Η κριτική θεωρία και η διδασκαλία της λογοτεχνίας: συνδυάζοντας αναγνωστικές και κριτικές προσεγγίσεις

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η κριτική θεωρία και η διδασκαλία της λογοτεχνίας: συνδυάζοντας αναγνωστικές και κριτικές προσεγγίσεις"

Transcript

1 Η κριτική θεωρία και η διδασκαλία της λογοτεχνίας: συνδυάζοντας αναγνωστικές και κριτικές προσεγγίσεις Μαρίτα Παπαρούση Αναπληρώτρια καθηγήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Περίληψη Τα τελευταία χρόνια ένας όλο και αυξανόμενος αριθμός μελετών είναι ενδεικτικός της στροφής του ενδιαφέροντος προς τη διερεύνηση της πολύπλευρης κοινωνικοπολιτισμικής φύσης της λογοτεχνικής ανταπόκρισης. Η έννοια της αλληλεπίδρασης κειμένου-αναγνώστη διευρύνεται και περιλαμβάνει πλέον και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αναγνωστών, καθώς και τις αλληλεπιδράσεις αναγνωστών και των ευρύτερων κοινωνικών και πολιτισμικών πλαισίων εντός των οποίων διαμορφώνεται η ατομική και συλλογική ταυτότητα των αναγνωστών. Αυτό το συνεχές δούναι και λαβείν αναγνώστη-κειμένου-συγκειμένου εκμεταλλεύομαι στην πρότασή μου, προτείνοντας ένα πλαίσιο προσέγγισης κειμένων στο οποίο η διαδικασία ενθάρρυνσης της κριτικής σκέψης των μαθητών δεν θα στερεί την αναγνωστική απόλαυση. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ανάπτυξη μιας κριτικής αντίληψης που επιτρέπει στους μαθητές και τις μαθήτριες των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου να διακρίνουν αυτό που οι ίδιοι φέρνουν στο κείμενο από ό,τι το κείμενο τους πείθει να αισθάνονται ή να πιστεύουν, στη βάση όμως μιας αναγνωστικής διαδικασίας που εξακολουθεί να θέτει σε προνομιακή θέση την προσωπική εμπλοκή με το κείμενο και τα ενδιαφέροντα των ίδιων των μαθητών. Κριτικός γραμματισμός και λογοτεχνία Παρά την εξελικτική πορεία των αναγνωστικών θεωριών από μια διάσταση υποκειμενική, καθαρά ψυχολογική, σε μια διάσταση περισσότερο κοινωνική και πολιτισμική (Galda & Beach, 2001), το κέντρο της προσοχής εξακολουθεί να δίνεται, ιδιαίτερα κατά τη διδακτική μετάθεση της λογοτεχνίας, στην ατομική αλληλεπίδραση κειμένου-αναγνώστη στην ανάγνωση ως ατομικό-ψυχολογικό γεγονός. Η έμφαση στις προσωπικές συνδέσεις με το κείμενο κατά τη διαδικασία νοηματοδότησης ενδέχεται όμως να παγιδέψει τον αναγνώστη σε μια διαδικασία ταύτισης με ό,τι θεωρεί ή έχει μάθει να θεωρεί οικείο, αποδεκτό, κατανοητό, με κίνδυνο να παραμείνουν εντέλει κρυφές οι ιδεολογικές και κοσμοαντιληπτικές δομές του κειμένου, οι «Λόγοι» του (Gee, 1996). Βασιζόμενοι σε παρόμοιες αιτιάσεις πολλοί σύγχρονοι μελετητές της λογοτεχνικής ανταπόκρισης οι οποίοι θεωρούν ότι είναι σημαντικό να μας προσφέρεται μία προοπτική από την οποία να μην περιοριζόμαστε στο προσωπικό αδιαφορώντας για την συγκειμενοποίησή του, από την οποία να μπορούμε να εξετάσουμε και να κρίνουμε ό,τι ενδέχεται να μην βλέπουμε, ό,τι μας φαίνεται διαφορετικό ή ανοίκειο, έχουν στραφεί σε προσεγγίσεις του κειμένου και του αναγνώστη που γίνονται σε ένα πλαίσιο κατεξοχήν κοινωνικο-πολιτισμικό. 1 Τι σημαίνει όμως να αντιμετωπίζεται η λογοτεχνική ανάγνωση ως κοινωνικοπολιτισμική πρακτική ή, για να γίνω πιο σαφής όσον αφορά την προσέγγιση που θα επιχειρήσω στη συνέχεια, ως πρακτική που θεμελιώνεται στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού; 1

2 Ο κριτικός γραμματισμός θέτοντας την εξατομικευμένη ανάγνωση στο ιστορικο-κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο τα λογοτεχνικά κείμενα γράφονται και διαβάζονται, προσφέρει τη δυνατότητα διατήρησης μιας απόστασης, ακόμα και όταν ο αναγνώστης νιώθει πως η δική του ευαισθησία συγχωνεύεται με την ευαισθησία του κειμένου, και τον βοηθά να μάθει να διαβάζει πέρα από τις λέξεις εστιάζοντας, σύμφωνα με μια γνωστή φράση του Freire, στην «ανάγνωση του κόσμου» (Freire, 1970), για να καταλάβει πώς λειτουργεί το κείμενο σε επίπεδο γλωσσικό, κοινωνικο-πολιτικό και πολιτισμικό για να διερευνήσει τις σχέσεις εξουσίας που είναι εγγενείς στη γλωσσική χρήση για να συνειδητοποιήσει τους τρόπους με τους οποίους μας τοποθετεί το κείμενο ως αναγνώστες αλλά και τους τρόπους με τους οποίους το προσωπικό μας κοινωνικο-πολιτισμικό και ιδεολογικό υπόβαθρο, το φύλο κ.λπ επηρεάζουν την πρόσληψη και νοηματοδότηση του κειμένου (Lankshear & McLaren 1993, Lankshear 1997, Morgan 1997, Luke & Freebody 1997, Shor, 1999). Οσον αφορά ειδικότερα τη λογοτεχνία, οι πρακτικές ανάγνωσής της μέσα στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού συνιστούν εναλλακτικούς τρόπους οργάνωσης της εμπειρίας των μαθητών γύρω από τα κείμενα, έτσι ώστε να εξετάσουν τις πολιτισμικές, πολιτικές και ιστορικές διαστάσεις τους και τον αντίκτυπό τους στις ζωές αυτών των ίδιων και συνίστανται, κατά κύριο λόγο, στην ανάγνωση πολλαπλών κειμένων που πραγματεύονται το ίδιο θέμα στην ανάγνωση μέσα από μια ανθιστάμενη προοπτική στην προσέγγιση συμπληρωματικού υλικού (διαφημίσεις, ταινίες, βίντεο κλπ) και στην παραγωγή εναλλακτικών αφηγήσεων. Ειδικότερα, οι διδακτικές πρακτικές που προτείνονται είναι : Σύγκριση κειμένων με παρόμοιο θέμα, έτσι ώστε να τεθεί στο προσκήνιο όλο το φάσμα ενδεχόμενων προοπτικών (π.χ. γνωστές ιστορίες και παραμύθια). Διερεύνηση των κειμένων σε σχέση με τις προβλέψεις των μαθητών, έτσι ώστε να καταδειχθούν οι αντιλήψεις που διαποτίζουν αυτές τις προβλέψεις. Διερεύνηση ή δημιουργία διαφορετικού τέλους, έτσι ώστε να καταδειχθούν οι υπόρρητες αξίες και κοινωνικές προσδοκίες. Πρόταση διαφορετικών τρόπων προσέγγισης του θέματος (π.χ., από διαφορετική οπτική γωνία), ή για να το θέσω με γενικότερο τρόπο, πρόταση δραστηριοτήτων, στον προφορικό ή/και γραπτό λόγο, που προσφέρουν τη δυνατότητα να οραματιστούμε εναλλακτικούς τρόπους θέασης και απόδοσης του θέματος από αυτών του συγγραφέα. Διερεύνηση των κειμένων σε σχέση με κείμενα πληροφοριακά (ΜΜΕ), έτσι ώστε να διαφανούν οι αντιλήψεις/ Λόγοι, οι οποίοι δεν είναι ποτέ ουδέτεροι, αλλά τόποι στους οποίους η κοινωνική ταυτότητα και οι σχέσεις εξουσίας εγκαθιδρύονται και γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Παιχνίδια ρόλων / παιχνίδια αντιστροφής ρόλων. Κριτικές συζητήσεις (να ενθαρρυνθούν οι μαθητές να θέτουν ερωτήματα που καθιστούν το κείμενο αντικείμενο προβληματισμού, πείθοντάς ότι έχουν αρχίσει να σκέφτονται πάνω σε ζητήματα γλώσσας, αφήγησης και εξουσίας) (Simpson 1996, Luke, O Brien & Comber 2001, Vasquez 2003, McLaughlin & DeVoogd 2004). Με δυο λόγια, μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο το λογοτεχνικό μάθημα αντιμετωπίζεται σαν ένας τόπος κριτικών συζητήσεων και ερμηνειών, όπου και οι δάσκαλοι και οι μαθητές διαπραγματεύονται τα νοήματα, θεωρώντας ότι δεν υπάρχει καμία ουδέτερη, ανεξάρτητη από τα συγκείμενα κατασκευή του νοήματος, συζητούν 2

3 για τα κείμενα ως ιδεολογικές δομές που πρέπει συνεχώς να υποβάλονται σε κριτική και μοιράζονται την εμπειρία τους για το πώς τα ποικίλα ζητήματα που απορρέουν από αυτά αφορούν τις ζωές και τις κοινότητές τους. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια και ότι η κριτική προσέγγιση κειμένων δεν παρουσιάζει προβλήματα και αδυναμίες. Να περιοριστώ, εντελώς ενδεικτικά, στο ότι έχει ανακύψει ένας προβληματισμός στο κατά πόσον ο κριτικός γραμματισμός είναι ικανός να προσεγγίσει με ουσιαστικό τρόπο το «αισθητικό», δηλαδή να δώσει σημασία στην ατομική ταυτότητα, στην ανθρώπινη συγκίνηση, τη δημιουργικότητα, την αξία των κειμένων (Misson & Morgan, 2006) καθώς και ότι όλες οι πρακτικές κριτικού γραμματισμού μοιάζουν να στοχεύουν αποκλειστικά και μόνο στη λογική, να βασίζονται στην ανάπτυξη συλλογισμών και στην επιχειρηματολογία και καθόλου στην συναισθηματική εμπλοκή με το κείμενο, το παιχνίδι και την απόλαυση (Janks, 2002). Σ αυτό ακριβώς το σημείο εστιάζεται και ο δικός μου προβληματισμός: στην ανάγκη να γίνεται το μάθημα με τέτοιο τρόπο ώστε να μην χαθεί η απόλαυση που προσφέρει η λογοτεχνία, ενώ ταυτόχρονα να γίνεται αντιληπτό ότι η γλώσσα δεν είναι ποτέ ουδέτερη πώς θα καταφέρουμε δηλαδή να κρατάμε μια στάση και μέσα και έξω από το κείμενο, χωρίς όμως το έξω, η κριτική διάθεση, να αποβεί σε βάρος της απόλαυσης που προσφέρει η συναισθηματική εμπλοκή με το κείμενο. Με άλλα λόγια, αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ανάδειξη της σημασίας ενός continuum αναγνωστικών προσεγγίσεων και πρακτικών κριτικού γραμματισμού (McLaughlin & DeVoogd, Knickerbocker & Rycic, 2006 ) ιδιαίτερα στο πλαίσιο του δημοτικού σχολείου που έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα πεδία μελέτης για τους ερευνητές του κριτικού γραμματισμού, οι οποίοι θέτουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους την εκ μέρους των μαθητών διαδικασία νοηματοδότησης σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα που λαμβάνουν υπόψη και αξιοποιούν τις δικές τους γλωσσικές και πολιτισμικές εμπειρίες. 2 Μεθοδολογικό πλαίσιο Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κείμενα που προσφέρονται για κριτικές προσεγγίσεις είναι ριζοσπαστικά (Kohl, 1995) 3 και θεωρώντας ότι στα πρώτα σχολικά χρόνια μπορούμε να εστιάσουμε, κατά κύριο λόγο, στην ανάγκη κατανόησης εκ μέρους των μαθητών μας ότι δεν υπάρχει μία μόνο προοπτική μέσα από την οποία μπορούμε να δούμε τις καταστάσεις, προτείνω ένα πλαίσιο στο οποίο η διαδικασία ενθάρρυνσης της κριτικής σκέψης των μαθητών δεν θα στερεί την ευχαρίστηση, αφού οικοδομείται στη βάση «οτιδήποτε ευχαριστεί τους μαθητές, ενόσω τους βοηθά στη διερεύνηση όσων τους ευχαριστεί» (Dyson, 1997 : 179). Το πλαίσιο αυτό συνίσταται στα στάδια της αρχικής ανταπόκρισης, της αποδόμησης και της αναδόμησης 4 και στηρίζεται στην, διαμέσου τεχνικών της δραματικής τέχνης στην εκπαίδευση, αξιοποίηση κειμένων παιδικής λογοτεχνίας και δημιουργημάτων της μαζικής κουλτούρας (διαφημίσεις, ταινίες, βίντεο, βιντεοπαιχνίδια, τραγούδια,), τα οποία οι μαθητές μας γνωρίζουν, αγαπούν και ασχολούνται μαζί τους στην εξωσχολική τους ζωή (Simpson 1996, Martello 2001, Alvermann & Hong Xu 2003, Vasquez 2003). Πιο συγκεκριμένα, στηριζόμαστε στις αρχικές, άμεσες, αβίαστες ανταποκρίσεις των μαθητών, τις οποίες δεν θεωρούμε σε καμία περίπτωση λανθασμένες, αλλά απαραίτητες για περαιτέρω στοχασμό. Μέσω της συζήτησης των μαθητών πάνω στις αρχικές τους ανταποκρίσεις, ακούγονται διαφορετικές απόψεις και οπτικές και επιμένουμε στο αν οι διαφορετικές αυτές απόψεις επιδρούν στις αρχικές ανταποκρίσεις κάποιων από τους μαθητές. Ας υποθέσουμε ότι επιλέγουμε ένα κείμενο από αυτά που ασχολούνται με τη διαφορά, όπως είναι το «Ξ όπως 3

4 ξιφίας» της Μ.Φραγκιά από το Ανθολόγιο των Α και Β τάξεων του δημοτικού σχολείου. Παρουσιάζουμε σε μαθητές και μαθήτριες των αντίστοιχων τάξεων του δημοτικού σχολείου φωτογραφικό υλικό από άτομα με ποικιλία εξωτερικών χαρακτηριστικών άτομα που θεωρείται ότι διαθέτουν μια εμφάνιση που προσιδιάζει με τα κοινώς αποδεκτά πρότυπα ομορφιάς και άτομα που απομακρύνονται από αυτά. Συζητάμε πώς τους φαίνονται / ποια τους αρέσουν και ποια δεν τους αρέσουν και για ποιο λόγο / με ποια θα έκαναν παρέα και με ποια όχι και για ποιο λόγο. Τους ρωτάμε γιατί συχνά κρίνουμε τους άλλους μόνο από την εμφάνισή τους και χωρίς να ξέρουμε τίποτε άλλο γι αυτούς. Συζητάμε για το πώς πιστεύουν ότι πρέπει να μοιάζουν οι άλλοι γύρω μας για να αρέσουν και αν έχουν σκεφτεί ποτέ από ποιους/τι έχουν επηρεαστεί για να έχουν παρόμοια άποψη. Διαβάζουμε το κείμενο και ενδιαφερόμαστε για τις προσωπικές συνδέσεις των μαθητών μας με αυτό στη βάση ερωτήσεων, όπως: Τι ένιωσες από αυτό που μόλις διαβάσαμε; Σου έφερε στο μυαλό κάτι που έχεις ζήσει εσύ ή κάποιος δικός σου άνθρωπος; Μοιάζει σε κάτι με άλλα βιβλία που έχεις διαβάσει και σε τι ακριβώς; Τι σου άρεσε περισσότερο; Τι σου άρεσε λιγότερο; Υπήρξε κάτι που σε αναστάτωσε ή σε μπέρδεψε; Για να γίνει δε εφικτό, έστω και με αρκετά έμμεσο τρόπο αρχικά, να τεθεί ένας σπόρος διερεύνησης σχετικά με τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις και πιστεύω που επηρεάζουν την ανάγνωσή τους: Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι ο συγγραφέας έγραψε αυτό το κείμενο; Τι ήθελε να πετύχει; Πιστεύετε ότι ο συγγραφέας είχε στο μυαλό του παιδιά όπως εσείς σαν αναγνώστες του κειμένου ή κάποιους διαφορετικούς από εσάς; Πιστεύετε ότι αντιδράτε έτσι (με έναν συγκεκριμένο τρόπο) απέναντι σ αυτό το κείμενο γιατί έχετε / δεν έχετε περάσει παρόμοιες εμπειρίες; γιατί πιστεύετε/ δεν πιστεύετε ότι η εξωτερική εμφάνιση είναι πολύ σημαντική; Αυτό που κάνουμε γνωστό στους μαθητές μας, κατά τη διαδικασία ενασχόλησης με το κείμενο, είναι ότι μας ενδιαφέρει να δώσουν σημασία σε στοιχεία/σημεία του με τα οποία ταυτίζονται, τα οποία τους είναι τελείως ξένα, τους δημιουργούν ερωτήματα και προβληματισμό. Στόχος μας είναι η σταδιακή απομάκρυνση από την εντελώς προσωπική, ψυχολογική ανταπόκριση των μαθητών και η εστίαση στο γεγονός ότι το πρόβλημα που ανακύπτει στο συγκεκριμένο κείμενο δεν αφορά απλά και μόνο αρνητικές συμπεριφορές ή αρνητικά πρόσωπα, αλλά έχει άμεση σχέση με τις κυρίαρχες απόψεις περί ομορφιάς και ασχήμιας, καθώς και ότι η θέση στην οποία έχουμε συνηθίσει να εντάσσουμε τον εαυτό μας είναι πιθανόν να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους άλλους και φυσικά και τα κείμενα που αφορούν την πάσης φύσεως διαφορετικότητα. Περνώντας στο στάδιο της αποδόμησης έχει ενδιαφέρον να ασχοληθούμε με κάθε είδους υλικό που θα μας βοηθήσει να δούμε την κατάσταση μέσα από μια διαφορετική προοπτική ή να αποσυνδεθούμε από τις απόψεις που περνά το κείμενο. Με βάση το ερώτημα, που έχουμε εμείς οι διδάσκοντες στο μυαλό μας ως κεντρικού ενδιαφέροντος, «τι θεωρείται δεδομένο και ποιοι άλλοι τρόποι υπάρχουν για να σκεφτούμε πάνω στο συγκεκριμένο θέμα;» και στην προσπάθειά μας να υπονομευθεί η άποψη του κειμένου ότι τα άσχημα χαρακτηριστικά πρέπει σε κάτι να εξυπηρετήσουν για να δικαιολογήσουν το λόγο ύπαρξής τους αλλά και για να καταστήσουν εντέλει αποδεκτούς όσους τα φέρουν, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραμύθια («Πραγματικά άσχημο παπάκι») 5 και παιδικές ταινίες (Σρεκ) τα οποία προσφέρονται ως αφορμή νοηματικών και ιδεολογικών ανατροπών, κόμικς (Αστερίξ και Κλεοπάτρα) ή παιδικές τηλεοπτικές σειρές κινουμένων σχεδίων των οποίων οι πρωταγωνιστές συγκροτούν κοινωνίες ατόμων με ιδιαίτερη, ομοιόμορφη, εμφάνιση 4

5 (Στρουμφάκια) και προχωρούμε στην υλοποίηση του στόχου μας βασιζόμενοι, κατά κύριο λόγο, στην τεχνική της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση. Μέσα από τις δραστηριότητες της Δραματικής Τέχνης οι μαθητές οικοδομούν τα δικά τους νοήματα στηριζόμενοι στη βιωματική εμπειρία. Αναλαμβάνοντας ρόλους δοκιμάζουν από πρώτο χέρι εναλλακτικές προοπτικές, διερευνώντας τις μέσα από το λόγο και την κίνηση, και αυτό τους βοηθά να συνειδητοποιήσουν ότι όλα τα κείμενα είναι κατασκευασμένα και, κατά συνέπεια, ανοιχτά στην αμφισβήτηση και την αλλαγή. Επιπλέον, η σχέση της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση με τον κριτικό γραμματισμό έχει καταστεί αντικείμενο διερεύνησης (βλ., εντελώς ενδεικτικά, Hertzberg & Ewing, 1998) και στοιχεία του δράματος, όπως η ανάληψη ρόλων, η δραματική ένταση, η εστίαση, τα σύμβολα και ο στοχασμός/ αποστασιοποίηση (Cusworth & Simons, 1997) διαθέτουν τα χαρακτηριστικά εκείνα που μπορεί να μας πείσουν για τη διασύνδεσή τους με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι δεν θα θεωρηθεί πως η πραγματοποίηση των δραματικών τεχνικών θα οδηγήσει από μόνη της, χωρίς δηλαδή τις καθοδηγητικές κριτικού προσανατολισμού ερωτήσεις εκ μέρους του εκπαιδευτικού, στην κριτική προσέγγιση. Αναφέρομαι στην προκειμένη περίπτωση, και δεδομένης της νεαρής ηλικίας των μαθητών, σε ερωτήσεις που αφορούν κατά κύριο λόγο τα πρόσωπα της ιστορίας, μπορούν να τεθούν στη βάση ποικίλων στρατηγικών της δραματικής τέχνης στην εκπαίδευση (π.χ. τεχνική της «καυτής καρέκλας») και να αποτελέσουν την αφορμή για τη δημιουργία εναλλακτικών σεναρίων (βασισμένων στον κριτικό αναστοχασμό καταστάσεων και συμπεριφορών και στην άντληση ιδεών από την καθημερινή ζωή ή την αναγνωστική παρακαταθήκη των μαθητών) και την αναπαράστασή τους. Ετσι, με αφορμή την τηλεοπτική σειρά κινουμένων σχεδίων Τα Στρουμφάκια θα μπορούσε να γίνει μια συζήτηση για τη φυσική ομοιομορφία των πρωταγωνιστών της σειράς σε αντιπαράθεση με τη διαφορετικότητα της εμφάνισης των ανθρώπων και να ζητηθεί από τους μαθητές να φανταστούν ένα σενάριο στο οποίο τα Στρουμφάκια μαλώνουν μεταξύ τους και προσπαθούν, χωρίς επιτυχία, να χρησιμοποιήσουν υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς για την εμφάνισή τους. Με αφορμή το κόμικ Αστερίξ και Κλεοπάτρα οι μαθητές παίρνουν συνεντεύξεις από τα πρόσωπα της ιστορίας που εξαίρουν την ομορφιά της Κλεοπάτρας, αναλαμβάνοντας το ρόλο δημοσιογράφου που έρχεται από μια χώρα με διαφορετικά πρότυπα ομορφιάς. Με αφορμή το «Πραγματικά άσχημο παπάκι» και την ενδιαφέρουσα εικονογράφησή του (που απεικονίζει ένα πραγματικά χαρούμενο άσχημο παπάκι) συζητάμε την εκδοχή της μημεταμόρφωσης του άσχημου σε όμορφο ή την εκδοχή να μην εξυπηρετεί σε κάτι το άσχημο χαρακτηριστικό, παίρνουμε συνέντευξη από το Πραγματικά άσχημο παπάκι και φανταζόμαστε ένα σενάριο στο οποίο το παπάκι ανταλλάσσει απόψεις με τον Ξιφία ή, εναλλακτικά, ένα σενάριο στο οποίο ο Ξιφίας δεν πραγματοποιεί κάποιο κατόρθωμα. Αν θεωρήσουμε ότι όλα όσα προηγήθηκαν συνιστούν μια προσπάθεια αποδόμησης, στο τέλος σημαντικό είναι να δοθεί στους μαθητές η ευκαιρία να δημιουργήσουν νέα αναδομημένα κείμενα που θα παρουσιάζουν νέους τρόπους σκέψης. Ετσι, οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν ένα καινούργιο κείμενο το οποίο δίνει φωνή σε μια προοπτική που είχε προηγουμένως αγνοηθεί ή βασίζεται σε μια αλλαγή (McLaughlin & DeVoogd, 2004) στην προκειμένη περίπτωση θα μπορούσαν οι μαθητές να φανταστούν ένα σενάριο για το «Ταξίδι της Μπάρμπι στην Χώρα με τους ξιφίες» ή για έναν ξιφία που θα γεννιόταν στη χώρα αυτή χωρίς να έχει μεγάλη μύτη. 5

6 Καταληκτικές σκέψεις Μια κοινή συνισταμένη συνδέει τις απορρέουσες από τον κριτικό γραμματισμό εκπαιδευτικές πρακτικές: δεν υπάρχει μια συνταγή κοινά αποδεκτή και η οποία να θεωρείται ότι είναι δυνατόν να αποδειχτεί αποτελεσματική σε οποιαδήποτε περίπτωση αντιθέτως, πρόκειται για μια διαδικασία δυναμική που προσαρμόζεται στο εκάστοτε πλαίσιο, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την πραγματικότητα της τάξηςκαι προσφέροντας στους ίδιους τους μαθητές τη δυνατότητα να θέσουν την προσωπική τους σφραγίδα στα κοινωνικο-ιδεολογικά ζητήματα που ανακύπτουν. 6 Αν συνταχθούμε με την άποψη αυτή και δεν μας αποθαρρύνει το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποια μαγική μέθοδος επιτυχούς υλοποίησης, πιστεύω ότι η προσέγγιση κειμένων στη βάση του κριτικού γραμματισμού μπορεί να μας προσφέρει τη δυνατότητα να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη κριτικών και κοινωνικά υπεύθυνων αναγνωστικών θέσεων, με την προϋπόθεση ότι θα προνοούμε πάντα να αφήνουμε χώρο και στην πέραν της λογικής επικράτεια (Janks, 2002) ώστε να συντελεστεί η διαδικασία νοηματοδότησης από τους μαθητές μας σε ένα περιβάλλον απόλαυσης, δημιουργικού παιχνιδιού και ελευθερίας που μόνο η προσωπική εμπλοκή με ό,τι κάνουμε μπορεί να προσφέρει. Βιβλιογραφία Alvermann, D. E. & Hong Xu, S. (2003). «Children's everyday literacies: intersections of popular culture and language arts instruction», Language Arts, 81 (2): Comber, B. ( 2003). «Critical Literacy: What does it look like in the early years?», Στο N. Hall, J. Larson, J. Marsh (Eds.), Handbook of early childhood literacy, London, Sage, σσ Cusworth, R. & Simons, J. (1997). Beyond the Script: Drama in the Classroom, Newtown, PETA. Dyson, A. H. (1997). Writing Superheroes: Contemporary Childhood, Popular Culture, and Classroom Literacy, New York, Teachers College Press. Freire, P. (1970/1993). Pedagogy of the oppressed, New York, Continuum. Galda, L. & Beach, R. (2001). «Response to literature as a cultural activity», Reading Research Quarterly, 36 (1): Gee, J.P. (1996²). Social Linguistics and Literacies: Ideology in Discourses, London, Taylor & Francis. Gee, J.P. (2000). «Discourse and sociocultural studies in reading», στο M.L. Kamil, P.B. Mosenthal, P.D. Pearson & R. Barr (Eds.), Handbook on reading research, Volume III, Mahwah, NJ, Erlbaum, σσ Gregory, Α.Ε. & Cahill, Μ.Α. (2009). «Constructing critical literacy: Self-reflexive ways for curriculum and pedagogy, Critical Literacy», Theories and Practices, 3 (2): Harste, J.C., Breau, A., Leland, C., Lewison, M., Ociepka, A., & Vasquez, V. (2000). «Supporting critical conversations in classrooms», στο K.M.Pierce (ed.), Adventuring with books: A booklist for pre-k grade 6, Urbana, IL, National Council of Teachers of English, σσ Hertzberg, M. & Ewing R. (1998). Developing our imagination: Enactment and critical literacy, Newtown, Australia, Primary English Teaching Association. 6

7 Janks, H. (2002). «Critical literacy: beyond reason», Australian Educational Researcher, 29 (1): Knickerbocker, J.L. & Rycic, J.A. (2006). «Literature Study in the Middle Grades: A Critical Response Framework», American Secondary Education, 34 (3): Kohl, H. (1995). Should we burn Babar? Essays on children's literature and the power of stories, New York, The New Press. Lankshear, C. (1997). Changing literacies, Buckingham, England, Open University Press. Lankshear, C. & McLaren, P.L. (Eds.) (1993). Critical literacy: Politics, praxis, and the postmodern, Albany, State University of New York Press. Lewison, M., Flint, A. S., Van Sluys, K. (2002). «Taking on critical literacy: The journey of newcomers and novices», Language Arts, 79(5): Luke, A. & Freebody, P. (1997). «Shaping the social practices of reading», στο S. Muspratt, A. Luke, & P. Freebody (Eds.), Constructing critical literacies, Cresskill, NJ: Hampton, σσ Luke, A., O Brien, J. & Comber, B. (2001). Making community texts objects of study, στο Fehring, H. & P.Green (Eds), Critical literacy: A collection of articles from the Australian Literacy Educators Association, Newark, Delaware, International Reading Association, σσ Martello, J. (2001). «Drama: Ways into critical literacy in the early childhood years», Australian Journal of Language and Literacy, 24 (3): McLaughlin, M. & DeVoogd, G. (2004). Critical Literacy: Enhancing students comprehension of text, New York, Toronto, London, Scholastic. Misson, R. & Morgan, W. (2006). Critical Literacy and the Aesthetic: Transforming the English Classroom, Urbana, Illinois, NCTE. Morgan, W. (1997). Critical literacy in the classroom: The art of the possible, London, Routledge. O'Brien, J., & Comber, B. (2000). «Negotiating critical literacies with young children», στο C. Barratt-Pugh, & M. Rohl (Eds.), Literacy learning in the early years, Buckingham, UK,Open University Press, σσ Shor, I. (1997). «What is critical literacy?» [Electronic version]. Journal of Pedagogy, Pluralism, and Practice, Simpson, A. (1996). «Critical questions: Whose questions?» The Reading Teacher, 50: Vasquez, V. (2003). Getting beyond "I like the book": Creating space for critical literacy in K-6 classrooms, Newark, DE, International Reading Association. 1 Για την πλούσια σχετικά με το θέμα αυτό βιβλιογραφία, σε επίπεδο τόσο θεωρητικό όσο και παιδαγωγικής πράξης, βλ. Galda & Beach, Για σχετικές με το θέμα αυτό μελέτες και έρευνες βλ. Comber, Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για κείμενα που διερευνούν, αντί να καθιστούν αόρατη, τη διαφορά δίνουν το βήμα σε όσους, κατά παράδοση, σιωπούν ή μένουν στο περιθώριο δείχνουν τα πρόσωπα να αναλαμβάνουν δράση αναφορικά με σημαντικά κοινωνικά ζητήματα διερευνούν κυρίαρχα συστήματα νοηματοδότησης, τα οποία λειτουργούν στην κοινωνία μας με τρόπο που να τοποθετούν άτομα και ομάδες στη θέση του Αλλου δεν προσφέρουν αίσιο τέλος σε περίπλοκα κοινωνικά ζητήματα (Harste et al., 2000) 7

8 4 Για τις τεχνικές της αποδόμησης και αναδόμησης στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού βλ., μεταξύ άλλων, Janks 2002, Gregory & Cahill 2009, Clarke & Whitney Αναφέρομαι, ενδεικτικά, στο «Πραγματικά άσχημο παπάκι» από το βιβλίο των Jon Scieszka και Lane Smith, Ο βρωμοτυρένιος και άλλα μάλλον ηλίθια παραμύθια, (1992), (The Stinky Cheeseman and Other Fairly Stupid Tales), το οποίο παρωδώντας το Ασχημόπαπο του Άντερσεν ξεχωρίζει, μεγαλώνοντας, από τους υπόλοιπους στη λίμνη όχι γατί μεταμορφώνεται σε όμορφο κύκνο, αλλά γιατί παραμένει άσχημο. 6 Υπό την έννοια ότι οι μαθητές προέρχονται από διαφορετικά περιβάλλοντα και διαθέτουν διαφορετικές ικανότητες και εμπειρίες αλλά και ευκαιρίες να διερευνήσουν άμεσα τις πρακτικές γραμματισμού. 8

ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ Επιμορφωτικό Σεμινάριο Εκπαιδευτικών Πρώτης Δημοτικού (2 η Συνάντηση)

ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ Επιμορφωτικό Σεμινάριο Εκπαιδευτικών Πρώτης Δημοτικού (2 η Συνάντηση) ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ Επιμορφωτικό Σεμινάριο Εκπαιδευτικών Πρώτης Δημοτικού (2 η Συνάντηση) Σημείο εστίασης Αναπλαισιωμένες [...] δραστηριότητες πρώτης ανάγνωσης και γραφής με βάση την Παιδαγωγική /τις

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση.

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Γραμματισμός: έννοια-παιδαγωγικές συνέπειες Σήμερα, στην αναπτυγμένη τεχνολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης ί>ηγο^η 26 Επιστήμες της Αγωγής 26 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015)

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Οκτώβριος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Γλωσσική Εκπαίδευση - Εκπαίδευση στον Γραμματισμό:

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Γλώσσα στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν στη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης

Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης Διερευνώντας την ανάγνωση Νεκτάριος Στελλάκης Τι σημαίνει «ξέρω να διαβάζω»; Τι δεν μπορεί να κάνει αυτός που δεν ξέρει να διαβάζει; Υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο «ξέρω» και «δεν ξέρω»; Τι

Διαβάστε περισσότερα

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy)

Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Αναδυόμενος γραμματισμός (emergent literacy) Μαρία Παπαδοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Οριζόντια αντιστοίχιση Στόχων Μεθόδων Δραστηριοτήτων - Εποπτικού Υλικού - Αξιολόγησης Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΟΠΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

Πώς οι αντιλήψεις για την ανάπτυξη επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία

Πώς οι αντιλήψεις για την ανάπτυξη επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Πώς οι αντιλήψεις για την ανάπτυξη επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Σκεφτείτε Ποιες είναι οι παραδοχές μας σχετικά με τη μάθηση και την ανάπτυξη στην παιδική ηλικία; Πώς πιστεύετε ότι διευκολύνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις: «Η δύναµη των ερωτήσεων» - Ερωτήσεις πριν κατά τη διάρκεια και µετά την ανάγνωση ενός βιβλίου ανειστική Βιβλιοθήκη Ράνια Ιατροπούλου

Απαντήσεις: «Η δύναµη των ερωτήσεων» - Ερωτήσεις πριν κατά τη διάρκεια και µετά την ανάγνωση ενός βιβλίου ανειστική Βιβλιοθήκη Ράνια Ιατροπούλου Απαντήσεις: «Η δύναµη των ερωτήσεων» - Ερωτήσεις πριν κατά τη διάρκεια και µετά την ανάγνωση ενός βιβλίου ανειστική Βιβλιοθήκη Ράνια Ιατροπούλου Ο ρόλος των ερωτήσεων στη ζωή ενός παιδιού αποτελεί δοµικό

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Ενότητα 6: Μέθοδος project - Πολιτισμός και σχολείο - Διδασκαλία σε ομάδες Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Στόχοι της εισήγησης: Επισήμανση βασικών σημείων από τις οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

Οι συζητήσεις Δρ Δημήτριος Γκότζος

Οι συζητήσεις Δρ Δημήτριος Γκότζος Οι συζητήσεις Δρ Δημήτριος Γκότζος Οι διαφάνειες αποτελούν προϊόν μελέτης και αποδελτίωσης του Ι.Ε.Π. (2017). Οδηγός Εκπαιδευτικού για την Περιγραφική Αξιολόγηση στο Δημοτικό http://iep.edu.gr/images/iep/epistimoniki_ypiresia/epist_monades/a_kyklos/evaluation/2017/2a_perigrafiki_d

Διαβάστε περισσότερα

Eπεξεργασία βιβλίου /βιβλίων στο πλαίσιο της ανάπτυξης του γραμματισμού και των σύγχρονων προσεγγίσεων για τη μάθηση Μ. ΣΦΥΡΟΕΡΑ

Eπεξεργασία βιβλίου /βιβλίων στο πλαίσιο της ανάπτυξης του γραμματισμού και των σύγχρονων προσεγγίσεων για τη μάθηση Μ. ΣΦΥΡΟΕΡΑ Eπεξεργασία βιβλίου /βιβλίων στο πλαίσιο της ανάπτυξης του γραμματισμού και των σύγχρονων προσεγγίσεων για τη μάθηση Μ. ΣΦΥΡΟΕΡΑ «κατανόηση» «εμπλοκή» «συμμετοχή» «εμβάθυνση» EΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αποστολίδου

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί ως αναγνώστης: Τα στάδια ανάπτυξης της ανάγνωσης και η σημασία της στην ευρύτερη καλλιέργεια του παιδιού

Το παιδί ως αναγνώστης: Τα στάδια ανάπτυξης της ανάγνωσης και η σημασία της στην ευρύτερη καλλιέργεια του παιδιού Το παιδί ως αναγνώστης: Τα στάδια ανάπτυξης της ανάγνωσης και η σημασία της στην ευρύτερη καλλιέργεια του παιδιού Διεπιστημονικό Συνέδριο: InfoKid 2017 Κέρκυρα Σπυροπούλου Χριστίνα Μαργαρίτα, Εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια»

«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Ανακύκλωση: «Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Κρύστα Ρακαλλίδου Π.Ε. 60 rakallidou@sch.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ 556 3 Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΑΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ Η ΧΩΡΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Ματούλας Γεώργιος Δάσκαλος ΔΣ Ευξινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις Η σκέψη αναπτύσσεται (προϊόν οικοδόμησης και αναδόμησης γνώσεων) στα πλαίσια συνεργατικών δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 3: Δυο προσεγγίσεις που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 3: Δυο προσεγγίσεις που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 3: Δυο προσεγγίσεις που επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία Νέο Πρόγραμμα iuσπcdcddccscsdcscsουδών Νηπιαγωγείου Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 1: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας l Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα Εκπαίδευσης με σκοπό τη Διδασκαλία με χρήση Ψηφιακών Τεχνολογιών

Μοντέλα Εκπαίδευσης με σκοπό τη Διδασκαλία με χρήση Ψηφιακών Τεχνολογιών 1ο Κεφάλαιο Μοντέλα Εκπαίδευσης με σκοπό τη Διδασκαλία με χρήση Ψηφιακών Τεχνολογιών Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστημονικές ενώσεις, οι συνδικαλιστικοί φορείς και εκπαιδευτικοί της πράξης μέσω συνεδρίων

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Βασικές αρχές Oδηγιών Τι διδάσκουμε; Πώς διδάσκουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε;

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Σχόλια σε Κεφάλαιο από το βιβλίο «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ' Δημοτικού

Σχόλια σε Κεφάλαιο από το βιβλίο «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ' Δημοτικού Σχόλια σε Κεφάλαιο από το βιβλίο «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ' Δημοτικού Μ. Χρήστου Στο Δημοτικό Σχολείο, τα σχολικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια είναι εμπλουτισμένα με

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη

Διαβάστε περισσότερα

Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων

Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων Μεταγνωστικές διαδικασίες και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών στα μαθηματικά: ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων Πέτρος Χαβιάρης & Σόνια Καφούση chaviaris@rhodes.aegean.gr; kafoussi@rhodes.aegean.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος μαθήματος ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ. ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΙΠ1011

Τίτλος μαθήματος ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ. ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΙΠ1011 Τίτλος μαθήματος ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΙΠ1011 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS: 3,5 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ: 6 ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού

Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού Εξωσχολικές ψηφιακές πρακτικές γραμματισμού Μαρία Χατζηνικολάου Μεταπτυχιακή φοιτήτρια εφαρμοσμένης γλωσσολογίας Α.Π.Θ. Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την ψηφιακή πλατφόρμα Ταξίδι στον γραμματισμό Συνοπτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ Διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη μέθοδο project ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΗΛΙΑΔΗ ΑΜΑΛΙΑ ΠΕ02, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ: Απελευθέρωση του μαθητή αναγνώστη από το άγχος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3 ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3 Όνομα Εκπαιδευτικού: Νικολάου Χριστιάνα Σχολείο: Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Τίμης Τάξη: Α Ζήτημα της Αειφόρου Περιβαλλοντικής Εκπαιδευτικής Πολιτικής του σχολείου: Οι καταναλωτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΧΤΕΛΙΔΗΣ, ΥΒΟΝ ΚΟΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παιδική ηλικία είναι ένα ζήτημα για το οποίο η κοινωνιολογία έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως σήμερα βρίσκεται υπό εξέλιξη ένα πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Είδος διδακτικής πρακτικής: project, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Προτεινόμενη διάρκεια: 20 ώρες Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η διδακτική ενότητα «Τα φύλα στη λογοτεχνία»

Διαβάστε περισσότερα

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις

14 Δυσκολίες μάθησης για την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και της εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες και αιτιολογίες για τις ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι δυσκολίες μάθησης των παιδιών συνεχίζουν να απασχολούν όλους όσοι ασχολούνται με την ανάπτυξη των παιδιών και με την εκπαίδευση. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, μέσα στην τάξη τους, βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΣΤΟΧΟΣ 1ος:

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΣΤΟΧΟΣ 1ος: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΣΤΟΧΟΣ 1 ος : Η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων με έμφαση στην εφαρμογή, κατά τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας (προγραμματισμός, διδασκαλία, αξιολόγηση), των Αναδομημένων Αναλυτικών

Διαβάστε περισσότερα

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι πρακτικές αναφέρονται σε θέματα κριτηρίων επιλογής κειμένων με βάση το επίπεδο ελληνομάθειας

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 7: Παιχνίδι και μάθηση Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας Να προσδιοριστούν

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396

Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396 Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02) γ έκδοση 396 2.4. Άξονες ανάγνωσης του τρόπου διδακτικής αξιοποίησης των ψηφιακών μέσων (ΤΠΕ) στη γλωσσική εκπαίδευση: το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory Πακλατζόγλου Σοφία Μουράτογλου Νικόλαος Καρολίδου Σωτηρία Παζάρσκη Γεωργία Γιολάντα ΠΕΣΥΠ 3 Απριλίου 2017 Θεσσαλονίκη Η μάθηση είναι διαδικασία πρόσκτησης

Διαβάστε περισσότερα

Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης

Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Δρ. Γεώργιος Α. Κουλαουζίδης Λευκωσία 22/11/2017 3 ο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #4: Λειτουργικός και Κριτικός Γραμματισμός Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 4: Το ζήτημα των αξιών κατά τη διδασκαλία της λογοτεχνίας Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Κωνσταντίνα Κολλιοπούλου Σχ. Σύμβουλος 43 ης Περιφέρειας ΔΕ Αττικής 22-9- 2016 Ομάδα Εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Εισαγωγή Ενεργός συμμετοχή Κοινωνική αλληλεπίδραση Δραστηριότητες που έχουν νόημα Σύνδεση των νέων πληροφοριών με τις προϋπάρχουσες γνώσεις Χρήση στρατηγικών Ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και εσωτερική σκέψη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

«Άρτος και Ευρωπαϊκή Ένωση»

«Άρτος και Ευρωπαϊκή Ένωση» «Άρτος και Ευρωπαϊκή Ένωση» Εκπαιδευτικός: Βαμβουνάκη Άρτεμις (ΠΕ 70) Επιβλέπων επιμορφωτής: Μανωλάκης Κωνσταντίνος Σχολείο Διεξαγωγής: Εκπαιδευτήρια Μαυροματάκη-Μητέρα Χανιά, Μάιος 2017 Εισαγωγή Η παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ: EΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ: EΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 1 ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ: EΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: H MAΘΗΣΙΑΚΗ ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥΣ Τι έγινε;

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή

Δρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή Δρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή Η γλώσσα, ως το κατεξοχήν επικοινωνιακό εργαλείο, δεν αποτελεί ένα πεπερασμένο σύνολο γνώσεων γραμματικής, λεξιλογίου και κειμενικών ειδών που κατακτάται

Διαβάστε περισσότερα

LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων.

LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων. 9 LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων. «Βλέπουμε με τα μάτια μας, αλλά κατανοούμε με τα μάτια της συλλογικότητας». 6 Ένα από τα κυριότερα

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης; ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ευφημία Τάφα Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η ανάδυση της ανάγνωσης και της γραφής: έννοια και σύγχρονες απόψεις

ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ευφημία Τάφα Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η ανάδυση της ανάγνωσης και της γραφής: έννοια και σύγχρονες απόψεις ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ευφημία Τάφα Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Κρήτης Η ανάδυση της ανάγνωσης και της γραφής: έννοια και σύγχρονες απόψεις Πολλοί παιδαγωγοί και ψυχολόγοι με τις απόψεις τους έθεσαν ανά

Διαβάστε περισσότερα

εκπαιδευτικού δράματος και της διερευνητικής δραματοποίησης

εκπαιδευτικού δράματος και της διερευνητικής δραματοποίησης ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Η παρούσα εργασία αποτελεί μια εναλλακτική πρόταση στη διδασκαλία της Γλώσσας. Πρόκειται για βιωματική διαδικασία που βασίζεται σε μεθόδους και τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος και

Διαβάστε περισσότερα

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο Μαρία Παπαδοπούλου ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Η διδακτέα ύλη αντιμετωπίζεται με «ακαδημαϊκό» τρόπο. Θεωρητική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας. Κωνσταντίνα Παπακώστα. Φιλόλογος, 1ο Γυμνάσιο Περαίας, υπ. Διδ. Εκπαιδευτικής Πολιτικής

3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας. Κωνσταντίνα Παπακώστα. Φιλόλογος, 1ο Γυμνάσιο Περαίας, υπ. Διδ. Εκπαιδευτικής Πολιτικής 3ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας ΠΡΑΚΤΙΚΑ «Πρωτάθλημα Αρχαίων Ελληνικών» Κωνσταντίνα Παπακώστα Φιλόλογος, 1ο Γυμνάσιο Περαίας, υπ. Διδ. Εκπαιδευτικής Πολιτικής ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία περιγράφει

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση B «Γραμματισμός, αφήγηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως πρώτης και ως δεύτερης/ξένης» Στην ειδίκευση αυτή προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγική Ενότητα. 28. Ιστοσελίδα:

Εισαγωγική Ενότητα. 28. Ιστοσελίδα: Εισαγωγική Ενότητα Στην παρούσα ενότητα τα παιδιά επαναφέρουν έννοιες από τη Γ τάξη και εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους σχετικά με την προσωπική τους ιστορία. Καθώς οργανώνουμε την ενότητα, προσπαθούμε στο

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Εισαγωγή Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί στις μέρες μας ένα αδιαμφισβήτητο

Διαβάστε περισσότερα

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο διδασκόμενος αναμένεται να είναι σε θέση να:

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο διδασκόμενος αναμένεται να είναι σε θέση να: Τίτλος Μαθήματος: ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗΣ Κωδικός Μαθήματος: MUS 652 Κατηγορία Μαθήματος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόμενο) Υποχρεωτικό Επίπεδο Μαθήματος: (πρώτου, δεύτερου

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 2: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας ll Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Λέσχη Ανάγνωσης στο σχολείο;

Τι είναι η Λέσχη Ανάγνωσης στο σχολείο; Τι είναι η Λέσχη Ανάγνωσης στο σχολείο; Στο πλαίσιο του πραγράμματος «Καινοτόμες δράσεις για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας» θα υποστηριχτεί σε ετήσια βάση η δημιουργία 100 Λεσχών Ανάγνωσης σε ισάριθμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 1301 «ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

Σαλτερής Νίκος Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Σχολικός Σύμβουλος. H Γεωγραφία στο Δημοτικό Σχολείο

Σαλτερής Νίκος Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Σχολικός Σύμβουλος. H Γεωγραφία στο Δημοτικό Σχολείο Σαλτερής Νίκος Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Σχολικός Σύμβουλος H Γεωγραφία στο Δημοτικό Σχολείο Α Μέρος: Η γεωγραφία ως επιστημονικό αντικείμενο και η διδασκαλία της στο σύγχρονο δημοτικό σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

Δομή και Περιεχόμενο

Δομή και Περιεχόμενο Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Δομή και Περιεχόμενο Ομάδα Υποστήριξης Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Εικαστικών Τεχνών Ιανουάριος 2013 Δομή ΝΑΠ Εικαστικών Τεχνών ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2012-2013. Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο

Διαβάστε περισσότερα

Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η

Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ Δράση «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας» Επιστ. υπεύθυνη: Ζωή Παπαναούμ Υποδράση: Γενικές επιμορφώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών

Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών Δρ Μαριάννα Φωκαΐδου Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 1 ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 Οδηγίες για τις δραστηριότητες της Α φάσης Η βασισμένη στον τόπο εκπαίδευση, έχει ως αντικείμενο μελέτης

Διαβάστε περισσότερα

Παρατήρηση διδασκαλίας. Εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας

Παρατήρηση διδασκαλίας. Εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας Παρατήρηση διδασκαλίας Εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας Εκπαιδευτική Αποτελεσματικότητα Ο μάχιμος εκπαιδευτικός, αποτελεί, καθοριστικό παράγοντα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 1. Γονείς δημογραφικά στοιχεία, φύλο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ψυχολογικοί παράγοντες (συστολή, αρν. εμπειρίες, αδεξιότητα) προσδοκίες, στάσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη Αθήνα, 14-15 Μαΐου 2010 ηρητήριο _2010 1 Τα πολυτροπικά κείμενα ως εργαλείο προώθησης της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΥΠΡΟΥ 16 ο Ετήσιο Συνέδριο «Η διδασκαλία στα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα (Ν.Ω.Π.) από τη θεωρία στην πράξη»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΥΠΡΟΥ 16 ο Ετήσιο Συνέδριο «Η διδασκαλία στα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα (Ν.Ω.Π.) από τη θεωρία στην πράξη» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΥΠΡΟΥ 16 ο Ετήσιο Συνέδριο «Η διδασκαλία στα Νέα Ωρολόγια Προγράμματα (Ν.Ω.Π.) από τη θεωρία στην πράξη» Δήμητρα Σωκράτους Εκπαιδευτικός/ Εμψυχώτρια Θεατρικού Παιχνιδιού dsocratous@hotmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Σχολιάστε αν τα εκπαιδευτικά αντικείμενα (όπως: φύλλα διδασκαλίας, εργασίας. και αξιολόγησης μαθητών και υποστηρικτικό υλικό) καλύπτουν τους

Σχολιάστε αν τα εκπαιδευτικά αντικείμενα (όπως: φύλλα διδασκαλίας, εργασίας. και αξιολόγησης μαθητών και υποστηρικτικό υλικό) καλύπτουν τους 1 Αξιολόγηση Web2 για Επικοινωνία Άννα Χουντάλα ΑΜ 11Μ13 1ο Κριτήριο Αξιολόγησης Σχολιάστε αν τα εκπαιδευτικά αντικείμενα (όπως: φύλλα διδασκαλίας, εργασίας και αξιολόγησης μαθητών και υποστηρικτικό υλικό)

Διαβάστε περισσότερα