Χρησιμοποιώντας την ιστορική μνήμη στην εκπαίδευση ενηλίκων
|
|
- ÁἸσαάκ Αντωνοπούλου
- 9 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Χρησιμοποιώντας την ιστορική μνήμη στην εκπαίδευση ενηλίκων Τελική Μεθοδολογία του Έργου Key Competences and Historical Memory
2 Συντάκτης Aranzadi Society of Sciences, Ντονόστια-Σαν Σεµπαστιάν (Ισπανία) Συντονίστριες Tracy Craggs, Royal Armouries (Ηνωµένο Βασίλειο). Emma King, Royal Armouries (Ηνωµένο Βασίλειο). Η εργασία αυτή έχει αδειοδοτηθεί υπό το Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Unported License. Για να δείτε αντίγραφο αυτής της άδειας επισκεφθείται το ή στείλτε επιστολή στο Creative Commons, 444 Castro Street, Suite 900, Mountain View, California. Craggs, T. and King, E. (Coord), 2015 Using Historical Memory in Adult Learning. A guide for organizing an educational project. Ed. Aranzadi Society of Sciences ιαθέσιµη στο Συγγραφείς Nina Bitenc, Kranj City Library, Σλοβενία. Nicoletta Christodoulou, Πανεπιστήµιο Frederick, Κύπρος. Tracy Craggs, Royal Armouries, Ηνωµένο Βασίλειο. Mikel Edeso Egia, Aranzadi Society of Sciences, Ισπανία. Katerina Karatasou, Πανεπιστήµιο Frederick, Κύπρος. Emma King, Σύµβουλος Μουσείου, Ηνωµένο Βασίλειο. Prof. Dr. hab. Arkadiusz Marciniak, University Adam Mickiewiecz στο Πόζναν, Πολωνία. Rosa Martínez Rodriguez, Aranzadi Society of Sciences, Ισπανία. Damjana Mustar, Kranj City Library, Σλοβενία. Victoria Pavlou, Πανεπιστήµιο Frederick, Κύπρος. Federica Ragazzi, Futura Soc. cons. r. l., Ιταλία. Olatz Retegi Rekalde, Aranzadi Society of Sciences, Ισπανία. Massimo Turchi, Futura Soc. cons. r. l., Ιταλία. Το έργο έχει χρηµατοδοτηθεί µε στήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτή η έκδοση αντανακλά τις απόψεις των συγγραφέων µόνο και η Επιτροπή δεν µπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε ενδεχόµενη χρήση των πληροφοριών που συµπεριλαµβάνονται σε αυτήν. Αριθµός Έργου: LLP ES-GRUNDTVIG-GMP
3 Πίνακας περιεχομένων 1. Εισαγωγή 1 2. Τι είναι η ιστορική µνήµη; 2 3. Πώς η ιστορική µνήµη µπορεί να υποστηρίξει την εκπαίδευση ενηλίκων; 3 4. Το Σχέδιο ιδασκαλίας 6 5. Χρησιµοποιώντας το Σχέδιο ιδασκαλίας Μελέτες περίπτωσης 17
4 1 Εισαγωγή Η ιστορική μνήμη είναι η μελέτη του πώς οι κοινωνίες θυμούνται το παρελθόν και σε ποια μορφή. Τι μπορούμε συλλογικά να θυμόμαστε, και τι επιλέγουμε να ξεχάσουμε; Πώς αυτές οι συλλογικές μνήμες διαμορφώνουν την κατανόησή μας για το παρόν και τον τρόπο που δημιουργούμε το μέλλον; Η ιστορική μνήμη είναι ένα σημαντικό μέρος του πώς τα άτομα, οι κοινότητες και τα έθνη κατασκευάζουν τις ταυτότητές τους και κατανοούν τη σχέση τους ο ένας με τον άλλο. Για ποιον είναι αυτός ο οδηγός; Ο οδηγός αυτός έχει ως στόχο να βοηθήσει τις οργανώσεις εκπαίδευσης ενηλίκων να χρησιμοποιούν την ιστορική μνήμη ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Περιέχει ορισμούς, πρακτικές προτάσεις και παραδείγματα καλής πρακτικής για τη χρήση της ιστορικής μνήμης, για την υποστήριξη της διδασκαλίας της ιστορίας, για την ανάδειξη της τοπικής μνήμης και της μνήμης της κοινότητας, για την ανακάλυψη εκ μέρους των συμμετεχόντων των ατομικών και των συλλογικών τους ταυτοτήτων και την ανταλλαγή συναφών εμπειριών. Ο οδηγός απευθύνεται σε πολιτιστικούς οργανισμούς, όπως μουσεία και βιβλιοθήκες, σε φορείς εκπαίδευσης ενηλίκων και στις κοινοτικές οργανώσεις που εμπλέκονται στην εκπαίδευση ενηλίκων. Είναι ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα του έργου KC-ΜΕΜ που χρηματοδοτήθηκε μέσω του προγράμματος Grundtvig και αναπτύχθηκε από έξι ευρωπαίους εταίρους το Η ιστοσελίδα του έργου, περιέχει περισσότερες λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένου του πλαισίου της έρευνας, έναν λεπτομερή οδηγό για την ιστορική μνήμη και τις μελέτες περίπτωσης των έξι πιλοτικών έργων που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη και τον έλεγχο του σχεδίου διδασκαλίας. Αυτός ο οδηγός περιέχει τα ακόλουθα: Ένα σύντομο ορισμό της ιστορικής μνήμης. Μια σύνοψη των πλεονεκτημάτων της εργασίας με την ιστορική μνήμη για ενήλικες εκπαιδευόμενους. Ένα σχέδιο διδασκαλίας. Σύντομες μελέτες περίπτωσης που δείχνουν πώς το σχέδιο διδασκαλίας μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικά περιβάλλοντα μάθησης ενηλίκων. 1
5 2 Τι είναι η ιστορική μνήμη; Palabras como memoria, historia e identidad se utilizan con frecuencia pero rara vez se definen. La relación entre la historia oficial formal y la memoria local y comunitaria es compleja, y a menudo las dos difieren. El objetivo de esta sección es aportar algunas definiciones y abordar la relación entre historia y memoria. Η ιστορία είναι η «επίσημη» καταγραφή γεγονότων του παρελθόντος. Είναι ριζωμένη στην επίσημη, μεθοδική συλλογή και ανάλυση δεδομένων. Ωστόσο, δεν είναι μια ουδέτερη καταγραφή και θα είναι πάντα ατελής και προβληματική. Η ιστορία συνεχώς αμφισβητείται και αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Η μνήμη λειτουργεί σε διαφορετικά επίπεδα. Οι ατομικές μνήμες περιλαμβάνουν τη βραχυπρόθεσμη μνήμη που συνδέεται με την καθημερινή ζωή και βαθύτερες μνήμες που συνδέονται με σημαντικά γεγονότα που μπορούμε να θυμόμαστε για πολύ καιρό. Οι μνήμες κατασκευάζονται συνεχώς, ανακατασκευάζονται και ξεχνιούνται σε μια ασυνείδητη διαδικασία. Η μνήμη τείνει να μεταδίδεται ανεπίσημα από άτομο σε άτομο και μπορεί να χαθεί μετά από μερικές γενιές. Η μνήμη μπορεί να εκφραστεί σε φυσική μορφή, όπως τα μνημεία της κοινότητας ή τα οικογενειακά κειμήλια. Η ιστορική μνήμη είναι η διαδικασία με την οποία οι προσωπικές και οι συλλογικές μνήμες χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία της ιστορίας. Λειτουργεί στη διεπαφή μεταξύ των ατομικών, προσωπικών και κοινοτικών εμπειριών και την επίσημη έκφραση ενός έθνους ή της ιστορίας της κοινότητας. Για μια πιο λεπτομερή συζήτηση της ιστορίας, της μνήμης και της κοινότητας, ανατρέξτε στο κείμενο «Οδηγός για τη χρήση της ιστορικής μνήμης σε περιβάλλοντα μάθησης ενηλίκων», που είναι διαθέσιμο για να το κατεβάσετε από την ιστοσελίδα του έργου στο 2
6 3 Πώς μπορεί η ιστορική μνήμη να υποστηρίξει την εκπαίδευση ενηλίκων; Δουλεύοντας με την ιστορική μνήμη είναι δυνατόν: οι ενήλικοι μαθητές να ασχοληθούν ενεργητικά με την ιστορία της τοπικής τους κοινότητας. οι ενήλικοι μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες και ικανότητες, συμπεριλαμβανομένων των δεξιοτήτων συνέντευξης, ερευνητικών δεξιοτήτων, αναλυτικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων. να ανακτούνται, να εντοπίζονται ή να συγκεντρώνονται εμπειρίες του παρελθόντος που μπορεί να έχουν ξεχαστεί ή να αγνοούνται, δημιουργώντας νέα γνώση για την ιστορία μιας κοινότητας. να βοηθηθεί η καταπολέμηση της απομόνωσης των ηλικιωμένων και να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή τους δείχνοντας ότι οι εμπειρίες και οι αναμνήσεις τους έχουν αξία για την κοινότητα. να βοηθήσει τους ανθρώπους να διαπραγματευτούν τις ατομικές και συλλογικές τους ταυτότητες. να υποστηρίξει τις κοινότητες στην κατανόηση «εμπειριών των άλλων». μέσω της αφήγησης και του ανταλλαγής μνήμης με την υπόλοιπη κοινότητα, η εργασία αυτή μπορεί να ενισχύσει την τοπική κοινωνία και την κοινωνία των πολιτών. Οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι ενδιαφέρονται για την ιστορική μνήμη; Οι εταίροι του έργου KC-ΜΕΜ ανέλαβαν μια έρευνα για τους ενήλικες εκπαιδευόμενους σε 6 ευρωπαϊκές χώρες για να ανακαλύψουν το επίπεδο του ενδιαφέροντός τους στο παρελθόν και την κατανόησή τους για την έννοια της ιστορικής μνήμης. Οι εταίροι ρώτησαν 187 άτομα για την τυπική τους εκπαίδευση, τα ενδιαφέροντα και τη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση ενηλίκων. Ανακαλύψαμε ότι: Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων ενδιαφέρονταν για το παρελθόν. Τα άτομα με υψηλότερο επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης ενδιαφέρονταν περισσότερο για το παρελθόν από ό,τι τα άτομα με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Σε γενικές γραμμές, οι ερωτηθέντες δεν είχαν απολαύσει τα σχολικά τους μαθήματα ιστορίας, λέγοντας ότι ήταν βαρετά και δεν είχαν άμεση σχέση με το παρελθόν τους. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες, ιδιαίτερα εκείνοι με λιγότερη τυπική εκπαίδευση, εξέφρασαν την άποψη ότι θα ενδιαφέρονταν να μάθουν για το παρελθόν της δικής τους οικογένειας και την ιστορία της περιοχής τους. Οι ερωτηθέντες θεώρησαν ότι η ιστορία και η μνήμη ήταν σημαντικές για τη δημιουργία τοπικών ταυτοτήτων και της αίσθησης της κοινότητας. Οι ερωτηθέντες θεώρησαν ότι ήταν σημαντικό να μεταδώσουν τις παραδόσεις και τις αξίες της κοινότητάς τους στη νεότερη γενιά. Οι ερωτηθέντες δεν αισθάνθηκαν σίγουροι για την μετάδοση της γνώσης τους, του παρελθόντος και σε άλλους, πέρα από ανεπίσημες συζητήσεις με την οικογένεια και τους φίλους. Οι ερωτώμενοι σπάνια μίλησαν για τη μνήμη, στο πλαίσιο της ιστορίας. Οι απαντήσεις αυτές υποδηλώνουν ότι η ιστορική μνήμη μπορεί να συμβάλει σημαντικά στα εκπαιδευτικά προγράμματα ενηλίκων που επιδιώκουν να εμπλέξουν ενήλικες στη μελέτη του παρελθόντος, να ενισχύσουν το αίσθημα της ατομικής και συλλογικής ταυτότητας, υποστηρίξουν τη διαγενεακή μάθηση και προωθήσουν την συμμετοχή της κοινότητας. 3
7 Γιατί θα πρέπει οι οργανώσεις εκπαίδευσης ενηλίκων να χρησιμοποιούν την ιστορική μνήμη; Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι οργανισμοί μάθησης μπορούν να ενσωματώσουν την ιστορική μνήμη στα προγράμματα σπουδών τους. Σαφώς είναι πιο χρήσιμο (σχετικό) και για όσους μελετούν την ιστορία, ωστόσο, μπορεί επίσης να είναι χρήσιμο σε άτομα με άλλα πολιτιστικά και ψυχαγωγικά ενδιαφέροντα, όπως η λογοτεχνία, ο χορός, η μαγειρική, η λαϊκή μουσική. η συμπερίληψη της ιστορικής μνήμης μπορεί να φέρει μια επιπλέον διάσταση στα προγράμματα αναψυχής, υποστηρίζοντας τη δυναμική της ομάδας και τη συνοχή της κοινότητας μέσω της ενθάρρυνσης των συμμετεχόντων να μοιραστούν προσωπικές και συλλογικές μνήμες. Σε ένα πρώτο μέρος του έργου KC ΜΕΜ οι ερευνητές πήραν συνέντευξη από εκπροσώπους 31 Ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών οργανισμών μεταξύ Μαρτίου και Μαΐου του Ο καθένας από τους οργανισμούς που συμμετείχε είχε εμπλοκή με την μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων. Στους οργανισμούς περιλαμβάνονταν βιβλιοθήκες, μουσεία, πολιτιστικά κέντρα και κολέγια. Οι συνεντεύξεις αποκάλυψαν διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι οργανισμοί εκπαίδευσης ενηλίκων χρησιμοποιούν την ιστορική μνήμη και εντόπισαν παραδείγματα καλής πρακτικής. Ορισμένα στοιχεία που προέκυψαν από αυτές τις συνεντεύξεις είναι τα ακόλουθα: Θέματα που αφορούν τη μνήμη είναι σημαντικά για πολλές οργανώσεις που εργάζονται με ενήλικες εκπαιδευόμενους, επειδή η μνήμη και η ταυτότητα είναι στη ρίζα της κοινωνικής και της κοινοτικής ανάπτυξης. Τα θετικά αποτελέσματα από τα έργα που εστιάζουν στην συλλογική μνήμη μπορεί να επεκταθούν πέρα από την ανάπτυξη ατομικών δεξιοτήτων προς όφελος ολόκληρης της κοινότητας μέσω της ανάπτυξης ισχυρότερων δεσμών μεταξύ των ατόμων και μιας ισχυρότερης αίσθησης του ανήκειν σε μια κοινότητα. Τα επίπεδα της εμπειρίας των διαφόρων εκπαιδευτικών οργανισμών στον τομέα της ιστορικής μνήμης ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό. Ορισμένοι οργανισμοί επικεντρώνονται περισσότερο στην «επίσημη» ιστορία παρά στη μνήμη, προσπαθώντας να επιτύχουν την ιστορική αμεροληψία. Άλλοι θεωρούν ότι η μάθηση λαμβάνει χώρα πιο αποτελεσματικά μέσω μιας ενεργούς ανταλλαγής γνώσης, μνήμης και ιδεών. Όσοι εργάζονταν με ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδεις για την αξία της ιστορικής μνήμης. Θεωρούσαν ότι ήταν σημαντικό να δείξουμε στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας ότι η γνώση της ζωής τους και οι αναμνήσεις τους από τα χρόνια που ήταν πιο δραστήριοι και δημιουργικοί στην κοινωνία, εξακολουθούν να είναι σημαντικά και σήμερα. 1 Οι συνεντεύξεις αυτές περιλαµβάνουν οργανώσεις στην Κύπρο (Λευκωσία), στο Ηνωµένο Βασίλειο (Λιντς), στην Πολωνία (Κρακοβία, Πόζναν, Skrzebowa και Kamienica), στη Σλοβενία (Λιουµπλιάνα, Naklo και Kranj) και στην Ισπανία (Σαν Σεµπαστιάν και Gernika). 4
8 Χρησιμοποιώντας την ιστορική μνήμη με ενήλικες εκπαιδευόμενους Η επόμενη ενότητα παρουσιάζει ένα πρόγραμμα διδασκαλίας που αναπτύχθηκε από τους εταίρους του έργου για να εισαχθεί η έννοια της ιστορικής μνήμης στην άτυπη μάθηση ενηλίκων. Ο στόχος του έργου ήταν να ανακτήσει, να εντοπίσει ή να συγκεντρώσει τοπικές μνήμες (σε υλική ή άυλη μορφή), προκειμένου να τις αφηγηθεί σε μια δημιουργική απόδοση που μπορεί να γίνει αντικείμενο ανταλλαγής με την υπόλοιπη κοινότητα. Υπήρχαν δύο ομάδες στόχων: Για τους μαθητές Να συμμετάσχουν ενεργά και να απολαύσουν τη μάθηση. Να αναπτύξουν βασικές ικανότητες, ιδιαίτερα την κριτική σκέψη, την επίλυση προβλημάτων, δεξιότητες επικοινωνίας και δημιουργικότητας. Για την τοπική κοινότητα Να διερευνηθούν θέματα και ιδέες που σχετίζονται με τη μνήμη και την ιστορία. Να προωθηθεί η τοπική ταυτότητα και η κατανόηση μεταξύ των ατόμων και των κοινοτήτων. Ανάλογα με το πλαίσιο, το σχέδιο διδασκαλίας έχει τη δυνατότητα να επιτύχει τα ακόλουθα αποτελέσματα για ενήλικες εκπαιδευόμενους: Ανάπτυξη δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, όπως η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων, η επικοινωνία, η συνεργασία, η δημιουργικότητα και η καινοτομία. Βελτίωση των γνώσεων των συμμετεχόντων και της ευαισθητοποίησής τους για την τοπική ιστορία και μνήμη. Ενίσχυση της αίσθησης του ανήκει στην κοινότητα. Αύξηση της αυτοεκτίμησης μέσω της εμπλοκής τους σε ένα έργο το οποίο θα μοιράζονταν και θα παρουσίαζαν στην τοπική κοινότητα. Κίνητρα και εμπλοκή στη μάθηση και στη ζωή της κοινότητας. Δυνατότητα των συμμετεχόντων να έχουν πρόσβαση σε τοπικούς πολιτιστικούς οργανισμούς με ένα νέο τρόπο. Τεκμηρίωση και αναγνώριση των γνώσεων και δεξιοτήτων των συμμετεχόντων. Ανάπτυξη της κατανόησης των συμμετεχόντων για τη σχέση μεταξύ τοπικής, εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας. 5
9 4 Το Σχέδιο Διδασκαλίας Διδακτικοί στόχοιs Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα KC-ΜΕΜ στοχεύει να υποστηρίξει ενήλικες εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν δεξιότητες του 21ου αιώνα, μαθαίνοντας για την κατασκευή και τη μετάδοση της τοπικής μνήμης. Μέσα από την εξερεύνηση της τοπικής μνήμης και της εύρεσης ενός τρόπου ερμηνείας της με δημιουργικό τρόπο για την τοπική κοινότητα, βοηθά, επίσης, στην ανάπτυξη του ενεργού πολίτη και της κοινωνικής συνοχής. Οι βασικοί στόχοι για το πρόγραμμα διδασκαλίας είναι οι εξής: Γνώση Να εφοδιάσει τους συμμετέχοντες με ιστορικές πληροφορίες σχετικά με το θέμα / την περίοδο που προσεγγίζεται. Να εισαγάγει τους συμμετέχοντες στην έννοια της μνήμης, πώς μεταδίδεται και κατασκευάζεται. Να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να εξερευνήσουν διαφορετικές πηγές αναμνήσεων: αρχεία, μουσεία, ιστορικά μνημεία, ζωντανούς μάρτυρες. Να δημιουργήσουν και να μοιραστούν οι συμμετέχοντες τις δικές τους αφηγήσεις γύρω από το επιλεγμένο θέμα. Δεξιότητες Να αναλύσει κριτικά ιστορικές πηγές, μαζί με αντικειμενικές και υποκειμενικές μνήμες της ίδιας περιόδου. Να αναπτύξουν οι συμμετέχοντες τη δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθηση μέσα από την παραγωγή ενός δημιουργικού προϊόντος για να το μοιραστούν με την κοινότητα. Να βελτιώσουν οι συμμετέχοντες τις δεξιότητες ομαδικής εργασίας, κριτικού πνεύματος και ικανότητας λήψης αποφάσεων. Αξίες Να υποστηρίξει τους συμμετέχοντες να συνεργαστούν με ανθρώπους με διαφορετικά υπόβαθρα, να αναγνωρίσουν και να αποδεχθούν την διαφορετικότητα. Να ενισχυθεί το αίσθημα του ανήκειν στην κοινότητα και να ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή του πολίτη μεταξύ των μαθητών. Να διασφαλίσει ότι οι συμμετέχοντες συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία και έχουν την ευθύνη της μάθησής τους. Να προωθήσει τη θετική στάση απέναντι στη διαδικασία της μάθησης. 6
10 Χρονοδιάγραμμα και στάδια Το σχέδιο διδασκαλίας διαρκεί περίπου 20 ώρες συνολικής παράδοσης, αν και αυτό µπορεί να επεκταθεί ή να συµπιεστεί αναλόγως των αναγκών. Αναλύεται σε πέντε κύρια στάδια: Φάση 1: Εισαγωγή στο θέμα. Φάση 2: Προσδιορισμός των αναμνήσεων. Φάση 3: Ανάλυση και αφήγηση. Φάση 4: Δημιουργική παραγωγή. Φάση 5: Μοίρασμα με την κοινότητα. Τα πέντε στάδια μπορούν να παραδοθούν σε αλληλουχία ή, στην πράξη, οι φάσεις μπορούν να πραγματοποιούνται διαδοχικά. Για παράδειγμα, ένα από τα πιλοτικά έργα έτρεξε τα στάδια 3 και 4 μαζί, κατασκευάζοντας την ανάλυση και την αφήγηση ως μέρος της διαδικασίας συγγραφής του κειμένου για την έκθεση που θα παρουσιαζόταν στην κοινότητα. Ομοίως, όλα τα πιλοτικά έργα συχνά επέστρεφαν στις έννοιες της ιστορίας και της μνήμης κατά τη διάρκεια της παράδοσης του έργου, για να διασφαλιστεί ότι οι εκπαιδευόμενοι είχαν κατανοήσει πλήρως τις έννοιες και μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν για να ενημερώσουν τη δική τους εργασία. Υλοποίηση του σχεδίου διδασκαλίας Ο ακόλουθος είναι ένας βασικός κατάλογος των δραστηριοτήτων που θα πρέπει να γίνουν πριν από την έναρξη του προγράµµατος διδασκαλίας. Κάποιες δραστηριότητες είναι γενικές και κάποιες σχετίζονται ειδικά µε την έννοια της µνήµης. Εντοπίστε και οργανώστε την οµάδα εστίασης των ενηλίκων συµµετεχόντων. Προσδιορίστε ένα κατάλληλο χώρο για µάθηση ο οποίος να είναι προσιτός σε όλους και διασφαλίστε ότι οι σχετικές εταιρικές σχέσεις είναι σε ετοιµότητα. Εντοπίστε τους µαθησιακούς στόχους που έχουν προτεραιότητα για το έργο, κατά προτίµηση µαζί µε τους συµµετέχοντες. Προσδιορίστε ένα σχετικό θέµα το οποίο επικεντρώνεται στην έρευνα σε τοπικές µνήµες - οι συµµετέχοντες στα πιλοτικά έργα ήταν περισσότερο ενεργοί όταν αυτοί συµµετείχαν στην επιλογή των θεµάτων για την έρευνα. Εντοπίστε τις πηγές µνήµης (π.χ. τοπικό αρχείο ή συλλογές µουσείων, ηλεκτρονικές πηγές, όπως τράπεζες δεδοµένων/εικόνων και εφηµερίδες, άτοµα από την τοπική κοινότητα που µπορούν να παραχωρήσουν συνέντευξη) και επιβεβαιώστε τις λεπτοµέρειες για πρόσβαση σε αυτές. ηµιουργήστε ένα λεπτοµερές σχέδιο, µε βάση το σχέδιο διδασκαλίας KC-MEM, και δηµιουργήστε τις µαθησιακές πηγές που απαιτούνται. Προσδιορίστε πώς οι µαθητές θα µοιραστούν τα ευρήµατά τους µε την κοινότητα, καθώς επίσης και τους πόρους που απαιτούνται για να γίνει αυτό (όπως παραπάνω, αυτό το στάδιο είναι πιο επιτυχές, αν οι µαθητές εµπλέκονται στον καθορισµό της µεθόδου για να µοιραστούν την εργασία τους). Προσδιορίστε το πώς θα καταγράφεται και θα αξιολογείται η µαθησιακή πρόοδος, αν αυτό είναι απαραίτητο. 7
11 Το Σχέδιο Διδασκαλίας KC-MEM Πριν από την έναρξη: εισαγωγή στο πρόγραμμα Βήμα Παρουσίαση του έργου Στόχος Μάθησης Για να παρουσιάσετε το έργο στους συμμετέχοντες. Παρουσιάστε το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί ( πώς οι τοπικές μνήμες εκπροσωπούνται σε τοπική υλική και άυλη κληρονομιά), καθώς και προβλεπόμενες δραστηριότητες. Μοιραστείτε τους στόχους του έργου και τους μαθησιακούς στόχους με τους συμμετέχοντες. Προκαλέστε τη συμμετοχή των συμμετεχόντων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων του έργου (π.χ. το ιστορικό θέμα και το είδος της μνήμης που πρέπει να μελετηθεί). Φάση 1: Εισαγωγή στο θέμα Βήμα Ιστορικό υπόβαθρο Έννοια της μνήμης Μνήμη και Ιστορία Στόχος Μάθησης Να αναπτυχθεί η κατανόηση των συμμετεχόντων για την ιστορία του θέματος / της περιόδου. Να εισαγάγετε την ιστορική αφήγηση σχετικά με το θέμα, αξιοποιώντας οποιεσδήποτε διαφωνίες ή περιοχές διαμάχης Να εισαχθούν οι συμμετέχοντες στην έννοια της μνήμης, πώς μεταδίδεται και πως έχει κατασκευαστεί. Να διερευνηθούν οι υπάρχουσες διαφορές μεταξύ της μνήμης και της ιστορίας της περιόδου που έχει επιλεγεί. Εξερευνήστε το πώς η μνήμη της περιόδου σχετίζεται με την ιστορική ανάλυση. Εξερευνήστε το πώς η περίοδος μνημονεύεται ή/και εορτάζεται στην τοπική κοινότητα και την ευρύτερη κοινωνία. Τι μνημονεύεται και τι όχι; Φάση 2: Προσδιορισμός των αναμνήσεων Βήμα Ορισμός των κριτηρίων έρευνας Έρευνα και συλλογή των αναμνήσεων Στόχος Μάθησης Να καθοριστούν τα κριτήρια για τον προσδιορισμό των ποικίλων και σχετικών μνημών της περιόδου. Να διερευνηθούν διάφορες πηγές για την ανάκτηση τοπικών μνημών. Αυτή η φάση μπορεί να ενσωματώσει την ανάπτυξη συγκεκριμένων δεξιοτήτων, για παράδειγμα, δεξιότητες συνέντευξης για εργασία με ζώντες μάρτυρες ή δεξιότητες στις μεθοδολογίες ιστορικής έρευνας. 8
12 Φάση 3: Ανάλυση Οικοδόμηση αφήγησης Βήμα Ανάλυση των αναµνήσεων Οικοδόµηση αφήγησης Στόχος Μάθησης Να προσδιοριστούν τα κύρια ευρήματα από τις μνήμες που ανακτώνται. Συλλέξτε και συνοψίστε τις μνήμες. Εντοπίστε και εξηγήστε ομοιότητες, διαφορές, αντικρουόμενες αφηγήσεις. Προσδιορίστε τους λόγους για τους οποίους ορισμένες αναμνήσεις μπορεί να έχουν προτεραιότητα έναντι άλλων σε «επίσημες» ή τυπικές εκδοχές της ιστορίας. Να δημιουργηθεί μια συνεκτική, χρονολογική και ποικιλόμορφη ιστορία της περιόδου. Βάλτε τις μνήμες στο πλαίσιο του ιστορικού υπόβαθρου των γεγονότων. Δημιουργήστε μια αφήγηση που αναγνωρίζει και εξηγεί διαφορετικές εκδοχές των γεγονότων. Φάση 4: Δημιουργικό προϊόν Βήμα ηµιουργικό προϊόν Στόχος Μάθησης Να αναπτυχθεί ένα δημιουργικό προϊόν που να αντανακλά τις τοπικές μνήμες και το χτίσιμο της αφήγησης. Εργαστείτε με τους συμμετέχοντες για να προσδιοριστούν τα καταλληλότερα μέσα για διάχυση της έρευνας στην τοπική κοινότητα (π.χ. μια έκθεση, μια δημοσίευση, μια ιστοσελίδα) - η δραστηριότητα αυτή θα μπορούσε να γίνει νωρίτερα στο έργο, εφόσον οι συμμετέχοντες έχουν σαφείς ιδέες για το τι θέλουν να κάνουν. Ανάπτυξη του δημιουργικού προϊόντος από τους συμμετέχοντες με την καθοδήγηση των εκπαιδευτών, όπου αυτό είναι απαραίτητο. Ειδικές δεξιότητες μπορούν να ενσωματωθούν σε αυτό το στάδιο, π.χ. η συγγραφή του κειμένου μιας έκθεσης, δεξιότητες σχετικές με Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας. Φάση 5: Ανταλλαγή με την κοινότητα Βήμα Ανταλλαγή Στόχος Μάθησης Οι συμμετέχοντες καθορίζουν, οργανώνουν και / ή αναπτύσσουν ένα πλαίσιο ή χώρο για να μοιραστούν τις τοπικές μνήμες με τις υπόλοιπες κοινότητες Αυτό το στάδιο μπορεί επίσης να ενσωματώσει την ανάπτυξη δεξιοτήτων, π.χ. σύνταξη δελτίων τύπου ή ενασχόληση με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. 9
13 5 Χρησιμοποιώντας το Σχέδιο Διδασκαλίας Μέθοδοι διδασκαλίας Τα πιλοτικά έργα χρησιµοποίησαν µια σειρά µεθόδων διδασκαλίας ανάλογα µε τις εκάστοτε περιστάσεις και τους συµµετέχοντες. Η αξιολόγηση εντόπισε ορισµένα βασικά ευρήµατα σχετικά µε την αποτελεσµατικότητα των διαφόρων µεθόδων. Οι εταίροι διαπίστωσαν ότι η διαλογική μάθηση και η μάθηση μέσα από την πράξη ήταν οι πιο επιτυχημένες μέθοδοι διδασκαλίας και οι πλέον κατάλληλες για τους συμμετέχοντες και το θέμα. Ένας εκπαιδευτής, δήλωσε: «Ο στόχος δεν ήταν η ίδια η διδασκαλία, αλλά η προώθηση ενός περιβάλλοντος όπου η γνώση ήταν συν-κατασκευασμένη και όπου ο καθένας από εμάς, εκπαιδευτές και συμμετέχοντες, μπορούσε να ηγηθεί στο σημείο που αυτός ή αυτή έκρινε σκόπιμο». Μερικοί από τους εταίρους χρησιμοποίησαν την μάθηση μέσω αντικειμένου, είτε μέσω μουσειακών αντικειμένων ή αντικειμένων που οι συμμετέχοντες έφεραν από μόνοι τους. Αυτά λειτούργησαν ως εναύσματα για τις αναμνήσεις και το επίκεντρο για συζήτηση. Η μάθηση μέσω αντικειμένων ήταν ένας καλός τρόπος για την εισαγωγή νέων θεμάτων ή για την ανάδειξη νέων προοπτικών σε ένα υπάρχον θέμα. Ομαδικές δραστηριότητες που εμπλέκουν συλλογικές εμπειρίες, όπως επισκέψεις πεδίου, συνάντηση με ζώντες μάρτυρες, διεξαγωγή συνεντεύξεων ή εργασία με αντικείμενα, αποδείχθηκαν αποτελεσματικοί τρόποι για την ανάκτηση ατομικών και συλλογικών αναμνήσεων. Η ενεργός έρευνα επίσης τροφοδότησε τη συζήτηση, ιδίως όταν οι συμμετέχοντες ανακάλυψαν αντικρουόμενες απόψεις ή πληροφορίες. Οι διαλέξεις και οι παρουσιάσεις χρησιμοποιήθηκαν περιστασιακά, αλλά όλοι οι εταίροι έκαναν χρήση των τεχνικών αυτών σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως κατά την παρουσίαση των στόχων και του υπόβαθρου του έργου ή για τη διασφάλιση της κατανόησης των συμμετεχόντων για τις έννοιες της ιστορίας, της μνήμης και της ιστορικής μνήμης. 10
14 Οι παρακάτω ενότητες προτείνουν κάποιες ιδέες για την προσέγγιση του προγράµµατος διδασκαλίας µε τους µαθητές. Φάση 1: Εισαγωγή στο θέμα Αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος του σχεδίου διδασκαλίας με την έννοια ότι διαμορφώνει το σκηνικό για τους συμμετέχοντες, καθορίζοντας το τι οι συμμετέχοντες θα ήθελαν να αποκτήσουν από την παρακολούθηση του προγράμματος, και επιτρέποντάς τους να γνωρίσουν περισσότερα σχετικά με τη δομή και το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα του μαθήματος. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να παρουσιάσουν τον εαυτό τους και να μιλήσουν για το τι τους παρακίνησε να έρθουν στο μάθημα και τι θα ήθελαν να κερδίσουν από αυτό. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των μετέπειτα συναντήσεων και παρέχει ένα σημείο αναφοράς για την αξιολόγηση. Αρκετοί εταίροι χρησιμοποίησαν τη μέθοδο της ιδεοθύελλας για να καθορίσουν τις ενότητες και τα θέματα για το έργο και να συμφωνήσουν συλλογικά πώς θα συνεργαστούν. Η ιδεοθύελλα μπορεί επίσης να συμβάλει στην αναγνώριση της προϋπάρχουσας γνώσης της ομάδας σχετικά με ένα γεγονός ή μια περίοδο και να εντοπίζει περιοχές τις οποίες ενδιαφέρονται να διερευνήσουν περαιτέρω. Αντικείμενα και αρχειακό υλικό μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο έναυσμα για συζήτηση. Οι εταίροι χρησιμοποίησαν μουσειακά αντικείμενα, αρχειακό υλικό, ιστορικές φωτογραφίες και συνεντεύξεις προφορικής ιστορίας για να ενθαρρύνουν τη συζήτηση. Ανάλογα με την προσέγγιση που υιοθετείται για την ιστορική μνήμη, μπορεί να είναι ενδιαφέρον για τους συμμετέχοντες να δουν ότι ο τρόπος που ένα γεγονός ή μια περίοδος υπάρχει στη θύμησή μας έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Ως σημείο εκκίνησης, χρησιμοποιώντας άρθρα εφημερίδων που δίνουν διαφορετικές ερμηνείες των σύγχρονων γεγονότων μπορεί να συμβάλει στο να γίνουν πιο ανοικτές οι απόψεις των συμμετεχόντων στις διαφορετικές προσεγγίσεων της ιστορίας, αποδεικνύοντας πως τα «γεγονότα» μπορούν να αμφισβητηθούν και ότι δεν υπάρχει μια μόνο θεώρηση των γεγονότων. Φάση 2: Προσδιορισμός των αναμνήσεων Αυτή η φάση έχει να κάνει με τη συλλογή μνήμης και ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να βυθιστούν πλήρως στο έργο. Είναι ένα απαραίτητο στάδιο για να επιτρέψει μια πιο προσεκτική ανάλυση και συζητήσεις που θα πραγματοποιηθούν στη Φάση 3, βάσει αυτού που οι συμμετέχοντες έχουν καταφέρει να αποκαλύψουν, να συγκεντρώσουν και να μοιραστούν με την ομάδα. Είναι σημαντικό σε αυτή τη φάση οι συμμετέχοντες να έχουν πρόσβαση σε όλα τα ιστορικά υλικά που παρουσιάζουν διαφορετικές απόψεις των γεγονότων. Αυτά μπορεί να είναι ευρείας κλίμακας, ανάλογα με το θέμα και τι είναι διαθέσιμο - μουσειακά αντικείμενα, αρχειακά υλικά, οικογενειακά ιστορικά αρχεία και έγγραφα, πρόσφατα και ιστορικά άρθρα εφημερίδων, ντοκιμαντέρ, φωτογραφίες, τηλεοπτικά προγράμματα κ.λπ. Αυτά μπορεί να εγείρουν τις μνήμες των συμμετεχόντων και να αποτελέσουν τη βάση για συζήτηση. Αυτό το στάδιο μπορεί να ενσωματώσει έρευνα πεδίου, ιδιαίτερα την συνέντευξη. Προφορικές ιστορικές συνεντεύξεις μπορούν να διεξαχθούν μεμονωμένα ή σε ομάδες, είτε τηλεφωνικά είτε πρόσωπο με πρόσωπο. Οι συνεντεύξεις θα πρέπει να καταγράφονται με την άδεια του ερωτώμενου. Οι εθνικοί οργανισμοί μπορούν να παρέχουν χρήσιμες οδηγίες για τη διεξαγωγή συνεντεύξεων, όπως η Βρετανική Οργάνωση Προφορικής Ιστορίας Όλα τα πιλοτικά έργα διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες προτίμησαν να εργαστούν σε μικρές ομάδες για τα θέματα που τους ενδιέφεραν ιδιαίτερα. Αυτό σήμαινε ότι ήταν σημαντικό να προγραμματίσουν το χρόνο για την ανταλλαγή της μάθησης, είτε με ομαδική εργασία ή με πιο δομημένες παρουσιάσεις από τα μέλη της ομάδας. 11
15 Φάση 3: Ανάλυσης και οικοδόμηση της αφήγησης Αυτή είναι η κρίσιμη φάση του έργου, επειδή, οι συμμετέχοντες αρχίζουν τώρα να κατανοούν την έννοια της ιστορικής μνήμης που σχετίζεται με το θέμα τους. Αναλύουν τις μνήμες που έχουν συγκεντρώσει και δημιουργούν μια συνεκτική, χρονολογική και ποικιλόμορφη ιστορία της περιόδου. Βεβαιωθείτε ότι οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν την έρευνα και τη μάθηση που έχουν κάνει είτε ατομικά είτε σε ομάδες, είτε μέσα από τη συζήτηση, την ομαδική εργασία ή τις παρουσιάσεις. Η διαδικασία της δημιουργίας μιας αφήγησης από την διερεύνηση αναμνήσεων μπορεί να οδηγήσει σε διαφωνίες μέσα στην ομάδα. Είναι σημαντικό να υπάρχει μια στρατηγική για τη διαχείριση αυτής της κατάστασης και για την εξασφάλιση του ότι η φωνή του καθενός μπορεί να ακουστεί. Φάση 4: Δημιουργικό προϊόν Η φάση του δηµιουργικού προϊόντος ζητά από τους συµµετέχοντες να προβληµατιστούν σχετικά µε το τι έχουν µάθει και να παράξουν κάτι απτό, ως αποτέλεσµα της µάθησής τους. Για παράδειγµα, στην Ισπανία, οι µαθητές δηµιούργησαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραµµα µε βάση τις εµπειρίες γύρω από το πρώτο σχολείο των Βάσκων στο Segura. Στο Ηνωµένο Βασίλειο, οι συµµετέχοντες δηµιούργησαν µια έκθεση σχετικά µε την ιστορική µνήµη του Πρώτου Παγκοσµίου Πολέµου και στην Πολωνία, οι συµµετέχοντες δηµιούργησαν ένα βιβλίο µε παραδοσιακές συνταγές, µαζί µε ποιήµατα εµπνευσµένα από το φαγητό. Συνεργαστείτε µε τους συµµετέχοντες για να αποφασίσουν τι είδους δηµιουργικό προϊόν θα ήθελαν να κάνουν, που συνδέεται µε τις δεξιότητες που θέλουν να αναπτύξουν, το περιεχόµενο που έχει η έρευνα και τον προϋπολογισµό και τους διαθέσιµους πόρους. Σκεφτείτε πρώτα για το πώς το τελικό αποτέλεσµα θα µοιραστεί µε την ευρύτερη κοινότητα. Για παράδειγµα, στην περίπτωση της έκθεσης, ποίο είναι το ακροατήριο που θα εστιάσετε και πώς θα προωθηθεί η έκθεση. Φάση 5: Μοίρασμα με την κοινότητα Κατά τη διάρκεια αυτής της τελικής φάσης οι συµµετέχοντες ενθαρρύνονται να µοιραστούν τα ευρήµατά τους µε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Για παράδειγµα, στην Ισπανία, οι µαθητές αναµετάδωσαν ένα ραδιοφωνικό πρόγραµµα και παρήγαγαν ένα περιοδικό για να µοιραστεί µε άλλους στην κοινότητα. Στην Ιταλία, οι συµµετέχοντες δηµιούργησαν ένα χάρτη προσανατολισµού που συνδέεται µε την ανάµνηση των τόπων που το κοινό µπορεί να χρησιµοποιήσει για να ανακαλύψει µέρη που συνδέονται µε τον εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο. 12
16 Παράγοντες επιτυχίας Οι εταίροι προσδιόρισαν μια σειρά από παράγοντες επιτυχίας κατά τη διάρκεια της πιλοτικής φάσης. Η προσωπική σχέση των συμμετεχόντων με το θέμα, είτε άμεσα μέσω των δικών τους αναμνήσεων ή μέσω ενδιαφέροντος για το θέμα, ήταν ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ενθουσιασμού και κινήτρου. Οι συμμετέχοντες έδειχναν περισσότερο ενδιαφέρον και ήταν πιο ενεργοί όταν ήταν σε θέση να προσδιορίσουν τα θέματα στο οποία θα έπρεπε να εργαστούν. Ήταν σημαντικό να υπάρχουν ευέλικτοι εκπαιδευτές, οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να προσαρμόσουν το διδακτικό τους στυλ έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προτιμήσεις των συμμετεχόντων και να αντιμετωπίζουν με ευαισθησία τη δυναμική της ομάδας. Ο Ιταλός εταίρος παρατήρησε ότι εκπαίδευση μεταξύ των συνομηλίκων έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του έργου, με τους συμμετέχοντες να μοιράζονται τις ικανότητές τους ο ένας με τον άλλο και ότι το σχέδιο ήταν αρκετά ευέλικτο ώστε να γίνει αυτό. Ο τόπος και το μαθησιακό περιβάλλον ήταν σημαντικά. Οι συμμετέχοντες χρειάζονταν ένα χώρο όπου ένιωθαν άνετα και με αυτοπεποίθηση για να συμμετέχουν με άλλους, που συχνά σήμαινε ένα κοινοτικό κέντρο ή άλλους κοινοτικούς χώρους και όχι μια τάξη. Ο εταίρος από το Ηνωμένο Βασίλειο έκρινε ότι μια διαρρύθμιση στην μορφή της τάξης αποδείχθηκε περιοριστική υπό την έννοια ότι είχε συσταθεί μια προσδοκία ότι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να «διδάσκονται» αντί να εμπλακούν σε μια ενεργή μαθησιακή διαδικασία. Ο Ιταλός εταίρος σχολίασε ότι οι φάσεις που πραγματοποιήθηκαν έξω από την αίθουσα διδασκαλίας ήταν πιο σημαντικές και ότι η μεγαλύτερη μάθηση πραγματοποιήθηκε στις πραγματικές τοποθεσίες που είχαν σχέση με τις μνήμες που ερευνούνταν. 13
17 Οι συμμετέχοντες ήθελαν μια σαφή ιδέα για τον σκοπό του μαθήματος και τι θα πρέπει να κάνουν κάθε εβδομάδα. Ήταν σημαντικό να μοιραστούν μια έκδοση του σχεδίου διδασκαλίας με τους συμμετέχοντες ώστε να μπορούν να προσμένουν αυτό που πρόκειται να κάνουν, ιδιαίτερα σε σχέση με το δημιουργικό προϊόν. Ο Πολωνός συνεργάτης αναδιαμόρφωσε το σχέδιο παράδοσης ως αποτέλεσμα της ανατροφοδότησης που είχε από τους συμμετέχοντες κατά τις πρώτες συναντήσεις, με αποτέλεσμα την αυξημένη συμμετοχή των συμμετεχόντων στις συναντήσεις. Όλοι οι εταίροι θεώρησαν ότι το έργο πέτυχε την εμπλοκή των συμμετεχόντων στο θέμα της ιστορικής μνήμης. Αυτή ήταν ιδιαίτερα η περίπτωση κατά την οποία οι μνήμες και οι ιστορίες που εμπλέκονταν είχαν μια συναισθηματική διάσταση. Ορισμένοι μεγαλύτεροι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι ήταν ευθύνη τους να μεταδώσουν τις αναμνήσεις τους στη νεότερη γενιά, ως συμβολή στην κοινότητά τους και την χώρα τους. Στην περίπτωση της Πολωνίας αυτό επεκτάθηκε πέρα από την βασική ομάδα των συμμετεχόντων όπου περισσότεροι άνθρωποι ήθελαν να εμπλακούν συμβάλλοντας με τις αναμνήσεις τους σε ένα ζωντανό κοινοτικό αρχείο. Η μεθοδολογία φαινόταν να τρέχει πιο ομαλά όταν επικεντρώθηκε σε ένα θέμα εντός της ζωντανής μνήμης. Η ευκαιρία διενέργειας συνέντευξης από άλλους έδωσε στο έργο εστίαση, η οποία η ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου που επικεντρώθηκε στην ιστορική μνήμη ενός θέματος που δεν είναι πλέον μέσα στη ζωντανή μνήμη, αισθάνθηκε ότι ήταν δύσκολο να αναπαραχθεί με μια ομάδα που είχε ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών ενδιαφερόντων σχετικά με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ η μέθοδος ήταν αποτελεσματική στην ενεργοποίηση της ομάδας για να προβληματιστεί σχετικά με την ιστορική μνήμη, να ανακαλύψει τις τοπικές μνήμες και να δημιουργήσει ένα προϊόν για ανταλλαγή κατόπιν στοχασμού, η ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου θεώρησε ότι η εστίαση σε ένα πιο συγκεκριμένο και πρόσφατο θέμα, θα δημιουργούσε ένα σαφέστερο και λιγότερο απαιτητικό έργο. 14
18 Προκλήσεις Πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίστηκαν, δεν ήταν οι μοναδικές στο έργο αλλά, κοινές με την προηγούμενη εμπειρία των εταίρων σχετικά με την υλοποίησης προγραμμάτων άτυπης εκπαίδευσης ενηλίκων. Κάποιες, ωστόσο, ήταν συνδεδεμένες με την εργασία με τη μνήμη και τον τρόπο που οι συμμετέχοντες αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους σε σχέση με το θέμα και τους στόχους του μαθήματος. Κυμαινόμενοι αριθμοί: αρκετοί από τους εταίρους βίωναν διακυμάνσεις από εβδομάδα σε εβδομάδα στους αριθμούς που συμμετείχαν στις συναντήσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό εναπόκειτο στις προσωπικές περιστάσεις των ατόμων και όχι σε παράγοντες που σχετίζονταν με το ίδιο το μάθημα. Όλοι οι εταίροι ανέφεραν ότι η συμμετοχή στο μάθημα είχε κρατηθεί καλά σε σύγκριση με άλλα μαθήματα εκπαίδευσης ενηλίκων, υποδεικνύοντας ένα ισχυρό επίπεδο δέσμευσης εκ μέρους των συμμετεχόντων. Οι Ισπανοί και η Πολωνοί εταίροι είδαν στην πραγματικότητα μια αύξηση του αριθμού καθώς το μάθημα προχώρησε, με νέους ανθρώπους να εμπλέκονται καθώς μεταδιδόταν η πληροφορία από στόμα σε στόμα. Αυτό υποδηλώνει ότι η ιδέα της εργασίας με τις αναμνήσεις έχει την ικανότητα να εμπλέκει κοινότητες στην μάθηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως οι ηλικιωμένοι συμμετέχοντες, δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους «μαθητές». Αντί αυτού οι ίδιοι έβλεπαν τους εαυτούς τους ως πομπούς μνήμης / πηγές από τους οποίους θα μπορούσαν να μάθουν οι άλλοι και όχι ως άτομα τα οποία τα ίδια θα μπορούσαν να ωφεληθούν από το έργο. Μελλοντικές οργανώσεις που προσλαμβάνουν ενήλικες συμμετέχοντες σε προγράμματα τύπου KC-ΜΕΜ στο μέλλον μπορεί να χρειαστεί να το γνωρίζουν αυτό και να σχεδιάσουν τους μαθησιακούς στόχους, τη διαχείριση και την επιστράτευση συμμετεχόντων ανάλογα. Σε όλα τα πιλοτικά έργα, οι εκπαιδευτές έπρεπε να ασχοληθούν με τα «κυρίαρχα» άτομα - τα άτομα εκείνα που με πολλή ευχαρίστηση μιλούσαν, ιδιαίτερα για τις δικές τους αναμνήσεις ή απόψεις, αλλά ήταν απρόθυμα να ακούσουν τις εμπειρίες ή τις απόψεις άλλων. Αυτό δεν θεωρείται ότι είναι μια αδυναμία της μεθοδολογίας καθότι δεν είναι συνυφασμένη ειδικά με το έργο KC-ΜΕΜ, ή ακόμα και με την εκπαίδευση ενηλίκων ιδιαίτερα, αλλά είναι μια δυσκολία που συναντά κανείς που ηγείται μιας μαθησιακής δραστηριότητας με μια ομάδα ανθρώπων. Οι εταίροι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν σημαντικό για όποιον ηγείται της συνάντησης να έχει τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη διαχείριση της δυναμικής της ομάδας και να διασφαλίσει ότι ο καθένας θα έχει την ευκαιρία να συνεισφέρει. Ο Κύπριος εταίρος διαπίστωσε ότι η εργασία των συμμετεχόντων σε μικρές ομάδες για να προετοιμάσουν μια παρουσίαση περιορισμένου χρόνου, αντί της ανοιχτής συζήτησης, βοήθησε προς αυτό, δηλαδή στη διασφάλιση ότι ο καθένας θα είχε την ευκαιρία να συνεισφέρει. Θεώρησαν επίσης ότι η επιστράτευση συμμετεχόντων με ένα ευρύ φάσμα υποβάθρων και εμπειριών θα συνέτεινε στην αποφυγή της αίσθησης από τους συμμετέχοντες ότι ήταν όλοι εμπειρογνώμονες στο ίδιο θέµα και θα τους βοηθούσε να αναγνωρίσουν ότι είχαν κάτι να µάθουν. 15
19 Όλοι οι εταίροι αντιμετώπισαν το θέμα της διαχείρισης του χρόνου σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας. Μερικές φορές αυτό οφειλόταν στο ότι οι ενήλικες συμμετέχοντες είναι απρόθυμοι να λάβουν οδηγίες ή να εργαστούν με τον τρόπο που ο υπεύθυνος ή ο διδάσκοντας είχε προγραμματιστεί. Και πάλι, αυτό είναι μια πρόκληση που προκύπτει συχνά σε ένα πλαίσιο εκπαίδευσης ενηλίκων. Σε άλλες περιπτώσεις ήταν απλά το ότι οι συμμετέχοντες είχαν συγκεντρώσει πάρα πολλές πληροφορίες για να συζητήσουν στο διαθέσιμο χρόνο. Ο διαχωρισμός των ατόμων σε ομάδες εργασίας ή ο καθορισμός χρονοδιαγράμματος για συζήτηση βοήθησαν να διασφαλιστεί ότι το πρόγραμμα διδασκαλίας συνέχισε να προχωρά. Οι περισσότεροι εταίροι διαπίστωσαν ότι χρειάστηκε να περιορίσουν τον αριθμό των θεμάτων υπό συζήτηση για να μπορέσουν οι συμμετέχοντες να διερευνήσουν πλήρως το θέμα. Ορισμένοι εταίροι διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες ήταν έτοιμοι να συγκεντρώσουν τις αναμνήσεις ή να μάθουν τα «γεγονότα» και όχι να τα αναλύσουν ή να τα ερμηνεύσουν. Ο εταίρος από το Ηνωμένο Βασίλειο συγκεκριμένα, αντιμετωπίζοντας ένα θέμα πέραν της ζώσας μνήμη, διαπίστωσε ότι ορισμένοι από τους συμμετέχοντες ανάμεναν να διδαχθούν «γεγονότα» και «αλήθειες» και όχι την αποκάλυψη διαφορετικών αφηγήσεων για τους εαυτούς τους. Ορισμένες ομάδες συμμετεχόντων ήταν απρόθυμες να δημιουργήσουν μόνιμα ή ημι-μόνιμα προϊόντα από τις μνήμες τους, ή δεν ήθελαν να μοιραστούν τις αναμνήσεις τους με την ευρύτερη κοινότητα. Μερικές φορές οι αναμνήσεις ήταν προσωπικές, ή οι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι δεν θα ήταν αρκετά ενδιαφέρον για την ευρύτερη κοινότητα. Σε άλλες περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες δεν αισθάνθηκαν ότι είχαν τις δεξιότητες για να δημιουργήσουν την συμφωνούμενη παραγωγή, ή απλά δεν ενδιαφέρονταν για κάτι τέτοιο. Ανάλογα με το σκοπό του μαθήματος και τις ανάγκες της ομάδας, οι φάσεις 4 και 5 του σχεδίου διδασκαλίας θα μπορούσαν να είναι προαιρετικές αν οι μαθητές δεν αισθάνονται την ανάγκη να δημιουργήσουν και να μοιραστούν την εργασία τους με την κοινότητα. 16
20 6 Μελέτες περίπτωσης Οι ακόλουθες μελέτες περίπτωσης συνοψίζουν τα έξι πιλοτικά προγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο του σχεδίου διδασκαλίας, την άνοιξη και το καλοκαίρι του Οι μελέτες περίπτωσης διερευνούνται με περισσότερες λεπτομέρειες, μαζί με φωτογραφίες, στην ιστοσελίδα του έργου, Κύπρος Πανεπιστήμιο Frederick, Λευκωσία Το θέμα που επελέγη ήταν η πολιτιστική ζωή των κατοίκων της Λαπήθου, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του Οι κάτοικοι της Λαπήθου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη προς τις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974 στη Κύπρο και την επακόλουθη κατοχή του 37% του εδάφους του βορειότερου τμήματος του νησιού. Οι στόχοι μάθησης ήταν ως ακολούθως: Να αναπτύξει την κατανόηση των συμμετεχόντων για την ιστορία και την πολιτιστική ζωή των κατοίκων της Λαπήθου, πριν τα μέσα της δεκαετίας του Να εισάξει τους συμμετέχοντες στην έννοια της μνήμης, πώς μεταδίδεται και πως είναι κατασκευασμένη. Να διερευνήσει τις υπάρχουσες διαφορές μεταξύ της μνήμης και της ιστορίας της Λαπήθου, πριν τα μέσα της δεκαετίας του Να ορίσει τα κριτήρια για την αναζήτηση ποικίλων και σχετικών μνημών της Λαπήθου, πριν τα μέσα της δεκαετίας του Να διερευνήσει διάφορες πηγές για τον εντοπισμό των αναμνήσεων. Να προσδιορίσει τα κύρια ευρήματα από τις μνήμες που ανακτήθηκαν. Να δημιουργήσει μια συνεκτική, χρονολογική και ποικιλόμορφη ιστορία της Λαπήθου, πριν τα μέσα της δεκαετίας του Να αναπτύξει μια δημιουργική παραγωγή που να αντανακλά τις τοπικές μνήμες και την αφήγηση που κατασκευάστηκε. Να ορίσει, να οργανώσει και / ή να αναπτύξει ένα πλαίσιο ή χώρο για να μοιραστούν οι τοπικές μνήμες με την υπόλοιπη κοινότητα. Ο Κύπριος εταίρος συνεργάστηκε με 14 συμμετέχοντες, 5 άνδρες και 9 γυναίκες, ηλικίας από 56 έως 66+ ετών. Οι περισσότεροι ήταν από την πόλη της Λαπήθου και δήλωσαν ότι ήταν ήδη γνώστες του επιλεγμένου θέματος. Το έργο εκτελέστηκε από προσωπικό του Πανεπιστημίου Frederick, τον εταίρο του έργου, αλλά ο χώρος που επιλέχθηκε ήταν οι εγκαταστάσεις του Δήμου Λαπήθου, όπου οι συμμετέχοντες αισθάνονταν πιο άνετα και οικεία και σε αυτές θα μπορούσαν να έχουν ευκολότερη πρόσβαση. Μια σειρά από μεθόδους διδασκαλίας χρησιμοποιήθηκαν: παρουσιάσεις, συζητήσεις, ατομική και ομαδική εργασία, καθοδηγούμενες δραστηριότητες, τήρηση αναστοχαστικού ημερολογίου. Το δημιουργικό προϊόν έλαβε τη μορφή μιας ιστοσελίδας που τεκμηριώνει τις κοινές μνήμες. 17
21 Ιταλία Futura, San Giovanni στο Persiceto Ο Ιταλός εταίρος συνεργάστηκε με τον Γοτθικό Σύλλογο για να εφαρμόσει το έργο, στο οποίο συμμετείχαν πέντε άνδρες ηλικίας μεταξύ 40 και 54. Οι συμμετέχοντες ήταν ιστορικοί και ερευνητές που ενδιαφέρονταν για τη διατήρηση της μνήμης και είχαν προηγουμένως εμπλακεί σε εργασία με μνήμη μέσω της μεθοδολογίας του ζωντανού διοράματος. Τα μέλη της ομάδας είχαν διαφορετικά υπόβαθρα και διαφορετική προέλευση, αλλά μοιράζονταν ένα πάθος για την ιστορική έρευνα. Το έργο είχε ως στόχο να ανακτήσει τις αναμνήσεις σχετικά με τους χώρους του Δήμου Fanano, Μόντενα, όπου σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα ήταν: Να οικοδομήσει μια αυτο-καθοδηγούμενη διαδρομή χρησιμοποιώντας χάρτες για να ανακαλύψει σημαντικά ιστορικά μνημεία του τοπικού εδάφους που συνδέεται με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Να καταστήσει ικανούς τους ηλικιωμένους να αλληλεπιδρούν με τη νεότερη γενιά της πόλης (όχι μόνο τα σχολεία, αλλά και τα παιδιά των ίδιων των μαρτύρων). Να διευκολύνει τη μεταφορά γνώσης μεταξύ των συμμετεχόντων και την ενδυνάμωση των δεξιοτήτων τους. Το δημιουργικό προϊόν είναι εμπνευσμένο από τη γαλλική Randojeu ( και τις αρχές του προσανατολισμού. Περιλαμβάνει μια αυτο-καθοδηγούμενη διαδρομή δομημένη σαν ένα παιχνίδι μέσα από το οποίο οι άνθρωποι θα ανακαλύψουν τοποθεσίες της Fanano του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το παιχνίδι εμπλέκει άτομα ή μικρές ομάδες ακλουθώντας μια διαδρομή χρησιμοποιώντας το χάρτη προσανατολισμού, εξερευνώντας χώρους και κατανοώντας γιατί είναι σημαντικοί μέσω δραστηριοτήτων όπως η αποκρυπτογράφηση ενός μηνύματος, τα σταυρόλεξα και τα σχέδια. Το παιχνίδι είναι διαθέσιμο για τους ανθρώπους της Fanano, αλλά και για τα σχολεία και άλλες ομάδες ως μια διασκεδαστική προσέγγιση στην έρευνα. Πολωνία Πανεπιστήμιο Adam Mickiewicz, Πόζναν Το μάθημα πραγματοποιήθηκε σε ένα παραδοσιακό χωριό της Πολωνίας στα Καρπάθια Όρη. Το χωριό Łomnica- Zdrój έχει δει ταχεία αλλαγή τα τελευταία χρόνια με τον εκσυγχρονισμό και τη μετανάστευση των νέων που επιλέγουν να ταξιδέψουν και να ζήσουν εκτός των παραδοσιακών κοινοτήτων τους, έτσι ώστε πολλοί κάτοικοι αισθάνονται την ανάγκη να διατηρήσουν τον παλιό τρόπο ζωής τους και τις παραδόσεις. Το μάθημα διοργανώθηκε σε συνεργασία με το κοινοτικό κέντρο του χωριού που έχει ένα ρεκόρ για τη διοργάνωση δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών στην περιοχή. Δουλεύοντας με ένα συνεργάτη ενσωματωμένο στην τοπική κοινότητα στόχευσαν στη στήριξη της βιωσιμότητας του έργου. Το έργο εκπονήθηκε από διδακτορικούς φοιτητές, ένας εκ των οποίων είχε οικογένεια που ζει στο χωριό παρέχοντας απευθείας σύνδεση και συμβάλλοντας στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων και της ομάδας του έργου. Το έργο διεκπεραιώθηκε σε 10 συναντήσεις. 10 συμμετέχοντες εντάχθηκαν αρχικά, αλλά όσο περνούσε ο καιρός, 17 άλλοι ενεπλάκησαν θέλοντας να μοιραστούν τις αναμνήσεις τους. Οι συμμετέχουσες ήταν όλες γυναίκες ηλικίας μεταξύ 36 και 80 ετών. Όλες είχαν ζήσει στο χωριό από τη γέννησή τους σε παραδοσιακά, πολλών γενεών αγροκτήματα. Είχαν επιστρατευτεί από φυλλάδια, αφίσες και από στόμα σε στόμα, κυρίως μέσω της τοπικής εκκλησίας. Οι συμμετέχουσες διατήρησαν επαφή και προώθησαν το έργο χρησιμοποιώντας μια ομάδα στο Facebook. 18
22 Το έργο επικεντρώθηκε στην τοπική κουζίνα και τα παραδοσιακά φαγητά, ρωτώντας αν οι παραδόσεις και το παραδοσιακό φαγητό είναι ακόµα ζωντανά και τι έχει αλλάξει. Το έργο αποτελεί µέρος ενός ευρύτερου κινήµατος για την προώθηση των παραδοσιακών, τοπικών παραγόµενων τροφίµων και του υγιεινού τρόπου ζωής. Οι συµµετέχοντες ερεύνησαν µια σειρά από διαφορετικά θέµατα σε αυτή την ενότητα. Οι µέθοδοι διδασκαλίας ήταν ποικίλες, αλλά η οµάδα του έργου διαπίστωσε ότι η διαλογική µάθηση ήταν η πιο αποτελεσµατική µέθοδος για τους συµµετέχοντες που ήθελαν να ακουστούν και να εκτιµηθούν οι αναµνήσεις τους. Το δηµιουργικό προϊόν του έργου είναι ένα βιβλίο που τεκµηριώνει τις µνήµες µε συνταγές και ποιήµατα που γράφτηκαν από τους συµµετέχοντες. Σλοβενία Kranj Δημοτική Βιβλιοθήκη Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε από το Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Kranj σε συνεργασία με τον εταίρο του έργου KC-ΜΕΜ,την Δημοτική Βιβλιοθήκη Kranj. Το Πανεπιστήμιο ήταν ενθουσιώδη στο να συμμετάσχει ως εταίρος στην εφαρμογή για να στηρίξει τους δικούς του στόχους γύρω από την ανάπτυξη και την προώθηση της μάθησης των ενηλίκων. Το πανεπιστήμιο επίσης ενέπλεξε μια εταιρεία Τεχνολογιών Πληροφορίας (ΙΤ) που παρέχει εκπαίδευση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, το οποίο ήταν ένα βασικό μέρος του μαθήματος. 12 συμμετέχοντες έλαβαν μέρος στο μάθημα, 7 γυναίκες και 4 άνδρες ηλικίας μεταξύ 50 και 70 ετών. Οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως συνταξιούχοι, ωστόσο παρέμεναν ενεργοί πολίτες. Το θέμα, που επιλέχθηκε από τους συμμετέχοντες, ήταν οι κοινοτικές εκδηλώσεις από το 1950 έως το Οι συμμετέχοντες δεν είχαν καμία επίσημη γνώση του αντικειμένου, αλλά έφεραν τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις τους. Οι στόχοι μάθησης ήταν ως ακολούθως: Να εκπαιδεύσει τους συμμετέχοντες σχετικά με την ιστορία και τις ιστορικές μεθόδους έρευνας. Να αναπτύξει τις δεξιότητες και γνώσεις των συμμετεχόντων στον τομέα της πληροφορικής. Να υποστηρίξει τους μαθητές να αναπτύξουν τη δική τους ταυτότητα σε σχέση με την πατρίδα τους. Να δημιουργήσει ένα ελκυστικό και ευανάγνωστο δημιουργικό προϊόν για κοινή χρήση με την κοινότητα. Το μάθημα παραδόθηκε σε πάνω από 60 ώρες μάθησης με τους συμμετέχοντες να εργάζονται σε δύο ομάδες. Πήραν μέρος σε δύο ώρες ιστορικής εργασίας και δύο ώρες επαγγελματικής εκπαίδευσης κάθε εβδομάδα. Το δημιουργικό προϊόν είναι μια εφημερίδα, την οποία εκτύπωσε η βιβλιοθήκη και μια δημόσια έκθεση στη βιβλιοθήκη η οποία εκτέθηκε κατά το μήνα Σεπτέμβριο για να συμπέσει με τον "Ιστορικό Μήνα" στο δήμο. 19
23 Ισπανία ARANZADI Κοινωνία Θετικών Επιστημών, Σαν Σεμπαστιάν Η πιλοτική εφαρμογή έλαβε χώρα στην Χώρα των Βάσκων στη πόλη της Segura. Το κύριο θέμα ήταν η δημιουργία του πρώτου σχολείου βασκικής γλώσσας στην Segura προς το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο το Η εκπαίδευση της βασκικής γλώσσας ήταν παράνομη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έτσι το σχολείο λειτούργησε υπό κάλυψη για μια δεκαετία. 8 ενήλικες συμμετείχαν στο πρόγραμμα, 3 γυναίκες και 5 άνδρες ηλικίας μεταξύ 45 και 60 + ετών. Οι περισσότεροι είχαν εμπλακεί στο σχολείο είτε ως εκπαιδευτικοί, γονείς ή σπουδαστές. Ορισμένοι από τους ερωτηθέντες πλησίασαν κατά τη φάση της εφαρμογής και αργότερα εντάχθηκαν στην ομάδα. Οι στόχοι του έργου ήταν οι εξής: Να συνεργαστεί με τοπικές μνήμες στην Σεγκούρα με ολιστικό τρόπο. Να συγκεντρώσει πληροφορίες σχετικά με το κύριο θέμα και να δημιουργήσει μια εναλλακτική αφήγηση βασιζόμενη στις συλλεγόμενες αναμνήσεις. Να παραχθεί ένα εργαλείο διάδοσης για τη διάδοση της μεθόδου στις γύρω κοινότητες και να τις ενθαρρύνει να συνεχίσουν την πορεία. Να διευκολύνει την μεταφορά γνώσεων μεταξύ των συμμετεχόντων και την ενδυνάμωση των δεξιοτήτων τους. Το έργο παραδόθηκε σε έξι εβδομάδες, ένα μικρότερο χρονικό διάστημα από ό, τι αναμενόταν αφού ο κύριος συνεργάτης που θα εφάρμοζε και θα υποστήριζε το πρόγραμμα είχε αποτραβηχτεί. Αυτό σημαίνει ότι η επιστράτευση και ο σχεδιασμός με μια νέα ομάδα έπρεπε να συμπυκνωθεί σε ένα μικρότερο χρονικό διάστημα. Οι μέθοδοι διδασκαλίας που χρησιμοποιήθηκαν περιλαμβάνουν τη διαλογική μάθηση, τη μάθηση μέσω της πράξης και την ποιοτική έρευνα. Το δημιουργικό προϊόν του έργου ήταν ένα ραδιοφωνικό πρόγραμμα, το οποίο ερευνήθηκε και παρουσιάστηκε από τους συμμετέχοντες του έργου και μεταδόθηκε από έναν περιφερειακό εταιρικό μέσο μαζικής ενημέρωσης, προσελκύοντας το ενδιαφέρον των τοπικών εφημερίδων. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες συμφώνησαν να γράψουν το έργο για διάχυσή του στην τοπική κοινότητα. Ηνωμένο Βασίλειο Royal Armouries Museum Το Royal Armouries Museum παρέδωσε το πιλοτικό έργο σε συνεργασία με το πρόγραμμα εκπαίδευσης των ενηλίκων σε τοπικό γυμνάσιο. Το σχολείο επιστράτευσε 14 συμμετέχοντες μέσω της εκτεταμένης λίστας του. Εννέα άνδρες και 5 γυναίκες πήραν μέρος στο σεμινάριο, ηλικίας μεταξύ σαράντα-πέντε και εβδομήντα-πέντε. Οι περισσότεροι ήταν συνταξιούχοι και όλοι είχαν επιτύχει ένα υψηλό επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης (συνήθως ένα πτυχίο και / ή επαγγελματική κατάρτιση). Το θέμα που επελέγη ήταν η ιστορία και η μνήμη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Το σεμινάριο σχεδιάστηκε για να συμβάλει στο πρόγραμμα εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων του μουσείου για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι συμμετέχοντες είχαν διάφορα επίπεδα προηγούμενης γνώσης που προέρχονται από τυπική και άτυπη εκπαίδευση και έρευνα ιστορίας της οικογένειας. 20
24 Δύο εκπαιδευτικοί από το μουσείο διεκπεραίωσαν μια σειρά μαθημάτων σε χρονικό διάστημα πέραν των 11 εβδομάδων, αποτελούμενες από 10 εβδομάδες απογευματινών μαθημάτων που πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο (δύο ώρες την εβδομάδα) και μια επίσκεψη μισής ημέρας στο μουσείο κατά τη διάρκεια της οποίας οι συμμετέχοντες ανέλυσαν τα εκθέματα και εργάστηκαν με τα αντικείμενο και τις αρχειακές συλλογές. Οι στόχοι του μαθήματος ήταν ως ακολούθως: Να αναπτύξουν γνώσεις και κατανόηση Να εισαγάγει τους μαθητές στην έννοια της μνήμης, πώς μεταδίδεται και πως κατασκευάστηκε. Να μάθουν για τις διαφορετικές πηγές της ιστορίας και της μνήμης. Να εξερευνήσουν την τοπική αφήγηση γύρω από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Να αναπτύξουν δεξιότητες Δημιουργική σκέψη. Κριτική σκέψη. Επικοινωνία. Συνεργασία και ομαδική εργασία. Να παραχθεί ένα δημιουργικό προϊόν για κοινή χρήση με την κοινότητα (μουσειακή έκθεση). Το δημιουργικό προϊόν του προγράμματος είναι μια έκθεση, που δημιουργήθηκε από τους συμμετέχοντες, με τίτλο «Ξεχνάμε;», η οποία εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τιμάται. Θα εκτίθεται για δύο μήνες από το Νοέμβριο του 2015, ώστε να συμπέσει με εκδηλώσεις για την Ημέρα Μνήμης του Μουσείου. 21
25 Διάρκεια Ιανουάριος 2014 εκέµβριος 2015 Συντονιστής προγράμματος Aranzadi Society of Sciences (Χώρα των Βάσκων, Ισπανία): Συνεργάτες Frederick University (Κύπρος): Futura (Ιταλία): Adam Mickiewiecz University (Πολωνία): City Library of Kranj (Σλοβενία): Royal Armouries (Ηνωμένο Βασίλειο) : tracycraggs@btopenworld.com Σε περίπτωση που ενδιαφέρεστε: Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση αντικατοπτρίζει τις απόψεις των συγγραφέων και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε ενδεχόμενη χρήση του περιεχομένου αυτής. Αριθμός προγράμματος: LLP ES-GRUNDTVIG-GMP
Bασικές Ικανότητες και Ιστορική Μνήµη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ
Ιστορική Μνήµη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ Σεπτέµβριος 2015 Το έργο KC-ΜΕΜ ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2014 µε σκοπό την ανάπτυξη µιας ελκυστικής εκπαιδευτικής προσέγγισης για τη µη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων βασιζόµενη
2. Κριτική Σκέψη και Έρευνα
2. Κριτική Σκέψη και Έρευνα Η προώθηση της συμμετοχής των νέων μέσα από την παγκόσμια πολιτότητα μπορεί να έχει μια σειρά από θετικά αποτελέσματα για τους μαθητές. Οι ικανότητες που μπορούν να αναπτυχθούν
Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές
Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί
Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες
ΣΧΟΛΕΙΟ Η εκπαιδευτική πρακτική αφορούσε τη διδασκαλία των μεταβλητών στον προγραμματισμό και εφαρμόστηκε σε μαθητές της τελευταίας τάξης ΕΠΑΛ του τομέα Πληροφορικής στα πλαίσια του μαθήματος του Δομημένου
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται
Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο!
Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο! Πριν από 12 μήνες, η πολυεθνική μας ομάδα ξεκίνησε μια μελλοντική πρωτοβουλία με στόχο να μετασχηματίσει τον προσανατολισμό της σταδιοδρομίας για την Γενιά Z
Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]
Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο
Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών
1 η Σύνοψη πολιτικής σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση: Πορίσματα της ανάλυσης αναγκών του έργου VIRTUS Σύντομη περιγραφή του έργου Κύριος στόχος του έργου «Εικονική Επαγγελματική Εκπαίδευση
Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη
Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή
Συμμετοχή των Νέων και Παγκόσμια Πολιτότητα: Προκλήσεις και Συστάσεις για το `Εργο Future Youth Schools Forum. Συνοπτική Έκθεση
3 Συμμετοχή των Νέων και Παγκόσμια Πολιτότητα: Προκλήσεις και Συστάσεις για το `Εργο Future Youth Schools Forum Συνοπτική Έκθεση Συνοπτική Έκθεση Η παρούσα έκθεση αναλύει και αξιολογεί τις τρέχουσες ανάγκες
Αυστραλιανή Διδακτική Ύλη Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Φ Υ Λ Λ Α Δ Ι Ο
Πώς να εκφράσετε τις απόψεις σας για το σχέδιο της Αυστραλιανής Διδακτικής Ύλης Κ-10; Τι θέματα μπορείτε να σχολιάσετε; Το σχέδιο της Αυστραλιανής Διδακτικής Ύλης Κ-10 για τα αγγλικά, μαθηματικά, φυσική/χημεία
Πίνακας Μαθησιακών Αποτελεσμάτων
Πίνακας Μαθησιακών Αποτελεσμάτων Τα Μαθησιακά Αποτελέσματα στον παρακάτω πίνακα έχουν σχηματιστεί με βάση τα συμπεράσματα στη Διεθνική Αναφορά Έρευνας Ο1 που περιέχει τα ευρήματα της έρευνας που διεξήχθη
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ MATHDebate - Η Φωνή των Φοιτητών - Ψάχνοντας την Αριστεία στην Εκπαίδευση Μαθηματικών μέσω της Αύξησης των Κινήτρων για Μάθηση (project 2016-2018) mathdebate.eu Σύντομη
3 ο Δελτίου Τύπου του Προγράμματος T Story
3 ο Δελτίου Τύπου του Προγράμματος T Story Επίσημο Δελτίο Τύπου του Προγράμματος T Story Storytelling Applied to Training,χρηματοδοτούμενο από ό τη δράση «Κύρια Δραστηριότητα 3 Τεχνολογίες Πληροφοριών
GET-UP ] Συνοπτική έκθεση σχετικά με τα ερωτηματολόγια
Πράσινο Πρόγραμμα Κατάρτισης Επιχειρηματικότητας (GET-UP) O 5 - Πράσινη επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη - Συγκριτική προοπτική GET-UP ] Συνοπτική έκθεση σχετικά με τα ερωτηματολόγια Με την παρούσα έκθεση
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),
Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;
ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο
Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου
Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική
Erasmus + Στρατηγικές Συμπράξεις για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση
Erasmus + Στρατηγικές Συμπράξεις για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2017-1-RO01-KA202-037308 Το έργο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή η δημοσίευση αντικατοπτρίζει
Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:
Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2
Παράρτημα Ι. Κλίμακα Διερεύνησης Προσδοκιών. Ερωτηματολόγιο Οι Προσδοκίες μου από το σεμινάριο
Παράρτημα Ι Κλίμακα Διερεύνησης Προσδοκιών Ερωτηματολόγιο Οι Προσδοκίες μου από το σεμινάριο Σημειώστε τον βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας σας με τις παρακάτω προτάσεις, με βάση την επεξήγηση που ακολουθεί:
Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση
Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος
«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»
«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο
Βασικές Ικανότητες και Ιστορική Μνήµη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ
Βασικές Ικανότητες και Ιστορική Μνήµη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ εκέµβριος 2015 Κατά τη διάρκεια των τελευταίων µηνών του 2015, η κοινοπραξία KC-MEM έχει πραγµατοποιήσει πολλές συναντήσεις και σεµινάρια κατάρτισης
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»
ΕΓΓΡΑΦΟ ΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΏΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
24/08/2017 ΕΓΓΡΑΦΟ ΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΏΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πίνακας περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 2 Το πλαίσιο του έργου... 2 Το ολοκληρωμένο τοπικό δίκτυο για την εκμάθηση της ενεργειακής βιωσιμότητας...
Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού
Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές
ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016
ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «Μαθαίνοντας από γενιά σε γενιά»
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Με επιτυχία και αξιοσημείωτη συμμετοχή διεξήχθη η Ημερίδα για τη Διαγενεακή Μάθηση με τίτλο «Μαθαίνοντας από γενιά σε γενιά» που πραγματοποιήθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας - Μουσείο
Μαθησιακά Αποτελέσματα Matrix Ελληνική Έκδοση
, Matrix, Ελληνική έκδοση Matrix Ελληνική Έκδοση Συντάχθηκε από: LMETB Μεταφράστηκε από: CARDET , Matrix Εισαγωγικό Επίπεδο (για μαθητές ηλικίας 12 14 χρονών) Προσωπικό προφίλ ( ) (να θεωρηθούν από τη
Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού
Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών
Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές
Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην
Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία
Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Συμμετοχή στο Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ Σχολική χρονιά: 2015-2016 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ
Εργαστήρια Επιµόρφωσης του Προσωπικού του Σχολείου
Εργαστήρια Επιµόρφωσης του Προσωπικού του Σχολείου 2 3 Εισαγωγή για τον εκπαιδευτή του προσωπικού Εάν διαβάζετε το παρόν έγγραφο, υποθέτουµε ότι θα θέλατε να επιµορφώσετε τα µέλη του προσωπικού ενός σχολείου
Ο ρόλος του προσωπικού της εκπαίδευσης στη διασφάλιση ποιότητας
Ο ρόλος του προσωπικού της εκπαίδευσης στη διασφάλιση ποιότητας Προφίλ απαιτούμενων προσόντων και ικανοτήτων του υπεύθυνου ποιότητας και των εκπαιδευτών σε έναν εκπαιδευτικό οργανισμό IDEC Α.Ε. 25.09.2013
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN Module 5: Μαθησιακή Συµβουλευτική Monika Tröster / Adelgard Steindl German Institute for Adult Education
Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση
Γλωσσάρι Η ομάδα MATURE διαθέτει σημαντική εμπειρία στη διαχείριση και υλοποίηση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και γνωρίζει ότι τα ζητήματα επικοινωνίας ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί
Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς
Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς Σκοπός της έρευνας αυτής είναι η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών αναφορικά με την ιδιαίτερη πολιτική του σχολείου τους. Η έρευνα αυτή εξετάζει, κυρίως, την πολιτική
Άδειες Χρήσης. Μοντέλο προαγωγής προγραμμάτων αγωγής υγείας μέσω της φυσικής αγωγής. Χρηματοδότηση. Σκοποί ενότητας. Οι παρακάτω θεωρίες
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Άδειες Χρήσης Μοντέλο προαγωγής προγραμμάτων αγωγής υγείας μέσω της φυσικής αγωγής Θεοδωράκης Γιάννης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται
Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 5 ποδράσηη Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πατρών 2ο Δημοτικό Σχολείο Ακράτας Δημοτικό Μουσείο
Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία
Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία www.schoolleadership.eu Το δίκτυο EPNoSL σε μια ματιά Το Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τη Σχολική Ηγεσία (EPNoSL) δημιουργήθηκε το 2011 ως απάντηση στην
Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio
Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository COMENIUS Regio Φλώρινα, 2013 COMENIUS Regio - Σκοπός Ενισχύουν την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης μέσα από την
O ερευνητικός οργανισμός CARDET και η εταιρία INNOVADE εφάρμοσαν πιλοτικά το εγχειρίδιο SciFUN και ανέπτυξαν μια μελέτη περίπτωσης για την Κύπρο
Νοέμβριος 2017 Ενημερωτικό Δελτίο 5 ο Ενημερωτικό Δελτίο για το έργο SciFUN O ερευνητικός οργανισμός CARDET και η εταιρία INNOVADE εφάρμοσαν πιλοτικά το εγχειρίδιο SciFUN και ανέπτυξαν μια μελέτη περίπτωσης
Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις
Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές
Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης
Το κομμάτι που λείπει ή αλλιώς η εκπαιδευτική βιογραφία ως εργαλείο αναστοχασμού των εκπαιδευτικών συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης Δρ. Γεώργιος Α. Κουλαουζίδης Λευκωσία 22/11/2017 3 ο Συνέδριο
Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ
Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ Το ερωτηματολόγιο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε όλη την οργάνωση, σε ένα τμήμα σε μια συγκεκριμένη δράση ή ομάδα εργασίας. Είναι σημαντικό να διασαφηνιστεί σε πιο
Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α.
Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βιωματικές Δράσεις Γυμνασίου Στην Α τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου
Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση
Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 9: Η συνεργατική διδασκαλία & μάθηση Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Σκοποί ενότητας
Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία. Στόχος έρευνας
Προτιμήσεις εκπαιδευτικών στην επίλυση προβλημάτων με συμμετρία Πουλιτσίδου Νιόβη- Χριστίνα Τζιρτζιγάνης Βασίλειος Φωκάς Δημήτριος Στόχος έρευνας Να διερευνηθούν οι παράγοντες, που επηρεάζουν την επιλογή
O φάκελος μαθητή/-τριας
O φάκελος μαθητή/-τριας Δρ Δημήτριος Γκότζος Οι διαφάνειες 1-14 και 18-20 αποτελούν προϊόν μελέτης και αποδελτίωσης του Ι.Ε.Π. (2017). Οδηγός Εκπαιδευτικού για την Περιγραφική Αξιολόγηση στο Δημοτικό http://iep.edu.gr/images/iep/epistimoniki_ypiresia/epist_monades/a_kyklos/evaluation/2017/2a_perigrafiki_dhmotiko.pdf
Μελέτη περίπτωσης εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης Ακαδημαϊκές Δεξιότητες. Learning Xtra
Μελέτη περίπτωσης εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης Ακαδημαϊκές Δεξιότητες Σελίδα 1 μελέτη περίπτωσης πληροφορίες 1. Γενικές Πληροφορίες Επίπεδο (ηλικία των μαθητών) 16+ (ηλικίες κάτω των 25) Θεματικός άξονας/
Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας
3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Παρακινώντας τους άλλους Οι ενότητες κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας έχουν αναπτυχθεί για να σας βοηθήσουν να προετοιμαστείτε για το
ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΜΕ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ CREATIVE PRIMARY SCHOOL PARTNERSHIPS WITH VISUAL ARTISTS (CREARTE) ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Απρίλιος 2016
ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου»
ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΜΠΙΛΙΟΥΡΗ ΑΡΓΥΡΗ 2011 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί το θεωρητικό
Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας
KA2 Συνεργασία για Καινοτομία και Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών Αναμενόμενα αποτελέσματα Τα σχέδια που υποστηρίζονται στο πλαίσιο αυτής της Δράσης αναμένονται να επιφέρουν τα παρακάτω αποτελέσματα: Καινοτόμες
Μελέτη περίπτωσης ψηφιακά μέσα, εικονικοί κόσμοι, εκπαιδευτικά παιχνίδια, βίντεο ανοιχτού περιεχομένου για μαθηματικά
Σελίδα 1 Μελέτη περίπτωσης ψηφιακά μέσα, εικονικοί κόσμοι, εκπαιδευτικά παιχνίδια, βίντεο ανοιχτού περιεχομένου για μαθηματικά μελέτη περίπτωσης πληροφορίες 1. Γενικές Πληροφορίες Επίπεδο (ηλικία των μαθητών)
ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η
Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση
Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα
Το παιχνίδι της χαράς
Ανοιχτό πρόγραμμα εκπαίδευσης Κατερίνα Πουλέα Παιδαγωγός Το παιχνίδι της χαράς Το παιχνίδι της χαράς Αετιδέων 15 & Βουτσινά Χολαργός 6944 773597 Ανοιχτό πρόγραμμα εκπαίδευσης Το Παιδαγωγικό Κέντρο Προσχολικής
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06 1590 1765 η Μέθοδος Project σε σχολές Αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη 1765 1880 συνήθης µέθοδος διδασκαλίας - διάδοσή της στην
Συνέδριο Νεολαίας. Η μέρα έφθασε Τι να κάνετε;
3 Συνέδριο Νεολαίας Η μέρα έφθασε Τι να κάνετε; Ποτέ μην αμφιβάλλετε ότι μια μικρή ομάδα σκεπτόμενων, αφοσιωμένων πολιτών μπορεί να αλλάξει τον κόσμο; πραγματικά, είναι οι μόνοι που το κατάφεραν ποτέ.
Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση
Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Πρόσκληση υποβολής προτάσεων για το 2007 και Καταληκτικές Ημερομηνίες
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Πρόσκληση υποβολής προτάσεων για το και Καταληκτικές Ημερομηνίες Το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης -2013 απευθύνεται σε όλους τους τομείς και επίπεδα εκπαίδευσης
PROJECT n SE01-KA PROJECT NAME: EQAVET in PRACTICE. EQAVET in Practice. Project No: SE01-KA
EQAVET in Practice Project No: 2015-1-SE01-KA202-012245 Κατευθυντήριες Οδηγίες Δράσεις Διασφάλισης Ποιότητας για επίτευξη καλών μαθησιακών αποτελεσμάτων 1 Θέμα: Όραμα και Πολιτική Περιοχή ενδιαφέροντος
5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών
5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών συντελεστές Σπυρίδων Δουκάκης sdoukakis@rhodes.aegean.gr ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αιγαίου Μαρία Μοσκοφόγλου-
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Module 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Module 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ-ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Helen Murphy Waterford Institute of Technology (WIT) ΑΝΑΛΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΩΡΑ
ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ. Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2
ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2 Σχεδιάζοντας ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για ενήλικες με αναπηρία 1 η Εναρκτήρια Συνάντηση
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,
Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Ενότητα 5: Χρήστος Παρθένης Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: Το παράδειγμα του Προγράμματος «Εκπαίδευση των παιδιών
ποδράσηη Το Βυζαντινό Κάστρο Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9ο ΕΠΑΛ Θεσσαλονίκης
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 ποδράσηη 5 Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού 9ο ΕΠΑΛ Θεσσαλονίκης Το Βυζαντινό Κάστρο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού
Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.
Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με μεγάλο αριθμό/ποσοστό παιδιών με αυξημένες πιθανότητες για λειτουργικό αναλφαβητισμό
Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με μεγάλο αριθμό/ποσοστό παιδιών με αυξημένες πιθανότητες για λειτουργικό αναλφαβητισμό 1. Ταυτότητα της έρευνας Κατά τη σχολική χρονιά 2016-2017,
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κιουτσιούκη Δήμητρα, 485 Τελική δραστηριότητα Φάση 1 :Ατομική μελέτη 1. Πώς θα περιγράφατε το ρόλο της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική καινοτομία; Οι Web
Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου
Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα
Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ (Ι.Κ.Υ.) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Erasmus
ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα #5: ΕΤΟΙΜΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Διδάσκων: Γουργιώτου Ευθυμία ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ
Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας
1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.
Ενότητα 2: Ενθάρρυνση προς ηλικιωμένους για μάθηση της τεχνολογίας
Ενότητα 2: Ενθάρρυνση προς ηλικιωμένους για μάθηση της τεχνολογίας Καθορίζοντας το Πλαίσιο Ο πληθυσμός των ηλικιωμένων (οι δημογραφικές αλλαγές)) Η οικονομική κρίση που επηρέασε την Ευρώπη και η προσπάθειά
EcoMentor Project No: PL01-KA
EcoMentor Project No: 2016-1-PL01-KA202-026809 Πρότυπο επαγγελματικών ικανοτήτων για τους μέντορες στον τομέα της οικολογικής βιομηχανίας (αρχική έκδοση) 1 Τίτλος Εγγράφου: Αριθμός Πνευματικού Προϊόντος:
Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΚΥΡΙΩΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: 9.10.5 Ηλεκτρονικό ενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ανακαλύψτε νέες επιχειρήσεις
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Ανακαλύψτε νέες επιχειρήσεις Ent-teach Κεφάλαιο 2 Αναγνώριση ευκαιριών Περιγραφή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα στοχεύει να βοηθήσει τους
Τίτλος Στόχοι Χώρος αίθουσα. Γλωσσική Διδασκαλία
A/A Εισηγητής / Εισηγήτρια Ομάδα στόχος Τίτλος Στόχοι Χώρος αίθουσα Ημερομηνία - ώρα Γλωσσική Διδασκαλία 1. Λουίζα Μαλλούρη Δημοτικής και Προδημοτικής Η σχέση ανάμεσα στη λέξη και την εικόνα σε εικονογραφημένα
Σχέδιο Δράσης Δημοτικού Σχολείου Ποταμιάς
Γενικός Συντονιστής: Δρ. Παύλος Ρήγας (Διευθύνων) Βοηθοί Συντονιστές: Μαριάννα Χριστόφια Παλάτου, Βάσια Αναστασίου Σχέδιο Δράσης Δημοτικού Σχολείου Ποταμιάς Μετά από συζήτηση που έγινε σε συνεδρία προσωπικού,
«Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια»
Ανοιχτή Εκπαιδευτική Πρακτική Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη Ανακύκλωση: «Τίποτα για πέταμα. Tα παλιά γίνονται καινούργια» Κρύστα Ρακαλλίδου Π.Ε. 60 rakallidou@sch.gr
νος Κλουβάτος Κων/νος Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης των μαθητών με ανομοιογενή χαρακτηριστικά Αξιολόγηση της διαφοροποιημένης διδασκαλίας
Κων/νος νος Κλουβάτος Σύμβουλος 3 η ς Περιφέρειας Δημ. Εκπ/σης Ν. Κυκλάδων Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης των μαθητών με ανομοιογενή χαρακτηριστικά Αξιολόγηση της διαφοροποιημένης διδασκαλίας Μορφές αξιολόγησης
1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών
1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών Το στάδιο αυτό ορίζεται ως η συγκέντρωση ενός ικανοποιητικού αριθµού κατάλληλων υποψήφιων εθελοντών για την
DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων
DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων
4ος Διαδικτυακός Διαγωνισμός ΕΕΕΠ-ΔΤΠΕ «Δημιουργήστε ψηφιακά, κατασκευάστε ένα website, γίνετε πρεσβευτές του τόπου σας»
4ος Διαδικτυακός Διαγωνισμός ΕΕΕΠ-ΔΤΠΕ «Δημιουργήστε ψηφιακά, κατασκευάστε ένα website, γίνετε πρεσβευτές του τόπου σας» 2011-2012 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ A. Γενικά στοιχεία Τίτλος
http://new-twinspace.etwinning.net/web/p102609/welcome
Σεργιάνι στο χρόνο, σε ένα ταξίδι ιστορίας, πολιτισμού, περιβάλλοντος, γεμάτο Ελλάδα και Κύπρο! Όχημά μας το γραμματόσημο! Stroll in time, in a journey of history, culture, environment, full of Greece
ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ
ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Morela Eri, PhD Έννοια της Ολυμπιακής Παιδείας Μορφωτική διαδικασία που αποσκοπεί στην αγωγή των νέων σύμφωνα
ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙΝΩΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ» (INOV) Ζ ΚΥΚΛΟΣ To Κέντρο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης
Κανόνεςσχεδιασµού (1/2) Οσχεδιασµόςθαπρέπειναέχειπάντοτεως κέντρο τους στόχους και το αντικείµενο µάθησης ΗχρήσητωνΝέωνΤεχνολογιώνθαπρέπεινα γίνεται µ
Ταδιαθεµατικάσχέδιαεργασίας καιηδράση etwinning Το 1 ο δικτυοκεντρικόσεµινάριογιατηδράση etwinning στηνελλάδα Ιωάννα Κοµνηνού Μαρία Τεντζεράκη ηµήτρης Καρακώστας Κρύστα Ρακαλλίδου Κανόνεςσχεδιασµού (1/2)
Project No IT02-KA
Ενημερωτικό δελτίο του έργου VΙΝΑ Οκτώβρης 2018 Το παρόν αποτελεί το ηλεκτρονικό ενημερωτικό δελτίο του έργου VINA στο οποίο παρέχονται περισσότερες πληροφορίες για την πρόοδο του έργου και τα εργαστήρια
Η ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ σε εφαρμογή
1 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΕΣΣ Φωτίζοντας τη διδασκαλία: Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις Η ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ σε εφαρμογή ΚΟΡΙΝΘΟΣ 2013 Μπιλιούρη Αργυρή Δ/ντρια 5 ου Δημ.Σχ.Ναυπλίου ΜSc Διδακτική Λογοτεχνίας
ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Συνεργατικές Τεχνικές
Καταιγισμός ιδεών, Παιχνίδι ρόλων, Ομάδες Εργασίας, Συζήτηση με διάταξη δύο κύκλων, Δομημένη Συζήτηση - Debate Μέθοδος σχεδίων εργασίας ΚΕΣΥΠ ΚΙΛΚΙΣ Καταιγισμός ιδεών Είναι η εξέταση ενός ζητήματος μέσα
Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία
Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία Εισαγωγικό Μήνυμα Καλώς ήλθατε στο εξ αποστάσεως πρόγραμμα «Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία». Αποστολή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών στη Κοινωνική Εργασία
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ: ΣΥΓΚΛΙΣΕΙς ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙς
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ: ΣΥΓΚΛΙΣΕΙς ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙς International Conference Facilitating the Acquisition and Recognition of Key Competences ΑΡΧΙΚΗ ΙΔΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Προβληματισμός αναφορικά