπεία της υποκείμενης νόσου που προκαλεί διαταραχή της βάδισης. Διεπιστημονική συνεργασία με φυσιοθεραπευτές, φυσιάτρους, εργοθεραπευτές ώστε να καταρτισθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα κινητικότητας / βάδισης και παροχή κατάλληλων συσκευών (τετράποδο μπαστούνι, τοποθέτηση παπουτσιών, στηρίγματα ποδιών, περιπατούρα ορθοστατική). Επίδειξη των βοηθητικών συσκευών και βοήθεια του ατόμου να εξοικειωθεί με αυτές (μπαστούνι, μπότα περπατήματος, πρόσθετα μέλη, δεκανίκια). Ενεργητικές και παθητικές ασκήσεις ανάλογα με τις δυνατότητες του ατόμου για την αύξηση της αντοχής και της μυϊκής ισχύος. Παροχή επαρκούς χρόνου για την εκτέλεση κινήσεων ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης πόνου ή πτώσης. Λήψη προληπτικών μέτρων εμφάνισης κατακλίσεων και πτώσεων. 4ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: (εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου) Προαγωγή της ευεξίας Ενθάρρυνση του ατόμου / σημαντικών άλλων σχετικά με την απόκτηση και συντήρηση βοηθητικών συσκευών καθώς και την τροποποίηση του περιβάλλοντος ώστε να προαχθεί η κινητικότητα. Ενθάρρυνση του ατόμου / σημαντικών άλλων σχετικά με τη συμμετοχή στη φροντίδα σχετικά με τους διαθέσιμους τρόπους διαχείρισης του ελλείμματος. Εκπαίδευση του ατόμου / σημαντικών άλλων σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας (χειρολαβές, άνεση χώρου, επαρκής φωτισμός) για τη μείωση του κινδύνου των πτώσεων. Βιβλιογραφία Ackley B.J, & Ladwig G.B. (2008). Nursing diagnosis handbook: An evidence-based guide to planning care (8 th ed.). St. Louis: Mosby Elsevier. Carpenito-Moyet L.J.(2006). Nursing diagnosis. Application to clinical practice. (11th ed.) Lippincott Williams and Wilkins. Denges ME, Moorhouse MF, Murr A. Oδηγός ανάπτυξης σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας.1η ελληνική έκδοση, Εκδ. Πασχαλίδης,2009, Αθήνα. Galanes S, Gulanick M. Nursing Diagnosis Care Plans (4th ed.)mosby Elsevier Inc. Gordon M.(2010). Manual of Nursing Diagnosis. (12th ed.) Jones and Bartlett publishers. 7

8 El Dorado County Health Department: Public health-community nursing (2008). Lundy KS, Janes S, Hartman S. (2009). Opening the door to health care in the community. In Lundy KS, Janes S, eds. Community Health Nursing: Caring for the Public's Health. 2nd ed. Sudbury, MA: Jones and Bartlett. Marjory G. (2009). Eγχειρίδιο Νοσηλευτικής Διαγνωστικής. 11η έκδοση, Εκδ. ΒΗΤΑ, Αθήνα. Meadows P. (2009). Community Ηealth Νursing. Am J Nurs. 109 (Suppl 1):19. Nanda- International Nursing Diagnoses- Definitions and Classification (4th ed.).guide to Nursing Diagnosis. Mosby Elsevier Inc. Potter PA, & Perry AG.(2009). Fundamentals of nursing (7th ed). St. Louis: Mosby Elsevier. Stanhope M, Lancaster J.(2008). Public Health Nursing: Population-Centered Health Care in the Community. (7th ed). St. Louis, MO: Mosby Εlsevier. University of Iowa. (2000). Nursing outcomes classification (NOC), available in:http://www.nursing.uiowa.edu/excellence/nursing_knowledge/clinical_effectivenes s/noc.htm. University of Iowa. (2008). Nursing Interventions Classification (NIC), available in:http://www.nursing.uiowa.edu/excellence/nursing_knowledge/clinical effectiveness/nic.htm. Πατηράκη Κουρμπάνη Ε. (2009). Οδηγός Ανάπτυξης Σχεδίου Νοσηλευτικής Φροντίδας Διαγνώσεις, Παρεμβάσεις και Αιτιολογήσεις, 11 η Αγγλική Έκδοση 1 η Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης. Επιμέλεια του: Doenges M. E., Moorhouse M. F., Murr A. (2008). Nurse s pocket guide diagnoses, prioritized interventions and rationales, (11 th ed), F. A. Davis Company, Philadelphia. 8

9 ΕΝΤΥΠΑ Α. Έντυπο επικεντρωμένης αξιολόγησης διαταραγμένης βάδισης που σχετίζεται με περιορισμό ανεξάρτητης μετακίνησης με τα πόδια στο χώρο Διατήρηση υγρών Περιοχή: Δραστηριότητα / ανάπαυση: Κατηγοριοποίηση από σοβαρό κίνδυνο έως καθόλου κίνδυνο: Φροντίδα: Πηγή δεδομένων: Εκτίμηση αποτελέσματος: διατήρηση σε.. αύξηση σε.. Δραστηριότητα/ άσκηση Δείκτες Σοβαρό κίνδυνο Διακυβεύεται αισθητά Σε μέτριο κίνδυνο Σε ήπιο κίνδυνο Σε καθόλου κίνδυνο Δεν έχει εφαρμογή Κινητικότητα Αντίληψη Αντοχή Μυϊκή ισχύς Φυσική κατάσταση Ισορροπία Πόνος Κατάσταση όρασης Διατήρηση / μείωση σωματικού βάρους Γνωσιακή κατάσταση 9

10 Β. Έντυπο διατύπωσης νοσηλευτικής διάγνωσης Ετοιμότητα για βελτίωση του επιπέδου βάδισης: Λήψη μέτρων για αποφυγή επιδείνωσης των διαταραχών της βάδισης. Λήψη μέτρων για πρόληψη παρενεργειών από φαρμακευτική αγωγή. Λήψη μέτρων σε περιπτώσεις μεγάλων αλλαγών που σχετίζονται με τη βάδιση. 10

11 Γ. Έντυπο καταγραφής επιθυμητών εκβάσεων Συμπεριφορά προς ανοσοποίηση Προηγούμενη Βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:... Το άτομο / Ο γονέας θα : Δείκτες καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Αναγνωρίζει τον κίνδυνο διαταραγμένης βάδισης. Περιγράφει τους κινδύνους που σχετίζονται με την διαταραγμένη βάδιση. Περιγράφει μέτρα ανακούφισης λόγω της διαταραγμένης βάδισης. Το Κέντρο Υγείας θα: Δείκτες ΜΕ Παρέχει πληροφορίες στα άτομα της κοινότητας σχετικά με αλλαγές το επίπεδο λειτουργικότητας. Ανιχνεύει τις ομάδες υψηλού κινδύνου και ανευρίσκει τρόπους ικανοποίησης των αναγκών τους. Αναπτύσσει σχέδιο παρακολούθησης, τροποποιεί το σχέδιο φροντίδας και πραγματοποιεί ειδικές παραπομπές, πόρους για συγκεκριμένες ανάγκες εξοπλισμού, ανευρίσκει υπεύθυνα άτομα που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες. Τελική βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:... 11