ΤΑ ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Η ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ

Transcript

1 ` ΠΑΠΑΡΙΣΒΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΛΕΝΗ ΑΜ: ΣΚΟΡΔΥΛΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΜ:13855 ΤΑ ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Η ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ THE TANGIBLE ASSETS OF HEALTH UNITS. THE FINANCIAL ANALYSIS FOR THE EVI ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΡΟΔΟΣΘΕΝΟΥΣ ΜΑΡΙΑ ΑΘΗΝΑ

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΛΑΔΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 1.1: ΚΛΑΔΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 1.2: ΔΙΑΦΟΡΕΣ Ε.Γ.Λ.Σ ΜΕ Κ.Λ.Σ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΔΛΠ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ 2.2 ΕΝΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΛΠ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ, ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΚΑΙ Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΝ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ Ο ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΛΠ-ΔΛΠ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. 3.1 ΣΥΝΤΑΣΣΟΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΕΙ ΔΕΙΚΤΩΝ EUROMEDICA Α.Ε ΙΑΣΩ Α.Ε ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ Ε.Α.Ε ΜΗΤΕΡΑ ΜΑΙΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Α.Ε ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ «ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ» 2

3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1: ΚΛΑΔΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2: ΔΙΑΦΟΡΕΣ Ε.Γ.Λ.Σ. ΜΕ Κ.Λ.Σ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΙΣΧΥ 3

4 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.1.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (EUROMEDICA) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.2: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (EUROMEDICA) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.3.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (ΙΑΣΩ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.4.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (ΙΑΣΩ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.5.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (ΙΑΤΡΙΚΟ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.6.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (ΙΑΤΡΙΚΟ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.7.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (ΜΗΤΕΡΑ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.8.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (ΜΗΤΕΡΑ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.9.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.10.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.11.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΠΑΓΙΩΝ (ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.12.: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ) 4

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κατά το πρώτο μέρος της εργασίας γίνεται παρουσίαση του κλαδικού λογιστικού σχεδίου των μονάδων υγείας, η χρησιμότητα του καθώς και οι διαφορές του με το Ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο. Έπειτα γίνεται αναφορά στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα με ιδιαίτερο προσανατολισμό σε αυτά που βρίσκονται σε ισχύ και κυρίως στο Δ.Λ.Π 16. Επίσης εκτενής είναι η αναφορά σε ό,τι σχετίζεται με την αποτίμηση, κυρίως των ενσώματων παγίων, καθώς και κάποιους ορισμούς. Μετά από αυτές τις αναφορές ακολουθεί η σύγκριση των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων με τα Διεθνή Λ.Π και αναλύονται οι διαφορές τους ως προς την δημιουργία κι επεξεργασία λογιστικών ενεργειών. Στο τελευταίο μέρος της εργασίας παρουσιάζονται, σε μορφή διαγράμματος, συγκεκριμένοι αριθμοδείκτες για ορισμένες μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας. Τα ποσά έχουν προέλθει από τις οικονομικές καταστάσεις κάθε εταιρείας οι οποίες παραθέτονται στα παραρτήματα. Γίνονται οι ανάλογοι σχολιασμοί ώστε να γίνει πιο κατανοητό τι δείχνει το κάθε διάγραμμα. 5

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης είναι σημαντική. Ειδικότερα η αναβάθμιση ποιοτικά αλλά και ποσοτικά των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Η εξέλιξη της κοινωνίας μας αλλά και οι γρήγοροι ρυθμοί απαιτούν την αναβάθμιση του δημόσιου τομέα. Ο πολίτης επιθυμεί ένα κράτος το οποίο να του παρέχει βοήθεια και όχι να του δημιουργεί προβλήματα. Στο πλαίσιο του σκεπτικού αυτού θεσμοθετήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχου (ΕΛΤΕ), σκοπός της οποίας είναι η καθιέρωση συγκεκριμένων διαδικασιών προς την κατεύθυνση της μεγιστοποίησης του κοινωνικού οφέλους. Το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στην λειτουργία των οικονομικών μονάδων του δημόσιου τομέα πρέπει να στηρίζεται σε διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν διαφάνεια και την ορθολογικότητα οποιονδήποτε πράξεων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Το όφελος του κοινωνικού συνόλου, προέρχεται και κατά ένα μέρος στις μονάδες υγείας από την ορθή και σωστή οικονομική τους διαχείριση, η οποία μπορεί να αποφέρει πολλά ποιοτικά και οικονομικά οφέλη στον πολίτη-ασθενή, ο οποίος επωφελείται των παροχών τους. Ένα εργαλείο το οποίο μπορεί να οδηγήσει προς αυτή την κατεύθυνση είναι και η αποτίμηση, η οποία είναι ο προσδιορισμός της αξίας των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων του επιχειρηματία με την ίδια νομισματική μονάδα (ευρώ). Η αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΒΣ, πρέπει να γίνει μέσα στη προθεσμία σύνταξης του Ισολογισμού. Σύμφωνα με τον Κ.Β.Σ. τα ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία αποτιμώνται στην αξία της τιμής κτήσης ή του κόστους ιδιοκατασκευής τους. Η αξία αυτή προσαυξάνεται με τις αποσβέσεις που διενεργούνται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Από το 2006 στην Ελλάδα όσες επιχειρήσεις είναι εισηγημένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών υποχρεωτικά τηρούν βιβλία σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (Δ.Λ.Π.). Τα Δ.Λ.Π. είναι λογιστικές πρακτικές υπό την μορφή νόμων με τους οποίους καλούνται να εναρμονιστούν υποχρεωτικά οι ελληνικές επιχειρήσεις, μετά από κοινοτική οδηγία. Έτσι και η αποτίμηση των ενσώματων πάγιων περιουσιακών στοιχείων γίνεται σύμφωνα με το ΔΛΠ 16. Ο σκοπός του Προτύπου αυτού, είναι η προδιαγραφή του λογιστικού χειρισμού για τα ενσώματα πάγια με 6

7 τελικό σκοπό οι χρήστες των οικονομικών στοιχείων να μπορούν να δουν πληροφορίες σχετικές με την επένδυση και την πορεία στην συγκεκριμένη περίπτωση των μονάδων Υγείας, σε ενσώματα πάγια και μεταβολές των επενδύσεων. 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΛΑΔΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ 1.1 ΚΛΑΔΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ Ένα από τα πρώτα μέτρα που υιοθετήθηκαν για την προώθηση του έργου της μεγιστοποίησης του κοινωνικού οφέλους είναι η εισαγωγή και θέσπιση του διπλογραφικού συστήματος και της λογιστικής τυποποίησης στις οικονομικές μονάδες του δημόσιου τομέα (Π.Δ. 205/98) και μεταξύ αυτών και στα δημόσια νοσοκομεία αλλά και ευρύτερα σε όλους τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας. Οι δημόσιες μονάδες υγείας είναι μια επιχείρηση με σκοπό την παραγωγή Υπηρεσιών Υγείας, για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών. Άρα καλείται να προσφέρει κοινωνικό έργο. Ταυτόχρονα όμως είναι και ένας οικονομικός οργανισμός με παραγωγική δραστηριότητα (Αληφαντής Γ., 2008). Καθίσταται φανερό ότι για την ορθή παρακολούθηση αυτής της δραστηριότητας απαιτείται ένα αξιόπιστο πληροφοριακό σύστημα. Οι εκροές αυτού του συστήματος θα αποτελέσουν εργαλεία στην προσπάθεια λήψης ορθολογικών αποφάσεων. Μερικές από τις πληροφορίες που θα παράγει είναι: Απεικόνιση κινητής και ακίνητης περιουσίας. Σε ποιους οφείλει και πόσα Ποιοι οφείλουν και πόσα. Με την έκδοση του Π.Δ. 146/2003 καθιερώνεται το κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Μονάδων Υγείας, με βάση το διπλογραφικό σύστημα. Μέσα από την εφαρμογή του η πολιτεία ελπίζει να επιτύχει: Την παρακολούθηση της περιουσίας Την διαφάνεια στη διαχείριση των διατεθειμένων πόρων Την αύξηση της αποδοτικότητας Μείωση των δαπανών και εξοικονόμηση πόρων Την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Μέχρι πριν λίγο καιρό η οικονομική διαχείριση στο δημόσιο τομέα γενικά διεπόταν από το δημόσιο λογιστικό. (Ν.Δ. 496/74). To Δημόσιο Λογιστικό είναι ένα απλογραφικό λογιστικό 8

9 σύστημα με περιορισμένες δυνατότητες. Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες διαχείρισης και λειτουργίας, ούτε μπορεί να καλύψει την ανάγκη για οικονομική πληροφόρηση. Προτεραιότητα των Δημόσιων Μονάδων Υγείας είναι η κάλυψη των αναγκών των πολιτών. Παρέχουν κοινωνικό έργο. Είναι μια δημόσια υπηρεσία προσβάσιμη από όλο τον πληθυσμό χωρίς διακρίσεις. Από αυτή την άποψη δεν θα πρέπει να έχει πρόβλημα βιωσιμότητας εφόσον η ύπαρξη του είναι εγγυημένη από το κράτος. Η εξυπηρέτηση των πολιτών σε ένα κράτος επιτυγχάνεται με την παραγωγή και διάθεση υλικών αγαθών και υπηρεσιών μέσω οικονομικών οργανισμών. Κάθε οικονομικός οργανισμός για να εκπληρώσει τον σκοπό του συναλλάσσεται, παράγει και διαθέτει υλικά αγαθά και υπηρεσίες (Φουτούλη Α., 2009). Οι οικονομικοί οργανισμοί ανάλογα με τον σκοπό τους διακρίνονται σε: κερδοσκοπικοί και μη κερδοσκοπικοί. Κερδοσκοπικοί είναι οι οργανισμοί που επιδιώκουν το κέρδος και ονομάζονται επιχειρήσεις. Μη κερδοσκοπικοί είναι οι οργανισμοί που έχουν ως σκοπό την μεγιστοποίηση του κοινωνικού οφέλους. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και οι φορείς Παροχής Υπηρεσιών Υγείας. Για την εθνική οικονομία καθώς και για την δημοσιονομική πολιτική, επιδιώκονται και έχουν επιτευχθεί: Η εξασφάλιση ομοιογενών, ορθών και ακριβών στοιχείων σχετικά με την οικονομική κατάσταση και την δραστηριότητα των κάθε είδους και φύσης οικονομικών μονάδων με την οποία καταρτίζονται αξιόπιστα δεδομένα των Εθνικών Λογαριασμών. Έτσι με βάση αυτά τα δεδομένα προγραμματίζεται και ασκείται η οικονομική πολιτική της χώρας. Η εξασφάλιση προσφερόντων στοιχείων, τα οποία καθορίζουν την κρατική εισοδηματική πολιτική. Η εξασφάλιση των αξιόπιστων στοιχείων για την άσκηση προστατευτικής οικονομικής πολιτικής μέσα από το φορολογικό και οικονομικό σύστημα της χώρας. Η αποτελεσματικότερη άσκηση κάθε είδους ελέγχων. Η ευχερέστερη συγκέντρωση πληροφοριών συγκριτικής σημασίας και ο σχηματισμός αριθμοδεικτών, οι οποίοι προσδιορίζουν τη στατική και δυναμική μορφή των οικονομικών μονάδων. 9

10 Η ευκολότερη σύνταξη οικονομικών αναλύσεων και μελετών της οικονομίας τόσο γενικά, όσο και κατά κλάδους. Η παροχή στοιχείων τα οποία είναι ακριβή και ομοιόμορφα και στα οποία στηρίζεται η άσκηση πιστωτικής πολιτικής από το κράτος, τις τράπεζες και τους άλλους πιστωτικούς οργανισμούς της χώρας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ευκολότερη συνεννόηση των κρατικών υπηρεσιών με τις οικονομικές μονάδες, αφού εξασφαλίζεται η κοινή ορολογία και η κοινή λογιστική γλώσσα. Η ευκολότερη ενημέρωση του επενδυτικού κοινού. Με το Π.Δ. 205/98 αποφασίστηκε η εφαρμογή του διπλογραφικού συστήματος των οικονομικών σε φορείς του Δημοσίου. Με το Π.Δ. αυτό καθορίστηκε το Λογιστικό Σχέδιο και ο τρόπος τήρησης του από τα Ν.Π.Δ.Δ. τα οποία προαιρετικά μπορούν να το τηρήσουν από τη δημοσίευση του και υποχρεωτικά από 1/1/2000. Το 2003 εκπονήθηκε το Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο για την εφαρμογή από τις μονάδες υγείας που προβλέπει την υποχρεωτική εφαρμογή από την 1/1/2006, με το Π.Δ. 146/2003 που ορίζει νομοθετικές λεπτομέρειες. Με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου και σύγχρονου λογιστικού συστήματος παρακολούθησης ενός δημόσιου οργανισμού δίνεται η δυνατότητα άντλησης πληροφοριών που αφορούν: Τα Πάγια περιουσιακά στοιχεία. Αυτά καταγράφονται αναλυτικά στο Μητρώο Παγίων. Αναλυτικά φαίνεται το κόστος κτήσεως, η θέση εγκατάστασης και ο σκοπός απασχόλησης, οι βελτιώσεις, οι προσθήκες καθώς και ο υπολογισμός των αποσβέσεων. Τα Αποθέματα. Όλα τα υλικά αγαθά που αναλώνονται στο Νοσοκομείο, όπως υγειονομικό και φαρμακευτικό υλικό. Αυτά τηρούνται κατ είδος στη Γενική Λογιστική σε μερίδες αποθήκης και κατά προορισμό στην Αναλυτική Λογιστική με σκοπό την κοστολόγηση. 10

11 Οι Απαιτήσεις και τα Χρηματικά Διαθέσιμα. Γίνεται αναλυτική παρακολούθηση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, των χρεογράφων και των χρηματικών διαθεσίμων. Την Καθαρή περιουσία και των Μακροπρόθεσμων Υποχρεώσεων. Γίνεται ανάλυση της διάρθρωσης των ίδιων κεφαλαίων και των επιχορηγήσεων που έχουν ληφθεί για επενδύσεις. Τις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Η διοίκηση μπορεί να γνωρίζει σε κάθε στιγμή σε ποιους και πόσα οφείλει. Τα Οργανικά έξοδα κατ είδος. Διατίθενται πληροφορίες για όλα τα είδη και το ύψος των εξόδων. Τα Οργανικά έσοδα κατ είδος. Παρακολούθηση των εσόδων ανάλογα με το είδος και την πηγή προέλευσης των. Διατίθενται πληροφορίες για το ύψος των εσόδων ανά δραστηριότητα (π.χ για ένα νοσοκομείο, ανά ασφαλιστικό ταμείο προέλευσης ή όπως αλλιώς θέλει να γνωρίζει η Διοίκηση). Ο υπολογισμός αποτελεσμάτων. Γίνεται εφικτός ο υπολογισμός και η ανάλυση του αποτελέσματος που προκύπτει από κάθε δραστηριότητα του Δημόσιου Οργανισμού καθώς επίσης και η σύνταξη οικονομικών καταστάσεων. Δημόσιο Λογιστικό και Λογιστική παρακολούθηση. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού εσόδων εξόδων και ο απολογισμός παρακολουθείτε με την διπλογραφική μέθοδο σε ξεχωριστό λογιστικό κύκλωμα. Κοστολόγηση υπηρεσιών. Παρέχεται η δυνατότητα εσωλογιστικής κοστολόγησης μέσα από το σύστημα της Αναλυτικής Λογιστικής. Η εφαρμογή των Κλαδικών Λογιστικών Σχεδίων στους οργανισμούς του Δημοσίου εξασφαλίζει στην Διοίκηση ένα σημαντικό εργαλείο για ορθολογική διαχείριση των διατιθέμενων πόρων, η οποία, σε συνδυασμό με την διαφάνεια, διευκολύνει την 11

12 προσπάθεια συμπίεσης του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών. Παρακάτω ακολουθεί το κλαδικό λογιστικό σχέδιο για τα νοσοκομεία. Επίσης θα αναφέρουμε και τις διαφορές των λογαριασμών μεταξύ του Ε.Γ.Λ.Σ και του κλαδικού σχεδιού για τις μονάδες Υγείας. 12

13 ΛΟΓ/ΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΛΟΓ/ΜΟΙ ΕΚΜ/ΕΩΣ ΛΟΓ/ΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ οργανικά έξοδα κατ' είδος οργανικά έσοδα κατ'είδος ΛΟΓ/ΜΟΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΚΜ/ΣΕΩΣ ΛΟΓ/ΜΟΙ ΤΑΞΕΩΣ ομάδα 1 ομάδα 2 ομάδα 3 ομάδα 4 ομάδα 5 ομάδα 6 ομάδα 7 ομάδα 8 ομάδα 9 ομάδα 10(0) 10.Εδαφικές 20.Εμπορεύματα 40.Κεφάλαια 50.Προμηθευτές 60.Αμοιβές & 80.Γενική Εκμ/ση 90.Διάμεσοι Εκτάσεις έξοδα Αντικρυζόμενοι Προσωπικού Λογ/μοί 11.Κτίρια εγκαταστ. Κτιρίων- τεχν. Εργα 12.μηχανήματα τεχν.εγκατ-λοιπος εξοπλ. 21.Προϊόντα έτοιμα κ ημιτελή 22.Υποπροϊόντα Υπολείμματα 30.Απαιτήσεις από πωλήσεις, υπηρεσίες και λοιπά έξοδα 31.Απαιτήσεις από επιχορηγήσεις & παρεπόμενες ασχολίες 32.Παραγγελίες έξωτερικού 41.Αποθεματικά Διαφορές Αναπροσαρμογής 42.Αποτελέσματα εις νέον 51.Γραμμάτια Πληρωτέα 52.Τράπεζες λ/βραχυπρ. Υποχρ/σεων 61.Αμοιβές & έξοδα Τρίτων 62.Παροχές Τρίτων 70.Πωλήσεις Αγαθών και λοιπών αποθεμάτων 71.Πωλήσεις Προϊόντων 81.Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα Έξοδα και Έσοδα προηγ. Χρήσεων 91.Ανακατάταξη εξόδων-αγορών και εσόδων 92.Κέντρα(θέσεις) κόστους 01.Αλλότρια περιουσιακά στοίχεια 02.Χρεωστικοί Λογ/μοί Δημ.Λογιστικού 13.Μεταφορικά μέσα 14.Έπιπλα λοιπός εξοπλισμός 15.ακινοιτοποισ. Υπό εκτέλεσηπροκαταβολές 16.Ασώματες ακινοιτοπ.-έξοδα πολυετούς αποσ. 23.Παραγωγή σε εξέλιξη 24.Πρώτεςβοηθιτικές ύλεςπαροχής υπηρ.υγείας 25.Αναλώσιμα Υλικά 26.Ανταλλακτικά 33.Χρεώστες Διάφοροι 34.Χρεόγραφα 44.Προβλέψεις 54.Υποχρεώσεις από φόρους 35.Λογ/μοί Διαχειρίσεως και Προκαταβ. 36.Μεταβατικοί λογ/μοί Ενεργητικού 43.Επιχορηγήσεις Επενδύσεων 45.Μακροπροθ Υποχρεώσεις 53.Πιστωτές Διάφοροι 55.Ασφαλιστικοί Οργανισμοί Μεταβ/κοί Λογ/μοί Παθητικού 63.Φόροι-Τέλη 64.Διάφορα Έξοδα 65.Τόκοι & Συναφή έξοδα 66.Αποσβέσεις Παγίων 73.Έσοδα από παροχή Υγειον. Υπηρεσιών 74.Έσοδα Επιχορηγήσεων 75.Έσοδα παρεπόμενων ασχολιών 76.Έσοδα κεφαλαίων 83.Προβλέψεις για 93.Κόστος έκτακτους κινδύνους Παραγωγής 84.Έσοδα από προβλέψεις προηγ.χρήσεων 85.Αποσβέσεις Παγίωνμη ενσωματωμένες στπ λειτουρ.κόστος 86.Αποτελέσματα Χρήσεως 94.Αποθέματα 96.Εσόδα-Μικτά αναλυτικά αποτελέμστα 03.Χρεωστικοί Λογ/μοί εγγυήσεων εμπρ.ασφ.αμφοτ.συμ β 04.Διάφοροι Λογ/μοί πληροφοριών χρεωστικοί 95.Αποκλίσεις από 05.Δικαιούχοι το πρότυπο κόστος αλλότριων στοιχείων 06.Πισωτικοί Λογ/μοί Δημ.Λογιστικού Διαφορές ενσωματώσεως 18.τίτλοι πάγιας επένδυσηςμακροπ.απαιτήσεις 28.Είδη Συσκευασίας 38.Χρηματικά Διαθεσίμα 48/Λογ/μοί Συνδέσμου 58.Λογ/μοί περιοδικής κατανομής 68.Προβλέψεις Εκμ/σεως 78.Ιδιοπαραγωγ ή παγίων- Τεκμαρτά έσοδα 88.Αποτελέσματα προς Διάθεση 98.Ανααλυτικά Αποτελέσματα 07.Πιστ.Λογ/μοί εγγυήσεων εμπρ.ασφαλ/ων αμφοτ.συμβάσεων 08.Διάφοροι Λογ/μοί πληροφοριών πιστωτικοί 19.πάγιο ενεργητικό άλλων κέντρων ή κλάδων 29.Αποθέματα άλλων κέντρων ή κλάδων 39.Απαιτήσεις& Διαθέσιμα άλλων κέντρων ή κλάδων 49.Προβλέψεις Μακροπροθ. Υποχρεώσεις άλλων κέντρων ή κλάδων 59.Βραχυπροθ. Υποχρεώσεις άλλων κέντρων ή κλάδων 69.Οργανικά έξοδα κατ'είδος άλλων κέντρων ή κλάδων 79.Οργανικά έσοδα κατ'είδος άλλων κέντρων κλάδων 89.Ισολογισμός 99.Εσωτερικές Διασυνδέσεις 09.Λογ/μοί τάξεως άλλων κέντρων Πίνακας 1.1: Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Μονάδων Υγείας 13

14 1.2 ΔΙΑΦΟΡΕΣ Ε.Γ.Λ.Σ ΜΕ Κ.Λ.Σ Όπως φαίνεται υπάρχουν κάποιες διαφορές με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο. Αναφορικά οι λογαριασμοί που διαφέρουν είναι οι έξης: Ε.Γ.Λ.Σ. 24.Πρώτες και βοηθητικές ύλες Υλικά Συσκευασίας 30.Πελάτες 31.Γραμμάτια Εισπρακτέα 43.Ποσά προορισμένα για αύξηση κεφαλαίου 70.Πωλήσεις Εμπορευμάτων 72.Πωλήσεις λοιπών αποθεμάτων και άχρηστου υλικού 73.Πωλήσεις Υπηρεσιών 02.Χρεωστικοί λογαριασμοί εγγυήσεων και εμπράγματων Ασφαλ. 03.Απαιτήσεις από αμφοτεροβαρείς συμβάσεις 06.Πιστωτικοί λογ/μοί εγγυήσεων και εμπραγ. Ασφαλ. 07.Υποχρεώσεις από αμφοτεροβαρείς συμβάσεις ΚΛΑΔΙΚΟ 24.Πρώτες βοηθητικές ύλες-παροχής υπηρεσιών υγείας 30.Απαιτήσεις από πωλήσεις,υπηρεσίες και λοιπά έσοδα 31.Απαιτήσεις από επιχορηγήσεις&παρεπόμενες ασχολίες Επιχορηγήσεις Επενδύσεων 70.Πωλήσεις αγαθών και λοιπών αποθεμάτων Έσοδα από παροχή Υγειονομικών Υπηρεσιών 02.Χρεωστικοί λογαριασμοί Δημόσιου Λογιστικού Χρεωστικοί λογ/μοί εγγυήσεων εμπρ.ασφαλ.αμφοτ.συμβ 06.Πιστωτικοί λογ/μοί Δημ.Λογιστικού 07.Πιστωτικοί λογ/μοί εγγυησ.εμπρ.ασφαλ.αμφοτ.συμβ. Πίνακας 1.2: Διαφορές Ε.Γ.Λ.Σ με Κ.Λ.Σ 14

15 Από το 2005 είναι υποχρωτικό για όλες τις επιχειρήσεις στον κλάδο της Υγείας να ακολουθούν τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Παρακάτω θα μιλήσουμε για τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα πια είναι πλέον σε ισχύ και τι αλλαγές εχουν γίνει μέχρι σήμερα και πιο συγκεκριμένα για το ΔΛΠ 16 και την αποτίμηση των ενσώματων παγίων. 15

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΔΛΠ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και την παύση των οικονομικών συνόρων έχει ιδιαίτερη σημασία η εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (Δ.Λ.Π.). Η υιοθέτηση των ΔΛΠ από ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό χωρών προκύπτει από την επιβεβλημένη ανάγκη για ομοιόμορφη κατάρτιση των δημοσιευόμενων λογιστικών καταστάσεων, μια ανάγκη που γεννάται από παράγοντες όπως: Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, που επέφερε: Ριζικές αλλαγές στις διεθνείς οικονομίες και επιχειρήσεις, Σύγκλιση διεθνών επιχειρήσεων και δημιουργία παγκόσμιων πρωταγωνιστών και Κεφαλαιουχικές μετακινήσεις πέραν των συνοριακών ορίων. Οι απαιτήσεις των επενδυτών, δεδομένου ότι οι επενδυτικές αποφάσεις λαμβάνονται πλέον με γνώμονα τη δημοσίως διαθέσιμη πληροφόρηση. Ενώ αυτές ενισχύονται από τις αυξανόμενες απαιτήσεις για ύπαρξη διεθνώς αναγνωρισμένης και ποιοτικής κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων, αλλά και την αναγκαιότητα θέσης παγκοσμίων μέτρων σύγκρισης (Τσακλαγκάνος, 2005). Η ιλιγγιώδης εξέλιξη της τεχνολογίας, η οποία οδήγησε σε κατάργιση των αποστάσεων (λόγω της φθηνότερης και ισχυρότερης μηχανογραφικής υποστήριξης και της σημαντικής προόδου στον τηλεπικοινωνιακό χώρο) και ενίσχυσε τις απαιτήσεις της επενδυτικής κοινότητας για άμεση, περιεκτική και αλήθης πληροφόρηση. Επακόλουθα των παραπάνω αποτελεί η ανάγκη για ενιαία λογιστική εμφάνιση των οικονομικών μεγεθών και κατά συνέπεια εναρμόνιση και κοινή εφαρμογή των λογιστικών αρχών και κανόνων των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων. Η καθιέρωση των ΔΛΠ σκοπό έχει την δημιουργία προϋποθέσεων για την αποτελεσματικότερη οικονομική και διοικητική λειτουργία της επιχείρησης και τη δικαιότερη και πιο αληθή απεικόνιση όλων των δραστηριοτήτων αυτής. Ακόμη, αποβλέπει στη δημιουργία προϋποθέσεων για μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική 16

17 αγορά κεφαλαίων και χρήματος μέσω της κοινής εμφάνισης και συγκρισιμότητας των Λογιστικών Καταστάσεων ώστε να διευκολυνθεί η κυκλοφορία των κεφαλαίων και ο ανταγωνισμός (Βλάχος Χ.- Λούκα Λ., 2007). Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα άρχισαν να εκδίδονται από την Επιτροπή των ΔΛΠ το 1973, που αποτελεί και το έτος σύστασης της Επιτροπής αυτής (International Accounting Standards Committee, I.A.S.C. Ε.Δ.Λ.Π.). Το Μάρτιο του 2001 αποφασίστηκε ότι όλα τα νέα πρότυπα, θα εκδίδονται από το νέο Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων (International Accounting Standards Board I.A.S.B.) και θα ονομάζονται Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης ή Παρουσίασης, Δ.Π.Χ.Π. (International Financial Reporting Standards, I.F.R.S. Δ.Π.Χ.Π., καθώς και προσχέδια προτύπων. Το Συμβούλιο (I.A.S.B.) αποτελείται από 14 μέλη και σκοπό έχει την ανάπτυξη και την έκδοση των I.F.R.S. Δ.Π.Χ.Π., καθώς και προσχέδια προτύπων (exposure drafts). Το Συμβούλιο (I.A.S.B.) υποβοηθείται στο έργο του από την Συμβουλευτική Επιτροπή Προτύπων (Standards Advisory Council, S.A.C.), η οποία αποτελείται από 30 μέλη και σκοπό έχει να παρέχει συμβουλές στο I.A.S.B. σχετικά με τρέχοντα ζητήματα και να πληροφορήσει αυτό για τις επιπτώσεις των προτεινόμενων Προτύπων στους χρήστες των. Επιπλέον το Συμβούλιο υποβοηθείται στο έργο του από την Μόνιμη Επιτροπή Διερμηνειών Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (International Standing Financial Reporting Interpretations Committee, I.F.R.I.C.), που αποτελείται από 12 μέλη και έχει ως βασική αρμοδιότητα την ερμηνεία των προτύπων και την έγκαιρη παροχή οδηγιών σχετικά με θέματα που δεν αναλύονται επαρκώς στα εκδοθέντα πρότυπα (Δ.Λ.Π. ή Δ.Π.Χ.Π.). (Τσόλης Κ. & Φίλιος Β., 2008). Το Μάρτιο του 2002 η Επιτροπή έγινε μη κερδοσκοπικός οργανισμός, το Ίδρυμα της Επιτροπής Διεθνών Λογιστικών Προτύπων-ΙΕΔΛΠ (IASC Foundation). Το Ίδρυμα από το Φεβρουάριο του 2010 ανακοίνωσε αλλαγές στα ονόματα των Διεθνών Οργάνων για τα Δ.Π.Χ.Π τα οποία έχουν ως εξής: -το IASC Foundation ονομάζεται IFRS Foundation -η SAC ονομάζεται IFRS Advisory Council -η IFRIC ονομάζεται IFRS Interpretations Committee ενώ το όνομα του IASB παραμένει το ίδιο. Η Μόνιμη Επιτροπή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων που είχε την ευθύνη για την έκδοση των Δ.Λ.Π. από τον Απρίλιο του 1973 έως τον Μάρτιο του 2001, εξέδωσε συνολικά 41 Δ.Λ.Π. από τα οποία σήμερα είναι σε ισχύ τα 34. Τα Δ.Λ.Π. 3, 4, 5, 6, 9, 13 και 25 έχουν καταργηθεί ή αντικατασταθεί από άλλα Δ.Λ.Π. 17

18 Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα επικεντρώνονται στα πλέον βασικά θέματα και δεν είναι υπερβολικά πολύπλοκα, ώστε να μπορούν να εφαρμόζονται από όλες τις χώρες. Τα Δ.Λ.Π. δεν είναι υπεράνω των Εθνικών Προτύπων μιας χώρας αλλά: Πάρα πολλές χώρες έχουν υιοθετήσει τα Δ.Λ.Π. βάσει νόμου όπως πχ. η Ελλάδα. Σε άλλες χώρες τα Δ.Λ.Π. υιοθετούνται υποχρεωτικά από τα μέλη των επαγγελματικών οργανώσεων όπως πχ. η Κύπρος. Ορισμένες χώρες αναπροσαρμόζουν τα δικά τους εθνικά λογιστικά πρότυπα για να τα εναρμονίσουν με τα Δ.Λ.Π. όπως η Μεγάλη Βρετανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε τη σημασία και τον σημαντικό ρόλο των Δ.Λ.Π. στην εναρμόνιση των διεθνών λογιστικών αρχών, κανόνων, κανονισμών και πρακτικών και πρότεινε όπως από το 2005, τα Δ.Λ.Π. να εφαρμοστούν υποχρεωτικά από όλες τις επιχειρήσεις που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια αξιών των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδώσει Λογιστικές Οδηγίες όπως οι:78/660, 83/349, 86/635 κ.λ.π., οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική εμπορική νομοθεσία και στη νομοθετημένη λογιστική τυποποίηση (Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο Ε.Γ.Λ.Σ. και Κλαδικά Λογιστικά Σχέδια). Στη χώρα μας το Σώμα Ορκωτών Λογιστών (Σ.Ο.Λ.) και από το 1993, το Σώμα των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών Α.Ε. συνέβαλε στη μετάφραση και έκδοση όλων των σε ισχύ Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και Διερμηνειών και την ενσωμάτωση των Λογιστικών Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (4 η, 7 η, 8 η κ.λ.π.) στην ελληνική εμπορική νομοθεσία (Κ.Ν. 2190/1920 κ.λ.π.), αλλά και την κατάρτιση του Ε.Γ.Λ.Σ. και των κλαδικών τοιούτων. Τελικά η πλήρης εφαρμογή των Δ.Λ.Π. παρουσιάζει πλεονεκτημάτων, από τα οποία τα σπουδαιότερα είναι: Οι χρήστες των Λογιστικών Καταστάσεων θα έχουν ομοιόμορφες και συγκρίσιμες πληροφορίες για όλες τις επιχειρήσεις και θα μπορούν έτσι να παίρνουν τις σωστές οικονομικές αποφάσεις. Θα εξασφαλίσουν αξιοπιστία, ακρίβεια και συνέπεια των λογιστικών καταστάσεων σε διεθνές επίπεδο και θα ενισχύουν την εμπιστοσύνη των χρηστών των λογιστικών καταστάσεων όχι μόνο προς όφελος των ιδίων, αλλά και της οικονομίας και της κοινωνίας γενικότερα. 18

19 Θα συμβάλλουν στη σωστή και αξιόπιστη κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών και του Κρατικού Προϋπολογισμού λόγω της ομοιομορφίας και συγκρισιμότητας των λογιστικών καταστάσεων. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις θα εξοικονομήσουν χρόνο και έξοδα λόγω του ότι δε θα χρειάζεται να ετοιμάσουν λογιστικές καταστάσεις σε κάθε χώρα που έχουν εργασίες με βάση διαφορετικά πρότυπα, κανόνες και κανονισμούς. Θα εμποδίσουν σε μεγάλη έκταση την χρησιμοποίηση της <<δημιουργικής>> λογιστικής και την ωραιοποίηση των στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων. Οι οικονομικές καταστάσεις θα παρουσιάζουν την πραγματική οικονομική θέση της επιχείρησης, την πραγματική οικονομική απόδοση της και τις ταμιακές ροές μετά την πλήρη εφαρμογή και συμμόρφωση με τα Δ.Λ.Π. και τις αντίστοιχες διερμηνείες. Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα εξοικονομήσουν χρόνο και έξοδα λόγω του ότι δε θα χρειαστεί να ετοιμάσουν και να εκδώσουν τα δικά τους πρότυπα. Τα ΔΛΠ είναι αποδεκτά για την εισαγωγή εταιρειών σχεδόν σε όλες τις διεθνείς χρηματαγορές. Θα μπορούσαμε όμως να διαβλέψουμε ορισμένα μειονεκτήματα ή περιορισμούς με την καθιέρωση και την εφαρμογή των Δ.Λ.Π. όπως: Ορισμένα πρότυπα μπορεί να μην είναι σχετικά ή εφαρμόσιμα σε κάποιες χώρες λόγω κοινωνικών οικονομικών και πολιτισμικών ή θρησκευτικών διαφορών. Θα είναι υπερβολή να επικαλούμαστε συνεχώς τα Δ.Λ.Π. για την επίλυση παντός προβλήματος και κάθε κακής καταστάσεως και ζημίας ιδιαίτερα όταν οφείλονται σε ανθρώπινα λάθη και παραλήψεις. 19

20 Μπορεί ο σκοπός των λογιστικών καταστάσεων να είναι διαφορετικός σε κάθε χώρα. Σε ορισμένες χώρες ο κύριος σκοπός των λογιστικών καταστάσεων είναι να δώσουν πληροφορίες στις φορολογικές αρχές για τον καταλογισμό του φόρου εισοδήματος ή άλλων φόρων, ενώ σε άλλες χώρες είναι να δώσουν πληροφορίες σε διάφορες κατηγορίες χρηστών για την λήψη ορθολογικών επενδυτικών και άλλων οικονομικών καταστάσεων (Καραγιώργος Θ.-Πετρίδης Α., 2010). Παρακάτω βλέπουμε τα ΔΛΠ που είναι σε ισχύ αλλά και τα ΔΠΧΠ που έχουν δημιουργηθεί με τον καιρό. 20

21 Δ.Λ.Π. σε Ισχύ Υπάρχουν σήμερα σε ισχύ σαράντα ένα Δ.Λ.Π. και δεκατρία Δ.Π.Χ.Π. ως εξής: Δ.Λ.Π. Τίτλος Ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και λογιστική επενδύσεων σε θυγατρικές επιχειρ Δ.Λ.Π. 1 Παρουσίαση των Χρημα/ών Κατα/σεων (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π.2 Αποθέματα (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π.7 Καταστάσεις ταμειακών ροών Δ.Λ.Π.8 Λογιστικές Αρχές, Μεταβολές στις Λογιστικές Εκτιμήσεις και Βασικά Λάθη Δ.Λ.Π.10 Γεγονότα μετά την ημ/ία του Ισολογισμού (οψιγενή γεγονότα ) (αναθεωρήθηκε 12/3) Δ.Λ.Π.11 Συμβάσεις Κατασκευής Έργων Δ.Λ.Π.12 Φόροι Εισοδήματος Δ.Λ.Π.16 (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π.17 Μισθώσεις (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π.18 Έσοδα Δ.Λ.Π.19 Παροχές σε εργαζόμενους Δ.Λ.Π. 20 Λογιστικός Χειρισμός Κρατικών Επιχορηγήσεων και Γνωστοποίηση Κρατικής Υποστήριξης Δ.Λ.Π.21 Οι Επιδράσεις των Μεταβολών στις Τιμές (ξένου) Συναλλάγματος (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π.22 Ενοποιήσεις Επιχειρήσεων (αντικαταστάθηκε από το Δ.Π.Χ.Π. 3) Δ.Λ.Π.23 Κόστος Δανεισμού Δ.Λ.Π.24 Γνωστοποιήσεις Συνδεόμενων Μερών Δ.Λ.Π.27 (συμπληρώθηκε από το ΔΠΧΠ 3) Δ.Λ.Π.28 Λογιστική επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις Δ.Λ.Π.29 Χρηματοοικονομική Παρουσίαση σε Οικονομίες με Πληθωρισμό Δ.Λ.Π.31 Χρηματοοικονομική πληροφόρηση για τα δικαιώματα σε κοινοπραξίες Δ.Λ.Π.32 Χρηματοοικονομικά Μέσα: Γνωστοποίηση και Παρουσίαση (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π.33 Κέρδη ανά Μετοχή (αναθεωρήθηκε 12/03) Δ.Λ.Π. 34 Ενδιάμεση οικονομική αναφορά Δ.Λ.Π.36 Απομείωση αξίας περιουσιακών στοιχείων Δ.Λ.Π. 37 Προβλέψεις, ενδεχόμενες υποχρεώσεις και ενδεχόμενες απαιτήσεις Δ.Λ.Π.38 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 21

22 Δ.Λ.Π. 40 Δ.Λ.Π. 41 Επενδύσεις σε ακίνητα Γεωργία Δ.Π.Χ.Π.1 Δ.Π.Χ.Π.2 Δ.Π.Χ.Π.3 Δ.Π.Χ.Π.4 Δ.Π.Χ.Π.5 Δ.Π.Χ.Π.6 Δ.Π.Χ.Π.7 Δ.Π.Χ.Π.8 Δ.Π.Χ.Π.9 Δ.Π.Χ.Π.10 Δ.Π.Χ.Π.11 Δ.Π.Χ.Π.12 Δ.Π.Χ.Π.13 Πρώτη Εφαρμογή των ΔΠΧΠ Πληρωμές Βασιζόμενες σε Συμμετοχικούς Τίτλους Ενοποιήσεις Επιχειρήσεων Ασφαλιστικές Συμβάσεις Πάγια Στοιχεία του Ενεργητικού Κατεχόμενα προς Πώληση και Διακοπείσες Δραστηριότητες Έρευνα και Αξιολόγηση Ορυκτών Πόρων Χρηματοοικονομικά Μέσα: Γνωστοποιήσεις Λειτουργικοί Τομείς Χρηματοοικονομικά Μέσα Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις Κοινές Ρυθμίσεις Παρουσίαση των Συμφερόντων σε άλλες οντότητες Επιμέτρηση της εύλογης αξίας Πίνακας 2.1: Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα που βρίσκονται σε ισχύ (Πρωτοψάλτης Ν., Βρουστουρης Π., 2002), ( Παρακάτω θα παρακολούθησουμε το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 16 τον σκοπό του κάποιες έννοιες και ορισμούς, επίσης την εμφάνιση αλλά και λογιστική απεικόνιση των ενσώματων παγίων στοιχείων. 22

23 2.2 ΕΝΣΩΜΑΤΕΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΙΕΘΝΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ 16 Κύριος σκοπός του προτύπου είναι να καθορίσει την λογιστική αντιμετώπιση των ενσώματων παγίων στοιχείων του Ενεργητικού και να χειριστεί θέματα όπως ο καθορισμός της ημερομηνίας αναγνώρισης ενσώματων παγίων στοιχείων, ο προσδιορισμός της λογιστικής τους αξίας, οι αποσβέσεις και η μείωση της αξίας τους. Ορισμένα όμως πρότυπα απαιτούν την αναγνώριση ενσώματων παγίων με βάση άλλα κριτήρια, διαφορετικά αυτών που προβλέπονται από το ΔΛΠ 16. Οι ρυθμίσεις του ΔΛΠ 16 θα πρέπει να εφαρμόζονται για όλα τα υλικά, δηλαδή με φυσική υπόσταση, στοιχεία του Ενεργητικού (ακίνητη ιδιοκτησία. Μηχανήματα και εξοπλισμός, κλπ) εκτός και αν υπάρχει επιτρεπόμενος εναλλακτικός χειρισμός για συγκεκριμένα στοιχεία, ο οποίος ορίζεται από άλλο ΔΛΠ. Το ΔΛΠ 16 δεν καλύπτει ακίνητα για επένδυση (ΔΛΠ 40), βιολογικά στοιχεία του Ενεργητικού που σχετίζονται με γεωργικές δραστηριότητες (ΔΛΠ41), καθώς και δικαιώματα εξερεύνησης και εξόρυξης πετρελαίου, ορυχείων, μεταλλείων, την αναζήτηση ορυκτών την αναζήτηση φυσικού αερίου και όμοιων πόρων που δεν ανανεώνονται (Πρωτοψάλτης Ν., Βρουστουρης Π., 2002). Το ΔΛΠ 16 όμως, καλύπτει την ακίνητη ιδιοκτησία, μηχανήματα και εξοπλισμό που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή ή συντήρηση βιολογικών στοιχείων ή σε σχέση με δικαιώματα εξόρυξης ορυκτών κ.λ.π., δεδομένου ότι είναι διαχωρίσιμα από τα εν λόγο στοιχεία. Επίσης αναγνωρίζει τα στοιχεία τα οποία κατασκευάζονται ή αναπτύσσονται για μελλοντική χρήση ως ακίνητα για επένδυση, όταν δεν ικανοποιούν τα κριτήρια αναγνώρισης ως κατηγορία <<επενδύσεις σε ακίνητα>>, σύμφωνα με το ΔΛΠ 40. Όταν όμως ολοκληρωθεί η κατασκευή τότε το ακίνητο μεταφέρεται στις <<επενδύσεις σε ακίνητα>> και εφαρμόζεται το ΔΛΠ 40. Επίσης θα δούμε κάποιες έννοιες και ορισμούς για την αποτίμηση των ενσώματων παγίων στοιχείων του Ενεργητικού. Στοιχεία του Ενεργητικού, με φυσική υπόσταση, τα οποία κατέχονται από μια επιχείρηση, με σκοπό την χρησιμοποίηση τους στην παραγωγή αγαθών ή την προσφορά υπηρεσιών ή για εκμίσθωση σε τρίτους ή για διοικητικούς σκοπούς και αναμένεται να χρησιμοποιηθούν Ενσώματες ακινητοποιήσεις ή ενσώματα πάγια στοιχεία του Ενεργητικού: Είναι τα υλικά από την επιχείρηση για περισσότερο από μία χρήσεις. Απόσβεση: είναι η συστηματική κατανομή των αποσβέσεων ποσών ενός παγίου 23

24 στοιχείου κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του. Αποσβεστέο ποσό: είναι το κόστος ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού (ή άλλο ποσό το οποίο αντικαθιστά το κόστος) μείον την υπολειμματική αξία κατά το τέλος της ωφέλιμης ζωής. Κόστος ενός πάγιου στοιχείου του Ενεργητικού: είναι το ποσό που καταβλήθηκε σε μετρητά ή ταμειακά Ισοδύναμα για την απόκτηση του ή η εύλογη (πραγματική, δίκαιη) αξία άλλου ανταλλάγματος που δόθηκε για να αποκτηθεί το στοιχείο, κατά την ημερομηνία απόκτησης ή κατασκευής του. Ωφέλιμη ζωή ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού: είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία ένα αποσβεστέο στοιχείο αναμένεται να χρησιμοποιηθεί από την επιχείρηση ή ο αριθμός των μονάδων παραγωγής που αναμένεται να λάβει η επιχείρηση από το πάγιο στοιχείο. Υπολειμματική αξία: είναι το καθαρό ποσό που αναμένεται να λάβει η επιχείρηση από την εκτίμηση ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του, μετά την αφαίρεση των εκτιμώμενων εξόδων διάθεσής του. Εύλογη αξία: (fair value, πραγματική, δίκαιη αξία) ενός στοιχείου του Ενεργητικού, είναι το ποσό με το οποίο μπορεί να ανταλλαγεί το στοιχείο μεταξύ των μερών, στα πλαίσια μιας αμφοτεροβαρούς συναλλαγής που γίνεται σε καθαρά εμπορική βάση και στην οποία συμμετέχουν οικειοθελώς και έχουν πλήρη γνώση των αντικειμένων και όλων των συνθηκών. Λογιστική αξία: είναι το ποσό με το οποίο ένα πάγιο στοιχείο του Ενεργητικού αναγνωρίζεται στον Ισολογισμό, μετά την αφαίρεση των συσσωρευμένων αποσβέσεων και των συσσωρευμένων ζημιών, λόγω απομείωσης της αξίας του. Ζημιά απομειώσεως: είναι το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού υπερβαίνει το ανακτήσιμο ποσό του. 24

25 Ανακτήσιμη αξία: είναι το υψηλότερο ποσό μεταξύ της καθαρής τιμής πώλησης και της αξίας λόγω χρήσεως ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού. Επανεκτιμημένη αξία: ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού, είναι η εύλογη αξία του στοιχείου την ημερομηνία επανεκτίμησης του, μείον οποιεσδήποτε μεταγενέστερες συσσωρευμένες αποσβέσεις. Αξία χρήσεως: είναι η προεξοφλημένη παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών καθαρών ταμιακών ροών από την συνεχή χρήση και την εκποίηση του στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του. Κόστος αντικαταστάσεως ενός παγίου του Ενεργητικού: είναι συνήθως το τρέχον κόστος απόκτησης ενός παρόμοιου στοιχείου νέου ή μεταχειρισμένου, ή ενός στοιχείου ισοδύναμης παραγωγικής ή λειτουργικής δυναμικότητας. Καθαρή τιμή πώλησης: είναι το ποσό που αναμένεται να εισπραχθεί από την πώληση ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού σε μια αμφοτεροβαρή συναλλαγή σε καθαρά εμπορική βάση και στην οποία τα συναλλασσόμενα μέρη προσχωρούν οικειοθελώς και έχουν πλήρη γνώση του αντικειμένου της συναλλαγής και όλων των συνθηκών, αφού αφαιρεθούν οι δαπάνες εκποίησης. Κόστος εκποίησης: είναι το απ αυξητικό κόστος το οποίο είναι άμεσα αποδοτέο στην εκποίηση ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού, εξαιρουμένων των φόρων και των χρηματοοικονομικών εξόδων. Οικονομική ζωή: είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία ένα πάγιο στοιχείο του Ενεργητικού αναμένεται να είναι χρησιμοποιήσιμο από έναν ή περισσότερους χρήστες, ή η συνολική παραγωγή των στοιχείων του Ενεργητικού για έναν ή περισσότερους χρήστες. Στοιχείο Ενεργητικού: είναι ένας χρήσιμος πόρος που ελέγχεται και χρησιμοποιείται από την επιχείρηση, έχει οικονομική αξία ως αποτέλεσμα του παρελθόντος και η χρήση του οποίου αναμένεται να οδηγήσει σε εισροή μελλοντικών οικονομικών 25

26 ωφελειών προς την επιχείρηση, ενώ το κόστος του μπορεί να καθοριστεί με αξιοπιστία (European Commission, 2009). Ακόμα θα αναλύσουμε την λογιστική απεικόνιση των ενσώματων παγίων στοιχείων του Ενεργητικού, τις μεταγενέστερες δαπάνες αλλά και την αρχική αποτίμηση των ενσώματων παγίων ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΙΣΗ Αρκετές έρευνες και άρθρα έχουν ασχοληθεί με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα τα πλεονεκτήματα τους όπως και τα μειονεκτήματα τους, τις διαφορές με τα πρότυπα που ισχύουν σε κάθε χώρα, αλλά και για την εφαρμογή τους στον τομέα της υγείας όπως επίσης και για τους λόγους για τους οποίους θα ήταν συνετό να τηρούνται με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Η Αναστασία Φουτούλη με το άρθρο της «Το πλαίσιο της εφαρμογής της διπλογραφικής μεθόδου στα λογιστήρια των Δήμων» στο επιστημονικό περιοδικό Επιχείρηση τεύχος 76 το 2011 πραγματεύεται τους λόγους για τους οποίους είναι ορθότερη η απεικόνιση των ισολογισμών βάση των ΔΛΠ και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια ορθότερη αποτύπωση των οικονομικών θέσεων της κάθε επιχείρησης και είναι ακόμα πιο εύκολη και αξιόπιστη η πληροφόρηση του εκάστοτε εν δυνάμει επενδυτή από το εξωτερικό. Ο Άγγελος Τσακλαγκάνος με το βιβλίο του «Χρηματοοικονομική Λογιστική» σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα που εξέδωσε το 2005 αναφέρει πόσο σημαντικό είναι για μία επιχείρηση να υιοθετεί τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα λόγο της παγκοσμιοποίησης αλλά και για την ανάπτυξη της επενδυτικής ικανότητας δίχως συνοριακά όρια. Οι Βλάχος Χρίστος και Λούκα Λουκάς με το βιβλίο τους «Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα 2007» αναφέρουν και την εξέλιξη της τεχνολογίας ως έναν από τους κύριους λόγους για την αύξηση της επενδυτικής ικανότητας ξένων επιχειρήσεων διότι είναι ευκολότερη η πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με τις επιχειρήσεις, όπως επίσης αναφέρουν ως συμπέρασμα ότι είναι πλέον απαραίτητη η χρησιμοποίηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων για όλους τους παραπάνω λόγους που αναφέραμε. Οι Καραγιώργος Θεοφάνης και Πετρίδης Ανδρέας με το βιβλίο τους «Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Θεωρία και πράξη» που εκδόθηκε το 2010 αναφέρονται στα πλεονεκτήματα που υπάρχουν όταν 26

27 χρησιμοποιούνται τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα μερικά από τα οποία είναι η ομοιομορφία των Λογιστικών Καταστάσεων, η συμβολή τους στην αξιοπιστία και ακρίβεια σε διεθνές επίπεδο, η συμβολή τους στην σωστή κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών, εμποδίζουν να συμβαίνει η δημιουργική λογιστική, εξοικονόμηση χρόνο και εξόδων για την ετοιμασία λογιστικών καταστάσεων ξένων επιχειρήσεων βάση διεθνών δεδομένων όπως επίσης και την παρουσίαση της αληθής θέσης της εταιρείας. Ακόμα έχουν αναφερθεί και κάποια μειονεκτήματα όπως είναι ότι κάποια πρότυπα δεν είναι εφαρμόσιμα σε όλες τις χώρες λόγων κοινωνικών πολιτισμικών ή και θρησκευτικών ακόμα διαφόρων, δεν μπορούν τα ΔΛΠ να διορθώσουν την κακή εικόνα μιας εταιρείας πόσο μάλλον μιας οικονομικής δημόσιας μονάδας όπως είναι τα νοσοκομεία που οφείλονται σε λάθη και ανθρώπινες παραλήψεις ακόμα ο σκοπός των λογιστικών καταστάσεων είναι διαφορετικός σε κάθε χώρα, μπορεί σε μια χώρα ο σκοπός να είναι να δώσουν πληροφορίες στις φορολογικές αρχές ενώ σε κάποια άλλη σκοπός να είναι η προσέλκυσή επενδυτικού κοινού. Οι Barth M.E., Landsman W.R. και Lang M.H., το 2008, σύμφωνα με το άρθρο τους «International Accounting Standards and Accounting Quality» του περιοδικού «Journal of Accounting Research» διαπιστώνουν ότι τα λογιστικά ποσά των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα είναι υψηλότερης ποιότητας από των επιχειρήσεων των ΗΠΑ που δεν τα εφαρμόζουν. Σε γενικές γραμμές, διαπιστώνουν ότι οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τα ΔΛΠ εμφανίζουν μικρότερα κέρδη εξομάλυνσης, πιο έγκαιρη αναγνώριση των ζημιών, και μια υψηλότερη ένωση των λογιστικών ποσών με τις τιμές των μετοχών και τις αποδόσεις. Σύμφωνα με τους Daske H., Hail L., Leuz C. και Verdi R., to 2008, η πρόσφατη κίνηση προς τα ΔΠΧΠ σε πάνω από 100 χώρες, είναι μια από τις πιο σημαντικές ρυθμιστικές αλλαγές στην λογιστική ιστορία. Τα μαθήματα και τα πλεονεκτήματα αυτής της αλλαγής εξακολουθούν να συζητούνται και είναι ένα σημαντικό θέμα πολιτικής. Τα αποτελέσματα των ερευνών τους έδειξαν πως μετά την καθιέρωση των ΔΠΧΠ υπήρξαν σημαντικές αυξήσεις της ρευστότητας στην αγορά. Με τις βελτιώσεις της ρευστότητας παρατηρείται μια μείωση του κόστους κεφαλαίου των επιχειρήσεων. Οι Jeanjean T. και Stolowy H. το 2008 μελέτησαν την εφαρμογή των ΔΠΧΠ στις χώρες Αυστραλία, Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο. Τα αποτελέσματα των ερευνών τους έδειξαν ότι μετά την μετάβαση στα ΔΠΧΠ, η διεισδυτικότητα της διαχείρισης κέρδων αυξήθηκε στη Γαλλία και παρέμεινε σταθερη στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Αυστραλία. Στο σύνολό τους, τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η μετάβαση στα ΔΠΧΠ δεν ήταν ένας σημαντικός φορέας της βελτίωσης 27

28 όσον αφορά την ποιότητα της κερδοφορίας. Η υιοθέτηση των ΔΠΧΠ είναι πολύ πρόσφατη για να παρέχει επαρκή δεδομένα για τους ερευνητές. Επίσης, είναι πιθανό ότι τα αποτελέσματα της εφαρμογής των ΔΛΠ από την άποψη της διαχείρισης των κερδών να μην είναι άμεσα ορατά. Μπορεί να χρειαστούν αρκετά χρόνια πριν οι οικονομικοί αναλυτές και οι επενδυτές μπορούν να συγκρίνουν αποτελεσματικά τις οικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων από διαφορετικές χώρες ΕΜΦΑΝΙΣΗ, ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΝ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Ένα στοιχείο ενσώματων παγίων ακινητοποιήσεων πρέπει να αναγνωρίζεται και να καταχωρείται στο Ενεργητικό όταν : Αναμένονται πιθανά μελλοντικά οικονομικά οφέλη από την χρήση του να εισρεύσουν στην επιχείρηση. Το κόστος του στοιχείου αυτού μπορεί να αποτιμηθεί βάσιμα και αξιόπιστα. Η διαβεβαίωση ότι θα υπάρξει ροή οικονομικών ωφελειών προς την επιχείρηση ικανοποιείται συνήθως μόνο όταν όλοι οι κίνδυνοι και τα οφέλη από την χρήση του παγίου στοιχείου έχουν μεταφερθεί στη επιχείρηση. Το κόστος ενός παγίου στοιχείου μπορεί να αποτιμηθεί αξιόπιστα όταν η σύμβαση ανταλλαγής που αποκτήθηκε το πάγιο στοιχείο προσδιορίζει το κόστος του. Στην περίπτωση ιδιοκατασκευής ενός παγίου στοιχείου, το κόστος του αποτελείται από το κόστος των αναλωθέντων υλικών, το κόστος της άμεσης εργασίας και ενός εύλογου ποσού γενικών βιομηχανικών εξόδων. Στην περίπτωση ανταλλακτικών σημαντικής αξίας και εφεδρικού εξοπλισμού, όπως και υλικών συντήρησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε σχέση με συγκεκριμένα ενσώματα πάγια στοιχεία του Ενεργητικού, τα εν λόγω στοιχεία χαρακτηρίζονται ενσώματα πάγια, εφόσον αναμένεται να χρησιμοποιηθούν σε περισσότερες της μιας χρήσεως και αποσβένονται σε μια χρονική περίοδο που δεν υπερβαίνει την ωφέλιμη ζωή των σχετικών παγίων στοιχείων. Συχνά κρίνεται κατάλληλο να αθροίζονται διάφορα μικρά πάγια στοιχεία, τα οποία δεν έχουν σημαντική αξία, όπως πχ. μικρά εργαλεία και βιδολόγοι, και να εφαρμόζονται τα κριτήρια στο σύνολο της αξίας τους. Πολλές φορές, τα επιμέρους στοιχεία ενός παγίου στοιχείου του Ενεργητικού, έχουν διαφορετική ωφέλιμη ζωή με συνέπεια να απαιτείται να γίνει κατανομή της 28

29 μιας συνολικής δαπάνης στα διάφορα συνιστώσα μέρη του στοιχείου, για να γίνει διαφορετικός χειρισμός του κάθε μέρους, για την παρακολούθηση των αποσβέσεων, κλπ. Για παράδειγμα, τα αεροσκάφη και οι μηχανές τους, συνήθως θεωρούνται ως διαφορετικά στοιχεία του παγίου Ενεργητικού και αποσβένονται κατά διαφορετικές περιόδους. Εγκαταστάσεις προστασίας περιβάλλοντος και ασφάλειας χαρακτηρίζονται ως ενσώματα πάγια στοιχεία κατά την έκταση που η λογιστική τους αξία, μαζί με την αξία των άλλων στοιχείων για τα οποία και αποκτήθηκαν, δεν υπερβαίνει το ανακτήσιμο ποσό τους. Παράδειγμα αποτελεί το κόστος ενός πυροσβεστικού σταθμού, το οποίο αν και δεν προσφέρει άμεση αξία σε ένα κτήριο, καταχωρείται σαν στοιχείο παγίου Ενεργητικού γιατί παρέχει έμμεσα οικονομικά οφέλη (πχ. μειωμένα ασφάλιστρα, μείωση ζημιών σε περίπτωση πυρκαγιάς, κλπ.). Το κόστος της καθημερινής συντήρησης και επισκευής δεν αναγνωρίζεται στη λογιστική αξία ενός ενσώματου πάγιου στοιχείου του Ενεργητικού. Το κόστος αυτό αναγνωρίζεται ως έξοδο κατά την χρονική στιγμή που πραγματοποιείται. Αποτελείται από το κόστος εργασίας, το κόστος των αναλώσιμων και συνήθως περιλαμβάνει και το κόστος διαφόρων μικρών ανταλλακτικών. Μεταγενέστερες δαπάνες που γίνονται για τα ήδη καταχωρημένα ενσώματα πάγια στοιχεία πρέπει να προστίθενται στην λογιστική αξία αυτών, δηλαδή να κεφαλαιοποιούνται, όταν πιθανολογείται ότι τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη που θα εισρεύσουν στην επιχείρηση θα υπερβαίνουν την αρχικά υπολογισμένη κανονική απόδοση του πιο πάνω στοιχείου. Τέτοιες βελτιώσεις οι οποίες αυξάνουν τα μελλοντικά οφέλη είναι οι εξής: Αντικατάσταση τμήματος παγίων στοιχείων σε τακτά χρονικά διαστήματα, για να επιτευχθεί βελτίωση στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Μετατροπή μιας εγκατάστασης για να παραταθεί η ωφέλιμη ζωή της ή να αυξηθεί η παραγωγική της δυναμικότητα. Εφαρμογή νέων παραγωγικών διαδικασιών που επιτρέπουν σημαντική μείωση του κόστους λειτουργίας. Συχνές και ουσιώδεις επιθεωρήσεις για βλάβες, για την συνέχιση της λειτουργίας ενός ενσώματου πάγιου στοιχείου, ανεξάρτητα του γεγονότος ότι μέρη του παγίου στοιχείου έχουν αντικατασταθεί. 29

30 Ενσώματα πάγια αποκτώνται πολλές φορές από μια επιχείρηση είτε για περιβαλλοντολογικούς λόγους είτε για λόγους ασφαλείας. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να μην αυξάνουν άμεσα τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη, αλλά μπορεί να είναι αναγκαία για να λειτουργήσει ομαλά η επιχείρηση και να προσκομίσει επιπρόσθετα μελλοντικά οφέλη από την χρήση άλλων ενσώματων παγίων στοιχείων της. Το θέμα των μεταγενέστερων δαπανών χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί πολύ συχνά εφαρμόζεται <<δημιουργική λογιστική>> για τον ευπρεπισμό του Ισολογισμού και της κατάστασης αποτελεσμάτων Χρήσεως και μεγιστοποίησης των κερδών. Το ΔΛΠ 16 προβλέπει ότι οι δαπάνες για την συντήρηση και επιδιορθώσεις των ενσώματων παγίων, οι οποίες είναι περιοδικές είναι εισοδηματικής φύσεως και θα πρέπει να βαρύνουν τα Αποτελέσματα Χρήσεως της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται, ενώ οι δαπάνες βελτίωσης, επέκτασης και καλυτέρευσης, αυξάνουν την λειτουργική αποδοτικότητα του ενσώματου παγίου, είναι κεφαλαιουχικής φύσεως και θα πρέπει να κεφαλαιοποιούνται, δηλαδή να καταχωρούνται στο κόστος του παγίου στοιχείου. Επειδή σε πολλές περιπτώσεις, ο διαχωρισμός των σχετικών δαπανών μεταξύ δαπανών συντήρησης και κεφαλαιουχικών δαπανών είναι υποκειμενικός, πολλές επιχειρήσεις κάνουν κατάχρηση των πιο πάνω ρυθμίσεων του ΔΛΠ 16 και κεφαλαιοποιούν σημαντικά ποσά δαπανών για σκοπούς <<δημιουργικής λογιστικής>>, ενώ στην ουσία θα έπρεπε να βαρύνουν τα έξοδα χρήσεως στην οποία πραγματοποιήθηκαν. Οι δαπάνες θα πρέπει να κεφαλαιοποιούνται όταν βελτιώνουν τη λειτουργική αποτελεσματικότητα του παγίου πέραν της αρχικά ενσωματωμένης δυνατότητας (και δεν είναι επαναλαμβανόμενες σε τακτά χρονικά διαστήματα). Αυτό θα συμβεί όταν οι δαπάνες αυξάνουν τα μελλοντικά οφέλη από την χρήση του παγίου πέραν των αρχικά εκτιμώμενων εισροών. Τέτοιες περιπτώσεις περιλαμβάνουν τις δαπάνες που αυξάνουν την ωφέλιμη οικονομική ζωή του ενσώματου παγίου στοιχείου ή δαπάνες που μειώνουν σημαντικά το λειτουργικό κόστος του παγίου ( Ένα ενσώματο πάγιο στοιχείο του Ενεργητικού, για να πληρεί τα στοιχεία αναγνώρισης του, θα πρέπει αρχικά να αποτιμάται στο κόστος του. Το κόστος ενός ενσώματου παγίου περιλαμβάνει το κόστος αγοράς, τους δασμούς εισαγωγής, άλλους μη επιστρεπτέους φόρους και δικαιώματα (οι εκπτώσεις αγοράς αφαιρούνται) καθώς και όλες τις <<άμεσα αποδοτέες δαπάνες>> που γίνονται 30

31 στα πλαίσια των συνήθη δραστηριοτήτων της επιχείρησης για να φτάσει το στοιχείο στην παρούσα θέση και κατάσταση λειτουργίας σύμφωνα με την χρήση για την οποία προορίζεται. Τέτοιες άμεσα αποδοτέες η επιρριπτόμενες δαπάνες είναι: Το κόστος ετοιμασίας και διαμόρφωσης του χώρου εγκατάστασης. Το αρχικό κόστος παράδοσης και μεταφοράς. Το κόστος συναρμολόγησης και εγκατάστασης. Οι επαγγελματικές αμοιβές (π.χ. αρχιτέκτονες, μηχανικοί). Η αρχική εκτίμηση και το κόστος αποσυναρμολόγησης και μετακίνησης ενός στοιχείου και της αποκατάστασης του χώρου εγκατάστασης, κατά την έκταση που καταχωρείται ως πρόβλεψη σύμφωνα με το ΔΛΠ 37. Το κόστος των παροχών σε εργαζόμενους (όπως καθορίζονται στο ΔΛΠ 19) που προκύπτουν άμεσα από την κατασκευή ή την απόκτηση ενός παγίου στοιχείου. Το κόστος των δοκιμών προκειμένου να διαπιστωθεί αν το ενσώματο πάγιο στοιχείο λειτουργεί κανονικά και σύμφωνα με τις προδιαγραφές ασφαλείας (μετά την αφαίρεση των καθαρών εισπράξεων από τη πώληση προϊόντων τα οποία παρήχθησαν κατά τη περίοδο δοκιμών). Έξοδα τα οποία δεν αναγνωρίζονται και επομένως δεν προστίθεται στο κόστος των ενσώματων παγίων στοιχείων είναι τα εξής: Διοικητικά και άλλα γενικά έξοδα, εκτός εάν μπορούν να συσχετιστούν άμεσα με την απόκτηση του συγκεκριμένου στοιχείου ή με το να το φέρουν σε κατάσταση λειτουργίας, και παύουν να το επιβαρύνουν μόλις αρχίσει η λειτουργία του. Έξοδα παρουσίασης ενός νέου προϊόντος ή υπηρεσίας (περιλαμβανομένων και εξόδων διαφήμισης και προώθησης). Έξοδα ανοίγματος μιας νέας εγκατάστασης, σε νέα περιοχή ή με μια νέα κατηγορία πελατών (περιλαμβανομένων και το εξόδων εκπαίδευσης του προσωπικού). Το κόστος αναδιοργάνωσης μέρους ή όλων των δραστηριοτήτων της επιχείρησης. Οι αρχικές λειτουργικές ζημιές. 31

32 Το κόστος που πραγματοποιείται, όταν ένα ενσώματο πάγιο λειτουργεί σε μικρότερο βαθμό από την τεχνική δυνατότητα ή δεν λειτουργεί καθόλου. Όταν η πληρωμή για την αγορά ή κατασκευή ενός παγίου αναβάλλεται ή επεκτείνεται πέραν της κανονικής περιόδου πίστωσης, τότε το κόστος που πρέπει να αναγνωρίζεται είναι η τρέχουσα εύλογη αξία του (ή αν αυτή δεν είναι διαθέσιμη) η προεξοφλημένη παρούσα αξία των μελλοντικών πληρωμών ή η αντίστοιχη ισοδύναμη αξία τοις μετρητοίς. Η διαφορά μεταξύ συνολικών πληρωμών και της εύλογης παρούσης αξίας του παγίου είναι χρηματοοικονομικό έξοδο και βαρύνει τα Αποτελέσματα Χρήσεως της περιόδου της πίστωσης. Στην περίπτωση εξόδων κατεδαφίσεως μιας παλιάς μονάδας για την ανέγερση μιας νέας πτέρυγας,, τα έξοδα αυτά θα πρέπει να κεφαλαιοποιούνται, δηλαδή να προστίθενται στο κόστος ανέγερσης του νέου κτηρίου, με την επιφύλαξη της μη υπέρβασης του ανακτήσιμου ποσού του νέου κτηρίου. Το κόστος ενός ιδιοκατασκευασμένου ενσώματου παγίου στοιχείου προσδιορίζεται με τη χρήση των ιδίων αρχών και μεθόδων όπως και των αγορασμένων στοιχείων. Αν μια επιχείρηση κατασκευάζει όμοια στοιχεία προς πώληση κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών της, τότε το κόστος του ιδιοκατασκευασμένου παγίου στοιχείου, είναι συνήθως το ίδιο με το κόστος των παραγόμενων στοιχείων προς πώληση, ενώ κάθε εσωτερικό κέρδος πρέπει να απαλείφεται. Ασυνήθη και μη φυσιολογικά ποσά φύρας ή αδράνειας δεν περιλαμβάνονται στο κόστος του ιδιοκατασκευασμένου στοιχείου αυτού, αλλά στα έξοδα της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται. Οι κυβερνητικές επιχορηγήσεις, θα πρέπει να καταχωρούνται σύμφωνα με το ΔΛΠ 20, μειώνοντας το κόστος του στοιχείου, ενώ το κόστος του δανεισμού θα πρέπει να ικανοποιεί τα κριτήρια του ΔΛΠ 23, για την αναγνώριση των εξόδων τόκων στο κόστος του ιδιοκατασκευασμένου ενσώματου παγίου στοιχείου. Ακόμα παρακάτω θα αναλύσουμε το λογιστικό χειρισμό των ενσώματων παγίων σύμφωνα με το ΔΛΠ 16 αλλά και τις διαφορές που έχει με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ). 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ Ο ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΛΠ-ΔΛΠ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ) θεωρούνται οι αρχές και κανόνες που τίθενται από τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 και του Π.Δ. 1123/1986 (Ε.Γ.Λ.Σ.) και όχι φορολογικές και άλλες διατάξεις οι οποίες επηρεάζουν την παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων. 3.1 ΣΥΝΤΑΣΣΟΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Τα ΔΛΠ απαιτούν την σύνταξη της Κατάστασης Ταμειακών Ροών (Cash Flow Statement) με συγκεκριμένη δομή και ταξινόμηση πληροφοριών, κάτι το οποίο δεν προβλέπεται σαν υποχρέωση από την ελληνική νομοθεσία. Επίσης, τα ΔΛΠ απαιτούν την σύνταξη της Κατάστασης Μεταβολών των Ιδίων Κεφαλαίων ή Καθαρής Θέσης, η οποία δεν προβλέπεται από την ελληνική νομοθεσία. Μερική κάλυψη του κενού αυτού παρέχεται από τον Πίνακα της Διάθεσης Κερδών. Στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις δεν είναι υποχρεωτική ούτε η κατάρτιση του Πίνακα Διάθεσης των αποτελεσμάτων και επομένως ο χρήστης των οικονομικών στερείται των σημαντικών αυτών πληροφοριών. Η Κατάσταση Μεταβολών των ιδίων Κεφαλαίων περιλαμβάνει όλες εκείνες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες, ώστε ο χρήστης να ενημερωθεί για τη μεταβολή που επήλθε στα ίδια κεφάλαια κατά τη διάρκεια της χρήσης ( αύξηση ή μείωση του μετοχικού κεφαλαίου, αναπροσαρμογές, επιχορηγήσεις κλπ,), αλλά και στο τέλος αυτής μέσω της διανομής των αποτελεσμάτων. Οι Επεξηγηματικές Σημειώσεις ή το Προσάρτημα και το συγκεκριμένο περιεχόμενο ή πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται σε αυτές με βάση τα ΔΛΠ, αποτελούν αναγκαία συμπλήρωση και το αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Ιδιαίτερα, οι γνωστοποιήσεις (notes) αποτελούν μια δομημένη και αναλυτική παρουσίαση της οικονομικής θέσης και των αποτελεσμάτων της επιχείρησης (Γιάννης Λ. Φίλος, Αποστόλου Α., 2011). 33