ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΑ. Νικόλαος Μαμουλάκης Χειρουργός

Transcript

1 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΑ Νικόλαος Μαμουλάκης Χειρουργός

2

3 Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές πρόοδοι στη διάγνωση και στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες. Στους άνδρες δεν έχει μελετηθεί επαρκώς η νόσος, εξαιτίας της σπανιότητας της.

4 Ο καρκίνος είναι σπάνιος στα υποτυπώδη όργανα

5 Μελέτες για τον ΑΚΜ Aναδρομικές [οι προοπτικές μελέτες είναι ελάχιστες (4)] Mε μικρό αριθμό περιστατικών (<10 μελέτες περιλαμβάνουν >200 περιστατικά) Επεκτεινόμενες σε χρονικά διαστήματα αρκετών δεκαετιών Προερχόμενες κυρίως από μεμονωμένα κέντρα

6 Οι αρχές της αντιμετώπισης του ΑΚΜ βασίζονται πρωτίστως σε συμπεράσματα ερευνών που αφορούν γυναίκες ασθενείς

7 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΑΚΜ Το ποσοστό 1% κυριαρχεί στη βιβλιογραφία 1% όλων των καρκίνων στους άνδρες <1% του συνόλου των καρκίνων μαστού

8 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΑΚΜ Η επίπτωση του ΑΚΜ ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με την: γεωγραφία εθνότητα Αφρική: 5-15% (ενδημικά λοιμώδη νοσήματα, όπως η σχιστοσωμίαση και οι Iνδία: 2,5% Πακιστάν: 5,9% Ιαπωνία: <0,5/ ηπατίτιδες (πιθανώς εξαιτίας της χρόνιας ηπατικής βλάβης υπεροιστρογονική κατάσταση) Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73: Mitra D et al. J Indian Med Assoc 2007;105: Jamal S et al. Asian Pac J Cancer Prev 2006;7:119 21

9 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΑΚΜ Η επίπτωση του ΑΚΜ μαστού έχει αυξηθεί περίπου 26% την τελευταία 25ετία Μέση ηλικία διάγνωσης του ΑΚΜ: 67 έτη (5 10 έτη > γυναίκες),( 5 93 ετών) Η δικόρυφη ηλιακή κατανομή που παρατηρείται στις γυναίκες δεν υπάρχει στους άνδρες Giordano SH et al. Cancer 2004;101:51 7 Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

10 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 1. Ηλικία 2. Ορμονικοί παράγοντες 3. Γενετικοί παράγοντες 4. Εργασιακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες 5. Έκθεση σε ακτινοβολία 6. Διαιτητικοί παράγοντες

11 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 1. Ηλικία Είναι ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου. Η επίπτωση του ΑΚΜ αυξάνει σταθερά με την πρόοδο της ηλικίας, μέχρι το plateau που παρατηρείται στην ηλικία των 80 ετών.

12 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2. Ορμονικοί παράγοντες αποτέλεσμα διαταραχής της ισορροπίας ανδρογόνων-οιστρογόνων (σχετικό πλεόνασμα οιστρογόνων ή έλλειψη ανδρογόνων) Επιπλέον τα ανδρογόνα μπορεί να επιδρούν προστατευκτικά στο μαζικό ιστό εμποδίζοντας τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Η συσχέτιση του προλακτινώματος, που συχνά συνοδεύεται από χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, με τον ΑΚΜ και μάλιστα τον αμφοτερόπλευρο, ενισχύει αυτήν την υπόθεση, αλλά τα δεδομένα είναι ανεπαρκή Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv

13 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2. Ορμονικοί παράγοντες Ανωμαλίες των όρχεων 1. Ατελής κάθοδος του όρχεως 2. Συγγενής βουβωνοκήλη 3. Ορχεκτομή 4. Ορχίτις (Παρωτίτις σε ηλικία >20) 5. Κάκωση των όρχεων 6. Στειρότητα Ηπατική νόσος Ηπατική βλάβη 1. Κίρρωση 2. Αλκοολισμός 3. Σχιστοσωμίαση 4. Φάρμακα Σε άνδρες με ηπατική βλάβη παρατηρούνται: Ι. Αυξημένη παραγωγή ανδροστενεδιόνης από τα επινεφρίδια ΙΙ. Ενίσχυση της αρωματοποίησης της ανδροστενεδιόνης σε οιστρόνη ΙΙΙ. Αύξηση της μετατροπής της οιστρόνης σε οιστραδιόλη Παχυσαρκία περιφερική αρωματοποίηση ανδρογόνων υπεροιστρογονισμός 2πλασιασμός κινδύνου για ΑΚΜ Γυναικομαστία ; Krause W. Andrologia 2004;36: Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv Giordano SH. The Oncologist 2005;10: Johnson KC et al. Eur J Cancer Prev 2002;11:253 63

14 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 2. Ορμονικοί παράγοντες (συνέχεια) Επίσης αναφέρεται ότι τα πρωτότοκα αγόρια έχουν 1,71 αυξημένο κίδυνο ΑΚΜ σε σχέση με τους νεότερους αδελφούς τους, πιθανώς επειδή έχουν εκτεθεί σε υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων ενδομητρίως Καταστάσεις που αυξάνουν την έκθεση στα οιστρογόνα (εξωγενής χορήγηση οιστρογόνων σε άτομα με επιθυμία επαναπροσδιορισμού του φύλου τους) ή μειώνουν την έκθεση στα ανδρογόνα (μακροπρόθεσμη χορήγηση αντιανδρογόνων στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη) ενοχοποιούνται επίσης ως αιτιολογικοί παράγοντες ΑΚΜ Sorensen HT et al. Eur J Cancer Prev 2005;14:185 6 Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

15 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3. Γενετικοί παράγοντες σύνδρομο Klinefelter οικογενειακό ατομικό ιστορικό BRCA1 και BRCA2 σύνδρομο Cowden CHEK2 Fentiman IS et al.lancet 2006;367(18): Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

16 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3. Γενετικοί παράγοντες Το σύνδρομο Klinefelter, που παρατηρείται περίπου σε 1/1000 άνδρες, αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη ΑΚΜ.Οφείλεται στην προσθήκη τουλάχιστον ενός Χ χρωματοσώματος στον φυσιολογικό ΧΥ καρυότυπο (συνήθως 47ΧΧΥ). Χαρακτηρίζεται από: 1. ατροφία των όρχεων 2. γυναικομαστία 3. χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης 4. αυξημένα επίπεδα γοναδοτροπινών (FSH και LH) Στους πάσχοντες από το σύνδρομο ο κίνδυνος ΚΜ είναι φορές μεγαλύτερος σε σχέση με το γενικό ανδρικό πληθυσμό και τα ποσοστά θνητότητας από ΚΜ είναι παρόμοια με εκείνα των γυναικών. Fentiman IS et al.lancet 2006;367(18):

17 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3. Γενετικοί παράγοντες Οικογενειακό ατομικό ιστορικό Το 20% περίπου των ασθενών με ΑΚΜ έχουν ιστορικό ΚΜ σε γυναίκα συγγενή 1 ου βαθμού, σύμφωνα με δεδομένα πληθυσμιακών ερευνών. Γενικά ο κίνδυνος ΑΚΜ αυξάνει 2 3 φορές (σχετικός κίνδυνος 2,5) με οικογενειακό ιστορικό ΚΜ, ανδρικού ή γυναικείου. Προσωπικό ιστορικό δεύτερου πρωτοπαθούς όγκου αναφέρεται στο 11% περίπου των ασθενών με ΑΚΜ. Άνδρες με πρωτοπαθή ΚΜ έχουν αυξημένο κίνδυνο κατά 16% να αναπτύξουν δεύτερο πρωτοπαθή καρκίνο. Άνδρες με ΚΜ έχουν 30 φορές αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο στον άλλο μαστό (στις γυναίκες ο κίνδυνος είναι 2 4 φορές αυξημένος). Ο απόλυτος όμως κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου στον άλλο μαστό είναι πολύ υψηλότερος στις γυναίκες, εξαιτίας της μεγάλης συχνότητας της νόσου. Johnson KC et al. Eur J Cancer Prev 2002;11: Satram-Hoang S et al. Breast Cancer Res 2007;9(Suppl1):S10 Auvinen A et al. J Natl Cancer Inst 2002;94:1330 2

18 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3. Γενετικοί παράγοντες BRCA1 και BRCA2 H παρουσία ΑΚΜ σε οικογένειες κινδύνου για καρκίνο μαστού δείχνει μεγάλη πιθανότητα μεταλλάξεων του BRCA2 (60 76%),ενώ η συχνότητα μεταλλάξεων του BRCA1 είναι 10 16%. Οι μεταλλάξεις του BRCA2 θεωρούνται ως ο μεγαλύτερος γενετικός παράγοντας κινδύνου ΑΚΜ, δεν έχει όμως αποδειχθεί συσχέτιση μεταξύ της εντόπισης της μετάλλαξης στο γονίδιο BRCA2 και του κινδύνου ΑΚΜ. Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση σε φορείς μεταλλάξεων του BRCA2 είναι μικρότερη (58,8 έτη). Μεταλλάξεις των BRCA1 και BRCA2 απαντούν συχνότερα σε άνδρες με θετικό οικογενειακό ιστορικό συγγενούς 1 ου βαθμού, διαπιστώνονται όμως και σε περιπτώσεις ΑΚΜ με αρνητικό οικογενειακό ιστορικό. Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

19 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3. Γενετικοί παράγοντες BRCA1 και BRCA2 Ο κίνδυνος για ανάπτυξη ΚΜ σε άνδρες φορείς μεταλλάξεων BRCA2 υπολογίζεται ότι είναι 6,9% ( φορές μεγαλύτερος σε σχέση με το γενικό πληθυσμό). Η συσχέτιση μεταξύ μεταλλάξεων BRCA1 και ΑΚΜ είναι λιγότερο ευκρινής (5,8%) Οι μεταλλάξεις του BRCA1 σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ΑΚΜ, αλλά ο κίνδυνος είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με τους φορείς μεταλλάξεων του BRCA2. Ο σχετικός κίνδυνος ανάπτυξης ΚΜ είναι σε φορείς μεταλλάξεων στην 3 η -4 η δεκαετία και μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Άνδρες φορείς μεταλλάξεων BRCA1 και BRCA2 έχουν κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου και σε άλλα όργανα ( προστάτης,πάγκρεας, π.έντερο, στομάχι, μελάνωμα );

20 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3. Γενετικοί παράγοντες σύνδρομο Cowden προκαλείται από μεταλλάξεις του ογκοκατασταλτικού γονιδίου PTEN και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά αμαρτώματα, ιδιαίτερα του δέρματος, των βλεννογόνων και του θυροειδούς, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ΑΚΜ σε άτομα με τις φαινοτυπικές ανωμαλίες του συνδρόμου. CHEK2 (ρυθμιστική κινάση του κυτταρικού κύκλου που συμμετέχει στην επιδιόρθωση του DNA) υποστηρίζεται ότι εμπλέκεται στην προδιάθεση για ΑΚΜ και συγκεκριμένα η μετάλλαξη του CHEK2 1100delC.

21 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 4. Εργασιακοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες εργασία σε θερμό περιβάλλον έκθεση σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες

22 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 5. Έκθεση σε ακτινοβολία τον κίνδυνο ΑΚΜ 6. Διαιτητικοί παράγοντες Η λήψη αλκοόλ > 90gr ημερησίως 6πλασιάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης ΑΚΜ.

23 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 1. Ηλικία 2. Ορμονικοί παράγοντες 3. Γενετικοί παράγοντες 4. Εργασιακοί και περιβαλλοντι- κοί παράγοντες 5. Έκθεση σε ακτινοβολία 6. Διαιτητικοί παράγοντες

24 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Το συχνότερο κλινικό σύμπτωμα είναι ανώδυνος ψηλαφητός οπισθοθηλαίος όγκος

25 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Εισολκή της θηλής Εξέλκωση της θηλής Έκκριμα από τη θηλή Τοπικό άλγος και ευαισθησία Οίδημα και έκζεμα Εξέλκωση ή πάχυνση του δέρματος Kαθήλωση του δέρματος ή καθήλωση στους μυς Μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια

26 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Το έκκριμα από τη θηλή, όταν απουσίαζουν άλλα συμπτώματα, μπορεί να είναι ένδειξη μη διηθητικής νόσου (σημαντικό για την έγκαιρη διάγνωση) Όπως και στις γυναίκες, υπάρχει μια ελαφρά υπερίσχυση της νόσου στον αριστερό μαστό Αμφοτερόπλευρη νόσος είναι σπάνια (< 2%) Διήθηση των μασχαλιαίων λεμφαδένων φαίνεται να είναι συχνότερη στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες και στη βιβλιογραφία αναφέρονται περιπτώσεις αφανούς (occult) καρκίνου του μαστού Morrogh M et al. Breast J 2009;15:632 8 Scott-Conner CE et al. Surgery 1999;126: Onami S et al. Maturitas 2010 ;65:308-14

27 ΔΙΑΓΝΩΣΗ

28 ΔΙΑΓΝΩΣΗ H διαγνωστική διερεύνηση γίνεται με τη γνωστή τριπλή εκτίμηση (Kλινική εξέταση, Μαστογραφία/Υπερηχογράφημα, Βιοψία) Το πρώτο βήμα εκτίμησης της ύποπτης βλάβης στον ανδρικό μαστό είναι η μαστογραφία άμφω (ευαισθησία 92% - 100, ειδικότητα 90% ) Ακτινογραφικά χαρακτηριστικά κακοήθειας: Σαφώς καθοριζόμενη ακανόνιστη σκίαση, συνήθως οπισθοθηλαία Όρια ακιδωτά, λοβώδη ή μικρολοβώδη Έκκεντρη εντόπιση (η γυναικομαστία χαρακτηρίζεται από κεντρική, συμμετρική υποθηλαία εντόπιση) Ανάπτυξη καρκίνου σε ανδρικό μαστό με προϋπάρχουσα γυναικομαστία μπορεί να μην είναι εμφανής στη μαστογραφία Οι μικροαποτιτανώσεις, που απαντώνται κυρίως στο in situ στοιχείο του όγκου είναι ασυνήθεις στον ΑΚΜ Evans GF et al. Am J Surg 2001;181: Chen L et al. RadioGraphics 2006; 26:

29 Μαστογραφία και υπερηχογράφημα φυσιολογικού ανδρικού μαστού ΔΙΑΓΝΩΣΗ

30 Μαστογραφία ασθενούς 62 ετών με καρκίνο του δεξιού μαστού ΔΙΑΓΝΩΣΗ

31 ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διηθητικό πορογενές καρκίνωμα

32 ΔΙΑΓΝΩΣΗ Στο υπερηχογράφημα ο διηθητικός καρκίνος είναι τυπικά συμπαγής Κάθε συμπαγές μόρφωμα του ανδρικού μαστού πρέπει να υποβάλλεται σε βιοψία Ένας σύνθετος κυστικός όγκος πρέπει να εγείρει την υποψία κακοήθειας και να ταυτοποιείται επίσης ιστολογικά

33 Υπερηχογράφημα: ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ο ΑΚΜ απεικονίζεται συνήθως ως μη παράλληλος, διακριτός, υποηχογενής όγκος Εκτίμηση της σχέσης του όγκου ως προς τη θηλή Ένας όγκος που στη μαστογραφία φαίνεται οπισθοθηλαίος, με το υπερηχογράφημα μπορεί να προσδιορισθεί σαφώς η έκκεντρη εντόπισή του Πληροφορίες για την ύπαρξη λεμφαδενικής διήθησης (Το 50% των ασθενών έχει θετικούς λεμφ/νες κατά την αρχική εκτίμηση) Chen L et al. RadioGraphics 2006; 26: Cutuli B et al. Eur J Cancer1995;31A:1960 4

34 Υπερηχογραφική εικόνα του παραπάνω ασθενούς ΔΙΑΓΝΩΣΗ

35 ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διαφορική διάγνωση όγκου του ανδρικού μαστού Καρκίνωμα Γυναικομαστία Λίπωμα Επιδερμική κύστη Απόστημα Ψευδοαγγειωματώδης στρωματική υπερπλασία Λέμφωμα Μετάσταση στο μαστό από άλλες κακοήθειες Σάρκωμα μη σχετιζόμενο με καρκίνο μαστού

36 ΔΙΑΓΝΩΣΗ MRI Yπάρχουν μικρές μελέτες που δείχνουν ότι τα απεικονιστικά χαρακτηριστικά των καλοήθων βλαβών και του καρκίνου μαστού σε άνδρες ασθενείς φαίνεται να είναι συγκρίσιμα με εκείνα που παρατηρούνται στις γυναίκες Όμως: Oι κακοήθεις βλάβες στον ανδρικό μαστό είναι συνήθως ψηλαφητές H πλειονότητα των ΑΚΜ αντιμετωπίζεται με μαστεκτομή Ο ρόλος της ΜRI στον καθορισμό της έκτασης της βλάβης είναι μικρός Fentiman IS. ecancer 2009; DOI: /ecancer

37 ΔΙΑΓΝΩΣΗ Με τον απεικονιστικό έλεγχο εντοπίζονται οι βλάβες που απαιτούν ιστολογική ταυτοποίηση (F.N.A.C. ή Core Biopsy) Η παρακέντηση με λεπτή βελόνη έχει ευαισθησία και ειδικότητα για την ανίχνευση κακοήθειας που προσεγγίζουν το 100%. Η παρακέντηση με κόπτουσα βελόνη μεγάλης διαμέτρου(core Biopsy) πλεονεκτεί, διότι προσφέρει οριστική διάγνωση της διηθητικής νόσου Η κατάσταση των οιστρογονικών και προγεστερινικών υποδοχέων και του Her2 neu πρέπει να εκτιμώνται σε κάθε ασθενή Η σταδιοποίηση της νόσου γίνεται με την εργαστηριακή εκτίμηση, ακτινογραφικό έλεγχο, σπινθηρογράφημα οστών και αξονικές τομογραφίες, ανάλογα με τις κλινικές ενδείξεις, όπως και στις γυναίκες

38 ΔΙΑΓΝΩΣΗ Σε ποσοστό > 40% η νόσος είναι σταδίου ΙΙΙ/ΙV, εξαιτίας κυρίως της πρώιμης επέκτασης της νόσου στο θωρακικό τοίχωμα Αυτό οφείλεται: στην έλλειψη ενημέρωσης στην απουσία προληπτικού ελέγχου στην ελάχιστη ποσότητα παρεγχύματος στον ανδρικό μαστό Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

39 IΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Οι περισσότερες ιστολογικές μορφές καρκίνου του μαστού που παρατηρούνται στις γυναίκες συναντώνται και στους άνδρες, αλλά η κατανομή είναι διαφορετική Το 90% περίπου των περιπτώσεων ΑΚΜ είναι διηθητικά πορογενή καρκινώματα και μόνο το 1,5% λοβιακά (στις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 12 15%)

40 IΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ο ανδρικός μαστός στερείται τελικών λοβίων. Οταν,όμως, εκτεθεί σε αυξημένες συγκεντρώσεις ενδογενών ή εξωγενών οιστρογόνων μπορεί να συμβεί λοβιακή διαφοροποίηση Περιγράφονται περιπτώσεις λοβιακού καρκινώματος σε άνδρες, δίχως γνωστή έκθεση σε οιστρογόνα H εξήγηση της σπανιότητας του λοβιακού καρκινώματος στους άνδρες μπορεί να είναι πιο περίπλοκη (Πιθανή η διαμόρφωση της μορφολογίας του λοβιακού καρκινώματος μέσω της αδρανοποίησης της Ε-cadherin) Briest S et al. Breast Care 2009;4:36 38 Speirs V et al. Rare Tumors 2010;2: e29

41 IΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Σπανιότεροι τύποι καρκινώματος: θηλώδες μυελοειδές σωληνώδες βλεννώδες Το θηλώδες καρκίνωμα (καθώς και το ενδοκυστικό θηλώδες καρκίνωμα ) ίσως να είναι συχνότερα σε σύγκριση με τις γυναίκες S et al. Maturitas 2010;65:

42 IΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η ιστολογική διαφοροποίηση του ΑΚΜ (tumor grade) αναφέρεται ως εξής: Grade I: 12 20% Grade II : 54 58% Grade III: 17 33% Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv

43 ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ IN SITU Η διάγνωση του ενδοπορικού καρκινώματος (DCIS) έχει αυξηθεί σημαντικά στις γυναίκες τα τελευταία χρόνια, λόγω της χρήσης της μαστογραφίας ως μεθόδου προληπτικού πληθυσμιακού ελέγχου. Οι άνδρες δεν συμμετέχουν σε προγράμματα screening το DCIS παραμένει σπάνιο και διαγιγνώσκεται μόνο όταν γίνει συμπτωματικό Το DCIS στον άνδρα μπορεί να σχετίζεται με διηθητικό πορογενές καρκίνωμα ή να είναι μεμονωμένη ενδοπορική νόσος Το DCIS αποτελεί περίπου το 10% του ΑΚΜ, υπάρχουν όμως σειρές που το ποσοστό υπερβαίνει το 25% To τυπικό DCIS εμφανίζεται ως οζώδης υποθηλαία κυστική βλάβη με έκκριμα από τη θηλή. Επίσης περιγράφονται περιπτώσεις DCIS που εκδηλώνονται ως αιματηρό έκκριμα χωρίς να επισημαίνεται υποθηλαίος όγκος Oι συχνότερες μορφές DCIS είναι το θηλώδες και το ηθμοειδές Lanitis S et al. World J Surg 2008; 32: Pappo I et al. Clinical Breast Cancer 2005; 6:310-14

44 Η νόσος Paget του ανδρικού μαστού είναι πολύ σπάνια και εκδηλώνεται ως εκζεματώδης βλάβη της θηλής και της άλω. Σχεδόν πάντα σχετίζεται με υποκείμενο ενδοπορικό καρκίνωμα Το λοβιακό καρκίνωμα in situ (LCIS) στον άνδρα είναι εξαιρετικά σπάνιο και αναφέρεται σε συσχέτιση με το διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα Pappo I et al. Clinical Breast Cancer 2005; 6: Giordano SH. The Oncologist 2005;10:471-9

45 ΟΡΜΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ Ο ΑΚΜ εμφανίζει υψηλά ποσοστά ορμονικών υποδοχέων. Στο 90% περίπου των ΑΚΜ υπάρχει έκφραση των οιστρογονικών υποδοχέων (ER) και στο 81% των υποδοχέων προγεστερόνης (PR) (στις γυναίκες το 60-70% των καρκίνων μαστού είναι ER- και PR- θετικοί) Τα ποσοστά θετικότητας των ορμονικών υποδοχέων αυξάνουν με την ηλικία (όπως και στις γυναίκες).στον ΑΚΜ όμως είναι πολύ πιθανότερο να υπάρχει έκφραση ορμονικών υποδοχέων και μετά την διόρθωση ως προς το στάδιο του όγκου, το grade και την ηλικία Τα αναφερόμενα ποσοστά έκφρασης του υποδοχέα ανδρογόνων (ΑR) κυμαίνονται μεταξύ 34 95%, αλλά δεν υπάρχει συσχέτιση με άλλα κλινικοπαθολογοανατομικά χαρακτηριστικά ή με την έκβαση της νόσου Giordano SH et al. Cancer 2004;101:51-7 Kidwai N et al. Breast cancer Res 2004;6:R18-23

46 HER2-neu Τα ποσοστά υπερέκφρασης του Her2-neu στον ΑΚΜ ποικίλλουν στις διάφορες σειρές. Παλαιότερες μελέτες, πριν από τη τυποποίηση των μεθόδων εκτίμησης, έδειχναν ισοδύναμα ποσοστά για τα δύο φύλα ή και μεγαλύτερα ποσοστά για τον ΑΚΜ Πρόσφατες μελέτες με τυποποιημένη μεθοδολογία δείχνουν χαμηλότερα ποσοστά υπερέκφρασης του Her2-neu στον ΑΚΜ (2 15%) σε σύγκριση με τον καρκίνο μαστού στις γυναίκες (18 20%) Δεν υπάρχει τεκμηρίωση της συσχέτισης μεταξύ υπερέκφρασης του Her2-neu και πρόγνωσης στον ΑΚΜ Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73: Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv

47 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ H ριζική μαστεκτομή μπορεί να αποτελεί ένδειξη σε περιπτώσεις εκτεταμένης συμμετοχής των μυών του θωρακικού τοιχώματος. Η ριζική μαστεκτομή έχει ως αποτέλεσμα ευρεία εκτομή δέρματος προβλήματα στην αντιμετώπιση του ελλείματος του θωρακικού τοιχώματος. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμοποιούνται: εγκάρσιος θωρακοεπιγαστρικός δερματικός κρημνός TRAM μυοδερματικός κρημνός Spear SL et al. Plast Reconstr Surg 1998;102: Caglia P et al. G Chir 1998;19:358-62

48 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή με μασχαλιαίο λεμφαδενικό καθαρισμό (ΜΛΚ) ή βιοψία του λεμφαδένα φρουρού (SLNB) είναι η καθιερωμένη χειρουργική αντιμετώπιση. Aναδρομικές μελέτες (δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες μελέτες στους άνδρες) δείχνουν ότι η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή και η ριζική μαστεκτομή έχουν ισοδύναμα αποτελέσματα σχετικά με την υποτροπή και την επιβίωση. Cutuli B et al. Eur J Cancer 1995;31A:1960 4

49 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η χειρουργική διατήρησης του μαστού συνήθως δεν εφαρμόζεται στους άνδρες εξαιτίας αρκετών τεχνικών δυσκολιών: Έλλειψη μαζικού παρεγχύματος Κεντρική εντόπιση των περισσότερων όγκων Μεγαλύτερο μέγεθος όγκου και υψηλότερο ποσοστό διήθησης του θωρακικού τοιχώματος σε σύγκριση με γυναίκες ασθενείς Η διατήρηση του μαστού σε συνδυασμό με μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία θα μπορούσε να αποτελεί λογική προσέγγιση σε επιλεγμένους ασθενείς με μικρούς όγκους ή όταν ο όγκος του μαστού σχετίζεται με γυναικομαστία. Golshan M et al. Breast 2007;16:653-6

50 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΣΧΑΛΗΣ Η εκτίμηση των μασχαλιαίων λεμφαδένων αποτελεί βασικό συστατικό της αντιμετώπισης της νόσου Η διήθησή τους είναι κύρια προγνωστική παράμετρος Σε σειρά 397 ασθενών με ΑΚΜ, εμφάνιση περιοχικής λεμφ/νικής υποτροπής : στο 13% των ασθενών χωρίς ΜΛΚ στο 1,2% των ασθενών με ΜΛΚ Cutuli B et al. Eur J Cancer 1995;31A:1960 4

51 ΒΙΟΨΙΑ ΤΟΥ ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ ΦΡΟΥΡΟΥ Η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού (SLNB) μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια την κατάσταση των μασχαλιαίων λεμφ/νων, όπως προκύπτει από πολλές μελέτες του καρκίνου μαστού στις γυναίκες. Έτσι αποφεύγονται ανώφελες μεγαλύτερες εκτομές, χωρίς επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Δεν υπάρχουν έρευνες μεγάλης κλίμακας που να καθορίζουν την ευαισθησία και την ειδικότητα της SLNB στον ΑΚΜ. Έχουν όμως δημοσιευθεί αρκετές περιπτωσιολογικές μελέτες, που δείχνουν την αξιοπιστία της SLNB σε άνδρες ασθενείς. Όταν συνδυαστούν 7 σχετικές μελέτες, η SLNB ήταν επιτυχής σε 1435 από τους 1436 ασθενείς. 13 ασθενείς με αρνητική SLNΒ υποβλήθηκαν σε ΜΛΚ και σε κανένα δεν βρέθηκαν επιπρόσθετοι θετικοί λεμφαδένες. Συμπερασματικά η SLNB μπορεί να εφαρμοστεί επιτυχώς στον ΑΚΜ και στις κατευθυντήριες οδηγίες της ASCO επισημαίνεται ότι η SLNB είναι αποδεκτή μέθοδος σε άνδρες ασθενείς. Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv Lyman GH et al. J Clin Oncol 2005;23:7703

52 Αλγόριθμος αντιμετώπισης του πρώιμου ΑΚΜ Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

53 ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ 1. Περιορισμένα τα δεδομένα για τις ενδείξεις ακτινοθεραπείας μετά από μαστεκτομή στους άνδρες 2. Η ακριβής επίδραση της ακτινοθεραπείας στην DFS και στην OS είναι δύσκολο να εκτιμηθεί (οι σχετικές μελέτες δεν είναι στατιστικά ισχυρές) 3. Σε αναδρομικές σειρές η ακτινοθεραπεία φαίνεται να είναι αποτελεσματική στην πρόληψη τοπικής υποτροπής, αλλά δεν έχει τεκμηριωθεί όφελος στην επιβίωση

54 ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Παράγοντες που πρέπει να συνεκτιμούνται: Το μέγεθος του όγκου Η κατάσταση των χειρουργικών ορίων Ο αριθμός των θετικών λεμφ/νων Η διήθηση της θηλής, του δέρματος ή του θωρακικού μυός Ιστολογικές παράμετροι: 1. διήθηση λεμφοαγγειακού χώρου 2. υψηλοί δείκτες πολ/σμού του όγκου 3. υψηλό grade 4. πολυεστιακότητα Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73:141-55

55 ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Αρκετοί συγγραφείς προτείνουν να χορηγείται ακτινοθεραπεία σε όλους τους T3 όγκους και στους Τ1 και Τ2 με υψηλό κίνδυνο τοπικής υποτροπής Eπειδή οι ανατομικές αποστάσεις στον ανδρικό μαστό είναι μικρές, έχει προταθεί να υποβάλλονται σε μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία οι άνδρες με καρκίνο μαστού >1cm και/ή όλες οι περιπτώσεις με >1 θετικό μασχαλιαίο λεμφ/να Ο ΑΚΜ είναι κυρίως υποθηλαίος και η πιθανότητα επέκτασης στους λεμφ/νες της έσω μαστικής είναι μεγαλύτερη συγκριτικά με τις γυναίκες. Έτσι προτείνεται να περιλαμβάνονται και αυτοί οι λεμφ/νες στο ακτινοβολούμενο πεδίο, αν και το θέμα αυτό παραμένει αμφιλεγόμενο Dimitrov NV et al. Oncol Rev 2008;2:44-52 Gennari R et al. Int J Oncol 2004;24: Fentiman IS et al. Lancet 2006;367:

56 ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Έχει μεγάλη σημασία η χορήγηση τριδιάστατα σχεδιασμένης ακτινοθεραπείας, με τις σύγχρονες τεχνικές (αποφυγή έκθεσης στην ακτινοβολία της καρδιάς και του σύστοιχου πνεύμονα) Oι άνδρες με καρκίνο μαστού είναι συνήθως προχωρημένης ηλικίας και συχνά με καρδιοαναπνευστικά προβλήματα Η επιλογή της θεραπείας πρέπει να εξατομικεύεται και να συνεκτιμάται η γενική κατάσταση του ασθενούς

57 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Οι άνδρες ασθενείς, προφανώς, δεν μπορούν διαιρεθούν σε προ- και μετεμμηνοπαυσιακούς O ΑΚΜ διακρίνεται σε ορμονοεξαρτώμενη και μη ορμονοεξαρτώμενη νόσο. Σύμφωνα με τη βιολογία του όγκου και τις κλινικές εκδηλώσεις προσομοιάζει με τον μετεμμηνοπαυσιακό καρκίνο μαστού των γυναικών Tα υψηλά ποσοστά ΑΚΜ με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς καθιστούν την ορμονοθεραπεία βασικό συστατικό της θεραπευτικής αντιμετώπισης του. Εξαιτίας του χαμηλού επιπολασμού δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες δοκιμές που να κατευθύνουν την αγωγή Oι όγκοι με θετικούς οιστρογονικούς υποδοχείς εμφανίζουν μοριακή, βιολογική και κλινική ανομοιογένεια. Ίσως η μη ενιαία ανταπόκριση στους ορμονικούς χειρισμούς να οφείλεται σ αυτήν την ανομοιογένεια Muir D et al. Arch Pathol Lab Med 2003;127:36-41 Dimitrov NV et al. Oncol Rev 2008;2:44-52

58 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Η καθιερωμένη συμπληρωματική ορμονοθεραπεία στον ΑΚΜ με (+) ορμονικούς υποδοχείς είναι η 5ετής χορήγηση ταμοξιφένης Σε προοπτική μελέτη χορήγησης ταμοξιφένης σε χειρουργήσιμο ΑΚΜ σταδίων ΙΙ και ΙΙΙ, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης ήταν 61% σε ασθενείς που έλαβαν ταμοξιφένη, έναντι 44% στα περιστατικά ελέγχου. Επίσης το ποσοστό του ελεύθερου νόσου διαστήματος (DFS) ήταν υψηλότερο (56%, έναντι 28%) Ribeiro G et al. Breast 1996;5:141-6 Άλλη μελέτη επίσης αναφέρει σημαντική αύξηση του DFS και της ΟS μετά από χορήγηση ταμοξιφένης Goss et al. Cancer 1999;85: Η ταμοξιφένη είναι γενικά καλά ανεκτή, αλλά υπάρχουν αναφορές ότι πιθανώς στους άνδρες το ποσοστό των ανεπιθύμητων αντιδράσεων είναι υψηλότερο,όπως π.χ. η σεξουαλική δυσλειτουργία. Το υπόλοιπο προφίλ των ανεπιθύμητων ενεργειών της ταμοξιφένης είναι παρόμοιο με εκείνο των γυναικών. Tο πρόβλημα της καρκινογένεσης στο ενδομήτριο δεν υφίσταται, φυσικά, στούς άνδρες Jordan VC et al. Oncology 2006;20:553-62

59 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Ο ρόλος των αναστολέων της αρωματάσης (ΑΙs) στον ΑΚΜ δεν έχει διευκρινιστεί επαρκώς, δεδομένων και των διαφορών του ορμονικού περιβάλλοντος μεταξύ ανδρών και γυναικών Στους άνδρες ~80% των οιστρογόνων της κυκλοφορίας προέρχονται από περιφερική (κυρίως στο υποδόριο λίπος) αρωματοποίηση των ανδρογόνων ορχικής και επινεφριδιακής προέλευσης, με τη δράση της αρωματάσης. Η παραγωγή του υπόλοιπου ~20% προέρχεται απευθείας από τους όρχεις, με ενζυμικό μηχανισμό ανεξάρτητο από την αρωματάση. Η μέτρηση των επιπέδων των οιστρογόνων σε άνδρες μετά από αγωγή με αναστραζόλη έδειξε ότι μειώθηκαν κατά 50%, ενώ η μέτρηση, κάτω από τις ίδιες συνθήκες, σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες έδειξε ελάττωση κατά 80%. Έχει επίσης υποστηριχθεί ότι η χορήγηση ΑΙs αυξάνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης, με την ανάδρομη ενεργοποίηση του υποθάλαμουποφυσιακού άξονα και την έκκριση των γοναδοτροπινών FSH και LH. Έτσι η ποσότητα των ανδρογόνων που είναι διαθέσιμα για μετατροπή σε οιστρογόνα αυξάνουν. Dimitrov NV et al. Oncol Rev 2008;2:44-52 Kamila C et al. The Breast 2007;16:S147-S154 Pant K et al. Med Oncol 2008;25:294-8

60 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Η αποτελεσματικότητα λοιπόν των ΑΙs αμφισβητείται σε ασθενείς με ακέραιους όρχεις. Η χορήγηση ΑΙs με παράλληλη φαρμακευτική καταστολή των όρχεων με τη χορήγηση αναλόγου της ορμόνης που διεγείρει την έκκριση γοναδοτροπινών (GnRH-analogue) αναστέλλει τον προαναφερθέντα άξονα. Έτσι επιτυγχάνεται επαρκέστερη καταστολή των οιστρογόνων.όμως η συνδυασμένη αυτή στρατηγική έχει επίδραση στην ποιότητα ζωής πολλών ασθενών (επηρεάζει σημαντικά τη σεξουαλική δραστηριότητα) Σχετική κλινική μελέτη φάσεως ΙΙ του Southwest Oncology Group του ΝCI των ΗΠΑ για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας του συνδυασμού αναστραζόλης και goserelin δυστυχώς έκλεισε λόγω ανεπαρκούς συμμετοχής Παρά την ύπαρξη θετικών εκβάσεων με τη χρήση των AIs σε περιπτωσιολογικές μελέτες, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να καθορισθεί η αποτελεσματικότητά τους στον ΑΚΜ Giordano SH et al. J Clin Oncol 2006;24:42-3 Kamila C et al. The Breast 2007;16:S147-S154 Giordano SH. Oncologie 2008;31:505-6

61 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (ΧΜΘ) Οι συστάσεις για συμπληρωματική ΧΜΘ του ΑΚΜ βασίζονται στα οφέλη που προκύπτουν σύμφωνα με τα συμπεράσματα κλινικών ερευνών για γυναίκες, καθώς και από τά λίγα διαθέσιμα στοιχεία για άνδρες Στους άνδρες ασθενείς, συνήθως μεγάλης ηλικίας, ο κίνδυνος τοξικότητας των συμβατικών χημ/κών σχημάτων είναι μεγαλύτερος Στην θεραπευτική απόφαση πρέπει να συνεκτιμάται η ύπαρξη άλλων νόσων Ασθενείς με καρκίνο μαστού και λεμφαδενική διήθηση φαίνεται να έχουν καλύτερη πρόγνωση με τη χορήγηση συστηματικής συμπληρωματικής ΧΜΘ

62 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Σε μικρή προοπτική μελέτη 24 ανδρών με καρκίνο μαστού σταδίου ΙΙ, που έλαβαν συμπληρωματική CMF, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης ήταν 80% Bagley CS et al. Am I Clin Oncol 1987;10:55-60 Σε άλλη μελέτη από το M.D. Anderson Cancer Center σε 11 ασθενείς με (+) λεμφ/νες χορηγήθηκε ΧΜΘ (σε 10, σχήμα που περιλάμβανε ανθρακυκλίνη CAF) και η 5ετής επιβίωση ήταν >85% Patel HZ II et al. Cancer 1989;64: Σε μελέτη από το ίδιο κέντρο, σε 135 ασθενείς με μη μεταταστατική νόσο και μέσο χρόνο παρακολούθησης 14 χρόνια, τα ποσοστά 10ετούς επιβίωσης ήταν 75% σε νόσο με (-) και 43% σε νόσο με (+) λεμφ/νες Giordano SH et al. Cancer 2005;104:

63 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Σε πιο πρόσφατη προοπτική μελέτη 31 ασθενών που αντιμετωπίστηκαν με CMF (20 χρόνια follow up), η επιβίωση ήταν: Στα 10 χρόνια: 64,5% Στά 15 χρόνια: 51,6% Στα 20 χρόνια: 42,4% Walshe JM et al. Breast cancer Res Treat 2007;103; Οι ταξάνες έχουν χρησιμοποιηθεί στην συμπληρωματική ΧΜΘ του ΑΚΜ, αλλά τα δεδομένα είναι πολύ περιορισμένα για να συναχθούν ασφαλή συμπεράσματα Agrawal Α et al. Breast Cancer Res Treat 2007;103:11 21

64 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Συμπερασματικά: Τεκμηριωμένο όφελος της συμπληρωματικής ΧΜΘ στις γυναίκες ασθενείς Θετικά συμπεράσματα από μικρές σειρές σε άνδρες Σύσταση χορήγησης ΧΜΘ στον ΑΚΜ ενδιάμεσου και υψηλού κινδύνου [μέγεθος όγκου > 1cm, (+) λεμφ/νες] και ιδιαίτερα στη νόσο με αρνητικούς ορμονικούς υποδοχείς

65 TRASTUZUMAB Τα στοιχεία για τη χορήγηση trastuzumab στον ΑΚΜ είναι ανεπαρκή και προέρχονται από ανέκδοτες αναφορές Δεδομένου του σημαντικού θεραπευτικού οφέλους μετά από τη χορήγησή της σε γυναίκες με Her2-θετικό καρκίνο μαστού, πρέπει να εξετάζεται η επιλογή της σε άνδρες ασθενείς μεε Her2-θετικό καρκίνο μαστού και θετικούς λεμφ/νες και σε νόσο υψηλότερου κινδύνου με αρνητικούς λεμφ/νες Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv

66 ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΝΟΣΟΣ Αλγόριθμος αντιμετώπισης της τοπικά προχωρημένης νόσου

67 ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΝΟΣΟΣ Άνδρες με Τ3/Τ4 και φλεγμονώδη καρκίνο μαστού αντιμετωπίζονται, σε γενικές γραμμές, παρόμοια με τις γυναίκες Κυριότερες ενδείξεις προεγχειρητικής ΧΜΘ: Εξελκωμένος όγκος Καθήλωση στους πέριξ ιστούς Προχωρημένη λεμφαδενοπάθεια Δυνατότητα αποφυγής παραμορφωτικής χειρουργικής επέμβασης

68 ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΝΟΣΟΣ Με τη χορήγηση προεγχειρητικής ΧΜΘ γίνεται επίσης εφικτή η παρακολούθηση της φαρμακευτικής ανταπόκρισης in vivo: Είναι γνωστό ότι όταν επιτυγχάνεται πλήρης ιστοπαθολογοανατομική ανταπόκριση η πρόγνωση είναι ευνοϊκότερη Αν ο όγκος γίνει χειρουργήσιμος ακολουθεί μαστεκτομή, μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία και συμπληρωματική χορήγηση ταμοξιφένης σε νόσο με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς.

69 ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ ΝΟΣΟΣ Η προεγχειρητική ορμονοθεραπεία (αν και δεν υπάρχουν δεδομένα), θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρουσα επιλογή για πολλούς ασθενείς, εξαιτίας της ιδιαίτερης ορμονικής ευαισθησίας της πλειονότητας του ΑΚΜ Η επιλογή λοιπόν της αντιμετώπισης της τοπικά προχωρημένης νόσου βασίζεται ουσιαστικά στα βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου Ottini L et al. Crit Rev Oncol Hematol 2010;73: Gómez-Raposo C et al. Cancer Treat Rev 2010:doi: /j.ctrv

70 ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Συχνότερες εντοπίσεις: οστά πνεύμονες ήπαρ Εγκέφαλος Σπανιότερες εντοπίσεις αναφέρονται, όπως: το χοριοειδές πλέγμα, ο οφθαλμικός κόγχος, το γαστρεντερικό σύστημα, το δέρμα κ.λπ.

71 ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Στο παρελθόν η παραδοσιακή αντιμετώπιση του μεταστατικού ΑΚΜ ήταν επεμβάσεις όπως ορχεκτομή επινεφριδιεκτομή Υποφυσεκτομή Οι επεμβάσεις αυτές έχουν εγκαταληφθεί (σοβαρές παρενέργειες) και έχουν παραχωρήσει τη θέση τους στον επιπρόσθετο φαρμακευτικό ορμονικό χειρισμό (μεγάλο ποσοστό ορμονοευαίσθητης νόσου)

72 ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Τουλάχιστον μία μεταστατική βλάβη πρέπει να ταυτοποιηθεί ιστολογικά και να διευκρινισθούν τα βιολογικά χαρακτηριστικά του όγκου: Αν δηλ. η κατάσταση των ορμονικών υποδοχέων και του HER2/neu παραμένει σταθερή με την πρόοδο της νόσου (ο πρωτοπαθής όγκος μπορεί να έχει θετικούς ορμ. υποδοχείς και η υποτροπή αρνητικούς ή το αντίθετο) Kamila C et al.the Breast 2007;16:S147-54