ΤΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΦΑΛΕΙΑ ΣΗΝ ΕΡΓΑΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ

Transcript

1

2 ΤΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΦΑΛΕΙΑ ΣΗΝ ΕΡΓΑΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ Επαφή του ανθρϊπινου ςϊματοσ με ηλεκτρικζσ ςυςκευζσ Η επαφι του ανκρϊπινου ςϊματοσ με μια πθγι τάςεωσ προκαλεί θλεκτρικό ρεφμα το οποίο είναι ανάλογο τθσ τάςεωσ και αντιςτρόφωσ ανάλογο τθσ αντίςταςθσ του ανκρϊπινου ςϊματοσ, τθσ αντίςταςθσ τθσ γθσ και τθσ αντίςταςθσ ςτα ςθμεία επαφισ με τθν τάςθ και τθν γθ. Αουουχ I=U/R 2

3 Επιπτϊςεισ του ηλεκτρικοφ ρεφματοσ ςτον άνθρωπο Όταν θλεκτρικό ρεφμα διαπερνά το ανκρϊπινο ςϊμα παρατθροφνται τα πιο κάτω φαινόμενα: Αφξθςθ τθσ κερμότθτασ και εγκαφματα. Παραμόρφωςθ ςτουσ ιςτοφσ και ςτθν ςφςταςθ του αίματοσ. Μυϊκοφσ ςπαςμοφσ. Σο εναλλαςςόμενο ρεφμα μπορεί να προκαλζςει καρδιακι προςβολι. 3

4 Οι επιπτϊςεισ του ηλεκτρικοφ ρεφματοσ εξαρτϊνται από: Σφπο του ρεφματοσ. Σιμι του ρεφματοσ. Σιμι τθσ τάςεωσ. υχνότθτα του ρεφματοσ. Αντίςταςθ του ανκρϊπινου ςϊματοσ. Πορεία του ρεφματοσ. Χρόνο επαφισ. Φυςιολογικι και ψυχολογικι κατάςταςθ του οργανιςμοφ. 4

5 Σφποσ του Ρεφματοσ Η ανκρϊπινθ καρδία εργάηεται με ρυκμό περίπου 70 κτφπων το λεπτό. το εναλλαςςόμενο ρεφμα ςυχνότθτασ 50 Hz, θ κάρδια προςπακεί να ςυντονιςτεί ςτουσ 50 κτφπουσ το δευτερόλεπτο προκαλϊντασ ανακοπι και καρδιακι προςβολι. Σο εναλλαςςόμενο ρεφμα είναι πολφ πιο επικίνδυνο από το ςυνεχζσ. 5

6 Μζγεθοσ τησ ζνταςησ Όςο πιο μεγάλθ είναι θ ζνταςθ τόςο χειρότερεσ είναι οι επιπτϊςεισ ςτο ανκρϊπινο ςϊμα. Ζνταςθ μεγζκουσ 20 ma κεωρείται οριακι Ζνταςθ μεγζκουσ 100 ma προκαλεί κάνατο ςε όλεσ ςχεδόν τισ περιπτϊςεισ. 6

7 υχνότητα του ρεφματοσ Επικίνδυνεσ ςυχνότθτεσ είναι μεταξφ Hz και Hz. Αντίςταςη ανθρϊπινου ςϊματοσ Μζςθ τιμι είναι 2000 Ω Μετά τθν θλικία των 30, θ αντίςταςθ του ςϊματοσ μειϊνεται κατά 5% ι και περιςςότερο με αποτζλεςμα να αυξάνεται θ ζνταςθ. Κατεφθυνςη ρεφματοσ Οι πιο επικίνδυνεσ πορείεσ είναι : κεφάλι χζρια, κεφάλι - πόδια 7

8 Χρόνοσ επαφήσ Όςο μεγαλφτεροσ είναι ο χρόνοσ επαφισ, τόςο πιο ςοβαρζσ επιπτϊςεισ προκαλεί. Φυςιολογική και ψυχολογική κατάςταςη του οργανιςμοφ Η αντίςταςθ του ανκρϊπινου ςϊματοσ εξαρτάται από τθν φυςιολογικι και ψυχολογικι κατάςταςθ του. Όταν ζνα άτομο είναι κουραςμζνο, άρρωςτο, αγχωμζνο κλπ, θ αντίςταςθ του μειϊνεται (μερικζσ φόρεσ μζχρι και 400 Ω). 8

9 Μζγεθοσ τησ τάςεωσ Σα διάφορα μζρθ του ανκρϊπινου ςϊματοσ διαφζρουν όςον αφορά τθν αγωγιμότθτα και τθν ευαιςκθςία ςτο θλεκτρικό ρεφμα. Σο δζρμα δεν προςτατεφει το ςϊμα κακότι θ αντίςταςθ του είναι 20 φορζσ μικρότερθ από αυτιν των μυϊν και των άλλων εςωτερικϊν οργάνων. Για τάςεισ πζραν των 60V το δζρμα μετατρζπεται ςε αγωγό, για αυτόν τον λόγο θ τάςθ αυτι κεωρείται οριακι. 9

10 Όρια τησ τάςησ επαφήσ τώροι Κανονικοί και επικίνδσνοι Μέγιζηη ηάζη αζθαλείας [V] εναλλαζζόμενο ζσνετές Χρόνος επαθής Μικρού τρόνοσ ζσνετές ζσνετές Μικρού τρόνοσ υηλού κινδύνοσ θμ: Αςφαλισ ζνταςθ είναι 10 ma για AC και 25 ma για DC 10

11 Χϊροι από πλευράσ επικινδυνότητασ για ηλεκτροπληξία : Αςφαλείσ χϊροι (ςτεγνοί, θλεκτρικά μονωμζνοι) Επικίνδυνοι χϊροι (ςυνεχείσ ι προςωρινοί κίνδυνοι- υγροί, όχι μονωμζνοι). Χϊροι ψθλοφ κινδφνου (ςυνεχείσ κίνδυνοι θλεκτροπλθξίασ - υγροί). 11

12 Eπαφζσ με ηλεκτρικό ρεφμα a) Διπολικι επαφι με ρευματοφόρουσ αγωγοφσ (άμεςθ επαφι). b) Μονοπολικι επαφι με ρευματοφόρο αγωγό (ζμμεςθ επαφι). c) Επαφι με μεταλλικό μζροσ ςυςκευισ που από ςφάλμα φζρει ρευμα (ζμμεςθ επαφι) 12

13 Βαςικοί κανονιςμοί για αποφυγή ηλεκτροπληξίασ Σα επικίνδυνα ςθμεία πρζπει να καλφπτονται. Πρόςβαςθ ςτα ρευματοφόρα ςθμεία πρζπει να γίνεται με αςφάλεια υπό κανονικζσ ςυνκικεσ, αλλά και ςε περίπτωςθ βλάβθσ. Προςταςία από ηλεκτροπληξία : Αποτρεπτικι πρόςβαςθ ςε ρευματοφόρα ςθμεία. Μείωςθ τθσ τάςθσ ςε οριακζσ τιμζσ. Αυτόματθ και γριγορθ διακοπι από τθν παροχι. 13

14 Δείκτησ προςταςίασ ηλεκτρικϊν ςυςκευϊν Κλάςη I: Βαςικι μόνωςθ, Όλα τα μεταλλικά εξωτερικά μζρθ κα πρζπει να είναι γειωμζνα. (θλ. ςίδερο, PC, μοτζρ) Κλάςη II: Βαςικι και προςτατευτικι μόνωςθ ( διπλι προςταςία). Κλάςη III: υςκευζσ πολφ χαμθλισ τάςθσ. Μεγαλφτερθ προςταςία παρζχουν οι ςυςκευζσ πολφ χαμθλισ τάςθσ, κακότι ςε περίπτωςθ επαφισ με ανκρϊπινο ςϊμα το ρευμα που διαρρζει είναι πολφ χαμθλό και ακίνδυνο. 14

15 Δείκτησ προςταςίασ ηλεκτρικϊν ςυςκευϊν Δείκτθσ προςταςίασ ςφμβολο I Προχπόκεςθ αςφάλειασ Αγωγό προςταςίασ Class I II Διπλι μόνωςθ (φωτιςτικά) Class II (by insulation) III Αςφαλισ τάςθ (κουδοφνι) Class III(low safe voltage) 15

16 Χϊροι Σρόποσ επαφισ εναλλαςςόμενο Μζγιςτθ τάςθ ςυνεχζσ άμεςθ 25 V 60 V κανονικοί ζμμεςθ 50 V 120 V άμεςθ - - ψθλοφ κίνδυνου ζμμεςθ 12 V 25 V 16

17 Ρευματοφόρα ςημεία Προςταςία λόγο κζςθσ Προςταςία λόγο εμπόδιων Προςταςία (min IP2x resp. IP4x) Λόγο μόνωςθσ Λόγο Επιπρόςκετθσ μόνωςθσ Λόγο προςταςίασ με RCD Μη ρευματοφόρα ςημεία Προςταςία λόγο κζςθσ Προςταςία λόγο εμπόδιων Λόγο Επιπρόςκετθσ μόνωςθσ Λόγο αυτόματθσ διακοπισ από τθ πθγι Λόγο διπλισ μόνωςθσ Λόγο διαχωριςμοφ κυκλωμάτων For supervision by qualified personnel also: Protection by dielectric environment Protection by sepatation of power supply for more than 1 equipment. Ungrounded local interconection 17

18 Σφποσ Σ-Σ Ρεύμα διαρροής Κάλσμμα γειφμένο 18

19 Σφποσ TN-C 19

20 Παράδειγμα δίκτυο παροχήσ ενζργειασ Σφποσ TN-C 20

21 21

22 IP XY Δείκτθσ προςταςίασ 0 6 βακμοί Προςταςία από ςτερεά αντικείμενα 0 8 βακμοί προςταςία από νερό 22

23 Προςταςία από ςτερεά αντικείμενα IP XY Βαθμοί προςταςίασ Πρώτοσ αριθμόσ Προςταςία ςυςκευών Προςταςία από ςτερεά αντικείμενα. Προςταςία προςωπικοφ Ochrana před dotykem s nebezpečnou částí: 0 Χωρίσ προςταςία Χωρίσ προςταςία 1 50 mm διαμζτρου Μπορεί να περάςει θ παλάμθ του χεριοφ 2 12,5 mm διαμζτρου Μπορεί να περάςει το δάκτυλο 3 2,5 mm διαμζτρου Μπορεί να περάςει ζνα εργαλείο 4 1 mm διαμζτρου Μπορεί να περάςει ζνα ςφρμα 5 Προςταςία ζναντι ςκόνθσ Μπορεί να περάςει ζνα ςφρμα 6 Αδιαπζραςτο από ςκόνθ Μπορεί να περάςει ζνα ςφρμα 23

24 IP XY Προςταςία από το νερό. ( δεφτεροσ αρικμόσ) Προςταςία 0 Χωρίσ προςταςία Χωρίσ προςταςία Περιγραφή 1 Προςταςία από νερό που ςτάηει Προςταςία από νερό που ςτάηει κάκετα 2 Προςταςία από νερό που ςτάηει με γωνία15 3 Προςταςία από νερό που ςτάηει με γωνία 60 Νερό που ςτάηει με γωνία 15 δεν πρζπει να καταςτρζφει τθν ςυςκευι Νερό που ςτάηει με γωνία 60 δεν πρζπει να καταςτρζφει τθν ςυςκευι 4 5 Προςταςία από ψεκαςμό νεροφ Προςταςία από ράντιςμα νεροφ Ψεκαςμόσ με νερό δεν πρζπει να καταςτρζφει τθν ςυςκευι Ράντιςμα με νερό δεν πρζπει να καταςτρζφει τθν ςυςκευι 6 Προςταςία από πιεςμζνο νερό Σο πιεςμζνο νερό δεν πρζπει να ειςζρχεται μζςα ςτθν ςυςκευι και να τθν καταςτρζφει 7 8 Προςταςία από βφκιςθ ςε 1m βάκοσ για 30λεπτά. Προςταςία από ςυνεχι βφκιςθ Δεν ειςζρχεται το νερό μζςα ςτθν ςυςκευι ζςτω και εάν βυκιςτεί μζςα ςτο νερό για 30 λεπτά ςε βάκοσ 1 μζτρου Δεν ειςζρχεται το νερό μζςα ςτθν ςυςκευι ζςτω και εάν βυκιςτεί μζςα ςτο νερό για απεριόριςτο χρόνο 24

25 Απαιτήςεισ: Πριν ξεκινιςει οποιαδιποτε εργαςία κα πρζπει να γίνει αξιολόγθςθ όλων των θλεκτρικϊν κινδφνων. Κατάρτιςθ ςτθν αςφάλεια και ςτουσ τοπικοφσ κανονιςμοφσ Επανζλεγχοσ των διαδικαςιϊν. Κατάλλθλθ ενδυμαςία Μόνο το πεπειραμζνο και εκπαιδευμζνο προςωπικό να ζχει πρόςβαςθ ςε περιοχζσ υψθλοφ κινδφνου. 25

26 Εργαςτήρια και εργοτάξια : Δεν επιτρζπεται θ ακατάλλθλθ ενδυμαςία. Δεν επιτρζπονται τα βραχιόλια δακτυλίδια καδζνεσ και αλλά μεταλλικά αντικείμενα. Οι μακθτζσ δεν πρζπει να αςχολοφνται με κυκλϊματα υπό τάςθ εκτόσ και εάν επιτθροφνται και κακοδθγοφνται από τον κακθγθτι τουσ. Κατά τθν διάρκεια μετριςεων επιτρζπεται θ επαφι μόνο ςε μονωμζνα μζρθ τθσ εγκατάςταςθσ. Θα πρζπει να κακοριςτεί εκ των προτζρων άτομο το οποίο να είναι υπεφκυνο για τθν διακοπι τθσ θλεκτρικισ παροχισ ςε περίπτωςθ ατυχιματοσ θ τραυματιςμοφ. 26

27 Απομακρφνεται το άτομο από το ςθμείο επαφισ και αμζςωσ διακόπτεται θ θλεκτρικι παροχι. Εάν ο τραυματίασ δεν αναπνζει τότε γίνεται τεχνικι αναπνοι. Εάν ο ςφυγμόσ του είναι χαμθλόσ τότε γίνεται μαςάη ςτθ περιοχι τθσ καρδίασ. Καλείται γιατρόσ. Αναφζρεται το περιςτατικό ςτον υπεφκυνο εργαςτθριοφ / εργοταξίου. 27

28 Η περιποίθςθ των τραυμάτων γίνεται μετά τθν αποκατάςταςθ τθσ αναπνοισ και τθσ καρδιακισ λειτουργιάσ ε περίπτωςθ ςοβαρισ αιμορραγίασ τότε δζνεται ςφιχτά θ πλθγι για μείωςθ τθσ απϊλειασ αίματοσ. ε περίπτωςθ ανοικτισ πλθγισ αφαιρείται το ροφχο ςτο μζροσ αυτό και καλφπτεται με γάηα. ε εγκαφματα 2 και 3 βακμοφ τοποκετοφνται γάηεσ για αποφυγι μολφνςεων κατά τθν διάρκεια τθσ μεταφοράσ του τραυματία, τα μικρότερα εγκαφματα βρζχονται με κρφο νερό. 28

29 Όπου είναι δυνατό διακόπτεται θ παροχι πριν τθν χριςθ πυροςβεςτιρα. Εάν δεν είναι δυνατόν τότε χρθςιμοποιοφνται πυροςβεςτιρεσ ςκόνθσ ι αζριου κατάλλθλοι για θλεκτρικζσ εγκαταςτάςεισ: Δεν χρθςιμοποιοφνται πυροςβεςτιρεσ νεροφ ι αφροφ. ΠΡΟΟΧΗ : Πυρκαγιά ςε ηλεκτρικζσ εγκαταςτάςεισ μπορεί να ελευθερϊςει τοξικά αζρια. Αμζςωσ ειδοποιείται η πυροςβεςτική 29

30 1. Ποια είναι θ μεγίςτθ τιμι αςφαλείασ τθσ τάςεωσ ςε κανονικοφσ χϊρουσ, για το εναλλαςςόμενο ρευμα; 2. Εξθγιςτε τι ςυμβολίηει το ςχιμα; 3. Εξθγιςτε πωσ θ αυτόματθ διακοπι τθσ παροχισ, λειτουργεί ωσ προςταςία ζναντι θλεκτροπλθξίασ. The European Tradesman - Health and Safely - Chech Rbublic 30

31 4. Γράψετε τι προςταςία προςφζρει μια ςυςκευι με δείκτθ IP30; 5. Ποίεσ είναι οι πρϊτεσ βοικειεσ που δίνονται ςε τραυματία θλεκτροπλθξίασ; 6. Πωσ ςβινεται μια φωτιά που προκαλείται από θλεκτρικο ρευμα ; 31