بررسی ویژگیهاي فیزیکوشیمیایی و ترکیب اسید چربی روغن دانه ماریتیغال

Transcript

1 مجله پژوهشهاي صنایع غذایی/ جلد 2 شماره / سال *2 کاظم علیرضالو جواد حصاري ابوالفضل علیرضالو مهدي محمدي و بهرام فتحی آچاچلویی تاریخ دریافت: 89/7/25 2 تاریخ پذیرش: 89/2/28 دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزي دانشگاه تبریز دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزي دانشگاه تبریز 3 دانشجوي دکتري گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزي دانشگاه تربیت مدرس تهران 4 دانشجوي کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزي دانشگاه تبریز 5 دانشجوي دکتري گروه علوم و صنایع غذایی دانشگاه تبریز و عضو هیي ت علمی دانشکده کشاورزي دانشگاه محقق اردبیلی * مسي ول مکاتبه: E mail: jhesari@tabrizu.ac.ir چکیده گیاه ماریتیغال marianum) (Silybum از گیاهان دارویی است که کاربردهاي مهم دارویی و گیاه و بخصوص روغن دانه آن در بیماريه يا تحقیق بعد از استخراج روغن ویژگیهاي است. تغذیهاي دارد. عصاره برگ این کبدي را به تاخیر انداخته و اثرات آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی دارد. در این فیزیکوشیمیایی و ترکیب اسید چرب روغن ماریتیغال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که میزان روغن %28/9 ضریب شکست /452 میزان کلروفیل 0/55 mg pheophytin/kg oil عدد اسیدي 0/25 mg NaOH/g Oil عدد پروکسید 0/7 meq O 2 /kg Oil عدد صابونی 8 mg KOH/g Oil عدد یدي 05 g I 2 00/ g Oil و 6/8 ph بود. ترکیب اسیدهاي چرب روغن بدست آمده از دانه ماریتیغال بوسیله دستگاه GC آنالیز شد. در بین اسیدهاي چرب اندازهگیري شده بیشترین آنها مربوط به لینولي یک اسید (%39) و اولي یک اسید (%36/7) بود. سایر اسیدهاي چرب شامل پالمتیک اسید (%0/) استي اریک اسید (%6/8) لینولنیک اسید (%3/6) آراشیدیک اسید (%2/9) و بهنیک اسید (%0/57) بودند. بر اساس نتایج بدست آمده دانه ماریتغال مقدار بالاي روغن و اسیدهاي چرب ضروري دارد که از نطر دارویی و تغذیهاي مهم میباشد بنابراین کشت این دانه روغنی براي تولید روغن خوراکی براي مصرف قابل مطالعه واژههاي کلیدي: ماریتیغال اسید چرب روغن گیاهی گیاهان دارویی

2 علیرضالو حصاري و... مجله پژوهشهاي صنایع غذایی/ جلد 2 شماره / سال Evaluation of Physicochemical Properties and Fatty Acid Composition of Milk Thistle Seed Oil K Alirezalu, J Hesari* 2, A Alirezalu 3, M Mohammadi 4 and B FathiAchachlouei 5 Received: 7 October, 200 Accepted: 9 March, 20 Graduate MSc Student, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran 2 Associate Professor, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran 3 PhD Student, Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran 4 MSc Student, Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran 5 PhD Student, Department of Food Science and Technology, University of Tabriz, and Academic Member of Faculty of Agriculture, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran * Corresponding author: jhesari@tabrizu.ac.ir Abstract Milk thistle plant (Silybum marianum) is one of the medicinal plants which possess important nutritional and medicinal applications. It is shown that extracts of its leaf and the oil extracted from its seeds can retard liver diseases; and promote antioxidant and anticancer effects. In this research, physicochemical properties and fatty acid composition of extracted oil from milk thistle seeds were studied. The total oil content of the seeds was 28.9% and physicochemical properties were as follow: refractive index.452, chlorophyll content 0.55 mg pheophytin/kg oil, acid value 0.25 mg NaOH/g Oil, peroxide value 0.7 meq O 2 /kg Oil, saponification value 8 mg KOH/g Oil and iodine value 05 g I 2 /00 g Oil. Fatty acid composition of milk thistle oil was also analysed by gas chromatography. Among determined fatty acids, linoleic acid (39%) and oleic acid (36.7%) were the highest, followed by palmitic acid (0.%), stearic acid (6.8%), linolenic acid (3.6%), arachidic acid (2.9%) and behenic acid (0.57%). Based on the results obtained, milk thistle seeds were rich in oil and essential fatty acids and this is important from nutritional and medicinal points of view, therefore cultivation of this oilseed for production of edible oil can be studied for consumption. Key words: Milk thistle, Fatty acid, Vegetable oil, Medicinal plants مقدمه شناخت گیاهان دارویی و روغنی بومی کشور و یا گیاهانی که با شرایط اقلیمی ایران سازگاري خوبی نشان میدهند و بررسی امکان کشت و تولید آنها در سطوح وسیع از لحاظ عوامل مختلف محیطی و غیر محیطی که در استقرار و بهره گیري هر چه بیشتر از عرصە مراتع دخیل هستند جزء اولین گامهایی است که میتواند براي تولید انبوه گیاهان دارویی و تولید روغن حاصله که داراي کاربردهاي غذایی و دارویی فراوانی هستند برداشته شود. گیاه ماریتیغال از تیره کاسنی با نام علمی Silybum marianum نام انگلیسی Milk Thistle و با نامهاي خار مریم خار علیص و عکوب در فارسی و عربی شناخته میشود (زرگري 375). ماریتیغال گیاهی دوساله بدون کرك با رنگ سبز مات خاردار و با ساقههاي ایستاده

3 27 است. این گیاه ساده یا کمی منشعب است و یا شاخههاي نسبتا شیارهاي ضخیم طولی که دارد است. منتهی برگهاي یک به این کپه گیاه سبز بزرگ و و داراي داراي لکههاي سفید در اطراف رگبرگها است. چند بخش شانه اي به صورت بخشهاي تخم مرغی مثلثی دارد. گل آن صورتی ارغوانی رنگ مژكدار و خاردار است که هر یک منتهی به یک زایده وسیع و سرنیزهاي میباشد و در بخش پایینی خاردار شانه اي و گسترده برگشته است (قهرمان گیاه این 362). آمریکا و اروپا گسترش 2005) از سوي در سراسر اقلیم مدیترانهاي دیگر در ایران یافته است در بخشه يا خاورمیانه (حسنلو و همکاران شمال غربی (دشت مغان) و شرقی (گنبد کاووس بین گرگان و نوده آزادشهر کلاردشت) کرمانشاه شوش حمیدیه رامهرمز کازرون برازجان و بوشهر (فتحی است شده دیده آچاچلویی و آزادمرد دمیرچی 2009 قهرمان 365). چهار ماده شاخص موجود در عصاره دانه این گیاه شامل سیلی بین هستند ایزوسیلی 2 بین (دینگ و همکاران سیلی 3 سیلی و کریستین 4 دیانین از ترکیبی مارین سیلی 200). فلاونوییدها است که از عصاره متانولی دانههاي ماریتیغال (به میزان 4 تا 6 درصد) استخراج میشود (کاتیار 2002). سیلی مارین از سیلی بین مشتق شده و یک داروي محافظ کبدي مختلف است کبدي طور به که (سیروز وسیعی هپاتیت در ویروسی درمان و بیماريهاي مزمن سمی کبد چرب و التهاب مجراي صفرا) استفاده میشود (کرن و همکاران.(2000 کاربردهاي اصلی دارویی و غذایی ماریتیغال و روغن حاصل از آن مربوط به درمان بیماري ه يا کلسترول اکسیدانی 5 بد کبدي (گازاك و همکاران 2007) کاهش میزان (لوکر و همکاران و ضد سرطانی (998 (گازاك و همکاران و خواص آنتی می باشد. امروزه روغنها و میوهه يا روغنی بخش مهمی از نیاز روزانه افراد به انرژي را تشکیل میدهند ولی فقط درحدود 0 درصد نیاز کشور به این محصولات در داخل تولید میشود و بقیه از خارج وارد میگردد. در این زمینه شناخت دانهه يا روغنی مختلف و افزایش سطح زیر کشت آنها میتواند نقش مهمی در تا مین نیاز کشور و جدایی از وابستگی به کشورهاي گیاه دانه باشد. داشته دیگر ماریتیغال حاوي بتاي ین تري متیل گلیسین و میزان زیادي %) (حدود روغن 20 به عنوان محصول جانبی که است داراي اثرات ضد التهابی و ضد هپاتیتی میباشد. همچنین روغن حاصل از دانهه يا ترکیبات تغذیهاي (هادولین و همکاران ماریتیغال حاوي مقادیر بالایی از مانند فسفولیپید و E ویتامین.(200 گزارشها است نشان میدهد که این روغن شامل اسیدهاي چرب ضروري و غیرضروري مانند لینولي یک اسید اولي یک اسید لینولنیک اسید استي اریک اسید پالمتیک اسید و ترکیباتی مثل توکوفرولها و فیتواسترولها است که میتواند به عنوان روغن خوراکی مورد مصرف قرار بگیرد دمیرچی دارویی.(2009 (فتحی باتوجه به کاربردهاي و آزادمرد آچاچلویی متعدد غذایی و این دانه و نیاز کشور به این محصول باارزش هدف این تحقیق بررسی فیزیکی شیمیایی ماریتیغال میباشد. مواد و روشها مواد شیمیایی محتواي روغن خصوصیات و ترکیب اسید چرب روغن دانه کلیه مواد شیمیایی و حلالهاي مورد استفاده در این تحقیق تولیدي شرکت تجاري مرك آلمان با درجه خلوص تجزیهاي بودند. 2 دانه روغنی ماریتیغال دانههاي روغنی ماریتیغال اولیه از یک نوع واریته و تهیه شده از شرکت دارویی زردبند تهران بودند. دانههاي مورد ارزیابی در اردیبهشت ماه 389 از گیاهان کاشته (2007 Silybin 2 Isosilybin 3 Silychristine 4 Silydianin 5 Low Density Lipid

4 علیرضالو حصاري و... مجله پژوهشهاي صنایع غذایی/ جلد 2 شماره / سال شده در دانشکده کشاورزي دانشگاه تربیت مدرس تهران جمع آوري شد. پس از پوست گیري و جدا کردن ناخالصیها عملیات خشک کردن دانهها در دماي 60 C تا %8 رطوبت انجام شد و دانهها براي روغنگیري خرد شدند. در نهایت بعد از روغن گیري تمامی آزمایشها در 3 تکرار انجام گرفتند. 3 استخراج روغن نمونههاي روغن از دانههاي ماریتیغال مطابق روش آزادمرد دمیرچی و همکاران (2005) به شرح ذیل استخراج شد. به لولههاي استیل حاوي 0 گرم دانههاي خرد شده ماریتیغال 30 میلی لیتر محلول هگزان/ایزوپروپانول (3:2 حجمی:حجمی) اضافه و چهار عدد ساچمه فولادي نیز براي تسریع عمل هموژنیزاسیون به داخل هر لوله انداخته شد. لولههاي استیل در دماي اتاق براي یک ساعت تحت تکان شدید توسط دستگاه تکان دهنده قرار گرفتند. سپس محتواي لولهها با استفاده از قیف بوخنر و کاغذ صافی واتمن شماره 4 صاف شدند. تفالههاي باقیمانده 2 بار و هر بار با 20 میلی لیتر از همان محلول شسته شدند بعد 35 میلی لیتر محلول سولفات سدیم 6/7 درصد به محلول صاف شده اضافه شد تا آب احتمالی جدا شود. با استفاده از قیف جداکننده لایه حاوي حلال و روغن جدا شده و در دستگاه تبخیر تحت خلاء در دماي 40ºC تبخیر شد. نمونههاي روغن براي استفاده در مراحل بعدي آنالیز در 20ºC درجه سانتیگراد نگهداري شدند. 4 خصوصیات فیزیکی شیمیایی 4 درصد استخراج روغن روغن درصد تعیین براي از توزین روغن به دست آمده از 00 گرم نمونه ماریتیغال توسط دستگاه سوکسله استفاده شد (اوکوچه و همکاران 2008). 24 محتواي کلروفیل مقدار کلروفیل نمونههاي روغن ماریتیغال با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر طبق روش پوکوپرنی (995) اندازهگیري شد. 34 ضریب شکست و همکاران براي تعیین ضریب شکست روغن ماریتیغال از دستگاه رفراکتومتر در دماي 25 C استفاده شد (حسینی 386). 44 عدد اسیدي براي تعیین عدد اسیدي روغن از روش به AOCS شماره 403d 993) AOCS) cd استفاده گردید و نتایج بر حسب درصد اسید اولي یک گزارش شد. 54 عدد پروکسید تعیین عدد پروکسید نمونههاي روغن ماریتیغال مطابق روش AOCS به شماره 853 (993 AOCS) cd انجام گرفت و نتایج برحسب meq O 2 /kg Oil شد. 64 عدد صابونی در تعیین عدد صابونی از روش AOCS روغن گزارش به شماره cd ) AOCS) استفاده گردید و نتایج مربوطه به صورت mg KOH/g Oil گزارش شد. 74 عدد یدي عدد یدي به روش هانوس محاسبه و بر حسب گرم در 00 گرم روغن گزارش شد (ویوور و دانیل 2003). 5 اندازهگیري اسیدهاي چرب I 2 5 آماده سازي مشتق متیل استر اسیدهاي چرب آماده سازي مشتق متیل استر اسیدهاي چرب بر اساس روش گزارش شده توسط ساواژ و همکاران (997) و ساواژ و مک نیل (998) بدین ترتیب انجام شد: در حدود 0 میلی گرم روغن در 0/5 میلی لیتر هگزان در لوله آزمایش حل شد میلی لیتر سود 2 وسپس 0/0 مولار در متانول خشک اضافه گردید. لوله آزمایش حاوي Stirrer

5 29 محلول هاي یاد شده در حمام آب 60ºC به مدت 0 دقیقه نگه داري گردید. سپس 3 میلی لیتر معرف BF3 به آن افزوده و 0 دقیقه دیگر نگهداري شد. بعد از انجام واکنش لوله آزمایش یاد شده را تحت جریان آب سرد کرده و 2 میلی لیترمحلول نمک کلرید سدیم %20 و یک میلی لیتر هگزان اضافه شد. بعد از مخلوط کردن کامل سانتریفوژ گردیده و لایه هگزانی حاوي مشتق متیل استرهاي اسید هاي چرب مورد جداسازي قرار گرفت. به 25 آنالیز متیلاستر اسیدهاي چرب با کروماتوگرافی گازي منظور آنالیز متیلاستراسیدهاي چرب از دستگاه گاز کروماتوگرافی ساخت شرکت مجهز به ستون مویینی سیلیکاي ی 6890 مدل Varian SGE, ) BPX70 (Austin, USA با طول 50 متر و قطر 0/22 میلیمتر با ضخامت فیلم 0/25 میکرومتر استفاده شد. دماي اولیه 58 درجه سانتیگراد بود و با افزایش 2 درجه سانتیگراد در دقیقه به 20 درجه سانتیگراد رسید و در این دما 20 دقیقه نگهداري شد. دماي دریچه تزریق 230 ºC و دماي آشکارساز 240 ºC و سرعت جریان گاز حامل (هلیم) /2 میلی لیتر بر دقیقه بود. بصورت Split صورت گرفت همچنین روش تزریق به (آزادمرد دمیرچی GC.(2008 و دوتا در مقایسه با روغن تجاري سویا (%20) بیشتر بوده که جالب توجه میباشد. ضریب شکست روغن ماریتیغال در محدوده /45 بود که کمتر از نمونه زیتون است و نشان دهنده پاي ینتر بودن عدد یدي روغن ماریتیغال میباشد. همچنین از نظر ضریب شکست روغن ماریتیغال مشابه روغن بادام زمینی است. ضریب شکست اغلب بعنوان ملاکی از خلوص و ماهیت روغن استفاده میشود. میزان کلروفیل روغن ماریتیغال (0/55 میلی گرم في وفیتین بر کیلوگرم روغن) با وجود خام بودن در حد خیلی کمتري از روغن زیتون قرار داشت که پاي ین بودن این پارامتر میتواند دلیلی بر پایداري این روغن در برابر اکسیداسیون باشد. عدد اسیدي به عنوان یکی از خصوصیات کیفی روغن و معیاري از درجه خلوص آن در نظر گرفته میشود. اگرچه روغنهاي تصفیه شده تقریبا عاري از اسیدهاي چرب آزاد هستند اما مقادیر قابل ملاحظهاي از این ترکیبات در روغنهاي خام موجود میباشند. نتایج و بحث جدول نتایج حاصل از خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن ماریتیغال در مقایسه با روغنه يا میدهد. خصوصیات فیزیکوشیمیایی به روغن دیگر را نشان مستقیم طور وابسته به ترکیب گلیسیریدي و لیپیدهاي آن است. محتواي روغن دانههاي ماریتیغال مورد بررسی %28 بود که در مقایسه با نتایج هادولین و همکاران (200) بالاتر است که احتمالا میتواند و آب شرایط دانه واریته نوع از متا ثر هوایی و نوع خاك منطقه باشد. محتواي روغن ماریتیغال Boron Trifluoride

6 میلی( میلی( علیرضالو حصاري و... مجله پژوهشهاي صنایع غذایی/ جلد 2 شماره / سال جدول : خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن ماریتیغال در مقایسه با سایر روغنها B2 سویا 20 /473/476 0/ 0/ ویژگیها میزان روغن (%) روغن C2 بادام زمینی 47/5 /467/47 0/30/4 0/ ضریب شکست ºC) 25) میزان کلروفیل Oil) (mg pheophytin/kg عدد اسیدي Oil) (mg NaOH/g عدد پروکسید Oil) (meq O 2 /kg عدد صابونی Oil) (mg KOH/g عدد یدي Oil) (g I 2 /00 g B زیتون 40 /466/ /3 0/ A ماریتیغال 28/93+0/49 /452+0/0 0/55+0/07 0/25+5 0/7+3 8/2+2/54 05/9+/5 6/87+ (25 ºC) :A ph روغن خام در تحقیق حاضر B: روغن تصفیه شده و C: روغن خام 2: گلی و همکاران (386) : مالک 379 در این تحقیق عدد اسیدي روغن ماریتیغال 0/25 گرم سود بر گرم روغن) بود که با توجه به خام بودن بیشتر از روغن سویا است ولی این پارامتر در روغن زیتون تصفیه شده بیشتر میباشد که نشان از بالا بودن خلوص روغن ماریتیغال است. گزارشها حاکی از آن است که ارتباط معنیداري میان افزایش دماي نگهداري و میزان اسیدهاي چرب آزاد روغن وجود دارد (استیل 99). عدد پروکسید روغن ماریتیغال علیرغم خام بودن در مقایسه با استاندارد عدد پروکسید براي روغنهاي سویا زیتون و بادام زمینی کمتر است که میتواند نشانگر پایداري مناسب این روغن در برابر اکسیداسیون باشد. عدد پروکسید به همراه عدد اسیدي جزء پارامترهاي کیفی روغن به حساب میآید. همچنین باید ذکر کرد که عدد پروکسید به عنوان شاخص تندي روغن بوده و مقدار آن با افزایش دماي استخراج روغن بیشتر می شود. میزان این پارامتر در روغن خام ماریتیغال آنالیز شده برابر با 0/7 اکی والان اکسیژن بر کیلوگرم روغن) میباشد (آزادمرد دمیرچی 388). عدد صابونی به عنوان پارامتري براي بررسی وزن مولکولی یا طول زنجیره اسیدهاي چرب موجود در چربی ها و لیپیدها استفاده میشود (خریشا 2000). عدد صابونی در نمونه آنالیز شده روغن ماریتیغال 8 (میلی گرم پتاس بر گرم روغن) بود که از سایر نمونهه يا روغن زیتون بادام زمینی و سویا پاي ینتر است که نشان دهنده وزن مولکولی بیشتر اسیدهاي چرب روغن ماریتیغال نسبت به این روغنها است (جدول ). عدد یدي میزان غیر اشباعیت روغنها را نشان میدهد. این اندیس میتواند براي تخمین پایداري اکسیداتیو روغن ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد. عدد یدي این روغن در مقایسه با روغن سویا بیانگر غیراشباعیت کمتر و در نتیجه پایداري اکسیداتیو بیشتر این روغن میباشد و البته از این لحاظ روغن ماریتیغال مشابه روغن بادام زمینی (یکی از پایدارترین روغنها در برابر اکسیداسیون) است (جدول ). ph نمونهه يا روغن ماریتیغال در محدوده کم اسیدي قرار داشت و برابر با 6/8 بود.

7 3 جدول 2 ترکیب اسیدهاي چرب روغن دانهه يا ماریتیغال حاصل از منطقه تهران در مقایسه با روغنه يا زیتون بادام زمینی و سویا را نشان میدهد. بر اساس نتایج حاصل از اندازه گیري اسیدهاي چرب توسط کروماتوگرافی گازي سه اسید چرب عمده در روغن ماریتیغال مشاهده شد. همانطور که مشخص شد اسیده يا چرب اولي یک اسید لینولي یک اسید و پالمتیک اسید به میزان %85 بوده و ترکیب اصلی اسیدهاي چرب روغن ماریتیغال را تشکیل میدهند که در این زمینه روغن ماریتیغال شبیه روغنه يا زیتون بادام زمینی و سویا میباشد. بیشترین اسید چرب روغن ماریتیغال مربوط به لینولي یک اسید (%39) بود که میزان آن با لینولي یک اسید روغن بادام زمینی مطابقت دارد. لازم به ذکر است که میزان اولي یک اسید (%36) و پالمتیک اسید (%0) که دومین و سومین اسید چرب روغن ماریتیغال میباشند همچنین با میزان اولي یک اسید و پالمتیک اسید روغن بادام زمینی شباهت زیادي نشان می دهند بنابراین میتوان نتیجه گرفت که ترکیب اسیدهاي چرب روغن ماریتیغال با روغن بادام زمینی مطابقت زیادي دارند (جدول 2). B2 سویا /66 ترکیب اسید چرب (%) پالمتیک اسید (C6:0) جدول 2: ترکیب اسیدهاي چرب روغن ماریتیغال در مقایسه با روغنهاي دیگر روغن استي اریک اسید (C8:0) اولي یک اسید (C8:) لینولي یک اسید (C8:2) لینولنیک اسید (C8:3) آراشیدیک اسید (C20:0) آراشیدیک اسید سیس (C20:) بهنیک اسید (C22:0) B زیتون 3 A ماریتیغال 0/6 C2 بادام زمینی / /4 0/ 5/2 SFA: Saturated Fatty Acid 6/88 36/73 39/04 3/66 0/45 2/5 0/57 4/53 PUFA /SFA ratio A: روغن خام در تحقیق حاضر B: روغن تصفیه شده و C: روغن خام PUFA: Polyunsaturated Fatty Acid : آزادمرد دمیرچی (388) 2: گلی و همکاران (386) اسیدهاي چرب آراشیدیک اسید آراشیدیک اسید سیس و بهنیک اسید اسیدهاي چرب جزي ی هستند که تنها در روغن ماریتیغال و زیتون مشاهده میشوند. با توجه به اینکه میزان لینولي یک اسید میتواند در پایداري اکسیداتیوي روغنهاي خوراکی مو ثر باشد پس میتوان محتمل دانست که پایداري اکسیداتیوي روغن ماریتیغال وجود کمتر بودن نسبت به روغنه يا بادام زمینی (جدول 2 ). گفت توجه با که لینولي یک به روغن قرار از روغن تجاري و ترکیب ماریتیغال میگیرد, مقدار که در زیتون و سویا بیشتر میباشد اسیدهاي گروه این در چرب روغنهاي گروه میتوان اولي یک روغنهایی

8 علیرضالو حصاري و... مجله پژوهشهاي صنایع غذایی/ جلد 2 شماره / سال همچون سویا, آفتابگردان و گلرنگ نیز طبقه بندي می شوند. از مهمترین پارامترها در مورد ترکیب اسیدهاي چرب روغنه يا خوراکی نسبت اسیدهاي چرب غیراشباع به اشباع میباشد که از جنبهه يا کیفیت تغذیهاي و ماندگاري حاي ز اهمیت است. میزان این پارامتر در مورد روغن ماریتیغال برابر 4/5 بوده که مشابه روغن بادام زمینی میباشد. با توجه به ضروري بودن لینولي یک اسید و لینولنیک اسید براي بدن انسان (اسیدهاي چرب ضروري) و میزان بالاي آنها در روغن ماریتیغال می توان نتیجه گرفت که این روغن داراي ارزش تغذیهاي بالایی میباشد. نتیجه گیري نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد با توجه به میزان بالاي روغن دانه ماریتیغال و همچنین کیفیت تغذیه اي که مربوط به مقادیر بالاي اسیدهاي چرب ضروري لینولي یک اسید (امگا 6) و لینولنیک اسید (امگا 3) است کشت این دانه روغنی که داراي جنبهه يا غذایی و دارویی زیادي میباشد امري سودمند و مو ثر در تولید روغن خوراکی مصرفی داخل کشور قلمداد میشود. البته با توجه به اینکه روغن ماریتیغال جزء منابع جدید براي تولید روغن خوراکی میباشد بنابراین لازم است در زمینه ترکیبات سمی احتمالی موجود در روغن نیز مورد بررسی قرار بگیرد. منابع مورد استفاده آزادمرد دمیرچی ص. 388 روغنه يا خوراکی انتشارات عمیدي 99. حسینی ز. 386 روشهاي متداول در تجزیه مواد غذایی انتشارات دانشگاه شیراز زرگري علی. 375 گیاهان دارویی چاپ پنجم موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران جلد سوم قهرمان احمد. 362 فلور رنگی ایران موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع جلد نهم شماره 095. قهرمان احمد. 365 فلور رنگی ایران انتشارات مو سسه تحقیقات جنگلها و مراتع بخش گیاهشناسی شماره گ ی س ل. ا. ح. 386 خصوصیات فیزیکی و شیمیایی روغن دانه ماریتیغال فصلنامه علوم و صنایع غذایی ایران (4) 4 3 مالک ف. 379 چربیها و روغنه يا نباتی خوراکی انتشارات فرهنگ و قلم 464. AzadmardDamirchi S, Savage GP and Dutta PC, Sterol fractions in hazelnut and virgin olive oils and 4,4 dimethylsterols as possible markers for detection of adulteration of virgin olive oil. Journal of the American Oil Chemists Society 82: AzadmardDamirchi S and Dutta PC, Stability of minor lipid components with emphasis on phytosterols during chemical interesterification of a blend of refined olive oil and palm stearin. Journal of the American Oil Chemists Society 85: 32. AOCS, 993. Official Methods and recommended practices of the American Oil Chemists Society, 4 th Ed. Champaign. IL: AOCS Press. Banks HJ, 998. Effect of storage conditions on quality change in canola. Stored Grain Research Laboratory, CSIRO Entomology, GPO Box 700, Canberra, ACT 260.

9 33 Ding TM, Tian SJ, Zhang ZX, Gu DZ, Chen YF, Shi YH and Sun ZP, 200. Determination of active component in silymarin by RPLC and LC/MS. Journal of Phamaceutical and Biochemical Analysis. 26: 556. FathiAchachlouei B and AzadmardDamirchi S, Milk thistle seed oil constituents from different varieties grown in Iran. Journal of the American Oil Chemists Society 86: Gazak R, Walterova D and Kren V, Silybin and silymarin, new and emergining applications in Medicine. Current Medicinal Chemistry. Current Medicinal Chemistry 4: Hadolin M, Skerget M, Knez Z, Bauman D, 200. High pressure extraction of vitamin Erich oil from silybum marianum. Food Chemistry 74: Hasanloo T, KhavariNejad RA, Majidi E and Shams Ardakani M, Analysis of flavonolignans in dried fruits of Silybum marianum (L.) Gaertn from Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences 8: Katiyar SK, Treatment of silymarin, a plant flavonoid, prevents ultraviolet light induced immune suppression and oxidative stress in mouse skin. International Journal of Oncology 2: Khraisha YH, Retorting of oil shale followed by solvent extraction of spent shale: experiment and kinetic analysis. Journal of Energy Sources 22: Kren V, Ulrichova J, Kosina P, Stevenson D, Sedmera P, Prikrylova V, Halada P and Simanek V, Chemoenzymatic preparation of silybin β glucoronides and their biological evaluation. Drag Metabolism and Disposition 28: Locher R, Suter P, Weyhenmeyer R and Vetter W, 998. Inhibitory action of silibinin on low density lipoprotein oxidation. Arzneimittelforschung, Drug Research 48: Pokoprny J, Kalinova L and Dysseler P, 995. Determination of chlorophyll pigments in crude vegetable oils. Pure & Application Chemistry 67: Savage GP, McNeil DL and Dutta PC, 997. Lipid composition and oxidative stability of oils in hazelnuts (Corylus avellana L.) grown in New Zealand. Journal of the American Oil Chemists Society 74: Savage GP and McNeil DL, 998. Chemical composition of hazelnuts (Corylus avellana L.) grown in New Zealand. International Journal of Food Science and Technology 49: Steele RJ, 99. Safe storage of rapeseed and other oilseeds. Oilseeds Research Council, Canberra, pp. 32 Uquiche E, Jeréz M and Ortíz J, Effect of pretreatment with microwaves on mechanical extraction yield and quality of vegetable oil from Chilean hazelnuts. Journal of Innovative Food Science and Emerging Technologies 9: Weaver CM and Daniel JR, The food chemistry laboratory, 2 nd Ed. Printed in the United States of America, pp 37.