Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Πρόεδρος Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Πρόεδρος Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας"

Transcript

1 Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Πρόεδρος Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας Η Ακρίβεια των Στατιστικών Δεδομένων και το Πρόβλημα της Εσφαλμένης Μέτρησης Η παρούσα εργασία παρουσιάστηκε στο 4 ο Ελληνικό Συνέδριο της Ακαδημίας Τουριστικών Ερευνών & Μελετών (ΑΤΕΜ) στο ξενοδοχείο St. George Lycabettus, 31 Μαρτίου και 1 Απριλίου

2 Ι Η μέτρηση αφορά την παραγωγή, τη διανομή και τη χρήση στατιστικών δεδομένων. Η χρήση μπορεί να είναι (α) αυστηρώς επιστημονική, π.χ. χρήση δεδομένων για την διάψευση επιστημονικών θεωριών, χρησιμοποιώντας εμπειρικά υποδείγματα (β) άσκηση αποτελεσματικής και αποδοτικής (οικονομικής) πολιτικής και (γ) εμπορική χρήση, δηλαδή για λήψη αποτελεσματικών και αποδοτικών επιχειρηματικών ή καταναλωτικών αποφάσεων. Δυστυχώς, πολλές φορές, η ποιότητα της μέτρησης των μεταβλητών, που χρησιμοποιούνται για επιστημονική έρευνα και τη λήψη αποφάσεων, αγνοείται 1. Η ποιότητα της μέτρησης των στοιχείων μιας μεταβλητής έχει δύο διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση αφορά τη μέτρηση της σωστής μεταβλητής. Για παράδειγμα, ο αριθμός των αλλοδαπών τουριστών δεν θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλους τους αλλοδαπούς, ακόμη και αν αυτοί έχουν «τουριστική» βίζα. Επίσης, δεν μπορεί να συμπεριλαμβάνονται Έλληνες μόνιμοι κάτοικοι του εξωτερικού, ακόμη και αν έχουν αλλοδαπό διαβατήριο, αφού ουσιαστικά έρχονται στη χώρα τους και όχι για τουρισμό. Η δεύτερη διάσταση της σωστής μέτρησης είναι να καταγράφονται όλα τα στοιχεία της μεταβλητής που αφορά την έρευνα. Θα πρέπει, δηλαδή, να καταγράφονται όλες οι αφίξεις των τουριστών και η διαδικασία θα πρέπει να είναι τέτοια που να ελαχιστοποιείται το σφάλμα της υποεκτίμησης ή της υπερτίμησης του πραγματικού αριθμού. Η μείωση αυτού του σφάλματος είναι ο στόχος, όταν η συλλογή στοιχείων γίνεται μέσω της δειγματοληπτικής μεθόδου. ΙΙ Δυστυχώς, πολύ συχνά, οι ερευνητές και οι άλλοι χρήστες στοιχείων αγνοούν το μεγάλο πρόβλημα της ποιότητας της μέτρησης μιας μεταβλητής. Στο κλασικό του έργο για την Ακρίβεια των Οικονομικών Παρατηρήσεων, ο Οσκαρ Μόργκενστερν αναφέρει μία σειρά από λόγους οι οποίοι οδηγούν σε ανακριβείς μετρήσεις οικονομικών μεταβλητών. Οι λόγοι αυτοί είναι οι ακόλουθοι: Πρώτον, η παραγωγή των στοιχείων δεν γίνεται πάντοτε κατά παραγγελία αυτών που τα χρησιμοποιούν. Δεύτερον, οι χρήστες δεν γνωρίζουν τον τρόπο παραγωγής των στατιστικών δεδομένων, με αποτέλεσμα να έχουν εσφαλμένη γνώση για την ποιότητα αυτών των στοιχείων. Τρίτον, σε πολλές περιπτώσεις, η ανακρίβεια των στοιχείων οφείλεται στη συνειδητή απόκρυψή τους από τους ενδιαφερόμενους. Για παράδειγμα, μία τουριστική επιχείρηση δύσκολα θα αποκαλύψει στοιχεία κόστους, εσόδων και κερδών, διότι φοβάται ότι μπορεί να την βλάψουν οι ανταγωνιστές της ή και οι δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. εφορία) 2. 1 Βλέπε Renfro (2006) για μία γενική ανασκόπηση του προβλήματος της μέτρησης των μεταβλητών που χρησιμοποιούνται στις οικονομικές και γενικότερα τις κοινωνικές επιστήμες. 2 Ο γράφων έχει ιδία πείρα από την έρευνα πεδίου που πραγματοποίησε για τα οικονομικά λογιστικά των ελληνικών ξενοδοχείων για λογαριασμό του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, Βλέπε Παπανίκος (2000). 2

3 Τέταρτον, όχι μόνο οι επιχειρήσεις, αλλά και οι κυβερνήσεις παραποιούν τα στοιχεία. Για παράδειγμα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι κυβερνήσεις έχουν παραποιήσει τα στοιχεία των τουριστικών αφίξεων, περιλαμβάνοντας αλλοδαπούς επισκέπτες που εργάζονται, νόμιμα ή παράνομα. Κλασικό παράδειγμα αποτελούν οι Αλβανοί επισκέπτες της Ελλάδος, αλλά και άλλων χωρών που κάθε άλλο παρά τουρίστες είναι. Το δυστύχημα είναι ότι ακόμη και σοβαροί φορείς προσθέτουν στον εισερχόμενο τουρισμό αλλοδαπούς εργαζόμενους 3. Η Ελλάδα χρησιμοποιείται και ως παράδειγμα παραποίησης των στατιστικών της στοιχείων για την είσοδο της στην ευρωζώνη, αφού η ίδια ελληνική κυβέρνηση κατήγγειλε το γεγονός στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή 4. Πέμπτον, ένας άλλος λόγος εσφαλμένης μέτρησης είναι η ανομοιογενής καταγραφή στοιχείων από τους εμπλεκόμενους τιμολήπτες. Σε μία έρευνα συλλογής πρωτογενών στοιχείων, οι τιμολήπτες είναι πολλοί, με αποτέλεσμα να διαφοροποιείται η ικανότητα και ο ζήλος με τον οποίο συλλέγουν τα στοιχεία. Όταν μάλιστα γίνονται αυτές οι έρευνες σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. ανά έτος), τότε η ακρίβεια των στοιχείων και η ποιότητα των διαχρονικών συγκρίσεων επηρεάζεται και από την ανομοιογένεια των ερευνητών. Όλοι οι παραπάνω λόγοι μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες που εξηγούν την ύπαρξη εσφαλμένων μετρήσεων 5 : Λανθασμένη (εσκεμμένη ή αθέλητη) εγγραφή και μεταφορά των αριθμητικών δεδομένων είτε διότι ο ερευνητής το κατέγραψε λάθος (το 5 το πέρασε για 8), είτε διότι κατάλαβε λάθος ή άκουσε λάθος την απάντηση. Δειγματοληπτικό σφάλμα, το οποίο μπορεί να οφείλεται στο μικρό μέγεθος του δείγματος. Στην Ελλάδα, η μέτρηση του εισερχόμενου αλλοδαπού τουρισμού γίνεται με δειγματοληψία στα αεροδρόμια και στις άλλες πύλες εισόδου της χώρας. Η μεθοδολογία της έρευνας συνόρων είναι πολύ αξιόπιστη, δεν παύει όμως να υπόκειται και αυτή σε δειγματοληπτικά σφάλματα που αν διαφέρουν διαχρονικά από πύλη σε πύλη εισόδου, τότε δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα εγκυρότητας των στοιχείων. Η μεταβλητή δεν μπορεί να μετρηθεί άμεσα και αντί αυτής χρησιμοποιείται μία αντιπροσωπευτική της (proxy) μεταβλητή. Σύμφωνα με μία προσέγγιση, η ζήτηση για τουρισμό δεν εξαρτάται τόσο από το τρέχον διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, αλλά από το μόνιμο διαθέσιμο εισόδημα (permanent income). Η μεταβλητή μόνιμο εισόδημα δεν μπορεί να μετρηθεί άμεσα. Χρησιμοποιώντας κάποιες άλλες μεταβλητές, όπως ο κυλιόμενος μέσος όρος των προηγούμενων 3 Και μπορεί οι κυβερνήσεις να θέλουν να «φουσκώνουν» τα στοιχεία του τουρισμού δεν δικαιολογείται, όμως, διεθνείς σοβαροί οργανισμοί του τουρισμού, όπως ο WTTC, να αναπαράγουν αυτά τα στοιχεία σε βάσεις μάλιστα που είναι δωρεάν διαθέσιμες στο διαδίκτυο. 4 Βλέπε όπου αναφέρεται επί λέξη: Falsification of economic statistics can also improve the likelihood of receiving some kind of foreign aid or foreign recognition. A recent example involved the Greek government, whose officials falsified the Greek budget deficit in order to gain entrance into the European monetary union. 5 Βλέπε Griliches (1986). 3

4 διαθέσιμων εισοδημάτων ή η αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού δεν διασφαλίζει ότι η μεταβλητή έχει μετρηθεί χωρίς σφάλμα. ΙΙΙ Πολλοί ερευνητές χρησιμοποιούν δευτερογενείς πηγές στατιστικών δεδομένων από εθνικούς φορείς ή διεθνείς οργανισμούς. Κυρίως σε ό,τι αφορά τις συγκρίσεις ανάμεσα στις χώρες, η ποιότητα των μετρήσεων διαφέρει από χώρα σε χώρα και σε πολλές περιπτώσεις πρέπει να γίνουν προσαρμογές για να είναι οι αναλύσεις συγκρίσιμες. Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν οι Atkinson & Brandolini (2001), η ποιότητα των στοιχείων που συλλέγουν τα Ηνωμένα Έθνη και αφορούν τα Συστήματα των Εθνικών Λογαριασμών των διαφόρων χωρών είναι σχετικά αξιόπιστα (ακριβή) για τις συγκρίσεις μεταξύ των χωρών 6. Αντίστοιχα ακριβή στοιχεία για τη διανομή του εισοδήματος δεν υπάρχουν. Οι συγγραφείς καταλήγουν σε συγκεκριμένες προτάσεις που αφορούν τη χρήση στατιστικών στοιχείων από δευτερογενείς πηγές δεδομένων, όπως αυτή του ΟΟΣΑ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και των Ηνωμένων Εθνών. Πολλές φορές, το σφάλμα μέτρησης δεν οφείλεται τόσο στην λανθασμένη καταγραφή των στοιχείων ή στην καταγραφή της λανθασμένης μεταβλητής, αλλά σε ένα πρόβλημα που οι οικονομολόγοι το έχουν ονομάσει ως πρόβλημα της συνάθροισης (aggregation problem) και το αντίστοιχο σφάλμα ως μεροληψία της συνάθροισης (aggregation bias). Η οικονομική ανάλυση του τουρισμού εστιάζεται, κυρίως, στην ανάλυση της συμπεριφοράς του ατομικού τουρίστα ή ακριβέστερα στην συμπεριφορά των νοικοκυριών. Το ιδεατό θα ήταν να έχουμε όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται γι αυτή την ανάλυση σε επίπεδο νοικοκυριών. Πολλές φορές, αυτό είναι ανέφικτο και εκείνες που είναι εφικτό δεν είναι και χρήσιμο, κυρίως λόγω των σφαλμάτων μέτρησης. Συνεπώς, θα πρέπει οι ατομικές συμπεριφορές να αθροισθούν έτσι ώστε το σύνολο των ατομικών συμπεριφορών να αποτελέσουν το αντικείμενο της μελέτης. Συνήθως, γίνεται αναγωγή στην ατομική ανάλυση με την ευρηματική έκφραση του «μέσου» ή του αντιπροσωπευτικού τουρίστα 7. Ο Theil (1954) έδειξε τα σφάλματα που προκύπτουν όταν αθροίζονται ατομικές συμπεριφορές (μικροοικονομικές εξισώσεις συμπεριφοράς) για να δημιουργήσουν συνολικές (μακροοικονομικές εξισώσεις) συναρτήσεις. Το άθροισμα των ατομικών συναρτήσεων ζήτησης των αλλοδαπών για τον ελληνικό τουρισμό μας δίνει τη συνολική ζήτηση των αλλοδαπών για τον Ελληνικό τουρισμό. Από την άλλη πλευρά, οι Grunfeld & Griliches (1960) έδειξαν ότι οι μικροοικονομικές εξισώσεις δεν εκφράζουν με ακρίβεια την πραγματική ατομική συμπεριφορά και η δημιουργία των ομαδοποιήσεων μέσω της άθροισης όλων των ατομικών συμπεριφορών μπορεί να ελαχιστοποιεί το σφάλμα. Η άθροισή τους μπορεί να ελαχιστοποιήσει το σφάλμα 6 Αυτό δεν σημαίνει ότι τα στατιστικά στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών είναι απαλλαγμένα από σφάλματα. Μερικά από αυτά τα σφάλματα στις μετρήσεις έχουν επισημανθεί από τον Hillinger (2002/2003). 7 Πολλές τέτοιες εμπειρικές τουριστικές μελέτες αναφέρουν τα χαρακτηριστικά του μέσου ή αντιπροσωπευτικού τουρίστα, χωρίς επίγνωση σε τι αναφέρονται. Έτσι γράφεται ότι ο Γερμανός τουρίστας στην Ελλάδα καταναλώνει ενάμισι γεύματα την ημέρα, επισκέπτεται δυόμισι φορές τους αρχαιολογικούς χώρους και έχει έρθει τρισίμισι φορές στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια. Οι αριθμοί αυτοί έχουν σημασία μόνο αν αναφέρονται στον μέσο τουρίστα και προέρχονται από δειγματοληψία. Συνεπώς, η αναφορά τέτοιων αριθμών δεν έχει νόημα, αν δεν συνοδεύεται και από τις αντίστοιχες διακυμάνσεις τους. 4

5 στην εκτίμηση των ατομικών συμπεριφορών, στην οποία περίπτωση, αντί για το σφάλμα άθροισης μπορούμε να πούμε ότι έχουμε το κέρδος της άθροισης. Το πρόβλημα αυτό χαρακτηρίζει πολλές μεταβλητές που έχουν άμεσο ενδιαφέρον για τον τουρισμό, όπως, για παράδειγμα, είναι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες, βλέπε Gadeaa & Mayoralb (2009). Δυστυχώς, πολλές φορές, ερευνητές και κατ επέκταση οι επαγγελματίες του τουρισμού χρησιμοποιούν στατιστικά στοιχεία, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τα σφάλματα στις μετρήσεις που προκύπτουν από το σφάλμα ή το κέρδος της συνάθροισης των στοιχείων. IV Το σφάλμα μέτρησης μιας μεταβλητής αναδεικνύεται περισσότερο όταν υπάρχουν δύο πηγές συγκέντρωσής τους. Στην περίπτωση των αλλοδαπών αφίξεων, αυτές καταγράφονται και από την χώρα προορισμού και από την χώρα προέλευσης. Η Ελλάδα, καταγράφει, τον εισερχόμενο και τον εξερχόμενο τουρισμό της από κάθε χώρα. Αντίστοιχα, κάποια άλλη χώρα καταγράφει τον δικό της εισερχόμενο και εξερχόμενο τουρισμό από την Ελλάδα. Η διπλή πηγή στοιχείων χαρακτηρίζει όλες τις διεθνείς συναλλαγές, όχι μόνο τον τουρισμό. Οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στην Ελλάδα αποτελούν ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών, όπως, αντίστοιχα, οι Έλληνες που ταξιδεύουν στο εξωτερικό αποτελούν τις ελληνικές εισαγωγές τουριστικών υπηρεσιών. Σε τέτοιες διπλές καταγραφές μπορεί να μετρηθεί και το σφάλμα μέτρησης, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία των δύο χωρών. Σε μελέτη που διενήργησε ο Bergeijik (1995) για το διμερές εμπόριο μεταξύ της Γερμανίας και της Ολλανδίας το σφάλμα μέτρησης κυμαινόταν μεταξύ 1,5% και 3%. Στην ίδια μελέτη σύγκρισης στοιχείων για 20 χώρες μέλη του ΟΟΣΑ έδειξε ότι το σφάλμα μέτρησης ξεπερνούσε το 10% για το 15-25% των περιπτώσεων στη μέτρηση των άμεσων ξένων επενδύσεων. Συνεπώς, η εσφαλμένη μέτρηση είναι μια πραγματικότητα. Ένα παράδειγμα τέτοιου σφάλματος δίνεται στον Πίνακα 1 8. Τα ποσοστά απόκλισης δεν διαψεύδουν τον Bergeijik (1995) και για τον τουρισμό. Η απόκλιση φθάνει και το 27%. Μάλιστα η απόκλιση δεν είναι προς μία κατεύθυνση, είναι και θετική και αρνητική 9. Το ενδιαφέρον είναι, και χρήζει περαιτέρω ανάλυσης, ότι και οι δύο χώρες συλλέγουν στοιχεία με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: την έρευνα συνόρων. Ο Maddala (1999) επισημαίνει τις ανακρίβειες των στατιστικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται στις έρευνες (α) της οικονομικής σύγκλισης μεταξύ των χωρών και (β) της ισοδυναμίας της αγοραστικής δύναμης (purchasing power parity) στις αναλύσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Το πρόβλημα αυτό οξύνεται όταν χρησιμοποιούνται μεικτά (panel) στοιχεία. Τέτοια στοιχεία χρησιμοποιούνται πλέον όλο και περισσότερο στις εμπειρικές αναλύσεις του τουρισμού. Εκείνο που έχει ενδιαφέρον είναι το συμπέρασμα που καταλήγει ο Maddala. Συμπεραίνει, λοιπόν, ότι οι εμπειρικές διερευνήσεις μπορεί να μην έχουν προσφέρει πολλά στην εξήγηση της οικονομικής σύγκλισης μεταξύ των χωρών ή στην εξήγηση των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών, έχουν, όμως, συμβάλει σημαντικά στην βελτίωση των 8 Τα στοιχεία προέρχονται από μελέτη που πραγματοποιεί η Ερευνητική Μονάδα Τουρισμού του Αθηναϊκού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας για τις Αφίξεις των Ιταλών στην Ελλάδα. 9 Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την οικονομετρική διερεύνηση των ιταλικών αφίξεων στην Ελλάδα διότι αν ήταν το σφάλμα συστηματικό (π.χ. πάντοτε η Ιταλική μέτρηση είναι κατά 15% μεγαλύτερη), τότε δεν θα υπήρχε πρόβλημα. 5

6 στατιστικών τεχνικών, ιδιαιτέρως για μεικτά (panel) στοιχεία. Ουδέν κακό (αδυναμία διάψευσης θεωριών) αμιγές καλού (νέες στατιστικές τεχνικές). Πίνακας 1. Αφίξεις Ιταλών στην Ελλάδα από Ελληνικές και Ιταλικές Πηγές Έτος Ελλάδα Ιταλία Διαφορά Ποσοστό ,88% ,53% ,59% ,65% ,37% ,46% ,92% ,24% ,48% ,41% ,05% ,93% Πηγή: Ερευνητική Μονάδα Τουρισμού του Αθηναϊκού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας. Τα στοιχεία της Ελλάδος προέρχονται από την ΕΣΥΕ και της Ιταλίας από την Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας. V Ο έλεγχος των σφαλμάτων των στατιστικών στοιχείων, όταν υπάρχουν δύο διαφορετικές και ανεξάρτητες πηγές συλλογής των στοιχείων, αποτελεί μέρος ενός γενικότερου θέματος μέτρησης της έκτασης των σφαλμάτων που στην εμπειρική μεθοδολογία ονομάζεται το πρόβλημα της αξιοπιστίας (validation problem) των χρησιμοποιουμένων στοιχείων. Το πρόβλημα της αξιοπιστίας αναδεικνύεται, κυρίως, στις διαστρωματικές έρευνες. Οι έρευνες αυτές χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους κοινωνικούς επιστήμονες και λιγότερο από τους οικονομολόγους. Οι τελευταίοι χρησιμοποιούν ήδη διαθέσιμα στοιχεία και αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στη συλλογή πρωτογενών στοιχείων, μέσω εργαλείων όπως είναι τα ερωτηματολόγια και ακόμη λιγότερο στοιχεία μέσω προσωπικών και μαγνητοφωνημένων συνεντεύξεων. Οι πιο πολλοί οικονομολόγοι, στην καλύτερη των περιπτώσεων, κάνουν μόνο μια περιστασιακή αναφορά στο πρόβλημα της αξιοπιστίας. Πάντως, οι πιο πολλοί είτε το αποσιωπούν είτε δεν το γνωρίζουν. Συνήθως, το πρόβλημα αυτό απαντάται σε έρευνες που χρησιμοποιούν μεγάλες βάσεις δεδομένων οικογενειακών προϋπολογισμών ή δειγματοληπτικές έρευνες επιχειρήσεων και παραγωγικών κλάδων. Οι έρευνες αυτές γίνονται, πλέον, όλο και περισσότερο δημοφιλείς στην εμπειρική οικονομική ανάλυση. Το πρόβλημα της αξιοπιστίας έχει δύο διαστάσεις. Πρώτον, η μέτρηση πρέπει να μετρά την σωστή από εννοιολογικής άποψης μεταβλητή και δεύτερον η μέτρηση αυτή θα πρέπει να είναι συνεπής από καταγραφή σε καταγραφή. Ένα παράδειγμα μπορεί να αναδείξει το πρόβλημα της αξιοπιστίας. Πολλές έρευνες πεδίου (field studies) 10 στον τουρισμό προσπαθούν να διαπιστώσουν 10 Η έννοια της έρευνας πεδίου προέρχεται από τους μελετητές της φύσης μέσω της παρατήρησης της συμπεριφοράς των ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον, χωρίς, όμως, να επηρεάζονται από την φυσική παρουσία του ερευνητή-μελετητή. 6

7 τις καταναλωτικές συνήθειες του τουρίστα όταν βρίσκεται στον τόπο προορισμού του. Για παράδειγμα, ζητείται η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών κάθε μέρα. Πρώτον, μπορεί να μην θυμάται και δεύτερον μπορεί να μην αποκαλύπτει την πραγματική κατανάλωση, συνήθως δίνοντας μεγέθη μικρότερα των πραγματικών. Οι ερωτήσεις αυτές αν γίνουν στον ίδιο τουρίστα μετά από λίγες μέρες μπορεί να δώσει άλλες απαντήσεις. Αυτό συμβαίνει, συνήθως, όταν προσφέρονται προεπιλεγμένες απαντήσεις και ο ερωτώμενος απλώς σημειώνει με ένα σημάδι (τικ) τη σωστή απάντηση ή ακόμη χειρότερο όταν η απάντηση σημειώνεται από τον ίδιο τον τιμολήπτη 11. Συναφές με αυτό είναι και το πρόβλημα της μη απάντησης μερικών ερωτήσεων. Η πιο κοινή αντιμετώπιση είναι να εξαιρούνται από την ανάλυση αυτά τα ερωτηματολόγια. Αυτή η πρακτική μπορεί να δημιουργεί βάσεις δεδομένων μεταβλητών που δεν είναι αντιπροσωπευτικές των πραγματικών μετρήσεων. Αυτοί που δεν απαντούν σε όλες τις ερωτήσεις μπορεί να έχουν άλλα χαρακτηριστικά από αυτούς που απαντούν όλες τις ερωτήσεις. Πολύ λίγες μελέτες υπάρχουν που προσπαθούν να εκτιμήσουν τα σφάλματα μέτρησης που γίνονται από αυτή τη μεθοδολογία συλλογής πρωτογενών στοιχείων. Και αυτό παρόλο που οι εμπειρικές μελέτες οι οποίες χρησιμοποιούν τέτοια στοιχεία έχουν αυξηθεί γεωμετρικά. Ένα πρόσφατο παράδειγμα εκτίμησης αυτού του σφάλματος μέτρησης των μεταβλητών έγινε από τους Kristensen & Westergaard- Nielsen (2007) για τη Δανία. Οι συγγραφείς βρήκαν σημαντικά σφάλματα μέτρησης των βασικών μεταβλητών και προειδοποιούν τους ερευνητές να μην προχωρούν σε περαιτέρω χρήση των στοιχείων, χωρίς πρώτα να διαπιστώσουν την φύση των σφαλμάτων μέτρησης. Η πιο κοινή χρήση των ποσοτικών δεδομένων είναι στην εκτίμηση των παραμέτρων οικονομετρικών υποδειγμάτων. Στον τουρισμό, η οικονομετρική διερεύνηση των αλλοδαπών τουριστικών αφίξεων έχει λάβει τεράστια έκταση, χρησιμοποιώντας όλων των ειδών τα στατιστικά στοιχεία και όλων των πιθανών εξειδικεύσεων των υποδειγμάτων. Τί προβλήματα δημιουργούν τα εσφαλμένα στοιχεία στην οικονομετρική διερεύνηση; Αλλά και γενικότερα η χρήση εσφαλμένων στοιχείων ποιά προβλήματα δημιουργεί; Σε επίπεδο ατομικών οικονομικών μονάδων (επιχειρηματίες και καταναλωτές) το πρόβλημα μπορεί εύκολα να μεταφραστεί σε χρηματικό κόστος. Μία επιχείρηση που δεν καταγράφει σωστά το κόστος της και τα έσοδά της πολύ γρήγορα μπορεί να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση της χρεοκοπίας και στην καλύτερη περίπτωση στη διαφυγή πιθανών κερδών. Ο καταναλωτής που στηρίζεται σε εσφαλμένες πληροφορίες και στοιχεία πληρώνει συνήθως παραπάνω για τα αγαθά που καταναλώνει. Σε επίπεδο πολιτικής, η εσφαλμένη καταγραφή, για οποιονδήποτε λόγο, οδηγεί σε μείωση των εσόδων του κράτους, σε άδικα μέτρα φορολόγησης, σε αναποτελεσματικές δαπάνες και σε δημιουργία φαινομένων παραοικονομίας. Γενικότερα, μία εσφαλμένη μέτρηση οδηγεί σε λανθασμένες εκτιμήσεις και αναλύσεις. Η ανάλυση ανακριβών στοιχείων μπορεί να δώσει αποτελέσματα αντίθετα από τα πραγματικά, παραπλανώντας τους χρήστες αυτών των δεδομένων. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα επιπτώσεων από τη χρησιμοποίηση ανακριβών στοιχείων είναι η στατιστική διερεύνηση των μεταβλητών με τη μορφή οικονομετρικών ή χρονολογικών υποδειγμάτων. Τα υποδείγματα αυτά χρησιμοποιούνται τόσο για την εμπειρική διερεύνηση οικονομικών θεωριών όσο και για πρακτικούς σκοπούς από τους ενδιαφερόμενους ενός κλάδου, όπως για παράδειγμα, είναι η πρόβλεψη των αλλοδαπών αφίξεων της Ελλάδος. Το πρόβλημα 11 Δεν είναι ασυνήθιστο το φαινόμενο ο ερωτώμενος να απαντά στην τύχη όταν το ερωτηματολόγιο έχει πολλές ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών. 7

8 της πρόβλεψης είναι πολύ σημαντικό, που, επίσης, σχετίζεται με το πόσο έγκαιρα είναι τα στοιχεία πάνω στα οποία στηρίζεται μία πρόβλεψη. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στο πρόβλημα που δημιουργεί η εσφαλμένη μέτρηση των στοιχείων για την επιστημονική ανάλυση, κυρίως στο κτίσιμο σωστών οικονομετρικών υποδειγμάτων και στην προσπάθεια που κάνουν οι οικονομολόγοι να θέσουν τις θεωρίες τους στη δοκιμασία της διάψευσης 12. Οι επιπτώσεις των εσφαλμένων μετρήσεων μιας μεταβλητής στην στατιστική και οικονομετρική διερεύνηση έχουν αναγνωριστεί από τον 19 ο αιώνα 13. Η εκτίμηση των παραμέτρων μιας επεξηγηματικής μεταβλητής σε ένα οικονομετρικό υπόδειγμα που έχει μετρηθεί εσφαλμένα είναι μικρότερη της πραγματικής και τείνει προς το μηδέν. Αν, για παράδειγμα, το εισόδημα των τουριστών σε μία έρευνα πεδίου έχει μετρηθεί λάθος ή έχει αναφερθεί λάθος από τους ερωτώμενους, τότε σε μία οικονομετρική διερεύνηση των τουριστικών αφίξεων θα δείξει, λανθασμένα, ότι η επίδραση του εισοδήματος είναι μικρή ή στη χειρότερη περίπτωση ότι είναι μηδέν. Σε ό,τι αφορά την εξαρτημένη μεταβλητή, η εσφαλμένη μέτρηση δεν δημιουργεί μεροληπτικό σφάλμα εκτίμησης των παραμέτρων, αλλά μπορεί να δώσει μικρότερες εκτιμήσεις για την στατιστική σημαντικότητα των εκτιμώμενων παραμέτρων. Συνεπώς, οι εκτιμήσεις των παραμέτρων είναι αμερόληπτες, αλλά έχουν μεγαλύτερη διακύμανση. Πάντως, το σφάλμα μέτρησης μιας μεταβλητής αρχίζει να αντιμετωπίζεται πιο σοβαρά από τις οικονομετρικές μελέτες. Μελέτες όπως των Baum-Snow & Neal (2009) έδειξαν ότι υπάρχουν σφάλματα στις ώρες εργασίας που δηλώνονται σε δειγματοληπτικές έρευνες σε σχέση με τις αντίστοιχες απογραφές, με αποτέλεσμα να αλλοιώνονται οι εκτιμήσεις για τους μερικώς απασχολούμενους εργαζόμενους. Ο Mukoyama (2008) αναδεικνύει σφάλματα στη μέτρηση του συνολικού κεφαλαίου, όταν η απόσβεση του κεφαλαίου είναι ενδογενής. Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα σφάλματα μετρήσεων έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην φορολογική πολιτική, κάτι που ανέδειξαν σε άρθρο τους οι Reed & Rogers (2006). Τέλος, οικονομετρικές διερευνήσεις και διαφορές της αποδοτικότητας παραγωγικών κλάδων μπορεί να οφείλονται σε σφάλματα μέτρησης όχι μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και μέσα στην ίδια τη χώρα για διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Η μελέτη του Brown (2006) εξέτασε αυτό το σφάλμα μέτρησης στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες της Αυστραλίας. Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούμε πολύ περιληπτικά στο μεγαλύτερο όλων των σφαλμάτων στην μέτρηση σημαντικών οικονομικών μεταβλητών. Είναι το σφάλμα μέτρησης λόγω της ύπαρξης της παραοικονομίας. Η ύπαρξη της παραοικονομίας στην Ελλάδα έχει υπολογιστεί γύρω στο 25 με 35% της συνολικής πραγματικής 12 Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διάκριση μεταξύ θεωρίας και πράξης πολλές φορές ερμηνεύεται ότι αποτελούν δύο διαφορετικά πράγματα και μάλιστα ότι το ένα έρχεται σε αντίθεση με το άλλο. Ένα συχνό παράπονο των ανθρώπων της παραγωγής και πολιτικής είναι ότι αυτό είναι θεωρητικό και δεν έχει καμία σχέση με την πράξη. Στις κοινωνικές και επιχειρηματικές επιστήμες, καμία θεωρία δεν μπορεί να μην έχει σχέση με μία συγκεκριμένη, τοπικά και χρονικά, προσδιοριζόμενη πραγματικότητα, π.χ. Ελλάδα την πρώτη δεκαετία τους τρέχοντος αιώνα. Αν δεν έχει, τότε μιλάμε για μία κακή θεωρία, μία θεωρία που έχει διαψευστεί από τον εμπειρικό έλεγχο και γι αυτό θα πρέπει να εγκαταλειφθεί. Συνεπώς, όταν λέμε ότι κάτι είναι θεωρητικό, με αρνητική έννοια, θα πρέπει να εννοούμε ότι αυτή η θεωρία δεν έχει εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση και κάποια άλλη χρειάζεται. Πάντως, χωρίς θεωρία καμία ανάλυση δεν έχει βάση και συχνά οδηγεί σε σφάλματα εκτιμήσεων και ερμηνειών. 13 Βλέπε Hausman (2001) που κάνει αυτή την αναφορά, αλλά και για όλο το θέμα των επιπτώσεων των εσφαλμένων στοιχείων στις οικονομετρικές διερευνήσεις. 8

9 οικονομικής δραστηριότητας. Στον τουρισμό, μάλιστα, αυτή θα πρέπει να ξεπερνάει το 35%. Σε θεωρητικό επίπεδο, ο Myles (2001) έδειξε ότι σφάλματα στη μέτρηση της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Μπορεί μάλιστα οι πολιτικές αυτές να μειώνουν το εισόδημα και την ευημερία του συνόλου των πολιτών, αντί να τα αυξάνουν. Κάνουν κακό, ενώ η πρόθεσή τους είναι να κάνουν καλό στην οικονομία της χώρας. Η διαχρονική αγνόηση της παραοικονομίας διογκώνει το χάσμα μεταξύ της πραγματικής και της επίσημης οικονομίας. Αυτό αναγκάζει αυτές τις χώρες να προβαίνουν στην εκ των υστέρων αναθεώρηση των στοιχείων, κυρίως για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Βιβλιογραφία Ελληνική Παπανίκος, Γ.Θ. (2000). Οι Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις. Αθήνα: Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, Διεθνής Atkinson, A. B. & Brandolini, A. (2001). Promise and Pitfalls in the Use of Secondary Data-sets: Income Inequality in OECD Countries. Journal of Economic Literature, 39 (3), pp Baum-Snowa, N. & Neal, D. (2009). Mismeasurement of Usual Hours Worked in the Census and ACS. Economic Letters, 102 (1), pp van Bergeijk, P.A.G. (1995). The Accuracy of International Economic Observations Bulletin of Economic Research, 47 (1), pp Brown, R. (2006). Mismanagement or Mismeasurement? Pitfalls and Protocols for DEA Studies in the Financial Services Sector. European Journal of Operational Research. 174 (2), pp Gadeaa, M.D. & Mayoralb, L. (2009). Aggregation is not the Solution: The PPP Puzzle Strikes Back. Journal of Applied Econometrics, (forthcoming). Griliches, Z. (1985). Data and Econometricians The Uneasy Alliance. The American Economic Review, 75 (2), pp Grunfeld, Y. & Griliches, Z. (1960). Is Aggregation Necessarily Bad? The Review of Economics and Statistics, 42 (1), pp Hausman, J. (2001). Mismeasured Variables in Econometric Analysis: Problems from the Right and Problems from the Left. The Journal of Economic Perspectives. 15 (4), pp Hillinger, C. (2002/2003). Output, Income and Welfare of Nations: Concepts and Measurement. Journal of Economic and Social Measurement, 28 (4), pp Kristensen, Ν. & Westergaard-Nielsenb, N. (2007). A Large-Scale Validation Study of Measurement Errors in Longitudinal Survey Data. Journal of Economic and Social Measurement, 32 (1), pp Maddala, G.S. (1999). On the Use of Panel Data Methods with Cross-Country Data. Annales d Economie et de Statistique, 55/56, pp

10 Morgenstern, O. (1963). On the Accuracy of Economic Observations, 2 nd ed. Princeton, N.J.: Princeton University Press, Mukoyama, T. (2008). Endogenous Depreciation, Mismeasurement of Aggregate Capital, and the Productivity Slowdown. Journal of Macroeconomics, 30 (1), pp Reed, W.R. & Rogers, C.L. (2006). Tax Burden and the Mismeasurement of State Tax Policy. Public Finance Review, 34 (4), pp Renfro, C.G. (2006). Economic and Social Measurement, Research Methodology, and Computational Technologies: An Editorial. Journal of Economic and Social Measurement, 31 (1-2 ), pp Theil, H. (1954). Linear Aggregation of Economic Relations. Amsterdam: North Holland. 10

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ (ΑΤΕΜ) Ελληνικός Τουρισμός: Εξαμηνιαία Έκθεση Ανάλυσης των Τουριστικών Τάσεων

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ (ΑΤΕΜ) Ελληνικός Τουρισμός: Εξαμηνιαία Έκθεση Ανάλυσης των Τουριστικών Τάσεων ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ (ΑΤΕΜ) Ελληνικός Τουρισμός: Εξαμηνιαία Έκθεση Ανάλυσης των Τουριστικών Τάσεων Τεύχος 3 Ιανουάριος 2010 Εξαμηνιαία Έκθεση Ανάλυσης της Ελληνικής Τουριστικής Δραστηριότητας

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. Αθήνα, 21 Ιανουαρίου 2010

Δελτίο Τύπου. Αθήνα, 21 Ιανουαρίου 2010 Αθήνα, 21 Ιανουαρίου 2010 Δελτίο Τύπου Παρουσιάστηκε, σήμερα στις 21 Ιανουαρίου 2010 στο ξενοδοχείο St.George Lycabettus, το τρίτο τεύχος της Εξαμηνιαίας Έκθεσης Ανάλυσης των Τουριστικών Τάσεων με τις

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του. κ. Μάριου Βασιλόπουλου. Προέδρου της Ακαδημίας Τουριστικών. Ερευνών και Μελετών (ΑΤΕΜ) Στην Παρουσίαση της. Εξαμηνιαίας Έκθεσης της ΑΤΕΜ

Ομιλία του. κ. Μάριου Βασιλόπουλου. Προέδρου της Ακαδημίας Τουριστικών. Ερευνών και Μελετών (ΑΤΕΜ) Στην Παρουσίαση της. Εξαμηνιαίας Έκθεσης της ΑΤΕΜ Ομιλία του κ. Μάριου Βασιλόπουλου Προέδρου της Ακαδημίας Τουριστικών Ερευνών και Μελετών (ΑΤΕΜ) Στην Παρουσίαση της Εξαμηνιαίας Έκθεσης της ΑΤΕΜ Αθήνα, 21 Ιανουαρίου 2010 1 Αγαπητοί, Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας Western Macedonia University of Applied Sciences Κοίλα Κοζάνης Kozani GR 50100

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας Western Macedonia University of Applied Sciences Κοίλα Κοζάνης Kozani GR 50100 Ποσοτικές Μέθοδοι Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας Western Macedonia University of Applied Sciences Κοίλα Κοζάνης 50100 Kozani GR 50100 Απλή Παλινδρόμηση Η διερεύνηση του τρόπου συμπεριφοράς

Διαβάστε περισσότερα

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Πληθυσμός Δείγμα Δείγμα Δείγμα Ο ρόλος της Οικονομετρίας Οικονομική Θεωρία Διατύπωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Η ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Βασικές έννοιες που προσδιορίζουν τα εθνικά μακροοικονομικά μεγέθη Από

Διαβάστε περισσότερα

Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση II

Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση II . Ο Συντελεστής Προσδιορισμού Η γραμμή Παλινδρόμησης στο δείγμα, αποτελεί μία εκτίμηση της γραμμής παλινδρόμησης στον πληθυσμό. Αν και από τη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων προκύπτουν εκτιμητές που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Μ.Ν. Ντυκέν, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. Ε. Αναστασίου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. ΔΙΑΛΕΞΗ 07 & ΔΙΑΛΕΞΗ 08 ΣΗΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Βόλος, 016-017 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου με Συναρτήσεις Παραγωγής και Χρησιμότητας Cobb Douglas. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου με Συναρτήσεις Παραγωγής και Χρησιμότητας Cobb Douglas. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου με Συναρτήσεις Παραγωγής και Χρησιμότητας Cobb Douglas Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθ. Γ. Αλογοσκούφης, Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΙΑΣ-ΑΠΛΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ PASW 18 Δρ. Κουνετάς Η Κωνσταντίνος Ακαδημαϊκό Έτος 2011 2012 ΕΠΙΧ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οικονομετρία I.1 Τι Είναι η Οικονομετρία; Η κυριολεκτική ερμηνεία της λέξης, οικονομετρία είναι «οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοτέο Π.1 (Π.1.1) Εκθέσεις για προµήθεια εκπαιδευτικού υλικού

Παραδοτέο Π.1 (Π.1.1) Εκθέσεις για προµήθεια εκπαιδευτικού υλικού 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ Μέτρο 2.2 Αναµόρφωση Προγραµµάτων Προπτυχιακών Σπουδών ιεύρυνση Τριτοβάθµιας Κατ. Πράξης 2.2.2.α Αναµόρφωση Προγραµµάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: ΔΙΑΛΕΞΗ 04

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: ΔΙΑΛΕΞΗ 04 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: ΔΙΑΛΕΞΗ 04 Μαρί-Νοέλ Ντυκέν Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οι Ελληνικές Τουριστικές Εισπράξεις

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οι Ελληνικές Τουριστικές Εισπράξεις ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Σταδίου 24, 105 33 Τηλ. 331 2253, 331 0022 Fax: 33 120 33 Email: itep@otenet.gr URL: http://www.itep.gr Αθήνα, 7 Σεπτεµβρίου 2005 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι Ελληνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Έρευνα αγοράς θεωρείται κάθε οργανωμένη προσπάθεια συλλογής, επεξεργασίας και ανάλυσης πληροφοριών σχετικών με την αγορά που δραστηριοποιείται μια επιχείρηση. Αυτές οι πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Ενότητα 2: Παλινδρόμηση. Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά)

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Ενότητα 2: Παλινδρόμηση. Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 2: Παλινδρόμηση. Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Η μέθοδος των βοηθητικών μεταβλητών. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Η μέθοδος των βοηθητικών μεταβλητών. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 12: Σφάλματα μέτρησης στις μεταβλητές Η μέθοδος των βοηθητικών μεταβλητών Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage:

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 2. Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7

Διάλεξη 2. Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7 Διάλεξη 2 Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; 1 Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7 Θετική και δεοντολογική προσέγγιση Η θετική ανάλυση εξετάζει τι υπάρχει και ποιες οι συνέπειες

Διαβάστε περισσότερα

Αναθεωρημένες Προβλέψεις για τον Εισερχόμενο Τουρισμό στην Ελλάδα το 2010 μετά την Κρίση του Απριλίου και τα Γεγονότα του Μαΐου

Αναθεωρημένες Προβλέψεις για τον Εισερχόμενο Τουρισμό στην Ελλάδα το 2010 μετά την Κρίση του Απριλίου και τα Γεγονότα του Μαΐου Αθήνα, 2 Ιουλίου 2010 Δελτίο Τύπου Παρουσιάστηκε, σήμερα στις 2 Ιουλίου 2010 στο ξενοδοχείο St.George Lycabettus, το τέταρτο τεύχος της Εξαμηνιαίας Έκθεσης Ανάλυσης των Τουριστικών Τάσεων με τις προβλέψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Ενότητα 3: Πολλαπλή Παλινδρόμηση. Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά)

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Ενότητα 3: Πολλαπλή Παλινδρόμηση. Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 3: Πολλαπλή Παλινδρόμηση. Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομετρία Ι. Ενότητα 1: Εισαγωγή. Δρ. Χαϊδώ Δριτσάκη Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής

Οικονομετρία Ι. Ενότητα 1: Εισαγωγή. Δρ. Χαϊδώ Δριτσάκη Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Οικονομετρία Ι Ενότητα 1: Εισαγωγή Δρ. Χαϊδώ Δριτσάκη Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οικονομετρία 7.1 Πολυσυγγραμμικότητα: Εισαγωγή Παραβίαση υπόθεσης Οι ανεξάρτητες μεταβλητές δεν πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας : Καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας : Καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας : Καθηγητής Επαμεινώνδας Πανάς Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2010 2 3 4 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική

Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική Τι είναι η δημόσια οικονομική Η Δημόσια Οικονομική μελετά το ρόλο του δημόσιου τομέα, του κράτους δηλαδή στην οικονομία. Βασική έμφαση δίνεται στο ρόλο των δημόσιων δαπανών

Διαβάστε περισσότερα

Eurochambers Economic Survey 2011. Οκτώβριος 2010. TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap.

Eurochambers Economic Survey 2011. Οκτώβριος 2010. TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap. 1 Eurochambers Economic Survey 2011 Οκτώβριος 2010 TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap.gr GALLUP INTERNATIONAL ASSOCIATION 2 ΠΙΚΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΜΕ ΕΤΟΣ ΒΑΣΗΣ ΤΟ 2000

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΜΕ ΕΤΟΣ ΒΑΣΗΣ ΤΟ 2000 Κεφάλαιο 6 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΜΕ ΕΤΟΣ ΒΑΣΗΣ ΤΟ 2000 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΜΕ ΕΤΟΣ ΒΑΣΗΣ ΤΟ 2000 1. Εισαγωγή Η αναθεώρηση του συστήματος των εθνικών λογαριασμών

Διαβάστε περισσότερα

Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση I

Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση I Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση I. Εισαγωγή Έστω ότι θέλουμε να ερευνήσουμε εμπειρικά τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις δαπάνες κατανάλωσης και στο διαθέσιμο εισόδημα, των οικογενειών. Σύμφωνα με την Κεϋνσιανή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ. Κεφάλαιο 10. Εισαγωγή στην εκτιμητική

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ. Κεφάλαιο 10. Εισαγωγή στην εκτιμητική ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΤΡΑΣ Εργαστήριο Λήψης Αποφάσεων & Επιχειρησιακού Προγραμματισμού Καθηγητής Ι. Μητρόπουλος ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Εισαγωγή. ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Τμήμα Φυσικοθεραπείας. Προπτυχιακό Πρόγραμμα. Μάθημα: Βιοστατιστική-Οικονομία της υγείας Εξάμηνο: Ε (5 ο )

Ενότητα 1: Εισαγωγή. ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Τμήμα Φυσικοθεραπείας. Προπτυχιακό Πρόγραμμα. Μάθημα: Βιοστατιστική-Οικονομία της υγείας Εξάμηνο: Ε (5 ο ) ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμήμα Φυσικοθεραπείας Προπτυχιακό Πρόγραμμα Μάθημα: Βιοστατιστική-Οικονομία της υγείας Εξάμηνο: Ε (5 ο ) Ενότητα 1: Εισαγωγή Δρ. Χρήστος Γενιτσαρόπουλος Λαμία, 2017 1.1. Σκοπός και

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 10 Εισαγωγή στην Εκτίμηση

Κεφάλαιο 10 Εισαγωγή στην Εκτίμηση Κεφάλαιο 10 Εισαγωγή στην Εκτίμηση Εκεί που είμαστε Κεφάλαια 7 και 8: Οι διωνυμικές,κανονικές, εκθετικές κατανομές και κατανομές Poisson μας επιτρέπουν να κάνουμε διατυπώσεις πιθανοτήτων γύρω από το Χ

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικά του πειράματος

Εναλλακτικά του πειράματος Θετική και δεοντολογική προσέγγιση Διάλεξη 2 Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Η θετική ανάλυση εξετάζει τι υπάρχει και ποιες οι συνέπειες μιας πολιτικής, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Διδάκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Διδάκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Κ Χατζηπαναγιώτου Κ. Χατζηπαναγιώτου Διδάκτορας Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Έρευνα Μάρκετινγκ είναι...... Η Συστηματική, Αντικειμενική, και Ολοκληρωτική εξέταση και μελέτη στοιχείων που έχουν σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομετρία Ι. Ενότητα 2: Ανάλυση Παλινδρόμησης. Δρ. Χαϊδώ Δριτσάκη Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής

Οικονομετρία Ι. Ενότητα 2: Ανάλυση Παλινδρόμησης. Δρ. Χαϊδώ Δριτσάκη Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Οικονομετρία Ι Ενότητα 2: Ανάλυση Παλινδρόμησης Δρ. Χαϊδώ Δριτσάκη Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commos. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστική Ι. Ανάλυση Παλινδρόμησης

Στατιστική Ι. Ανάλυση Παλινδρόμησης Στατιστική Ι Ανάλυση Παλινδρόμησης Ανάλυση παλινδρόμησης Η πρόβλεψη πωλήσεων, εσόδων, κόστους, παραγωγής, κτλ. είναι η βάση του επιχειρηματικού σχεδιασμού. Η ανάλυση παλινδρόμησης και συσχέτισης είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Β μέρος: Ετεροσκεδαστικότητα. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Β μέρος: Ετεροσκεδαστικότητα. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 10: Οικονομετρικά προβλήματα: Παραβίαση των υποθέσεων Β μέρος: Ετεροσκεδαστικότητα Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS «ΣΠΟΥΔΑΙ», Τόμος 45, Τεύχος 3ο-4ο, Πανεπιστήμιο Πειραιώς / «SPOUDAI», Vol. 45, No 3-4, University of Piraeus ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS Κ. Ευστρατόγλου, «Ελεύθερη Διακίνηση Εργαζομένων στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Εισαγωγή

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Εισαγωγή 2013 [Πρόλογος] ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Εισαγωγή Μάθημα Εαρινού Εξάμηνου 2012-2013 Μ.Επ. ΟΕ0300 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Μαρί-Νοέλ Ντυκέν, Επ. Καθηγητρία

Διαβάστε περισσότερα

1. Ο όρος «μακροοικονομική θεωρία» είναι ταυτόσημος με τον όρο «θεωρία των τιμών».

1. Ο όρος «μακροοικονομική θεωρία» είναι ταυτόσημος με τον όρο «θεωρία των τιμών». ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο : ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ 7.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό της καθεμιάς και

Διαβάστε περισσότερα

Αν έχουμε δύο μεταβλητές Χ και Υ και σύμφωνα με την οικονομική θεωρία η μεταβλητή Χ προσδιορίζει τη συμπεριφορά της Υ το ερώτημα που τίθεται είναι αν

Αν έχουμε δύο μεταβλητές Χ και Υ και σύμφωνα με την οικονομική θεωρία η μεταβλητή Χ προσδιορίζει τη συμπεριφορά της Υ το ερώτημα που τίθεται είναι αν ΜΑΘΗΜΑ 12ο Αιτιότητα Ένα από τα βασικά προβλήματα που υπάρχουν στην εξειδίκευση ενός υποδείγματος είναι να προσδιοριστεί η κατεύθυνση που μία μεταβλητή προκαλεί μία άλλη σε μία εξίσωση παλινδρόμησης. Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Α. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Α. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦ. 2 ο : Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - 2.1.: ΤΟ ΑΕΠ & Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ Α. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ - ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Η οικονομική ανάλυση διακρίνεται σε μικροοικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 6. Δειγματοληψία 6-1

Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 6. Δειγματοληψία 6-1 Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 6 Δειγματοληψία 6-1 Σύνοψη κεφαλαίου Σύντομη ιστορία της δειγματοληψίας Μη πιθανοτική δειγματοληψία Θεωρία και λογική της πιθανοτικής Δειγματοληψίας

Διαβάστε περισσότερα

Η Διαχρονική Προσέγγιση στο Ισοζύγιο Πληρωμών

Η Διαχρονική Προσέγγιση στο Ισοζύγιο Πληρωμών Η Διαχρονική Προσέγγιση στο Ισοζύγιο Πληρωμών Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 Η Διαχρονική Προσέγγιση Η διαχρονική προσέγγιση έχει ως σημείο εκκίνησης τις τεχνολογικές και αγοραίες

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία στην εκπαιδευτική έρευνα. Είδη δειγματοληψίας

Δειγματοληψία στην εκπαιδευτική έρευνα. Είδη δειγματοληψίας Δειγματοληψία στην εκπαιδευτική έρευνα Είδη δειγματοληψίας Γνωρίζουμε ότι: Με τη στατιστική τα δεδομένα γίνονται πληροφορίες Στατιστική Δεδομένα Πληροφορία Αλλά από πού προέρχονται τα δεδομένα; Πώς τα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13

Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13 Περιεχόμενα Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι διεθνείς συναλλαγές και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα... 17 Ι. Η αρχή των συγκριτικών πλεονεκτημάτων... 17 Α. Κόστος εργασίας και εξειδικεύσεις...

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η συμβολή του Ιδιωτικού Τομέα του Τουρισμού στην Οικονομία και τα Φορολογικά Έσοδα: Η Περίπτωση της Ελλάδας, 2010-2016» Σεπτέμβριος 2018 Μελετητής: Νίκος

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ EΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ EΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ EΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Οι εµπειρογνώµονες του Ευρωσυστήµατος κατάρτισαν προβολές για τις µακροοικονοµικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ, µε βάση

Διαβάστε περισσότερα

Ποσοτική Εκτίμηση του Μέγιστου Εφικτού Λόγου Μη Εργαζομένων προς Εργαζόμενους στην Ελληνική Οικονομία

Ποσοτική Εκτίμηση του Μέγιστου Εφικτού Λόγου Μη Εργαζομένων προς Εργαζόμενους στην Ελληνική Οικονομία Ποσοτική Εκτίμηση του Μέγιστου Εφικτού Λόγου Μη Εργαζομένων προς Εργαζόμενους στην Ελληνική Οικονομία Θεόδωρος Μαριόλης * 1. Εισαγωγή Ο λεγόμενος Λόγος Οικονομικής Εξάρτησης (Economic Dependency Ratio),

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος υποθέσεων και διαστήματα εμπιστοσύνης

Έλεγχος υποθέσεων και διαστήματα εμπιστοσύνης 1 Έλεγχος υποθέσεων και διαστήματα εμπιστοσύνης Όπως γνωρίζουμε από προηγούμενα κεφάλαια, στόχος των περισσότερων στατιστικών αναλύσεων, είναι η έγκυρη γενίκευση των συμπερασμάτων, που προέρχονται από

Διαβάστε περισσότερα

24/4/19. Τύποι έρευνας ανάλογα με τη φύση του προβλήματος ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

24/4/19. Τύποι έρευνας ανάλογα με τη φύση του προβλήματος ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Ερευνητική Μεθοδολογία Τύποι έρευνας ανάλογα με τη φύση του προβλήματος l Διερευνητική έρευνα (στοχεύουν στην περιγραφή των παραμέτρων του προβλήματος) l Περιγραφική έρευνα (απαντούν

Διαβάστε περισσότερα

Δείγμα & Δειγματοληψία στην Έρευνα ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (#252) Θυμηθείτε. Γιατί δειγματοληψία; Δειγματοληψία

Δείγμα & Δειγματοληψία στην Έρευνα ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (#252) Θυμηθείτε. Γιατί δειγματοληψία; Δειγματοληψία Θυμηθείτε εισήγηση 7η Δείγμα & Δειγματοληψία στην Έρευνα ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (#252) Η Στατιστική είναι ένας μηχανισμός που από τα δεδομένα παράγει πληροφόρηση: Δεδομένα Στατιστική Πληροφορίες Αλλά από πού

Διαβάστε περισσότερα

Οι οικονομολόγοι μελετούν...

Οι οικονομολόγοι μελετούν... Οι οικονομολόγοι μελετούν... Πώς αποφασίζουν οι άνθρωποι. Πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους οι άνθρωποι. Ποιες δυνάμεις επηρεάζουν την οικονομία συνολικά. Ποιο είναι το αντικείμενο της μακροοικονομικής; Μακροοικονομική:

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Τα δηµογραφικά δεδοµένα τα οποία προέρχονται από τις απογραφές πληθυσµού, τις καταγραφές της φυσικής και µεταναστευτικής κίνησης του πληθυσµού

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ. 1. Τι πρέπει να κατανοήσει o μαθητής

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ. 1. Τι πρέπει να κατανοήσει o μαθητής ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ 1. Τι πρέπει να κατανοήσει o μαθητής Είναι το πρώτο κεφάλαιο που εξετάζει τα οικονομικά φαινόμενα από μια διαφορετική οπτική, τη μακροοικονομική, και προσεγγίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ. του αντικειμένου προσεγγίσεων... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Εισαγωγή..................................................... 17 1.1 Νόηση και γνώση και η σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Σημαντικότητα της Έρευνας Μάρκετινγκ

Σημαντικότητα της Έρευνας Μάρκετινγκ Έρευνα Μάρκετινγκ 2 Σύνολο Τεχνικών και Αρχών που αποβλέπουν στη συστηματική Συλλογή Καταγραφή Ανάλυση Ερμηνεία Στοιχείων / Δεδομένων, με τέτοιο τρόπου που να βοηθούν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων Μάρκετινγκ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία- ISO 9001 Σαπφούς 3, 81100 Μυτιλήνη (1ος Όροφος) 2251054739 (09:00-14:30) academy@aigaion.org civilacademy.ucoz.org «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Σ/Λ & Πολλαπλής Επιλογής Αντικείμενο μελέτης της μακροοικονομίας είναι (μεταξύ άλλων) η:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Σ/Λ & Πολλαπλής Επιλογής Αντικείμενο μελέτης της μακροοικονομίας είναι (μεταξύ άλλων) η: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Σ/Λ & Πολλαπλής Επιλογής 2.1 1. Η συνολική παραγωγή μιας χώρας μελετάται από τη μικροοικονομία. 2. Η φθορά που υφίσταται ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός στην πορεία του χρόνου, αποτιμημένη σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του 3 ου ΚΠΣ µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τρόπους οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οικονομετρία 4.1 Πολλαπλό Γραμμικό Υπόδειγμα Παλινδρόμησης Γενικεύοντας τη διμεταβλητή (Y, X) συνάρτηση

Διαβάστε περισσότερα

2. ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ (Backward Elimination Procedure) Στην στατιστική βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές μέθοδοι για

2. ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ (Backward Elimination Procedure) Στην στατιστική βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές μέθοδοι για 2. ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ (Backward Elimination Procedure) Στην στατιστική βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές μέθοδοι για τον καθορισμό του καλύτερου υποσυνόλου από ένα σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομικό κύκλωμα Παραγωγή επιτυγχάνεται από Συνδυασμό

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρώτος πρόλογος... 13 Δεύτερος Πρόλογος... 15 Αντί Προλόγου... 17 Εισαγωγικό σημείωμα επιμελητών... 25

Περιεχόμενα. Πρώτος πρόλογος... 13 Δεύτερος Πρόλογος... 15 Αντί Προλόγου... 17 Εισαγωγικό σημείωμα επιμελητών... 25 Περιεχόμενα Πρώτος πρόλογος... 13 Δεύτερος Πρόλογος... 15 Αντί Προλόγου... 17 Εισαγωγικό σημείωμα επιμελητών... 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Στόχος και στάδια διεξαγωγής της εμπειρικής κοινωνικής έρευνας... 27 1.1 Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Μια ανοιχτή οικονομία δημιουργεί δύο ειδών αλληλεπιδράσεις με τις άλλες οικονομίες: Πρώτον, αγοράζει

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Διπλωματικής Εργασίας

Παρουσίαση Διπλωματικής Εργασίας Παρουσίαση Διπλωματικής Εργασίας Αποτίμηση των βελτιώσεων στη Λεκάνη Απορροής του Ασωπού Ποταμού υπό την Οδηγία Πλαίσιο 2000/60 στο δείγμα της Αθήνας Φοιτήτρια: Νικολάου Μαρία Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Κουντούρη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1.1. Γενικά... 21 1.2. Η σχέση της οικονομικής με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες... 26 1.3. Οικονομική Περιγραφή και Ανάλυση...

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Δειγµατοληψια. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Δειγµατοληψια. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Δειγµατοληψια Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Η διαδικασία επιλογής παρατηρήσεων Ποια δηµοσκόπηση πιστεύετε πως θα είναι πιο ακριβής: Αυτή που

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ. Παπάνα Αγγελική

ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ. Παπάνα Αγγελική ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ 7o Μάθημα: Απλή παλινδρόμηση (ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ) Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ & ΠΑΜΑΚ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage: http://users.auth.gr/agpapana

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 5 Συλλογή Δεδομένων & Δειγματοληψία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 5 Συλλογή Δεδομένων & Δειγματοληψία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΑΤΡΑΣ Εργαστήριο Λήψης Αποφάσεων & Επιχειρησιακού Προγραμματισμού Καθηγητής Ι. Μητρόπουλος ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΕΟ 34 - Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ακαδ. Έτος: 2010-11 ΟΝΟΜΑ - ΕΠΩΝΥΜΟ:.

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μεταπτυχιακό Τμήμα Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μεταπτυχιακό Τμήμα Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μεταπτυχιακό Τμήμα Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής Πολλαπλό Γραμμικό Υπόδειγμα Παλινδρόμησης Τα υποδείγματα του απλού γραμμικού υποδείγματος της παλινδρόμησης (simple linear regression

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ MSc Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής

ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ MSc Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ MSc Τραπεζικής & Χρηματοοικονομικής ΑΥΤΟΣΥΣΧΕΤΙΣΗ Στις βασικές υποθέσεις των γραμμικών υποδειγμάτων (απλών και πολλαπλών), υποθέτουμε ότι δεν υπάρχει αυτοσυσχέτιση (autocorrelation

Διαβάστε περισσότερα

Βασίζεται σε εξαιρετικά μεγάλο δείγμα, που επιτρέπει την λεπτομερέστερη καταγραφή του φαινομένου. Παρέχει πληροφορίες όχι μόνο στο ατομικό επίπεδο του

Βασίζεται σε εξαιρετικά μεγάλο δείγμα, που επιτρέπει την λεπτομερέστερη καταγραφή του φαινομένου. Παρέχει πληροφορίες όχι μόνο στο ατομικό επίπεδο του Απομαγνητοφώνηση Ομιλίας κ. Γιάννη Μαυρή, στην παρουσίαση της Εθνικής Έρευνας για τη Διαφθορά στην Ελλάδα 2007, σε διοργάνωση της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος στις 14-01-2008 Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι,

Διαβάστε περισσότερα

5. ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ (GENERAL LINEAR MODEL) 5.1 Εναλλακτικά μοντέλα του απλού γραμμικού μοντέλου: Το εκθετικό μοντέλο

5. ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ (GENERAL LINEAR MODEL) 5.1 Εναλλακτικά μοντέλα του απλού γραμμικού μοντέλου: Το εκθετικό μοντέλο 5. ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ (GENERAL LINEAR MODEL) 5.1 Εναλλακτικά μοντέλα του απλού γραμμικού μοντέλου: Το εκθετικό μοντέλο Ένα εναλλακτικό μοντέλο της απλής γραμμικής παλινδρόμησης (που χρησιμοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ-ΙΙ ΕΠΑΛ 15/06/2017 ΘΕΜΑ Α

ΑΟΘ-ΙΙ ΕΠΑΛ 15/06/2017 ΘΕΜΑ Α ριστοβάθμιο ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος,

Διαβάστε περισσότερα

β. i) Τα κέρματα, ii) Τα χαρτονομίσματα, iii) Οι τραπεζικές επιταγές, iv) Οι πιστωτικές κάρτες

β. i) Τα κέρματα, ii) Τα χαρτονομίσματα, iii) Οι τραπεζικές επιταγές, iv) Οι πιστωτικές κάρτες ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΘΕΜΑ Α Γ ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ) & ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΕΤΑΡΤΗ 27/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Λάθος

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 18 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2005) σελ.283-290 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΩΝ 15 ΧΩΡΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

HELLENIC OPEN UNIVERSITY School of Social Sciences ΜΒΑ Programme. Επιλογή δείγματος. Κατερίνα Δημάκη

HELLENIC OPEN UNIVERSITY School of Social Sciences ΜΒΑ Programme. Επιλογή δείγματος. Κατερίνα Δημάκη HELLENIC OPEN UNIVERSITY School of Social Sciences ΜΒΑ Programme Επιλογή δείγματος Κατερίνα Δημάκη Αν. Καθηγήτρια Τμήμα Στατιστικής Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 Τρόποι Συλλογής Δεδομένων Απογραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Ι. Δημόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών-ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Ι. Δημόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών-ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Ι. Δημόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών-ΤΕΙ Πελοποννήσου Σχηματική παρουσίαση της ερευνητικής διαδικασίας ΣΚΟΠΟΣ-ΣΤΟΧΟΣ ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ερευνητικά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ

ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ Τα μέτρα διασποράς χρησιμεύουν για τη μέτρηση των περιφερειακών ανισοτήτων. Τα περιφερειακά χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Εκτίµηση της ζήτησης. Ανάλυση. Μέθοδοι έρευνας µάρκετινγκ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Εκτίµηση της ζήτησης. Ανάλυση. Μέθοδοι έρευνας µάρκετινγκ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Εκτίµηση της ζήτησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ανάλυση Παλινδρόµησης και Μέθοδοι έρευνας µάρκετινγκ Το πρόβληµα του προσδιορισµού της (πραγµατικής) καµπύλης ζήτησης Η απλή συνένωση στα πλαίσια ενός διαγράµµατος των παρατηρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ. Palmos Analysis Ltd.

Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ. Palmos Analysis Ltd. Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ Palmos Analysis Ltd. Μάρτιος 2016 ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ ΕΒΕΘ (Executive Summary) Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της

Διαβάστε περισσότερα

ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2007 ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΠΕΤΑΝΟΥ

ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2007 ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΠΕΤΑΝΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΠΕΤΑΝΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Γιατί οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη την πρόβλεψη σελ.1 1.2 Μέθοδοι πρόβλεψης....σελ.2 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 2.1 Υπόδειγμα του Κινητού μέσου όρου.σελ.5 2.2 Υπόδειγμα

Διαβάστε περισσότερα

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 18 Νοεμβρίου 2011

Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 18 Νοεμβρίου 2011 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 18 Νοεμβρίου 2011 Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Η Εξ αφορμής των παρατηρήσεων που περιέχονται στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διεύθυνσης Οικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

«Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ»

«Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Αθήνα, 25 Σεπτεµβρίου 2012 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» Επίίδραση του τουριισµού

Διαβάστε περισσότερα

1 η ΟΜΑΔΑ ΘΕΜΑ Α. Α1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Λάθος δ) Σωστό ε) Λάθος. Α2. 1 ε 2 γ 3 α 4 β Α2. ΘΕΜΑ Β

1 η ΟΜΑΔΑ ΘΕΜΑ Α. Α1. α) Σωστό β) Λάθος γ) Λάθος δ) Σωστό ε) Λάθος. Α2. 1 ε 2 γ 3 α 4 β Α2. ΘΕΜΑ Β ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ) & ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΕΤΑΡΤΗ 27/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΡΘΩΣΗΣ 1 η ΟΜΑΔΑ ΘΕΜΑ Α Α1. α) Σωστό

Διαβάστε περισσότερα

Η γεφύρωση της οικονομικής θεωρίας και της εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης: η χρησιμότητα μίας ενημερωμένης οικονομικής Βιβλιοθήκης

Η γεφύρωση της οικονομικής θεωρίας και της εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης: η χρησιμότητα μίας ενημερωμένης οικονομικής Βιβλιοθήκης Η γεφύρωση της οικονομικής θεωρίας και της εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης: η χρησιμότητα μίας ενημερωμένης οικονομικής Βιβλιοθήκης Αθήνα, 6 Μαρτίου 2015 Πέτρος Μηγιάκης Δ/νση Οικονομικής Ανάλυσης και

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι κλασικές προσεγγίσεις αντιμετωπίζουν τη διαδικασία της επιλογής του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων ως αποτέλεσμα επίδρασης ορισμένων μεμονωμένων παραγόντων,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΚ ΞΑΝΘΗΣ. Μάθημα : Στατιστική Ι. Υποενότητα : Σχεδιασμός Ερωτηματολογίου

ΙΕΚ ΞΑΝΘΗΣ. Μάθημα : Στατιστική Ι. Υποενότητα : Σχεδιασμός Ερωτηματολογίου ΙΕΚ ΞΑΝΘΗΣ Μάθημα : Στατιστική Ι Υποενότητα : Σχεδιασμός Ερωτηματολογίου Επαμεινώνδας Διαμαντόπουλος Ιστοσελίδα : http://users.sch.gr/epdiaman/ Email : epdiamantopoulos@yahoo.gr 1 Στόχοι της υποενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Ανάλυση Μετοχής ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ.

Τεχνική Ανάλυση Μετοχής ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. Τεχνική Ανάλυση Μετοχής ΣΑΡΑΝΤΗΣ ΓΡ. Η µετοχή του Σαράντη το προηγούµενο µήνα κινήθηκε έντονα καθοδικά και οδηγήθηκε στη µακροχρόνια γραµµή στήριξής της και το επίπεδο των 6 ευρώ. Είναι πολύ πιθανό να

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται πάντα στον πληθυσμό Το δείγμα χρησιμεύει για εξαγωγή συμπερασμάτων για τον πληθυσμό π.χ. το ετήσιο εισόδημα των κατοίκων μιας περιοχής Τα στατιστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΜΕΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΛΥΜΕΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΛΥΜΕΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Έστω συνάρτηση ζήτησης με τύπο Q = 200 4P. Να βρείτε: α) Την ελαστικότητα ως προς την τιμή όταν η τιμή αυξάνεται από 10 σε 12. 1ος τρόπος Αν P 0 10 τότε Q 0 200 410

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς ε κ τ ι μ ή σ ε ι ς - σ υ ν ο π τ ι κ ά Σεμινάριο Εκτιμήσεων Ακίνητης Περιουσίας, ΣΠΜΕ, 2018 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Ι Σ Ε Κ Τ Ι Μ

Διαβάστε περισσότερα

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Συνέντευξη Τύπου. Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013. Συνέντευξη Τύπου. Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013 Συνέντευξη Τύπου Για την παρουσίαση της μελέτης του κ. Ρερρέ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Ο ελληνικός τουρισμός παραμένει διεθνώς ανταγωνιστικός και είναι σε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οικονομετρία 5.1 Αυτοσυσχέτιση: Εισαγωγή Συχνά, η υπόθεση της μη αυτοσυσχέτισης ή σειριακής συσχέτισης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 3 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 3 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 3 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Συλλογή δεδομένων Πρωτογενή δεδομένα Εργαστηριακές μετρήσεις Παρατήρηση Παρατήρηση με συμμετοχή,

Διαβάστε περισσότερα

Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Msc. In Applied Economics. Lecture 1: Trading in a Ricardian Model

Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Msc. In Applied Economics. Lecture 1: Trading in a Ricardian Model Πάντειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης Msc. In Applied Economics Lecture 1: Trading in a Ricardian Model Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα με ένα συντελεστή (συνέχεια) 1. Ο μόνος σημαντικός

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Αικατερίνη Γριμάνη Αρχές Οικονομικής ΙΙ

Δρ. Αικατερίνη Γριμάνη Αρχές Οικονομικής ΙΙ Δρ. Αικατερίνη Γριμάνη Αρχές Οικονομικής ΙΙ Μέτρηση οικονομικής επιτυχίας Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ): μετρά συγχρόνως (α) το συνολικό εισόδημα που έχει αποκτηθεί από την παραγωγή του μέσα στην οικονομία

Διαβάστε περισσότερα