ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΡΙΖΙΚΩΝ. Ε.Γ.Κοντακιώτης

Transcript

1 ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΡΙΖΙΚΩΝ ΣΩΛΗΝΩΝ Ε.Γ.Κοντακιώτης

2 Δεδομένο 1. Πάνω από 500 μικροβιακά είδη εντοπίζονται στην στοματική κοιλότητα Δεδομένο 2. Η είσοδος των μικροβίων στη πολφική κοιλότητα

3 Ζητούμενα 1. Αναφορά των πυλών εισόδου των μικροβίων 2. Γνώση των ειδών της μικροβιακής χλωρίδας που αναπτύσσονται μέσα στη πολφική κολότητα. 3. Ο ρόλος των μικροβίων στην ανάπτυξη της φλεγμονής του πολφού και των περιακρορριζικών ιστών. 4. Η αντιμετώπιση του μικροβιακού φορτίου που εντοπίζεται στη πολφική κοιλότητα.

4 Πύλες εισόδου είναι: Πύλες εισόδου είναι: Απότημύληπροςτοακρορίζιο Από παράπλευρη οδό Απότοακρορίζιοπροςτημύλη

5 Μικρόβια μπορούν να διεισδύσουν στο πολφό από τη μύλη μέσω π.χ. μιας τερηδόνας προκαλώντας μια πρωτογενή μόλυνση του πολφού. Τερηδόνα Μικρόβια

6 Μικρόβια μπορούν να διεισδύσουν στο πολφό από τη μύλη μέσω π.χ. αποκαλυμμένης οδοντίνης ή αποκαλυμμένου πολφού.

7 Μικρόβια μπορούν να διεισδύσουν στο πολφό από τη μύλη μέσω π.χ. Μιας ρωγμής στη μύλη του δοντιού.

8 Η δίοδος της χρωστικής μετά από εμβύθιση του δείγματος σε κυανούν του μεθυλενίου έγινε μεταξύ εμφρακτικού υλικού και οδοντίνης και από τη αυχενική τερηδόνα. Τη πορεία της χρωστικής μπορεί να ακολουθήσουν και τα μικρόβια

9 Μικρόβια μπορούν να εισχωρήσουν στο πολφό από παράπλευρη οδό μετά από αποκάλυψη οδοντινοσωληναρίων ή παράπλευρων ριζικών σωλήνων συνεπεία περιοδοντικού θυλάκου και απώλειας της οστείνης ουσίας, προκαλώντας πρωτογενή μόλυνση του πολφού ( ενδο- πέριο πρόβλημαα). Περιοδοντικός θύλακος

10

11 Σε ένα ακέραιο δόντι είσοδος μικροβίων μπορεί να γίνει μέσω αποκάλυψης οδοντινοσωληναρίων στο ύψος της αδαμαντινοοστεινικής ένωσης, προκαλώντας πρωτογενή μόλυνση του πολφού. Αδαμαντινο- Οστεινική ένωση Μικρόβια

12 Μικρόβια μπορούν να εισχωρήσουν στο πολφό από το ακρορρίζιο από εγκατεστημένη βλάβη, στη περιοχή αυτού, μικροβιακής αιτιολογίας ή από την αιματική κυκλοφορία, προκαλώντας πρωτογενή μόλυνση του πολφού. Αιμοφόρο αγγείο Μικρόβια

13 Μετά την ενδοδοντική θεραπεία είναι δυνατόν λόγω δευτερογενούς τερηδόνας ή λόγω θραύσης ή και απόπτωσης της μόνιμης αποκατάστασης ή λόγω ύπαρξης περιεμφρακτικού χώρου να διεισδύσουν τα μικρόβια στην εμφραγμένη πολφική κοιλότητα προκαλώντας δευτερογενή μόλυνση της πολφικής κοιλότητας. Τερηδόνα Μικρόβια Περιεμφρακτικός χώρος Μικρόβια

14 Τα μικρόβια μπορεί να διεισδύσουν μεταξύ οδοντίνης - φυράματος, φυράματος - γουταπέρκας αλλά και μέσα από τη μάζα του φυράματος. Γουταπέρκα Φύραμα Οδοντίνη

15

16 Για να εισέλθουν τα μικρόβια στο πολφό απαιτείται διαταραχή της συνέχειας και σειριακής διάταξης των οδοντινοβλαστών

17 Αριθμός, είδος μικροβίων Βλάβη = άμυνα του πολφού Για την εκδήλωση φλεγμονής τουπολφούήτων περιακροριζικών ιστών είναι απαραίτητη η ύπαρξη του μικροβιακού παράγοντα.

18 Η φλεγμονή των περιακρορριζικών ιστών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ύπαρξη μικροβιακού παράγοντα στην πολφική κοιλότητα. Aπό τη στιγμή της εισόδου αυτού στην πολφική κοιλότητα και την κινητοποίηση των αμυντικών μηχανισμών του πολφού ξεκινά μέσω ειδικών μεσολαβητών της φλεγμονής και η αντίδραση των περιακρορριζικών ιστών.

19

20 Ιστολογική εικόνα περιακρορριζικού κοκκιώματος

21 Τα μικρόβια εντοπίζονται μέσα στη πολφική κοιλότητα, σε μικροανωμαλίες και κρύπτες των τοιχωμάτων αυτής και μέσα στα οδοντινοσωληνάρια σε βάθος που ποικίλει από μ

22

23

24 Στην επόμενη διαφάνεια παρακολουθείστε τη βαθμιαία πορεία εγκατάστασης των μικροβίων στην πολφική κοιλότητα, την εξ αυτής πρόκληση περιακρορριζικής βλάβης αλλά και την βαθμαία απομάκρυνση τους με τη χημικομηχανική επεξεργασία.

25

26 Όταν δεν υπάρχει πύλη εισόδου των μικροβίων, δεν παρατηρείται καμία βλάβη ούτε στο πολφό ούτε στους περιακρορριζικούς ιστούς.

27 Η σύνθεση της μικροβιακής χλωρίδας των ριζικών σωλήνων εξαρτάται -Διαφορετική παθολογική κατάσταση του πολφού - Είδος χρησιμοποιούμενου θρεπτικού υλικού - Καλλιεργητικές συνθήκες (αερόβιεςαναερόβιες) - Χρόνος επώασης - Προηγούμενη λήψη αντιβίωσης -Τρόπος δειγματοληψίας

28 Τα βακτήρια που έχουν απομονωθεί από τους ριζικούς σωλήνες άπολφων δοντιών, είναι μικροαερόφιλα και αναερόβια. Οι περιακρορριζικές βλάβες είναι πολυμικροβιακής αιτιολογίας

29 Συνήθη μικροβιακά είδη στους μολυσμένους ρ.σ. Υποχρεωτικά αναερόβια Gram+ κόκκοι Streptococcus Peptostreptococcus Gram+ βακτηρίδια Actinomyces Lactobacillus Bifidobacterium Propionibacterium Eubacterium Gram- κόκκοι Veillonella Gram-βακτηρίδια Porhyromonas Prevotella Fusobacterium Selenomonas Campylobacter Δυνητικά αναερόβια Gram+ κόκκοι Streptococcus Enterococcus Gram+ βακτηρίδια Actinomyces Lactobacillus Gram- κόκκοι Neisseria Gram-βακτηρίδια Capnocytophaga Eikenella Μύκητες Candida Σπειροχαίτες Treponema

30 - Πρωτογενής μόλυνση του ριζικού σωλήνα ( primary root canal infection) Bacteroides, Prevotella, Porphyromonas, Fusobacterium, Treponema, Peptostreprtococcus, Eubacterium, Campylobacter. Πολύ συχνά ανιχνεύονται και προαιρετικά αναερόβιοι ή μικροαερόφιλοι στρεπτόκοκκοι.

31 Με βάση τα ερευνητικά δεδομένα τεκμηριώνεται η άποψη ότι η παρουσία ορισμένων Gram (-) μικροβιακών ειδών σχετίζεται θετικά με τη συμπτωματολογία περιστατικών όπως αυτά με οξεία ακρορριζική περιρριζίτιδα, οξύ φατνιακό απόστημα. Τα μικροβιακά είδη αυτά κυρίως είναι: 1.Black pigmented bacteria P. Gingivalis P. endodontalis P. intermedia P. nigriscens 2.T. denticola. 3. Streptococci (ορισμένα στελέχη, κυρίως S.constellatus) που όμως είναι Gram θετικός και προαιρετικά αναερόβιος.

32 Δευτερογενής μόλυνση του ριζικού σωλήνα (secondary root canal infection). Σε περιπτώσεις που δεν τηρούνται άσηπτες συνθήκες κατά την διάρκεια της χημικομηχανικής επεξεργασίας ή έμφραξης των ριζικών σωλήνων (κακή απομόνωση, ή μη τοποθέτηση ελαστικού απομονωτήρα). Σε περιπτώσεις απόπτωσης ή ρωγμής της προσωρινής έμφραξης μεταξύ των συνεδριών. Βέβαια και ίδιες οι προσωρινές εμφράξεις δεν διασφαλίζουν υψηλή και επί μακρόν ερμητικότητα. Μετά την τελική έμφραξη των ριζικών σωλήνων, όπως σε περιπτώσεις καθυστερημένης μυλικής αποκατάστασης, κακής αποκατάστασης ή απόπτωσης της μυλικής αποκατάστασης. Κατά την παρασκευή χώρου για άξονα. Ημητήρησηάσηπτων συνθηκών κατά τη διάρκεια παρασκευής του χώρου, κατά το μεσοδιάστημα μέχρι τη τοποθέτηση του, και κατά το χρονικό διάστημα της τοποθέτησης του μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενή μόλυνση της πολφικής κοιλότητας και εκδήλωση λοίμωξης των περιακρορριζικών ιστών.

33 Παραμένουσα μικροβιακή χλωρίδα στη πολφική κοιλότητα (persistent microflora) -Streptococcus spp -Enterococcus spp -Actinomyces spp -Peptostreptococcus spp -Lactobacillus spp -Corynobacterium spp Η εμμένουσα μικροβιακή χλωρίδα αυτή χαρακτηρίζεται από Gram θετικά μικρόβια, 1-2 είδη ανά δείγμα χωρίς υπεροχή αναεροβίων ή προαιρετικώς αναεροβίων.

34 Εξωρριζική μόλυνση ( extraradicular ifection) Τα μικροβιακά είδη που απαντώνται στις εξωρριζικές φλεγμονές είναι λίγα ως προς τον αριθμό (3-6 είδη) με συχνότερα απαντώμενα τα propionobacterium propionicum kai actinomyces spp. Νεώτεραερευνητικάδεδομέναμεβάσημοριακές τεχνικές έδειξαν τη πολυμικροβιακή φύση των εξωρριζικών φλεγμονών(10-16 είδη)ανά αλλοίωση με συχνότερααπαντώμεναταείδη B. Forsythus, F nucleatum, Ccarvus, A naeslundii.

35

36 Κύριος στόχος της Ενδοδοντικής Θεραπείας, είναι η εξάλειψη των μικροβίων από το ριζικό σωλήνα.

37 Πως; Χημικομηχανική επεξεργασία Αντισηπτικά που παραμένουν στη πολφική κοιλότητα μεταξύ των συνεδριών

38 Η ΧΜΕ αποτελεί το κλειδί για την επιτυχημένη αντιμετώπιση της φλεγμονής του πολφού και των περιακρορριζικών ιστών με την προυπόθεση ότι Τηρούνται οι συνθήκες ασηψίας Υπολογίζεται σωστά το μήκος εργασίας Εφαρμόζεται η κατάλληλη τεχνική μορφοποίησης του συστήματος των ρ.σ. Εκτελούνται άφθονοι διακλυσμοί

39 Ο συνδυασμός μηχανικής επεξεργασίας με ρίνες Κ και άφθονων διακλυσμών με υποχλωριώδες νάτριο, εξαλείφει τα μικρόβια μετά την πρώτη συνεδρία, στο 50% των περιπτώσεων. Bystrom and Sundqvist 1981, 1983

40 Είναιαπαραίτητηηχρήση αντισηπτικού μεταξύ των συνεδριών της Ενδοδοντικής Θεραπείας

41 Τα μικρόβια που επιβιώνουν από τη ΧΜΕ πολλαπλασιάζονται ταχύτατα στο χώρο του κενού ριζικού σωλήνα Bystrom and Sundqvist 1981, 1983, 1985

42 Για πιο λόγο Ελάττωση ή εξάλειψη των μικροβίων που παραμένουν μέσα στο ριζικό σωλήνα μετά τη ΧΜΕ Παρεμπόδιση της αναμόλυνσης μέσω προσωρινής έμφραξης Ουδετεροποίηση των πολφικών υπολειμμάτων Πρόληψη ή μείωση της πιθανότητας εμφάνισης αναζωπύρωσης ή πόνου μετά τη ΧΜΕ Εξάλειψη της συνεχούς ροής εξιδρώματος

43 Απολυμαντικά Είναι ουσίες με ισχυρή αντιμικροβιοκτόνο δράση που καταστρέφουν όχι πάντα τις βλαστικές μορφές των βακτηρίων και τους σπόρους αυτών.

44 Αντισηπτικά Είναι αντιμικροβιακές ουσίες που εφαρμόζονται τοπικά σε ζώντες ιστούς (υγιείς ή πάσχοντες), εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό, ήκαισκοτώνουν μικρόβια, που κυρίως είναι παθογόνα για τον μεγαλοοργανισμό.

45 Τα αντισηπτικά, δεν έχουν ειδική δράση, δεν αναγνωρίζουν το κύτταρο στόχο

46 Κύριες ιδιότητες αντισηπτικών: 1. Υψηλή αντιμικροβιακή δράση 2. Χαμηλή τοξικότητα

47 Άλλες ιδιότητες ιάλυση οργανικών υπολειμμάτων ιεισδυτικότητα Να μη χρωματίζει Χαμηλό κόστος Μακρά δράση Παράλληλη δράση (Αντιφλεγμονώδης,Οστεογενετική)

48 Αποτελεσματικότητα Αντισηπτικού = Αντιμικροβιακή δράση Tοξικότητα

49 Εν χρήση αντισηπτικά: 1. Ευγενόλη 2. Καμφορούχος Παραμονοχλωροφαινόλη 3. Υδατικό διάλυμα Παραμονοχλωροφαινόλη 2%, 1% 4. Ιωδιούχο Κάλιο 5. Καμφορούχος Χλωροξυλενόλη 6. Υδροξείδιο του ασβεστίου 7. Χλωρεξιδίνη σε μορφή γέλης 2%

50 Τοποθέτηση υδροξειδίου του ασβεστίου και προσωρινής έμφραξης

51

52 βιβλιογραφία Fabricius L, Dahlen G, Holm SE, Moller AJ. Influence of combinations of oral bacteria on periapical tissues of monkeys. Scand J Dent Res Jun;90(3): Finlay BB, Falkow S. Common themes in microbial pathogenicity revisited. Microbiol. Mol. Biol. Rev. 61: 136, Hancock HH, Sigurdsson A, Trope M, Moiseiwitsch J. Bacteria isolated after unsuccessful endodontic treatment in North American population. Oral Surg. Oral Med. Oral Path. Oral Rad. Endod. 91(5): 579, May Kakehashi S, Stanley HR, Fitzgerald RJ. The effect of surgical exposure of dental pulps in germ free conventional laboratory rats. Oral Surg. Med. Path. 18: 340, Kolenbrander PE, Andersen RN, Blehert DS, Egland PG, Foster JS, Palmer RJ. Communication among oral bacteria. Microbiology and Molecular Biology Reviews. 486, Mollander A, Reit C, Dahlen G, Kvist T. Microbiological status of root filled teeth with apical periodontitis. Int. Endod. J. 31: 1, Munson MA, Pitt Ford T, Chong B, WeightmanA, Wade WG. Molecular and cultural analysis of the microflora associated with endodontic infections. J. Dent. Res. 81: 761, Peters LB, Wesselink PR, vanwinkelhoff AJ. Combination of bacterial species in endodontic infections. Int. Endod. J. 35:698, Pinheiro ET, Gomes BP, Ferraz CC, Sousa EL, Texeira FB, Souza Filho FJ. Microorganisms from canals of root filled teeth with periapical lesions. Int. Endod. 36: 1, J Siqueira JF. Aetiology of root canal treatment failure: Why well-treated teeth can fail. Int. Endod. J. 34: 1, Rocas IN, Siqueira JF. Occurrence of two newly named oral treponemes - Treponema parvum and Treponema putidum - in primary endodontic infections. Oral Microbiol Immunol Dec;20(6):372-5.

53 Sedgley CM, Lennan SL, Appelbe OK. Survival of Enterococcus faecalis in root canals ex vivo. Int Endod J Oct;38(10): Leonardo MR, da Silva LA, Tanomaru Filho M, Bonifacio KC, Ito IY. In vitro evaluation of antimicrobial activity of sealers and pastes used in endodontics. J Endod Jul;26(7): Cobankara FK, Altinoz HC, Ergani O, Kav K, Belli S. In vitro antibacterial activities of root-canal sealers by using two different methods. J Endod Jan;30(1): Saleh IM, Ruyter IE, Haapasalo M, Orstavik D. Survival of Enterococcus faecalis in infected dentinal tubules after root canal filling with different root canal sealers in vitro. Int Endod J Mar;37(3): Molander A, Reit C, Dahlen G, Kvist T. Microbiological status of root-filled teeth with apical periodontitis. Int Endod J Jan;31(1):1-7. Fabricius L, Dahlen G, Holm SE, Moller AJ. Influence of combinations of oral bacteria on periapical tissues of monkeys. Scand J Dent Res Jun;90(3): Sobrinho AP, Barros MH, Nicoli JR, Carvalho MA, Farias LM, Bambirra EA, Bahia MG, Vieira EC. Experimental root canal infections in conventional and germ-free mice. J Endod Jun;24(6): Bystrom A, Sundqvist G. The antibacterial action of sodium hypochlorite and EDTA in 60 cases of endodontic therapy. Int Endod J Jan;18(1): Reit C, Dahlen G. Decision making analysis of endodontic treatment strategies in teeth with apical periodontitis. Int Endod J Sep;21(5): Fuss Z, Weiss EI, Shalhav M. Antibacterial activity of calcium hydroxide-containing endodontic sealers on Enterococcus faecalis in vitro. Int Endod J Nov;30(6): D'Arcangelo C, Varvara G, De Fazio P. An evaluation of the action of different root canal irrigants on facultative aerobic-anaerobic, obligate anaerobic, and microaerophilic bacteria. J Endod May;25(5): Siqueira JF Jr, Machado AG, Silveira RM, Lopes HP, de Uzeda M. Evaluation of the effectiveness of sodium hypochlorite used with three irrigation methods in the elimination of Enterococcus faecalis from the root canal, in vitro. Int Endod J Jul;30(4):

54 Sundqvist G, Johansson E, Sjogren U. Prevalence of black-pigmented bacteroides species in root canal infections. J Endod Jan;15(1):13-9. Bae KS, Baumgartner JC, Shearer TR, David LL. Occurrence of Prevotella nigrescens and Prevotella intermedia in infections of endodontic origin. J Endod Oct;23(10): Baumgartner JC, Watkins BJ, Bae KS, Xia T. Association of black-pigmented bacteria with endodontic infections. J Endod Jun;25(6): Bogen G, Slots J. Black-pigmented anaerobic rods in closed periapical lesions. Int Endod J May;32(3): Yoshida M, Fukushima H, Yamamoto K, Ogawa K, Toda T, Sagawa H. Correlation between clinical symptoms and microorganisms isolated from root canals of teeth with periapical pathosis. J Endod Jan;13(1):24-8. Griffee MB, Patterson SS, Miller CH, Kafrawy AH, Newton CW. The relationship of Bacteroides melaninogenicus to symptoms associated with pulpal necrosis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Nov;50(5): Sundqvist G, Johansson E, Sjogren U. Prevalence of black-pigmented bacteroides species in root canal infections. J Endod Jan;15(1):13-9. Waltimo TM, Siren EK, Torkko HL, Olsen I, Haapasalo MP. Fungi in therapy-resistant apical periodontitis. Int Endod J Mar;30(2): Conrads G, Gharbia SE, Gulabivala K, Lampert F, Shah HN. The use of a 16s rdna directed PCR for the detection of endodontopathogenic bacteria. J Endod Jul;23(7): Bae KS, Baumgartner JC, Shearer TR, David LL. Occurrence of Prevotella nigrescens and Prevotella intermedia in infections of endodontic origin. J Endod Oct;23(10):620-3.