Αξιοποίηση ΤΠΕ στην Διοίκηση Μονάδων: Υπηρεσίες Voip

Transcript

1 Αξιοποίηση ΤΠΕ στην Διοίκηση Μονάδων: Υπηρεσίες Voip Καπογιαννόπουλος Γεώργιος 1 1 Τεχνικός Υπεύθυνος ΚΕ.ΠΛΗΝΕΤ Γ Αθήνας gkapog@sch.gr Περίληψη Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην διοίκηση μονάδων είναι ένα σημαντικό θέμα και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια τόσο από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων με την εισαγωγή του eschool όσο και από τα ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ με την σημαντική τους παρουσία στον εκσυγχρονισμό διαφόρων διαδικασιών διοίκησης. Μια σημαντική χρήση των ΤΠΕ είναι οι υπηρεσίες Voip, που απλουστεύουν την επικοινωνία με τις εκπαιδευτικές και διοικητικές μονάδες, και συνεισφέρουν στην οικονομικότερη χρήση των γραμμών τηλεφώνου. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται η τεχνολογία Voip και υλοποιήσεις Voip στο ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ και τα συμπεράσματα από την χρήση τους. Λέξεις κλειδιά: ΤΠΕ, Voip, Εκπαιδευτικές μονάδες, Μονάδες Διοίκησης Εισαγωγή Μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες υπηρεσίες σήμερα, αποτελεί η μετάδοση φωνής μέσω διαδικτύου (Voice over IP), η οποία παρέχεται συνήθως στο πλαίσιο της ενοποιημένης παροχής ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο και υπηρεσιών τηλεφωνίας (double-play). Συγκεκριμένα, η υπηρεσία Voice over IP (VoIP) χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο του διαδικτύου (Internet Protocol) για να μεταφέρει τηλεφωνικές συνομιλίες, μετατρέποντας τη φωνή σε πακέτα δεδομένων. Επιτυγχάνεται έτσι η ενοποίηση των υπηρεσιών τηλεφωνίας και διαδικτύου και τείνει να αντικαταστήσει τη συμβατική τεχνολογία του τηλεφώνου, ανατρέποντας τα δεδομένα στη λειτουργία και στις τιμές των τηλεφωνικών υπηρεσιών. Το αποτέλεσμα είναι, ιδιαίτερα στις υπεραστικές τηλεφωνικές κλήσεις, οι χρεώσεις να είναι εξαιρετικά χαμηλές και συχνά να βρίσκονται κάτω ακόμα και από αυτές των αστικών κλήσεων. Οι δυνατότητες που παρέχονται με την αξιοποίηση της τεχνολογίας VoIP είναι πάρα πολλές, με σημαντικότερη την ενοποίηση των υπηρεσιών επικοινωνίας. Υπηρεσίες τηλεφωνητή με δυνατότητα προώθησης του ηχογραφημένου μηνύματος σε λογαριασμό , υπηρεσία λίστας με τηλεφωνικούς αριθμούς, λοιπές υπηρεσίες προώθησης, τηλεομοιοτυπία, είναι δυνατό να λειτουργήσουν και να ελεγχθούν από μια και μόνο υποδομή με ενιαίο τρόπο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα χρήσης είναι η προώθηση κλήσης σε πολλαπλές συσκευές ώστε να είναι δυνατή η επικοινωνία ανεξάρτητα από το χώρο στον οποίο βρίσκεται ο χρήστης και η αποστολή - λήψη τηλεομοιοτυπιών ακόμα και από συσκευές κινητής τηλεφωνίας. Επιπλέον, ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της VoIP, αποτελεί και η φορητότητα του τηλεφωνικού αριθμού, αφού είναι δυνατό ο κάτοχος ενός τηλεφωνικού αριθμού VoIP να τον διατηρεί ανεξαρτήτως της περιοχής ή ακόμα και της χώρας στην οποία βρίσκεται. Το τελευταίο, αν συνδυαστεί με τεχνολογίες VPN (Virtual Private Network) συμβάλλει στην από απόσταση διεκπεραίωση βασικών ενεργειών οι οποίες παραδοσιακά χρειάζονται φυσική παρουσία του συμμετέχοντα σε κάποιο χώρο. Πρακτικά Εργασιών 8 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Καθηγητών Πληροφορικής, Βόλος, Μαρτίου 2014

2 2 8 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής Σχήμα 1. Ένα απλό σύστημα VoIP [Χρήστου]. Τα βασικότερα πλεονεκτήματα του VoIP [Χρήστου] Ενιαία υποδομή για δεδομένα και τηλεφωνία. Έχουμε σημαντική εξοικονόμηση πόρων και υλικού λόγω τις μεταφοράς της φωνής σαν δεδομένα ώστε επιτυγχάνεται καλύτερη διαχείριση της τηλεπικοινωνιακής υποδομής. Μέγιστη αξιοποίηση της τηλεπικοινωνιακής υποδομής. Η κλασσική τηλεφωνία βασίζεται στα δίκτυα μεταγωγής κυκλώματος, άρα υπάρχει δέσμευση της γραμμής όταν χρησιμοποιείται, ενώ η τεχνολογία VoIP χρησιμοποιεί τα δίκτυα μεταγωγής πακέτων όπου μεταφέρονται κάθε φορά διάφορα δεδομένα, ανάλογα με τη χωρητικότητά της. Φορητότητα επικοινωνίας. Η χρήση της τεχνολογίας VoIP δεν περιορίζεται από φυσικά όρια. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε την τηλεφωνία VoIP οπουδήποτε έχουμε σύνδεση διαδικτύου και την αντίστοιχη συσκευή ή λογισμικό. Έχουμε πολλές επιπλέων δυνατότητες όπως IVR (Interactive Voice Response Menu), ουρές (Queues), ομάδες κλήσεων (Ring Groups), ανακοινώσεις (Announcements), μεταφορά κλήσεων (transfer), ηχητικό μήνυμα (Voic ), αποστολή και λήψη τηλεομοιοτυπίας (fax) με αυτόματη αναγνώριση από οποιαδήποτε γραμμή και αποθήκευσή του σε ηλεκτρονική μορφή. Υλικό - Λογισμικό Ένα από τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιείται συνήθως με τις συσκευές VoIP, όπως τα τηλέφωνα IP, είναι το SIP (Session Initiation Protocol). To Asterisk έχει επίσης το πρωτόκολλό του, IAX2. To IAX2 είναι ένα πρωτόκολλο που η σηματοδοσία και η μεταφορά δεδομένων γίνεται από την ίδια θύρα. Χρησιμοποιεί μια ακολουθία από UDP πακέτα συνήθως στην θύρα 4569, για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους δύο σημεία. Με τη χρησιμοποίηση του SIP ή IAX2, είναι εύκολο να συνδεθούν οι οργανισμοί και η κυκλοφορία διαδρομών μεταξύ τους μέσω του διαδικτύου. Το πρωτόκολλο SIP (Session Initiation Protocol) πρωτοεμφανίστηκε το 1996 ως πρωτόκολλο για τηλεδιασκέψεις, ενώ περιγράφεται στο RFC Είναι ένα πρωτόκολλο επιπέδου εφαρμογών για την εγκαθίδρυση, μεταβολή ή τερματισμό μιας διαδραστικής συνεδρίας μεταξύ χρηστών, η οποία συμπεριλαμβάνει στοιχεία πολυμέσων όπως βίντεο, φωνή, άμεση αποστολή και λήψη μηνυμάτων. από μια ή περισσότερες ακολουθίες δεδομένων. Για την σύνδεση απλών τηλεφώνων PSTN

3 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Διδασκαλία και Διδακτική 3 χρησιμοποιούνται οι προσαρμογείς VoIP ενώ διατίθενται και τηλέφωνα ΙΡ τα οποία είναι συμβατά με το πρωτόκολλο SIP. Oι χρήστες μπορούν να πραγματοποιούν και να λαμβάνουν τηλεφωνικές κλήσεις από το τηλεφωνικό δίκτυο και μέσω Internet οπουδήποτε και αν βρίσκονται αρκεί η συσκευή να έχει αναγνωριστεί από το πρωτόκολλο SIP. Δυνατότητες του SIP: Υπάρχουν πολλές εφαρμογές που μπορούν να υλοποιηθούν με το SIP και της επεκτάσεις του: Βιντεοκλήσεις Άμεσα Μηνύματα κειμένου Μεταφορά κλήσεων σε άλλο τηλέφωνο Φορητότητα Αριθμού Εισαγωγή στο Asterisk Το Asterisk είναι ένα λογισμικό ανοικτού-κώδικα IPBX. Ο Marc Spencer της Digium ανέπτυξε το Asterisk ως ένα ευέλικτο και φιλικό προς τον χρήστη σύστημα με σκοπό την ελαχιστοποίηση του κόστους που απαιτείται για ένα τηλεφωνικό κέντρο και τρέχει στο λειτουργικό σύστημα Linux (είναι γνωστό ότι εργάζεται καλά με το Debian, με το Ubuntu, το Red Hat, το Fedora, το Gentoo, το SuSE, το Mandrake, και άλλες διανομές). Βασίζετε στο πρωτόκολλο IAX (Inter-Asterisk Exchange Protocol) που είναι παρόμοιο με το πρωτόκολλοo SIP. Το Asterisk μπορεί να θεωρηθεί ένα πλήρες τηλεφωνικό κέντρο (Private Branch Exchange - PBX). Ένα PBX μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ιδιωτικό τηλεφωνικό κέντρο, συνδέοντας ένα ή περισσότερα τηλέφωνα σε μια πλευρά, και συνδέοντας συνήθως με μια ή περισσότερες τηλεφωνικές γραμμές την άλλη πλευρά. Αυτό είναι συνήθως οικονομικώς πιο αποδοτικό από το να έχουμε μια τηλεφωνική γραμμή για κάθε τηλέφωνο που απαιτείται σε μια επιχείρηση. Τα δύο μεγάλα πλεονεκτήματα του Asterisk είναι: 1. Σημαντικά χαμηλότερο κόστος (δεδομένου ότι το λογισμικό είναι ελεύθερο). 2. Γρήγορη ανάπτυξη: σήμερα χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εργάζονται πάνω στο Asterisk, πολλοί από αυτούς συμβάλλουν στην βελτίωση του κώδικα. Το Asterisk συνεργάζεται με τα τηλέφωνα VoIP καθώς και με τα παλαιά αναλογικά τηλέφωνα, για να χρησιμοποιηθεί όμως σαν PBX είναι αναγκαίο να προσαρμόσουμε στον υπολογιστή ειδική κάρτα PSTN ή ISDN. Το Asterisk, ως PBX, προσφέρει πάρα πολλές δυνατότητες τόσο με τις εσωτερικές κλήσεις από τον ένα σταθμό εργασίας προς έναν άλλον, αλλά και με τις κλήσεις στο τηλεφωνικό δίκτυο. Τι σημαντικό είναι ότι επιτρέπει σε κάθε τηλέφωνο VoIP να χρησιμοποιεί οποιαδήποτε γραμμή PSTN ή ISDN χωρίς περιορισμούς με δυνατότητες όπως προώθηση κλήσης, φορητότητα γραμμής, αποστολή φωνητικού μηνύματος, αυτόματη λήψη και αποστολή fax. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Asterisk Το Asterisk έχει πλούσια χαρακτηριστικά και συνέχεια προτίθενται και άλλα από διάφορους κατασκευαστές, όπως φωνητικό ταχυδρομείο (voice mail), πολλαπλού επιπέδου διαδραστικό φωνητικό μενού IVR (Interactive Voice Response), μεταφορά κλήσης (call transfer), ομάδες κλήσεων (ring groups), ουρές (queues), δρομολόγηση κλήσης (call routing (που περιλαμβάνει άμεση εσωτερική κλήση DID direct inbound dialling), μουσική σε αναμονή κ.λπ., Το Asterisk μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως δωμάτιο συζητήσεων, να λαμβάνει και να στέλνει τηλεομοιοτυπία (fax) από οποιαδήποτε γραμμή και σε οποιαδήποτε συσκευή και πολλά περισσότερα. Το Asterisk προσφέρει και την κλασσική λειτουργία PBX και τα προηγμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, και επικοινωνεί με τα παραδοσιακά τηλεφωνικά συστήματα και με τα VoIP.

4 4 8 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής Σχήμα 2. Τυπική διάταξη PBX [Καρακατσάνης] Υλοποιήσεις σε Asterisk με επιπλέων χαρακτηριστικά: Elastix (Linux) 3CX phone System (Microsoft Windows) Asterisk PBX (Linux) Cisco Unified Communications Manager (Linux) TrixBox (Linux) Λογισμικό VoIP τηλεφώνων για υπολογιστές Bria (Windows, Linux) Ekiga (Windows, Linux) Empathy (Linux) Eyebeam (Windows) icall (Windows, Linux, ios, Android) Jitsi (Windows, Linux, Mac OS) Linphone (Windows, Linux, ios, Android) X-Lite (Windows, Linux, Mac OS) 3CX (Windows, ios, Android) Υλοποιήσεις Απαιτήσεις Υλικού Οι απαιτήσεις του λογισμικού Elastix που χρησιμοποιούνται στο εργαστήριο του ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. είναι πολύ χαμηλές. Αν απλά θέλετε να εκτελέσετε ένα σύστημα δοκιμής τότε ένα Celeron / Pentium 3, με ένα σκληρό δίσκο 20GB, 512MB μνήμης, μονάδα CD-ROM και μια κάρτα δικτύου είναι ένα αρκετά καλό σύστημα για τη δοκιμή ενός VoIP συστήματος. Αν θέλουμε να το συνδέσετε σε μια κανονική PSTN/T1/E1 τηλεφωνικού φορέα, τότε θα απαιτήσει επίσης μια κατάλληλη κάρτα επικοινωνίας και μπορείτε να το εκτελέσετε με λιγότερο υλικό, π.χ. 8Gb δίσκο, μπορεί να συμπιέσει ακόμη στη μνήμη 256Mb, και ενδεχομένως, να τρέξει σε έναν επεξεργαστή Atom. Για πολλές εσωτερικές γραμμές ένα απλός διπύρηνος υπολογιστής με 1 Gb μνήμη είναι αρκετός. Εμείς χρησιμοποιήσαμε ένα Pentium 4 με 512 MB μνήμη, σκληρό δίσκο 40 GB, κάρτα δικτύου, και δύο κάρτες VoIP X100P FXO Special Edition, μια για κάθε γραμμή της ISDN. Οι κάρτες τηλεφωνικού φορέα ποικίλουν σε τιμές ανάλογα την ποιότητα που παρέχουν και ξεκινούν περίπου από 46 ευρώ μιας θύρας FXO (Foreign Exchange Office)/FXS μέχρι 300 ευρώ τεσσάρων θυρών FXO/FXS. Οι αντίστοιχες ISDN ξεκινούν από 70 ευρώ με μια θύρα ISDN BRI

5 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Διδασκαλία και Διδακτική 5 μέχρι 300 ευρώ 4 θυρών ISDN BRI. Υπάρχουν και κάρτες ISDN με θύρα ISDN PRI από 280 ευρώ μέχρι 4 θυρών ISDN PRI στην τιμή των 460 περίπου ευρώ. Τα τηλέφωνα Voip ξεκινούν από 40 ευρώ ενώ αν θέλουμε να συνδέσουμε αναλογικό τηλέφωνο πρέπει να έχουμε μια συσκευή που ονομάζεται προσαρμογέας VoIP (Voip Adapter) και οι τιμές τους ξεκινούν περίπου στα 30 ευρώ για μια θύρa FXS (Foreign Exchange Station) και μέχρι 16 θύρες FXS στην τιμή των 400 περίπου ευρώ. Δυνατότητες Λογισμικού ενός τηλεφωνικού κέντρου IPBX [Μάντη, modulus.gr] Voic to Αν μία εισερχόμενη κλήση δεν μπορεί να απαντηθεί, αυτή μπορεί να προωθηθεί σε φωνητικό μήνυμα, που επιτρέπει στον καλούντα να αφήσει ένα ηχογραφημένο μήνυμα στον συνδρομητή. Η υπηρεσία Voic to αποστέλλει το ηχογραφημένο αυτό μήνυμα ως συνημμένο αρχείο ήχου σε μία ή περισσότερες προκαθορισμένες διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ο κάθε εισερχόμενος αριθμός μπορεί να έχει διαφορετικό Voic . Ανακοινώσεις (Announcements) Η αναπαραγωγή ενός ηχογραφημένου μηνύματος πριν την συνέχιση της δρομολόγησης μιας εισερχόμενης κλήσης. Ένα παράδειγμα είναι ένα μήνυμα καλωσορίσματος. Επεκτάσεις (Extensions) Επεκτάσεις είναι οι αριθμοί που επιλέγονται συνήθως για τα εσωτερικά τηλέφωνα και είναι τριψήφιοι ή τετραψήφιοι, με πρώτο ψηφίο το 3 ή το 4 προκειμένου να μην υπάρχει επικάλυψη με το Εθνικό Σχέδιο Αριθμοδότησης (προς το παρόν δεν υπάρχουν αριθμοί στο ελληνικό Δημόσιο Τηλεπικοινωνιακό Δίκτυο που ξεκινούν από 3 ή 4). Μεταφορά (Transfer) Όταν μια κλήση χρειάζεται να πάει σε άλλο προορισμό αφού αυτή έχει απαντηθεί, τότε γίνεται μεταφορά κλήσης. Ομάδες κλήσεων (Ring Group) Ομάδες από επεκτάσεις στις οποίες η εισερχόμενη κλήση προωθείται σε όλα τα μέλη της ομάδας μέχρι να απαντηθεί. Έχουμε μια πληθώρα από πολιτικές προτεραιότητας, όπως αυτή του ταυτόχρονου κουδουνίσματος σε όλες τις επεκτάσεις, ή της κλήσης της πρώτης ελεύθερης επέκτασης και στην συνέχεια της επόμενης αν δεν απαντήσει και πολλές άλλες IVR Menu To IVR Menu (Interactive Voice Response Menu) είναι η γνωστή διαδραστική φωνητική λειτουργία που επιτρέπει στον καλούντα να επιλέξει τη διαδρομή της κλήσης του πληκτρολογώντας ένα νούμερο στο τηλέφωνό του, ενώ ταυτόχρονα αναπαράγεται ένα ηχογραφημένο μήνυμα απαριθμώντας του τις δυνατές επιλογές. Το IVR είναι πολύ ευέλικτο και προβλέπει ενέργειες για μη έγκυρες επιλογές, ή για την αδράνεια του καλούντος, ενώ δίνει την δυνατότητα κλήσης κατευθείαν της επέκτασης από τον καλούντα. Στο IVR υποστηρίζονται πολλαπλά επίπεδα, συνδέοντας απλώς διαδοχικά IVRs. Συνήθως το IVR συνδυάζεται και με ένα ή περισσότερα Time Condition. Χρονικοί Περιορισμοί (Time Conditions) Οι χρονικοί περιορισμοί καθορίζουν τον προορισμό μιας εισερχόμενης κλήσης, με κριτήριο χρονικές παραμέτρους (π.χ. ώρες λειτουργίας της υπηρεσίας). Μπορούν να συνδυαστούν με το IVR ώστε να έχουμε διαφορετική δρομολόγηση της εισερχόμενης κλήσης στους χρονικούς περιορισμούς που έχουμε θέσει.

6 6 8 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής Δωμάτιο συζητήσεων (Conference Room) Όταν χρειάζεται να συνομιλήσουν περισσότερα των δύο ατόμων μέσω τηλεφωνικής κλήσης, τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την δυνατότητα αυτή όπου οι καλούντες προωθούνται σε μια προκαθορισμένη επέκταση που υλοποιεί τη λειτουργία Δωματίου συζητήσεων. Έτσι, έχουμε την δυνατότητα χρήστες του IPBX και συνδρομητές εκτός αυτού να συνδεθούν εύκολα σε μία τηλεφωνική συνδιάσκεψη. DISA Το DISA (Direct Inward System Access) είναι μία λειτουργία που επιτρέπει στον συνδρομητή την σύνδεση με το τηλεφωνικό κέντρο απομακρυσμένα, πραγματοποιώντας κλήσεις σε επεκτάσεις ή στο τηλεφωνικό δίκτυο. Για λόγους ασφαλείας ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει ένα μυστικό αριθμό (Pin) για να χρησιμοποιήσει την δυνατότητα αυτή. Ουρές (Queues) Όταν ο όγκος των εισερχομένων κλήσεων είναι μεγαλύτερος από αυτόν που μπορεί να εξυπηρετηθεί από τους τηλεφωνητές μιας υπηρεσίας και θέλουμε να αποφύγουμε την απόρριψη κλήσεων, τότε η μόνη λύση είναι η χρήση των Ουρών. Οι ουρές μπορεί να είναι στατικές όταν η επέκταση που προωθείται η κλήση είναι υπεύθυνη να απαντήσει ή δυναμικές όταν ο χρήστης είναι υπεύθυνος να απαντήσει την εισερχόμενη κλήση, όπου μπορεί να του ανήκουν πολλές επεκτάσεις. Οι ουρές αναλαμβάνουν την χρονολογική ταξινόμηση των εισερχομένων κλήσεων, και την προώθησή τους προς εξυπηρέτηση στις επεκτάσεις ή ομάδες μέλη της ουράς. Ο καλών έχει την δυνατότητα να ακούει μουσική ή διαδικτυακό ραδιόφωνο μέχρι να εξυπηρετηθεί. Αρχεία λεπτομέρειας κλήσης - Call Detail Records Το Asterisk διατηρεί πλήρη αρχεία με λεπτομέρειας των κλήσεων (Call Detail Records ή CDR). Μπορούμε να ελέγχουμε έτσι την χρήση που κάνει κάθε χρήστης, τα τηλέφωνα που κάλεσε και ενδεχομένως και την χρέωση που πρέπει να γίνει. Καταγραφή κλήσης - Call Recording Το Asterisk μας δίνει τη δυνατότητα να καταγράψει τις κλήσεις που γίνονται μέσω του PBX. Αυτό είναι συνήθως απενεργοποιημένο αλλά σε υπηρεσίες που χρειάζονται να χρησιμοποιηθεί ως απόδειξη το περιεχόμενο κάποιας κλήσης, μπορεί να ενεργοποιηθεί. Σύνδεση δύο ή περισσότερων PBX μεταξύ τους Το Asterisk μας δίνει επίσης την δυνατότητα να συνδέσουμε δύο ή περισσότερα PBX μεταξύ τους. Παράδειγμα ενός τηλεφωνικού κέντρου IPBX Ας υποθέσουμε ότι μία επιχείρηση, με 7 εργαζόμενους, έχει τις εξής ανάγκες και πόρους: Μία τηλεφωνική συσκευή για κάθε εργαζόμενο με εσωτερικό αριθμό διαφορετικό στο κάθε τηλέφωνο. 1 Time Condition, 1 Announcement, 1 IVR, 3 Ring Groups Από τις παραπάνω λειτουργίες, ζητείται η δυνατότητα για μεταφορά ή για απευθείας κλήση στις Ουρές και στις Ομάδες Κλήσεων και την προώθηση της κλήσης μέσω του IVR. Επειδή οι παραπάνω όροι μπορεί να φαίνονται πολύ τεχνικοί, θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τις δυνατότητες ενός συστήματος IPBX μέσω ενός απλού παραδείγματος, που ουσιαστικά είναι η υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος στο ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Γ' Αθήνας. Στο σχήμα 3 θα βρείτε ένα λογικό διάγραμμα το οποίο αναπαριστά με γραφικό τρόπο (σχεδόν) όλες τις περιπτώσεις δρομολόγησης μιας εισερχόμενης κλήσης. Απεικονίζονται ακόμη καθαρά, το είδος και το πλήθος των λειτουργιών που αναφέραμε παραπάνω.

7 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Διδασκαλία και Διδακτική Παράμετρος Ώρας μεταξύ 8:00 με 16:00 προώθηση στο IVR, άλλες ώρες προώθηση Ανακοίνωση "Οι ώρες λειτουργίας του ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ. Τ. Γ' Αθήνας είναι από 8 μέχρι τις 4 το IVR Καλώς ήρθατε στο ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ. Τ. (1) 802 Ομάδα κλήσης 1ο ΚΕ.ΠΛΗ.Ν Ε.Τ (2) 803 Ομάδα κλήσης 2ο ΚΕ.ΠΛΗ.Ν Ε.Τ (3) 804 Ομάδα κλήσης 3ο ΚΕ.ΠΛΗ.Ν Ε.Τ 809 Fax (4) 801 Γιάννης (Υπεύθυν ος) 811 Γιώτα Τηλεφωνι κή συσκευή 812 Ιφιγένεια 813 Υπολογισ τής Γιώτας 806 Τηλεφωνι κή συσκευή 820 Γιώργος Κ.απ. Υπολογισ τής 821 Γιώργος Καπ.κινη τό 822 Γιώργος Κοντ. 825 Γιώργος Καπ. Cisco Voip Τηλεφωνι κή συσκευή 830 Ανδρέας Υπολογισ τής 831 Ανδρέας κινητό 832 Γιάννης Υπολογισ τής 808 Τηλεφωνι κή συσκευή Σχήμα 3. Παράδειγμα υλοποίησης στο ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Γ' Αθήνας Ομάδες κλήσεων (Ring Groups): Τα 301, 302, 303, αντιστοιχεί σε καθένα από τα 3 ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Αν δεν απαντήσει κανένας από την ομάδα χτυπούν όλα τα extensions σε όλες τις ομάδες. IVR Menu: "Έχετε καλέσει το ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Γ' Αθήνας. Για σχολικές μονάδες που ανήκουν στις περιοχές Αιγάλεω, Αγ. Βαρβάρα, Καματερό και Χαϊδάρι πατήστε το 1. Για σχολικές μονάδες που ανήκουν στο Περιστέρι πατήστε το 2. Για σχολικές μονάδες που ανήκουν στις περιοχές Πετρούπολη, Ίλιον, Αγ. Ανάργυροι πατήστε το 3. Για διοικητικές υπηρεσίες πατήστε το 4, διαφορετικά παρακαλώ περιμένετε." Ο χρήστης εδώ μπορεί να επιλέξει κατευθείαν το εσωτερικό αριθμό αν τον γνωρίζει. Χρονικοί Περιορισμοί: Στην διάρκεια των διακοπών Χριστουγέννων, Πάσχα και καλοκαιρινών διακοπών ακούγεται μια ανακοίνωση ότι το ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ είναι κλειστό λόγω διακοπών. Στην περίπτωση κλήσης πριν τις 7π.μ και μετά τις 4μ.μ ακούγεται μια ανακοίνωση με τις ώρες λειτουργία του ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. και την προτροπή να πατήσουν το 8 και να αφήσουν μήνυμα. Τηλεομοιοτυπία (fax): Και στους δύο αριθμούς του ISDN μπορούμε να στείλουμε fax γιατί αναγνωρίζεται αυτόματα πριν προωθηθεί η κλήση στο IVR. Τα fax αποθηκεύονται σε ηλεκτρονική μορφή στο σύστημα. Από την άλλη οποιαδήποτε χρήστης μπορεί να στείλει fax ένα ηλεκτρονικό έγγραφο πολύ εύκολα, χωρίς να αναγκαστεί να πάει σε ειδική συσκευή fax Λόγω έλλειψης χρηματοδότησης για VoIP τηλέφωνα χρησιμοποιήθηκαν οι παραδοσιακές συσκευές τηλεφώνου που είχαμε, με δύο προσαρμογείς Cisco ATA 186 με 2 FXS, που ο καθένας δίνει 2 εσωτερικές γραμμές (extensions) σε αντίστοιχες συσκευές. Χρησιμοποιήθηκαν και οι υπολογιστές σαν συσκευές VoIP με το αντίστοιχο λογισμικό και ακουστικά, ιδίως στις περιπτώσεις απομακρυσμένης βοήθειας. Μερικοί χρήστες χρησιμοποίησαν και το κινητό τηλέφωνο με ανάλογο λογισμικό VoIP, με αποτέλεσμα την φορητότητα του αριθμού οπουδήποτε υπήρχε διαδίκτυο. Ακολουθούν κάποιες εικόνες επίβλεψης και διαχείρισης του τηλεφωνικού κέντρου με το λογισμικό Elastix

8 8 8 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Καθηγητών Πληροφορικής Σχήμα 4. Διαχείριση και επίβλεψη του PBX Σχήμα 5. Πίνακας Διαχείρισης όπου φαίνονται οι ομάδες κλήσης Συμπεράσματα λειτουργίας από την εγκατάσταση στο ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Γ' Αθήνας Η χρήση του τηλεφωνικού κέντρου Asterisk βελτίωσε κατά πολύ την λειτουργία του ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. γιατί τα τηλεφωνήματα διοχετεύονται στα άτομα που πρέπει ενώ μπορoύν πολύ εύκολα να μεταφερθούν σε μια άλλη συσκευή. Όλοι μπορούν να δεχτούν κλήσεις από οποιαδήποτε από τις 2 τηλεφωνικές γραμμές ακόμη και στον υπολογιστή τους. Όσοι έχουν λογισμικό VoIP στα κινητά τους τηλέφωνα μπορούν να καλούνται και εκεί (εφόσον το κινητό είναι συνδεδεμένο στο Διαδίκτυο) χωρίς

9 Η Πληροφορική στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Διδασκαλία και Διδακτική 9 καμία χρέωση. Δεν χρειάζεται ειδική γραμμή για fax ούτε ειδική συσκευή αφού γίνεται αυτόματα η αναγνώριση πριν προωθηθεί η κλήση. Όσο μεγαλύτερες είναι οι μονάδες και έχουν πολλές τηλεφωνικές γραμμές τότε έχουμε και την μεγαλύτερη αξιοποίηση αυτών. Συμπεράσματα Οι σύγχρονες τεχνολογίες των ΤΠΕ και ειδικότερα η τεχνολογία VoIP μπορούν να εισαχθούν και στην λειτουργία των σχολικών και διοικητικών μονάδων για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Στην περίπτωση της χρήσης VoIP, έχουμε αποτελεσματικότερη χρήση των τηλεφωνικών γραμμών από όλους τους εργαζόμενους, εξοικονόμηση χρημάτων με την ελαχιστοποίηση του αριθμού των τηλεφωνικών γραμμών με μια ίσως επιβάρυνση στην αρχή για προμήθεια ειδικών καρτών και συσκευών VoIP. Η χρήση όμως των υπολογιστών ή των κινητών ως συσκευές VoIP κάνουν πιο προσιτή την μετάβαση σε ένα πλήρες αυτοματοποιημένο τηλεφωνικό κέντρο Asterisk. Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον συνάδελφο στο ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Γ' Αθήνας, Ανδρέα Παπακλεοβούλου για τις εύστοχες παρατηρήσεις του και προτάσεις του. Αναφορές wikipedia, Sharif Ben, (2008). Elastix without Tears Kouhfallah Haamed, (2012), Elastix Easy Merel David, Dempster Barrie, Gomillion David, (2009), Build feature-rich telephony systems with Asterisk, Packt Publications Somionovich Nir, Asterisk NOW, Packt Publications Καρακατσάνης Χρήστος, Αργυριάδης Περικλής, Astrisk, Πτυχιακή εργασία Μάντης Νίκος, Ανάλυση Τεχνολογιών Δημοσκόπησης και κατασκευή Αυτόματου Συστήματος Δημοσκόπησης Μέσω Τεχνολογιών Τηλεφωνίας, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πειρεώς Χρήστου Έλλη, (2009), Υλοποίηση υπηρεσιών VoIP σε πλατφόρμα Asterisk, Πτυχιακή εργασία Τ.Ε.Ι Κρήτης