Τί διδάσκετε τὸ παιδί μου; Ἡ ἀλήθεια σχετικὰ μὲ τὴ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τί διδάσκετε τὸ παιδί μου; Ἡ ἀλήθεια σχετικὰ μὲ τὴ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ"

Transcript

1 Τί διδάσκετε τὸ παιδί μου; Ἡ ἀλήθεια σχετικὰ μὲ τὴ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ Διάλεξη ποὺ δόθηκε ἀπὸ τὴ Δρ. Miriam Grossman στὶς 15 Ὀκτωβρίου 2009 στὸ ἀμερικανικὸ ἵδρυμα Τhe Heritage Foundation, στὴν Οὐάσινγκτον, Η.Π.Α. Μετάφραση καὶ σχολιασμός (σὲ ὑποσημειώσεις): Ἀρχιμ. Ἀνδρέας Περδίκης Περίληψη: Οἱ ἀρχὲς τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς ὑγείας δὲν βασίζονται στὶς πραγματικὲς ἐπιστῆμες. Ἡ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ κινεῖται ἀπὸ ἕνα συγκεκριμένο ὅραμα ἀλλαγῆς τῆς κοινωνίας. Γι αὐτὸ τὸν λόγο τὰ προγράμματα σεξουαλικῆς ἀγωγῆς παραλείπουν σημαντικὲς βιολογικὲς ἀλήθειες καὶ ὑποστηρίζουν ὑψηλοῦ κινδύνου συμπεριφορές. Ἡ προτεραιότητα γιὰ τὸ SIECUS (Sexuality Information and Education Council of the United States Συμβούλιο Σεξουαλικῆς Πληροφόρησης καὶ Ἐκπαίδευσης Ἡνωμένων Πολιτειῶν), τὸν Planned Parenthood (Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς) καὶ τοὺς Advocates for Youth (Συνήγοροι γιὰ τοὺς νέους) δὲν εἶναι ἡ ὑγεία καὶ ἡ εὐημερία τῶν νέων ἀνθρώπων. Αὐτοὶ οἱ ὁμοσπονδιακῶς χρηματοδοτούμενοι ὀργανισμοὶ μάχονται ἐναντίον τῆς «καταστολῆς» καὶ τῆς «μὴ ἀνοχῆς» καὶ ὄχι ἐναντίον τοῦ ἕρπη ἢ τῆς σύφιλης. Ἀλλά, ὅταν βασιλεύει ἡ σεξουαλικὴ ἐλευθερία, ὑποφέρει ἡ σεξουαλικὴ ὑγεία. Τὰ παιδιά μας διδάσκονται ὅτι μποροῦν νὰ παίζουν μὲ τὴ φωτιά. Ἐμεῖς εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ τὰ ἐνημερώνουμε γιὰ τοὺς κινδύνους ποὺ ἀντιμετωπίζουν καὶ νὰ τοὺς διδάσκουμε βιολογικὲς ἀλήθειες, ἔστω καὶ ἐὰν αὐτὲς εἶναι πολιτικῶς μὴ ὀρθές. Ὅταν ἀποφοίτησα ἀπὸ τὴν ἰατρικὴ σχολή, ἔδωσα ἕναν ὅρκο. Στάθηκα ὄρθια μαζὶ μὲ τοὺς συμφοιτητές μου, ὕψωσα τὸ δεξί μου χέρι καὶ ὁρκίστηκα νὰ προλαμβάνω τὴν ἀσθένεια ὁπουδήποτε θὰ μποροῦσα. Τώρα, πολλὰ χρόνια μετά, ἀντιμετωπίζω προβλήματα μὲ τὰ ἐμπόδια ποὺ βρίσκω στὸν δρόμο μου. Δὲν ἀναφέρομαι σὲ κινδύνους ὅπως οἱ ἐπιπόλαιες δίκες ἢ τὸ ὅραμα τῶν ἀδελφῶν Emanuel γιὰ τὰ θέματα ὑγείας 1. Τὰ θέματα ποὺ μὲ ἀπασχολοῦν προέρχονται μέσα ἀπὸ τὰ ἐπαγγέλματα τῆς ὑγείας καὶ τῆς ἐκπαίδευσης. Οἱ ἀρχὲς τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς ὑγείας δὲν βασίζονται στὶς πραγματικὲς ἐπιστῆμες. Δὲν συμβαδίζουν μὲ αὐτὰ ποὺ βλέπουμε κάτω ἀπὸ τὸ μικροσκόπιο. Ἡ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ κινεῖται ἀπὸ ἕνα ὄνειρο, ἀπὸ ἕνα συγκεκριμένο ὅραμα τοῦ πῶς πρέπει νὰ ἀλλάξει ἡ κοινωνία, καὶ γι αὐτὸν τὸν λόγο τὰ προγράμματα σεξουαλικῆς ἀγωγῆς παραλείπουν σημαντικὲς βιολογικὲς ἀλήθειες καὶ ὑποστηρίζουν ὑψηλοῦ κινδύνου συμπεριφορές. Τρεῖς ὁμάδες πληρώνουν τὸ ἀκριβότερο ἀντίτιμο: τὰ κορίτσια, οἱ γυναῖκες καὶ οἱ ἄνδρες ποὺ ἔχουν σχέσεις μὲ ἄλλους ἄνδρες. Πρὶν ἀπὸ λίγο καιρὸ ξόδευα τὶς ἐργάσιμες μέρες μου ὅπως οἱ πλεῖστοι συνάδελφοί μου: βλέποντας ἀσθενεῖς καὶ συνταγογράφοντας φάρμακα, δηλάδη «κοιτάζοντας τὴ δουλειά μου». Τότε παρατήρησα κάτι: Ὑπῆρχε ἕνα σταθερὸ ρεῦμα φοιτητῶν περισσότερο φοιτητριῶν ποὺ περνοῦσαν ἀπὸ τὸ γραφεῖο μου καὶ πλήρωναν ἀκριβὰ γιὰ τὶς σεξουαλικές τους ἐπιλογές. Ἀφιέρωσα ἑκατοντάδες ὧρες μὲ αὐτοὺς τοὺς φοιτητές καὶ αὐτοὶ εἶναι ὁ λόγος ποὺ εἶμαι σήμερα ἐδῶ. Θὰ ἤθελα νὰ σᾶς μιλήσω γιὰ μιὰ ἀπὸ αὐτούς. Ἡ Στέισυ ἦταν μιὰ κολυμβήτρια, μιὰ ἀθλήτρια ποὺ εἶχε γίνει δεκτὴ στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Καλιφόρνιας στὸ Λὸς Ἄντζελες λόγῳ τῶν ἐπιτευγμάτων της στὸ Λύκειο. Ἡ ζωή της ἄλλαξε δραστικὰ ὡς ἀποτέλεσμα μιᾶς καὶ μόνης γενετήσιας ἐπαφῆς. Συνήθιζε νὰ ἀνησυχεῖ γιὰ τὶς ἐνδιάμεσες ἐξετάσεις ἢ γιὰ τὸν ἑπόμενο κολυμβητικὸ διαγωνισμό. Τώρα ἀνησυχοῦσε γιὰ τὰ μὴ φυσιολογικὰ ἀποτελέσματα τοῦ τέστ Παπανικολάου. Ἀντὶ νὰ κάνει ἔρευνα γιὰ τὴ διπλωματική της ἐργασία, ἀναζητοῦσε στὸ Google λέξεις ὅπως «δυσπλασία» καὶ μάθαινε διαδικτυακῶς τί νὰ περιμένει κατὰ τὴ διάρκεια μιᾶς βιοψίας. Δὲν μποροῦσε νὰ πιστέψει ὅτι αὐτὸ συνέβαινε 1 Οἱ ἀδελφοὶ Emanuel εἶναι σύμβουλοι τοῦ Ἀμερικανοῦ προέδρου Μπαράκ Ὀμπάμα γιὰ θέματα ὑγείας. Οἱ προτάσεις καὶ τὰ σχέδιά τους ἔχουν γίνει ἀντικείμενο ἐκτεταμένων ἀντιπαραθέσεων στὶς Η.Π.Α. 1

2 σὲ αὐτή. «Ἤμουν τόσο προσεκτική, Δρ. Grossman. Εἶπε ὅτι ἦταν καθαρὸς καὶ χρησιμοποιήσαμε προφυλακτικό» 2. Γιὰ τὴ Στέισυ, τὸ νὰ διατηρεῖται σὲ πολὺ καλὴ φυσικὴ κατάσταση ἦταν μιὰ ἀπὸ τὶς προτεραιότητές της. Ξυπνοῦσε στὶς 5.00 π.μ. γιὰ νὰ κολυμπήσει καὶ ἔκανε ἐξάσκηση γιὰ δυὸ ὧρες κάθε ἀπόγευμα. Διατηροῦσε τὸ ἰδανικὸ βάρος καὶ ἀσφαλῶς ἀπέφευγε τὸ ἀλκοὸλ καὶ τὴ νικοτίνη. Ἀλλὰ τώρα ἦταν στὰ δεκαοκτώ της καὶ ἦταν προσβεβλημένη μὲ ἕναν ἀνίατο γεννητικὸ ἰό. Δὲν γνώριζε ὅτι ὡς νέα γυναίκα εἶναι περισσότερο εὐάλωτη σὲ μολύνσεις ἀπ ὅτι ὁ ἄνδρας σύντροφός της. Δὲν γνώριζε ὅτι οἱ περισσότεροι ἄνδρες εἶναι ἀσυμπτωματικοὶ φορεῖς καὶ ὅταν κάνουν ἐξετάσεις ρουτίνας δὲν ἐξετάζονται γιὰ τὸν ἰὸ HPV κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ ἐξετάζονται τὰ κορίτσια. Ἐπίσης δὲν γνώριζε ὅτι ὁ ἰὸς HPV-16, ποὺ εἶχε στὰ γεννητικά της ὄργανα, ἐὰν βρισκόταν στὸ στόμα τοῦ σεξουαλικοῦ της συντρόφου, θὰ μποροῦσε μετὰ ἀπὸ χρόνια νὰ τοῦ προκαλέσει καρκίνο τοῦ λάρυγγα. Γιατὶ ὑπῆρχαν αὐτὰ τὰ κενὰ στὶς γνώσεις της; Γιατὶ δὲν γνώριζε αὐτοὺς τοὺς κινδύνους; Γιατὶ ὑπάρχουν τόσοι πολλοὶ νέοι ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνωρίζουν τοὺς κινδύνους τῶν σεξουαλικῶν τους συμπεριφορῶν; Εἶστε ἐξοικειωμένοι μὲ τὴν ἐπιδημία τῶν ΣΜΜ (σεξουαλικῶς μεταδιδόμενων μολύνσεων) σὲ αὐτὴ τὴ χώρα, ἀλλὰ ὑπάρχει ἀκόμη μία ἐπιδημία. Εἶναι κατασκευασμένη ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Πρόκειται γιὰ τὴν ἐπιδημία τῆς ἄγνοιας, τῆς παραπληροφόρησης καὶ τῆς διπλοπροσωπίας. Ἐὰν πᾶτε στὴν ἰατρικὴ βιβλιοθήκη καὶ κάνετε μιὰ ἀναζήτηση ἀνάμεσα στὰ ἐπιστημονικὰ περιοδικά, θὰ μάθετε μερικὰ καταπληκτικὰ πράγματα, ὅπως τὸ ὅτι ὁ τράχηλος τῆς μήτρας ἑνὸς κοριτσιοῦ πολὺ εὐκολότερα μπορεῖ νὰ μολυνθεῖ ἀπὸ σεξουαλικῶς μεταδιδόμενες μολύνσεις ἀπὸ ὅτι ὁ τράχηλος τῆς μήτρας μιᾶς γυναίκας, διότι δὲν ἔχει ἀκόμη ὡριμάσει 3. Τὰ ἀγόρια καὶ οἱ ἄντρες δὲν ἔχουν μιὰ ἀνάλογη εὐάλωτη περιοχὴ στὸ ἀναπαραγωγικό τους σύστημα. Ἡ νευροβιολογία τῶν ἐφήβων κοριτσιῶν εἶναι μοναδικὴ καὶ κάνει τὸν ἀναπτυσσόμενο ἐγκέφαλο ἑνὸς κοριτσιοῦ περισσότερο εὐάλωτο στὸ στρές, ἰδιαιτέρως στὸ στρὲς ποὺ προέρχεται ἀπὸ ἀποτυχημένες σχέσεις 4. Θὰ μάθετε ὅτι ὁ ἐφηβικὸς ἐγκέφαλος λειτουργεῖ διαφορετικὰ ἀπὸ τὸν ἐγκέφαλο ἑνὸς ἐνήλικα. Ἡ περιοχὴ ποὺ εἶναι ὑπεύθυνη γιὰ τὴ λογικὴ σκέψη, τὸν ἔλεγχο τῶν παρορμήσεων καὶ τὸν ὑπολογισμὸ τῶν πλεονεκτημάτων καὶ τῶν μειονεκτημάτων τῶν ἀποφάσεων ἑνὸς ἀτόμου δὲν εἶναι ἀκόμη πλήρως ἀνεπτυγμένη. Ἐπιπλέον, κάτω ἀπὸ καταστάσεις ποὺ εἶναι ἔντονες, πρωτόγνωρες καὶ διεγερτικές, οἱ ἀποφάσεις τῶν ἐφήβων τείνουν νὰ εἶναι μυωπικὲς καὶ ἐλαυνόμενες ἀπὸ τὸ συναίσθημα 5. Θὰ ἀνακαλύψετε ὅτι τὸ 2 Τὰ ποσοστὰ ἀποτυχίας τοῦ προφυλακτικοῦ, γιὰ νὰ προστατεύσει ἀπὸ τὴ μετάδοση τοῦ ἰοῦ HPV, εἶναι 30% δεδομένου μάλιστα ὅτι γίνεται βάσει τῶν προδιαγραφῶν χρήση τοῦ προφυλακτικοῦ, πράγμα σπάνιο ἢ ἀνέφικτο. Συνεπῶς πρέπει νὰ ὑπολογίζουμε ὅτι σὲ συνήθεις συνθῆκες τὸ ποσοστὸ ἀποτυχίας ξεπερνᾶ τὸ 30%. Βλ. The Medical Institute of Sexual Health, Blog, Six bad reasons to have sex, 11 August 2012, 3 Αὐτὸ ἀποτελεῖ ἕνα σοβαρὸ βιολογικὸ ἐπιχείρημα ἐναντίον τῆς ἐφηβικῆς γενετήσιας δραστηριότητας. Τὸ ὅτι οἱ ἔφηβες πρέπει νὰ ἀποφεύγουν τὶς γενετήσιες σχέσεις δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ ἠθικὴ τοποθέτηση ἀλλὰ κάτι ποὺ ἡ χρησιμότητά του ἀποδεικνύεται βιολογικά. 4 Καὶ αὐτὸ ἀποτελεῖ ἕνα δυνατὸ ἐπιχείρημα ὑπὲρ τῆς πλήρους καὶ πραγματικῆς ἁγνότητας. Οἱ ἔφηβες πρέπει νὰ ἀποφεύγουν ὄχι μόνο τὶς γενετήσιες σχέσεις ἀλλὰ καὶ γενικότερα τὶς ἰδιαίτερες φιλίες μὲ πρόσωπα τοῦ ἀντίθετου φύλου. Αὐτὲς οἱ ἰδιαίτερες ἐφηβικὲς φιλίες, γνωριμίες καὶ σχέσεις εἶναι ἄκρως ἐπικίνδυνες. Δεδομένου ὅτι πάρα πολλὲς φορὲς διαλύονται, ἀφήνουν ἀνεπανόρθωτο τραῦμα στὴν ψυχὴ τοῦ κοριτσιοῦ, πράγμα ποὺ ἀποδεικνύεται ὄχι μόνο ἀπὸ τὴν ψυχολογία ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴ νευροβιολογία. 5 Γι αὐτοὺς ἀκριβῶς τοὺς λόγους πρέπει νὰ συστήνουμε στοὺς ἐφήβους νὰ ἀποφεύγουν κάθε σεξουαλικὴ δραστηριότητα, ἐὰν θέλουμε νὰ ἔχουν μιὰ ἀσφαλῆ προστασία ἀπὸ τὰ σεξουαλικῶς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ἡ ἀντίληψη ὅτι, ἂν τοὺς μιλήσουμε γιὰ τὰ προφυλακτικά, θὰ τὰ χρησιμοποιοῦν παντοῦ, πάντα καὶ βάσει προδιαγραφῶν εἶναι ἐσφαλμένη καὶ παραγνωρίζει τὴν 2

3 στοματικὸ σὲξ συνδέεται μὲ τὸν καρκίνο τῶν ἀμυγδαλῶν καὶ τοῦ λάρυγγα. Ὁ ἰὸς τῶν ἀνθρωπίνων θηλωμάτων (human papilloma virus HPV) μολύνει αὐτὲς τὶς περιοχές, ὅπως ἀκριβῶς κάνει καὶ μὲ τὸν τράχηλο τῆς μήτρας. Θὰ βρεῖτε ἕνα σωρὸ ἀπὸ ἄρθρα στὴν πραγματικότητα ὁλόκληρα βιβλία σχετικὰ μὲ τὴν ὀξυτοκίνη, μιὰ ὁρμόνη ποὺ λέει στὸν ἐγκέφαλο: «Τώρα εἶσαι μὲ κάποιον ξεχωριστό. Εἶναι ὥρα νὰ ἀφήσεις τὶς ἐπιφυλάξεις καὶ νὰ δείξεις ἐμπιστοσύνη. Εἶναι ὥρα νὰ δημιουργήσεις ἕνα συναισθηματικὸ δεσμό». Καὶ στὰ δύο φύλα ἡ ὀξυτοκίνη ἀπελευθερώνεται κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ἐξωτερικῶν περιπτύξεων, ἀλλὰ τὰ οἰστρογόνα αὐξάνουν τὰ ἀποτελέσματα τῆς ὀξυτοκίνης, ἐνῶ ἡ τεστοστερόνη τὰ μειώνει 6. Μιλώντας γιὰ τὶς διαφορὲς μεταξὺ ἀνδρικοῦ καὶ γυναικείου φύλου πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι ὑπάρχει ἕνας διαφορετικὸς ἀγορίστικος καὶ διαφορετικὸς κοριτσίστικος ἐγκέφαλος ὀκτὼ ἑβδομάδες μετὰ ἀπὸ τὴ σύλληψη. Ὁ ἀγορίστικος ἐγκέφαλος ὀφείλεται σὲ ὁδηγίες ποὺ μεταφέρονται ἀπὸ τὸ χρωμόσωμα Υ. Τὸ χρωμόσωμα Υ παλαιότερα ἐθεωρεῖτο ὅτι ἦταν ἔρημη χώρα μὲ ἐλάχιστες πληροφορίες. Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη ὑπῆρχε πρὶν ἀποκτήσουμε τὰ ἐργαλεῖα καὶ τὴν τεχνογνωσία γιὰ νὰ ἐξετάσουμε προσεκτικὰ τὸ DNA καὶ νὰ χαρτογραφήσουμε τὸν κάθε ἑλιγμὸ καὶ τὴν κάθε στροφή. Τώρα γνωρίζουμε ὅτι τὸ χρωμόσωμα Υ βρίθει ἀπὸ πληροφορίες ποὺ εἶναι μοναδικὲς γιὰ τὸ ἀνδρικὸ φύλο 7. νευροβιολογικὴ ἀνωριμότητα τοῦ ἐφηβικοῦ ἐγκεφάλου καὶ τὴν παρορμητικὴ συμπεριφορὰ τῶν ἐφήβων. 6 Αὐτὴ ἡ ἐπιστημονικὴ πληροφόρηση ὁδηγεῖ σὲ σημαντικὰ συμπεράσματα: (α) Τὰ δύο φύλα διαφέρουν ὡς πρὸς τὴν ψυχολογία τους καὶ τὴ συμπεριφορά τους. Τὸ γυναικεῖο φύλο εἶναι σαφῶς συναισθηματικότερο ἀπὸ τὸ ἀνδρικό, ἀφοῦ τὰ οἰστρογόνα, οἱ γυναικεῖες ὁρμόνες, αὐξάνουν τὴ δράση τῆς ὀξυτοκίνης, ἡ ὁποία προωθεῖ τοὺς συναισθηματικοὺς δεσμούς. Ἀντιθέτως ἡ ἀνδρικὴ ὁρμόνη, ἡ τεστοστερόνη, καταστέλλει τὴ δράση τῆς ὀξυτοκίνης. Συνεπῶς ἡ ἐπιμονὴ τῶν ὁπαδῶν τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς στὴν Κύπρο καὶ στὴν Ἑλλάδα νὰ μιλοῦν γιὰ βιολογικὸ φύλο (βιολογικῶς καθορισμένο) καὶ κοινωνικὸ φύλο (κοινωνικῶς καθορισμένο) στερεῖται ἐπιστημονικῆς πληροφόρησης. (β) Εἶναι μέγα σφάλμα νὰ ἀφήνουμε τοὺς ἐφήβους μας νὰ νομίζουν ὅτι οἱ ἐξωτερικὲς περιπτύξεις (outercourse) «δὲν εἶναι τίποτα...», φτάνει νὰ μὴν ὑπάρχει διείσδυση (intercourse). Καὶ εἶναι ἀκόμη μεγαλύτερο λάθος νὰ ὀνομάζουμε αὐτὴ τὴ συμπεριφορὰ ὡς «ἀποχή», ὅπως κάνει τὸ βιβλίο τῆς Οἰκιακῆς Οἰκονομίας Ἀγωγῆς Ὑγείας τῆς Γ Γυμνασίου (ἔκδοση Ὑπουργείου Παιδείας Κύπρου, 2013, σελ ). Ἀσφαλῶς αὐτὲς οἱ ἐξωτερικὲς περιπτύξεις μεταξὺ μὴ παντρεμένων ἀνθρώπων ἀπὸ πλευρᾶς χριστιανικῆς ἠθικῆς εἶναι ἐπίμεμπτες. Ἐπιπλέον ἡ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα τὸ λέει ξεκάθαρα: Ὅταν δύο ἄνθρωποι ἐμπλακοῦν σὲ ἐξωτερικὲς περιπτύξεις, ἀρχίζουν νὰ δραστηριοποιοῦνται ὁρμόνες οἱ ὁποῖες ὠθοῦν πρὸς τὴ διείσδυση. Ἰδίως στὸ ἀνδρικὸ πρόσωπο ἡ δράση τῆς τεστοστερόνης καταστέλλει τὸν συναισθηματισμό, ποὺ δημιουργεῖ ἡ ὀξυτοκίνη, καὶ ἐπιταχύνει τὴν ὤθηση πρὸς τὴ διείσδυση. Συνεπῶς, ἐὰν θέλουμε οἱ ἔφηβοί μας νὰ ζοῦν ἁγνὴ ζωὴ καὶ νὰ μὴν ἐμπλακοῦν σὲ σεξουαλικὲς πράξεις, οἱ ὁποῖες ἐγκυμονοῦν πολλοὺς κινδύνους (σεξουαλικῶς μεταδιδόμενα νοσήματα, ἀνεπιθύμητες ἐγκυμοσύνες, ψυχικὰ τραύματα κ.ἄ.), θὰ πρέπει νὰ τοὺς καθοδηγήσουμε ὥστε νὰ ἀποφεύγουν τὶς ἰδιαίτερες καὶ ἀποκλειστικὲς φιλίες (αὐτὸ ποὺ συχνὰ οἱ ἔφηβοι ὀνομάζουν «σχέσεις»), οἱ ὁποῖες ἀναπόφευκτα ὁδηγοῦν στὶς ἐξωτερικὲς περιπτύξεις, οἱ ὁποῖες μὲ τὴ σειρά τους ὁδηγοῦν στὴ διείσδυση. (γ) Πρέπει νὰ καθοδηγήσουμε ἰδιαιτέρως τὰ ἀγόρια μας, ὥστε νὰ εἶναι πολὺ προσεκτικὰ καὶ νὰ μὴν ἐμπλέκονται σὲ συναισθηματικοὺς δεσμούς, γιὰ νὰ προλαμβάνουν τοὺς κινδύνους. Ἐνῶ τὸ κορίτσι μπορεῖ εὐκολότερα νὰ παραμείνει στὸ συναισθηματικὸ ἐπίπεδο, τὸ ἀγόρι λόγῳ τῆς δράσεως τῆς τεστοστερόνης εὐκολότερα μεταπίπτει ἀπὸ τὸ συναισθηματικὸ στὸ διεισδυτικό. Παραλλήλως πρέπει νὰ καθοδηγήσουμε τὰ κορίτσια μας, ἔτσι ὥστε νὰ ἐλέγχουν τὸν συναισθηματικό τους κόσμο καὶ νὰ μὴν ἀναζητοῦν συναισθηματικὴ «ἀνάπαυση» σὲ «ρομαντικὲς» σχέσεις μὲ ἀγόρια. Τέτοιες «ρομαντικές», συναισθηματικὲς σχέσεις συνήθως μετατρέπονται σὲ διεισδυτικές. 7 Καὶ πάλιν καταρρίπτεται ἡ ἰδεολογία περὶ «κοινωνικοῦ» φύλου, ἡ ὁποία δυστυχῶς διδάσκεται στὰ σχολεῖα τῆς Κύπρου, καὶ στὸ Δημοτικὸ καὶ στὸ Γυμνάσιο. Οἱ συμπεριφορὲς τῶν φύλων δὲν εἶναι ἁπλῶς ἀποτέλεσμα κοινωνικῶν ἐπιδράσεων καὶ πολιτισμικῶν στερεοτύπων. Χωρὶς νὰ ἐκμηδενίζουμε τὴν κοινωνικὴ-πολιτισμικὴ ἐπίδραση, ἡ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα μᾶς ἀναγκάζει νὰ 3

4 Θὰ μάθετε ἐπίσης ὅτι ὁ ὑγιὴς κόλπος, χάρις στὴν ἀρχιτεκτονική του καὶ τὴ βιολογία του, εἶναι μὴ φιλικὸ περιβάλλον γιὰ τὸν ἰὸ HIV, ἐνῶ ὁ πρωκτὸς ἔχει κύτταρα τὰ ὁποῖα διευκολύνουν τὴν εἴσοδο τοῦ ἰοῦ HIV κατ εὐθείαν μέσα στὸ λυμφατικὸ σύστημα 8. Αὐτὰ καὶ πολὺ περισσότερα πράγματα εἶναι γνωστὰ ἐδῶ καὶ χρόνια, ἀλλὰ ὅταν δεῖς τὰ προγράμματα σεξουαλικῆς ἀγωγῆς καί περισσότερο ἀνησυχητικό τὶς ἱστοσελίδες ποὺ αὐτὰ εἰσηγοῦνται στοὺς νέους καὶ στοὺς γονεῖς τους, δὲν βρίσκεις τίποτα! Καμιὰ ἀπὸ αὐτὲς τὶς πληροφορίες! Γι αὐτὸ ὑπάρχει μιὰ ἐπιδημία ἄγνοιας, ποὺ κατασκευάστηκε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους: ἄγνοιας βιολογικῶν ἀληθειῶν, οἱ ὁποῖες πρέπει νὰ εἶναι κεντρικὲς σὲ κάθε πρόγραμμα σεξουαλικῆς ἀγωγῆς ἤ ἐκπαίδευσης γονέων. Ἡ γνώση αὐτῶν τῶν ἀληθειῶν μπορεῖ νὰ σώσει ζωές. Θεωρῶ ἄμεσα ὑπεύθυνους γιὰ αὐτὴν τὴν ἐπιδημία τῆς ἄγνοιας αὐτοὺς τοὺς ὀργανισμοὺς οἱ ὁποῖοι εἶναι στὸ πηδάλιο τῆς διδασκαλίας τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς διότι, σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ἰσχυρισμοὺς καὶ τὶς ὑποσχέσεις τους, τὰ προγράμματά τους δὲν εἶναι περιεκτικά, δὲν εἶναι βασισμένα πάνω στὴν ἐπιστήμη οὔτε εἶναι ἰατρικῶς ἀκριβῆ ἢ ἐνημερωμένα (up-to-date). Θὰ προχωρήσω περισσότερο: Δὲν ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν πρόληψη τῶν ἀσθενειῶν. Ἡ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ εἶναι ἕνα κοινωνικὸ κίνημα. Ὁ στόχος της εἶναι νὰ ἀλλάξει τὴν κοινωνία 9. Ὁ πρωταρχικὸς στόχος ὁμάδων ὅπως τὸ SIECUS, ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς καὶ οἱ Advocates for Youth εἶναι νὰ προωθήσουν τὴ σεξουαλικὴ ἐλευθερία καὶ νὰ ἀπαλλάξουν τὴν κοινωνία ἀπὸ τὰ χριστιανικά της «ταμποὺ» καὶ τοὺς περιορισμούς. Σὲ αὐτὴ τὴν κοσμοθεωρία ὅλα ἐπιτρέπονται. Ὁ κάθε ἕνας κάνει τὶς δικές του σεξουαλικὲς ἐπιλογές. Τὸ κάθε ἄτομο ἀποφασίζει πόσο ρίσκο θέλει νὰ πάρει καὶ δὲν ἐπιτρέπεται καμιὰ κριτική. Ἡ ἐπιστήμη ποὺ χρησιμοποιεῖται εἶναι ἐπιλεκτική. Ἐὰν ἀμφισβητεῖ τὸ μοντέλο τῆς ἀνθρώπινης σεξουαλικότητας, ἐὰν αὐτὸ ποὺ φαίνεται κάτω ἀπὸ τὸ μικροσκόπιο ἀπειλεῖ τὸ ὄνειρό τους γιὰ τὴν κοινωνία, ἡ ἐπιστήμη αὐτὴ δὲν ὑπάρχει! Αὐτὲς οἱ γνωστὲς ὁμάδες παραπλανοῦν τὸ κοινὸ καὶ θέτουν σὲ κίνδυνο τὴν ὑγεία καὶ τὴν εὐημερία τῶν παιδιῶν μας. Ὁ κατάλογος τῶν ἐγκλημάτων τους εἶναι μακρύς. Ἡ διπλοπροσωπία εἶναι ἕνα ἀπὸ αὐτά: ὑπόσχονται ἕνα πράγμα καὶ κάνουν κάτι ἄλλο. Υπάρχουν ἀκόμη ἁμαρτήματα διάπραξης καὶ παράλειψης 10. Αὐτὸ τὸ ἀπόγευμα, μπορῶ μόνο νὰ σᾶς δώσω παραδείγματα παράλειψης, διότι ἡ αἴσθηση τῆς ἀξιοπρέπειας μὲ ἐμποδίζει νὰ μοιραστῶ μαζί σας τὰ ἁμαρτήματα διάπραξης: τὶς λεπτομερεῖς ὁδηγίες, τὴ γλώσσα, τὶς εἰκόνες. SIECUS Τὸ πρῶτο μου παράδειγμα προέρχεται ἀπὸ τὸ SIECUS 11. Παίρνει διαφορετικὲς θέσεις, ἀναλόγως τοῦ ἀκροατηρίου. Οἱ κατευθυντήριες γραμμὲς τοῦ SIECUS λένε: «Οἱ γονεῖς παραδεχθοῦμε ὅτι σὲ ἕνα μεγάλο βαθμὸ οἱ συμπεριφορὲς καὶ οἱ ρόλοι τῶν φύλων καθορίζονται βιολογικῶς. 8 Ὁ ἰὸς HIV εἶναι ὁ ἰὸς ποὺ προκαλεῖ τὴν ἀσθένεια τοῦ AIDS. Ἡ συγκεκριμένη ἐπιστημονικὴ πληροφόρηση καταδεικνύει ὅτι ἡ κολπικὴ συνουσία εἶναι ἡ μόνη φυσιολογική. Ἀντιθέτως ἡ πρωκτικὴ συνουσία εἶναι παρὰ φύση εἴτε γίνεται στὰ πλαίσια μιᾶς ὁμοφυλοφιλικῆς πράξεως εἴτε γίνεται στὰ πλαίσια μιᾶς ἀνώμαλης ἑτεροφυλοφιλικῆς πράξεως. Δὲν μποροῦμε νὰ ὀνομάζουμε «φυσιολογικὸ» καὶ «ὁμαλὸ» κάτι ποὺ ἀνοίγει τὸν δρόμο στὶς ἀσθένειες! 9 Εἶναι καὶ δική μας θέση, τὴν ὁποία ἀναπτύξαμε στὸ βιβλίο μας Ἀγωγὴ ἁγνότητας Πρόταση ὑγείας καὶ ζωῆς γιὰ τὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μας (Λευκωσία: Ὀρθόδοξος Ἱεραποστολικὴ Ἀδελφότης «Ὁ Καλὸς Ποιμήν», 2013) ὅτι ἡ σεξουαλικὴ «ἀγωγὴ» δὲν εἶναι ἐπιστήμη ἀλλὰ ἰδεολογία. 10 Ἐννοεῖ κακὰ πράγματα ποὺ διαπράττουν καὶ καλὰ πράγματα ποὺ παραλείπουν νὰ διαπράξουν. 11 Ὁ ἐν λόγῳ ὀργανισμὸς ἀποτελεῖ διδάσκαλο τῶν ὁπαδῶν τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς στὴν Κύπρο. Στὸ βιβλίο Πρῶτα βήματα (Λευκωσία 2012, 2 η ἔκδοση), ποὺ ἐξέδωσε ὁ Κυπριακὸς Σύνδεσμος 4

5 πρέπει νὰ εἶναι τὰ πρωταρχικὰ πρόσωπα ποὺ θὰ δώσουν στὸ παιδὶ σεξουαλικὴ ἀγωγή. Ἡ περιεκτικὴ σχολικὴ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ συμπληρώνει καὶ ἐπαυξάνει τὴν ἐκπαίδευση ποὺ τὰ παιδιὰ παίρνουν ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους». Σὲ μιὰ συνέντευξη τὸ 2007 στὸ National Public Radio ὁ διευθυντὴς τῆς δημόσιας πολιτικῆς τοῦ SIECUS ἐρωτήθηκε: «Θὰ συμφωνούσατε ὅτι θὰ ἦταν τὸ καλύτερο γιὰ τὰ παιδιὰ νὰ μὴν ἔχουν γενετήσιες ἐπαφὲς στὸ Λύκειο. Εἶμαι σωστός;» Ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ SIECUS δὲν δίστασε νὰ πεῖ: «Βεβαίως. Εἶναι καλύτερο γιὰ τοὺς νέους νὰ περιμένουν γιὰ νὰ ἔχουν γενετήσιες σχέσεις. Δὲν ὑπάρχει καμιὰ ἀμφιβολία γιὰ αὐτό». Καὶ ἐδῶ εἶναι μιὰ δήλωση ποὺ τύπωσα ἀπὸ τὴν ἱστοσελίδα τοῦ SIECUS πρὶν ἀπὸ δύο ἑβδομάδες. Λέει «ὑποστηρίξτε τὴν πραγματικὴ σεξουαλικὴ ἀγωγή» καὶ εἶναι σχετικὴ μὲ τὴν πράξη «Ὑπεύθυνη Ἐκπαίδευση γιὰ τὴ Ζωὴ» (Responsible Education About Life Act), τὴ REAL Act. Παρουσιάστηκε στὴ Βουλὴ τῶν Ἀντιπροσώπων. Προορίζεται νὰ προωθήσει σεξουαλικὴ ἀγωγὴ ἡ ὁποία νὰ καθυστερεῖ τὴν ἔναρξη τῆς σεξουαλικῆς συνευρέσεως, νὰ καθυστερεῖ τὴ σεξουαλικὴ δραστηριότητα. Τρεῖς φορὲς σὲ αὐτὸ τὸ κείμενο τοῦ SIECUS μιλοῦν γιὰ καθυστέρηση τῆς σεξουαλικῆς δραστηριότητας. Ἔτσι τὸ μάθημα γιὰ τοὺς γονεῖς καὶ τοὺς διαμορφωτὲς τῆς πολιτικῆς εἶναι ὅτι θέλουμε τὰ παιδιὰ νὰ περιμένουν, ὅπως ἀκριβῶς θέλουν καὶ οἱ γονεῖς. Τὰ παιδιὰ παίρνουν στὸ σχολεῖο τὴν ἴδια διδασκαλία ποὺ παίρνουν στὸ σπίτι. Ἡ γενετήσια δραστηριότητα κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐφηβείας δὲν εἶναι καλὴ ἰδέα. «Γονεῖς, ἐπαναπαυθεῖτε εἴμαστε ὅλοι στὴν ἴδια σελίδα». Ἀλλὰ τὸ μήνυμα τοῦ SIECUS εἶναι διαφορετικό, ὅταν μιλοῦν στοὺς ἐφήβους 12. Τώρα τὸ μήνυμα εἶναι σχετικὸ μὲ τὰ σεξουαλικὰ δικαιώματα καὶ τὴν ἐλευθερία νὰ κάνει κανεὶς τὶς δικές του ἐπιλογὲς σὲ ὁποιαδήποτε ἡλικία, ἀνεξαρτήτως τοῦ τί πιστεύουν οἱ ἐνήλικες. Γιὰ παράδειγμα, ὅταν συνδεθεῖς μὲ τὴν ἱστοσελίδα τοῦ SIECUS, ἡ πρώτη πηγὴ ποὺ συστήνουν στοὺς ἐφήβους ὀνομάζεται Talk About Sex (Μιλοῦμε γιὰ τὸ σέξ). Αὐτὸ τὸ φυλλάδιο διανέμεται στὰ σχολεῖα ἀπὸ τὴν Γ Γυμνασίου καὶ πάνω. Ἔχω διαβάσει τὸ Talk About Sex καὶ δὲν ὑπάρχει καμιὰ ἀπολύτως ἐνθάρρυνση νὰ καθυστερήσουν τὴ σεξουαλικὴ συμπεριφορά. Ξεκινᾶ ἐνημερώνοντας τὰ παιδιὰ ὅτι ἡ σεξουαλικότητα εἶναι μέρος τοῦ ποιὸς εἶσαι καὶ ὅτι ὁ καθένας ἔχει τὸν δικό του τρόπο νὰ ἐκφράζει τὴ σεξουαλικότητά του. Μετὰ ὑπάρχουν ὀκτὼ σελίδες σχετικὲς μὲ τὰ σεξουαλικὰ δικαιώματα. Μερικὰ ἀποσπάσματα: «Κάθε ἄνθρωπος ἔχει βασικὰ δικαιώματα. Παρ ὅλα αὐτὰ οἱ ἐνήλικες ἴσως νὰ λένε καὶ ὄντως λένε πράγματα ποὺ κάνουν τὰ νεαρὰ ἄτομα νὰ νιώθουν ὅτι δὲν ἔχουν δικαιώματα. Εἶναι σημαντικὸ νὰ γνωρίζεις τὰ δικαιώματά σου, ἔτσι ὥστε νὰ ὑπερασπίζεσαι τὸν ἑαυτό σου, ὅταν χρειάζεται». «Σὲ ὁποιοδήποτε σημεῖο τῆς ζωῆς σου, μπορεῖς νὰ ἐπιλέξεις ἐὰν καὶ πῶς νὰ ἐκφράσεις τὴ σεξουαλικότητά σου». «Ἐναπόκειται σὲ ἐσένα νὰ καθορίσεις πόσο ρίσκο εἶσαι ἕτοιμος νὰ πάρεις». Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ καὶ μὲ ὁδηγίες τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας ἀπεστάλη στὰ Δημοτικὰ Σχολεῖα, γιὰ νὰ ἀποτελεῖ βοήθημα τῶν δασκάλων, γίνονται συχνὲς ἀναφορὲς στὶς κατευθυντήριες γραμμὲς ποὺ δίνει τὸ SIECUS (σελ. 113, 126, 130, 145, 157, 161, 163) καὶ οἱ ἱστοσελίδες του ἀναφέρονται ἐπανειλημμένως στὴ βιβλιογραφία (σελ. 143, 173, 187). Ἐπίσης τὸ SIECUS συστήνεται ὡς πηγὴ πληροφόρησης στὰ βιβλία τῆς Οἰκιακῆς Οἰκονομίας Ἀγωγῆς Ὑγείας τοῦ Γυμνασίου (βλ. τετράδιο ἐργασιῶν Α Γυμνασίου, 2012: σελ. 172, 173, τετράδιο ἐργασιῶν Β Γυμνασίου, 2012: σελ. 183, 184, τετράδιο ἐργασιῶν Γ Γυμνασίου, 2013: σελ. 116, 248, 271, 272, ὁδηγὸς ἐκπαιδευτικοῦ Α Γυμνασίου, 2012: σελ. 42, 337, 338, ὁδηγὸς ἐκπαιδευτικοῦ Β Γυμνασίου, 2012: σελ. 212, 214, 229, 296, 297). 12 Αὐτὴ ἡ διπλοπροσωπία καὶ τὰ διαφορετικὰ μηνύματα, γιὰ νὰ «ἀναπαύεται» ἡ σκέψη διαφορετικῶν ἀκροατηρίων, εἶναι χαρακτηριστικὸ καὶ τοῦ Κυπριακοῦ Συνδέσμου Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ (βλ. Ἀγωγὴ ἁγνότητας Πρόταση ὑγείας καὶ ζωῆς γιὰ τὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μας, σελ ). 5

6 «Πολλοὶ ἔφηβοι διαλέγουν νὰ εἶναι σεξουαλικῶς ἐνεργοὶ καὶ πολλοὶ διαλέγουν νὰ μὴν εἶναι. Ἔχεις τὸ δικαίωμα νὰ ἀποφασίσεις σὲ ποιὲς συμπεριφορὲς νιώθεις ἄνετα νὰ συμμετέχεις...» Σὲ μιὰ ἱστοσελίδα ἡ ὁποία συστήνεται στοὺς ἐφήβους ἀπὸ τὸ SIECUS, ὁ πρώην ἐπικεφαλῆς τοῦ συμβουλίου τῶν διευθυντῶν τοῦ SIECUS λέει στοὺς ἐφήβους: «Ὁ μόνος τρόπος νὰ καταλάβεις ἂν εἶσαι γκέι ἢ ἀμφισεξουαλικὸς εἶναι νὰ τὸ δοκιμάσεις καὶ νὰ ἀναλογιστεῖς προσεκτικὰ τὰ αἰσθήματα ποὺ ἔρχονται ὡς ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς ἐμπειρίας». Βλέπετε τί ἐννοῶ; Αὐτὰ ποὺ λένε στοὺς ἐφήβους ἀναφέρονται στὴν ἀτομικὴ ἐλευθερία. Δὲν ἀναφέρονται στὴ συνεργασία μὲ τοὺς γονεῖς, γιὰ νὰ διασφαλιστεῖ ἡ ὑγεία καὶ ἡ εὐημερία τῶν παιδιῶν τους. Οἱ γονεῖς ἀκοῦνε ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ὀργανισμούς, εἰδικότερα ἀπὸ τὸ SIECUS: «Μᾶς θέλετε νὰ θέσουμε ἕνα κόκκινο φανάρι ποὺ νὰ λέει Καθυστερῆστε τὴ σεξουαλικὴ συμπεριφορά. Αὐτὸ ἀκριβῶς εἶναι ποὺ κάνουμε». Ἀλλὰ τὰ παιδιὰ ἀκοῦνε σὲ κάθε ἡλικία: «Εἶστε σεξουαλικὰ ὄντα καὶ ἔχετε τὸ δικαίωμα νὰ τὸ ἐκφράσετε μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο ἐπιθυμεῖτε». Ποῦ μποροῦν τὰ παιδιὰ νὰ ζητήσουν βοήθεια γιὰ συνηγορία ὑπὲρ τῶν σεξουαλικῶν τους δικαιωμάτων; Μιὰ ἱστοσελίδα ποὺ εἰσηγεῖται τὸ SIECUS εἶναι ἡ Ἀμερικανικὴ Ἕνωση Πολιτικῶν Ἐλευθεριῶν (American Civil Liberties Union). Τώρα, αὐτὲς οἱ ὁδηγίες συμπληρώνουν καὶ ἐπαυξάνουν αὐτὰ ποῦ ἀκοῦνε οἱ ἔφηβοι στὸ σπίτι; Ἀντιθέτως! Τὸ SIECUS ὑποσκάπτει τοὺς γονεῖς 13. Μπαίνει ἀνάμεσα στοὺς γονεῖς καὶ στὸ παιδί. Ἐπιδιώκει νὰ ἐμφυσήσει πιστεύω τὰ ὁποῖα δὲν δέχονται τουλάχιστον τὸ 90% τῶν γονέων: ὅτι τὸ νὰ καθυστερήσεις τὴ γενετήσια δραστηριότητα εἶναι μιὰ ἐπιλογὴ ἀνάμεσα στὶς πολλὲς καὶ ὅτι ὅλες εἶναι ἐξίσου ἀποδεκτές. Αὐτὸ μοιάζει μὲ ἕνα διατροφολόγο ποὺ λέει: «Ὑπάρχουν διάφοροι τύποι δίαιτας. Μιὰ δίαιτα χαμηλὴ σὲ κεκορέσμενα λίπη, ὑδρογονάνθρακες καὶ σάκχαρα θὰ σᾶς βοηθήσει νὰ ἀποφύγετε τὴν παχυσαρκία καὶ τὶς καρδιακὲς παθήσεις. Κάποιοι ἄνθρωποι διαλέγουν νὰ ἀκολουθοῦν αὐτὴ τὴ δίαιτα κάποιοι ἄλλοι ὄχι. Κάθε ἄτομο ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἀποφασίσει τί θὰ τρώει» 14. Καὶ ἐπειδὴ τὸ SIECUS θέλει τὰ νεαρὰ ἄτομα νὰ γνωρίζουν ὅλες τὶς διαθέσιμες σ αὐτοὺς ἐπιλογές, τοὺς παραπέμπει σὲ ἱστοσελίδες οἱ ὁποῖες περιγράφουν συμπεριφορὲς τὶς ὁποῖες οἱ γονεῖς δὲν θέλουν τὰ παιδιά τους οὔτε κὰν νὰ τὶς γνωρίζουν, πολὺ περισσότερο δὲν θέλουν νὰ τὶς διαπράττουν. Ὅπως εἶπα προηγουμένως, χάριν τῆς ἀξιοπρέπειας καὶ τῆς πολιτισμένης κοινωνίας, στὴν ὁποία αὐτὸ τὸ ἐξαιρετικὸ ἵδρυμα εἶναι ἀφιερωμένο, δὲν θὰ σᾶς περιγράψω αὐτὲς τὶς συμπεριφορές. Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς Κατόπιν, ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς ὑπόσχεται ὅτι θὰ ἐκπαιδεύσει τοὺς γονεῖς πῶς νὰ προστατεύουν τὴν ὑγεία τῶν ἀγαπημένων τους προσώπων καὶ ἰσχυρίζεται ὅτι ἔχει 13 Ὁ παραγκωνισμὸς τῶν γονέων εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅλων τῶν ὀργανισμῶν ποὺ ὑποστηρίζουν τὴ σεξουαλικὴ ἀγωγή. Ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς φτάνει στὸ σημεῖο νὰ ἀπαιτεῖ νὰ ἀποσυρθεῖ κάθε γονεϊκὴ συναίνεση ὅσον ἀφορᾶ στὴν πρόσβαση ἀνηλίκων στὴν ἔκτρωση καὶ στὴν ἀντισύλληψη (βλ. International Planned Parenthood Federation, Exclaim! Young people s guide to sexual rights: An IPPF declaration, London 2011, σελ. 17, 19). 14 Ἡ «ὑπὲρ τῆς ἐπιλογῆς» (pro choice) φιλοσοφία ποὺ ἀκολουθοῦν οἱ ὀπαδοὶ τῆς σεξουαλικῆς «ἀγωγῆς» εἶναι παράλογη, ἀνθυγιεινή, ἀντιπαιδαγωγικὴ καὶ ἀντιανθρωπιστική. Ἐὰν θέλουμε πραγματικὰ νὰ βοηθήσουμε τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἰδίως τοὺς νέους ἔχουμε καθῆκον καὶ ὑποχρέωση νὰ προβάλλουμε γιὰ κάθε ζήτημα (γενετήσιες σχέσεις, διαδίκτυο, κάπνισμα, ναρκωτικά, ὁδήγηση τροχοφόρων κ.ἄ.) ἐκείνη τὴν ἐπιλογὴ ποὺ εἶναι ἡ καλύτερη καὶ ὠφελιμότερη. Ὄχι νὰ τοὺς ἀφήνουμε νὰ πελαγοδρομοῦν μέσα στὴ δίνη μιᾶς πλειάδας ἀνθυγιεινῶν καὶ ἐπιβλαβῶν «ἐπιλογῶν», τὶς ὁποῖες μάλιστα τεχνηέντως διαφημίζουμε καὶ προωθοῦμε ὡς δῆθεν «δικαιώματα» εἰς βάρος πάντα τῆς ὑγιεινότερης καὶ ὠφελιμότερης ἐπιλογῆς. 6

7 μιὰ περιεκτικὴ καὶ κοινῆς λογικῆς προσέγγιση. Ἔχουν ἕνα σημεῖο στὴν ἱστοσελίδα τους ὅπου ἐρωτήσεις ὑποβάλλονται καὶ ἀπαντῶνται ἀπὸ μιὰ ἐγκεκριμένη μαιευτήραγυναικολόγο, ποὺ εἶναι ἐπίσης πρόεδρος τῶν ἰατρικῶν θεμάτων τῆς Ὁμοσπονδίας Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ τῆς Ἀμερικῆς. Μιὰ ἐρώτηση προῆλθε ἀπὸ μιὰ ἀγωνιοῦσα μητέρα. Ρώτησε σὲ ποιὰ ἡλικία θὰ ἔπρεπε νὰ ἔπαιρνε τὴν κόρη της στὸν γυναικολόγο. Εἶχαν μιλήσει γιὰ τὴν ἔμμηνο ρύση καὶ τὶς γενετήσιες σχέσεις, ἀλλὰ ἀναρωτιόταν ἂν ἦταν καλὸ νὰ ξεκινοῦσε τὴν κόρη της ἀντισυλληπτικὰ χάπια, ὅταν θὰ ἄρχιζε ἡ περίοδός της. Αὐτὴ ἡ μητέρα εἶχε γεννήσει στὰ δεκαέξι της καὶ ἦταν πολὺ τρομοκρατημένη ὅπως ἔγραφε νὰ μὴν περνοῦσε καὶ ἡ κόρη της τὴν ἴδια ἐμπειρία. Τὸ κορίτσι γιὰ τὸ ὁποῖο μιλᾶμε ἦταν δώδεκα ἐτῶν. Ἡ εἰδικὸς τοῦ Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ, ἀφοῦ ἔδωσε τὶς συνήθεις ὁδηγίες γιὰ τὸν καθορισμὸ τοῦ χρόνου τῆς ἀρχικῆς γυναικολογικῆς ἐξέτασης, εἶπε ὅτι μιὰ νεαρὴ γυναίκα ἴσως νὰ θέλει νὰ παίρνει ὁρμονικὴ ἀντισύλληψη, προτοῦ νὰ εἶναι σεξουαλικῶς ἐνεργής, ἐπειδὴ ὑπάρχουν πλεονεκτήματα ὅπως ἐλαφρότερες περίοδοι καὶ μειωμένη ἀκμή. Θὰ ἔχει αὐτὰ τὰ ὀφέλη καὶ ἐπίσης θὰ εἶναι προστατευμένη ἀπὸ ἐγκυμοσύνη, ὅταν θὰ ὑπάρχει τέτοια περίπτωση 15. Κατόπιν εἶπε σὲ αὐτὴ τὴ μητέρα ὅτι οἱ νέες γυναῖκες συχνὰ νιώθουν ἄνετα μὲ τοὺς δικούς τους γιατρούς, τοὺς δικούς τους γυναικολόγους. Τὴ συμβούλεψε νὰ ἐρωτήσει τὴν κόρη της, «τώρα ποὺ εἶχε μεγαλώσει», ἐὰν ἤθελε νὰ ἐπιλαμβάνεται τῆς φροντίδας της ἡ δική της νοσοκόμα ἢ γιατρός. Ἡ μητέρα ἔπρεπε νὰ σεβαστεῖ ὁποιαδήποτε ἀπόφαση ἔπαιρνε ἡ κόρη της. Ἐπιπρόσθετα τὰ νεαρὰ ἄτομα εἶπε ἡ γιατρός πρέπει νὰ ἐνθαρρύνονται νὰ ἐπισκέπτονται τὸν γιατρό τους ἰδιωτικῶς, ἀπὸ μόνα τους. Πρέπει νὰ τοὺς δίνεται κάθε διαβεβαίωση ὅτι ἡ ἐμπιστευτικότητα θὰ εἶναι σεβαστή. Θὰ ἤθελα νὰ ἀποδομήσω αὐτὲς τὶς συμβουλές. Ἐδῶ ἔχουμε μιὰ δωδεκάχρονη, τῆς ὁποίας ἡ μητέρα ἤδη σκέφτεται τὴν ἀντισύλληψη γιὰ αὐτήν τόσο πολὺ ἀνησυχεῖ γιὰ μιὰ ἐφηβικὴ ἐγκυμοσύνη. «Ναί, λέει ἡ γιατρός, ἡ ἀντισύλληψη εἶναι κάτι ποὺ ἡ κόρη σου ἴσως νὰ θέλει νὰ σκεφτεῖ, ὅταν θὰ ξεκινήσει νὰ ἔχει ἔμμηνη ρύση ἀλλὰ βρὲς ἕνα γιατρὸ γιὰ τὴν κόρη σου καὶ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐπίσκεψης, ἐσὺ μαμά, νὰ μείνεις στὴν αἴθουσα ἀναμονῆς. Οἱ νεαρὲς γυναῖκες παίρνουν τὶς ἀποφάσεις τους σχετικὰ μὲ τὴ σεξουαλικότητά τους καὶ ἡ ἰδιωτική τους ζωὴ πρέπει νὰ γίνεται σεβαστή». Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀπάντηση μιᾶς εἰδικῆς γυναικολόγου τοῦ Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ. Ὑπάρχουν τόσες πολλὲς ἀνησυχητικὲς ὄψεις σὲ αὐτὴ τὴν ἀπάντηση. Μιὰ ἀπὸ αὐτές, βεβαίως, εἶναι ἡ ἐπιλογὴ τῶν λέξεων. Ἡ γιατρὸς ἐπιμένει νὰ ἀναφέρεται σὲ «νέες γυναῖκες». Αὐτὸ τὸ κορίτσι δὲν εἶναι κὰν ἔφηβη! Γιατὶ τόση βιασύνη; Κατόπιν εἶναι ἡ ὑπόθεση ὅτι αὐτὸ τὸ κορίτσι θὰ εἶναι σεξουαλικῶς ἐνεργό, σὰν νὰ πρόκειται γιὰ τετελεσμένο γεγονός. Ἄραγε ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς πιστεύει ὅτι εἶναι ὑγιεινότερο γιὰ αὐτὴν νὰ ἀπέχει ἀπὸ γενετήσιες σχέσεις τουλάχιστον μέχρι τὴν ἀποφοίτησή της ἀπὸ τὸ Λύκειο 16 ; Ἐὰν ναί, γιατὶ δὲν τῆς ἐξηγοῦν τὰ πλεονεκτήματα τοῦ νὰ περιμένεις καὶ δὲν τὴν ἐξοπλίζουν μὲ στρατηγικὲς οἱ ὁποῖες μποροῦν νὰ κάνουν τὴ διαφορά 17 ; Νὰ θυμάστε: Αὐτὴ ὁ ὁμάδα ὑπόσχεται νὰ ἐκπαιδεύσει τοὺς γονεῖς πῶς νὰ 15 Ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς παγκοσμίως ἀποφεύγει συστηματικὰ νὰ ἀναφέρει τὶς ὀλέθριες παρενέργειες τῶν ἀντισυλληπτικῶν (καρκινογένεση, πρόκληση θρομβώσεων κ.ἄ.), ἐνῶ προπαγανδιστικὰ διαφημίζει τὸ «πλεονέκτημα» τῶν ἀντισυλληπτικῶν νὰ κάνουν ἐλαφρότερη τὴν περίοδο. 16 Ὄχι! Ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς εἶναι σαφῶς ὑπὲρ τῶν σεξουαλικῶν «δικαιωμάτων» τῶν παιδιῶν καὶ τῶν ἐφήβων, ὅπως τεκμηριώνεται ἀπὸ τὰ ἐπίσημα κείμενα του (βλ. Ἀγωγὴ ἁγνότητας Πρόταση ὑγείας καὶ ζωῆς γιὰ τὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μας, σελ , 33-40). Οἱ γονεῖς καὶ οἱ ἐκπαιδευτικοὶ δὲν πρέπει νὰ παραπλανοῦνται ἀπὸ ὁποιουσδήποτε διπλωματικοὺς ἑλιγμούς τοῦ Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ. 17 Αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικό! Ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς καὶ ἡ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ ποὺ κατευθύνεται ἀπὸ αὐτὸν ἀναφέρουν μὲν ἐπιγραμματικὰ καὶ χάριν βιτρίνας ὅτι ἡ ἀποχὴ εἶναι ἡ καλύτερη μέθοδος προφύλαξης ἀπὸ τὰ σεξουαλικῶς μεταδιδόμενα νοσήματα καὶ τὶς ἀπρόσμενες 7

8 προστατεύουν τὴν ὑγεία τῶν ἀγαπημένων τους προσώπων μὲ μιὰ περιεκτικὴ καὶ κοινῆς λογικῆς προσέγγιση. Φυσικά, δεδομένης τῆς δικῆς της ἐμπειρίας, οἱ ἀνησυχίες τῆς μητέρας εἶναι κατανοητές. Εἶναι τρομοκρατημένη ὅτι ἡ κόρη της θὰ καταλήξει νὰ εἶναι μιὰ ἔφηβη μητέρα καὶ διερωτᾶται ἐὰν τὰ ἀντισυλληπτικὰ εἶναι ἡ ἀπάντηση. Αὐτὸ ποὺ καταπλήσσει εἶναι ὅτι αὐτὴ ἡ γιατρὸς λέει: «Ναί, εἶναι». Γιατὶ τὸ κάνει αὐτό; Γιατὶ αὐτόματα πηγαίνει στὴ συνταγογράφηση ἀντισυλληπτικῶν; Στὴν ἡλικία τῶν δώδεκα ἐτῶν, αὐτὸ τὸ κορίτσι δὲν χρειάζεται χάπια ἀλλὰ γονεϊκὴ φροντίδα. Ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς ἔχασε μιὰ εὐκαιρία νὰ ἐκπαιδεύσει αὐτὴ τὴ μητέρα σχετικῶς μὲ τὴ γονεϊκὴ φροντίδα. Υπάρχουν τόσα πολλὰ ποὺ μπορεῖ νὰ κάνει αὐτὴ ἡ μητέρα, γιὰ νὰ κρατήσει τὴν κόρη της στὴ σωστὴ πορεία. Πρόσφατες μελέτες συντριπτικῶς ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἡ ἐπίδραση τῶν γονέων εἶναι βαθιά. Ἀποδεικνύουν ὅτι ἡ καλὴ γονεϊκὴ φροντίδα ἔχει μιὰ σημαντική, ἀνθεκτικὴ καὶ προστατευτικὴ ἐπίδραση στὴν ἀνάπτυξη τῶν ἐφήβων. Ἡ μητέρα ποὺ ἀπευθύνθηκε στὸν Οἰκογενειακὸ Προγραμματισμὸ ἔχει ἀνάγκη νὰ μάθει ποιοὶ οἰκογενειακοὶ παράγοντες καὶ ποιὸς τύπος γονεϊκῆς φροντίδας μπορεῖ νὰ ἀποτρέψει τὶς ριψοκίνδυνες συμπεριφορές, νὰ μετριάσει τὴν ἐπίδραση τῶν συνομηλίκων καὶ νὰ βελτιώσει τὶς δυνατότητες τῆς κόρης της. Εἰσηγοῦμαι ὅτι μιὰ περιεκτικὴ καὶ κοινῆς λογικῆς ἀπάντηση θὰ ἀκουγόταν κάπως ἔτσι: «Σὲ ἐπιδοκιμάζω ποὺ ἐνεργεῖς ἐκ τῶν προτέρων καὶ ζητᾶς συμβουλή, γιὰ νὰ προστατεύσεις τὴν κόρη σου. Νὰ εἶσαι σίγουρη ὅτι στὰ δώδεκα, στὰ δεκατέσσερα καὶ στὰ δεκαέξι ἡ ἐπίδρασή σου πάνω της εἶναι μεγαλύτερη ἀπὸ ὅ,τι φαντάζεσαι. Αὐτὸ ποὺ εἶναι κρίσιμο γιὰ τὴν κόρη σου εἶναι ἡ γονεϊκὴ φροντίδα ποὺ λαμβάνει. Θὰ ἐπιτύχει, ἐὰν τῆς δώσει ἕνα παράδειγμα καλῆς συμπεριφορᾶς καὶ ἐὰν εἶσαι θερμή, ὑποστηρικτικὴ καὶ ἕτοιμη νὰ τὴ βοηθήσεις. Χρειάζεται νὰ καθιερώσεις σταθεροὺς κανόνες καὶ ψηλὲς προσδοκίες. Ὁ πατέρας τῆς κόρης σου ζεῖ στὸ σπίτι; Οἱ ἔφηβοι ποὺ προέρχονται ἀπὸ οἰκογένειες μὲ δύο γονεῖς ἔχουν περισσότερες πιθανότητες νὰ καθυστερήσουν τὴ σεξουαλικὴ δραστηριότητα. Τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐρευνῶν εἶναι ξεκάθαρα. Ὅσο περισσότερο ζεῖ ἕνα κορίτσι χωρὶς τὸν πατέρα της στὸ σπίτι, τόσο περισσότερες πιθανότητες ἔχει νὰ ἐμπλακεῖ σὲ σεξουαλικὲς δραστηριότητες καὶ νὰ ἔχει μιὰ ἐφηβικὴ ἐγκυμοσύνη. Μιὰ μελέτη ἀπέδειξε ὅτι κορίτσια τῶν ὁποίων οἱ πατεράδες ζοῦσαν ἐκτὸς σπιτιοῦ ἀπὸ πρώιμη ἡλικία ἦταν ἑπτὰ ἕως ὀκτὼ φορὲς περισσότερο ἐπιρρεπεῖς στὸ νὰ ἔχουν μιὰ ἐφηβικὴ ἐγκυμοσύνη. Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ χωρὶς τὸν πατέρα της στὸ σπίτι ἡ στάση σου, μητέρα, ἀπέναντι στὸ ἐφηβικὸ σὲξ καὶ οἱ κανόνες ποὺ βάζεις σχετικὰ μὲ τὶς γνωριμίες θὰ ἐπηρεάσουν τὴν κόρη σου, γιὰ νὰ καθυστερήσει τὴ σεξουαλικὴ συμπεριφορά. Ἐδῶ βρίσκεται ἡ θεμελιώδης προϋπόθεση: Ἡ κόρη σου ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἐσένα καὶ ἀπὸ τὸν πατέρα της. Ἀντὶ γιὰ ἐπισκέψεις στὸν γυναικολόγο, προγραμμάτισε χρόνο ποὺ θὰ εἶστε μαζί, ἁπλῶς οἱ δυὸ ἢ οἱ τρεῖς σας. Ἐνδυνάμωσε τὸν σύνδεσμό σου μαζί της. Θέλει μιὰ στενὴ καὶ ἐμπιστευτικὴ σχέση μαζί σου, ὄχι μὲ τὸν γιατρό της. Μίλησε γι αὐτὰ ποὺ ἔχεις μάθει ἀπὸ τὴ δική σου ἐμπειρία καὶ κοινοποίησε τὶς ἀξίες σου. Εἶναι τουλάχιστον τόσο σημαντικὲς ὅσο τὰ ἀντισυλληπτικά, ἐὰν ὄχι καὶ περισσότερο σημαντικές 18. Σιγουρέψου ὅτι ἡ κόρη σου εἶναι βέβαιη γιὰ τὶς ἀξίες καὶ τὶς προσδοκίες σου. ἐγκυμοσύνες, ἀλλὰ δὲν καταβάλλουν καμιὰ ἀπολύτως προσπάθεια γιὰ νὰ ἐνθαρρύνουν τὴν ἁγνότητα ἢ νὰ ἐμπεδώσουν στοὺς ἐφήβους δεξιότητες ἐγκράτειας. Ἀντιθέτως δαπανοῦν ὅλο τὸν χρόνο γιὰ νὰ ἐκθειάζουν τὰ σεξουαλικὰ «δικαιώματα», τὰ προφυλακτικὰ καὶ τὰ ἀντισυλληπτικά. 18 Οἱ δυνατὲς ἠθικὲς καὶ θρησκευτικὲς ἀρχὲς ἀποτελοῦν τὸν ἰσχυρότερο παράγοντα ἀποτροπῆς τῶν γενετήσιων σχέσεων καὶ ἄρα ἀποτροπῆς καὶ τῶν ἀπρόσμενων ἐγκυμοσύνων. Οἱ ἰσχυρὲς ἠθικὲς ἀρχὲς εἶναι τὰ καλύτερα «ἀντισυλληπτικά», μὲ τὴν ἔννοια ὅτι ἐνισχύουν τοὺς νέους νὰ ζοῦν ἁγνὴ ζωή, ὁπότε δὲν τίθενται ζητήματα ἐγκυμοσύνης. Αὐτὸ ἀποδεικνύει καὶ ἡ σχετικὴ ἔρευνα. Ὅταν ρωτήθηκαν Ἀμερικανοὶ ἔφηβοι ποιοὶ παράγοντες ἐπηρεάζουν τὶς ἀποφάσεις τους γιὰ τὰ γενετήσια θέματα, ὁ παράγοντας «ἠθικὲς ἀρχές, ἀξίες καὶ θρησκευτικὲς πεποιθήσεις» εἶχε συγκεντρώσει τὰ ψηλότερα ποσοστά (βλ. The National Campaign to Prevent Teen Pregnancy, America s adults and 8

9 Αὐτὰ θὰ ἐπηρεάσουν τὴ συμπεριφορά της. Ἐνδεχομένως νὰ ἀντιδράσει, ἀλλὰ οἱ μελέτες δείχνουν ὅτι οἱ ψηλὲς γονεϊκὲς προσδοκίες συνδέονται μὲ τὴν ἀναβολὴ τῆς γενετήσιας δραστηριότητας. Ἐὰν ἡ ἐκ μέρους σου ἀπόρριψη τῆς ἐφηβικῆς γενετήσιας δραστηριότητας εἶναι ἀπόλυτα ξεκάθαρη, αὐτὸ μπορεῖ νὰ ἔχει ἰσχυρὴ ἐπίδραση στὴ συμπεριφορά της 19. Μιὰ μελέτη ποὺ ἦταν βασισμένη σὲ δεδομένα ἀπὸ 8,000 ζεύγη μητέρων καὶ ἐφήβων ἀνακάλυψε ὅτι ὅσο περισσότερο ἐλευθεριάζουσες νομίζουν οἱ ἔφηβοι ὅτι εἶναι οἱ ἀπόψεις τῶν μητέρων τους γιὰ τὰ γενετήσια θέματα τόσο περισσότερο ἐπιρρεπεῖς εἶναι στὸ νὰ ἔχουν γενετήσια δραστηριότητα καὶ περισσότερους συντρόφους. Μητέρα, ἐὰν ἔχεις θρησκευτικὰ πιστεύω σχετικὰ μὲ τὰ γενετήσια θέματα πρέπει νὰ τὰ μεταβιβάσεις στὴν κόρη σου. Κι ἀκόμη περισσότερο προστατευτικὴ εἶναι ἡ δική της εὐσέβεια. Εἰλικρινῆ θρησκευτικὰ πιστεύω καὶ πρακτικὲς εἶναι ἀντιστρόφως σχετιζόμενα ὄχι μόνο μὲ τὸ ἐφηβικὸ σὲξ ἀλλὰ ἐπίσης μὲ τὴν ὑπερβολικὴ κατανάλωση ποτοῦ, τὴ χρήση μαριχουάνας καὶ τὸ κάπνισμα τσιγάρου 20. Τί νὰ ποῦμε γιὰ τὴν ἐνοχή; Ἡ ἐνοχὴ εἶναι ἕνας ἰσχυρὸς παράγοντας. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ἐὰν οἱ ἔφηβοι πιστεύουν ὅτι τὸ ἐφηβικὸ σὲξ εἶναι λανθασμένο, αὐτὸ πραγματικὰ περιορίζει σημαντικὰ τὴ συμπεριφορά τους. Οἱ δάσκαλοι τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες νὰ μετακινήσουν τὸ σὲξ ἀπὸ τὴν ἠθικότητα καί ἐνεργώντας ἔτσι ἀπομακρύνουν τὸν παράγοντα ἐνοχή. Ὅμως οἱ γονεῖς δὲν πρέπει νὰ ἐνεργοῦν μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ἐφ ὅσον τὸ παιδὶ καταλαβαίνει ὅτι τὸ ἔνοχο δὲν εἶναι ἡ γενετήσια σχέση καθ ἑαυτὴν ἀλλὰ ὁ χρόνος ποὺ θὰ ἐνεργοποιηθεῖ 21. Νὰ παρακολουθεῖς τὴν κόρη σου, νὰ γνωρίζεις ποῦ βρίσκεται καὶ νὰ γνωρίζεις τὶς φίλες της καὶ τὶς δραστηριότητές της. Περισσότερος χρόνος χωρὶς ἐπίβλεψη μὲ ὁμάδες συνομηλίκων καὶ μὲ τὴν παρουσία τοῦ ἀντίθετου φύλου συνδέεται μὲ σεξουαλικὴ συμπεριφορά. Ἀλήθεια, μήπως χρειαζόμαστε μελέτες, γιὰ νὰ μᾶς τὸ ἐπιβεβαιώσουν αὐτό; Μείωσε τὶς πιθανότητες νὰ βρεθεῖ κόρη σου ἀντιμέτωπη μὲ σεξουαλικὲς προκλήσεις. Ἴσως νὰ θέλεις νὰ σκεφτεῖς νὰ τὴν ἐντάξεις σὲ ἕνα πρόγραμμα τὸ ὁποῖο ἐνθαρρύνει τὴν ἐγκράτεια. Μερικὰ ἔχουν ἀποδεδειγμένα ἀποτελέσματα. Γιὰ παράδειγμα, οἱ μαθήτριες γυμνασιακῆς καὶ πρώτης λυκειακῆς ἡλικίας ποὺ συμμετέχουν στὸ πρόγραμμα «Οἱ καλύτεροι φίλοι» (Best Friends) ἐδῶ στὴν Οὐάσινγκτον (Washington, D.C.), ἔχουν ἑξήμισι φορὲς λιγότερες πιθανότητες νὰ ἐμπλακοῦν σὲ γενετήσιες σχέσεις συγκρινόμενες μὲ τὶς συνομήλικές του σὲ ἄλλα δημόσια σχολεῖα. Ἡ συμβουλὴ ποὺ ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς ἔδωσε σὲ αὐτὴ τὴν ἀνησυχοῦσα μητέρα δὲν βασίζεται στὴν ὑγεία. Ἐὰν αὐτὴ ἦταν σχετικὴ μὲ τὴν ὑγεία τοῦ κοριτσιοῦ, θὰ ἀξιοποιοῦσε τὴ θαυμάσια εὐκαιρία νὰ συζητήσει ὅλα αὐτὰ τὰ θέματα ποὺ σᾶς ἀνέφερα προηγουμένως: γιὰ τὸ εὐάλωτον τοῦ ἐφηβικοῦ τραχήλου τῆς μήτρας κτλ. Ἀλλὰ ἡ συμβουλὴ τοῦ Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀντίληψη περὶ «σεξουαλικότητας ἀπὸ τὴν κούνια μέχρι τὸν τάφο»! Ἐκπροσωπεῖ τὸ ὕψος τῆς ἀνευθυνότητας. Ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν κοινὴ λογικὴ καθὼς ἐπίσης μὲ τὴν πολύχρονη ἐπιστημονικὴ ἔρευνα. teens sound off about teen pregnancy: An annual national survey, Washington, DC, 2003, σελ. 25). 19 Συνεπῶς, ἐὰν θέλουμε νὰ ἀποτρέψουμε τὴν ἐφηβικὴ σεξουαλικὴ δραστηριότητα, γιὰ νὰ προστατεύσουμε τοὺς ἐφήβους ἀπὸ τὰ σεξουαλικῶς μεταδιδόμενα νοσήματα, τὶς ἀπρόσμενες ἐγκυμοσύνες, τὴν κατάθλιψη κτλ. πρέπει νὰ εἴμαστε ἀπόλυτα ξεκάθαροι στὴν ἀπόρριψη τῶν ἐφηβικῶν γενετήσιων σχέσεων, ὄχι νὰ δίνουμε ἐπιλογές, ὅπως ὑποστηρίζει ὁ Οἰκογενειακὸς Προγραμματισμὸς καὶ οἱ ὁπαδοὶ τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς. 20 Ἡ θρησκευτικὴ ἀγωγὴ εἶναι ἡ καλύτερη ἀγωγὴ ὑγείας! Ἐνισχύστε καὶ ἀναβαθμίστε ποσοτικὰ καὶ ποιοτικὰ τὴ θρησκευτικὴ ἀγωγὴ στὴν οἰκογένεια, στὸ σχολεῖο καὶ στὴν κοινωνία καὶ θὰ δεῖτε κατακόρυφη πτώση στὰ ποσοστὰ τοῦ καπνίσματος, τῆς χρήσης ναρκωτικῶν, τῆς παραβατικῆς συμπεριφορᾶς καὶ τῆς σεξουαλικῆς δραστηριότητας ἀνάμεσα στοὺς ἐφήβους. 21 Ἡ γενετήσια ἕνωση ὅταν γίνεται μέσα στὰ πλαίσια τοῦ γάμου, τῆς συζυγίας, τῆς τεκνογονίας καὶ τῆς οἰκογένειας, μὲ ἀλληλοσεβασμὸ καὶ σωφροσύνη, δὲν εἶναι κάτι τὸ ἔνοχο. 9

10 Advocates for Youth Τὸ τρίτο παράδειγμά μου εἶναι αὐτὸ τῶν Advocates for Youth 22 καὶ τῆς προσεγγίσης τους πρὸς τὸ φύλο. Τὸν περασμένο Αὔγουστο, στὴ Βουλὴ τῶν Ἀντιπροσώπων, ὑπῆρχε μιὰ τροποποίηση, ποὺ ἐγκρίθηκε γιὰ νὰ προστεθεῖ στὸν προϋπολογισμὸ γιὰ τὴν ἀναμόρφωση τῆς ὑγείας. Αὐτὴ ἡ τροποποίηση θὰ ἔδινε πενῆντα ἑκατομμύρια δολλάρια σὲ ὀργανισμοὺς ποὺ προωθοῦν τὸν τύπο σεξουαλικῆς ἀγωγῆς τὸν ὁποῖο ἔχω περιγράψει. Ἀπαντώντας σὲ αὐτὸ ὀ πρόδρος τῶν Advocates for Youth δήλωσε ὅτι αὐτὴ ἡ κίνηση θὰ φέρει τὴν ἐπιστήμη πίσω στὴ σεξουαλικὴ ἀγωγή. Αὐτὸ μὲ κατέπληξε, διότι, ὅταν πᾶς στὶς ἱστοσελίδες τῶν Advocates for Youth καὶ ὑπάρχουν πολλές, γιατὶ αὐτὸς εἶναι ἕνας πολὺ μεγάλος ὀργανισμός, ποὺ ἔχει πάρα πολλοὺς πόρους ἡ ἐπιστήμη εἶναι ἕνα πράγμα ποὺ λείπει. Οἱ Advocates for Youth λένε στὰ παιδιὰ ὅτι τὸ φύλο, τὸ ἐσωτερικὸ συναίσθημα τοῦ ἂν κάποιος εἶναι ἀρσενικοῦ ἢ θηλυκοῦ γένους, εἶναι ἐντελῶς ἀποσυνδεδεμένο ἀπὸ τὴ βιολογία, ἀπὸ τὴν ἀνατομία κάποιου καὶ ἀπὸ τὰ χρωμοσώματά του. Λένε ὅτι εἶναι ἁπλῶς ἕνα ἐσωτερικὸ συναίσθημα. Αὐτὸ μᾶς παίρνει πίσω στὴν θεωρία τοῦ φύλου ἀπὸ τὸν John Money, ἕνα διαβόητο ψυχολόγο ἀπὸ τὸ John Hopkins 23, ποὺ εἰσήγαγε αὐτὲς τὶς ριζοσπαστικὲς ἰδέες στὶς δεκαετίες τοῦ 1950 καὶ τοῦ Καὶ πάλι ἡ ἰδέα εἶναι ὅτι τὸ νὰ ἀναγνωρίζει κάποιος τὸν ἑαυτό του ὡς ἀρσενικοῦ ἢ θηλυκοῦ γένους εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν ἐσωτερικῶν συναισθημάτων του 24. Οἱ Advocates for Youth ὄχι μόνο τὸ προωθοῦν αὐτό, ἀλλὰ λένε στὰ παιδιὰ ὅτι τὸ φύλο, τὸ νὰ εἶσαι ἄρρεν ἢ θῆλυ, λειτουργεῖ σὲ ἕνα φάσμα. Τὸ ἀρσενικὸ καὶ τὸ θηλυκὸ βρίσκονται στὰ ἄκρα αὐτοῦ τοῦ φάσματος, ἀλλὰ πρόκειται γιὰ ἕνα πλατὺ φάσμα μὲ πολλὲς δυνατότητες ἀνάμεσα στὸ ἀρσενικὸ καὶ τὸ θηλυκό. Θέλω νὰ ἐπιβεβαιωθῶ ὅτι τὸ καταλαβαίνετε αὐτό, διότι ὑπάρχει ἕνας μικρὸς ἀριθμὸς ἀνθρώπων ποὺ ἔχουν μιὰ διαταραχὴ ποὺ ὀνομάζεται διαταραχὴ ταυτότητας φύλου. Αὐτὴ εἶναι μιὰ πραγματικὴ διαταραχὴ στὴν ψυχικὴ ὑγεία καὶ αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι ἀξίζουν τὴ συμπάθειά μας, τὴν κατανόησή μας καὶ τὴ θεραπεία μας. Ἀλλὰ ἡ διαταραχὴ ταυτότητας φύλου ἀναφέρεται στὸ νὰ γίνεται ὁ Ροβέρτος Ροβέρτα ἢ τὸ ἀνάπαλιν. Αὐτὸ ποὺ λένε οἱ Advocates for Youth εἶναι ὅτι ὁ Ροβέρτος δὲν γίνεται Ροβέρτα καὶ ἡ Ροβέρτα δὲν γίνεται Ροβέρτος, ἀλλὰ ὅτι γίνονται κάτι ποὺ δὲν εἶναι οὔτε Ροβέρτος οὔτε Ροβέρτα. Ὅτι δηλαδὴ ὑπάρχουν πολλὲς ἐνδιάμεσες δυνατότητες καὶ ὅτι ἡ ἀντίληψη ὅτι ὅλοι εἴμαστε εἴτε ἀρσενικοῦ εἴτε θηλυκοῦ γένους εἶναι μιὰ κατασταλτικὴ ἰδεολογία. Αὐτὸ ποὺ λένε στὰ παιδιὰ εἶναι ὅτι τὰ νεογέννητα καθορίζονται 25 ὡς ἀρσενικὰ ἢ θηλυκά, τυλίγονται στὴ γαλάζια ἢ τὴ ρὸζ κουβέρτα καὶ κατόπιν κοινωνικοποιοῦνται, γιὰ νὰ ταιριάζουν στὶς πολιτισμικὲς προσδοκίες. Μηνύματα ἀπὸ τὸ περιβάλλον τους τοὺς διδάσκουν τὶς ἀρσενικὲς καὶ τὶς θηλυκὲς συμπεριφορές, τὰ ἐνδιαφέροντα καὶ τοὺς τρόπους 22 Καὶ αὐτὸς ὁ ὀργανισμὸς ἀποτελεῖ διδάσκαλο καὶ ἐμπνευστὴ τῶν Κυπρίων ὑποστηρικτῶν τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς. Στὸ προαναφερθὲν βιβλίο Πρῶτα βήματα γίνονται ἀναφορὲς στὸν ἐν λόγῳ ὀργανισμό (σελ. 106, 158, 173). Ἐπίσης στὸ τετράδιο ἐργασιῶν Οἰκιακῆς Οἰκονομίας Ἀγωγῆς Ὑγείας Β Γυμνασίου, 2012 (σελ. 208) καὶ στὸν ἀντίστοιχο ὁδηγὸ τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ, 2012 (σελ. 31, 69). 23 Πανεπιστήμιο ποὺ ἑδρεύει στὴ Βαλτιμόρη τῆς πολιτείας Maryland τῶν Η.Π.Α. 24 Οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς στὴν Κύπρο μιλοῦν γιὰ τὴν «ταυτότητα κοινωνικοῦ φύλου». Γράφει στὸ διδακτικὸ ἐγχειρίδιο (τετράδιο ἐργασιῶν) τῆς Οἰκιακῆς Οἰκονομίας Ἀγωγῆς Ὑγείας Β Γυμνασίου: «Όταν αναφερόμαστε στην ταυτότητα του κοινωνικού φύλου (gender identity) εννοούμε τὴν αυτοαντίληψη ποὺ διαμορφώνει ένα άτομο σχετικά με τον γυναικείο ή ανδρικό κοινωνικό ρόλο (gender role) που επιλέγει να ασκεί και ο οποίος είναι διαφορετικός από το βιολογικό φύλο» (σελ. 149). Δηλαδὴ κάποιος μπορεῖ νὰ εἶναι βιολογικὰ ἄνδρας, ἀλλὰ νὰ ἐπιλέγει νὰ ἀσκεῖ γυναικεῖο κοινωνικὸ ρόλο! Καὶ αὐτὸ εἶναι καθ ὅλα φυσιολογικὸ καὶ ἀποδεκτό! 25 «Καθορίζονται» ἀπὸ τὸν κοινωνικὸ περίγυρο, δὲν γεννιοῦνται ὡς ἀρσενικὰ καὶ θηλυκά! 10

11 τῶν κοινωνικῶν σχέσεων. Ἀλλὰ ὅταν ἕνα ἀγόρι ἐπιμένει ὅτι εἶναι κορίτσι ἢ τὸ ἀντίστροφο, αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἀνησυχεῖ, λένε οἱ Advocates for Youth. Αὐτὸ εἶναι, ὑποστηρίζουν, «τόσο φυσιολογικὸ ὅσο τὸ νὰ εἶσαι ζωντανός» 26. Ἡ προϋπόθεση ὅτι ὑπάρχουν μόνο δύο φύλα, τὸ ἀρσενικὸ καὶ τὸ θηλυκό, εἶναι ἀνακριβής, λένε. Περιορίζει τὴν ἐλευθερία μας γιὰ ἔκφραση τοῦ φύλου. Ἡ ἰδέα ὅτι ἕνα ἄτομο πρέπει νὰ εἶναι τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο, ἀρσενικὸ ἢ θηλυκό, εἶναι ἕνα αὐθαίρετο, κατασταλτικὸ παράδειγμα. Εἶναι ἀκόμη ἕνας ἐπιβλαβὴς «-ισμός», ὅπως ὁ σεξισμός. Αὐτὸς ὁ ὀργανισμός, ποὺ ἰσχυρίζεται ὅτι θὰ φέρει τὴν ἐπιστήμη πίσω στὴ σεξουαλικὴ ἀγωγή, διδάσκει ὅτι τὸ φύλο μπορεῖ νὰ ἀλλάξει. Μιὰ δεκάχρονη ἴσως νὰ εἶναι σίγουρη ὅτι εἶναι κορίτσι, ἀλλὰ στὰ εἴκοσί της ἐνδέχεται νὰ συνειδητοποιήσει ὅτι εἶναι ἄνδρας. Λένε στοὺς νέους ὅτι οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νὰ συνειδητοποιήσουν τὸ φύλο τους σὲ ὁποιοδήποτε σημεῖο τῆς ζωῆς του. Εἶναι αὐτὴ ἡ «ἐπιστήμη» στὴν ὁποία ἀναφέρονται; Ἢ ἴσως τὸ νὰ διδάσκουν τὰ παιδιὰ ὅτι θὰ μποροῦσαν νὰ ἦταν ἀρσενικοῦ γένους, θηλυκοῦ γένους, καὶ τὰ δύο ἢ κανένα ἀπὸ τὰ δύο εἶναι ἕνα παράδειγμα τῆς «κριτικῆς πληροφόρησης γιὰ τὴ σεξουαλικὴ ὑγεία», ποὺ χρειάζονται γιὰ νὰ πάρουν ὑπεύθυνες ἀποφάσεις γιὰ τὴ ζωή τους. Τὸ μάθημα γιὰ τὸ φύλο δὲν εἶναι μόνο ἀντιεπιστημονικό εἶναι μιὰ διαστροφὴ τῆς πραγματικότητας. Θὰ σᾶς παρουσιάσω τί λέει ἡ ἀληθινὴ ἐπιστήμη σὲ αὐτὸν τὸν αἰώνα ἀναφορικὰ μὲ τὸ νὰ εἶναι κανεὶς ἀρσενικοῦ ἢ θηλυκοῦ γένους. Ἡ κυταρρικὴ βιολογία δείχνει ὅτι τὸ χρωμόσωμα Υ βρίθει ἀπὸ μονάδες DNA ποὺ εἶναι μοναδικὲς γιὰ τὰ ἄτομα ἀρσενικοῦ γένους. Ὑπάρχουν διακριτὰ ἀρσενικὰ καὶ θηλυκὰ σχεδιαγράμματα ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς σύλληψης. Ἡ ἐμβρυολογία παρέχει ἀποδείξεις γιὰ τὴν ἐνωρίτατη δραστηριότητα αὐτῶν τῶν γονιδίων: Ὀκτὼ ἑβδομάδες μετὰ ἀπὸ τὴ σύλληψη, ὅταν τὸ ἔμβρυο ἔχει τὸ μέγεθος ἑνὸς φασολιοῦ, τὸ χρωμόσωμα Υ καθοδηγεῖ τοὺς ὄρχεις νὰ παράξουν τὴν τεστοστερόνη. Ἡ τεστοστερόνη ταξιδεύει στὸν ἐγκέφαλο, εἰσέρχεται στοὺς νευρῶνες καὶ προωθεῖ τὴν ἀνάπτυξη ἑνὸς ξεχωριστοῦ ἀγορίστικου ἐγκεφάλου μὲ μικρότερα κέντρα γιὰ τὴν ἐπικοινωνία, τὴν παρατήρηση καὶ τὴ συναισθηματικὴ διαδικασία καὶ μεγαλύτερα κέντρα γιὰ τὴ γενετήσια λειτουργία καὶ τὴν ἐνεργητικότητα Τὰ ἴδια πρεσβεύουν καὶ οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς στὴν Κύπρο. Ὅπως ἔχουμε πεῖ, διαδίδουν ὅτι ἄλλο εἶναι τὸ βιολογικὸ φύλο καὶ ἄλλο τὸ κοινωνικό φύλο. Ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ κοινωνικὲς συμπεριφορὲς τῶν φύλων δὲν ἔχουν σχέση μὲ τὴ φυσιολογία καὶ τὴ βιολογία εἶναι πολιτισμικὰ καθορισμένες καὶ ἀποτελοῦν στερεότυπα τὰ ὁποῖα λειτουργοῦν καταπιεστικὰ καὶ πρέπει νὰ ἀπορριφθοῦν! Ἡ ἰδεολογία περὶ βιολογικοῦ καὶ κοινωνικοῦ φύλου διδάσκεται στὴν Γ Δημοτικοῦ (βλ. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, Αγωγή Υγείας, Εκπαιδευτικό Υλικό, Θεματική ενότητα 3: Δημιουργία και βελτίωση κοινωνικού εαυτού, Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των φύλων ΙΙ (3.1) ygeias/yliko nap thematiki 03.html καὶ Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, Οδηγός εκπαιδευτικού, Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας Β Γυμνασίου, Λευκωσία 2012, σελ. 215) 27 Αὐτὸ σημαίνει ὅτι οἱ γυναῖκες ἔχουν μεγαλύτερη ἱκανότητα στὴν ἐπικοινωνία, τὴν παρατήρηση καὶ τὴ συναισθηματικότητα, ἐνῶ οἱ ἄντρες ἔχουν μεγαλύτερη τάση γιὰ γενετήσια λειτουργία καὶ ἐνεργητικότητα. Ἡ Δρ. Grossman χρησιμοποιεῖ τὸν ὅρο «ἐπιδρομή» ἢ «ἐπίθεση» (aggression) ἀντὶ τὸν ὅρο «ἐνεργητικότητα». Προτιμῶ τὸν ὅρο «ἐνεργητικότητα», διότι οἱ ὅροι «ἐπιδρομὴ» ἢ «ἐπίθεση» ἐνδεχομένως νὰ παρεξηγηθοῦν καὶ νὰ δώσουν τὴν ἐντύπωση ὅτι ὁ ἄνδρας εἶναι βιολογικὰ καθορισμένος γιὰ τὴν ἐπιθετικότητα. Αὐτὸ εἶναι σίγουρα λάθος. Δὲν μποροῦμε νὰ παίρνουμε τὴν ὑπερβολή, τὴν ὑπέρβαση τοῦ μέτρου καὶ νὰ τὴν κάνουμε κανονιστικὸ στοιχεῖο συμπεριφορᾶς. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο δὲν ἐπιτρέπεται νὰ ποῦμε ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι βιολογικὰ καθορισμένη γιὰ τὴ νοσηρὴ ὑπερευαισθησία, ἐπειδὴ ἔχει αὐξημένο τὸ κέντρο τῆς συναισθηματικότητας. Ὅπως ἡ συναισθηματικότητα εἶναι τὸ μέτρο καὶ ἡ ὑπερευαισθησία ἡ ὑπερβολή, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ἡ ἐνεργητικότητα εἶναι τὸ μέτρο καὶ ἡ ἐπιθετικότητα ἡ ὑπερβολή. Τὸ μέτρο γίνεται εὐμενῶς ἀποδεκτὸ ὡς φυσικὴ-βιολογικὴ προικοδότηση ἡ ὑπερβολὴ εἶναι κατάχρηση τοῦ μέτρου, γιὰ τὴν ὁποία εὐθύνεται ὄχι ἡ βιολογικὴ καταβολὴ ἀλλὰ ἡ κακὴ χρήση της ἐκ μέρους τῆς ἐλεύθερης θελήσεως τοῦ ἀνθρώπου. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο πρέπει νὰ ἑρμηνεύσουμε τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ κέντρο τῆς γενετήσιας λειτουργίας εἶναι μεγαλύτερο στὸν ἀνδρικὸ ἐγκέφαλο ἀπὸ ὅ,τι στὸν 11

12 Ἡ νευροβιολογία χαρτογραφεῖ τὶς πολύπλοκες καὶ ἐκτεταμένες διαφορὲς στοὺς ἀρσενικοὺς καὶ τοὺς θηλυκοὺς ἐγκεφάλους. Οἱ μαγνητικὲς τομογραφίες δημιουργοῦν ἔγχρωμες ἀπεικονίσεις, οἱ ὁποῖες καταδεικνύουν τοὺς διακριτοὺς ἀγορίστικους καὶ κοριτσίστικους τύπους σκέψεως καὶ συναισθημάτων. Ἡ ἐπιστήμη τῆς βρεφικῆς ἀνάπτυξης ἀποκαλύπτει ὅτι κάποια στιγμή προφανῶς πρὶν τὰ παιδιὰ νὰ ἔχουν κοινωνικοποιηθεῖ, γιὰ νὰ ἀνταποκρίνονται στὶς προσδοκίες τῆς κοινωνίας τὰ κορίτσια παρουσιάζουν δυνατότερο ἐνδιαφέρον γιὰ ἕνα πρόσωπο, ἐνῶ τὰ ἀγόρια κοιτάζουν περισσότερο ἕνα κινούμενο ὄχημα. Στὴν ἡλικία τοῦ ἑνὸς ἔτους, τὰ κορίτσια ἑλκύονται ἀπὸ μιὰ ταινία ποὺ παρουσιάζει ἕνα πρόσωπο νὰ κινεῖται, ἐνῶ τὰ ἀγόρια προτιμοῦν μιὰ ταινία μὲ αὐτοκίνητα ποὺ κινοῦνται. Μοῦ ἀρέσει αὐτό: Οἱ τυπικὲς προτιμήσεις παιχνιδιῶν ἐκ μέρους τῶν παιδιῶν ἐντοπίζονται ἐπίσης στοὺς νεαρούς πιθήκους! Στοὺς θηλυκοὺς πιθήκους ἀρέσουν οἱ κοῦκλες, ἐνῶ οἱ ἀρσενικοὶ πίθηκοι προτιμοῦν τὰ ὀχήματα καὶ τὶς μπάλες. Στερεότυπα φύλου στὸ βασίλειο τῶν ζώων; Τὸ ἀνδρικὸ καὶ τὸ γυναικεῖο φύλο εἶναι πολιτισμικῶς καθορισμένα; Τὸ φύλο εἶναι ἕνα συναίσθημα ἀσύνδετο πρὸς τὶς ὁρμόνες καὶ τὰ χρωμοσώματα; Δὲν νομίζω. Τὰ σχέδια μαθημάτων τῶν Advocates for Youth βασίζονται σὲ κοινωνικὰ κινήματα τοῦ περασμένου αἰώνα καὶ θέλουν νὰ θολώσουν τὶς διαφορὲς μεταξὺ ἀρσενικοῦ καὶ θηλυκοῦ γένους. Καθένας ποὺ ἀκολουθεῖ τὴν πραγματικὴ ἐπιστήμη αὐτοῦ τοῦ αἰώνα γνωρίζει ὅτι αὐτὲς οἱ σκωροφαγωμένες θεωρίες ἔχουν ἀναιρεθεῖ. Ἀλλὰ στὰ μαθήματα τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς αὐτὲς οἱ ἀνακαλύψεις δὲν ὑπάρχουν. Οἱ μαθητὲς ἀναγκάζονται νὰ καταναλώσουν μιὰ ἰδεολογία ποὺ δημιουργήθηκε πρὶν ἀπὸ πενῆντα χρόνια. «Τὸ φύλο εἶναι κοινωνικῶς κατασκευασμένο», ἐπιμένουν οἱ δάσκαλοι τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς τὸ «Οἱ κουλτοῦρες διδάσκουν τί σημαίνει νὰ εἶσαι ἄνδρας ἢ γυναίκα». Μήπως κόλλησαν σὲ μιὰ χρονικὴ καθυστέρηση ἢ μήπως εἶναι ἐντελῶς τυφλοὶ ἀπὸ τὴν ἰδεολογία; Εἴτε ἔτσι εἴτε ἄλλιῶς, αὐτὸ εἶναι καταστροφικὸ γιὰ τοὺς νέους ἀνθρώπους. Συμπέρασμα Μοῦ ἐλέχθη σὲ μιὰ πρόσφατη συνέντευξη ὅτι πρέπει νὰ ὑπερβάλλω, ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρχει μιὰ ὑπερβολή, ὅταν λέω ὅτι ἡ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ εἶναι παραλογισμός, ὅτι διδάσκει ἀναλήθειες καὶ ὅτι ἐκθέτει τὰ παιδιά μας σὲ αἰσχρότητες. Μοῦ εἶπαν: «Ἐὰν αὐτὸ εἶναι ἀληθές, δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ὑπῆρχαν ἀκροάσεις στὸ Κογκρέσσο 28 ;» Δὲν ὑπερβάλλω: Ἡ σεξουαλικὴ ἀγωγὴ εἶναι παραλογισμός. Ἡ προτεραιότητα γιὰ τὸ SIECUS, τὸν Οἰκογενειακὸ Προγραμματισμὸ καὶ τοὺς Advocates for Youth δὲν εἶναι ἡ ὑγεία καὶ ἡ εὐημερία τῶν νεαρῶν ἀτόμων. Αὐτοὶ οἱ ὁμοσπονδιακῶς χρηματοδοτούμενοι ὀργανισμοὶ 29 γυναικεῖο. Αὐτὸ σὲ καμιὰ περίπτωση δὲν σημαίνει ὅτι ὁ ἄνδρας εἶναι φτιαγμένος γιὰ τὴ γενετήσια ἀσυδοσία. Αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ σημαίνει εἶναι ὅτι στὴ γενετήσια ἕνωση τὸ ἀνδρικὸ πρόσωπο λειτουργεῖ ὡς πομπὸς ἐνῶ τὸ γυναικεῖο ὡς δέκτης. Ὁ πομπὸς ἐκ φύσεώς του χαρακτηρίζεται ἀπὸ δυναμισμὸ ἐνῶ ὁ δέκτης ἀπὸ προσληπτικότητα. Τὰ ὅσα ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη ἀνακαλύπτει σχετικῶς μὲ τὴ δράση τῶν ὁρμονῶν θεωρῶ ὅτι δίνουν ἕνα σημαντικὸ μάθημα τόσο στοὺς ἄνδρες ὅσο καὶ στὶς γυναῖκες. Ἀφοῦ γνωρίζουν πῶς λειτουργοῦν οἱ ὁρμόνες τους, χρειάζονται καὶ οἱ δύο νὰ ἀσκηθοῦν στὴν αὐτοκυριαρχία, στὸν αὐτοέλεγχο, στὴν ἐγκράτεια, γιὰ νὰ μὴν ὑπερβαίνουν τὸ μέτρο καὶ νὰ φτάνουν στὴν κατάχρηση. Οἱ ἄνδρες χρειάζονται περισσότερο αὐτοέλεγχο στὶς γενετήσιες τάσεις τους, ἐνῶ οἱ γυναῖκες χρειάζονται περισσότερο αὐτοέλεγχο στὶς συναισθηματικὲς τάσεις τους. Ἡ ἀγωγὴ ἁγνότητας, ὡς ἀγωγὴ ἐγκράτειας καὶ αὐτοκυριαρχίας, ὅπως ἐκτεταμένα τὴν περιγράψαμε στὸ βιβλίο μας Ἀγωγὴ ἁγνότητας, εἶναι ἡ ἰδανικὴ ἀγωγὴ καὶ γιὰ τὰ δύο φύλα. Ἄλλωστε ὁ ἄνθρωπος δὲν καθορίζεται μόνο ἀπὸ τὶς ὁρμόνες του. Πάνω ἀπὸ τὶς ὁρμόνες ὑπάρχει ἡ ἐλεύθερη θέληση καὶ ἡ λογικὴ σκέψη, ποὺ κάνουν τὸν ἄνθρωπο νὰ ξεχωρίζει ἀπὸ τὰ ζῶα. 28 Πρόκειται γιὰ διερευνήσεις ποὺ κάνουν ἐπιτροπὲς τοῦ ἀμερικανικοῦ Κογκρέσσου, ἔτσι ὥστε νὰ πάρουν τὶς πληροφορίες ποὺ τοὺς χρειάζονται γιὰ νὰ προβοῦν σὲ συγκεκριμένες νομοθεσίες. 29 Καὶ στὴν Κύπρο ὁ Κυπριακὸς Σύνδεσμος Οἰκογενειακοῦ Προγραμματισμοῦ λαμβάνει ἁδρὲς ἐπιχορηγήσεις ἀπὸ τὸ κράτος. 12

13 πολεμοῦν τὴν «καταστολὴ» καὶ τὴ «μὴ ἀνοχή», ὄχι τὸν ἕρπη καὶ τὴ σύφιλη. Γιὰ αὐτούς, φαίνεται ὅτι τὰ ἐξανθήματα καὶ οἱ καρκίνοι, ἡ ἀνησυχία καὶ ἡ κατάθλιψη, μποροῦν νὰ γίνουν ἀνεκτά, ἀλλὰ οἱ «-ισμοί» πρέπει νὰ φύγουν. Ἀπὸ τὶς χιλιάδες ὧρες ποὺ ἔχω ξοδέψει μὲ φοιτητές, μπορῶ νὰ ἐπιβεβαιώσω ὅτι, ὅταν ἡ σεξουαλικὴ ἐλευθερία βασιλεύει, ἡ σεξουαλικὴ ὑγεία ὑποφέρει. Τὰ παιδιά μας διδάσκονται ὅτι μποροῦν νὰ παίζουν μὲ τὴ φωτιὰ καὶ οἱ αἴθουσες ἀναμονῆς τῶν ἰατρῶν καὶ τῶν θεραπευτῶν εἶναι γεμάτες μὲ ἀνθρώπους ποὺ ἔχουν καεῖ, ἐσωτερικῶς καὶ ἐξωτερικῶς. Μήπως πρόκειται κάθε νεαρὸ ἄτομο νὰ ἀναβάλει τὴ γενετήσια δραστηριότητα; Βεβαίως ὄχι. Ἀλλὰ ἔχουμε ὑποχρέωση νὰ τοὺς ἐνημερώσουμε γιὰ τοὺς κινδύνους ποὺ ἀντιμετωπίζουν καὶ νὰ τοὺς διδάξουμε βιολογικὲς ἀλήθειες, ἀκόμη καὶ ἐὰν εἶναι πολιτικῶς μὴ ὀρθές 30. Ἡ μόνη δύναμη ποὺ ἔχω γιὰ νὰ πολεμήσω αὐτὴ τὴν πανωλεθρία εἶναι ἡ δύναμη τῆς πένας. Ἐνῶ τὸ ἔθνος ἀγωνίζεται γιὰ θέματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν ὑγεία καὶ ὁδηγεῖται στὸ νὰ ὑποστηρίζει ὀργανισμοὺς ὅπως τὸ SIECUS μὲ ἑκατομμύρια δολλάρια ἀπὸ τοὺς φορολογούμενους, ἐλπίζω ὅτι τὸ μήνυμά μου θὰ φτάσει στὰ αὐτιὰ καὶ στὴν καρδιὰ κάποιου ποὺ ἔχει ἐξουσία καὶ ποὺ θὰ ἔχει τὸ κουράγιο νὰ ἀντισταθεῖ καὶ νὰ θέσει τέρμα σὲ αὐτὸ τὸ φιάσκο. Ἡ Miriam Grossman, M.D., εἶναι ἐγκεκριμένη ψυχίατρος παιδιῶν, ἐφήβων καὶ ἐνηλίκων. Γράφει καὶ ὁμιλεῖ πρὸς γονεῖς, φοιτητές, ἐκπαιδευτικοὺς καὶ ἐπαγγελματίες ὑγείας διεθνῶς γιὰ τοὺς κινδύνους τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας καὶ τῆς μὴ ὀρθῆς ἐπιστήμης στὸ ἐπάγγελμά της. Εἶναι ἡ συγγραφέας τοῦ βιβλίου You re Teaching My Child What?: A Physician Exposes the Lies of Sex Education and How They Harm Your Child (Τί διδάσκετε τὸ παιδί μου; Μία γιατρὸς ἐκθέτει τὰ ψεύδη τῆς σεξουαλικῆς ἀγωγῆς καὶ πῶς ζημιώνουν τὸ παιδί σου) καὶ Unprotected: A Campus Psychiatrist Reveals How Political Correctness in Her Profession Endangers Every Student (Ἀπροστάτευτοι Μιὰ πανεπιστημιακὴ ψυχίατρος ἀποκαλύπτει πῶς ἡ πολιτικὴ ὀρθότητα στὸ ἐπάγγελμά της θέτει σὲ κίνδυνο κάθε φοιτητή). Πηγή: The Heritage Foundation, Research, Lecture #1161 on Sex Education and Abstinence, 9 August Ὁ ὅρος «πολιτικῶς ὀρθὸς» (politically correct) δηλώνει τὶς ἰδέες καὶ τοὺς τρόπους ἔκφρασης ποὺ συμβαδίζουν μὲ ἐπικρατοῦσες κοσμικὲς-πολιτικὲς (ὄχι θρησκευτικὲς ἢ ἐπιστημονικὲς) ἀντιλήψεις. Ἀντιθέτως ὁ ὅρος «πολιτικῶς μὴ ὀρθὸς» (politically incorrect) ἀναφέρεται σὲ ἰδέες καὶ τρόπους ἔκφρασης ποὺ ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ αὐτὲς τὶς ἐπικρατοῦσες ἀντιλήψεις. Ὅσοι ἀμφισβητοῦν τὴν ἔννοια τῆς «πολιτικῆς ὀρθότητας» ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ πολιτικὴ ὀρθότητα εἶναι ἰδεολογικὸ κατασκεύασμα ποὺ ἀποσκοπεῖ στὸ νὰ ἀποκρύψει πραγματικὲς ἀλήθειες, νὰ πολεμήσει παραδοσιακὲς ἀξίες καὶ νὰ προωθήσει ἐλευθεριάζουσες νοοτροπίες. Π.χ. τὸ νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι κεφαλὴ τῆς οἰκογένειας εἶναι ὁ πατέρας, ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία Γραφή, θεωρεῖται «πολιτικῶς μὴ ὀρθό» (politically incorrect), διότι προσκρούει σὲ ἐπικρατοῦσες φεμινιστικὲς ἀντιλήψεις, ποὺ θέλουν τὸν πατέρα νὰ μὴν ἔχει ἡγετικὸ ρόλο στὴν οἰκογένεια. 13

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Οικογενειακή Αγωγή Ι Σχολική Χρονιά: 2007 2008 Καθηγήτρια Οικιακής

Διαβάστε περισσότερα

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 2010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 14 22-11-2010 Συνοπτικὴ περιγραφή Πρόταση τῆς έσµης Εὐθειῶν. Εστω ὅτι τὰ σηµεῖα, καὶ, εἶναι τέτοια ὥστε οἱ εὐθεῖες και εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Ερωτηματολόγιο Στάσεων προς τη Σεξουαλικότητα

Ελληνικό Ερωτηματολόγιο Στάσεων προς τη Σεξουαλικότητα Ελληνικό Ερωτηματολόγιο Στάσεων προς τη Σεξουαλικότητα Οι παρακάτω προτάσεις αφορούν μια ποικιλία θεμάτων σχετικά με στάσεις απέναντι στο σεξ, στη σεξουαλικότητα, την σεξουαλική αγωγή και τα άτομα με νοητική

Διαβάστε περισσότερα

Η λοίμωξη από τον ιό HPV

Η λοίμωξη από τον ιό HPV Η λοίμωξη από τον ιό HPV Γενικά Ο ιός HPV ή αλλιώς ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (εικόνα 1) είναι ένας μικρο-οργανισμός που αναπτύσσεται μέσα στα κύτταρα μας, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους ιούς.

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Αὒγουστος 2011 12 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Χριαστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα Τεῦχος 12 - Αὒγουστος 2011 ISSN: 1792-4189 Μηνιαία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ 1449 ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία*

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* «Οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 2000 ἐμφανίζονται πανίσχυροι οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικά,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΓΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΓΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΓΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η εφηβεία είναι μια περίοδος μεταξύ της παιδικής και της ενήλικης ζωής στην οποία γίνεται ο σχηματισμός της προσωπικής μας ταυτότητας.

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΛ: 2310892819

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός

Διαβάστε περισσότερα

Τί συμβαίνει στην εφηβεία;

Τί συμβαίνει στην εφηβεία; ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Τί συμβαίνει στην εφηβεία; Μεγαλώνεις ιδιαίτερα γρήγορα και το σώμα σου αλλάζει- ειδικά όσον αφορά στα χαρακτηριστικά που καθορίζουν το φύλο σου. Οι εξωτερικές αλλαγές συνοδεύονται και

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 9 ευτέρα 18-10-010 Συνοπτικὴ περιγραφή Υπενθύµιση τοῦ Θεωρήµατος τοῦ Θαλῆ. εῖτε καὶ ἐδάφιο 7.7 τοῦ σχολικοῦ ϐιβλίου. Τονίσθηκε,

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Πρόληψη Ατυχημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Γυθείου 1 Α, 152 31 Χαλάνδρι Τηλ.: 210-6741 933, 210-6740 118, Fax: 210-6724 536 e-mail: info@pedtrauma.gr www.pedtrauma.gr Γιατί Πρόληψη Παιδικών Ατυχημάτων;

Διαβάστε περισσότερα

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007 1 / 13 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Έρευνα υποστηριζόµενη από τη Γενική ιεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισµού της Ε.Ε., στο πλαίσιο του προγράµµατος Σωκράτης «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;» «τι συμβαίνει στην εφηβεία;» ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Μ.Ε.Υ) Β ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Διευθύντρια: Καθηγήτρια Μαρίζα Τσολιά Επιστ. Υπεύθυνος: Επ. Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law3 Application Server ὅτι ἀναφέρεται ἐδῶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκτελεσθεῖ δικτυακά, δηλ. ἀπὸ ἄλλον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗΣ Τα μέλη της Ομάδας Β συνέχισαν την καλή δουλειά για την ολοκλήρωση της εργασίας. Αφού μοίρασαν τα ερωτηματολόγια έκαναν κάποιες

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior)

Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior) Πώς να διαβάζεις στο σπίτι γρήγορα και αποτελεσματικά για μαθητές τάξης Teens 2 & 3 (B & C Senior) Να ξεκινάς πάντα απο το κείμενο μέσα στο οποίο βρίσκεται η ιστορία (coursebook), το λεξιλόγιο και η γραμματική

Διαβάστε περισσότερα

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις Εἰσαγωγὴ Ὅπως γνωρίζουν ὅλοι οἱ χρῆστες τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν μας, τὰ εἴδη τῶν ἐνεργειῶν ποὺ μποροῦν νὰ καταγραφοῦν σὲ μία ὑπόθεση εἶναι 1. Ἐνέργειες Ἐξέλιξης, 2. Οἰκονομικές, 3. Λοιπές Ἐνέργειες &

Διαβάστε περισσότερα

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ Με ένα από τα αγαπημένα της θέματα ασχολήθηκε για μια ακόμη φορά, στο φύλλο 1991 της 27ης Σεπτεμβρίου 2013, η εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ. Αιτία, το κεφάλαιο του βιβλίου των Θρησκευτικών που διδάσκεται στην

Διαβάστε περισσότερα

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση Εἰσαγωγή Ὁ ICAMLaw Application Server (στὸ ἑξῆς γιά λόγους συντομίας IAS) ἀποτελεῖ τὸ ὑπόβαθρο ὅλων τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν τῆς ICAMSoft. Εἶναι αὐτός ποὺ μεσολαβεῖ ἀνάμεσα: α) στὴν τελική ἐφαρμογὴ ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. 44 Μήνας Μάρτιος 2019. Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Ἀπόκρεω. Ματθ. 25, 31 46. «...δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» (Ματθ.

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union Quest. Quest

Co-funded by the European Union Quest. Quest 1 Καλωσορίσατε στο παιχνίδι "Δώσε το στον επόμενο!" Co-funded by the European Union Ένα εργαλείο για να σας βοηθήσει να γνωρίσετε μια δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί Παίκτες Ηλικία 14-18 4-6 2 Χρονών Βάλτε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Αγαπητέ μαθητή/ αγαπητή μαθήτρια, Διεξάγουμε μια έρευνα και θα θέλαμε να μάθουμε την άποψή σου για τo περιβάλλον μάθησης που επικρατεί στην τάξη σου. Σε παρακαλούμε

Διαβάστε περισσότερα

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;» «τι συμβαίνει στην εφηβεία;» ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Μ.Ε.Υ.) Β ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Διευθύντρια : Aν. Καθηγήτρια Μαρίζα Τσολιά Επιστημονική Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ: 1. Βοηθώντας τους εφήβους να μειώσουν τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά

ΚΕΙΜΕΝΑ: 1. Βοηθώντας τους εφήβους να μειώσουν τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά ΚΕΙΜΕΝΑ: 1. Βοηθώντας τους εφήβους να μειώσουν τη ριψοκίνδυνη συμπεριφορά Jane E. Brody, The New York Times, 15/ 02/ 2008* Τον περασμένο Ιανουάριο σε μία πόλη του New Jersey των Η.Π.Α., ένα αυτοκίνητο

Διαβάστε περισσότερα

1) Γιατί ασχοληθήκατε με το Έργο EduRom

1) Γιατί ασχοληθήκατε με το Έργο EduRom Στις 28 Φεβρουαρίου, δύο από τους εθελοντές του Edurom από το Μεσογειακό Σχολείο της Ταρραγόνα βρέθηκαν στην Ημέρα Εκπαίδευσης του «Δικτύου για τη δημοκρατική εκπαίδευση των ενηλίκων: μπροστά με τη δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα - για περισσότερη εκπαίδευση

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -  για περισσότερη εκπαίδευση 1 Τρίτο Μάθημα Οδηγός Δραστηριότητας Επισκόπηση... 3 Περίληψη... 3-6 Ώρα για δράση... 7-17 Σημειώσεις... 18 2 Μάθημα Τρίτο - Επισκόπηση Σε αυτό το μάθημα θα μάθεις τις 7 συνήθειες των πετυχημένων ανθρώπων.

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης.

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης. The Jobbies 1ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Project Β τριμήνου 2013-201 «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα Βάκουλης Παναγιώτης Δοξάκης Δημήτρης Δρούγκας Στάθης Καρβουνίδης Χάρης Η επιρροή που ασκούν οι

Διαβάστε περισσότερα

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων.

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. 1. Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. Υπολογίζεται ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης. Μπορείτε να βοηθήσετε να μη

Διαβάστε περισσότερα

Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV;

Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV; Άλλο κονδυλώματα κι άλλο HPV; Στην ουσία πρόκειται για το ίδιο πράγμα. Κονδυλώματα είναι η αρχαία ονομασία και HPV είναι η σύγχρονη ιατρική ορολογία και σημαίνει Human Pappiloma Virus ή στα ελληνικά Ιός

Διαβάστε περισσότερα

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν...

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... Σχολείο Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πληροφορίες για το φυλλάδιο Το σχολείο αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ (5-6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2004, Διορθόδοξον Κέντρον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος Εισαγωγή Ευχαριστίες Το ξεκίνημα μιας σχέσης Βήμα πρώτο: Τι χρειάζομαι, τι επιθυμώ, πώς αντιδρώ;...

Περιεχόμενα. Πρόλογος Εισαγωγή Ευχαριστίες Το ξεκίνημα μιας σχέσης Βήμα πρώτο: Τι χρειάζομαι, τι επιθυμώ, πώς αντιδρώ;... Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Εισαγωγή... 17 Ευχαριστίες... 21 Το ξεκίνημα μιας σχέσης... 23 «Τι πρέπει να προσέχω στην αρχή μιας σχέσης, ώστε να ξέρω ότι θα ταιριάξουμε;»... 24 «Πόσο να περιμένω για να μου

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Η αποτελεσματικότητα των σχολικών προγραμμάτων στην πρόληψη της εφηβικής εγκυμοσύνης. Ονομα :Μυροφόρα Σαζού

Η αποτελεσματικότητα των σχολικών προγραμμάτων στην πρόληψη της εφηβικής εγκυμοσύνης. Ονομα :Μυροφόρα Σαζού Η αποτελεσματικότητα των σχολικών προγραμμάτων στην πρόληψη της εφηβικής εγκυμοσύνης. Ονομα :Μυροφόρα Σαζού Εισαγωγή Στις αναπτυγμένες χώρες 47%-63% των αγοριών και 42%-48% των κοριτσιών έχουν σεξουαλική

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν υπάρχει ευκαιρία για πρόβα, δεν υπάρχουν σχολεία. Το μόνο που κουβαλάμε

Διαβάστε περισσότερα

1 / 15 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 3 ης Γυµνασίου. Μάρτιος 2007

1 / 15 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 3 ης Γυµνασίου. Μάρτιος 2007 1 / 15 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Έρευνα υποστηριζόµενη από τη Γενική ιεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισµού της Ε.Ε., στο πλαίσιο του προγράµµατος Σωκράτης «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών

Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών Η σεξουαλική αγωγή των παιδιών Date : Ιανουαρίου 21, 2015 Ὀσο τὰ παιδιὰ εἶναι μικρά, ἡ διαφορὰ τοῦ φύλου δὲν προκαλεῖ αἴσθηση. Ἀναπτύσσονται παράλληλα, συναναστρέφονται ἐλεύθερα, παίζουν μαζί, χωρὶς νὰ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 1 Ο ΘΕΜΑ 1. Η γέννηση ενός παιδιού με σύνδρομο Down συνήθως οφείλεται: α. στην προσβολή της μητέρας από ερυθρά κατά τη διάρκεια της κύησης, β. στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου

Διαβάστε περισσότερα

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι. Oscar Wilde 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας

Διαβάστε περισσότερα

Συνέδριο για την Ισότητα. Γλωσσάριο

Συνέδριο για την Ισότητα. Γλωσσάριο 3 Συνέδριο για την Ισότητα Γλωσσάριο Φύλο Όρος Ορισμός Το φύλο αναφέρεται σε κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς ρόλους που ανατίθενται σε άτομα διαφορετικού γένους. Δεν ταυτίζεται απόλυτα με τα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ 8ο ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ 8ο ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Ονοματεπώνυμο: Ντουμπόβινα Μιλένα Σχολείο: 8 ο Λύκειο Αθηνών Τμήμα: Α2 1. TITΛΟΣ: Είναι οι νέοι, ανάλογα με το φύλο, καλά ενημερωμένοι για το AIDS; Λέξεις κλειδιά: Νέοι, Έφηβοι, Αγόρι, Κορίτσι, HIV, AIDS,

Διαβάστε περισσότερα

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;»

«τι συμβαίνει στην εφηβεία;» «τι συμβαίνει στην εφηβεία;» ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Μ.Ε.Υ.) Β ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ «Π. & Α. ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Διευθυντής : Καθηγητής Δημήτριος Καφετζής Επιστημονική Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΘΥΜΟΣ) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1. Ανάπτυξη και Ενδυνάμωση του Εαυτού 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 Συναισθηματική Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Ας μιλήσουμε για τις σχέσεις μας

Ας μιλήσουμε για τις σχέσεις μας Ας μιλήσουμε για τις σχέσεις μας Επιμέλεια-Παρουσίαση: Άρτεμις Κ.Τσίτσικα Παιδίατρος Εφηβική Ιατρική Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Γραφείο Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Πληροφόρησης Νέων Δήμου Ρεθύμνης

Γραφείο Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Πληροφόρησης Νέων Δήμου Ρεθύμνης Γραφείο Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Πληροφόρησης Νέων Δήμου Ρεθύμνης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του παρόντος είναι να παρουσιάσει τον τρόπο δημιουργία και λειτουργίας Γραφείου Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ ΑΤΟΜΑ. Επιμέλεια: Μαρία Πατεράκη, Πολύχρωμο Σχολείο (2018)

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ ΑΤΟΜΑ. Επιμέλεια: Μαρία Πατεράκη, Πολύχρωμο Σχολείο (2018) ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΑΤΚΙ ΑΤΟΜΑ Επιμέλεια: Μαρία Πατεράκη, Πολύχρωμο Σχολείο (2018) Το να είναι κάποιο άτομο ΛΟΑΤΚΙ δεν είναι φυσιολογικό. Μη φυσιολογικό στην προκειμένη περίπτωση σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: 3. Δημιουργία και Βελτίωση Κοινωνικού Εαυτού ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ: 3.2. Ανάπτυξη Κοινωνικών Δεξιοτήτων και Σχέσεων ΤΑΞΗ: Α Γυμνασίου ΧΡΟΝΟΣ: 1 διδακτική περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Μαθήματος: Κοινωνικές και Επικοινωνιακές Δεξιότητες για Ανάπτυξη Αυτοπεποίθησης και Τεχνικών Επίλυσης Διαφορών

Σχέδιο Μαθήματος: Κοινωνικές και Επικοινωνιακές Δεξιότητες για Ανάπτυξη Αυτοπεποίθησης και Τεχνικών Επίλυσης Διαφορών Σχέδιο Μαθήματος: Κοινωνικές και Επικοινωνιακές Δεξιότητες για Ανάπτυξη Αυτοπεποίθησης και Τεχνικών Επίλυσης Διαφορών Διάρκεια: Περιληπτική Περιγραφή: Δύο 45λεπτες διδακτικές περίοδοι Η πρώτη περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ (10.11.2010) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς Κεφάλαιο 3: Κυκλοφορούμε με ασφάλεια) ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών

Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Ο ρόλος της οικογένειας στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των μαθητών Η οικογένεια είναι το κατ εξοχήν περιβάλλον στο οποίο ζει, αναπτύσσεται και διαμορφώνεται το παιδί. Αντιλαμβάνεται λοιπόν

Διαβάστε περισσότερα

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups INTERVIEWS REPORT February / March 2012 - Partner: Vardakeios School of Hermoupolis - Target group: Immigrants, women 1 η συνέντευξη Από την Αλβανία Το 2005 Η γλώσσα. Ήταν δύσκολο να επικοινωνήσω με τους

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin Πρόλογος Νιώθουμε πολύ άσχημα όταν βλέπουμε ένα παιδί να κλαίει ή να πονάει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε γονείς. Ανάλογα με τις περιστάσεις τα παιδιά είναι άλλοτε χαρούμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Ενσωματωμένες υπηρεσίες Συμπεριφορικής Υγείας στις δομές υγείας. Β Μέρος

Ενσωματωμένες υπηρεσίες Συμπεριφορικής Υγείας στις δομές υγείας. Β Μέρος Ενσωματωμένες υπηρεσίες Συμπεριφορικής Υγείας στις δομές υγείας Β Μέρος Κατάθλιψη Αξιολόγηση Χρήση ψυχομετρικών εργαλείων Ερωτήσειςγια: Συναίσθημα Ύπνο Ενδιαφέροντα Ενοχή Ενέργεια Συγκέντρωση Όρεξη Ψυχοκοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που Χρησιμοποιούνται ως 1. αντικείμενο σε ρήματα: λεκτικά: λέω, υπόσχομαι, ισχυρίζομαι, διδάσκω, ομολογώ,

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ*

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ἡ Θεωρία τῆς Ἐλέξιξης: κοσμικὴ θρησκεία, μὲ νόημα καὶ ἠθικὴ Ἡ Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ὄχι Ἐξέλιξη, ἀλλὰ Σχεδιασμὸς Μέρος B ἐπιστημονικὴ κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖται στὴν Θεωρία τῆς Ἐξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΘΛΗΤΕΣ & ΑΘΛΗΤΡΙΕΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση - Βοηθείστε το παιδί σας. Επιμέλεια football-academies Τρίτη, 27 Μάρτιος 2012

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση - Βοηθείστε το παιδί σας. Επιμέλεια football-academies Τρίτη, 27 Μάρτιος 2012 Εισηγήσεις που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά σας - Μια μαγική λέξη που κάνει τους ανθρώπους και κυρίως τα παιδιά να αισθάνονται άνετα, πολύ καλά με τον εαυτό τους και τους άλλους. ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ τα αρνητικά

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

Ανδρέας Αρματάς Φραντσέσκα Ασσιρέλλι

Ανδρέας Αρματάς Φραντσέσκα Ασσιρέλλι Ανδρέας Αρματάς Φραντσέσκα Ασσιρέλλι Η Λελέκα δεν είναι μόνη Πολλά παιδιά ταλαιπωρούνται από φοβίες και νιώθουν ανήμπορα να τις αντιμετωπίσουν. Υπάρχουν όμως και πολλά παιδιά που ξεπερνούν τελικά τους

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΧΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΥΘΡΟ ΟΝΤΑ 2007-2008 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΧΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΥΘΡΟ ΟΝΤΑ 2007-2008 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1) Γνωρίζω καλύτερα τον εαυτό μου ( ιαστάσεις της Αυτοαντίληψης, Αυτοεκτίμηση *) ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΧΕ ΙΟ ΡΑΣΗΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΥΘΡΟ ΟΝΤΑ 2007-2008 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ (α)

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΑΣΗ 1 η )

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΑΣΗ 1 η ) ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΦΑΣΗ 1 η ) 1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ JACKSON POLLOCK ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ WILLIAM WRIGHT ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 1950. Το καλοκαίρι του 1950 o δημοσιογράφος William Wright πήρε μια πολύ ενδιαφέρουσα ηχογραφημένη

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση 1 Τέταρτο Μάθημα Οδηγός Δραστηριότητας Επισκόπηση... 3 Περίληψη... 3-5 Ώρα για δράση... 6-14 Σημειώσεις... 15 2 Μάθημα Πέμπτο- Επισκόπηση Σε αυτό το μάθημα θα μάθεις πώς να διαχειριστείς την λεπτή γραμμή

Διαβάστε περισσότερα

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux.

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Μακρῆς Δημήτριος, Φυσικός. mailto: jd70473@yahoo.gr 1. Εἰσαγωγή. Τὸ πολυτονικὸ σύστημα καταργήθηκε τὸ 1982. Δὲν θὰ ἀσχοληθοῦμε

Διαβάστε περισσότερα

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα*

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* Ἀξίες -Ἰδανικά -Ἱστορικὴ Μνήμη Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* «Ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι προαπαιτούμενο...» α. Στὴν χώρα ποὺ θὰ ριζώσεις νὰ σεβαστεῖς τὴν σημαία της, τοὺς ἀνθρώπους της, τὴν φύση

Διαβάστε περισσότερα

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

«Γκρρρ,» αναφωνεί η Ζέτα «δεν το πιστεύω ότι οι άνθρωποι μπορούν να συμπεριφέρονται έτσι μεταξύ τους!»

«Γκρρρ,» αναφωνεί η Ζέτα «δεν το πιστεύω ότι οι άνθρωποι μπορούν να συμπεριφέρονται έτσι μεταξύ τους!» 26 σχεδιασε μια ΦωτογρΑΦιΑ τήσ προσκλήσήσ που ελαβεσ Απο τον ΔΑσκΑλο σου. παρουσιασε το λογοτυπο και το σλογκαν που χρήσιμοποιει το σχολειο σου για τήν εβδομαδα κατα τήσ παρενοχλήσήσ. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus ISSP 1998 Religion II - Questionnaire - Cyprus Για σας. Είμαστε από το Κέντρο Ερευνών του Cyprus College. Kάνουμε μια διεθνή έρευνα για κοινωνικές και ηθικές αντιλήψεις. Η έρευνα αυτή γίνεται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός 13/02/2019 Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Του π. Πολυκάρπου Αγιαννανίτη Ὅπου διακονεῖ κανεὶς τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, ἐκεῖ βρίσκει τὴ χαρὰ καὶ τὴν ἀνάπαυσή του.

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS)

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) 12 ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) Μεταφρασµένο από την Κατερίνα Πουγούνια και την Μαρία Τζέτη. Ιανουάριος 2009 Τροποποιήθηκε από φυλλάδια που εκδόθηκαν από τα νοσοκοµεία Guy s και St Thomas στο Λονδίνο,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ: ΟΝΟΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: Ένας οδηγός για τα δικαιώματα των παιδιών σε συνεργασία με την:

ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ: ΟΝΟΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: Ένας οδηγός για τα δικαιώματα των παιδιών σε συνεργασία με την: ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ: ΟΝΟΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: Ένας οδηγός για τα δικαιώματα των παιδιών σε συνεργασία με την: Μάθε για τη σύμβαση. Γνώρισε τα δικαιώματά σου. Το βιβλιαράκι που κρατάς στα χέρια σου περιέχει 54 άρθρα

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2

Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2 Γενικό Λύκειο Ζεφυρίου Τμήματα : Α1 Α2 1 Τα Δικαιώματα Των Παιδιών Μαθητές : Νίκος Τσουκανάς Σπύρος Κούφαλης Αναστάσης Παπαχρήστος Σπύρος Φραγκούλης Τάσος Χούσος Εκπαιδευτικοί Δρεπανόπουλος Νίκος, Γυμναστής

Διαβάστε περισσότερα

χρωμοσώματα, αντί για τα 46 χρωμοσώματα που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21.

χρωμοσώματα, αντί για τα 46 χρωμοσώματα που έχουν οι υπόλοιποι άνθρωποι. Πώς γίνεται αυτό; Υπάρχει ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21. ΜΙΑ ΜΗΤΕΡΑ ΛΕΕΙ 28 ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Πηγή: Kids Nation Magazine Edition 4, Mar/Apr. 2015 Μετάφραση: Καραβάλτσιου Βασιλική 1. Οι άνθρωποι με σύνδρομο Down έχουν 47 χρωμοσώματα, αντί για τα 46

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

Τι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους: Τι είναι ο HPV; Ο HPV (Human Pappiloma Virus) είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Είναι μια από τις πιο συχνές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες μολύνσεις στον άνθρωπο. Ο HPV είναι ο πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Παραλειπόμενα τῆς 6ης Πανελλήνιας Συνάντησης Νέων

Παραλειπόμενα τῆς 6ης Πανελλήνιας Συνάντησης Νέων Ὅ,τι ἐπεδόθη στοὺς Συνέδρους-Νέους καὶ τοὺς Παρατηρητὲς Παραλειπόμενα τῆς 6ης Πανελλήνιας Συνάντησης Νέων Κείμενα Προβληματισμοῦ καὶ Ἀναμνηστικὰ α. Πρόγραμμα Συναντήσεως. β. Κεντρικὴ Εἰσήγησις. γ. Ποιήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ, ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ, ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ, ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α κα Μαρία Παπαθανασίου, ἐπίκ. καθηγήτρια ΤΕΙ Ἀθηνῶν 7/2/2005 Ἡ ἱεραρχία τῶν ἀνθρώπινων ἀναγκῶν, σύμφωνα μὲ τὸν Α. Maslow, εἶναι ἡ ἑξῆς:

Διαβάστε περισσότερα

"Οι ερωτήσεις που ακολουθούν αφορούν την πρόσθετη διδασκαλία που παρακολουθείς αυτό το σχολικό έτος, στα σχολικά μαθήματα ή σε άλλα μαθήματα.

Οι ερωτήσεις που ακολουθούν αφορούν την πρόσθετη διδασκαλία που παρακολουθείς αυτό το σχολικό έτος, στα σχολικά μαθήματα ή σε άλλα μαθήματα. "Οι ερωτήσεις που ακολουθούν αφορούν την πρόσθετη διδασκαλία που παρακολουθείς αυτό το σχολικό έτος, στα σχολικά μαθήματα ή σε άλλα μαθήματα. Η διδασκαλία αυτή μπορεί να γίνεται στο σχολείο ή κάπου αλλού,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι το Life Coaching για εσένα;

Είναι το Life Coaching για εσένα; Τι είναι το life coaching; Είναι το Life Coaching για εσένα; Το life coaching, όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα της International Coach Federation, και σε δική μου μετάφραση, είναι η διαδικασία μέσα από

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διάφορα συναισθήματα και διαθέσεις. Ορισμένες φορές νιώθουμε ευτυχισμένοι και ενθουσιασμένοι.

Όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διάφορα συναισθήματα και διαθέσεις. Ορισμένες φορές νιώθουμε ευτυχισμένοι και ενθουσιασμένοι. Μελαγχολία Το φυλλάδιο θα σου φανεί χρήσιμο στην περίπτωση που νιώθεις θλίψη ή μελαγχολία. Θα σε βοηθήσει να καταλάβεις αν έχεις συμπτώματα κατάθλιψης και πώς μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου ή κάποιον

Διαβάστε περισσότερα

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! «Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο,

Διαβάστε περισσότερα