Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς

Transcript

1 Έκδοση 1.0 ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε. 11 Μαρτίου 2010

2 Ρήτρα Επιφύλαξης ικαιωµάτων Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα ii

3 Ιστορικό Εκδόσεων Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς Έκδοση Ηµεροµηνία Περιγραφή /03/2010 Έγκριση ΡΑΕ Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα iii

4 Πίνακας Περιεχοµένων Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς Ακρονύµια... viii Εισαγωγή... 1 Κεφάλαιο Α Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας... 3 Κεφάλαιο Β ραστηριότητες Αγοράς ΗΕ... 6 Κεφάλαιο Γ Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός (ΗΕΠ) Εισαγωγή Γενικά Αντικείµενο ΗΕΠ Συµµετοχή στον ΗΕΠ οµή Κεφαλαίου ραστηριότητες του ΕΣΜΗΕ πριν από τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό ιαχείριση ιασυνδέσεων ηµοπρασίες για Φ Μ στις ιασυνδέσεις Επιλεξιµότητα Συµµετοχής στις ηµοπρασίες Συµµετοχή στις ηµοπρασίες Συµµετέχοντες µε ικαίωµα Υποβολής Προγραµµάτων ιαδικασίες που αφορούν την εκχώρηση Φ Μ στις διασυνδέσεις ( ηµοπρασίες) ευτερεύουσα Αγορά Φ Μ Κανόνες χρήσης των Φ Μ Υπολογισµός Συντελεστών Απωλειών Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Έγχυσης Πίνακας Συντελεστών Απωλειών Φορτίου Περιορισµοί Μεταφοράς Μεταξύ Λειτουργικών Ζωνών του Συστήµατος Μελέτη ιαζωνικών Περιορισµών Μεταφοράς του Συστήµατος Χρήση ιαζωνικών Περιορισµών Μεταφοράς του Συστήµατος στον ΗΕΠ Πρόγραµµα διόρθωσης Ακούσιων Αποκλίσεων Πρόβλεψη Φορτίου Πρόβλεψη Παραγωγής από Ανανεώσιµές Πηγές Καθορισµός αναγκών Επικουρικών Υπηρεσιών Ορισµοί Επικουρικών Υπηρεσιών Υποχρεώσεις του ΕΣΜΗΕ για τις Επικουρικές Υπηρεσίες Καθορισµός αναγκών Ρύθµισης Συχνότητας και Ενεργού Ισχύος Υποχρεώσεις Παροχής Πρωτεύουσας Ρύθµισης και Εφεδρείας Υποχρεώσεις Παροχής ευτερεύουσας Ρύθµισης και Εύρους Μοντελοποίηση Γενικών Περιορισµών...Σφάλµα! εν έχει οριστεί σελιδοδείκτης Συντελεστές Προσδιορισµού Κάλυψης ηµοσιοποίηση Στοιχείων πριν από τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό εδοµένα Εισόδου Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού εδοµένα Εισόδου από τον ΕΣΜΗΕ Απαιτήσεις και Προβλέψεις του ΗΕΠ Προσφορές Έγχυσης που υποβάλλονται από τον ΕΣΜΗΕ ηλώσεις Φορτίου που υποβάλλονται από τον ΕΣΜΗΕ εδοµένα Εισόδου Συµµετέχοντα Προσφορές Έγχυσης ηλώσεις ιαχείρισης Υδάτινων Πόρων ηλώσεις Φορτίου Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα iv

5 Προσφορές Εφεδρειών Μη διαθεσιµότητα Μονάδων Παραγωγής ηλώσεις Οικονοµικών Στοιχείων Έλεγχος εγκυρότητας εδοµένων Εισόδου Έλεγχος εγκυρότητας ηλώσεων Φορτίου Έλεγχος εγκυρότητας Προσφορών Έγχυσης Έλεγχος εγκυρότητας Προσφορών Εφεδρειών Έλεγχος εγκυρότητας ηλώσεων Μη ιαθεσιµότητας Έλεγχος εγκυρότητας ηλώσεων Οικονοµικών Στοιχείων Μεθοδολογία Ηµερησίου Ενεργειακού Προγραµµατισµού Χρονικός Ορίζοντας Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού εδοµένα Εισόδου στον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό Απώλειες Συστήµατος Μεταφοράς και ικτύου ιανοµής Μηχανισµός Επίλυσης Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού Μεταβλητές Απόφασης Εξαρτηµένες Μεταβλητές υαδικές Μεταβλητές Αντικειµενική Συνάρτηση Περιορισµοί Ισοζύγιο Ενέργειας Απαιτήσεις Εφεδρειών Ικανότητα Εφεδρειών Όρια Ικανότητας Παραγωγής Περιορισµοί Μεταφοράς ιαχρονικοί Περιορισµοί Κανόνας αποσύνδεσης Χειρισµού Προσφορών µε Ίδια Τιµή Προσφορές Έγχυσης ηλώσεις φορτίου Προσφορές Εφεδρειών Χειρισµός από µηχανισµό επίλυσης ΗΕΠ Σειρά άρσης παραβίασης των περιορισµών κατά την επίλυση του ΗΕΠ Οριακές Τιµές Αποτελέσµατα Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού Προγράµµατα έγχυσης, απορρόφησης ενέργειας και παροχής εφεδρειών Ηµερήσιες Οριακές Τιµές ραστηριότητες µετά τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό ηµοσίευση Στοιχείων του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού Υποβολή τελικών ηλώσεων Χρήσης Φ Μ εδοµένα Εξόδου που Μεταφέρονται στη ραστηριότητα της Ηµερήσιας Εκκαθάρισης Ηµερήσια Εκκαθάριση Επιβεβαίωση Προγραµµάτων εδοµένα που Μεταφέρονται στη ραστηριότητα Προγραµµατισµού Κατανοµής Συγκέντρωση Μηνιαίων Στοιχείων Επικουρικών Υπηρεσιών και Μεταφορά στη ραστηριότητα Εκκαθάρισης Επικουρικών Υπηρεσιών Έλεγχος Ενεργοποίησης Περιορισµών Μεταφοράς Λειτουργικών Ζωνών Καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης ήλωση Έκτακτης Ανάγκης Ενέργειες του ΕΣΜΗΕ σε Καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης ιοικητικά Οριζόµενες Τιµές Κεφάλαιο Μεθοδολογία υπολογισµού της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων (ΟΤΑ) Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα v

6 1. Εισαγωγή Αντικείµενο της µεθοδολογίας υπολογισµού της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων (ΟΤΑ) Χρονοδιάγραµµα της µεθοδολογίας υπολογισµού της ΟΤΑ εδοµένα Εισόδου για την Εκ των Υστέρων Τιµολόγηση των Αποκλίσεων εδοµένα εδοµένα Εισόδου από τον ΗΕΠ εδοµένα εισόδου από τις διαδικασίες Πραγµατικού Χρόνου εδοµένα Μετρήσεων Μεθοδολογία της Εκ των Υστέρων Τιµολόγησης των Αποκλίσεων Αποτελέσµατα µεθοδολογίας υπολογισµού της ΟΤΑ ηµοσιοποίηση αποτελεσµάτων µεθοδολογίας υπολογισµού της ΟΤΑ Κεφάλαιο Ε ηµοσίευση Στοιχείων του Συστήµατος Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας Στοιχεία που δηµοσιοποιούνται σε καθηµερινή βάση Λοιπά στοιχεία που δηµοσιοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήµατα Στοιχεία που δηµοσιοποιούνται άµεσα κατά το χρόνο γνωστοποίησής τους...σφάλµα! εν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. 4. ηµοσιοποίηση µεθοδολογιών...σφάλµα! εν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Μαθηµατική διατύπωση του προβλήµατος ΗΕΠ Εισαγωγή Λειτουργική Περιγραφή Επίλυσης της Αγοράς ΗΕΠ Τρόποι Λειτουργίας Λειτουργία Ανάλυσης Μοντέλα Επίλυσης Αγοράς Οντότητες Σηµεία Μέτρησης Πρόβλεψη Φορτίου Στοιχεία Μονάδων Μοντέλο Συντελεστή Απωλειών Απαιτήσεις Εφεδρειών Πρόσθετη Ενέργεια και Εφεδρεία Μοντέλο Περιορισµένης Ενέργειας Περιορισµός Καθαρής Ικανότητας Μεταφοράς Γενικοί Περιορισµοί Κανόνας Αποσύνδεσης Χειρισµού Προσφορών µε Ίδια Τιµή Οριακές Τιµές Ενέργειας και Εφεδρειών Λειτουργία Πραγµατικού Χρόνου υναµικός Προσδιορισµός των Ορίων Λειτουργίας Σηµαίες FLOL και MCMODE Μετρούµενες Τιµές Εκτός Του Εύρους Κατανοµής Μετρούµενες Τιµές µε Όχι Καλή ποιότητα Μη Συµµόρφωση σε Εντολή Κατανοµής Εντολές Εκκίνησης και Σβέσης σε Πραγµατικό Χρόνο από τον ΕΣΜΗΕ Μαθηµατική ιατύπωση Βασικά Στοιχεία της Αγοράς Οντότητες Βαθµίδες Περίοδοι Λειτουργικές Ζώνες Σηµεία Μέτρησης ιαζωνικοί ιάδροµοι Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα vi

7 3.2. ιατύπωση των Περιορισµών του Προβλήµατος Βελτιστοποίησης Γενικό Πλαίσιο Μοντέλο ED Μοντέλο UC Μοντέλα UC σε Λειτουργία Ανάλυσης Υπολογισµός Οριακής Τιµής Αντικείµενο Υπολογισµός της ΟΤΣ Υπολογισµός των Τιµών Εφεδρειών Συµπεράσµατα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Υπολογισµός Συντελεστών Απωλειών Έγχυσης Εισαγωγή Αναλυτική µεθοδολογία υπολογισµού ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: Υπολογισµός Συντελεστών Απωλειών Φορτίου Εισαγωγή ιερεύνηση απωλειών για τυπικό τµήµα του ικτύου ιανοµής Μεθοδολογία υπολογισµού των Συντελεστών Απωλειών Φορτίου Συµπεράσµατα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Σηµεία εξυπηρέτησης ΕΣΜΗΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε: Ιστοσελίδες ΕΣΜΗΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤ: Αρχεία που χρησιµοποιούνται κατά τη Λειτουργία της Αγοράς ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ: Αρχεία XSD ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Η: Φόρµα επικοινωνίας Συµµετεχόντων µε ΕΣΜΗΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Θ: Πίνακας Αντιστοίχησης Αναφορών Κ Σ&ΣΗΕ µε Εγχειρίδιο Λίστα Αναφορών [1] Κώδικας ιαχείρισης Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, [2] Νόµος 2773/1999, [3] Κανονισµοί ηµοπρασιών στις Βόρειες ιασυνδέσεις για το έτος 2009, [4] Κανονισµοί ηµοπρασιών στη διασύνδεση της Ιταλίας για το έτος 2009, Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα vii

8 Ακρονύµια Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς Στον παρακάτω Πίνακα αναφέρονται όλα τα ακρονύµια που περιέχονται στο Εγχειρίδιο αυτό. Ακρονύµιο Κ Σ&ΣΗΕ ΕΣΜΗΕ ΡΑΕ ΗΕΠ ΠΚ ΕΠΚ ΚΠΧ ΟΤΣ ΟΤΠ ΟΤΑ ΗΕ Α Ι Φ Μ ΑΠΕ ΑΡΠ ΣΕΠ Σ ΜΙ TTC TRM NTC ATC CAS CBSm CBSb SCC EWOS TPS MAVC ESS XSD NCAP UC ED EMS AGC PLC Πλήρες όνοµα - ερµηνεία Κώδικας ιαχείρισης Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός Πρόγραµµα Κατανοµής Ενδοηµερήσιο Πρόγραµµα Κατανοµής Κατανοµή Πραγµατικού Χρόνου Οριακή Τιµή Συστήµατος Οριακή Τιµή Παραγωγής Οριακή Τιµή Αποκλίσεων Ηλεκτρική Ενέργεια Αποδεικτικά ιαθεσιµότητας Ισχύος Φυσικά ικαιώµατα Μεταφοράς Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Αυτόµατη Ρύθµιση Παραγωγής Σφάλµα Ελέγχου Περιοχής Συντελεστή Κατανοµής Μεταφερόµενης Ισχύος Total Transmission Capacity (Συνολική Ικανότητα Μεταφοράς) Transmission Reliability Margin (Περιθώριο Αξιοπιστίας Μεταφοράς) Net Transfer Capacity (Καθαρή Ικανότητα Μεταφοράς) Available Transmission Capacity ( ιαθέσιµη Ικανότητα Μεταφοράς) Control Area Schedules Control Block Schedules multilateral Control Block Schedules-bilateral South Co-ordination Center (Νότιο Συντονιστικό Κέντρο) Electronic Web Offer Submission (Ηλεκτρονικό Σύστηµα Υποβολής Προσφορών του ΕΣΜΗΕ για τις ηµοπρασίες) Trader Party Schedule Minimum Average Variable Cost (Ελάχιστο Μεταβλητό Κόστος) ETSO Scheduling System XML Schema Definition Net CAPacity (Καθαρή Ισχύς Μονάδας) Unit Commitment (πρόβληµα ένταξης µονάδων) Economic Dispatch (Οικονοµική Κατανοµή Φορτίου) Energy Management System Automatic Generation Control (Αυτόµατη Ρύθµιση Παραγωγής) Programmable Logic Controller (Προγραµµατιζόµενος Λογικός Ελεγκτής) Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα viii

9 FLOL MCMODE MIP LP GP FLag On-Line (σηµαία λειτουργίας µονάδας) Market Mode (σε λειτουργία αγοράς) Mixed-Integer Programming (Μεικτός Ακέραιος Προγραµµατισµός) Linear Programming (Γραµµικός Προγραµµατισµός) Goal Programming (Προγραµµατισµός Στόχου) Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα ix

10 Εισαγωγή Σκοπός του Εγχειριδίου Λειτουργίας Αγοράς είναι η περιγραφή των λεπτοµερειών εφαρµογής των διατάξεων του Κώδικα ιαχείρισης Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (εφεξής Κ Σ&ΣΗΕ) [1] σχετικά µε τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό και τη µεθοδολογία υπολογισµού της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων. Επιπλέον, γίνεται παρουσίαση των διαδικασιών που σχετίζονται µε τον καταµερισµό και την εκχώρηση φυσικών δικαιωµάτων µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τις διασυνδέσεις. Αναλυτική περιγραφή των διαδικασιών αυτών αναπτύσσεται στους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4]. Η δοµή του Εγχειριδίου είναι η ακόλουθη: Στο Κεφάλαιο Α δίδεται µία γενική περιγραφή της Ελληνικής Αγοράς ΗΕ. Στο Κεφάλαιο Β αναφέρονται οι βασικές δραστηριότητες στα πλαίσια της λειτουργίας της Αγοράς ΗΕ και παρατίθεται το χρονοδιάγραµµα εκτέλεσης των αντίστοιχων διαδικασιών. Στο Κεφάλαιο Γ αναλύονται οι διαδικασίες που σχετίζονται µε τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό (ΗΕΠ). Στο Κεφάλαιο περιγράφεται η µεθοδολογία υπολογισµού της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων (ΟΤΑ). Στο Κεφάλαιο Ε παρουσιάζονται οι δηµοσιεύσεις που γίνονται από τον ΕΣΜΗΕ. Στο Παράρτηµα Α παρουσιάζεται η µαθηµατική διατύπωση του προβλήµατος ΗΕΠ, καθώς και οι διαφοροποιήσεις που εφαρµόζονται επί αυτής για τις αντίστοιχες µαθηµατικές διατυπώσεις των προβληµάτων α) του Προγράµµατος Κατανοµής, β) του υπολογισµού της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων, και γ) της αυτόµατης έκδοσης Εντολών Κατανοµής σε πραγµατικό χρόνο. Στο Παράρτηµα Β περιγράφεται η µεθοδολογία υπολογισµού των Συντελεστών Απωλειών Έγχυσης. Στο Παράρτηµα Γ περιγράφεται η µεθοδολογία υπολογισµού των Συντελεστών Απωλειών Φορτίου. Στο Παράρτηµα παρουσιάζονται τα σηµεία εξυπηρέτησης του ΕΣΜΗΕ για διάφορες διαδικασίες που περιγράφονται στο Εγχειρίδιο αυτό. Στο Παράρτηµα Ε παρουσιάζονται οι ιστοσελίδες που αναφέρονται στο Εγχειρίδιο αυτό και χρησιµοποιούνται από τους Συµµετέχοντες στα πλαίσια της λειτουργίας της Αγοράς ΗΕ. Στο Παράρτηµα ΣΤ παρουσιάζονται τα αρχεία που ανταλλάσσονται µεταξύ του ΕΣΜΗΕ και των Συµµετεχόντων κατά τη λειτουργία της Αγοράς ΗΕ. Στο Παράρτηµα Ζ παρουσιάζονται τα αρχεία XSD που µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τους Συµµετέχοντες για τη δηµιουργία των XML αρχείων που υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστηµα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στο Παράρτηµα Η παρουσιάζεται η φόρµα επικοινωνίας των Συµµετεχόντων µε τον ΕΣΜΗΕ. Στο Παράρτηµα Θ παρουσιάζεται ένας πίνακας µε την αντιστοίχηση των αναφορών του Κ Σ&ΣΗΕ στο Εγχειρίδιο αυτό µε τις σχετικές παραγράφους του Εγχειριδίου αυτού. Το Εγχειρίδιο αυτό απευθύνεται: α) Στους εγγεγραµµένους Συµµετέχοντες στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής

11 ενέργειας, οι οποίοι έχουν εµπειρία µε τις διαδικασίες της αγοράς, αλλά επιθυµούν να κατανοήσουν καλύτερα τις λεπτοµέρειες εφαρµογής του Κ Σ&ΣΗΕ. Οι αναγνώστες αυτοί είναι καλύτερο να διαβάσουν τα Κεφάλαια Γ,, Ε και τα Παραρτήµατα Α, Ζ και Η. β) Στους εγγεγραµµένους Συµµετέχοντες στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι δεν έχουν µεγάλη εµπειρία µε τις διαδικασίες της αγοράς, και επιθυµούν να δραστηριοποιηθούν περισσότερο στην αγορά. Οι αναγνώστες αυτοί είναι καλύτερο να διαβάσουν τα Κεφάλαια Α, Β, Γ, και τα Παραρτήµατα Γ,, Ε, ΣΤ και Ζ. γ) Στους υποψήφιους Συµµετέχοντες και στους ανθρώπους που ενδεχοµένως ενδιαφέρονται για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, και θέλουν να κατανοήσουν τις διαδικασίες και τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς. Οι αναγνώστες αυτοί είναι καλύτερο να ασχοληθούν αρχικά µε τα Κεφάλαια Α, Β, Γ, και Ε και το Παράρτηµα Η. δ) Στους αναλυτές των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, που θέλουν να κατανοήσουν το µηχανισµό επίλυσης της αγοράς. Οι αναγνώστες αυτοί είναι καλύτερο να διαβάσουν τα Κεφάλαια Α, Β, Γ και το Παράρτηµα Α. Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 2

12 Κεφάλαιο Α Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Προκειµένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ασφάλειας εφοδιασµού και της οικονοµικής βελτιστοποίησης της αγοράς ηλεκτρισµού στην Ελληνική Επικράτεια, απαιτείται ο αποτελεσµατικός συνδυασµός µακροχρονίων αποφάσεων για την εγκατάσταση και τη διαθεσιµότητα ισχύος αλλά και βραχυχρόνιων αποφάσεων για την ορθή κατανοµή των πόρων στον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό. Στο πλαίσιο αυτό η Ελληνική Αγορά Ηλεκτρισµού δοµείται από δύο διακριτές αγορές την µακροχρόνια αγορά διαθεσιµότητας ισχύος (Capacity Market), και την βραχυχρόνια χονδρεµπορική αγορά ενέργειας και επικουρικών υπηρεσιών, τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό (ΗΕΠ) (Energy and Ancillary Services Market). Αγορά Μακροχρόνιας ιαθεσιµότητας Ισχύος: Ο µηχανισµός της Αγορά Μακροχόνιας ιαθεσιµότητας Ισχύος, έχει ως στόχο, τη µείωση του επιχειρηµατικού κινδύνου του παραγωγού, ο οποίος λαµβάνει αµοιβή έναντι µέρους του κόστους κεφαλαίου επένδυσης αλλά και του προµηθευτή ο οποίος εξασφαλίζει αποφυγή υπερβολικά υψηλών τιµών στην καθηµερινή Αγορά Ενέργειας και Επικουρικών Υπηρεσιών (Χονδρεµπορική Αγορά), ακριβώς διότι µειώνεται ο βραχυχρόνιος κίνδυνος του παραγωγού. Η Αγορά Μακροχρόνιας ιαθεσιµότητας Ισχύος δηµιουργήθηκε για να εξασφαλίζει την επάρκεια και την ποιότητα της ηλεκτρικής ενέργειας σε µακροχρόνια βάση αµοίβοντας την αξιοπιστία κάθε Μονάδας. Η Αγορά Μακροχρόνιας ιαθεσιµότητας Ισχύος υλοποιείται µε την έκδοση από κάθε Παραγωγό Αποδεικτικών ιαθεσιµότητας Ισχύος (Α Ι) που αντιστοιχούν στην πραγµατική διαθεσιµότητα ισχύος κάθε Μονάδας του όπως αυτή προσδιορίζεται από τον ΕΣΜΗΕ. Για παράδειγµα µία Μονάδα µε εγκατεστηµένη ισχύ 300MW θα µπορούσε µετά τον προσδιορισµό της διαθέσιµότητά της από τον ΕΣΜΗΕ να εκδόσει Α Ι γιά 250 MW. Κάθε Προµηθευτής συνάπτει µε τους Παραγωγούς Συµβάσεις ιαθεσιµότητας Ισχύος (Σ Ι), µε οικονοµικούς όρους που συµφωνούνται µεταξύ τους, προκειµένου να καλύψουν την Υποχρέωση Επάρκειας Ισχύος που του αναλογεί. Η Αγορά θεωρείται εξισορροπηµένη (Balanced) όταν ισχύει η σχέση: Α Ι (MW) = Σ Ι (MW) + Απαιτούµενη Μακροχρόνια Εφεδρεία Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός (Αγορά Ενέργειας και Επικουρικών Υπηρεσιών ή Χονδρεµπορική Αγορά). Ο Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός (ΗΕΠ) συνιστά τη χονδρεµπορική αγορά µε στόχο το βέλτιστο προγραµµατισµό της λειτουργίας των θερµικών και υδροηλεκτρικών µονάδων παραγωγής του Συστήµατος, των µονάδων ΑΠΕ και της διαθέσιµης ενέργειας από εισαγωγές, προκειµένου να καλύπτεται σε ηµερήσια βάση η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας από καταναλωτές, η ζήτηση για εξαγωγές ενέργειας από τη χώρα και οι απαραίτητες Επικουρικές Υπηρεσίες. Κάθε µονάδα παραγωγής υποχρεούται να προσφέρει το σύνολο της διαθεσιµότητάς της τόσο σε ενέργεια όσο και σε επικουρικές υπηρεσίες στην χονδρεµορική αγορά (ΗΕΠ) δηλαδή πρόκειται για ένα µοντέλο αγοράς «Υποχρεωτικής Κοινοπραξίας» (Mandatory Pool). Αποτελεί, στην ουσία, το χώρο στον οποίο συναλλάσσεται το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας και Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 3

13 των συµπληρωµατικών προϊόντων αυτής που θα παραχθούν, θα καταναλωθούν και θα διακινηθούν, την επόµενη ηµέρα στην αγορά. Στον ΗΕΠ ενσωµατώνονται οι εξής επιµέρους αγορές-µηχανισµοί οι οποίες βελτιστοποιούνται, ταυτόχρονα, ώστε να µεγιστοποιείται το κοινωνικό όφελος: Α) Αγορά Ενέργειας: Καλύπτονται οι ποσοτικές ανάγκες των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες που είναι απαραίτητη. Προσφέρουν και αµείβονται οι εγχώριοι παραγωγοί (θερµικών σταθµών, υδροηλεκτρικών και ΑΠΕ) και οι εισαγωγείς. Αγοράζουν οι εκπρόσωποι του εγχώριου φορτίου (προµηθευτές και επιλέγοντες πελάτες) και οι εξαγωγείς (προµηθευτές και παραγωγοί) Β) Αγορά Επικουρικών Υπηρεσιών: Καλύπτει τις ανάγκες των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας για διασφάλιση της ποιότητας και αξιοπιστίας της τροφοδότησής τους. Προσφέρουν και αµείβονται οι εγχώριοι παραγωγοί (θερµικών και υδροηλεκτρικών σταθµών). Αγοράζουν οι εκπρόσωποι του εγχώριου φορτίου (προµηθευτές και επιλέγοντες πελάτες), και οι εξαγωγείς (προµηθευτές και παραγωγοί). Γ) Μηχανισµός αγοράς για την χωροθέτηση της παραγωγής κοντά στα κέντρα κατανάλωσης: Παρέχει κίνητρα χωροθέτησης των νέων µονάδων κατά το δυνατόν εγγύτερα στην κατανάλωση, στο βαθµό που αυτά είναι πραγµατικά αναγκαία. Έτσι προβλέπεται αυξηµένη συµµετοχή στην ετήσια χρέωση χρήσεως συστήµατος των παραγωγών του βορρά καθώς και αυξηµένη αµοιβή παραγωγών στο νότο κατά τις λίγες ώρες που παρατηρείται συνωστισµός στην µεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από το βορρά προς το νότο. Η Επίλυση του ΗΕΠ προσδιορίζει τον τρόπο λειτουργίας κάθε µονάδας για κάθε ώρα της επόµενης ηµέρας, ώστε να µεγιστοποιείται το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από την ικανοποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου καθώς και των αναγκών επικουρικών υπηρεσιών την επόµενη ηµέρα που είναι δυνατόν να επιτευχθούν ενόσω τηρούνται οι περιορισµοί του Συστήµατος µεταφοράς. Με την ενσωµάτωση στον ΗΕΠ των απαραίτητων επικουρικών υπηρεσιών και των τεχνικών περιορισµών του Συστήµατος, οι οποίοι ενδεχοµένως περιορίζουν την ποσότητα ενέργειας που δύναται να διακινείται από το Βορρά προς το Νότο, αποκαλύπτεται η πραγµατική συνολική αξία της καταναλισκόµενης ηλεκτρικής ενέργειας, λαµβάνοντας υπόψη τις δεδοµένες συνθήκες ως προς τα ποσοτικά χαρακτηριστικά της (όγκος και χρόνος κατανάλωσης) και τα αντίστοιχα ποιοτικά χαρακτηριστικά της (συχνότητα, τάση και απαιτούµενη αξιοπιστία παροχής σε κάθε καταναλωτή). Η τιµή στην οποία εκκαθαρίζεται η αγορά ενέργειας του ΗΕΠ (Οριακή Τιµή Συστήµατος ή ΟΤΣ), αποτελεί την ενιαία τιµή στην οποία οι Προµηθευτές αγοράζουν την ενέργεια που αναµένουν ότι θα απορροφήσουν από το Σύστηµα οι Πελάτες τους και µε την οποία αµείβονται αντίστοιχα οι παραγωγοί. Η διασφάλιση, µέσω των παραπάνω µηχανισµών, της αξιοπιστίας και της διαφάνειας υπολογισµού της τιµής αυτής, είναι απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη, σε επόµενη φάση, δευτερογενούς αγοράς πλήθους άλλων συµπληρωµατικών προϊόντων (π.χ. παράγωγα, προθεσµιακές συµβάσεις αγοράς και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας). Η Οριακή Τιµή του Συστήµατος, αφενός µεν συνιστά την τιµή εκκαθάρισης των συναλλαγών σε ηµερήσια βάση, αφετέρου επιτρέπει την ανάπτυξη καµπυλών αναφοράς. Αυτές αποτελούν σηµείο αναφοράς ως προς την χρηµατοοικονοµική διαχείριση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και την υποκείµενη αξία για επιπλέον συµπληρωµατικά προϊόντα όπως για παράδειγµα προϊόντα αντιστάθµισης, Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 4

14 προθεσµιακά προϊόντα, παράγωγα και άλλα σύνθετα προϊόντα τα οποία θα εξυπηρετούν ειδικές ανάγκες των συµµετεχόντων. Κρίσιµη παράµετρος για το συνολικό εγχείρηµα ανάπτυξης ηλεκτρικής αγοράς, αποτελεί η εδραίωση της εµπιστοσύνης των συµµετεχόντων στην Οριακή Τιµή του Συστήµατος, η οποία µπορεί να αναπτυχθεί µέσω της πλήρους διαφάνειας των κανόνων και της αξιοπιστίας της µεθοδολογίας υπολογισµού της. Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 5

15 Κεφάλαιο Β ραστηριότητες Αγοράς ΗΕ Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς Οι βασικές δραστηριότητες της αγοράς ΗΕ είναι οι ακόλουθες: Ετήσια ηµοπρασία Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ), όπως περιγράφεται στο Μέρος Γ. Μηνιαία ηµοπρασία Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ), όπως περιγράφεται στο Μέρος Γ. ευτερεύουσα Αγορά Φ Μ, για την Μεταβίβαση ή/και Μεταπώληση των εκχωρηµένων Ετησίων και Μηνιαίων Φ Μ, όπως περιγράφεται στο Μέρος Γ. Ηµερήσια ηµοπρασία Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ), όπως περιγράφεται στο Μέρος Γ. Κατάρτιση Προγράµµατος Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού (ΗΕΠ), όπως περιγράφεται στο Μέρος Γ. Επιβεβαίωση προγραµµάτων εισαγωγών και εξαγωγών µε γειτονικούς ιαχειριστές και έλεγχος των τελικών προγραµµάτων από το Νότιο Συντονιστικό Κέντρο της Ευρώπης (South Coordination Center), όπως περιγράφεται στο Μέρος Γ. Εκκαθάριση ΗΕΠ, όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Εκκαθάρισης Αγοράς. Κατάρτιση Προγράµµατος Κατανοµής (ΠΚ και ΕΠΚ) (D 1 & Ενδοηµερήσιο), όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Κατανοµής. Πρόγραµµα Κατανοµής Πραγµατικού Χρόνου (ΚΠΧ), όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Κατανοµής. Καταγραφή ιαθεσιµότητας Μονάδων και Εντολών Κατανοµής, όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Κατανοµής. Καταγραφή Ποσοτήτων Ενέργειας και Επικουρικών Υπηρεσιών σε πραγµατικό χρόνο, όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Κατανοµής. Μεθοδολογία υπολογισµού της Οριακής Τιµής Αποκλίσεων (ΟΤΑ), όπως περιγράφεται στο Μέρος. Εκκαθάριση Αποκλίσεων, όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Εκκαθάρισης Αγοράς. Εκκαθάριση Επικουρικών Υπηρεσιών, όπως περιγράφεται στο Εγχειρίδιο Εκκαθάρισης Αγοράς. Μηνιαίες Εκθέσεις και ηµοσιεύσεις. Στατιστικά ηµοπρασιών. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται το αναλυτικό χρονοδιάγραµµα διαδικασιών της αγοράς ΗΕ. Συµπεριλαµβάνονται δραστηριότητες που λαµβάνουν χώρα σε ετήσια βάση (για το ηµερολογιακό έτος Y), σε µηνιαία βάση (για τον ηµερολογιακό µήνα M), και σε ηµερήσια βάση (για την Ηµέρα Κατανοµής D), µε τις σχετικές προθεσµίες. Όλες οι χρονικές αναφορές στο εγχειρίδιο αυτό αφορούν την ώρα Ελλάδας. Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 6

16 Πίνακας Β-1 Χρονοδιάγραµµα διαδικασιών της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ραστηριότητα Ηµέρα Ώρα Περιγραφή 1 Y 1 or Y 2 Ο ΕΣΜΗΕ υπολογίζει τους Συντελεστές Απωλειών Εγχύσεων και τους Συντελεστές Απωλειών Φορτίου (µία φορά για κάθε δύο ηµερολογιακά έτη). 2 Ο ΕΣΜΗΕ προσδιορίζει την ακτινική µορφή του συστήµατος µεταφοράς (Λειτουργικές Ζώνες). 3 Y 1 Ο ΕΣΜΗΕ υπολογίζει τους Συντελεστές Προσδιορισµού Κάλυψης για κάθε Ηµέρα Κατανοµής ενός ηµερολογιακού έτους. 4 Y 1 Ο ΕΣΜΗΕ διεξάγει Ετήσια ηµοπρασία για τον καταµερισµό και την εκχώρηση Ετησίων Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ) ηλεκτρικής ενέργειας στις διασυνδέσεις. 5 M 1 Ο ΕΣΜΗΕ διεξάγει Μηνιαία ηµοπρασία για τον καταµερισµό και την εκχώρηση Μηνιαίων Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ) ηλεκτρικής ενέργειας στις διασυνδέσεις. 6 D 3 έως 14:00 Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιοποιεί την Καθαρή Ικανότητα Μεταφοράς (NTC) των διασυνδέσεων (τόσο για εισαγωγές όσο και για εξαγωγές ενέργειας). 7 D 2 έως 13:00 Οι κάτοχοι Φ Μ µεταβιβάζουν ή/και µεταπωλούν τα Ετήσια ή/ και Μηνιαία Φ Μ τους. 8 D 1 έως 07:00 Οι κάτοχοι Φ Μ δηλώνουν τη χρήση των Ετήσιων ή/και Μηνιαίων Φ Μ για εισαγωγές και εξαγωγές ενέργειας. 9 D 1 έως 08:00 Ο ΕΣΜΗΕ εκτελεί την Πρόβλεψη Φορτίου και την πρόβλεψη έγχυσης από µονάδες ΑΠΕ για κάθε Περίοδο Κατανοµής της επόµενης Ηµέρας Κατανοµής D. 10 D 1 έως 08:00 Ο ΕΣΜΗΕ προσδιορίζει τις απαιτήσεις εφεδρειών (πρωτεύουσα εφεδρεία, δευτερεύουσα εφεδρεία προς τα πάνω και προς τα κάτω, τριτεύουσα εφεδρεία) που απαιτούνται για την ασφαλή λειτουργία του συστήµατος για κάθε Περίοδο Κατανοµής της επόµενης Ηµέρας Κατανοµής D. 11 D 1 έως 08:15 Ο ΕΣΜΗΕ χρησιµοποιεί τις τρέχουσες εκτιµήσεις (Πρόβλεψη Φορτίου και έγχυσης από µονάδες ΑΠΕ, απαιτήσεις εφεδρειών) για τον υπολογισµό της ιαθέσιµης Ικανότητας Μεταφοράς (ATC) για εξαγωγές από τις διασυνδέσεις για κάθε Περίοδο Κατανοµής της επόµενης Ηµέρας Κατανοµής D. 12 D 1 έως 08:15 Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιοποιεί την ιαθέσιµη ικανότητα Μεταφοράς (ATC) για εισαγωγές και εξαγωγές από τις διασυνδέσεις για εκχώρηση στις Ηµερήσιες ηµοπρασίες. 13 D 1 08:15-08:45 Οι Συµµετέχοντες υποβάλλουν κρυπτογραφηµένες οικονοµικές προσφορές στις Ηµερήσιες ηµοπρασίες. Ακολουθεί µία Περίοδος Σιγής από 8:45 έως 8: D 1 08:50-09:05 Οι Συµµετέχοντες υποβάλλουν τα κλειδιά αποκρυπτογράφησης των οικονοµικών τους προσφορών. 15 D 1 09:05- Ο ΕΣΜΗΕ διεξάγει τις Ηµερήσιες ηµοπρασίες για Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 7

17 ραστηριότητα Ηµέρα Ώρα Περιγραφή 09:30 τα Φ Μ και δηµοσιοποιεί τα αποτελέσµατα των Ηµερησίων ηµοπρασιών, και πιο συγκεκριµένα τα Φ Μ που κατοχυρώθηκαν σε κάθε Συµµετέχοντα και την Τιµή Εκκαθάρισης της ηµοπρασίας. 16 D 1 έως 10:00 Ο ΕΣΜΗΕ εισάγει στο πληροφοριακό σύστηµα της αγοράς το σύνολο των Φ Μ (Ετήσια, Μηνιαία και Ηµερήσια) κάθε Συµµετέχοντα (καθώς και τα Φ Μ του συνεργαζόµενου µ αυτόν προµηθευτή από την άλλη πλευρά της διασύνδεσης, τα οποία προτίθεται να εξασκήσει). 17 D 1 έως 10:00 (κενό) 18 D 1 έως 10:00 Ο ΕΣΜΗΕ υπολογίζει τους ιαζωνικούς Περιορισµούς Μεταφοράς για κάθε Περίοδο Κατανοµής της επόµενης Ηµέρας Κατανοµής D. Επίσης, ελέγχει τις δηλώσεις υποχρεωτικής λειτουργίας των υδροηλεκτρικών µονάδων που υποβάλλονται από τους παραγωγούς. 19 D 1 έως 10:00 Ο ΕΣΜΗΕ εισάγει στο πληροφοριακό σύστηµα της αγοράς και δηµοσιοποιεί την Πρόβλεψη Φορτίου του Συστήµατος / Λειτουργικής Ζώνης, την Πρόβλεψη Αναγκών Εφεδρειών, τις Προσφορές Έγχυσης που αντιστοιχούν στην υποχρεωτική λειτουργία Υδροηλεκτρικών Μονάδων, την Πρόβλεψη για τις εγχύσεις ενέργειας από µονάδες ΑΠΕ, την παραγωγή µονάδων που βρίσκονται σε δοκιµαστική λειτουργία, τους ιαζωνικούς Περιορισµούς Μεταφοράς, τα προγράµµατα διορθώσεων των ακούσιων αποκλίσεων στις διασυνδέσεις, και πιθανά προγράµµατα εγγυήσεων εµπορικών προγραµµάτων ή άλλων συναλλαγών µεταξύ των γειτονικών ιαχειριστών για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής. 20 D 1 έως 12:30 Οι Συµµετέχοντες υποβάλλουν οικονοµικές προσφορές, ηλώσεις Τεχνοοικονοµικών Στοιχείων και δηλώσεις µη διαθεσιµότητας. 21 D 1 12:30- Ο ΕΣΜΗΕ επιλύει τον ΗΕΠ. 14:00 22 D 1 14:00 Ο ΕΣΜΗΕ κοινοποιεί στους Συµµετέχοντες το πρόγραµµα λειτουργίας τους και δηµοσιοποιεί συγκεντρωτικά τα προγράµµατα και τις τιµές ανά Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής. 23 D 1 14:00-15:00 Οι χρήστες, των οποίων οι εισαγωγές/ εξαγωγές ενέργειας έχουν ενταχθεί στον ΗΕΠ, υποβάλλουν τις τελικές δηλώσεις πρόθεσης χρήσης των Φ Μ τους. Πραγµατοποιείται η Εκκαθάριση του ΗΕΠ 24 D 1 15:00-18:00 25 D 1 έως 15:45 Ο ΕΣΜΗΕ αντιστοιχίζει τα τελικά προγράµµατα µε αυτά των γειτονικών ιαχειριστών. Συγκεκριµένα, ο ΕΣΜΗΕ επιβεβαιώνει τα προγράµµατα εισαγωγών/εξαγωγών αποστέλλοντας το αρχείο Προγραµµάτων Περιοχής Ελέγχου - Control Area Schedules (CAS) έως 16:45. Επίσης, αποστέλλει το αρχείο Control Block Schedules multilateral (CBSm) στο Νότιο Συντονιστικό Κέντρο - South Co- Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 8

18 ραστηριότητα Ηµέρα Ώρα Περιγραφή ordination Center (SCC) της UCTE έως 17: D 1 14:00-18:00 Μετά την επιβεβαίωση των προγραµµάτων, ο ΕΣΜΗΕ διεξάγει το Πρόγραµµα Κατανοµής (DS) 27 D 1 18:00 Ο ΕΣΜΗΕ κοινοποιεί στους Παραγωγούς την προγραµµατισµένη λειτουργία των µονάδων τους για την Ηµέρα Κατανοµής D (αποτελέσµατα DS) 28 D 00:00-22:00 Ο ΕΣΜΗΕ επιλύει και δηµοσιοποιεί το Ενδοηµερήσιο Πρόγραµµα Κατανοµής σε περίπτωση που υπάρχει σηµαντική αλλαγή στην κατάσταση του συστήµατος (φορτίο, έγχυση ΑΠΕ, απαιτούµενες εφεδρείες) ή στις µονάδες παραγωγής (διαθεσιµότητες, µη-προγραµµατισµένες έξοδοι) κατά τη διάρκεια της Ηµέρας Κατανοµής D 29 D 00:00-22:00 Ο ΕΣΜΗΕ συµπεριλαµβάνει έκτακτες εισαγωγές ή εξαγωγές στο Ενδοηµερήσιο Πρόγραµµα Κατανοµής, εφόσον αυτό απαιτείται δεδοµένης της κατάστασης του ελληνικού συστήµατος ή των συστηµάτων των γειτονικών χωρών. Στη συνέχεια, αποστέλλει τα ενηµερωµένα προγράµµατα στο Νότιο Συντονιστικό Κέντρο - South Co-ordination Center(CC) της UCTE. 30 D+1 Ο ΕΣΜΗΕ καταγράφει και εκτελεί την εκκαθάριση των ακουσίων αποκλίσεων στις βόρειες διασυνδέσεις (παράλληλα µε το Νότιο Συντονιστικό Κέντρο της UCTE), προκειµένου να επιβεβαιώσει το πρόγραµµα διόρθωσης που υπολογίζεται κάθε εβδοµάδα από το Συντονιστικό Κέντρο. Αυτό το πρόγραµµα διόρθωσης εφαρµόζεται την επόµενη εβδοµάδα (από Πέµπτη έως την επόµενη Τετάρτη). 31 D+1 Ο ΕΣΜΗΕ καταγράφει και εκτελεί την εκκαθάριση των ακουσίων αποκλίσεων στη διασύνδεση της Ιταλίας. Η καταγραφή αυτή χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό του σχετικού προγράµµατος διόρθωση, που θα εφαρµοστεί την επόµενη εβδοµάδα (από Πέµπτη έως την επόµενη Τετάρτη). 32 D+1 έως 10:00 Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιοποιεί τις συγκεντρωτικές αποκλίσεις µεταξύ της πραγµατικής κατανοµής και της πρόβλεψης για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής D. 33 D+4 Ο ΕΣΜΗΕ εκτελεί τη µεθοδολογία υπολογισµού Οριακής Τιµής Αποκλίσεων Παραγωγής-Ζήτησης για να υπολογίσει την Οριακής Τιµής Αποκλίσεων για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής D. 34 D+4 Ο ΕΣΜΗΕ πραγµατοποιεί την Εκκαθάριση Αποκλίσεων. 35 M+1 Πραγµατοποιείται Εκκαθάριση των Επικουρικών Υπηρεσιών για τις Επικουρικές Υπηρεσίες που παρασχέθηκαν κατά τη διάρκεια του προηγούµενου ηµερολογιακού µήνα. 36 M+1 Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιοποιεί Μηνιαίες Αναφορές για τα αποτελέσµατα του ΗΕΠ και τη χρήση των διασυνδέσεων. 37 M+1 Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιοποιεί Μηνιαίες Αναφορές για τα αποτελέσµατα των Μηνιαίων και Ηµερήσιων ηµοπρασιών. Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 9

19 Κεφάλαιο Γ Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός (ΗΕΠ) 1. Εισαγωγή 1.1. Γενικά Ο Ηµερήσιος Ενεργειακός Προγραµµατισµός (ΗΕΠ) είναι η ηµερήσια διαδικασία επίλυσης της αγοράς η οποία λαµβάνει χώρα την προηγούµενη ηµέρα της Ηµέρας Κατανοµής. Η Ηµέρα Κατανοµής είναι µία ηµερολογιακή ηµέρα σε ώρες Ελλάδας. Η Ηµέρα Κατανοµής αποτελείται από έναν αριθµό ωριαίων Περιόδων Κατανοµής, συνήθως 24, εκτός από τις µικρές και µεγάλες ηµέρες το φθινόπωρο και την άνοιξη, αντίστοιχα, όπου η τοπική ώρα µεταβάλλεται µία ώρα µπροστά και πίσω, αντίστοιχα. Η µικρή Ηµέρα Κατανοµής αποτελείται από 23 Περιόδους Κατανοµής (απουσιάζει η ώρα από τις 03:00 ως τις 04:00), και η µεγάλη Ηµέρα Κατανοµής αποτελείται από 25 Περιόδους Κατανοµής (η ώρα από τις 03:00 ως τις 04:00 εµφανίζεται δύο φορές). Οι Παραγωγοί και οι άλλοι Συµµετέχοντες που παίρνουν µέρος στον ΗΕΠ και στις άλλες αγορές που διαχειρίζεται ο ΕΣΜΗΕ απαιτείται να εγγραφούν στο Μητρώο Συµµετεχόντων του ΕΣΜΗΕ. ια της εγγραφής στο Μητρώο Συµµετεχόντων, οι Συµµετέχοντες συνάπτουν µε τον ΕΣΜΗΕ Σύµβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, η οποία διέπεται από τις διατάξεις του Κ Σ&ΣΗΕ. Αναλυτική περιγραφή της διαδικασίας εγγραφής στο Μητρώο Συµµετεχόντων του ΕΣΜΗΕ παρέχεται στο Εγχειρίδιο Γενικών ιατάξεων. Η Σύµβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας έχει ως αντικείµενο τις συναλλαγές που διενεργούνται στα πλαίσια του Συστήµατος Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, που συµπεριλαµβάνει τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό, τη ιαδικασία Κατανοµής, τις Εντολές Κατανοµής, την Εκκαθάριση Αποκλίσεων και τον Μηχανισµό ιασφάλισης Επαρκούς Ισχύος. Για το σκοπό αυτό, η Σύµβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας παρέχει στους Συµµετέχοντες δικαίωµα να προβαίνουν σε κάθε σχετική νόµιµη ενέργεια συµµετοχής στο Σύστηµα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, τηρώντας τις διατάξεις του Κώδικα, και να λαµβάνουν τις πληρωµές που τους αναλογούν, και επάγεται την υποχρέωση αυτών να εξοφλούν τις χρεώσεις που τους αναλογούν, σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κώδικα. Η Σύµβαση Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας παρέχει στον ΕΣΜΗΕ τα δικαιώµατα και επάγεται τις υποχρεώσεις που ορίζονται στις διατάξεις του Κώδικα σχετικά µε το Σύστηµα Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας Αντικείµενο ΗΕΠ Το αντικείµενο του Ηµερήσιου Ενεργειακού Προγραµµατισµού περιλαµβάνει τα κάτωθι: κατάρτιση ενός βέλτιστου προγράµµατος ένταξης µονάδων και έγχυσης ενέργειας για την εξυπηρέτηση της ζήτησης ενέργειας για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, µε τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται η συνολική δαπάνη για την εξυπηρέτηση της ζήτησης ενέργειας, κατάρτιση προγραµµάτων Επικουρικών Υπηρεσιών ώστε να καλύπτονται οι Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 10

20 σχετικές ανάγκες για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής στο ελάχιστο συνολικό κόστος, προσδιορισµός της Οριακής Τιµής Παραγωγής σε κάθε Λειτουργική Ζώνη για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, υπολογισµός της Οριακής Τιµής του Συστήµατος (ΟΤΣ) για την ενέργεια, για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, και υπολογισµός των Τιµών Εφεδρείας για κάθε τιµολογούµενη Επικουρική Υπηρεσία για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής Συµµετοχή στον ΗΕΠ Στα πλαίσια της συµµετοχής στον ΗΕΠ εκτελούνται τα ακόλουθα: υποβολή µη τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από τους Εκπροσώπους Φορτίου για τους Πελάτες που καταναλώνουν ενέργεια εντός της Ελληνικής Επικράτειας, υποβολή τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από τους Συµµετέχοντες, όταν αυτοί είναι είτε κάτοχοι Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ) είτε αντισυµβαλλόµενοι κατόχων Φ Μ, για εξαγωγές ενέργειας, υποβολή τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από Παραγωγούς για αντλητικές µονάδες σε λειτουργία άντλησης, υποβολή µη τιµολογούµενων ηλώσεων Φορτίου για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από τους από Παραγωγούς ή Προµηθευτές για τα βοηθητικά των µονάδων όταν αυτά δεν καλύπτονται από την παραγωγή των µονάδων, υποβολή τιµολογούµενων Προσφορών Έγχυσης για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από Παραγωγούς για τις Κατανεµόµενες Μονάδες, υποβολή τιµολογούµενων Προσφορών Έγχυσης για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από τον ΕΣΜΗΕ για τις Συµβεβληµένες Μονάδες. Οι τιµολογούµενες προσφορές ενέργειας για τις Συµβεβληµένες Μονάδες πρέπει να είναι σύµφωνες µε τις τιµές της σχετικής σύµβασης, υποβολή τιµολογούµενων Προσφορών Έγχυσης για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από τους Συµµετέχοντες, όταν αυτοί είναι είτε κάτοχοι Φυσικών ικαιωµάτων Μεταφοράς (Φ Μ) είτε αντισυµβαλλόµενοι κατόχων (Φ Μ), για εισαγωγές ενέργειας, υποβολή µη τιµολογούµενων Προσφορών Έγχυσης για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από τον ΕΣΜΗΕ για τις µονάδες του Άρθρου 35 του Νόµου 2773/1999 [2], υποβολή ηλώσεων ιαχείρισης Υδάτινων Πόρων για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από Παραγωγούς για τις Υδροηλεκτρικές Μονάδες, συµπεριλαµβανοµένων των Υδροηλεκτρικών Μονάδων Άντλησης, υποβολή τιµολογούµενων Προσφορών Εφεδρειών για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από Παραγωγούς για τις Κατανεµόµενες Μονάδες, υποβολή τιµολογούµενων Προσφορών Εφεδρειών για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από το ΕΣΜΗΕ για τις Συµβεβληµένες Μονάδες. Οι τιµολογούµενες προσφορές εφεδρειών για τις Συµβεβληµένες µονάδες πρέπει να είναι σύµφωνες µε τις τιµές της σχετικής σύµβασης, Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 11

21 υποβολή ηλώσεων Ολικής ή Μερικής Μη ιαθεσιµότητας για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής από Παραγωγούς για κάθε µονάδα, και υποβολή ηλώσεων Τεχνοοικονοµικών Στοιχείων από τους Παραγωγούς για τις µονάδες οµή Κεφαλαίου Η δοµή του Κεφαλαίου Γ έχει ως εξής: Στην παράγραφο 2 περιγράφονται οι ενέργειες του ΕΣΜΗΕ πριν τον ΗΕΠ: η διαχείριση των διασυνδέσεων, ο υπολογισµός των συντελεστών απωλειών, ο προσδιορισµός των περιορισµών µεταξύ των λειτουργικών ζωνών του συστήµατος, ο προγραµµατισµός των προγραµµάτων διόρθωσης των ακούσιων αποκλίσεων στις διασυνδέσεις, η πρόβλεψη του φορτίου και της παραγωγής από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ο προσδιορισµός των απαιτήσεων για επικουρικές υπηρεσίες, ο υπολογισµός των Συντελεστών Προσδιορισµού Κάλυψης, και η δηµοσιοποίηση των προβλεποµένων στοιχείων πριν την κατάρτιση του προγράµµατος ΗΕΠ. Στην παράγραφο 3 περιγράφονται τα δεδοµένα εισόδου του ΗΕΠ από τους Συµµετέχοντες και τον ΕΣΜΗΕ, καθώς και ο έλεγχος εγκυρότητας των δεδοµένων αυτών. Στην παράγραφο 4 παρουσιάζεται ο χρονικός ορίζοντας προγραµµατισµού του ΗΕΠ, τα δεδοµένα εισόδου, η µεθοδολογία επίλυσης του ΗΕΠ, και η µεθοδολογία συνεκτίµησης των απωλειών εγχύσεως και φορτίου. Στην παράγραφο 5 περιγράφονται τα αποτελέσµατα του ΗΕΠ, που συνίστανται στον προγραµµατισµό των µονάδων παραγωγής, των εισαγωγών και εξαγωγών, των τιµολογούµενων φορτίων, τη διάθεση υπηρεσιών επικουρικών υπηρεσιών από τις µονάδες παραγωγής, και τις τιµές ενέργειας, πρωτεύουσας εφεδρείας και εύρους δευτερεύουσας ρύθµισης. Στην παράγραφο 6 περιγράφονται οι δραστηριότητες του ΕΣΜΗΕ µετά την κατάρτιση του Προγράµµατος ΗΕΠ: η δηµοσιοποίηση του ηµερήσιου προγράµµατος, η υποβολή των τελικών δηλώσεων χρήσης των δικαιωµάτων, η επιβεβαίωση των προγραµµάτων εισαγωγών και εξαγωγών ενέργειας µε γειτονικούς ιαχειριστές και µε το Νότιο Συντονιστικό Κέντρο της Ευρώπης (SCC), τα δεδοµένα που µεταφέρονται στο Πρόγραµµα Κατανοµής, η καταγραφή των ποσοτήτων ενέργειας και παροχής επικουρικών υπηρεσιών σε πραγµατικό χρόνο, και η µηνιαία συγκέντρωση των δεδοµένων που αφορούν τις επικουρικές υπηρεσίες για λόγους εκκαθάρισης. Στην παράγραφο 7 περιγράφει τον έλεγχο ενεργοποίησης των Περιορισµών Μεταφοράς µεταξύ των λειτουργικών ζωνών του συστήµατος. Στην παράγραφο 8 περιγράφει τις διάφορες ενέργειες κατά τη διάρκεια καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης: την δήλωση έκτακτης ανάγκης, τις ενέργειες του ΕΣΜΗΕ και τις διοικητικά οριζόµενες τιµές. Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 12

22 2. ραστηριότητες του ΕΣΜΗΕ πριν από τον Ηµερήσιο Ενεργειακό Προγραµµατισµό 2.1. ιαχείριση ιασυνδέσεων Το διασυνδεδεµένο σύστηµα µεταφοράς της Ελλάδας επικοινωνεί µε AC γραµµές µεταφοράς στα βόρεια σύνορα µε την Αλβανία, τη FYROM και τη Βουλγαρία, και µε σύνδεση ΗVDC (καλώδιο) µε την Ιταλία. Για την εµπορική εκµετάλλευση των γραµµών µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχουν εκπονηθεί Οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έχουν θεσµοθετηθεί Κανονισµοί ηµοπρασιών από τον ΕΣΜΗΕ και τους γειτονικούς διαχειριστές [3]-[4]. Οι Συµµετέχοντες που ενδιαφέρονται να εισάγουν ή να εξάγουν ενέργεια στο ελληνικό σύστηµα πρέπει να εξασφαλίσουν Φυσικά ικαιώµατα Μεταφοράς (Φ Μ) στις διασυνδέσεις. Η διαδικασία απόκτησης Φ Μ περιγράφεται στις παρακάτω παραγράφους. Το αντικείµενο της ιαχείρισης ιασυνδέσεων αφορά τις κάτωθι διεργασίες: Ο υπολογισµός του Συνολικής Ικανότητας Μεταφοράς, του Περιθωρίου Αξιοπιστίας Μεταφοράς, της Καθαρής Ικανότητας Μεταφοράς, της µακροχρόνια δεσµευµένης ικανότητας µεταφοράς (από χρήση µακροχρονίων Φ Μ), και της ιαθέσιµης Ικανότητας Μεταφοράς στις Ηµερήσιες ηµοπρασίες για εισαγωγές και εξαγωγές. Η εκτέλεση των Ετησίων, Μηνιαίων και Ηµερησίων ηµοπρασιών. Ο υπολογισµός των τιµών εκκαθάρισης των ηµοπρασιών. Η λειτουργία της ευτερεύουσας Αγοράς Φ Μ. Η τήρηση των κανόνων χρήσης των Φ Μ. Η εκτέλεση της Εκκαθάρισης των ηµοπρασιών ηµοπρασίες για Φ Μ στις ιασυνδέσεις Ο ΕΣΜΗΕ διεξάγει ετήσιες, µηνιαίες και ηµερήσιες δηµοπρασίες Φ Μ. Οι λεπτοµέρειες σχετικά µε το χρόνο, τη δοµή και τη συµµετοχή σε αυτές τις δηµοπρασίες περιέχονται στους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4]. Ο ΕΣΜΗΕ διαχειρίζεται τα έσοδα από αυτές τις δηµοπρασίες σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στον Λογιστικό Λογαριασµό Λ-ΙΓ. Ο ΕΣΜΗΕ διαχειρίζεται τα έξοδα που αφορούν τις έκτακτες εισαγωγές ενέργειας σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στον Λογαριασµό Προσαυξήσεων ΛΑ-3. Οι Συµµετέχοντες µπορούν να αποκτήσουν Φ Μ είτε απευθείας µε τη συµµετοχή τους στις δηµοπρασίες δικαιωµάτων διασυνδέσεων, είτε µέσω της ευτερέυουσας Αγοράς Φ Μ, µέσω µεταβίβασης Φ Μ Επιλεξιµότητα Συµµετοχής στις ηµοπρασίες Οι Συµµετέχοντες οι οποίοι είναι επιλέξιµοι να συµµετάσχουν στις ηµοπρασίες Φ Μ που διενεργούνται από το ΕΣΜΗΕ για το 100 % της Καθαρής Ικανότητας Μεταφοράς (NTC) των ιασυνδέσεων, είναι οι ακόλουθοι: Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 13

23 Οι Συµµετέχοντες που είναι εγγεγραµµένοι στο Μητρώο Συµµετεχόντων της Ελληνικής Αγοράς ΗΕ, και Οι Συµµετέχοντες που είναι εγγεγραµµένοι στα αντίστοιχα Μητρώα Συµµετεχόντων γειτονικών χωρών. Για παράδειγµα, στη διασύνδεση Ελλάδας Ιταλίας οι υπόψη Συµµετέχοντες είναι αυτοί που έχουν υπογράψει µία Σύµβαση Κατανοµής και συµµορφώνονται µε τους Κανόνες ιαχείρισης Συµφόρησης της διασύνδεσης µε την Ιταλία (δηµοσιεύονται στην ιστοσελίδα της TERNA). Στις ηµοπρασίες Φ Μ που διενεργούνται από το ΕΣΜΗΕ για το 50 % του NTC µίας διασύνδεσης, δικαίωµα συµµετοχής έχουν µόνο όσοι είναι εγγεγραµµένοι στο Μητρώο Συµµετεχόντων της Ελληνικής Αγοράς ΗΕ Συµµετοχή στις ηµοπρασίες Για τη συµµετοχή σε ηµοπρασίες Φ Μ για µία συγκεκριµένη ιασύνδεση, o αιτών θα πρέπει να έχει δικαίωµα συµµετοχής σε αυτή (σύµφωνα µε την προηγούµενη παράγραφο) και επίσης θα πρέπει να υποβάλλει τα ακόλουθα: α) µία συµπληρωµένη και υπογεγραµµένη δήλωση αποδοχής, σύµφωνα µε το πρότυπο που παρουσιάζεται στους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4], και β) µία Τραπεζική Εγγύηση, όπως αυτή ορίζεται στους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4]. Ο ΕΣΜΗΕ διατηρεί επτά (7) µητρώα µε τους Συµµετέχοντες που έχουν δικαίωµα συµµετοχής στις ηµοπρασίες Φ Μ (Μητρώα Χρηστών ιασυνδέσεων), ως ακολούθως: 1) διασύνδεση Ελλάδας Βουλγαρίας για εισαγωγές ενέργειας, 2) διασύνδεση Ελλάδας Βουλγαρίας για εξαγωγές ενέργειας, 3) διασύνδεση Ελλάδας ΠΓ Μ για εισαγωγές ενέργειας, 4) διασύνδεση Ελλάδας ΠΓ Μ για εξαγωγές ενέργειας, 5) διασύνδεση Ελλάδας Αλβανίας για εισαγωγές ενέργειας, 6) διασύνδεση Ελλάδας Αλβανίας για εξαγωγές ενέργειας, και 7) διασύνδεση Ελλάδας Ιταλίας για εξαγωγές ενέργειας Οι εγγεγραµµένοι σε αυτά τα µητρώα έχουν δικαίωµα απευθείας πρόσβασης στο διαδικτυακό Ηλεκτρονικό Σύστηµα Υποβολής Προσφορών του ΕΣΜΗΕ (EWOS), το οποίο χρησιµοποιείται για την υποβολή οικονοµικών προσφορών στις ηµοπρασίες για Φ Μ. Για να αποκτήσει ένας Συµµετέχων (που είναι ήδη εγγεγραµµένος σε ένα ή περισσότερα Μητρώα Χρηστών ιασυνδέσεων) πρόσβαση στο σύστηµα EWOS, θα πρέπει να αιτηθεί την απόκτηση διαπιστευτηρίων χρήστη (όνοµα χρήστη και κωδικό πρόσβασης) από το αρµόδιο Τµήµα Πληροφορικής του ΕΣΜΗΕ (βλέπε Παράρτηµα Β) Συµµετέχοντες µε ικαίωµα Υποβολής Προγραµµάτων Οι ακόλουθοι Συµµετέχοντες έχουν δικαίωµα υποβολής προγραµµάτων στις διασυνδέσεις σύµφωνα µε τους όρους των αδειών τους: Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 14

24 Οι κάτοχοι αδειών προµήθειας ηλεκτρικής ενέργειας µπορούν να προγραµµατίζουν εισαγωγές, εξαγωγές ή διαµετακόµιση ενέργειας µέσω των διασυνδέσεων. Οι κάτοχοι αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µπορούν να προγραµµατίζουν εξαγωγές ενέργειας µέσω των διασυνδέσεων, και Οι Αυτοπροµηθευόµενοι Πελάτες µπορούν να προγραµµατίζουν εισαγωγές ενέργειας µέσω των διασυνδέσεων αποκλειστικά για δική τους χρήση ιαδικασίες που αφορούν την εκχώρηση Φ Μ στις διασυνδέσεις ( ηµοπρασίες) Υπολογισµός Καθαρής Ικανότητας Μεταφοράς στις διασυνδέσεις Τρεις (3) ηµέρες πριν από κάθε Ηµέρα Κατανοµής, ο ΕΣΜΗΕ προσδιορίζει την Συνολική Ικανότητα Μεταφοράς (Total Transmission Capacity ή TTC) και το Περιθώριο Αξιοπιστίας Μεταφοράς (Transmission Reliability Margin ή TRM) κάθε διασύνδεσης και οµάδας διασυνδέσεων, όπως ισχύει, για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, και ξεχωριστά για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές ενέργειας. Ο ΕΣΜΗΕ συµβουλεύεται τους γειτονικούς διαχειριστές για τον ανωτέρω προσδιορισµό. Οι Συνολικές Ικανότητες Μεταφοράς στις Βόρειες ιασυνδέσεις καθορίζονται λαµβάνοντας υπόψη την ασφάλεια (Ν-1 κριτήριο) όλης της περιοχής των Βαλκανίων. Ακολούθως, ο ΕΣΜΗΕ υπολογίζει την Καθαρή Ικανότητα Μεταφοράς (NTC) ως τη διαφορά µεταξύ της Συνολικής Ικανότητας Μεταφοράς (TTC) και του Περιθωρίου Αξιοπιστίας Μεταφοράς (TRM) κάθε διασύνδεσης και οµάδας διασυνδέσεων, για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, και ξεχωριστά για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές ενέργειας. Ο ΕΣΜΗΕ µετά από συνεργασία µε τους γειτονικούς διαχειριστές ανακοινώνει το τελικό NTC κάθε διασύνδεσης και οµάδας διασυνδέσεων, για κάθε Περίοδο Κατανοµής της Ηµέρας Κατανοµής, και ξεχωριστά για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές ενέργειας, στην ιστοσελίδα του τρεις (3) ηµέρες πριν από κάθε Ηµέρα Κατανοµής Όροι ιενέργειας ηµοπρασιών Ο ΕΣΜΗΕ δηµοσιεύει τους όρους διενέργειας δηµοπρασιών ή Κανονισµούς ηµοπρασιών στην ιστοσελίδα του. Οι Κανονισµοί ηµοπρασιών διακρίνονται σε κανονισµούς για τις Βόρειες διασυνδέσεις [3] και σε Κανονισµούς για τη διασύνδεση της Ιταλίας [4] Ετήσιες και Μηνιαίες ηµοπρασίες Ο ΕΣΜΗΕ προσδιορίζει και δηµοσιεύει στην ιστοσελίδα του την Μακροχρόνια ιαθέσιµη Ικανότητα Μεταφοράς (Ετήσιο ATC και Μηνιαίο ATC), ξεχωριστά για εισαγωγές ενέργειας και εξαγωγές ενέργειας, για κάθε διασύνδεση και οµάδα διασυνδέσεων, όπως ισχύει, κάποιες εργάσιµες ηµέρες πριν από κάθε δηµοπρασία Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 15

25 Φ Μ [3]-[4]. Η Ετήσια και οι Μηνιαίες ηµοπρασίες γίνονται για την εκχώρηση του 100% του Ετήσιου και των Μηνιαίων ATC, αντίστοιχα. Κατά τις Ετήσιες και οι Μηνιαίες ηµοπρασίες που διεξάγονται από τον ΕΣΜΗΕ γίνονται οι κάτωθι διεργασίες: Γίνεται δηµοσίευση του Ετήσιου ή του Μηνιαίου ATC στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ. Γίνεται έλεγχος εγκυρότητας των οικονοµικών προσφορών, ώστε να ληφθούν υπόψη κατά τη διαδικασία της ηµοπρασίας µόνο οι έγκυρες προσφορές. Εκτελείται η Ετήσια ή Μηνιαία ηµοπρασία. ηµοσιεύονται τα αποτελέσµατα της ηµοπρασίας στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ. Οι Συµµετέχοντες που έχουν συµµετάσχει στη ηµοπρασία δικαιούνται να καταθέσουν ένσταση, εφόσον θεωρούν ότι η δηµοπρασία δεν έγινε σύµφωνα µε τους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4]. Ο ΕΣΜΗΕ οφείλει να ελέγξει εφόσον οι ενστάσεις είναι βάσιµες ή όχι, και να απαντήσει αιτιολογηµένα στους Συµµετέχοντες εντός ορισµένου χρονικού διαστήµατος, που ορίζεται στους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]- [4]. Γίνεται πληρωµή από τους κατόχους Φ Μ για τα αποκτηθέντα Φ Μ από τη ηµοπρασία. Ο µηχανισµός υποβολής οικονοµικών προσφορών βασίζεται σε ένα λογισµικό κρυπτογράφησης, το οποίο διασφαλίζει την εµπιστευτικότητα των υποβληθέντων προσφορών. Για πληροφορίες σχετικά µε το λογισµικό κρυπτογράφησης, οι Συµµετέχοντες µπορούν να επικοινωνούν µε το Τµήµα Πληροφορικής του ΕΣΜΗΕ (βλέπε Παράρτηµα Β). Οι Συµµετέχοντες υποβάλλουν τις κρυπτογραφηµένες προσφορές τους στις ηµοπρασίες, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές που περιγράφονται αναλυτικά στους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4]. Η υποβολή των προσφορών γίνεται σε δύο φάσεις: υποβολή της κρυπτογραφηµένης προσφοράς, και υποβολή του κλειδιού αποκρυπτογράφησης. Οι Συµµετέχοντες υποβάλλουν τα κλειδιά αποκρυπτογράφησης σύµφωνα µε τις προδιαγραφές που περιγράφονται αναλυτικά στους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]- [4]. Μετά την υποβολή των οικονοµικών προσφορών, ακολουθεί µία Περίοδος Σιγής. Η Περίοδος Σιγής απαιτείται από το διαδικτυακό Ηλεκτρονικό Σύστηµα Υποβολής Προσφορών του ΕΣΜΗΕ (EWOS) προκειµένου να ολοκληρωθεί η περίοδος υποβολής και να προετοιµαστούν όλες οι απαραίτητες δραστηριότητες πριν από την έναρξη της υποβολής των κλειδιών αποκρυπτογράφησης. Ο παραπάνω τρόπος υποβολής προσφορών διασφαλίζει: µία ασφαλή ιστοσελίδα για την υποβολή των προσφορών, που να εγγυάται τη διαφάνεια κατά την υποβολή των προσφορών, κρυπτογράφηση των προσφορών, χρησιµοποιώντας ένα λογισµικό κρυπτογράφησης που διασφαλίζει την εµπιστευτικότητα των πληροφοριών, και ηλεκτρονική υπογραφή (µε όνοµα χρήστη και κωδικό πρόσβασης). Τα αποτελέσµατα της Ετήσιας και της Μηνιαίας ηµοπρασίας: α) δηµοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ, Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 16

26 β) ανακοινώνονται στο EWOS, και Εγχειρίδιο Λειτουργίας Αγοράς γ) αποστέλλονται µε στους Συµµετέχοντες που έχουν λάβει µέρος στη ηµοπρασία. Σε περίπτωση που µία προσφορά είναι µη νόµιµη και δεν έχει γίνει αποδεκτή από τον ΕΣΜΗΕ, αποστέλλεται στον Συµµετέχοντα µε αναλυτική περιγραφή του λόγου ακύρωσης της προσφοράς του. Τα αποτελέσµατα της Ετήσιας και της Μηνιαίας ηµοπρασίας αποστέλλονται επίσης στους γειτονικούς ιαχειριστές, προκειµένου να µπορούν να επεξεργαστούν τις µακροχρόνιες δηλώσεις πρόθεσης χρήσης των Συµµετεχόντων ή των συµβεβληµένων µε τους Συµµετέχοντες εταιρειών (counterparties) των γειτονικών χωρών. Οι Συµµετέχοντες, που είναι είτε κάτοχοι Φ Μ είτε συµβεβληµένοι µε κατόχους Φ Μ, δηλώνουν τη χρήση των µακροχρονίων (Ετησίων ή/και Μηνιαίων) Φ Μ τους για εισαγωγές και εξαγωγές, σύµφωνα µε τους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4], έως τις 7:00 π.µ. της ηµέρας πριν την Ηµέρα Κατανοµής, όπως περιγράφεται στην παράγραφο Ηµερήσιες ηµοπρασίες Κατά τις Ηµερήσιες ηµοπρασίες που διεξάγονται από τον ΕΣΜΗΕ γίνονται οι κάτωθι διεργασίες: Γίνεται υπολογισµός και δηµοσίευση του Ηµερησίας ιαθέσιµης Ικανότητας Μεταφοράς (ATC) στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ. Γίνεται έλεγχος εγκυρότητας των οικονοµικών προσφορών, ώστε να οριστεί αν οι υποβληθείσες προσφορές θα ληφθούν υπόψη κατά τη διαδικασία της ηµοπρασίας. Εκτελείται η Ηµερήσια ηµοπρασία. ηµοσιεύονται τα αποτελέσµατα της ηµοπρασίας στην ιστοσελίδα του ΕΣΜΗΕ. Οι Συµµετέχοντες που έχουν συµµετάσχει στη ηµοπρασία δικαιούνται να καταθέσουν ένσταση, εφόσον θεωρούν ότι η δηµοπρασία δεν έγινε σύµφωνα µε τους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]-[4]. Ο ΕΣΜΗΕ οφείλει να ελέγξει εφόσον οι ενστάσεις είναι βάσιµες ή όχι, και να απαντήσει αιτιολογηµένα στους Συµµετέχοντες εντός ορισµένου χρονικού διαστήµατος, που ορίζεται στους αντίστοιχους Κανονισµούς ηµοπρασιών [3]- [4]. Ο ΕΣΜΗΕ υπολογίζει τη ιαθέσιµη Ικανότητα Μεταφοράς (ATC) των διασυνδέσεων για εκχώρηση στις Ηµερήσιες ηµοπρασίες, ξεχωριστά για εισαγωγές και εξαγωγές σε κάθε διασύνδεση ή σύνολο διασυνδέσεων για κάθε Περίοδο Κατανοµής της επόµενης ηµέρας (σε ώρες Κεντρικής Ευρώπης, CET), λαµβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα: Το τµήµα του συνολικού ATC που προβλέπεται να εκχωρηθεί στην Ηµερήσια ηµοπρασία (επιπλέον των Ετησίων και Μηνιαίων Φ Μ). Την Ετήσια και Μηνιαία ικανότητα που δεν έχει εκχωρηθεί στην Μηνιαία ηµοπρασία κατά τις προηγούµενες ηµοπρασίες. Την Ετήσια ή/και Μηνιαία ικανότητα που έχει ήδη εκχωρηθεί από τον ΕΣΜΗΕ και που µεταπωλείται µέσω της ευτερεύουσας Αγοράς Φ Μ στην Ηµερήσια ηµοπρασία (ως ηµερήσιο προϊόν). Έκδοση Μαρτίου 2010 Σελίδα 17