Μη μελανοκυτταρικές βλάβες ΒΑΣΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μη μελανοκυτταρικές βλάβες ΒΑΣΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗ"

Βίων Κούνδουρος
2 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μη μελανοκυτταρικές βλάβες ΒΑΣΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗ Δημήτριος Κ Σγούρος Δερματολόγος Αφροδισιολόγος Παν/κος Υπότροφος Β Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ» 3 η Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ε.ΔΕ Αθήνα, 21-22/11/2015

2 NO CONFLICT OF INTEREST

3 Γιατί Δερματοσκόπηση?

4 Μη μελανοκυτταρικές βλάβες ΒΑΣΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗ Ασφαλής και γρήγορη διαφορική διάγνωση πχ Σμηγματορροϊκή Υπερκεράτωση Vs Μελάνωμα ΜΗ ΠΟΛΩΜΕΝΟ ΦΩΣ ΠΟΛΩΜΕΝΟ ΦΩΣ

5 Μη μελανοκυτταρικές βλάβες ΒΑΣΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗ Εντοπισμός σε επίπεδο που δεν μας επέτρεπε η κλασσική κλινική εξέταση BCC

6 Κλασσική ανάλυση προτύπου «Θεωρία των δύο βημάτων» 1 ο βήμα : 2 ο βήμα : Μελάνωμα ή σπίλος??

1 ο Βήμα - Ερώτημα Μελανοκυτταρική Βλάβη Pigment network

pattern Σμηγματορροϊκή Υπερκεράτωση Multiple Milia-like

Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα Arborizing vessels, multiple

wheel areas, leaf like areas Αγγειακοί Όγκοι

7 1 ο Βήμα - Ερώτημα Μελανοκυτταρική Βλάβη Pigment network Globules Streaks Homogeneous Blue Pigmentation Parallel pattern Σμηγματορροϊκή Υπερκεράτωση Multiple Milia-like cysts/ Multiple Comedo-like openings Fissures & Ridges Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα Arborizing vessels, multiple blue gray globules (ovoid nests), ulcerations, spoke wheel areas, leaf like areas Αγγειακοί Όγκοι ερυθρές-κυανές λίμνες, ερυθροϊώδες χρώμα Κανένα από τα παραπάνω κριτήρια

8 Εξαιρέσεις 1 ου βήματος Δίκτυο μελανίνης ή Ψευδοδίκτυο σε Ηλιακή Φακή και Σμηγματορροϊκή Υπερκεράτωση Κεγχριοειδείς κύστεις σε Συγγενείς Σπίλους/Μελάνωμα/BCC Ελαφρύ δίκτυο και σε Δερματοΐνωμα Ομοιογενής κυανή χρώση και σε αιμαγγειώματα BCC, αλλά και σε Μεταστατικό Μελάνωμα Έλκωση και σε αμελανωτικό οζώδες μελάνωμα Μη περίληψη του Μελαγχρωματικού Bowen στα κριτήρια Ιδιαίτερα κριτήρια για τις ειδικές ανατομικές θέσεις (πρόσωπο, νύχια, βλεννογόνοι, παλάμες-πέλματα)

9 Μαύρο δικτυωτό πρότυπο σαφώς περιγεγγραμμένο Ink-Spot Lentigo

11 Για να μην μπερδεύεστε...

12 Μη μελανοκυτταρικές βλάβες 1. Ηλιακή Φακή 2. Σμηγματορροϊκή Υπερκεράτωση 3. Αιμαγγειώματα (Cherry, Spider, Πυογόνο Κοκκίωμα κ.ά) 4. Λοιπές καλοήθεις βλάβες (πχ Δερματοΐνωμα, Ποροκεράτωση κ.ά) 5. Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα 6. Ακτινική Υπερκεράτωση 7. Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα (SCC) 8. Υποκατηγορίες SCC (Κερατοακάνθωμα, ν. Bowen) 9. Σπανιότεροι όγκοι (όγκοι εξαρτημάτων)

13 ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Ομοιόμορφη καφεοειδής χρώση Τυπικό ψευδοδίκτυο «Σκωληκόβρωτα» όρια ( moth-eaten borders) Σημείο «πηκτής»( Jelly-sign )! Συνύπαρξη με ευρήματα σμηγματορροϊκής υπερκεράτωσης Σχηματισμοί δίκην «δακτυλικών αποτυπωμάτων»

14 ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ Ομοιόμορφη καφεοειδής χρώση Συμμετρική χρώση τριχικών θυλάκων

15 ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ Ανοικτό καφέ Σκωληκόβρωτα όρια - Moth eaten borders

16 ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ Σημείο «πηκτής»- Jelly sign

17 Εικόνα «δακτυλικών αποτυπωμάτων» - Fingerprinting ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ

18 ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΪΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Καφεοειδής αδιαφανής χρώση (Brown opaque pigmentation) Ψευδοφαγέσωρες (Comedo-like openings) Κεγχριοειδείς κύστεις (Milia like cysts) Εικόνα δίκην «δακτυλικών αποτυπωμάτων» ή «εγκεφαλοειδές πρότυπο» Απουσία στοιχείων μελανοκυτταρικής βλάβης! Όχι σπάνια η εμφάνιση ΣΥΚ πάνω σε προϋπάρχουσα ηλιακή φακή

19 ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΪΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ Ψευδοφαγέσωρες (Comedo-like openings) Κεγχριοειδείς κύστεις (Milia like cysts) Finger printing

20 ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΪΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ Κεγχριοειδείς κύστεις (Milia like cysts) Ρομβοειδείς σχηματισμοί? Dermoscopy. The essentials 2 nd edition. p182

ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ Finger printing Ψευδοφαγέσωρες

21 ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΪΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ Σκωληκόβρωτα όρια - Moth eaten borders Σημείο «πηκτής» - Jelly sign ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΪΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ ΗΛΙΑΚΗ ΦΑΚΗ Finger printing Ψευδοφαγέσωρες (Comedo-like openings) Κεγχριοειδείς κύστεις (Milia like cysts)

22 Λειχηνοειδής Υπερκεράτωση Ψευδοφαγέσωρες Γκριζο-κύανα ομαλά σφαιρίδια Ήπια ερυθηματώδες φόντο Ψευδοδίκτυο προσώπου ΟΧΙ ασύμμετρη θυλακική υπέρχρωση!!

24 Κερασόχρωο Αιμαγγείωμα (Cherry Angioma) Λευκά ινώδη διαφραγμάτια Ερυθρές λίμνες (Red lacunas)

25 Αραχνοειδές αιμάγγειωμα (Spider Nevus) Κεντρικό τροφοφόρο αγγείο

26 Δερματοσκοπική αξιολόγηση θεραπείας Pulsed-dye Laser

27 Αγγειοκεράτωμα (Angiokeratoma) Black lacunas

28 Πυογόνο Κοκκίωμα (Pyogenic Granuloma)

29 ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (BCC)

30 Διαφορετικές ταξινομήσεις ΚΛΙΝΙΚΑ Οζώδες Μελαγχρωματικό Επιφανειακό Σκληροδερμοειδές Pinkus ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΑ Οζώδες (οζοκυστικό) Επιφανειακό Σκληροδερμοειδές Διηθητικό Ινοεπιθηλίωμα Pinkus Υποτροπιάζον Ulcus rodens Nevoid BCC (Gorlin)

31 Δερματοσκοπική Ποικιλομορφία Lallas A et al. Update on non-melanoma skin cancer and the value of dermoscopy in its diagnosis and treatment monitoring. Expert Rev. Anticancer Ther 13(5) 2013

32 ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (BCC) ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 1 ΕΚ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ: Μεγάλες γκριζο-κύανες ωοειδείς φωλέες Διακλαδιζόμενα αγγεία δίκην «κορμού δέντρου» Δομές δίκην «φύλλων σφενδάμου» Δομές δίκην «ακτινωτού τροχού» Γκριζο-κύανα σφαιρίδια Ελκώσεις (μη συσχετιζόμενες με τραυματισμό) ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΑΠΟΥΣΙΑ ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Menzies SW et al. Surface microscopy of pigmented basal cell carcinoma. Arch Dermatol 2000;136:1012-6

33 BCC I Διακλαδιζόμενα αγγεία

34 BCC II Γκριζοκύανα σφαιρίδια «ωοειδείς φωλέες» Διακλαδιζόμενο αγγείο

35 Συνήθως συνδυασμός αγγείων και φωλέων

36 BCC III Δομές δίκην ακτινωτού τροχού Δομές δίκην φύλλων σφενδάμου

37 Μελαγχρωματικό BCC Κλινική κατηγορία BCC Συχνή σε σκουρόχρωμους φωτότυπους

38 Επιφανειακό BCC Ακαθόριστο λευκορόδινο φόντο ΔΔ με πλάκα εκζέματος/ψωρίασης Διάσπαρτες μικροδιαβρώσεις

39 Νεότερα-Επιπρόσθετα Κριτήρια BCC Λεπτές, βραχείες τηλεαγγειεκτασίες Πολλαπλές μικρο-διαβρώσεις Συγκεντρικές δομές (Concentric structures) Πολλαπλά, καλά εστιασμένα γκριζοκύανα κοκκία Altamura D et al. J Am Acad Dermatol 2010 Jan;62(1):67-75

40 Επιφανειακό BCC Αγγειακό Πρότυπο ΟΧΙ ΔΙΑΚΛΑΔΙΖΟΜΕΝΑ ΑΓΓΕΙΑ!! Βραχείες, λεπτές ευρυαγγείες Ακαθόριστο λευκο-ρόδινο φόντο

41 Concentric Structures

42 Μελαγχρωματικό BCC Μικροσκοπικά γκριζοκύανα κοκκία Peppering??

43 Σπανιότερα... Σκληροδερμοειδές BCC

44 ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΟΝΤΑΣ...

45 Blue-White Veil or Blue-White Structure Ακτινωτές γραμμώσεις στην περιφέρεια (Radial Streaming) White Shiny Lines Στικτά και γραμμοειδή αγγεία μέτρια εστιασμένα Στοιχείο ΜΜ (CLUE TO MM) Υπόνοια δικτύου μελανίνης με απότομη διακοπή ΜΕΛΑΝΩΜΑ

46 Radial lines at the periphery >4 colours Blue White Structures (+Lines) Irregular Dots BCC 1. NO NETWORK 2. ARBORIZING VESSELS (Monomorphous Pattern + In-focused)

47 ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ... Υψηλή διαγνωστική ευαισθησία και ειδικότητα τα κλασσικά δερματοσκοπικά κριτήρια του BCC. Nεότερα δερματοσκοπικά κριτήρια με ειδικότητα σε ειδικές κλινικές μορφές. Χρήσιμη βοήθεια τα επιπρόσθετα δερματοσκοπικά κριτήρια για την έγκαιρη διάγνωση αρχόμενων μορφών BCC. Τα έντονα μελαγχρωματικά και οζώδη BCC εγείρουν δυσκολίες στη ΔΔ από μελανοκυτταρικές βλάβες, πχ χοριακούς σπίλους, οζώδες μελάνωμα. Signature pattern για τα πολλαπλά BCC στον ίδιο ασθενή. Σε ύποπτες οζώδεις βλάβες πάντα χειρουργική εξαίρεση! ΠΟΤΈ follow-up!!!

48 ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ

49 ΟΓΚΟΙ ΕΞ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Ακτινική Υπερκεράτωση (ΑΚ) Νόσος Βowen Κερατοακάνθωμα Διηθητικό Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα (SCC)

50 ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ (ΑΚ) ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΗ- ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Ερυθρό ψευδοδίκτυο- Ελαφρώς ψηλαφητή (Στάδιο I) Πρότυπο «φράουλας»- Εμφανής κλινικά (Στάδιο II) Λευκοκίτρινη κερατίνη- Έντονα υπερκερατωτική (Στάδιο III)

51 Διάγνωση μόνο με ψηλάφηση Λεπτές ΑΚ - Στάδιο Ι Παχιές ΑΚ Στάδιο ΙΙΙ Μετρίου πάχους ΑΚ Εύκολα ορατές και ψηλαφητές Στάδιο ΙΙ

52 ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ (ΣΤΑΔΙΟ Ι) Σχηματισμοί δίκην «ροζέττας» Εικόνα «αστρικής έκρηξης»?? Ερυθρό ψευδοδίκτυο

53 ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ (ΣΤΑΔΙΟ ΙΙ) «Φραουλοειδές» πρότυπο Λευκοί κύκλοι

54 ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ (ΣΤΑΔΙΟ ΙΙΙ) Παχύ λευκοκίτρινο λέπι

55 ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Κιτρινωπά κεράτινα βύσματα εντός των τριχικών θυλάκων Λευκωπή περιθυλακική άλως Δακτυλιοειδές κοκκιώδες πρότυπο (Annular-granular pattern) Γκρι-μαύρα/καφέ-μαύρα κοκκία ίδιου σχήματος Γκριζόχρωμο ψευδοδίκτυο Διακοπτόμενο ψευδοδίκτυο Σημεία μη μελαγχρωματικής ακτινικής υπερκεράτωσης (ερυθρό ψευδοδίκτυο, φραουλοειδές πρότυπο, λευκοκίτρινη κερατίνη) ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Τραχεία επιφάνεια Παρόμοιες γειτονικές βλάβες (neighborhood sign)

56 ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ Διακοπτόμενο ψευδοδίκτυο Γκριζόχρωμο ψευδοδίκτυο Δακτυλιοειδές κοκκιώδες πρότυπο (Annular-granular pattern)

57 ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ vs ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΚΕΡΑΤΩΣΗ ΜΕΛΑΝΩΜΑ BJD 2010 British Association of Dermatologists , pp

58 FROM AK TO SCC Zalaudek et al. J Am Acad Dermatol 2012; 66(4):

59 Νόσος Bowen (Ενδοεπιδερμιδικό καρκίνωμα) Λευκοκίτρινα λέπια / ΔΔ Ψωρίαση?? Ομαδοποιημένα αγγεία δίκην «νεφρικού σπειράματος»

60 ΜΕΛΑΓΧΡΩΜΑΤΙΚΟ BOWEN Καφέ κοκκία σε γραμμοειδή διάταξη προς την περιφέρεια Dermatoscopy. An algorithmic method based on pattern analysis. p. 89

61 ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (SCC) Λευκοί περιθυλακικοί κύκλοι ( pearls of keratinizing tumors ) Πολύμορφο αγγειακό πρότυπο (linearirregular / hairpin vessels) Έντονη διάταξη αγγείων/ ερύθημα γύρω από τους τριχικούς θυλάκους Εστίες κερατινοποίησης Αιμορραγικές κηλίδες (blood spots)/ ελκώσεις

62 Κερατοακάνθωμα Λευκό κεράτινο, κεντρικό βύσμα Ανώτερης διαφοροποίησης SCC Ακανόνιστα, γραμμοειδή αγγεία

63 Ανώτερης διαφοροποίησης SCC Ακανόνιστα γραμμοειδή αγγεία με κατεύθυνση προς το κέντρο Εστίες κερατινοποίησης θυλάκων με λευκούς κυκλους περιφερικά

64 Μέτριας διαφοροποίησης SCC Σπειροειδή αγγεία με λευκή άλω Συνδυασμός Σπειροειδών & Γραμμοειδών αγγείων Υπεσκαμμένα χείλη έλκωσης

65 Χαμηλής διαφοροποίησης SCC Έλκωση με υπεσκαμμένα χείλη & Διάσπαρτες μικροσκοπικές αιμορραγίες Linear Vessels Glomerular vessels Hairpin vessels Έντονο κόκκινο χρώμα και πολύμορφο αγγειακό πρότυπο

66 Σπανιότερα... Μελαγχρωματικό SCC Λευκοί κύκλοι Λευκοκύανο πέπλο/ Δ.Δ ΜΜ?? Γραμμοειδή- ακανόνιστα αγγεία Rosendahl C. et al. at:

67 BCC SCC

68 ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ... Λευκοί κύκλοι : σχετικά νέος δερματοσκοπικός όρος με υψηλή ειδικότητα για την πρώιμη διάγνωση του SCC. Πολύμορφο αγγειακό πρότυπο σε Bowen/ KA/ SCC. Μικροσκοπικές αιμορραγίες ενδεικτικές κακοήθους εξαλλαγής. Προσοχή στις μελαγχρωματικές μορφές.

70 Δερματοΐνωμα (Dermatofibroma) Λευκό κέντρο δίκην ουλής Λεπτό, περιφερειακό δίκτυο

71 Ποροκεράτωση Cornoid lamella Θυλακικά υπερκερατωσικά βύσματα

72 Σμηγματογόνος Υπερπλασία Γραμμοειδή ακανόνιστα αγγεία Πολυ-λοβωτό πρότυπο

73 Μολυσματική Τέρμινθος Crown vessels

74 Pilomatricoma Μη ειδικό λευκό πρότυπο

75 Εκκρινές Πόρωμα Πολύμορφο αγγειακό πρότυπο

76 Ακάνθωμα εκ διαυγών κυττάρων Ring of pearls Σπειροειδή αγγεία σε οφιοειδή διάταξη

77 Συνοψίζοντας...

78 Take home message Δερματοσκόπηση : Η gold standard μέθοδος για τη διάγνωση των NMSC. Νέα δερματοσκοπικά στοιχεία για την έγκαιρη διάγνωση πολύ πρώιμων μορφών BCC και SCC. Πολύτιμη η βοήθεια της Δερματοσκόπησης στην αποκρυπτογράφηση της εξέλιξης από ΑΚ σε διηθητικό SCC. Οδηγός για την ορθή Δ.Δ από το Κακόηθες Μελάνωμα

79 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ!!

Σχετικά έγγραφα

Συχνά λάθη στη διάγνωση και αντιμετώπιση του μελανώματος Από τη σκοπιά του δερματολόγου

Συχνά λάθη στη διάγνωση και αντιμετώπιση του μελανώματος Από τη σκοπιά του δερματολόγου Ελισάβετ Λαζαρίδου Αν. Καθηγήτρια Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας Διευθύντρια Β Δερματολογικής Κλινικής Α.Π.Θ. Ποιος