ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού 2 Απριλίου 2002 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2002/2035(COS) ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής αναφορικά µε ορισµένες νοµικές πτυχές που αφορούν τα κινηµατογραφικά και τα άλλα οπτικοακουστικά έργα (COM(2001)534 C5-0078/ /2035(COS)) Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού Εισηγητής: Luckas Vander Taelen PR\ doc PE

2 PE /15 PR\ doc

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ... 4 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ... PR\ doc 3/15 PE

4 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με την από 26ης Σεπτεµβρίου 2001 επιστολή της, η Επιτροπή διεβίβασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ανακοίνωσή της σχετικά µε ορισµένες νοµικές πτυχές που αφορούν τα κινηµατογραφικά και τα άλλα οπτικοακουστικά έργα (COM(2001) /2035(COS)). Κατά τη συνεδρίαση στις 27 Φεβρουαρίου 2002, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι παρέπεµψε την ανακοίνωση αυτή, για εξέταση επί της ουσίας, στην Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού και, για γνωµοδότηση, στην Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς (C5-0078/2002). Κατά τη συνεδρίασή της στις 12 εκεµβρίου 2001, η Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού όρισε εισηγητή τον κ.luckas Vander Taelen. Κατά τη συνεδρίασή της/τις συνεδριάσεις της στις..., η επιτροπή εξέτασε την ανακοίνωση της Επιτροπής καθώς και το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση/την τελευταία από τις συνεδριάσεις αυτές, ενέκρινε την πρόταση ψηφίσµατος µε... ψήφους υπέρ,... ψήφους κατά και... αποχή/αποχές/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά τη διαδικασία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... (αντιπρόεδρος),... (αντιπρόεδρος),... (εισηγητής),...,... (αναπλ...),... (αναπλ... σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και.... Η γνωµοδότηση της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς επισυνάπτεται στην παρούσα έκθεση η Επιτροπή Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής αποφάσισε στις 19 Οκτωβρίου 2001 να µην γνωµοδοτήσει η Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας επίσης αποφάσισε στις 23 Ιανουαρίου 2002 να µην γνωµοδοτήσει. Η έκθεση κατατέθηκε στις XXX Η προθεσµία για την κατάθεση τροπολογιών θα αναγράφεται στο σχέδιο ηµερήσιας διάταξης της περιόδου συνόδου κατά την οποία θα εξετασθεί η έκθεση. PE /15 PR\ doc

5 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής αναφορικά µε ορισµένες νοµικές πτυχές που αφορούν τα κινηµατογραφικά και τα άλλα οπτικοακουστικά έργα (COM(2001) 534 C5-0078/ /2035(COS)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής (COM(2001) 534 C5-0078/2002) 1, έχοντας υπόψη τα άρθρα 151 και 157 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 163/2001/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 19ης Ιανουαρίου περί της εφαρµογής προγράµµατος κατάρτισης για τους επαγγελµατίες της ευρωπαϊκής βιοµηχανίας οπτικοακουστικών προγραµµάτων (MEDIA-κατάρτιση) ( ), έχοντας υπόψη την απόφαση 2000/821/ΕΚ του Συµβουλίου της 20ής εκεµβρίου 2000 για την εφαρµογή προγράµµατος για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης, της διανοµής και της προώθησης των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων (MEDIA Plus - Ανάπτυξη, διανοµή και προώθηση) ( ) 3, έχοντας υπόψη την πρωτοβουλία «Καινοτοµία 2000» της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του της 6ης Σεπτεµβρίου 2000 σχετικά µε την κοινοτική πολιτική στον οπτικοακουστικό τοµέα στην ψηφιακή εποχή 4, έχοντας υπόψη το ψήφισµα του Συµβουλίου της 12ης Φεβρουαρίου 2001 για «τις εθνικές ενισχύσεις στον τοµέα του κινηµατογράφου και των οπτικοακουστικών µέσων» 5, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του της 4ης Οκτωβρίου 2001 για την τηλεόραση χωρίς σύνορα: εφαρµογή της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ 6, 1 ΕΕ C 43 της , σελ. 6 2 ΕΕ L 26 της 27/01/2001 σελ ΕΕ αριθ. L 336 της 30/12/2000 σελ ΕΕ C 135 της , σελ ΕΕ C 73 της και ελτίο 1/2-2001, σηµείο εν έχει ακόµη δηµοσιευθεί στην ΕΕ. PR\ doc 5/15 PE

6 έχοντας υπόψη το ψήφισµά του της 13ης Νοεµβρίου 2001 «σχετικά µε καλύτερη διανοµή ευρωπαϊκών ταινιών στην εσωτερική αγορά και στα υποψήφια κράτη µέλη» 1, έχοντας υπόψη το άρθρο 47, παράγραφος 1, του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού καθώς και τη γνωµοδότηση της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς (A5-.../2002), A. θεωρώντας ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής συµπληρώνει το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Νοεµβρίου 2001, B. λαµβάνοντας υπόψη την εξαιρετική σηµασία της θέσης της Επιτροπής όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις στον οπτικοακουστικό τοµέα, Γ. λαµβάνοντας υπόψη το διττό χαρακτήρα, βιοµηχανικό και πολιτιστικό, του τοµέα,. λαµβάνοντας υπόψη τη σηµασία της διαφύλαξης της κινηµατογραφικής µας κληρονοµιάς, E. λαµβάνοντας υπόψη την πρόκληση του ψηφιακού κινηµατογράφου για το µέλλον του τοµέα, ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπής ανακοινώνει την εκπόνηση µελετών στα ακόλουθα θέµατα: την κατάταξη των οπτικοακουστικών έργων, τα χρηµατοδοτικά µέτρα, τις χρηµατοοικονοµικές ροές, την προστασία της κληρονοµιάς και τα συστήµατα καταχώρισης, Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι φορολογικές ελαφρύνσεις και τα προσαρµοσµένα χρηµατοδοτικά µέσα είναι κεφαλαιώδους σηµασίας για τον οπτικοακουστικό τοµέα χαµηλής κεφαλαιοποίησης, H. λαµβάνοντας υπόψη την πρόθεση της Επιτροπής να µεριµνήσει για τον ορισµό του «ευρωπαϊκού έργου» και του «ανεξάρτητου παραγωγού», Θ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή θα δηµιουργήσει δύο οµάδες εµπειρογνωµόνων, εκ των οποίων η µια θα αποτελείται από επαγγελµατίες του κλάδου και η άλλη από εκπροσώπους του θεσµικού περιβάλλοντος, 1. εκφράζει την ικανοποίησή του σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής και επιµένει να τηρηθεί αυστηρά το προβλεπόµενο χρονοδιάγραµµα δράσεων 1 εν έχει ακόµη δηµοσιευθεί στην ΕΕ. PE /15 PR\ doc

7 2. συµµερίζεται το στόχο της Επιτροπής, η οποία επιθυµεί να άρει, όσο είναι δυνατόν, τα εµπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των οπτικοακουστικών έργων στην εσωτερική αγορά εύχεται να αναληφθούν επίσης πρωτοβουλίες µε βάση το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Νοεµβρίου 2001, το οποίο συµπληρώνει την ανακοίνωση σχετικά µε το θέµα αυτό Κρατικές ενισχύσεις υπέρ του οπτικοακουστικού τοµέα. 3. ενθαρρύνει την Επιτροπή στο διάβηµά της µε στόχο να καταστούν πιο διαφανή τα κριτήρια που εφαρµόζει κατά την εξέταση των ενισχύσεων που χορηγούνται στον οπτικοακουστικό τοµέα στα κράτη µέλη εκφράζει τη λύπη του, ωστόσο, διότι ορισµένα σηµεία παραµένουν ασαφή 4. διερωτάται εάν οι διατάξεις της Συνθήκης που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις στον πολιτιστικό τοµέα είναι πράγµατι προσαρµοσµένες στις ιδιαιτερότητες του οπτικοακουστικού τοµέα, χαρακτηριστικό του οποίου είναι ο διττός χαρακτήρας του, πολιτιστικός και βιοµηχανικός 5. υπενθυµίζει ότι δεν υπάρχει πραγµατικός ανταγωνισµός µεταξύ των εθνικών οπτικοακουστικών βιοµηχανιών στο εσωτερικό της ΕΕ και ότι η ευρωπαϊκή αγορά κυριαρχείται σε µεγάλο βαθµό από τη βιοµηχανία της Βόρειας Αµερικής 6. τονίζει ότι η νοµική ασφάλεια, την οποία η Επιτροπή επιθυµεί να θεσπίσει στον οπτικοακουστικό τοµέα όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις, πρέπει να είναι µακροπρόθεσµη και ότι, εάν επιβαλλόταν η επανεξέταση του ζητήµατος αυτού ήδη από τον Ιούνιο του 2004, αυτό θα είχε ως αποτέλεσµα τη χαλάρωση µάλλον παρά την αυστηρότερη εφαρµογή των κανόνων ανταγωνισµού, ενώ θα λαµβανόταν υπόψη και η βιοµηχανική διάσταση της κινηµατογραφικής και οπτικοακουστικής δραστηριότητας Προστασία της κληρονοµιάς και εκµετάλλευση των οπτικοακουστικών έργων 7. επιµένει ότι είναι αναγκαίο να επιβληθεί στα κράτη µέλη η υποχρεωτική κατάθεση πνευµατικών δικαιωµάτων, µε βάση τις διαδικασίες που ορίζονται στην ευρωπαϊκή σύµβαση για την προστασία της οπτικοακουστικής κληρονοµιάς 8. ζητεί από την Επιτροπή και το Συµβούλιο να δηµιουργήσουν ένα µέσο για τη συγχρηµατοδότηση των εργασιών ψηφιοποίησης των αρχείων αυτό µπορεί να γίνει, για παράδειγµα, στο πλαίσιο ειδικής δράσης της επόµενης έκδοσης του προγράµµατος Media, βάσει ενός πιλοτικού προγράµµατος του Media Plus 9. συµµερίζεται το στόχο της Επιτροπής να εκπονήσει µελέτη για τα συστήµατα καταχώρισης, προτού εκφέρει άποψη σχετικά µε την αναγκαιότητα λήψης νοµοθετικών µέτρων PR\ doc 7/15 PE

8 10. συµµερίζεται την άποψη της Επιτροπής να επανεξεταστεί το σηµείο που αναφέρεται στις βάσεις δεδοµένων για τους κατόχους δικαιωµάτων στο πλαίσιο των εργασιών που αφορούν την πνευµατική ιδιοκτησία Ηλεκτρονικός κινηµατογράφος (E-cinema) 11. βεβαιώνει ότι ενδείκνυται να ανατεθεί στην αγορά ο καθορισµός των προτύπων του ψηφιακού κινηµατογράφου 12. επιµένει να περιληφθεί η ειδική έρευνα για τον ψηφιακό κινηµατογράφο στο 6ο πρόγραµµα-πλαίσιο για την έρευνα και την ανάπτυξη 13. ζητεί από την Επιτροπή και το Συµβούλιο να εξετάσουν την πιθανότητα συνεισφοράς στη χρηµατοδότηση του ιδιαίτερα δαπανηρού υλικού προβολής για τις ευρωπαϊκές αίθουσες κινηµατογράφου Φορολογικά ζητήµατα 14. εκτιµά ότι είναι σηµαντικό να µειωθούν οι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν για οπτικοακουστικά προϊόντα και υπηρεσίες πολιτιστικού χαρακτήρα, κατά την επανεξέταση του παραρτήµατος Η της 6ης οδηγίας ΦΠΑ, κατ αναλογία προς τους µειωµένους συντελεστές που ισχύουν σε άλλους πολιτιστικούς τοµείς 15. εκφράζει τη λύπη του, διότι η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της δεν ενθαρρύνει τα κράτη µέλη να θεσπίσουν φορολογικά κίνητρα στην επικράτειά τους Κατάταξη 16. στηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για εκπόνηση µελέτης από εξωτερική υπηρεσία σχετικά µε τον τρόπο οργάνωσης της κατάταξης στον ΕΟΧ καθώς και σχετικά µε τις αιτίες των διαφορών και τις συνέπειές τους στη διάθεση των ταινιών Άλλα µέτρα µε στόχο τη βελτίωση της κυκλοφορίας των ταινιών 17. ζητεί από την Επιτροπή να παράσχει κίνητρα στα κράτη µέλη για τη διευκόλυνση της δηµιουργίας χρηµατοπιστωτικών οργανισµών ειδικευµένων στον οπτικοακουστικό τοµέα καθώς και για τη δηµιουργία εταιρειών επιχειρηµατικών κεφαλαίων που θα ανταποκρίνονται καλύτερα στην πρωτοβουλία «Καινοτοµία 2000» για τα οπτικοακουστικά µέσα της ΕΤΕπ και της Επιτροπής 18. εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόθεση της Επιτροπής να διεξάγει έρευνα σχετικά µε τα κατάλληλα χρηµατοδοτικά για την προώθηση της παραγωγής και της κυκλοφορίας ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων, και να αναλύσει τις χρηµατοοικονοµικές ροές στον τοµέα PE /15 PR\ doc

9 19. επικροτεί την ένταξη της «εκπαίδευσης στην εικόνα» στο πρόγραµµα ηλεκτρονικής µάθησης (e-learning) 20. θεωρεί ευπρόσδεκτη την ιδέα της ίδρυσης τηλεοπτικού σταθµού αφιερωµένου στον ευρωπαϊκό κινηµατογράφο ζητεί, ωστόσο, να ληφθεί µέριµνα ώστε η πρωτοβουλία αυτή να µην απαλλάσσει τους άλλους τηλεοπτικούς σταθµούς από την ευθύνη να περιλαµβάνουν στο πρόγραµµά τους ευρωπαϊκά έργα Θέµατα που πρέπει να εξεταστούν κατά την αναθεώρηση της οδηγίας «τηλεόραση χωρίς σύνορα». 21. ζητεί να αναλυθεί το θέµα του ορισµού του «ευρωπαϊκού έργου» και του «ανεξάρτητου παραγωγού» στο πλαίσιο ενδεχόµενης αναθεώρησης της οδηγίας «τηλεόραση χωρίς σύνορα», ή τουλάχιστον να εκπονηθεί διεξοδική µελέτη, το αργότερο έως το 2003, µε σκοπό να καθοριστεί εάν η εναρµόνιση των ορισµών είναι απαραίτητη και εάν συνεπάγεται µεγαλύτερη διαφάνεια και απλοποίηση των διαδικασιών για τους επαγγελµατίες 22. συµµερίζεται τη γνώµη της Επιτροπής στο ζήτηµα της χρονολογίας των µέσων και των δικαιωµάτων απευθείας σύνδεσης (on-line) Επόµενα βήµατα 23. επιµένει ώστε η Επιτροπή και το Συµβούλιο να λάβουν όσο το δυνατόν περισσότερο υπόψη τις συστάσεις των οµάδων εµπειρογνωµόνων, είτε πρόκειται για ενδεχόµενες προσαρµογές των υφιστάµενων κοινοτικών µέσων είτε για νέα µέσα και πρωτοβουλίες που θα επιτρέψουν την ενίσχυση του ευρωπαϊκού οπτικοακουστικού τοµέα ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλλει στις εν λόγω οµάδες εµπειρογνωµόνων τις συγκεκριµένες προτάσεις που διατυπώνονται στο ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Νοεµβρίου 2001, όπως είναι η δηµιουργία ευρωπαϊκού ταµείου προώθησης, η πρόταση που αφορά τη σύνδεση των αυτόµατων κεφαλαίων στήριξης και οι τοµείς προβληµατισµού όσον αφορά τις δράσεις στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Καινοτοµία 2000» για τα οπτικοακουστικά µέσα 24. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις σκέψεις που θα ανταλλαγούν στο πλαίσιο της Συνέλευσης για το Μέλλον της Ευρώπης και προτείνει την καθιέρωση της ειδικής πλειοψηφίας για το άρθρο 151 και τη δυνατότητα χρησιµοποίησης αυτού του άρθρου ως νοµικής βάσης για µια ευρωπαϊκή πολιτική πολιτισµού και οπτικοακουστικών µέσων, βασισµένη στην κυκλοφορία των έργων 25. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή καθώς και στα κοινοβούλια των κρατών µελών. PR\ doc 9/15 PE

10 Αιτιολογική έκθεση I. Εισαγωγή Στην ανακοίνωσή της σχετικά µε τις αρχές και τις κατευθυντήριες γραµµές για την κοινοτική πολιτική στον οπτικοακουστικό τοµέα στην ψηφιακή εποχή, η Επιτροπή διατύπωσε την πρόθεσή της να συντάξει σε κατοπινό στάδιο µία ανακοίνωση σχετικά µε τις νοµικές πτυχές που αφορούν τον κινηµατογραφικό τοµέα. Με την ανακοίνωση αυτή, η οποία έπεται δηµόσιας διαβούλευσης, η Επιτροπή εµβαθύνει σε ορισµένα θέµατα που αναµένεται να αποσαφηνίσουν το νοµικό πλαίσιο του κινηµατογραφικού και οπτικοακουστικού τοµέα. Σκοπός της ανακοίνωσης είναι να εξεταστεί σε ποιο βαθµό οι πτυχές αυτές επηρεάζουν ή µπορούν να επηρεάσουν την κυκλοφορία των ταινιών και των οπτικοακουστικών έργων στην Ευρώπη. Πρέπει να υπενθυµιστεί ότι οι στατιστικές δείχνουν σαφώς ότι η κυκλοφορία των ευρωπαϊκών παραγωγών εκτός της χώρας προέλευσής τους δεν είναι τόσο καλή. Αυτό συµβαίνει τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. II. Γενικές παρατηρήσεις Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί σηµαντικό βήµα προς την πολιτική συνειδητοποίηση των προκλήσεων και των εµποδίων που αντιµετωπίζει ο κινηµατογραφικός και ο οπτικοακουστικός τοµέας στην Ευρώπη. Η πρωτοβουλία της Επιτροπής να ξεκινήσει διάλογο σχετικά µε αρκετά καίρια σηµεία χρειάζεται την πλήρη στήριξή µας, µολονότι το πεδίο της ανακοίνωσης ήταν αρκετά περιορισµένο, δηλαδή αφορούσε την εσωτερική αγορά. εν πρέπει άλλωστε να αναζητηθούν αλλού τα βαθύτερα αίτια στα οποία οφείλεται η περιορισµένη δυνατότητα εξαγωγής ευρωπαϊκών έργων; Στο ψήφισµά του της 13ης Νοεµβρίου 2001 «σχετικά µε καλύτερη διανοµή ευρωπαϊκών ταινιών στην εσωτερική αγορά και στα υποψήφια κράτη µέλη», το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσδιόρισε τα εσωτερικά και εξωτερικά διαρθρωτικά εµπόδια που δυσχεραίνουν την κυκλοφορία, όπως η ανεπαρκής ανάπτυξη, οι ανάγκες στον τοµέα εµπορίας και προώθησης, η έλλειψη κεφαλαίου και διακρατικών δοµών διανοµής, τα οποία χαρακτηρίζουν το µεγαλύτερο µέρος της οπτικοακουστικής βιοµηχανίας στην Ευρώπη. Το ψήφισµα τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης µιας πιο φιλόδοξης στάσης εκ µέρους της Ένωσης. Συνεπώς, η ανακοίνωση αυτή και το εν λόγω ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλληλοσυµπληρώνονται και οδηγούν προς µια ολοκληρωµένη προσέγγιση. PE /15 PR\ doc

11 III. Συζήτηση διαφόρων σηµείων 1. Γενικός προσανατολισµός της Επιτροπής στο θέµα των κρατικών ενισχύσεων υπέρ του κινηµατογραφικού τοµέα. Στο κεφάλαιο αυτό, η Επιτροπή επεξηγεί και επεξεργάζεται τα κριτήρια που εφαρµόζει κατά τη διάρκεια των ερευνών της σχετικά µε τη συµβατότητα των προγραµµάτων κρατικών ή περιφερειακών ενισχύσεων στον κινηµατογραφικό και οπτικοακουστικό τοµέα µε τους κοινοτικούς κανόνες ανταγωνισµού. Πρόκειται για σηµαντική πρόοδο προς µια προσέγγιση πιο διαφανή και περισσότερο προσαρµοσµένη στις ανάγκες του τοµέα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά ερωτήµατα ή αµφιβολίες ως προς την ερµηνεία ορισµένων παραγράφων, όπως εκείνης που αναφέρεται στη συµβολή της τηλεόρασης ή εκείνης που αφορά συµπληρωµατικές ενισχύσεις. Επιπλέον, τίθεται το ερώτηµα εάν η Συνθήκη, η οποία προτείνει µια λύση αµιγώς πολιτιστική, παρέχει την απαραίτητη ευελιξία ώστε να ανταποκριθεί στο διττό (πολιτιστικό και βιοµηχανικό) και αδιάσπαστο χαρακτήρα του τοµέα αυτού, µολονότι ο ιδιαίτερος αυτός χαρακτήρας αποτελεί τη διαπίστωση µε την οποία ξεκινά το εν λόγω κεφάλαιο. Ωστόσο, από την ανακοίνωση προκύπτει ότι η Επιτροπή αρνείται να λάβει υπόψη την ιδιαιτερότητα της βιοµηχανικής διάστασης. Όσον αφορά την αναθεώρηση που ανακοινώθηκε ότι θα πραγµατοποιηθεί µετά τον Ιούνιο του 2004, θα ήταν καλύτερο να χαλαρώσουµε παρά να κάνουµε πιο αυστηρούς τους κανόνες, καθώς γνωρίζουµε ότι στην ευρωπαϊκή οπτικοακουστική βιοµηχανία δεν υφίσταται ανταγωνισµός στο εσωτερικό της Ένωσης ή µε βιοµηχανίες τρίτων χωρών. Ας δούµε την πραγµατική διάσταση της κατάστασης: ο αµερικανικός κινηµατογράφος καταλαµβάνει ποσοστό της αγοράς µεγαλύτερο του 70 % στις κινηµατογραφικές αίθουσες της δικής µας πρώτης αγοράς που δεν είναι άλλη από αυτή της Ένωσης Προστασία της πολιτιστικής κληρονοµιάς και εκµετάλλευση των οπτικοακουστικών έργων 2.1. Η κατάθεση των πνευµατικών δικαιωµάτων για τα οπτικοακουστικά έργα Εάν η Ευρώπη ενδιαφέρεται πραγµατικά για το σεβασµό και την προστασία των πολιτισµών της, τότε έχει καθήκον να µεριµνήσει ώστε η τεράστια κινηµατογραφική της κληρονοµιά να διατηρηθεί και να αξιοποιηθεί. Μολονότι υπάρχει οµοφωνία ως προς τη βασική αυτή αρχή, οι απόψεις αποκλίνουν όταν πρόκειται για την υλοποίησή της. Πριν από την υποβολή ενδεχόµενης πρότασης, η Επιτροπή διεξάγει επί του παρόντος στα κράτη µέλη έρευνα, η οποία θα της δώσει τη συνολική εικόνα της κατάστασης. 1 Σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του Οπτικοακουστικού Τοµέα, το έτος 2001 ήταν ιδιαίτερα θετικό για τον ευρωπαϊκό κινηµατογράφο, το δε µερίδιο αγοράς του αµερικανικού κινηµατογράφου µειώθηκε σε 66%. PR\ doc 11/15 PE

12 Αναµένοντας τα αποτελέσµατα αυτά προκειµένου να διαµορφώσει την τελική του άποψη, το Κοινοβούλιο, δεδοµένης της θεµελιώδους αξίας που αποδίδει στην αρχή της πολιτιστικής ποικιλοµορφίας, τάσσεται υπέρ της µεθόδου κατάθεσης πνευµατικών δικαιωµάτων, που οργανώνεται σε επίπεδο κρατών µελών. Η µέθοδος αυτή πρέπει να είναι υποχρεωτική, καθώς η επικουρικότητα δεν επιτρέπει στον τοµέα αυτό την πλήρη καταχώριση των ταινιών. εδοµένου του κόστους που συνεπάγεται η αρχειοθέτηση, η συντήρηση και η ψηφιοποίηση των ταινιών, θα ήταν ευκταίο να εκταµιεύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση τους πόρους για τη στήριξη των κρατών µελών στο σηµαντικό αυτό έργο. Αυτό ισχύει ακόµη περισσότερο για τις χώρες που πρόκειται να ενταχθούν στην ΕΕ, η πλειονότητα των οποίων διαθέτει πραγµατικά εντυπωσιακή κινηµατογραφία ηµιουργία ενός συστήµατος καταχώρισης Η διαβούλευση κατέδειξε ότι η δηµιουργία κρατικών µητρώων υποστηρίζεται ευρέως στα κράτη µέλη, τα οποία, µε τη σύνδεσή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα αποτελέσουν ένα χρήσιµο µέσο ώστε να καταστεί πιο διαφανής η προσφορά ταινιών καθώς και η κατάστασή τους από πλευράς δικαιωµάτων. Τίθενται ερωτήµατα κυρίως σχετικά µε το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήµατος, την αξιοπιστία των δεδοµένων, το διοικητικό φόρτο κλπ. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή θα καταγράψει τη σηµερινή κατάσταση µέσω έρευνας που θα διεξαχθεί στις εθνικές αρχές, η οποία θα της επιτρέψει επίσης να σχηµατίσει καλύτερη εικόνα όσον αφορά τις συνέπειες των νοµοθετικών µέτρων και των όρων που πρέπει να εφαρµοστούν Βάση δεδοµένων για τους κατόχους πνευµατικών δικαιωµάτων. Η Επιτροπή αποφάσισε να µην προβεί σε καµία ενέργεια σχετικά µε το θέµα αυτό στο πλαίσιο της παρούσας ανακοίνωσης. Η διαβούλευση κατέδειξε την έλλειψη στήριξης στο σχέδιο αυτό, του οποίου η χρησιµότητα δεν έχει αποδειχθεί. Το θέµα θα εξεταστεί στο πλαίσιο των εργασιών για τους κοινοτικούς φακέλους που αφορούν την πνευµατική ιδιοκτησία Η εκµετάλλευση των πνευµατικών δικαιωµάτων Το σηµείο αυτό αφορά ιδίως το πρόβληµα της εκµετάλλευσης των δικαιωµάτων έργων που βρίσκονται κυρίως στα αρχεία τηλεοπτικών σταθµών, οι δικαιούχοι των οποίων είναι δύσκολο ή αδύνατο να εντοπιστούν. Η Επιτροπή δεν προβλέπει ρύθµιση στο πλαίσιο αυτό, θα στηρίξει όµως τις πρωτοβουλίες συνεργασίας που µπορούν να συµβάλλουν στην επίλυση συγκεκριµένων προβληµάτων. 3. Ηλεκτρονικός κινηµατογράφος (E-cinéma) Η ψηφιακή µετάδοση και προβολή αυξάνουν σηµαντικά το δυναµικό κυκλοφορίας ευρωπαϊκών ταινιών, καθώς απλοποιούν τη διαδικασία διανοµής και την προσφορά διαφόρων γλωσσικών εκδόσεων σε µια ενιαία αγορά έντονα κατακερµατισµένη σε πολιτιστικό επίπεδο. PE /15 PR\ doc

13 Επί του παρόντος, κανείς δεν φαίνεται να αµφισβητεί ότι ο καθορισµός των προτύπων ψηφιακού κινηµατογράφου πρέπει να ανατεθεί στην αγορά. Η Επιτροπή θεωρεί κυρίως καθήκον της να στηρίξει τη διαβούλευση και την έρευνα, και εντάσσει τα συνοδευτικά αυτά καθήκοντα κυρίως στο πλαίσιο του προγράµµατος Media Plus και του έκτου προγράµµατος πλαισίου έρευνας και ανάπτυξης. Μακροπρόθεσµα, είναι πιθανόν η Ένωση να αναγκαστεί να συµβάλλει στη χρηµατοδότηση του ιδιαίτερα δαπανηρού υλικού προβολής για τις ευρωπαϊκές κινηµατογραφικές αίθουσες. Εξάλλου, πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια ώστε να στηριχθούν οι ψηφιακές πλατφόρµες, κυρίως ενόψει της ανάπτυξης υπηρεσιών παραγγελιών µέσω βίντεο. Σκοπός είναι να εξασφαλιστούν στον ευρωπαϊκό κινηµατογράφο διέξοδοι σχετικές µε το νέο αυτό µέσο εκµετάλλευσης και να αποτραπεί η αναπαραγωγή των ίδιων διαρθρωτικών εµποδίων από την συγκέντρωση σε αυτή την αναδυόµενη αγορά. Όλα αυτά θα γίνουν στο πλαίσιο των συµπερασµάτων της συνόδου κορυφής της Βαρκελώνης για τη σηµασία της ενθάρρυνσης των ευρυζωνικών δικτύων. 4. Φορολογικά ζητήµατα Η Επιτροπή ανακοινώνει ότι, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του παραρτήµατος Η της έκτης οδηγίας ΦΠΑ, θα εξετάσει την πιθανότητα να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες του τοµέα όσον αφορά τη µείωση ορισµένων συντελεστών ΦΠΑ, κατ αναλογία προς τους µειωµένους συντελεστές που ισχύουν σε άλλα προϊόντα και υπηρεσίες πολιτιστικής φύσεως. Πρόκειται για ένα θεµιτό αίτηµα. Ωστόσο, είναι λυπηρό το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν ενθαρρύνει τα κράτη µέλη να θεσπίσουν φορολογικά κίνητρα, τα οποία ήδη υπάρχουν σε ορισµένες χώρες. Αυτό το µέτρο µπορεί να διευκολύνει τη χρηµατοδότηση της ευρωπαϊκής οπτικοακουστικής βιοµηχανίας χαµηλής κεφαλαιοποίησης. 5. Κατάταξη εδοµένου ότι η κατάταξη ταινιών συνδέεται στενά µε την πολιτιστική ταυτότητα των κρατών µελών και των περιοχών, η Επιτροπή ενθαρρύνει κυρίως την ανταλλαγή εµπειριών, παρά την εναρµόνιση. Μια µελέτη που ανατέθηκε σε εξωτερική υπηρεσία είναι αφιερωµένη στον τρόπο οργάνωσης της κατάταξης εντός του ΕΟΧ, καθώς και στις αιτίες των υφιστάµενων διαφορών και στις συνέπειές τους στην εµπορία των ταινιών. 6. Άλλα µέτρα για τη βελτίωση της κυκλοφορίας των ταινιών Το κεφάλαιο αυτό δηµιουργεί ενδιαφέρουσες προοπτικές για την ευρωπαϊκή οπτικοακουστική βιοµηχανία. PR\ doc 13/15 PE

14 Η Επιτροπή προτίθεται να διεξάγει έρευνα σχετικά µε τα απαραίτητα χρηµατοοικονοµικά µέτρα για την προώθηση της παραγωγής και της κυκλοφορίας των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων. Θα προβεί επίσης σε ανάλυση των χρηµατοοικονοµικών ροών στον τοµέα. Η εισαγωγή της εκπαίδευσης στην εικόνα στο πρόγραµµα ηλεκτρονικής µάθησης αποτελεί επίσης σηµαντικό βήµα. Αυτή η εκπαίδευση των νέων, αλλά και των ενηλίκων, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την καλλιέργεια και τη διαφοροποίηση των προτιµήσεων του κοινού µας. Η ίδρυση τηλεοπτικού σταθµού αφιερωµένου σε ευρωπαϊκές ταινίες θα ήταν µια αξιέπαινη προσπάθεια. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί µέριµνα ώστε να µην περιθωριοποιηθούν οι ευρωπαϊκές ταινίες και να µη µειωθεί περισσότερο η ευθύνη των άλλων σταθµών να περιλαµβάνουν στο πρόγραµµά τους τα έργα αυτά. 7. Θέµατα που πρέπει να εξεταστούν κατά την αναθεώρηση της οδηγίας «τηλεόραση χωρίς σύνορα» Ορισµοί Υπάρχει µεγάλη απόκλιση απόψεων στον τοµέα σχετικά µε την ανάγκη προσαρµογής ή εναρµόνισης ορισµένων όρων. Πρόκειται κυρίως για την έννοια του «ευρωπαϊκού έργου», η οποία ορίζεται διαφορετικά ανάλογα µε το ειδικό πλαίσιο, και για την έννοια του «ανεξάρτητου παραγωγού», η οποία καλύπτει διαφορετικές πραγµατικότητες ανάλογα µε τη χώρα εφαρµογής. Ορισµένοι τάσσονται υπέρ µιας πραγµατιστικής προσέγγισης, θεωρώντας ότι διαφορετικοί στόχοι δικαιολογούν διαφορετικούς ορισµούς και αυτό πρέπει να υπερέχει της επιθυµίας για εναρµόνιση. Άλλοι εκτιµούν ότι η έλλειψη διαφάνειας και εναρµόνισης δυσχεραίνουν τη διακρατική συνεργασία. Τόσο η Επιτροπή όσο και οι επαγγελµατίες του κλάδου προτιµούν να εντάξουν την περίπλοκη αυτή συζήτηση στο πλαίσιο της αναθεώρησης της οδηγίας «τηλεόραση χωρίς σύνορα», η οποία είχε οριστεί για το 2002 κατά την έκδοση της ανακοίνωσης. Κρίνεται λοιπόν σκόπιµο να ελεγχθεί εάν ο εναρµονισµένος ορισµός του «ευρωπαϊκού έργου» θα µπορούσε να αποδώσει προστιθέµενη αξία στα διαφορετικά πλαίσια (Media Plus, Τηλεόραση χωρίς σύνορα, Eurimages, Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης για τη συµπαραγωγή) Θέµατα που αφορούν τη χρονολογία των µέσων και τα δικαιώµατα απευθείας σύνδεσης (on-line) Εδώ πρόκειται για τη χρονολογία των διαφόρων µορφών εκµετάλλευσης ενός έργου (εκµετάλλευση στις κινηµατογραφικές αίθουσες, συνδροµητική και µη συνδροµητική τηλεόραση, βίντεο/dvd). Η αυστηρή ρύθµιση δεν κρίνεται απαραίτητη. PE /15 PR\ doc

15 Η θέση των υπηρεσιών απευθείας σύνδεσης (on-line) στη χρονολογία είναι ένα θέµα σχετικό και ιδιαίτερα πολύπλοκο, δεδοµένου ότι οι υπηρεσίες αυτές, µετά τη σύγκλιση, θα έχουν συχνά ίδιο ρόλο µε τα κλασικά µέσα. ιαφορετική τεχνολογία δεν σηµαίνει πάντα διαφορετική µορφή εκµετάλλευσης. Εξάλλου, είναι πολύ νωρίς για να αξιολογηθεί µε ακρίβεια η εξέλιξη των υπηρεσιών αυτών, ο οικονοµικός αντίκτυπός τους και ο βαθµός στον οποίο θα επηρεάσουν τη χρονολογία των µέσων. 8. Επόµενα βήµατα Η Επιτροπή προτείνει ένα χρονοδιάγραµµα δράσης ως αποτέλεσµα της παρούσας ανακοίνωσης. Μεταξύ των πρωτοβουλιών που αναφέρονται, υπογραµµίζεται η σηµασία της συγκρότησης οµάδας εµπειρογνωµόνων, η οποία θα εµπνέει και θα τροφοδοτεί µε νέες ιδέες τη φιλόδοξη ευρωπαϊκή πολιτική στον οπτικοακουστικό τοµέα. Εφόσον η Συνθήκη της Νίκαιας προβλέπει τη διαδικασία συναπόφασης καθώς και την ψηφοφορία µε ειδική πλειοψηφία σχετικά µε την εφαρµογή του άρθρου 157 (βιοµηχανία), που αποτελεί τη νοµική βάση του προγράµµατος Media, ευελπιστούµε οι αξιόλογες σκέψεις των εµπειρογνωµόνων να οδηγήσουν σε πολιτικές ενέργειες. PR\ doc 15/15 PE