Γραπτή εξέταςη ςτη νεοελληνική γλώςςα γενικήσ παιδείασ τησ γ λυκείου

Transcript

1 Ονομ/νυμο: Τμήμα: Γραπτή εξέταςη ςτη νεοελληνική γλώςςα γενικήσ παιδείασ τησ γ λυκείου Ο αςυμβίβαςτοσ είναι μια πραγματικότθτα του καιροφ μασ, γιατί δεν είναι ο ζνασ, ο μοναδικόσ και ο μοναχικόσ, κακϊσ άλλοτε, είναι πια οι πολλοί και ιδίωσ αυτοί οι νζοι που ζρχονται με κραυγζσ και ςυχνά με απειλθτικζσ χειρονομίεσ να μασ επιπλιξουν για όςα ζχουμε πράξει, για όςα ζχουμε διαςϊςει και να μασ ςτεριςουν το δικαίωμα τθσ παρουςίασ, αν το μπορζςουν. 2. Όταν μιλοφμε για τουσ αςυμβίβαςτουσ, ζχουμε κυριότατα ςτο νου μασ αυτοφσ τουσ νζουσ ανκρϊπουσ. Το αςταμάτθτο «όχι» τουσ. Έγραψα κάπου αλλοφ, και το πιςτεφω πάντα, πωσ θ Ιςτορία προχωρεί με το «όχι», δεν προχωρεί με το «ναι». Με το «ναι» αποτελματϊνεται. Το «όχι» μπορεί και να ζχει ατομικι προζλευςθ, να είναι θ εξζγερςθ ενόσ προςϊπου, μια αυτόβουλθ ενζργεια. Το «ναι» ςπανιότατα είναι θ ολόψυχθ και φωτιςμζνθ ςυγκατάκεςθ. Στισ περιςςότερεσ περιπτϊςεισ προζρχεται από ρακυμία, ατολμία, αδιαφορία, ι ζλλειψθ εςωτερικισ ανθςυχίασ. Το «ναι» πλθρϊνεται και πλουςιοπάροχα κάποτε. Το «όχι» πλθρϊνει και αδρότατα κάποτε. 3. Και, φυςικά, αυτι τθ ςτιγμι δεν πρόκειται για το «όχι» του αντιρρθςία, του αρνθτικοφ τφπου, που είναι απαράγωγοσ από φυςικοφ του και πολεμάει κι απαρνιζται τα πάντα για να μπορζςει αυτόνομα να υπάρξει, όπωσ ςυχνά ςυμβαίνει ςτθν ανζλιξθ τθσ πνευματικισ ηωισ, όπου ςτζρφοι* και πικρόχολοι και κακόπιςτοι προςπακοφν να πλάςουν ζνα ατομικό πεπρωμζνο με τθν αδιάκοπθ άρνθςθ, κακϊσ τα ςκυλιά που γαβγίηουν και γροφηουν, γιατί δεν ζχουν άλλο τρόπο να δθλϊςουν τθν φπαρξι τουσ. Ο λόγοσ είναι για το φωτιςμζνο, ςυλλογιςμζνο, ςτακερό, αμετακίνθτο «όχι», για μια απόφαςθ ψυχισ και πνεφματοσ. 4. Η κραυγι των ςφγχρονων αςυμβίβαςτων, τουλάχιςτον των περιςςότερων γιατί καμιά γενίκευςθ δεν είναι ςωςτι είναι μια αυκόρμθτθ κίνθςθ, που δεν ζχει προφτάςει να ςυλλογιςτεί τον εαυτό τθσ. Και τοφτο είναι θ αδυναμία τθσ. Τα «άγουρα χρόνια» είναι όλο φλόγα. Άλλωςτε, εμείσ οι πρεςβφτεροι αυτι τθ φλόγα τθ κεωροφμε προνόμιο και τθ μακαρίηουμε. Και θ φλόγα δε φωτίηει μονάχα πυρπολεί κιόλασ και κατακαίει και μεταμορφϊνει ςε ςτάχτθ.* Οι αςυμβίβαςτοι «αςεβοφν» και προσ τθν παράδοςθ. Τθν υποβάλλουν ς εξαντλθτικι ανάκριςθ, για να τθν αναγκάςουν να ομολογιςει τθν κενότθτά τθσ, όπου, φυςικά, ςυμβαίνει να είναι κενι. Κι επειδι οι καιροί μασ είναι ςκλθροί, θ αντιπαραδοςιακι επιδρομι παίρνει τθ μορφι καταιγίδασ, που τρομάηει τουσ απλοϊκοφσ και εξουκενϊνει τουσ ανυποψίαςτουσ χρθςιμοκθρικοφσ. Αυτι θ αντιπαραδοςιακι επιδρομι μοιάηει με διάρρθξθ ςε καλά αςφαλιςμζνο χρθματοκιβϊτιο. Η επίδραςθ, επομζνωσ, των αςυμβίβαςτων, ακόμθ κι όταν δεν είναι φανερι, είναι φυςικό να ζχει υποβάλει τθν παράδοςθ ςε ςκλθρότατθ δοκιμαςία. Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, Οι ςκλθροί καιροί, εκδόςεισ των Φίλων. (Απόςπαςμα ςε διαςκευι) *ςτζρφοι= άχρθςτοι (μεταφορικά) 1

2 ΕΡΩΣΗΕΙ: Α1. Να γράψετε τθν περίλθψθ του κειμζνου που ςασ δόκθκε ( λζξεισ). Μονάδεσ 25 Β1.α. Να αναπτφξετε ςε μια παράγραφο λζξεων το ακόλουκο απόςπαςμα τθσ δεφτερθσ παραγράφου: «η Ιςτορία προχωρεί με το όχι, δεν προχωρεί με το ναι». Μονάδεσ 10 β. Να επαλθκεφςετε ι να διαψεφςετε, ςφμφωνα με το κείμενο, τισ ακόλουκεσ διαπιςτϊςεισ, γράφοντασ δίπλα ςτο γράμμα που αντιςτοιχεί ςε κάκε πρόταςθ, τθ λζξθ Σωςτό, αν θ πρόταςθ είναι ςωςτι, ι τθ λζξθ Λάκοσ, αν θ πρόταςθ είναι λανκαςμζνθ: α. Η αςυμβίβαςτθ ςτάςθ ςυναντάται κατά βάςθ ςτθ νεαρι θλικία. β. Το εποικοδομθτικό όχι υπονομεφει τθν εξζλιξθ τθσ ιςτορίασ. γ. Το αβαςάνιςτο ναι μαρτυρά απουςία επαγρφπνθςθσ. δ. Ο νεανικόσ αυκορμθτιςμόσ ποτζ δεν μπορεί να αποβεί αυτοκαταςτροφικόσ. ε. Οι αςυμβίβαςτοι νζοι απορρίπτουν και τθν παράδοςθ. Μονάδεσ 10 Β2.α. Ποια είναι θ πορεία τθσ ςκζψθσ (παραγωγικι επαγωγικι) του ακόλουκου ςυλλογιςµοφ; Να δικαιολογιςετε τθν απάντθςι ςασ. Η αμφιςβήτηςη των νζων οδηγεί πάντα ςτην πρόοδο τησ κοινωνίασ. Ζνα τμήμα τησ ςφγχρονησ νεολαίασ ζχει την τάςη να αμφιςβητεί. Άρα, ζνα μζροσ των ςφγχρονων νζων ςυμβάλλει ςτην κοινωνική πρόοδο. (Μονάδεσ 5) β. Να αξιολογιςετε αυτόν τον ςυλλογιςµό ωσ προσ τθν ορκότθτά του. (Μονάδεσ 5) Μονάδεσ 10 Β3.Το κείμενο που ςασ δόκθκε ανικει ςτο είδοσ του δοκιμίου. Τρία χαρακτθριςτικά του δοκιμίου είναι θ λειτουργία τθσ γλϊςςασ (αναφορικι ι μεταφορικι), ο υποκειμενιςμόσ και θ χριςθ λογιότερθσ γλϊςςασ. Να εντοπίςετε ςτθ δεφτερθ παράγραφο: πζντε παραδείγματα μεταφορικισ λειτουργίασ τθσ γλϊςςασ ζνα ςθμείο που να φαίνεται ο υποκειμενιςμόσ τρία παραδείγματα λογιότερθσ χριςθσ τθσ γλϊςςασ. Μονάδεσ 10 Β4.α.Να βρείτε δφο τρόπουσ ανάπτυξθσ τθσ τρίτθσ παραγράφου. Μονάδεσ 4 β. Να βρείτε τα δομικά μζρθ τθσ τελευταίασ παραγράφου. Μονάδεσ 3 γ. Τι δθλϊνουν οι ακόλουκεσ λζξεισ; Φυςικά(3 θ ) τουλάχιςτον(4 θ ) 2

3 κιόλασ(4 θ ) Μονάδεσ 3 Β5.α.Να δϊςετε ζνα ςυνϊνυμο για κακεμιά από τισ ακόλουκεσ λζξεισ: μοναδικόσ επιπλιξουν ρακυμία άλλωςτε μεταμορφϊνει Μονάδεσ 5 β. Να δϊςετε ζνα αντϊνυμο για κακεμιά από τισ ακόλουκεσ λζξεισ: απαρνιζται ςυχνά ατομικό αδυναμία κενι Μονάδεσ 5 Β6.α. Στο ακόλουκο παράδειγμα να εντοπίςετε το είδοσ τθσ ςφνταξθσ (ενεργθτικιπακθτικι) και να το μετατρζψετε όπου αυτό είναι δυνατό: (Οι αςυμβίβαςτοι νζοι) Τθν υποβάλλουν ς εξαντλθτικι ανάκριςθ, για να τθν αναγκάςουν να ομολογιςει τθν κενότθτά τθσ,. Μονάδεσ 3 β. Στθ δεφτερθ παράγραφο του κειμζνου κυριαρχεί θ χριςθ του γ ενικοφ και α πλθκυντικοφ προςϊπου. Να αιτιολογιςετε τθ λειτουργία τουσ. Μονάδεσ 6 γ. Να αιτιολογιςετε τθ χριςθ των ςθμείων ςτίξθσ ςτισ ακόλουκεσ περιπτϊςεισ τθσ τζταρτθσ παραγράφου: γιατί καμιά γενίκευςθ δεν είναι ςωςτι (διπλι παφλα) Τα «άγουρα χρόνια» είναι όλο φλόγα. (ειςαγωγικά) Και θ φλόγα δε φωτίηει μονάχα πυρπολεί κιόλασ και κατακαίει και μεταμορφϊνει ςε ςτάχτθ. (άνω τελεία) Μονάδεσ 6 3

4 ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ: Α1.Θεματικόσ πυρήνασ κειμζνου: Τα χαρακτθριςτικά τθσ αςυμβίβαςτθσ νζασ γενιάσ. Βαςικά ςημεία ανά παράγραφο: 1 η : Στισ μζρεσ μασ οι αςυμβίβαςτοι νζοι πλθκαίνουν και αντιδροφν δυναμικά απζναντι ςτισ παλαιότερεσ γενιζσ. 2 η : Το όχι όταν είναι πθγαίο, ςε αντίκεςθ με το ναι του ςυμβιβαςμοφ, αποτελεί παράγοντα τθσ εξζλιξθσ τθσ ιςτορίασ. 3 η :Η ςυνειδθτι, γόνιμθ άρνθςθ δεν πρζπει να ςυγχζεται με τον ςτείρο αρνθτιςμό. 4 η : Βαςικό ςτοιχείο τθσ νεανικισ αντιδραςτικότθτασ είναι ο ενκουςιαςμόσ και ο παρορμθτιςμόσ που άλλοτε μπορεί να λειτουργιςουν ζωσ και καταςτροφικά. 5 η : Η παράδοςθ τίκεται ςε αμφιςβιτθςθ από τουσ αςυμβίβαςτουσ νζουσ. Β1.α. Η παράγραφοσ μπορεί να αναπτυχκεί αντικετικά και με αιτιολόγθςθ και να επιςθμανκεί ότι θ ιςτορικι εξζλιξθ είναι αποτζλεςμα ρθξικζλευκων απόψεων, ριξεων, ςυγκροφςεων και αιματθρϊν αρνιςεων προκειμζνου να επιτευχκοφν ςτόχοι που κα οδθγιςουν τθν κοινωνία ςτθν ανάπτυξι τθσ. Η ιςτορικι πρόοδοσ αντίκετα, δεν επιτυγχάνεται με μαλκακοφσ ςυμβιβαςμοφσ και οκνθρζσ αποφάςεισ που ναι μεν δεν δυναμιτίηουν τισ καταςτάςεισ αλλά δεν οδθγοφν και ςε ουςιαςτικζσ λφςεισ. β. α. β. Λ γ. δ. Λ ε. Β2.α. Η ςυλλογιςτικι πορεία που ακολουκείται ςτο ςυλλογιςμό είναι παραγωγικι. Αυτό ιςχφει γιατί θ πορεία τθσ ςκζψθσ του ςυγγραφζα ξεκινά από μια γενικι διατφπωςθ που αφορά το ςφνολο των νζων και ζχει διαχρονικό χαρακτιρα και καταλιγει ςε ζνα ςυμπζραςμα που αφορά ζνα μζροσ τω νζων ςτθ ςφγχρονθ εποχι. Άρα θ πορεία τθσ ςκζψθσ κινείται από το γενικό ςτο ειδικό. 4

5 β. Ο ςυλλογιςμόσ διακζτει εγκυρότθτα αφοφ το ςυμπζραςμα απορρζει με λογικι ςχζςθ από τθ ςφνδεςθ των προκείμενων, πάςχει όμωσ ωσ προσ τθν αλικεια του μιασ και θ πρϊτθ προκείμενθ δεν ανταποκρίνεται ςτθν πραγματικότθτα. Άρα ο ςυλλογιςμόσ είναι μθ ορκόσ. Β3. Πζντε παραδείγματα μεταφορικήσ λειτουργίασ τησ γλώςςασ: Το αςταμάτθτο «όχι» θ Ιςτορία προχωρεί με το «όχι» Το «όχι» μπορεί και να ζχει ατομικι προζλευςθ φωτιςμζνθ ςυγκατάκεςθ Το «ναι» πλθρϊνεται Ζνα ςημείο που να φαίνεται ο υποκειμενιςμόσ: Έγραψα κάπου αλλοφ, και το πιςτεφω πάντα, πωσ θ Ιςτορία προχωρεί με το «όχι», δεν προχωρεί με το «ναι». Σρία παραδείγματα λογιότερησ χρήςησ τησ γλώςςασ: αποτελματϊνεται, ρακυμία, αδρότατα Β4.α. ςφγκριςθ-αντίκεςθ αναλογία παραδείγματα β. Θεματική πρόταςη: Οι αςυμβίβαςτοι «αςεβοφν» και προσ τθν παράδοςθ. χόλια: Τθν υποβάλλουν ς εξαντλθτικι ανάκριςθ μοιάηει με διάρρθξθ ςε καλά αςφαλιςμζνο χρθματοκιβϊτιο. Κατακλείδα: Η επίδραςθ, επομζνωσ, των αςυμβίβαςτων, ακόμθ κι όταν δεν είναι φανερι, είναι φυςικό να ζχει υποβάλει τθν παράδοςθ ςε ςκλθρότατθ δοκιμαςία. 5

6 γ. φυςικά: ζμφαςθ, βεβαιότθτα τουλάχιςτον: ποςοτικι ςχζςθ κιόλασ: προςκικθ Β5.α. μοναδικόσ: ξεχωριςτόσ, ιδιαίτεροσ επιπλιξουν: τιμωριςουν, παρατθριςουν, μαλϊςουν ρακυμία: οκνθρία, τεμπελιά άλλωςτε: εξάλλου μεταμορφϊνει: μεταλλάςςει, διαφοροποιεί β. απαρνιζται: αποδζχεται ςυχνά: ςπάνια ατομικό: ςυλλογικό αδυναμία: δφναμθ κενι: πλιρθσ Β6.α. Το είδοσ τθσ ςφνταξθσ είναι ενεργθτικι: Μετατροπι ςε πακθτικι ςφνταξθ: Υποβάλλεται ς εξαντλθτικι ανάκριςθ από τουσ αςυμβίβαςτουσ νζουσ για να αναγκαςτεί να ομολογιςει τθν κενότθτά τθσ (ή να ομολογηθεί η κενότητά τησ). β. η χρήςη του γ ενικοφ: αντικειμενικότθτα, γενικόλογοσ χαρακτιρασ, τυπικό φφοσ, αποςταςιοποίθςθ η χρήςη του α πληθυντικοφ προςώπου: αίςκθμα ςυλλογικότθτασ, ςυμμετοχικότθτα, ηωντάνια, παραςτατικότθτα γ. γιατί καμιά γενίκευςθ δεν είναι ςωςτι (διπλι παφλα): ςυμπλιρωςθ προςωπικοφ ςχολίου Τα «άγουρα χρόνια» είναι όλο φλόγα. (ειςαγωγικά): μεταφορά 6

7 Και θ φλόγα δε φωτίηει μονάχα πυρπολεί κιόλασ και κατακαίει και μεταμορφϊνει ςε ςτάχτθ. (άνω τελεία): ςυμπλιρωςθ, αντίκεςθ, ζμφαςθ 7