ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΟΥΡΩΝ (ΟΞΕΙΑ/ΧΡΟΝΙΑ) Συντάκτης: Σοφία Ζυγά

Transcript

1 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΟΥΡΩΝ (ΟΞΕΙΑ/ΧΡΟΝΙΑ) Συντάκτης: Σοφία Ζυγά 1

2 Περιεχόμενα ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΟΥΡΩΝ (ΟΞΕΙΑ/ΧΡΟΝΙΑ)... 3 Συντάκτης: Σοφία Ζυγά... 3 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ... 3 Α. Εισαγωγή... 3 Β. Αίτια... 3 Βιβλιογραφία... 4 ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ... 5 Α. Νοσηλευτική Διάγνωση: Κατακράτηση ούρων (οξεία/χρόνια)... 5 Ορισμός:... 5 Σχετιζόμενοι παράγοντες... 5 Προσδιοριστικά χαρακτηριστικά... 5 Β. Επιθυμητές Εκβάσεις:... 6 Γ. Ενέργειες / Παρεμβάσεις... 8 Γ1. Οξεία ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αναγνώριση αιτιολογικών παραγόντων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αξιολόγηση του βαθμού της κατακράτησης ούρων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Διόρθωση / πρόληψη της κατακράτησης των ούρων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή της ευεξίας (εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου) Γ2. Χρόνια ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αναγνώριση αιτιολογικών παραγόντων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αξιολόγηση του βαθμού της κατακράτησης ούρων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Διόρθωση / πρόληψη της κατακράτησης των ούρων ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή της ευεξίας (εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου) Βιβλιογραφία

3 ΕΝΤΥΠΑ Α. Έντυπο επικεντρωμένης αξιολόγησης κατακράτησης ούρων Β. Έντυπο διατύπωσης νοσηλευτικής διάγνωσης Γ. Έντυπο καταγραφής επιθυμητών εκβάσεων ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΟΥΡΩΝ (ΟΞΕΙΑ/ΧΡΟΝΙΑ) Συντάκτης: Σοφία Ζυγά ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ Α. Εισαγωγή Ούρηση είναι η διαδικασία κένωσης της ουροδόχου κύστης όταν αυτή πληρωθεί. Η κύστη πληρώνεται βαθμιαία ώσπου η τάση των τοιχωμάτων της να γίνει μεγαλύτερη από την ουδό. Τότε εκλύεται το «αντανακλαστικό της ούρησης» το οποίο προκαλεί ούρηση ή, αν αυτό δεν συμβεί, προκαλεί συνειδητή επιθυμία για ούρηση. Όταν το αντανακλαστικό της ούρησης γίνει αρκετά ισχυρό και η πίεση των ούρων στην κύστη αυξηθεί τόσο ώστε να ανοίξει ο αυχένας της κύστης, παρά τη συστολή του έσω σφιγκτήρα μυός, τότε η τάση του αυχένα τη κύστης προκαλεί ένα ακόμα αντανακλαστικό. Αυτό το αντανακλαστικό περνά στη ιερή μοίρα του νωτιαίου μυελού και γυρίζει στον έξω σφιγκτήρα ο οποίος αναστέλλεται. Έτσι προκαλείται ούρηση. Αν τα εκούσια ερεθίσματα του εγκεφάλου είναι ισχυρότερα από τη συστολή αυτή τότε δεν προκαλείται ούρηση ώσπου η κύστη να πληρωθεί περισσότερο και το αντανακλαστικό της να γίνει ακόμα πιο ισχυρό. Το αντανακλαστικό της ούρησης είναι αυτόματο νωτιαίο αντανακλαστικό αλλά μπορεί να εκλυθεί ή να ανασταλεί από εγκεφαλικά κέντρα όπως: α) οδωτικά και ανασταλτικά κέντρα του εγκεφαλικού στελέχους και β) κέντρα του εγκεφαλικού φλοιού, κυρίως ανασταλτικά. Β. Αίτια Η κατακράτηση ούρων μπορεί να είναι οξεία, χρόνια ή οξεία επί χρόνιας. Είναι συνήθως αποτέλεσμα ανατομικής απόφραξης όπως υπερπλασία προστάτη, Ca προστάτη ή ενδοουρηθρικής έγχυσης διογκωτικών παραγόντων για τη θεραπεία ανεπάρκειας του σφιγκτήρα, ή ψυχογενών αιτιών.ο συνηθέστερος μηχανισμός της κατακράτησης των ούρων είναι η αυξημένη αντίσταση στην αποβολή των ούρων. Η αυξημένη αντίσταση μπορεί να οδηγήσει σε διαστολή ή υπερτροφία της κύστης. Η παρατεταμένη πίεση που ασκείται μέσα στην κύστη οδηγεί σε δυσλειτουργία της 3

4 κύστης και μπορεί να εκδηλωθεί με αστάθεια του εξωστήρα μυός και διαταραχή της συλλογής ούρων στην κύστη. Μια τέτοια δυσλειτουργική κύστη μπορεί αιφνιδίως να οδηγήσει σε οξεία κατακράτηση ούρων ενώ η προοδευτική διάταση της κύστης να οδηγήσει σε χρόνια κατακράτηση. Οι ακριβείς μηχανισμοί της κατακράτησης δεν είναι ακόμα γνωστοί. Κατά τη χρόνια κατακράτηση η πίεση μέσα την κύστη μπορεί να φτάσει πάνω από 30cm Η2Ο. Η κύστη γίνεται ευαίσθητη, με χαμηλή συσταλτικότητα με αποτέλεσμα την ακράτεια υπερχείλισης ή τη νυχτερινή ενούρηση. Η συνεχής αύξηση της πίεσης μέσα στη κύστη οδηγεί σε λειτουργική ανεπάρκεια αυτής, κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση, μετατόπιση της αυξημένης πίεσης στους ουρητήρες, υδρονέφρωση και τελικά απώλεια του νεφρού. Βιβλιογραφία Chapple CR, Drake MJ, Van Kerrebroeck P, Cardozo L, Drogendijk T, Klaver M, Van Charldorp K, Hakimi Z, Compion G. Total urgency and frequency score as a measure of urgency and frequency in overactive bladder and storage lower urinary tract symptoms. BJU Int. 2014; 113(5): Darrah DM, Griebling TL, Silverstein JH. Postoperative urinary retention. Anesthesiol Clin ; 27(3): Gyton, Φυσιολογία του ανθρώπου. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας. Keay SK, Birder LA, Chai TC. Evidence for bladder urothelial pathophysiology in functional bladder disorders. Biomed Res Int. 2014; Lepor L. Managing and preventing acute urinary retention. Rev Urol. 2005; 7(Suppl 8): S26 S33. Mitchell JP. Management of chronic urinary retention. Br Med J (Clin Res Ed) 1984; 289: Muhammed A, Abubakar A. Pathophysiology and management of urinary retention in men. Archives of International Surgery. 2012; 2(2): O'Reilly PH, Brooman PJ, Farah NB, Mason GC. High pressure chronic retention. Incidence, aetiology and sinister implications. Br J Urol.1986; 58(6):

5 ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Α. Νοσηλευτική Διάγνωση: Κατακράτηση ούρων (οξεία/χρόνια) Ορισμός: Η ατελής κένωση της ουροδόχου κύστης Σχετιζόμενοι παράγοντες Αυξημένη πίεση στην ουρήθρα που προκαλείται από νόσο, τραυματισμό ή οίδημα Αναστολή του αντανακλαστικού τόξου Αποφρακτική ουροπάθεια (καλοήθης υπερτροφία προστάτη) Γενική ή τοπική αναισθησία Πόνος ή φόβος για πόνο Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος Φάρμακα που προκαλούν επίσχεση ούρων (οπιοειδή, αντιισταμινικά, ατροπίνη, ψυχοτρόπα) Προσδιοριστικά χαρακτηριστικά Υποκειμενικά Αίσθηση πλήρωσης της κύστης Δυσουρία Απώλεια ούρων Αντικειμενικά Μείωση ή απουσία αποβαλλόμενων ούρων για 2 συνεχόμενες ώρες Συχνή αποβολή μικρών ποσοτήτων ούρων Ακράτεια ούρων λόγω υπερπλήρωσης Διάταση ουροδόχου κύστης Κοιλιακή δυσφορία Υπολειπόμενος όγκος ούρων (> 150 ml) Πληθυσμοί υψηλού κινδύνου Ασθενείς με: Αναστολή του αντανακλαστικού τόξου Ανθεκτικό σφιγκτήρα κύστης 5

6 Β. Επιθυμητές Εκβάσεις: Βαθμολόγηση με 1: καθόλου, 2: σπάνια, 3: μερικές φορές, 4: συχνά, 5: συνεχώς, ΜΕ: μη εφαρμόσιμο) Αρχική βαθμολογία:... Τελική βαθμολογία:... Το άτομο: Δείκτες καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Ο ασθενής δεν εμφανίζει κατακράτηση ούρων όπως αυτό φαίνεται από: την ούρηση σε φυσιολογικά διαστήματα- μείωση των επεισοδίων ακράτειας το γεγονός ότι δεν παραπονείται για αίσθημα δυσφορίας υπερηβικά την απουσία διατεταμένης κύστης το ισοζύγιο προσλαμβανομένωναποβαλλομένων 6

7 Εκφράζει λεκτικά ότι κατανοεί την κατάσταση, τους αιτιολογικούς παράγοντες και τις κατάλληλες παρεμβάσεις για την κατάσταση του ασθενούς Παρουσιάζει συμπεριφορές ελέγχου/ διόρθωσης του προβλήματος Εκκενώνει την κύστη με κατάλληλες ποσότητες και με υπολειπόμενο όγκο ούρων έως 50ml Το Κέντρο Υγείας θα: Δείκτες καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Εφαρμόσει εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τον ασθενή και την οικογένειά του σχετικά με : θεραπεία συμπεριφοράς 7

8 εκκένωση της κύστης σε προγραμματισμένα χρονικά διαστήματα καταγραφή σε ημερολόγιο του αριθμού των κενώσεων και τυχόν επεισοδίων επίσχεσης των ούρων Εφαρμόσει συχνές κατ οίκον επισκέψεις για έλεγχο της υπάρχουσας κατάστασης Παρέχει πληροφορίες στον ασθενή και την οικογένειά του ως προς την ανάγκη τήρησης της φαρμακευτικής αγωγής Αξιολογήσει τις ενδείξεις αδυναμίας του ασθενή να ακολουθήσει την αγωγή Ενθαρρύνει τον ασθενή ώστε να αυξηθεί η αυτοαποτελεσματικότητά του και η αυτοπεποίθησή του. Γ. Ενέργειες / Παρεμβάσεις Γ1. Οξεία 1ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: παραγόντων Αναγνώριση αιτιολογικών 8

9 Καταγραφή καταστάσεων που μπορεί να οδηγούν σε κατακράτηση ούρων (νευρολογικές διαταραχές, ουρολοιμώξεις, υπερτροφία προστάτη, λίθοι ή όγκοι κύστεως και προστάτη). Αξιολόγηση των αναφορών του ασθενούς σχετικά με την δυσκολία αποβολής των ούρων και τον πόνο κατά την ούρηση. Ανασκόπηση των φαρμακευτικών σκευασμάτων και υποκατάστατων (οπιοειδή, αντιισταμινικά, ατροπίνη, ψυχοτρόπα, α- και β- αναστολείς, αντιχολινεργικά) που προκαλούν κατακράτηση των ούρων. Αξιολόγηση της γενικής ούρων (παρουσία ερυθρών / λευκών αιμοσφαιρίων, βακτηρίων, γλυκόζης, νιτρικών αλάτων) και της καλλιέργειας ούρων. Αξιολόγηση για συνοδό stress που επιδεινώνει την κατακράτηση ούρων. 2ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αξιολόγηση του βαθμού της κατακράτησης ούρων Αξιολόγηση του αισθήματος δυσφορίας και πλήρωσης της κύστης. Καταγραφή της ποσότητας προσλαμβανόμενων και αποβαλλόμενων ούρων. Ψηλάφηση της κύστης και του ύψους αυτής. Προετοιμασία του ασθενή για ουροδυναμικό έλεγχο (κυστεομανομετρία για την μέτρηση της πίεσης μέσα στην κύστη, του όγκου των ούρων που κατακρατείται). 3ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Διόρθωση / πρόληψη της κατακράτησης των ούρων Χορήγηση φαρμάκων κατάλληλων για την αντιμετώπιση του πόνου ή την θεραπεία της αιτίας. Εφαρμογή μέτρων χαλάρωσης κατά την προσπάθεια της ούρησης (απομόνωση, ησυχία). Παροχή καθίσματος τουαλέτας / σκωραμίδας ή βοήθεια του ατόμου να σταθεί όρθιο ώστε να εξασφαλισθεί η λειτουργική θέση της κύστης. Εφαρμογή μέτρων όπως π.χ. πάγος στην εσωτερική πλευρά των μηρών, ήχος τρεχούμενου νερού ή ζεστό νερό στο περίνεο ώστε να διεγερθεί το αντανακλαστικό τόξο. 9

10 Τοποθέτηση ουροκαθετήρα για την παροχέτευση των ούρων και την ανακούφιση από τη δυσφορία. Απομάκρυνση του αιτίου (π.χ. ενσφήνωση εντέρου) που προκαλεί την απόφραξη ή προετοιμασία για χειρουργική επέμβαση (π.χ. προστατεκτομή). 4ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή της ευεξίας (εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου) Ενθάρρυνση του ασθενούς για έγκαιρη αναφορά των προβλημάτων. Επισήμανση της σημασίας της επαρκούς πρόσληψης υγρών. Γ2. Χρόνια 1 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αναγνώριση αιτιολογικών παραγόντων Λήψη λεπτομερούς ιστορικού για τη διάγνωση ασθενειών όπως νευρολογικές διαταραχές, τραυματισμοί του ουρογεννητικού σωλήνα, βλάβες του κατωτέρου κινητικού νευρώνα που μπορεί να προκαλέσουν χρόνια διάταση ή δυσλειτουργία του εξωστήρα μυός. Έλεγχος για τυχόν απουσία κινητικών ή αισθητηριακών ερεθισμάτων (σακχαρώδης διαβήτης, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο). Έλεγχος για τυχόν φαρμακευτικές επιδράσεις. 2 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Αξιολόγηση του βαθμού της κατακράτησης ούρων Αξιολόγηση του αισθήματος δυσφορίας και πλήρωσης της κύστης. Καταγραφή της ποσότητας προσλαμβανόμενων και αποβαλλόμενων ούρων καθώς και της δύναμης της ροής των ούρων. Ψηλάφηση της κύστης και του ύψους αυτής Προετοιμασία του ασθενή για ουροδυναμικό έλεγχο (κυστεομετρομετρία για την μέτρηση της πίεσης μέσα στην κύστη, του όγκου των ούρων που κατακρατείται, υπερηχογράφημα κύστης για τη μέτρηση του όγκου των υπολειπόμενων ούρων. 10

11 3 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Διόρθωση / πρόληψη της κατακράτησης των ούρων Ενθάρρυνση του ασθενούς να ουρεί ή να αυτοκαθετηριάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα για την πρόληψη της παλινδρόμησης των ούρων. Όταν υπάρχει μόνιμος ουροκαθετήρας, εξασφάλιση της βατότητάς του (έκπλυση κύστης, απουσία κάμψης, ουροσυλλέκτης κάτω από το επίπεδο της κύστης). Ενθάρρυνση του ασθενούς να εκτελεί χειρισμό Valsalva κατά την ούρηση, εκτός αν αντενδείκνυται. Ενθάρρυνση του ασθενούς για επαρκή πρόσληψη υγρών ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος λοιμώξεων και σχηματισμού λίθων. Χειρισμός Crede (πίεση πάνω από την κύστη με κατεύθυνση προς τα κάτω) για την εκκένωση της κύστης. Παραπομπή για διενέργεια νέων θεραπειών όπως συσκευή ηλεκτρικής διέγερσης η οποία εμφυτεύεται στο ιερό οστό ή στην πύελο για μακροχρόνια αποκατάσταση της κατακράτησης. 4 ης ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ: Προαγωγή της ευεξίας (εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου) Επισήμανση της σημασίας της επαρκούς πρόσληψης υγρών. Εκπαίδευση του ασθενούς ή σημαντικών άλλων ως προς τις τεχνικές ασηψίας κατά τον αυτοκαθετηριασμό. Ενθάρρυνση του ασθενούς να ουρεί ή να αυτοκαθετηριάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Βιβλιογραφία Beuerle JR, Barrueto F. Neurogenic bladder and chronic urinary retention associated with MDMA abuse. J Med Toxicol. 2008; 4(2):

12 Carpenito Moyet CJ. (2006). Handbook of Nursing Diagnosis (11th ed.). Lippincott Williams and Wilkins. Chartier-Kastler E, Denys P. Intermittent catheterization with hydrophilic catheters as a treatment of chronic neurogenic urinary retention. Neurourol Urodyn. 2011; 30 (1): Dοenges ME, Moorhouse MF, Murr A. (2009). Oδηγός ανάπτυξης σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας.1η ελληνική έκδοση, Αθήνα: Εκδόσεις Πασχαλίδης. Galanes S, Gulanick M. (2002). Nursing Diagnosis Care Plans (5th ed.) Mosby Elsevier Inc. Hernández Hernández D, Tesouro RB, Castro-Diaz D. Urinary retention. Urologia. 2013; 80(4): Marjory G. (2009). Eγχειρίδιο Νοσηλευτικής Διαγνωστικής. 11η έκδοση. Επιμ. Ασπασία Βασιλειάδου Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ. Mody L, Juthani-Mehta M. Urinary tract infections in older women: a clinical review. JAMA. 2014; 311(8): Nanda- International Nursing Diagnoses- Definitions and Classification (4th ed.). Guide to Nursing Diagnosis. Mosby Elsevier Inc. Negro CL, Muir GH.Chronic urinary retention in men: how we define it, and how does it affect treatment outcome. BJU Int ; 110(11): Osborn, Wraa, Watson. (2012). Παθολογική- Χειρουργική Νοσηλευτική. τ.1, Aθήνα: Εκδόσεις Πασχαλίδης. Ostaszkiewicz J, O Connell B, Ski C. A guideline for the nursing assessment and management of urinary retention in elderly hospitalised patients. Australian and New Zealand Continence Journal. 2008;14 (3): Ulrich SP, Canale SW, Wendell SA. (1994). Medical- Surgical Nursing Care Planning Guides. 3 rd ed. Philadelphia, W.B. Saunders Company. ΕΝΤΥΠΑ Α. Έντυπο επικεντρωμένης αξιολόγησης κατακράτησης ούρων Συγκράτηση ούρων Περιοχή: 12

13 Απέκκριση : Κατηγοριοποίηση από σοβαρό κίνδυνο έως καθόλου κίνδυνο: Φροντίδα: Πηγή δεδομένων: Εκτίμηση αποτελέσματος: διατήρηση σε.. αύξηση σε Συγκράτηση ούρων Δείκτες Σοβαρό κίνδυνο Διακυβεύεται αισθητά Σε μέτριο κίνδυνο Σε ήπιο κίνδυνο Σε καθόλου κίνδυνο Δεν έχει εφαρμογή Συχνότητα ουρήσεων Κινητικότητα Αντίληψη Ποσότητα ούρων Συνεργασία Πρόγραμμα ούρησης Τεχνικές συμπεριφοράς Β. Έντυπο διατύπωσης νοσηλευτικής διάγνωσης Ετοιμότητα για βελτίωση επιπέδου όγκου υγρών: Λήψη μέτρων για αποφυγή κατακράτησης των ούρων. Λήψη μέτρων για πρόληψη παρενεργειών από φαρμακευτική αγωγή. 13

14 Γ. Έντυπο καταγραφής επιθυμητών εκβάσεων Συμπεριφορά προς συγκράτηση ούρων Προηγούμενη Βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:... Το άτομο / Ο γονέας: Δείκτες καθόλου 1 σπάνια 2 μερικές φορές 3 συχνά 4 συνεχώς 5 μη εφαρμόσιμο ΜΕ Αναγνωρίζει τον κίνδυνο κατακράτησης ούρων. Περιγράφει τους κινδύνους που σχετίζονται με την κατακράτηση των ούρων. Περιγράφει μέτρα ανακούφισης από τη επίσχεση. 14

15 Το Κέντρο Υγείας θα: Δείκτες ΜΕ Παρέχει πληροφορίες στα άτομα της κοινότητας σχετικά με την κατακράτηση ούρων. Ανιχνεύει τις ομάδες υψηλού κινδύνου και ανευρίσκει τρόπους ικανοποίησης των αναγκών τους. Αναπτύσσει σχέδιο παρακολούθησης σε περίπτωση χρόνιας κατακράτησης ούρων. Τελική βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:... 15