*(Κάποιες φορές η περιστροφή της γης καθυστερεί οπότε προσθέτουμε ένα επιπλέον δευτερόλεπτο το χρόνο εκείνο)

Transcript

1 Από αρχαιοτάτων χρόνων οι άνθρωποι θέλησαν να σπάσουν κάτι που είναι συνεχές και μονότονο: το χρόνο Η περιστροφή της γης γύρω από τον εαυτό της δημιουργεί τη μέρα και τη νύχτα δηλαδή τη περιοδικότητα του ημερονυχτίου, που στη συνέχεια χωρίστηκε σε 24 ίσα μέρη τις 24 ώρες. Επίσης η περιστροφή της σελήνης γύρω από τη γη βοηθά τη δημιουργία του μήνα και το κάθε τέταρτο αυτής της περιστροφής περίπου 7 μέρες δημιουργεί την εβδομάδα. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ Τι γνωρίζουμε σήμερα: πραγματική μέση διάρκεια του ηλιακού τροπικού έτους (τροπικό έτος ονομάζεται η χρονική διάρκεια από την έναρξη της άνοιξης μέχρι την αρχή της επόμενης άνοιξης) είναι 365, ημέρες ή 365 ημέρες 5 ώρες 48 λεπτά 46 δεύτερα και 0,96768 του δευτερολέπτου. *(Κάποιες φορές η περιστροφή της γης καθυστερεί οπότε προσθέτουμε ένα επιπλέον δευτερόλεπτο το χρόνο εκείνο) Α) ΤΟ ΙΟΥΛΙΑΝΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ Το Ιουλιανό ημερολόγιο λέγεται και παλιό ημερολόγιο. Το Γρηγοριανό λέγεται νέο ημερολόγιο. Πριν από το έτος 709 από κτίσεως Ρώμης (έτος 44 π.χ.) στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, χρησιμοποιούσαν το Ρωμαϊκό ημερολόγιο του Νουμά το οποίο ήταν σεληνιακό και το οποίο είχε συσσωρεύσει πολλά λάθη. Το έτος 709 από κτίσεως Ρώμης με αυτοκρατορικό διάταγμα του Ιουλίου Καίσαρα εφαρμόσθηκε νέο (ηλιακό) ημερολόγιο-δημιούργημα του έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη (από την Αλεξάνδρεια). Αυτό το ημερολόγιο ονομάσθηκε Ιουλιανό ημερολόγιο. Ο Ίππαρχος ο Ρόδιος ή Ίππαρχος ο Νικαεύς (περ.190 π.χ π.χ.) ήταν Έλληνας αστρονόμος, γεωγράφος, χαρτογράφος και μαθηματικός, θεωρούμενος από αρκετούς και ακριβέστερα ως ο «πατέρας της Αστρονομίας». υπολόγισε πως το ηλιακό ή τροπικό έτος (τροπικό έτος ονομάζεται η χρονική διάρκεια από την έναρξη της άνοιξης μέχρι την αρχή της επόμενης άνοιξης) είναι 365,2422 ημέρες, όταν σήμερα τα σύγχρονα ατομικά ρολόγια τον επιβεβαιώνουν υπολογίζοντάς το σε 365, ημέρες! ) Ο Σωσιγένης όμως πρότεινε με το ημερολόγιό του προς τον Ιούλιο Καίσαρα η διάρκεια του έτους να είναι 365,25 μέρες ή αν θέλετε 365 μέρες και 6 ώρες οπότε πρότεινε 3 διαδοχικά έτη των 365 ημερών και το επόμενο το τέταρτο έτος 366 μέρες αφού οι 6 ώρες σε 4 χρόνια γίνονται 1 μέρα. Την επιπλέον αυτή μέρα την πρόσθεσαν μετά την έκτη μέρα των μεγάλων εορτών προ των Καλενδών του Μαρτίου, σαν «δεύτερη» έκτη μέρα εορτών δηλαδή «δις η έκτηbis sextus» μέρα, εξ ού και το δίσεκτο έτος. Σελίδα 1 από 11

2 Ο κανόνας που καθόριζε τα δίσεκτα έτη στο Ιουλιανό ημερολόγιο ήταν απλός : Δίσεκτο είναι εκείνο που ο αύξων αριθμός του διαιρείται ακριβώς διά 4. Τα έτη δηλαδή 600, 604, 608,... ήσαν δίσεκτα ενώ καθένα από τα έτη 601, 602, 603 είχαν από 365 ημέρες. Το Ιουλιανό ημερολόγιο αργότερα ως επίσημο ημερολόγιο του κράτους που εκχριστιανίστηκε επικράτησε σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Οι εορτές του νέου έτους στις «παγανιστικές κοινωνίες», εορτάζονταν έως τότε από την 25η Μαρτίου έως την 1η Απριλίου, με την εαρινή ισημερία, καθώς η εποχή αυτή χαρακτηρίζει την αναγέννηση της φύσης. Οι Ρωμαίοι συνέχισαν να εορτάζουν τον Μάρτιο το νέο έτος, αλλά το 154 μ.χ και με τις αλλαγές των ημερολογίων, υιοθετήθηκε ως ημέρα εορτής του νέου έτους η 1η του Ιανουαρίου. Η αλλαγή αυτή της ημερομηνίας ήταν δύσκολο να γίνει αποδεκτή από τον κόσμο και αυτό διότι η 1η Ιανουαρίου δεν συνέπιπτε με κάποια ιδιαίτερη αγροτική ή άλλη παράδοση. Ο Ιανουάριος ονομάστηκε έτσι εξαιτίας του Θεού Ιανού ο οποίος είχε δύο πρόσωπα το ένα κοίταγε το παρελθόν και το άλλο το μέλλον. Ο εορτασμός του νέου έτους από τους Βαβυλώνιους διαρκούσε σχεδόν 11 μέρες. Κάθε μέρα είχε το δικό της μοναδικό στυλ εορτασμού, αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι ο σύγχρονος τρόπος εορτασμών δείχνει εντελώς ωχρός μπροστά στο μεγαλείο των αρχαίων εορτασμών. Το 525 μ.χ. η Χριστιανική εκκλησία καταδικάζει ανάμεσα σε άλλα το έθιμο της πρωτοχρονιάς ως «ειδωλολατρικό», κάτι που ίσχυε έως τον μεσαίωνα. Ο Ιανουάριος καθιερώθηκε ως αρχή του έτους στον Δυτικό κόσμο μετά το 1500 μ.χ Το έθιμο του «πρωταπριλιάτικου ψέματος», έχει τις ρίζες του σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή στην αλλαγή του ημερολογίου. Πιο συγκεκριμένα το «πρωταπριλιάτικο ψέμα» το οφείλουμε όπως πιστεύεται στους Γάλλους και συγκεκριμένα στον βασιλιά Κάρολο τον 9ο. Επί της βασιλείας του (1564), και με την αντικατάσταση- υιοθέτηση του Ιουλιανού ημερολογίου με το Γρηγοριανό, αποφασίστηκε η πρώτη ημέρα του χρόνου που έως τότε εορταζόταν την 1η Απριλίου, να εορτάζεται την 1η Ιανουαρίου. (Κάτι που είχε αρχίσει όπως είδαμε παραπάνω από το 45 π.χ. ) Πολλοί όμως δεν δέχθηκαν την αλλαγή αυτή της ημερομηνίας του εορτασμού κυρίως οι άνθρωποι της υπαίθρου, συνεχίζοντας να εορτάζουν ως ημέρα αλλαγής του έτους και να στέλνουν δώρα την πρώτη του Απρίλη. Αυτό προκάλεσε τον χλευασμό των αστών αποκαλώντας τους «παλαιομοδίτες», στέλνοντας τους δώρα και προσκλήσεις σε ανύπαρκτες γιορτές. Το έθιμο της «κοροϊδίας» μεταφέρθηκε και στην Αγγλία του 18ου αιώνα και από κει στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι το έθιμο της πρωταπριλιάς καθιερώθηκε σ' όλο τον κόσμο ως μια ευκαιρία για φάρσες και ψέματα. Σελίδα 2 από 11

3 Τον 6ο αιώνα η Γέννηση του Χριστού τοποθετήθηκε χρονικά στο έτος 753 από κτίσεως Ρώμης και αυτό το έτος ονομάσθηκε ΠΡΩΤΟ ΕΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ, το επόμενο έτος ονομάσθηκε 2ο έτος του Κυρίου κ.λ.π. (άλλωστε ο αριθμός μηδέν ως σύμβολο είναι πολύ νεότερη ανακάλυψη, μετά το 1000 μχ από Ινδό Μαθηματικό). Νεώτερες, βέβαια, μελέτες τοποθέτησαν τη Γέννηση του Χριστού στο έτος 749 από κτίσεως Ρώμης (δηλ. το 4 π.χ.) αλλά ήδη είχε επικρατήσει σαν βάση απαρίθμησης το έτος 753 από κτίσεως Ρώμης. Το Ιουλιανό ημερολόγιο χρησιμοποιούσαν μέχρι το έτος Β) ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ Η πραγματική διάρκεια όμως του τροπικού έτους είναι 365,2422 μέρες περίπου. Γινόταν, λοιπόν, μια συσσώρευση λάθους (365,25-365, =0,0078). Το συσσωρευμένο λάθος το έτος 1582 είχε ανέλθει σε 10 ημέρες. Ο Πάπας Γρηγόριος ανέθεσε στον αστρονόμο Lilio (Aloysius Lilius, Ναπολιτάνος γιατρός από την Καλαβρία) τη διόρθωση του ημερολογίου. Έτσι δημιουργήθηκε το καλούμενο νέο ή Γρηγοριανό ημερολόγιο. Η διόρθωση έγινε με διπλή επέμβαση : Η επομένη της 4 ης Οκτωβρίου 1582 ονομάσθηκε Με τον τρόπο αυτό διορθώθηκε το συσσωρευμένο λάθος. Για την εναρμόνιση της διάρκειας τροπικού και πολιτικού έτους ο κανόνας που δίδει τα δίσεκτα έτη τροποποιήθηκε ως εξής: Με το Γρηγοριανό (νέο) ημερολόγιο δίσεκτα έτη είναι (όπως και με το Ιουλιανό ημερολόγιο) όσα ο αριθμός τους διαιρείται ακριβώς με το 4, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΑΙΩΝΙΑ ΕΤΗ (επαιώνια έτη είναι αυτά που τελειώνουν σε δυο μηδενικά π.χ. 1600, 1700, 1800,...) για τα οποία επαιώνια έτη δίσεκτα είναι μόνο αυτά που ο αριθμός του αιώνα διαιρείται ακριβώς διά 4. Το έτος 1600 ήταν δίσεκτο και με το Ιουλιανό και με το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Τα έτη όμως 1700, 1800 και 1900 ήσαν δίσεκτα με το Ιουλιανό ημερολόγιο όχι όμως και με το Γρηγοριανό. Η διαφορά, επομένως, των δυο ημερολογίων το έτος 1901 είχε διαμορφωθεί σε 13 ημέρες και θα παραμείνει 13 ημέρες μέχρι το 2099 (αφού το έτος 2000 ήταν δίσεκτο και με τα δυο ημερολόγια). διαφορά των δυο ημερολογίων το 2100 θα γίνει 14 ημέρες, το έτος 2200 θα γίνει 15 ημέρες κ.λ.π. Με το Ιουλιανό ημερολόγιο σε 400 διαδοχικά έτη τα δίσεκτα ήσαν 100. Με το Γρηγοριανό σε 400 διαδοχικά έτη δίσεκτα είναι μόνο 97. Η μέση διάρκεια του έτους για το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι (303*365+97*366) / 400=(400*365+97)/400=365+97/400=365,2425 ημέρες. η απόκλιση από την πραγματική διάρκεια του έτους οδηγεί σε διαφορά μιας μέρας κάθε 3333 χρόνια. Η Ελληνική Πολιτεία εφάρμοσε το Γρηγοριανό ημερολόγιο το έτος Η επομένη της ονομάσθηκε (δηλ αν ψάξετε στο Ληξιαρχείο δεν θα βρείτε Έλληνα γεννημένο από 16 μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Η Ελληνική Εκκλησία εφάρμοσε στο εορτολόγιό της το νέο ημερολόγιο το έτος Η επομένη της ονομάσθηκε και εορτάσθηκε ως κι' έτσι την 25η Μαρτίου 1924 συνεορτάσθηκε ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και Σελίδα 3 από 11

4 η επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης (πράγμα που δεν είχε συμβεί το προηγούμενο έτος 1923). Η ελληνική Εκκλησία όμως άφησε τον τρόπο υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα όπως ίσχυε μέχρι τότε. Τα συσσωρευμένα σφάλματα (και όχι μόνον αυτά) γίνονται αιτία να μη συνεορτάζουν το Πάσχα οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι. Εορτασμός του Πάσχα Η πρώτη οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια το 325 μ.χ. θέσπισε για τον εορτασμό του Πάσχα τον εξής κανόνα : Το Πάσχα πρέπει να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο, που θα γίνει κατά την ημέρα της εαρινής ισημερίας ή μετά απ αυτή και αν η πανσέληνος γίνει Κυριακή τότε το Πάσχα θα εορτάζεται την επόμενη Κυριακή. Όπως όμως είπαμε πιο πάνω η ελληνική Εκκλησία άφησε τον τρόπο υπολογισμού της ημερομηνίας του Πάσχα με το παλιό (Ιουλιανό) ημερολόγιο. Αλγόριθμος υπολογισμού του Πάσχα των Ορθοδόξων: 1. διαίρεσε τον αριθμό του Έτους δια 19 και βρες το υπόλοιπο, Ας το πούμε υ 1 2. διαίρεσε τον αριθμό του Έτους δια 4 και βρες το υπόλοιπο, Ας το πούμε υ 2 3. διαίρεσε τον αριθμό του Έτους δια 7 και βρες το υπόλοιπο, Ας το πούμε υ 3 4. Πολλαπλασίασε το υ 1 επί 19 και σ αυτό που βρήκες πρόσθεσε 16, αυτό τον αριθμό διαίρεσέ τον διά 30 και βρες το υπόλοιπο, Ας το πούμε υ 4 5. Πολλαπλασίασε το υ 2 επί 2,το υ 3 επί 4 και το υ 4 επί 6, πρόσθεσέ τα και αυτό που βρήκες διαίρεσέ το διά 7 και βρες το υπόλοιπο, Ας το πούμε υ 5 6. ΠΑΣΧΑ= υ 4 + υ 5 +3 Απριλίου* * αν το αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερο του 30 τότε αφαιρούμε 30 και το Πάσχα είναι Μάιο. Βρες τί μέρα ήταν κάποια ημερομηνία που θες Σκεψου ότι αν το έτος είχε 364 μέρες θα ήταν 52 εβδομάδες και επομένως το επόμενο έτος θα άρχιζε με ίδια μέρα, επομένως τα έτη με 365 μέρες είναι 52 εβδομάδες και περισσεύει 1 μέρα, ενώ στα δίσεκτα περσσεύουν 2 μέρες. Αλγόριθμος υπολογισμού : 1. Γράψε το Προηγούμενο Έτος, ας το πούμε Ε-1 (γιατί περίσσευε 1 μέρα κάθε έτος) 2. Βρες το πηλίκο (Ε-1):4 ας το πούμε Π (γιατί τόσα είναι τα δίσεκτα έτη στα οποία είχαμε μια επι πλέον μέρα περίσσευμα) 3. Βρες πόσες μέρες πάνω από 28 είχαν οι μήνες αυτού του Έτους που έχουν προηγηθεί, ας το πούμε Δ (γιατί 28 μέρες=4 εβδομάδες) 4. Γράψε τις μέρες του μήνα της ημερομηνίας ας το πούμε Μ 5. Το άθροισμα Ε+Π+Δ+Μ το διαιρούμε διά 7 και βρίσκουμε το υπόλοιπο το οποίο μας δείχνει τη μέρα σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα : Σελίδα 4 από 11

5 Υπόλοιπο =1 Κυριακή (η έναρξη της χρονολόγησης 1 η μέρα του 1 ου έτους μ.χ. έγινε μέρα Κυριακή Ο αριθμός μηδέν δεν χρησιμοποιείτο τότε, είναι μεταγενέστερη ανακάλυψη Ινδού Μαθηματικού) Υπόλοιπο =2 Δευτέρα Υπόλοιπο =3 Τρίτη Υπόλοιπο =4 Τετάρτη Υπόλοιπο =5 Πέμπτη Υπόλοιπο =6 Παρασκευή Υπόλοιπο =0 Σάββατο Πχ. Τι μέρα ήταν στις 28-οκτ-1940; 1) Ε-1=1939 2) 1939:4 δίνει Πηλίκο Π=484 3) Ιαν=3 Φεβρ=0 Μαρ=3 Απρ=2 Μάιος=3 Ιουν=2 Ιουλ=3 Αυγ=3 Σεπτ=2 Άρα Δ=21 4) Μ=28 5) Ε+Π+Δ+Μ=2472 οπότε 2472:7 δίνει υπόλοιπο 1 άρα ήταν Κυριακή. * Για ημερομηνίες πριν το 1923 πρέπει από το υπόλοιπο να αφαιρούμε 1 Γ) Το ισλαμικό ημερολόγιο Το ισλαμικό ημερολόγιο είναι ένα καθαρά σεληνιακό ημερολόγιο και αποτελείται από 12 εναλλασσόμενους μήνες των 30 και 29 ημερών. Ο τελικός μήνας των 29 ημερών επεκτείνεται σε 30 ημέρες στα δίσεκτα χρόνια.τα δίσεκτα χρόνια ακολουθούν ένα κύκλο 30 ετών και λαμβάνουν χώρα τα έτη 1, 5, 7, 10, 13, 16, 18, 21, 24, 26 και 29. Οι μέρες θεωρούνται ότι αρχίζουν το ηλιοβασίλεμα. Η αρχή του ημερολογίου τοποθετείται την Παρασκευή 16 Ιούλη 622 μ.χ με το ιουλιανό ημερολόγιο, ή την ιουλιανή ημέρα ,5 την ημέρα αυτή ο Μωάμεθ αναχώρησε από τη Μέκκα για τη Μεδίνα. Το ηλιοβασίλεμα της προηγούμενης μέρας θεωρείται σαν η πρώτη μέρα του πρώτου μήνα του έτους 1 ε.ε. (= έτη Εγίρας). Οι εβδομάδες αρχίζουν την Κυριακή και τα ονόματα των ημερών είναι ακριβώς οι αριθμοί τους: Η Κυριακή είναι η πρώτη και το Σάββατο η έβδομη μέρα. Κάθε κύκλος των 30 ετών περιλαμβάνει 19 κανονικά έτη των 354 ημερών και 11 δίσεκτα των 355 επομένως, η μέση διάρκεια του έτους είναι 354,365 ημέρες και μέση διάρκεια του μήνα 29,53055 ημέρες. Ο μέσος μήνας προσεγγίζει πολύ καλά τη διάρκεια του μέσου συνοδικού μήνα (το χρονικό διάστημα από νέα σε νέα σελήνη) που είναι 29, ημέρες, με αποτέλεσμα το ημερολόγιο να υπολείπεται μια μέρα σε σχέση με τη σελήνη κάθε 2525 χρόνια. Επειδή το ισλαμικό ημερολόγιο είναι στενά συνδεδεμένο με τη σελήνη οι μήνες μετακινούνται αισθητά σε σχέση με τις εποχές κάθε μήνας αρχίζει περίπου 11 μέρες νωρίτερα σε σχέση με το ηλιακό έτος. Το ημερολόγιο που παρουσιάστηκε εδώ είναι το πιο κοινά χρησιμοποιούμενο πολιτικό ημερολόγιο στον ισλαμικό κόσμο. Για θρησκευτικούς σκοπούς οι μήνες ορίζονται να αρχίζουν με την πρώτη εμφάνιση του λεπτού μηνίσκου της νέας Σελήνης. Δ) Το ιρανικό (Περσικό) ημερολόγιο Το σύγχρονο ιρανικό ημερολόγιο μπήκε σε χρήση το 1925, αντικαθιστώντας ένα παλιότερο ημερολόγιο σε χρήση από τον 11ο αιώνα από το οποίο παρέμειναν τα ονόματα των μηνών. Το έτος αποτελείται από δώδεκα μήνες οι Σελίδα 5 από 11

6 πρώτοι έξι έχουν 31 ημέρες, οι επόμενοι πέντε 30 ημέρες και ο τελευταίος μήνας έχει 29 ημέρες στα κανονικά και 30 στα δίσεκτα χρόνια. Το ιρανικό ημερολόγιο κάνει χρήση ενός εξαιρετικά πολύπλοκου συστήματος δίσεκτων ετών το οποίο όμως, το κάνει να είναι το πλέον ακριβές ηλιακό ημερολόγιο σε χρήση σήμερα. Τα έτη ομαδοποιούνται σε κύκλους οι οποίοι ξεκινούν με τέσσερα κανονικά έτη μετά τα οποία κάθε τέταρτο έτος του κύκλου είναι δίσεκτο. Οι κύκλοι, στη συνέχεια, ομαδοποιούνται σε μεγάλους κύκλους των 128 ετών (κύκλοι των 29, 33, 33 και 33 ετών) ή των 132 ετών (29, 33, 33 και 37 έτη). Ένας μέγιστος κύκλος των 2820 ετών απαρτίζεται από 21 διαδοχικούς μεγάλους κύκλους των 128 ετών και ένα τελικό μεγάλο κύκλο των 132 ετών. Κάθε μέγιστος κύκλος 2820 ετών περιλαμβάνει 2137 κανονικά χρόνια των 365 ημερών και 683 δίσεκτα χρόνια των 366 ημερών επομένως, η μέση διάρκεια του έτους είναι 365, Η τιμή αυτή είναι τόσο κοντά στην πραγματική μέση διάρκεια του ηλιακού τροπικού έτους των 365, ημερών, που το ιρανικό ημερολόγιο συσσωρεύει σφάλμα μιας ημέρας κάθε χρόνια. Το ιρανικό ημερολόγιο, ως ένα καθαρά ηλιακό ημερολόγιο, δεν έχει τους μήνες συγχρονισμένους με τις φάσεις της σελήνης. Ε) Ινδικό πολιτικό ημερολόγιο Το 1957 η ινδική Επιτροπή Αναμόρφωσης του Ημερολογίου υιοθέτησε το εθνικό ημερολόγιο της Ινδίας για πολιτικούς σκοπούς. Αυτό το πολιτικό ημερολόγιο χρησιμοποιείται σήμερα σ' ολόκληρη την Ινδία, για τις ανάγκες τις δημόσιας διοίκησης, παρόλο που ένας μεγάλος αριθμός θρησκευτικών ημερολογίων παραμένουν σε χρήση. Το εθνικό ημερολόγιο της Ινδίας αποτελείται από 12 μήνες. Ο πρώτος μήνας (Caitra) έχει 30 ημέρες στα κανονικά και 31 στα δίσεκτα έτη. Στην συνέχει ακολουθούν 5 διαδοχικοί μήνες των 31 ημερών και στη συνέχεια 6 μήνες των 30 ημερών. Τα δίσεκτα χρόνια στο ινδικό ημερολόγιο είναι και δίσεκτα στο γρηγοριανό ημερολόγιο. Έτσι το δυο ημερολόγια έχουν την ίδια ακρίβεια και παραμένουν συγχρονισμένα. Τα έτη στο ινδικό ημερολόγιο απαριθμούνται από την έναρξη της εποχής Saka, δηλαδή την εαρινή ισημερία της 22ας Μαρτίου του 79 μ.χ. με το γρηγοριανό ημερολόγιο. Το ημερολόγιο τέθηκε επίσημα σε χρήση την 1η του μήνα Caitra του έτους 1879 της εποχής Saka (22 Μαρτίου 1957) ΣΤ) Ημερολόγιο των Μάγιας Οι Μάγιας χρησιμοποιούσαν τρία ημερολόγια, όλα οργανωμένα σε ιεραρχημένους κύκλους διάφορου αριθμού ημερών. Η μεγάλη απαρίθμηση (Long Count) ήταν το κύριο ημερολόγιο για ιστορικούς λόγους. Το Haab ήταν το πολιτικό ημερολόγιο και το Tzolkin χρησιμοποιούνταν για θρησκευτικούς Σελίδα 6 από 11

7 σκοπούς. Όλα τα ημερολόγια των Μάγια βασίζονταν στην σε σειρά απαρίθμηση των ημερών χωρίς να λαμβάνουν μέριμνα για το συγχρονισμό του ημερολογίου με τον ήλιο ή τη σελήνη. Ωστόσο, η μεγάλη απαρίθμηση και το Haab περιείχαν κύκλους των 360 και 365 ημερών, αντίστοιχα, οι οποίοι είναι συγκρίσιμοι με το ηλιακό έτος. Βασιζόμενο μόνο στην αρίθμηση των ημερών, το ημερολόγιο της μεγάλης απαρίθμησης προσομοιάζει περισσότερο με το σύστημα των ιουλιανών ημερών. Επίσης, σε αντίθεση με τα σύγχρονα ημερολόγια, οι μέρες και οι κύκλοι αριθμούνται από το μηδέν, όχι από το ένα όπως τα περισσότερα άλλα ημερολόγια, πράγμα το οποίο διευκολύνει τους ημερολογιακούς υπολογισμούςτο ημερολόγιο της μεγάλης απαρίθμησης είναι οργανωμένο σε κύκλους. Κάθε κύκλος του ανώτερου επιπέδου αποτελείται από 20 κύκλους του προηγούμενου μικρότερου κύκλου, με την εξαίρεση του tun, ο οποίος αποτελείται από 18 uinal των 20 ημερών το καθένα. Αυτό οδηγεί σε ένα tun των 360 ημερών που υπολείπεται κατά 5 περίπου ημέρες του ηλιακού έτους. Οι Μάγια πίστευαν ότι στο τέλος κάθε pictun κύκλου (περίπου 7885 χρόνια) ο κόσμος καταστρέφεται και επαναδημιουργείται. Πιστεύεται (με ανακούφιση) ότι ο τρέχον κύκλος δεν πρόκειται να τελειώσει μέχρι τις 12 Οκτωβρίου 4772 με το γρηγοριανό ημερολόγιο. Οι ημερομηνίες στο ημερολόγιο της μεγάλης απαρίθμησης γράφονται, κατά σύμβαση, ως: baktun. katun. tun. uinal. kin και έτσι μοιάζουν με τις σύγχρονες διευθύνσεις του δικτύου (IP addresses)! Για πολιτικούς σκοπούς οι Μάγια χρησιμοποιούσαν το ημερολόγιο Haab στο οποίο το έτος ήταν χωρισμένο σε 18 επώνυμες περιόδους, των 20 ημερών εκάστη, ακολουθούμενες από πέντε μέρες (μέρες Uayeb) οι οποίες δεν ανήκαν σε καμιά περίοδο. Οι ημερομηνίες σε αυτό το ημερολόγιο γράφονταν σαν ένας αριθμός (0 μέχρι 19 για τις κανονικές περιόδους και 0 έως 4 για την περίοδο Uayeb ) ακολουθούμενες από το όνομα της περιόδου. Αυτό το ημερολόγιο δεν είχε σύστημα αρίθμησης των ετών, απλά, επαναλαμβανόταν με την συμπλήρωση ενός κύκλου 365 ημερών. Η θρησκεία των Μάγια απαιτούσε τη χρήση του ημερολογίου Tzolkin, αποτελούμενο από 20 επώνυμες περιόδους των 13 ημερών. Αντίθετα από το ημερολόγιο Haab, στο οποίο ο αριθμός της ημέρας αυξάνονταν μέχρι το τέλος της περιόδου, στο ημερολόγιο Tzolkin τα ονόματα και οι αριθμοί αυξάνονταν παράλληλα. Σε κάθε διαδοχική μέρα ο αριθμός της ημέρας αυξάνονταν κατά ένα, μηδενιζόμενος όταν έφτανε στο 13. Το ίδιο συνέβαινε με τον κύκλο των 20 ονομάτων. Επειδή, όμως, το 13 δεν διαιρεί το 20, απαιτούνται συνολικά 260 (=13Χ20) ημέρες πριν επαναληφθεί το ημερολόγιο. Όπως και στο ημερολόγιο Haab οι κύκλοι δεν αριθμούνται και κανείς δεν μπορεί, επομένως, να μετατρέψει μια ημερομηνία Tzolkin σε μια μοναδική ημερομηνία των άλλων ημερολογίων. Ο κύκλος των 260 ημερών αποτελούσε τη βάση των θρησκευτικών τελετουργιών των Μάγια και δεν είχε καμιά σχέση με το ηλιακό έτος ή το σεληνιακό μήνα. Σελίδα 7 από 11

8 Οι Μάγια συχνά προσδιόριζαν τις ημερομηνίες χρησιμοποιώντας μαζί και τα δύο ημερολόγια, Haab και Tzolkin οι ημερομηνίες με αυτή τη μορφή επαναλαμβάνονταν μόνο κάθε 52 ηλιακά χρόνια Ζ) Το Εβραϊκό ημερολόγιο Το Εβραϊκό ημερολόγιο προσπαθεί να φέρει σε συγχρονισμό τις εποχές με τους μήνες και τις φάσεις της σελήνης, είναι δηλαδή σεληνο-ηλιακό ημερολόγιο. Επιπρόσθετα, υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το ποιες μέρες της εβδομάδας μπορεί να αρχίζει το έτος. Για το λόγο αυτό υπάρχει ανάγκη να προστίθενται ημέρες στο προηγούμενο έτος για να ικανοποιούνται αυτοί οι περιορισμοί. Αυτό δεν είναι εύκολο και οι αντίστοιχοι υπολογισμοί είναι πολύπλοκοι. Τα έτη είναι ταξινομημένα σε κοινά και εμβόλιμα. Σε ένα κύκλο 19 ετών τα εμβόλιμα έτη είναι τα έτη 3, 6, 8, 11, 14, 17 και 19. Στα εμβόλιμα έτη, ένας πρόσθετος (εμβόλιμος) μήνας 29 ημερών, ο "Veadar" ή "Adar II", προστίθεται στο τέλος της χρονιάς μετά το μήνα "Adar", ο οποίος παίρνει την ονομασία "Adar I" σ' αυτά τα χρόνια. Επιπλέον, τα έτη μπορεί να είναι ελλιπή, κανονικά ή πλήρη, έχοντας αντίστοιχα 353, 354 ή 355 ημέρες στα κοινά χρόνια, και 383, 384 ή 385 ημέρες στα εμβόλιμα. Οι ημέρες έχουν οριστεί να αρχίζουν με το ηλιοβασίλεμα και η αρχή του ημερολογίου τοποθετείται το ηλιοβασίλεμα της νύχτας πριν από τη Δευτέρα 7 Οκτώβρη 3761 π.χ. με το Ιουλιανό ημερολόγιο, ή την Ιουλιανή ημέρα ,5. Οι ημέρες είναι αριθμημένες με την Κυριακή σαν ημέρα 1 μέχρι το Σάββατο ως ημέρα 7. Η μέση διάρκεια ενός μήνα είναι 29, ημέρες, εξαιρετικά κοντά με το μέσο συνοδικό μήνα ( το χρόνο από τη νέα σελήνη μέχρι την επόμενη νέα σελήνη) των 29, ημερών. Αυτή είναι τόσο μεγάλη ακρίβεια ώστε θα πρέπει να περάσουν χρόνια για να υπάρξει διαφορά μιας ημέρας μεταξύ της έναρξης του μήνα και του μέσου χρόνου της νέας σελήνης. Ο συγχρονισμός με το ηλιακό έτος είναι καλύτερος από του ιουλιανού ημερολογίου, αλλά υποδεέστερος του γρηγοριανού. Η μέση διάρκεια του έτους είναι 365,2468 ημέρες και συγκρινόμενη με τη μέση διάρκεια του τροπικού έτους των 365,24219 ημερών, προκύπτει σφάλμα (καθυστέρηση) μιας ημέρας κάθε 216 χρόνια. Η) Το Παγκόσμιο Ημερολόγιο Όσο κι αν είναι περίεργο το ημερολόγιο αυτό το δέχτηκαν στον ΟΗΕ όλα τα Κράτη αλλά τελικά δεν εφαρμόστηκε από κανένα. Σελίδα 8 από 11

9 Τι προέβλεπε; Κάθε έτος να αρχίζει μέρα Κυριακή και όλες οι εορτές θα σταθεροποιηθούν και σε ημερομηνία και σε ημέρα, το Πάσχα να γιορτάζετε από όλους στις 8 Απριλίου, που θα είναι πάντα Κυριακή. Για να το πετύχει αυτό ορίζει μια λευκή μέρα μετά την 30 η Δεκεμβρίου(δηλαδή ησημερινή 31 η Ιανουαρίου δεν θα «μετράει» ως μέρα) και όταν το έτος είναι δίσεκτο προβλέπει και δεύτερη λευκή μέρα μετά την 30 η Ιουνίου. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Κ-Δε-Τρ-Τε-Πε-Πα-Σ Τε-Πε-Πα-Σ-Κ-Δε-Τρ Πα-Σ-Κ-Δε-Τρ-Τε-Πε Θ) Κινέζικο Ημερολόγιο 1. Το Κινεζικό ημερολόγιο είναι ένα σεληνιακό-ηλιακό ημερολόγιο. Σήμερα στην Κίνα το Κινεζικό ημερολόγιο χρησιμοποιείται για τον καθορισμό των παραδοσιακών εορτών όπως το Κινεζικό Νέο Έτος και στην αστρολογία. Υπάρχουν δύο κινεζικά ημερολόγια, ένα ηλιακό ημερολόγιο και ένα σεληνιακό ημερολόγιο Και τα δύο ημερολόγια εξαρτώνται από ορισμένα αστρονομικά γεγονότα, κυρίως σκοτεινών φεγγαριών και χειμερινών ηλιοστάσιων. Ένα ηλιακό έτος αρχίζει πάντα στο (βόρειο) χειμερινό ηλιοστάσιο γύρω στις 21η Δεκεμβρίου στο κοινό ημερολόγιο. Το κινεζικό ηλιακό ημερολόγιο χρησιμοποιεί τους κύκλους εξήντα ετών. Ένα έτος μέσα σε έναν κύκλο υποδεικνύεται από έναν συνδυασμό ενός ονόματος στοιχείων (π.χ., «νερό») και ενός ζωικού ονόματος (π.χ. «κουνέλι»): 1) Ξύλο, Φωτιά, Μέταλλο, Νερό, αέρας 2) Αρουραίος, Βόδι,Τίγρη,Κουνέλι,Δράκος, Φίδι,Άλογο, Πρόβατο, Πίθηκος, Κόκορας, Σκυλί, Χοίρος. το 2004 ήταν ένα έτος ξύλινο-πίθηκος στον κύκλο Το κινεζικό σεληνιακό ημερολόγιο Ο καθορισμός του σεληνιακού ημερολογίου εξαρτάται από τον καθορισμό του ηλιακού ημερολογίου, αλλά όχι αντίστροφα. Σελίδα 9 από 11

10 Η πρώτη ημέρα ενός σεληνιακού μήνα αρχίζει στα μεσάνυχτα (χρόνος του Πεκίνου) την ημέρα στην οποία το σκοτεινό φεγγάρι εμφανίζεται Αυτή η σειρά σεληνιακών μηνών χωρίζεται στα σεληνιακά έτη, τα οποία αποτελούνται από είτε δώδεκα είτε δέκα τρεις σεληνιακούς μήνες. Οι μήνες ονομάζονται με έναν αριθμό από «1» μέχρι «12» ή (όταν περιέχει ένα έτος έναν δέκατο τρίτο μήνα) με έναν αριθμός-συν-αστερίσκο, π.χ., «9*». Σήμερα στην Κίνα χρησιμοποιούν το Γρηγοριανό (Νέο) ημερολόγιο. Ι) Το ημερολόγιο του Excel Οι υπολογισμοί σε φύλλα δεδομένων συχνά απαιτούν να γίνονται αριθμητικές πράξεις με ημερομηνίες. Όταν η Microsoft δημιούργησε το Excel για τα Windows, όρισε τις ημέρες και την ώρα σαν αύξουσες αριθμητικές τιμές, εκφράζοντας τις ημερομηνίες και το χρόνο ως τον αριθμό των ημερών που διέρρευσε από τα μεσάνυχτα της 1ης Ιανουαρίου 1900 ο χρόνος εκφραζόταν σαν κλάσμα της ημέρας. Στην έκδοση του Excel για προσωπικούς υπολογιστές, ο επιτρεπτός αριθμός ημερών πρέπει να βρίσκεται μεταξύ 1 (1 Ιανουαρίου 1900) και (31 Δεκεμβρίου 9999). ονομασία των 12 μηνών Όλοι μας γνωρίζουμε την ονομασία των 12 μηνών, αλλά πόσοι από εμάς γνωρίζουμε την προέλευση και τη σημασία τους; Διερωτηθήκατε ποτέ γιατί τα ονόματα των μηνών είναι παρόμοια στις περισσότερες γλώσσες, ευρωπαϊκές και μη; Με το άρθρο αυτό θα παραθέσουμε την προέλευση της ονομασίας του κάθε μήνα, καθώς και τη σωστή γραφή τους (όσον αφορά τον επίμαχο μήνα Οκτώβριο). Περιληπτικά αναφέρουμε ότι όλοι οι μήνες έχουν ρωμαϊκά ονόματα Ιανουάριος: Προέρχεται από τον θεό Ιανό (Janus), ο οποίος είχε δύο πρόσωπα το ένα κοίταγε το παρελθόν και το άλλο το μέλλον και ήταν προστάτης των δημοσίων διόδων και πυλών της Ρώμης η λατρεία του συνδεόταν με κάθε αρχή η ξεκίνημα, γι αυτό και είναι ο πρώτος μήνας του έτους. Φεβρουάριος: Από το λατινικό επίθετο februus (καθαρτικός), γιατί κατά τη διάρκεια του μήνα αυτού - που ήταν ο τελευταίος στο αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο -γίνονταν γιορτές εξαγνισμού. Μάρτιος: Προέρχεται από το λατινικό martius (άρειος), γιατί ο μήνας αυτός ήταν αφιερωμένος στη λατρεία του θεού Άρη (Mars). Απρίλιος: Από το λατινικό aprilius (ανοικτός), γιατί κατά το μήνα αυτό άνοιγαν οι ανθοί των λουλουδιών. Κάποιοι αποδίδουν το όνομα στο Αφρώ (μεταγενέστερη μορφή της Αφροδίτης), επειδή οι Ρωμαίοι θεωρούσαν το μήνα αυτό αφιερωμένο σ αυτήν. Σελίδα 10 από 11

11 Μάιος: Προέρχεται από τη maja (μαία), τη μάνα της Γης, που τρέφει τον άνθρωπο και την Κυβέλη, που ανάθρεψε τον Ερμή. Ιούνιος: Από το λατινικό junius [αυτός που σχετίζεται με την Ήρα (Juno)], λόγω λατρείας της θεάς Ήρας κατά το μήνα αυτό. Ιούλιος: Παλαιότερα λεγόταν Quintilis (Πέμπτος). Το 44 π.χ. ονομάστηκε Julius, προς τιμήν του αυτοκράτορα Ιούλιου Καίσαρα, που γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 101 π.χ. Αύγουστος: Σημαίνει σεβαστός στα λατινικά και αρχικά ονομαζόταν Sextus (Έκτος). Το 27 π.χ. ονομάστηκε Augustus προς τιμήν του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου, που έγινε μονοκράτορας. Κάποιοι αποδίδουν την ονομασία του στη λέξη augur (οιωνοσκόπος). Σεπτέμβριος: Από το λατινικό septem (εφτά), γιατί ήταν ο έβδομος μήνας του αρχαίου ρωμαϊκού ημερολογίου. Οκτώβριος: Από το λατινικό octo (οχτώ), γιατί ήταν ο όγδοος μήνας. Είναι ο μόνος «αριθμητικός» μήνας που δεν περιέχει το γράμμα Μ. Έτσι είναι λάθος να λέμε Οκτώμβριος! Νοέμβριος: Από το λατινικό novem (εννέα). Δεκέμβριος: Από το λατινικό decem (δέκα), λόγω της θέσης που είχε στο αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο. Σελίδα 11 από 11