ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΝΟΣΚΟΜΕΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ» ΣΧΟΙΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΦΑΝΟΥΡΓΙΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΗΝΑ, 2019

2 Σελίδα 1 από 130

3 Η παρούσα εργασία αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του φοιτητή («συγγραφέας/δημιουργός») που την εκπόνησε. Στο πλαίσιο της πολιτικής ανοικτής πρόσβασης ο συγγραφέας/δημιουργός εκχωρεί στο ΕΑΠ, μη αποκλειστική άδεια χρήσης του δικαιώματος αναπαραγωγής, προσαρμογής, δημόσιου δανεισμού, παρουσίασης στο κοινό και ψηφιακής διάχυσής τους διεθνώς, σε ηλεκτρονική μορφή και σε οποιοδήποτε μέσο, για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, άνευ ανταλλάγματος και για όλο το χρόνο διάρκειας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Η ανοικτή πρόσβαση στο πλήρες κείμενο για μελέτη και ανάγνωση δεν σημαίνει καθ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας του συγγραφέα/δημιουργού ούτε επιτρέπει την αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, εμπορική χρήση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «μεταφόρτωση» (downloading), «ανάρτηση» (uploading), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά της εργασίας, χωρίς την ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του συγγραφέα/δημιουργού. Ο συγγραφέας/δημιουργός διατηρεί το σύνολο των ηθικών και περιουσιακών του δικαιωμάτων. Σελίδα 2 από 130

4 «ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΝΟΣΚΟΜΕΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΤΡΑΕΤΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ» ΣΧΟΙΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Επιβλέπων Καθηγητής: Συν-Επιβλέπων Καθηγητής: Φανουργιάκης Ιωάννης Χλέτσος Θεολόγος Μιχαήλ ΣΕΠ-ΕΑΠ ΣΕΠ-ΕΑΠ ΑΘΗΝΑ, 2019 Σελίδα 3 από 130

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Την τελευταία δεκαετία, το σύνολο των δημοσίων νοσοκομειακών ιδρυμάτων και των ιδιωτικών εταιρειών προσφοράς υπηρεσιών υγείας αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον. Από τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες πλήττεται ο δημόσιος προϋπολογισμός τους, η βασική πηγή χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα. Όμως, και οι διάφορες καθυστερήσεις του ΕΟΠΠΥ στην αποπληρωμή των υποχρεώσεων του προς τους ιδιώτες παρόχους υγείας, ειδικά από το 2013 μέσω της εφαρμογής των αυτόματων επιστροφών πωλήσεων έχουν επηρεάσει τα έσοδα τους σημαντικά. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση και διεξαγωγή συμπερασμάτων, που αφορούν τον κλάδο των δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, μέσω της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών τους καταστάσεων, κατά την τετραετία Βασικό εργαλείο σε αυτή την ανάλυση, αποτελούν οι αριθμοδείκτες οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν, για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη ρευστότητα, τη δραστηριότητα, την αποδοτικότητα και τη διάρθρωση κεφαλαίων των μονάδων υγείας. Η εξέλιξη της ρευστότητας και της αποδοτικότητας, τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημοσίων, αντικατοπτρίζει την επιδείνωση των οικονομικών τους μεγεθών, για τη συγκεκριμένη περίοδο. Βασική παραδοχή της εργασίας, τόσο τα ιδιωτικά όσο και τα δημόσια νοσοκομεία έχουν επηρεαστεί από την οικονομική κρίση, ενώ από την ανάλυση του δείκτη zscore συμπεραίνεται ότι, δε συντρέχει άμεσος κίνδυνος χρεοκοπίας για τα εξεταζόμενα δημόσια νοσοκομεία, παρά την οικονομική κρίση. Αντίθετα, μεγάλο κίνδυνο διατρέχουν οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών υγείας, αφού παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαμηλούς δείκτες. Λέξεις-κλειδιά: δημόσιοι πάροχοι υγείας, ιδιωτικοί πάροχοι υγείας, αριθμοδείκτες, z-score Σελίδα 4 από 130

6 «ANALYSIS OF FINANCIAL STATEMENTS OF THREE PRIVATE AND ΤHREE PUBLIC HOSPITALS IN THE PERIOD OF COMPARATIVE INVESTIGATION OF THE EFFECT OF THE ECONOMIC CRISIS» SCHOINA EVAGGELIA ABSTRACT Over the last decade, all public hospitals and private healthcare companies face an uncertain economic environment. The public finances, the main source of public sector funding, are affected by adverse economic conditions. However, the various delays of the Greek social security institutions, in repaying the obligations to private health providers, especially from 2013 through the implementation of automatic sales rebates, have affected their revenue significantly. The purpose of this paper is to present and conclude conclusions regarding the public and private health services sector through the analysis of their financial statements for the fouryear period A key tool in this analysis is the number of ratios used to draw conclusions about the liquidity, activity, efficiency and fund structure of health units. The evolution of liquidity and profitability, both private and public, reflects the deterioration in their financial figures for that period. A key assumption of the paper is that both private and public hospitals, has been affected by the financial crisis, but the z-score analysis concludes that there is no immediate risk of bankruptcy for the public hospitals despite the financial crisis. On the contrary, healthcare companies are at great risk because they have particularly low indicators. Key-words: public health providers, private health providers, ratios, z-score Σελίδα 5 από 130

7 ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πλαίσιο παροχής υπηρεσιών υγείας σε μια χώρα, διαμορφώνεται ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές, δημογραφικές, οικονομικές και επιδημιολογικές ανάγκες. Η οργάνωση του Ελληνικού Συστήματος Υγείας, αποτελεί τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση του υγειονομικού συστήματος. Η οργάνωση του, όσον αφορά την προσφορά, βασίζεται στο μοντέλο του Beveridge, ενώ όσον αφορά τη ζήτηση, ακολουθεί το μοντέλο Bismark, δηλαδή η χρηματοδότηση βασίζεται κυρίως στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ η υγειονομική κάλυψη στηρίζεται στην κοινωνική ασφάλιση. Βέβαια, ο ιδιωτικός τομέας καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού. Η οργάνωση του συστήματος βασίζεται σε τρία υποσυστήματα: α) το ΕΣΥ, το οποίο περιλαμβάνει τα κέντρα υγείας και τα νοσοκομεία, β) τα ασφαλιστικά ταμεία και γ) τον ιδιωτικό τομέα, με τα διαγνωστικά κέντρα, τις ιδιωτικές κλινικές, τα μαιευτήρια και τα εργαστήρια (Χλέτσος, 2000). Την τελευταία δεκαετία η Ελλάδα, έχει υποστεί βαθιά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείματα και το μεγάλο δημόσιο χρέος ανάγκασαν τη χώρα να οδηγηθεί το 2010, στη λήψη δανείων από Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό ταμείο. Αποτέλεσμα αυτού, ήταν να δεχτεί την επιβολή μέτρων λιτότητας και περικοπή δαπανών, με συνέπεια τη μείωση των δαπανών για την υγεία, ενώ ο περιορισμός του εισοδήματος των νοικοκυριών επέφερε μείωση των ιδιωτικών δαπανών για την υγεία. Ανέκαθεν, οι περίοδοι κοινωνικοοικονομικών κρίσεων, αποτελούσαν σημείο μελέτης και έρευνας, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που διαμορφώνονται μέσα σε αυτές. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική η διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την επίδραση της οικονομικής κρίσης στην λειτουργία των νοσοκομείων της χώρας, δημοσίων και ιδιωτικών, μέσω της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων δημοσίων και ιδιωτικών φορέων υγείας, Για την επίτευξη του αποτελέσματος, χρησιμοποιήθηκαν οι δημοσιευμένες, ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις για την περίοδο , και επιλέχθηκαν τρία δημόσια νοσοκομεία: ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ Βόλου ΤΖΑΝΕΙΟ Αθηνών Σελίδα 6 από 130

8 και τρία ιδιωτικές εταιρείες του κλάδου υγείας, εισηγμένες στο χρηματιστήριο: MEDITERRANEO ΑΕ ΥΓΕΙΑ ΑΕ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΑΕ Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις, δηλαδή ο Ισολογισμός, η κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης, η Κατάσταση Μεταβολών Καθαρής Θέσης και η Κατάσταση Χρηματοροών είναι ιδιαίτερα χρηστικές, καθώς οι συναλλαγές και όλα τα γεγονότα που καταχωρούνται στα λογιστικά αρχεία ενσωματώνονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της περιόδου. Χαρακτηριστικό της χρηματοοικονομικής ανάλυσης είναι η διευκόλυνση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, οι οποίες αφορούν την διαδικασία εύρεσης κεφαλαίου και την αποτελεσματική κατανομή των οικονομικών πόρων στην επιχείρηση, ενώ παράλληλα αποτελεί μία διαδικασία κατά την οποία εντοπίζονται οι κυριότερες μεταβολές στις τάσεις και στα ποσά και εντοπίζει τις αιτίες αυτών (Αποστόλου, 2015). Την ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, διευκολύνει η χρήση των αριθμοδεικτών. Οι αριθμοδείκτες είναι η μαθηματική σχέση ενός στοιχείου του ισολογισμού ή της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης, προς ένα άλλο. Ο λόγος που οδήγησε στη χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών, είναι η ανάγκη για σύγκριση των χρηματοοικονομικών στοιχείων της επιχείρησης ή του οργανισμού, του παρόντος, με τα αντίστοιχα που παρουσίασε στο παρελθόν, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η απόδοση έχει βελτιωθεί ή όχι με την πάροδο του χρόνου. Επίσης, απαραίτητη είναι και η σύγκριση των αριθμοδεικτών επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου, προκειμένου να μελετηθεί πως κινούνται μέσα σε αυτόν (Δουμουλάκης κ.α., 2000). Τα ερωτήματα που έρχεται να καλύψει η εργασία, σχετικά με τη λειτουργία των εξεταζόμενων δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων είναι σε τι βαθμό ο βαθμός η οικονομική κρίση επηρέασε τη ρευστότητα τους, τη δραστηριότητα τους την αποδοτικότητα τους και τη διάρθρωση των κεφαλαίων τους και ποια επηρεάστηκαν περισσότερο από τις συνέπειες της. Σελίδα 7 από 130

9 2. ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 2.1. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Στην προκειμένη ενότητα αναλύεται ο τρόπος προσέγγισης και διεξαγωγής της χρηματοοικονομικής μελέτης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των τριών δημοσίων και τριών ιδιωτικών νοσοκομείων. Οι ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις που είναι υποχρεωμένες να καταρτίζουν οι επιχειρήσεις και οργανισμοί, είναι δημοσιευμένες. Τα στοιχεία που αντλήθηκαν είναι από τον ισολογισμό, την κατάσταση αποτελεσμάτων και την κατάσταση ταμειακών ροών. Η δομή των καταρτιζόμενων καταστάσεων, επιτρέπει την εξέταση κρίσιμων παραμέτρων της επιχείρησης όπως η κεφαλαιακή διάρθρωση, η ρευστότητα, η αποδοτικότητα, οι δομικές σχέσεις εσόδων εξόδων κ.α. Με βάση τη βιβλιογραφία για Συγκεκριμένα, τους αριθμοδείκτες, χρησιμοποιηθήκαν επιλέχθηκαν αριθμοδείκτες οι βασικότεροι ρευστότητας, από αυτούς. δραστηριότητας, αποδοτικότητας και διάρθρωσης κεφαλαίου. Από τους αριθμοδείκτες ρευστότητας χρησιμοποιήθηκαν οι αριθμοδείκτες γενικής, ειδικής και ταμειακής ρευστότητας, προκειμένου να μελετηθεί σε τι βαθμό μπορούν τα νοσοκομεία να ανταποκριθούν στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους. Από τους αριθμοδείκτες δραστηριότητας χρησιμοποιήθηκαν η κυκλοφοριακή ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και η κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων, η κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού και η κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Από τους αριθμοδείκτες αποδοτικότητας χρησιμοποιήθηκαν το περιθώριο κέρδους, η αποδοτικότητα ίδιων και συνολικών κεφαλαίων και ο αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης. Από τους αριθμοδείκτες διάρθρωσης κεφαλαίου χρησιμοποιήθηκαν η δανειακή επιβάρυνση, ο αριθμοδείκτης ίδιων κεφαλαίων και ξένων κεφαλαίων προς συνολικά και ο βαθμός παγιοποίησης. Το τελευταίο κομμάτι της ανάλυσης περιλαμβάνει το δείκτη z-score. Tα στοιχεία που αντλήθηκαν από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, συνδυάστηκαν μεταξύ τους καταλληλά με τη χρήση μαθηματικών σχέσεων, δίνοντας κάποια αποτελέσματα εκφρασμένα είτε σε ποσοστά είτε σε φορές. Τα αποτελέσματα αυτά συσχετίστηκαν μεταξύ των νοσοκομείων του ίδιου κλάδου, ενώ στην πορεία έγινε και σύγκριση μεταξύ των δύο κλάδων, προκειμένου να διεξαχθεί ένα πόρισμα σχετικά με το πώς επηρεάστηκαν από την οικονομική κρίση. Σελίδα 8 από 130

10 2.2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα αποτελέσματα της μελέτης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των εξεταζόμενων δημοσιών και ιδιωτικών νοσοκομείων συνοψίζονται ως εξής: όσον αφορά τη ρευστότητα, στα ιδιωτικά παρατηρείται γενικό πρόβλημα ρευστότητας, ενώ στα δημόσια νοσοκομεία η έλλειψη περιορίζεται στα ταμειακά διαθέσιμα. Πάντως, τα νοσοκομεία και των δύο κλάδων, πρέπει να προβούν στην ανεύρεση νέων πηγών εσόδων, καθώς δείχνουν αδυναμία να καλύψουν με μετρητά τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους όσον αφορά τους αριθμοδείκτες δραστηριότητας, τα δημόσια νοσοκομεία παρουσιάζουν αδυναμίες στην εισπρακτική πολιτική τους σε σχέση με τα ιδιωτικά νοσοκομεία υπάρχουν σημεία στα οποία οι διοικήσεις των νοσοκομείων πρέπει να δώσουν προσοχή, σχετικά με την αποδοτικότητα τους. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία εμφανίζουν αρνητικούς δείκτες που οφείλονται στις διάφορες ζημίες στα αποτελέσματα τους, σε μεγαλύτερο βαθμό από τα δημόσια διαπιστώνεται ότι στα δημόσια νοσοκομεία δε γίνεται αποτελεσματική διαχείριση κεφαλαίων στα ιδιωτικά νοσοκομεία παρατηρείται μια εσφαλμένη διαχείριση πόρων η οποία αποδίδεται είτε σε λάθος χειρισμούς είτε σε σπατάλη των διαθέσιμων κεφαλαίων τα ιδιωτικά νοσοκομεία εμφανίζουν μεγαλύτερο δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεγητικού, φανερώνοντας την προσπάθεια εντατικότερης χρήσης των περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να παραχθούν πωλήσεις η z-score ανάλυση έδειξε ότι, τα ιδιωτικά νοσοκομεία έρχονται σε μεγαλύτερο βαθμό αντιμέτωπα με τη χρεοκοπία, ενώ τα δημόσια διαχρονικά τείνουν να εμφανίσουν όλο και καλύτερη εικόνα, αποφεύγοντας τον κίνδυνο. Σελίδα 9 από 130

11 2.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η σύγκριση των ιδιωτικών και των δημόσιων νοσοκομείων, βασίζεται στην αρχική προϋπόθεση ότι αναφερόμαστε σε διαφορετικής τάξης μεγέθη. Στα ιδιωτικά νοσοκομεία παρατηρούνται αυξημένα κέρδη, κατά βάση, ενώ στα δημόσια νοσοκομεία, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, τα κέρδη περιορίζονται σε χαμηλά ποσά. Αυτό είναι κατανοητό, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα δημόσια νοσοκομεία έχουν σκοπό την καθολική παροχή ποιοτικών, ισότιμων και δωρεάν υπηρεσιών, ενώ τα μεν ιδιωτικά το κέρδος. Μια άλλη παρατήρηση, αφορά τις δανειακές υποχρεώσεις που παρατηρούνται στα ιδιωτικά νοσοκομεία, ενώ στα δημόσια νοσοκομεία αυτά τα ποσά δεν υφίστανται, γιατί χρηματοδοτούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Σε γενικές γραμμές και με το αποτέλεσμα της z-score ανάλυσης, συμπεραίνεται ότι τα ιδιωτικά νοσοκομεία πλήττονται περισσότερο από τα δημόσια, όμως η οικονομική κρίση επηρεάζει φυσικά και τα δημόσια νοσοκομεία. Τα νοσοκομεία του ΕΣΥ αδυνατούν να καλύψουν τις οφειλές τους προς τους προμηθευτές και αδυνατούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, με ότι αυτό συνεπάγεται και για τις υπηρεσίες υγείας που πρέπει να προσφέρουν. 3. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αποστόλου, Α Εκτίμηση της αποδοτικότητας με χρήση αριθμοδεικτών. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Αποστόλου, Α Ανάλυση Λογιστικών-Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 6. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης 21/2/19]. Δομουλάκης Γ., Πολύζος Ν., Χρυσοχοΐδης Γ. (2000). Οικονομική και χρηματοδοτική διαχείριση υπηρεσιών υγείας. Τόμος Β. Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Πάτρα Σελίδα 10 από 130

12 Χλέτσος Μ. (2000). Κύκλος διαλέξεων «οικονομία και κοινωνία». Η δομή του συστήματος υγείας στην Ελλάδα. Διαφαινόμενες τάσεις και πολιτικές. Τμήμα οικονομικών επιστημών πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σελίδα 11 από 130

13 Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένειά μου και των επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Φανουργιάκη Ιωάννη, για την ηθική υποστήριξη που μου παρείχαν κατά τη διάρκεια των σπουδών μου Σελίδα 12 από 130

14 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ...3 ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...9 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ...15 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ...16 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ...22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ...26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΑΣΗΣ...30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ...32 Σελίδα 13 από 130

15 4.2. ΟΜΑΔΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΑΡIΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΑΘΜΟΣ ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Z-SCORE ΑΝΑΛΥΣΗ...47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΑΧΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΒΟΛΟΥ, ΤΖΑΝΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΜΕΙΟ ΑΧΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΛΟΥ ΤΖΑΝΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ...55 Σελίδα 14 από 130

16 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΑΡIΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΑΘΜΟΣ ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Z-SCORE ΑΝΑΛΥΣΗ...70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ MEDITERRANEO, ΥΓΕΙΑ, ΙΑΣΩ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ MEDITERRANEO ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΕΙΔΙΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΤΑΜΕΙΑΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ..77 Σελίδα 15 από 130

17 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΑΡIΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΒΑΘΜΟΣ ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Z-SCORE ΑΝΑΛΥΣΗ...93 KEΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ...95 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ...95 Σελίδα 16 από 130

18 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1Αριθμοδείκτες γενικής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 2.Αριθμοδείκτες ειδικής ρευστότητας Πίνακας 3. Αριθμοδείκτες ταμειακής ρευστότητας Πίνακας 4. Κυκλοφοριακή ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 5.Κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 6. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 7. Μέση διάρκεια παραμονής αποθεμάτων δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 8. Αριθμοδείκτες περιθωρίου κέρδους δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 9. Αποδοτικότητα ίδιων και συνολικών κεφαλαίων δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 10. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 11. Αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 12. Αριθμοδείκτης ίδιων και ξένων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 13. Βαθμός παγιοποίησης δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 14. Ζ-SCORE δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 15.Ζ-SCORE ανάλυση δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 16. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών Πίνακας 17. Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών Πίνακας 18. Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών Πίνακας 19. Κυκλοφοριακή ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 20. Κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 21. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 22. Αριθμοδείκτης περιθωρίου κέρδους ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 23.Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ίδιων και ξένων κεφαλαίων ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 24. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 25. Αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 26. Αριθμοδείκτης ίδιων και ξένων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 27. Βαθμός παγιοποίησης δημοσίων νοσοκομείων Πίνακας 28. Ζ-SCORE ιδιωτικών νοσοκομείων Πίνακας 29. Ζ-SCORE στοιχείων ιδιωτικών νοσοκομείων Σελίδα 17 από 130

19 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Γράφημα 1.Πορεία γενικής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 2. Πορεία ειδικής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 3. Πορεία ταμειακής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 4. Πορεία ταχύητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 5. Πορεία ταχύητας είσπραξης απαιτήσων δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 6. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας ενεργητικού δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 7. Πορεία κυκλοφοριακής αποθεμάτων δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 8. Πορεία αριθμοδείκτη περιθωρίου μικτού κέρδους Γράφημα 9. Πορεία αριθμοδείκτη καθαρού περιθωρίου κέρδους δημοσίων νοσκομείων Γράφημα 10Πορεία αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων δημοσιών νοσοκομείων Γράφημα 11. Πορεία αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων δημοσιών νοσοκομείων Γράφημα 12. Πορεία αριθμοδείκτη οικονομικής μόχλευσης δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 13. Πορεία αριθμοδείκτη δανειακής επιβάρυνσης δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 14. Πορεία αριθμοδείκτη ίδιων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 15. Πορεία αριθμοδείκτη ξένων κεφάλαιων προς συνολικά κεφάλαια δημοσιω νοσοκμείων Γράφημα 16. Πορεία βαθμού παγιοποίησης δημοσιων νοσοκμείων Γράφημα 17. Πορεία Z-Score δημοσίων νοσοκμείων Γράφημα 18. Πορεία αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας ιδιβτικών κλινικών Γράφημα 19.Πορεία αριθμοδείκτη ειδικης ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 20. Πορεία αριθμοδείκτη ταμειακής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 21. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας εξοφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 22. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας είσπραξης απαιτήσεων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 23. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας ενεργητικού ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 24. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας αποθεματων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 25. Πορεία μικτού περιθωρίου κέρδους ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 26. Πορεία καθαρού περιθωρίου κέρδους ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 27. Πορεία αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 28.Πορεία αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 29. Πορεία οικονομικής μόχλευσης ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 30. Πορεία αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 31. Πορεία αριθμοδείκτη ίδιων κεφάλαιων προς συνολικά κεφάλαια ιδιωτικών νοσοκομείων Γράφημα 32. Πορεία αριθμοδείκτη ξένων κεφάλαιων προς συνολικά κεφάλαια ιδιωτικών νοσοκομείων Γράφημα 33. Πορεία Z-Score ιδιωτικών νοσοκομείων Σελίδα 18 από 130

20 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Oι περίοδοι κοινωνικοοικονομικών κρίσεων, έχουν αποτελέσει σημείο μελέτης από διάφορους επιστημονικούς κλάδους, λόγω των συνθηκών που διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια εξέλιξης τους. Η Ελληνική οικονομία, την τελευταία δεκαετία, διανύει μία τέτοια δυσμενή κατάσταση, μέσα στην οποία σημειώθηκαν σημαντικές παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας. Τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείματα και το μεγάλο δημόσιο χρέος οδήγησαν τη χώρα το 2010, στη λήψη δανείων από Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό ταμείο. Παράλληλα, αναγκάστηκε να δεχτεί την επιβολή μέτρων λιτότητας και περικοπή δαπανών. Μέσα στα πλαίσια αυτά, ακολούθησε μείωση των δαπανών για την υγεία, ενώ ο περιορισμός του εισοδήματος των νοικοκυριών επέφερε μείωση των ιδιωτικών δαπανών για την υγεία. Το Κλειστό Ενοποιημένο Νοσήλιο (Ν.3986/2011), η εφαρμογή του αυτόματου μηχανισμού επιστροφών, η σύσταση του ΕΟΠΠΥ και οι συγχωνεύσεις των δημοσίων νοσοκομείων είναι μερικές από τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν για την υγεία. Επιπλέον, τονίζεται η δυσλειτουργική συνεργασία των φορέων υγείας με τον ΕΟΠΠΥ, ο οποίος δεσμεύει πολλά κεφάλαια του ιδιωτικού τομέα και αυξάνει συνεχώς τις οφειλές του απέναντι τους. Μέσα σε αυτό το κλίμα, έχει ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο οι μονάδες υγείας, δημόσιες και ιδιωτικές, αντιμετωπίζουν την οικονομική ύφεση και πως επιβιώνουν μέσα σε αυτή. Η επιστήμη της χρηματοοικονομικής ανάλυσης, με τη χρήση των αριθμοδεικτών, μπορεί να συντελέσει στην αξιολόγηση των πάροχων υπηρεσιών υγείας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι, μέσω της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων δημοσίων και ιδιωτικών φορέων υγείας, η διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την επίδραση της οικονομικής κρίσης στην λειτουργία τους. Η εργασία στηρίχθηκε στις δημοσιευμένες, ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις για την περίοδο , και επιλέχθηκαν τρία δημόσια νοσοκομεία: ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ Βόλου ΤΖΑΝΕΙΟ Αθηνών και τρεις ιδιωτικές εταιρείες του κλάδου υγείας, εισηγμένες στο χρηματιστήριο: MEDITERRANEO ΑΕ ΥΓΕΙΑ ΑΕ Σελίδα 19 από 130

21 ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΑΕ Στην πρώτη ενότητα της εργασίας, στο πρώτο κεφάλαιο, γίνεται περιγραφή της οργάνωσης του ελληνικού συστήματος υγείας, με αναφορά στη δημόσια και ιδιωτική κατανάλωση. Στο δεύτερο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στις λογιστικές καταστάσεις και περιγραφή αυτών. Στον ιδιωτικό τομέα έχουμε τρία βασικά λογιστικά σχέδια ως Ελλάδα: το Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, το Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και το Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο των τραπεζών και τέσσερα Κλαδικά Λογιστικά Σχέδια: για τα ασφαλιστικά ταμεία, για τους Ο.Τ.Α., για τα Ν.Π.Δ.Δ. και για τα νοσοκομεία. Από την άλλη, στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα έχουμε δύο κατηγορίες: τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) και τα ΔΛΠ του Δημοσίου Τομέα (Καραγιώργος & Παπαδόπουλος, 2003). Στο τρίτο κεφάλαιο ακολουθεί μια συνοπτική περιγραφή των μεθόδων ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων, για να ακολουθήσει η περιγραφή της ανάλυσης μέσω αριθμοδεικτών στο τέταρτο κεφάλαιο, πάνω στην οποία βασίζεται και η εργασία. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας, γίνεται ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των επιλεχθέντων νοσοκομείων, μέσω των αριθμοδεικτών Στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται η ανάλυση των δημοσίων νοσοκομείων, με αριθμοδείκτες ρευστότητας, δραστηριότητας, αποδοτικότητας και διάρθρωσης, ενώ η ίδια ανάλυση γίνεται για τα ιδιωτικά στο έκτο κεφάλαιο. Στο τελευταίο κεφάλαιο, γίνεται διεξαγωγή των συμπερασμάτων, σχετικά με την επίδραση της οικονομικής κρίσης στους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς προσφορά υπηρεσιών υγείας. Σελίδα 20 από 130

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1.1.Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Το πλαίσιο λειτουργίας του συστήματος υγείας της κάθε χώρας, ορίζεται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτή, δηλαδή τους δημογραφικούς, κοινωνικοοικονομικούς και επιδημιολογικούς παράγοντες. Η διαδρομή της ανάπτυξης των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα, εξελίσσεται παράλληλα με τη πορεία εξέλιξης του ίδιου του κράτους και επηρεάστηκε από διάφορες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, όπως τους δύο παγκόσμιους πόλεμους, τη Μικρασιατική καταστροφή, τον εμφύλιο και τη δικτατορία. Η δημιουργία του Ελληνικού Συστήματος Υγείας το 1983, έγινε με σκοπό την παροχή υγειονομικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και δυνατότητα εύκολης πρόσβασης, με χαμηλό κόστος για όλο τον πληθυσμό (Βελονάκη, Καλοκαιρινού-Αναγνωστοπούλου, 2006). Το ελληνικό σύστημα υγείας, όσον αφορά την προσφορά, βασίζεται στο μοντέλο του Beveridge, ενώ όσον αφορά τη ζήτηση, ακολουθεί το μοντέλο Bismark, δηλαδή η χρηματοδότηση βασίζεται κυρίως στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ η υγειονομική κάλυψη στηρίζεται στην κοινωνική ασφάλιση. Εντούτοις, ο ιδιωτικός τομέας καλύπτει ένα μεγάλο μέρος των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού. Η οργάνωση του συστήματος βασίζεται σε τρία υποσυστήματα: α) το ΕΣΥ, το οποίο περιλαμβάνει τα κέντρα υγείας και τα νοσοκομεία, β) τα ασφαλιστικά ταμεία και γ) τον ιδιωτικό τομέα, με τα διαγνωστικά κέντρα, τις ιδιωτικές κλινικές, τα μαιευτήρια και τα εργαστήρια. Έτσι, σε γενικές γραμμές, η χρηματοδότηση του συστήματος προέρχεται από τρεις πηγές: την κρατική φορολογία, τις ασφαλιστικές εισφορές και τις ιδιωτικές πληρωμές των ασθενών. Ο κρατικός προϋπολογισμός καλύπτει τις αμοιβές του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, που εργάζονται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας του ΕΣΥ και τον κτιριακό, μηχανολογικό εξοπλισμό και τεχνολογικό εξοπλισμό των νοσοκομειακών μονάδων, των κέντρων υγείας κλπ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Ο κλάδος των ιδιωτικών κλινικών περιορίστηκε αρκετά τη δεκαετία του 80, σε μία προσπάθεια του ελληνικού κράτους να ενισχύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ο ιδιωτικός Σελίδα 21 από 130

23 τομέας αποτελείται από νοσοκομεία, διαγνωστικά κέντρα, εργαστήρια και ιδιώτες γιατρούς, που δεν έχουν σύμβαση με τον ασφαλιστικό φορέα του ασθενή. Οι ιδιωτικές κλινικές, στην πλειοψηφία τους, πρόκειται για μικρές νοσηλευτικές μονάδες, με περιορισμένο αριθμό κλινών. Υπάρχουν όμως και μεγαλύτερες ιδιωτικές κλινικές, που υπερβαίνουν σε δυναμικότητα τις 200 κλίνες και βρίσκονται σε μεγάλες πόλεις, όπως Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η χρηματοδότηση τους βασίζεται, κυρίως, στις ιδιωτικές πληρωμές των ασθενών-καταναλωτών και σε μικρότερο ποσοστό την ιδιωτική ασφάλιση της υγείας. Στην Ελλάδα, το μέγεθος των δαπανών που καταβάλλεται για τις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, αναλογικά με το συνολικό ποσό δαπανών, είναι αρκετό υψηλό σε σχέση με τις υπόλοιπες τις Ευρώπης, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το γενικό θεσμό ίδρυσης του ΕΣΥ, να προσφέρει καθολική κάλυψη υγείας δωρεάν. Η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα προέρχεται κυρίως από ιδιωτική ασφάλιση υγείας, η οποία αποτελεί το 70%. Ένα 20% προέρχεται από απευθείας πληρωμή του ασθενή και 5% προέρχεται από δαπάνες που πραγματοποιεί το ΕΣΥ, για την αγορά υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τους (Σίσκου κ.α.,2008), η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα είναι αυξημένη, καθώς επικρατούν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση της όπως: 1. Δημογραφικοί (αριθμός γεννήσεων, θνησιμότητα, προσδόκιμο ζωής, σύγχρονος τρόπος ζωής) 2. Κοινωνικοί (πολιτιστικό και βιοτικό επίπεδο) 3. Οικονομικοί (εισόδημα, κοινωνική ασφάλιση) 4. Ατομικές/αξίες ιδέες (στάση, συμπεριφορά σε θέματα υγείας). Το μεγαλύτερο ποσό των ιδιωτικών δαπανών, αφορά σε υπηρεσίες υγείας κυρίως εξωνοσκομειακής περίθαλψης και λιγότερο σε νοσοκομειακής και φαρμακευτικής. Σε αυτό συμβάλει και το γεγονός ότι, το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών έχει καλύτερη πληροφόρηση για θέματα υπηρεσιών υγείας και επίγνωση των αναγκών τους με αποτέλεσμα να γίνονται πιο απαιτητικοί και να αναζητούν ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών υγείας, αναζητώντας την έξω από το δημόσιο τομέα (Ρεκλείτη, Τανανάκη, Κυλούδης, 2012). Σελίδα 22 από 130

24 1.3. ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Το ΕΣΥ παρέχει κάλυψη των υγειονομικών αναγκών, σε τρείς βαθμίδες, την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, η οποία επικεντρώνεται στην πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, τη δευτεροβάθμια, η οποία περιλαμβάνει τα νοσοκομεία και την τριτοβάθμια, δηλαδή τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Τα δημόσια νοσοκομεία στην Ελλάδα, κατέχουν το 70% του συνόλου των νοσοκομειακών κλινών. Όμως, το ποσοστό αυτό δεν είναι ικανό να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού και την αυξανόμενη ζήτηση που υπάρχει, καθώς κατά τη δεκαετία του 80 η μείωση στον αριθμό κλινών των ιδιωτικών νοσοκομείων και κλινικών ήταν τέτοια, ώστε η έλλειψη που δημιουργήθηκε να μην μπορεί να καλυφθεί από την αύξηση των κλινών των δημοσίων νοσοκομείων. Επιπλέον, οι ελλείψεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό και τη στελέχωση προσωπικού των νοσοκομείων της περιφέρειας, δυσκολεύουν την αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών, με αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός ασθενών να συσσωρεύονται στις ουρές των πανεπιστημιακών νοσοκομείων (Μανιού, Ιακωβίδου, 2009). Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το ΕΣΥ δέχθηκε μεγάλη πίεση λόγω της αυξανόμενης γήρανσης του πληθυσμού. Αυτή με τη σειρά της, οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης υπηρεσιών αλλά και αύξησης του κόστους παροχής υπηρεσιών, λόγω των νέων τεχνολογικών εξελίξεων. Απόρροια αυτών των μεταρρυθμίσεων ήταν να αναπτυχθούν οι συμπράξεις μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και του ΕΣΥ, με την ενίσχυση από τη θεσμοθέτησης της Πρωτοβουλίας Ιδιωτικής Χρηματοδότησης. Το αποτέλεσμα ήταν ο ιδιωτικός τομέας να γίνει ο κύριος πάροχος των ειδικών διαγνωστικών υπηρεσιών, ψυχιατρικών υπηρεσιών, κλινικών απεξάρτησης, υπηρεσιών πρωτοβάθμιας περίθαλψης και χειρουργικών επεμβάσεων στο ΕΣΥ. Μία από τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες προέβη το ελληνικό κράτος, ήταν η δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), ο οποίος συγχώνευσε μέσω αντικατάστασης τα κύρια ταμεία της υγειονομικής ασφάλισης των πολιτών (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΠΑΔ, ΟΓΑ και Κοινής Ωφέλειας-Ιδιωτικών Τραπεζών). Αν και ο ΕΟΠΥΥ σχεδιάστηκε να αποτελέσει τον κύριο φορέα ασφάλισης υγείας όλων των πολιτών, αυτό τελικά δεν επιτεύχθηκε και παρά τη δημιουργία του, που θα μπορούσε ως μεγαλύτερος οργανισμός να λειτουργεί με οικονομίες κλίμακας και να ελέγξει τις δαπάνες αυτό μάλλον δεν επιτεύχθηκε, ενώ τα ταμεία υγείας εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι σήμερα και να διατηρούν παράλληλες υπηρεσίες και διοικητικές δομές (Νιάκας, 2014). Σελίδα 23 από 130

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 2.1. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Η έννοια της οικονομικής ανάλυσης γεννιέται μέσα από τη μελέτη και διερεύνηση των στοιχείων, που αντλούνται μέσα από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις (Ισολογισμό, Αποτελέσματα Χρήσης, Κατάσταση Γενικής Εκμετάλλευσης κ.α.). Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την πηγή προέλευσης των περιουσιακών στοιχείων, τις υποχρεώσεις αλλά και το αποτέλεσμα της δραστηριότητας μιας επιχείρησης Αυτά τα στοιχεία χρησιμοποιούν οι αναλυτές, προκειμένου να καταλήξουν σε ασφαλή συμπεράσματα, σχετικά με την οικονομική κατάσταση μιας οικονομικής μονάδας, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα (Δημητρίου, 2002). Για την πορεία μιας επιχείρησης οι ενδιαφερόμενοι μπορεί να είναι πολλοί, όπως οι μέτοχοι, οι πιστωτές, οι προμηθευτές, οι ανταγωνιστές, η διοίκηση, χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι, οι αναλυτές σε περιπτώσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων κ.α. Η χρηματοοικονομική ανάλυση επιτρέπει σε όλους τους ενδιαφερόμενους να παρακολουθούν αν η επιχείρηση πραγματοποιεί τους στόχους της και ακολουθεί γενικά μια υγιή πορεία. Ουσιαστικά, επιζητούν απάντηση στο αν η επιχείρηση είναι ικανή αν αποδίδει και αν μπορεί να επιβιώσει (Νιάρχος, 2004). Βασικός σκοπός της χρηματοοικονομικής ανάλυσης είναι, η διευκόλυνση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, οι οποίες αφορούν την διαδικασία εύρεσης κεφαλαίου και την αποτελεσματική κατανομή των οικονομικών πόρων στην επιχείρηση. Ουσιαστικά, η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι μία διαδικασία κατά την οποία εντοπίζονται οι κυριότερες μεταβολές στις τάσεις, στα ποσά και στις σχέση των μεγεθών και εστιάζει στους λόγους για τους οποίους συμβαίνουν αυτές (Αποστόλου, 2015). 2.2.ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο ισολογισμός είναι η πρώτη και σημαντικότερη από τις ετήσιες καταστάσεις, που συντάσσονται σε μία επιχείρηση. Είναι ένας λογιστικός πίνακας που παρουσιάζει αναλυτικά Σελίδα 24 από 130

26 τα στοιχεία του ενεργητικού, του παθητικού και της καθαρής θέσης μια επιχείρησης, όπως αυτά παρουσιάζονται με τη λήξη μιας διαχειριστικής περιόδου. Αποτελεί την επίσημη εικόνα μιας επιχείρησης και δημοσιεύεται, ώστε τα στοιχεία του να μελετώνται από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Ο ισολογισμός προκύπτει μετά την απογραφή και αποτελεί συνοπτική παρουσίαση αυτής. Βασίζεται στη λογιστική ισότητα: Ενεργητικό= Παθητικό + Καθαρή θέση. Το ενεργητικό, το οποίο εμφανίζεται στο αριστερό μέρος του ισολογισμού, περιλαμβάνει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει η επιχείρηση και τα χρησιμοποιεί προκειμένου να πετύχει τους στόχους της. Το παθητικό μέρος του ισολογισμού, το οποίο εμφανίζεται στο δεξιό μέρος, περιλαμβάνει τις πηγές από τις οποίες εξασφαλίστηκαν τα κεφάλαια που χρησιμοποιηθήκαν για την απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού. (Ευθύμογλου, 2001). Στα περιουσιακά στοιχεία του ισολογισμού, συμπεριλαμβάνονται είτε υλικά στοιχεία, όπως τα γήπεδα, τα οικόπεδα, τα κτίρια, τα εμπορεύματα, τα αποθέματα κλπ, είτε άυλα στοιχεία όπως τα εμπορικά σήματα, τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, η φήμη κλπ. Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία επιμερίζονται σε πάγια, τα οποία παραμένουν στην επιχείρηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους, και σε κυκλοφοριακά, τα οποία παραμένουν στην επιχείρηση για χρονικό διάστημα έως ενός έτους και παύουν να ισχύουν αφού χρησιμοποιηθούν. Τα στοιχεία του παθητικού εμφανίζουν τις υποχρεώσεις προς τους ιδιοκτήτες και τους τρίτους, δηλαδή τους χρηματοδότες της επιχείρησης. Τα κεφάλαια που προέκυψαν από τις εισφορές των ιδιοκτητών είναι τα ίδια κεφάλαια, τα οποία έχουν τη μορφή μετρητών ή εισφορών σε είδος, ενώ αυτά που προέρχονται από ξένες πηγές αποτελούν τις υποχρεώσεις της επιχείρησης, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τα ομολογιακά δάνεια, τα πληρωτέα γραμμάτια, τα δάνεια τραπεζών κλπ. (Ευθύμογλου, 2001). 2.3.ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα, που πραγματοποιούνται στην εκάστοτε χρήση. Συγκεκριμένα, συνοψίζει τα έσοδα και τα έξοδα και προσδιορίζει τα κέρδη ή τις ζημίες, επομένως το καθαρό αποτέλεσμα αυτής. Αποτελεί Σελίδα 25 από 130

27 την πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης, για την αποδοτικότητα της επιχείρησης και για την ποιότητα του έργου που επιτελεί η διοίκηση (Τουρνά, Γερμανού, 2015) Τα αποτελέσματα χρήσης συντάσσονται στο τέλος του χρόνου και η σύνταξη τους γίνεται σε δύο χωριστές ομάδες, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τα οικονομικά στοιχεία της τρέχουσας κλειόμενης χρήσης και αυτά της αμέσως προηγούμενης. Το καθαρό αποτέλεσμα προκύπτει από την αφαίρεση των εξόδων (ζημιών, αποσβέσεων) από τα ακαθάριστα έσοδα. Συγκεκριμένα, το αποτέλεσμα προκύπτει ως εξής: Λειτουργικά έσοδα-λειτουργικά έξοδα= Αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης + Μη λειτουργικά έσοδα + έκτακτα κέρδη Μη λειτουργικά έξοδα έκτακτες ζημίες. 2.4.ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ Η κατάσταση γενικής εκμετάλλευσης καταρτίζεται στο τέλος της κάθε χρήσης και καταχωρίζεται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών. Συνοψίζει τα αναλυτικά στοιχεία του μικτού κέρδους και το οργανικό αποτέλεσμα της χρήσης, από την εκμετάλλευση των διαφόρων δραστηριοτήτων της οικονομικής οντότητας (Γκίκας, 2002). Η δημοσίευση της δεν είναι υποχρεωτική, σε αντίθεση με τον ισολογισμό και την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ Το προσάρτημα του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσης, αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα των οικονομικών καταστάσεων. Οι πληροφορίες που δίνονται σε αυτό, στοχεύουν στη διευκόλυνση της κατανόησης του περιεχομένου τους από τους ενδιαφερόμενους, καθώς τα στοιχεία που δίνονται στις οικονομικές καταστάσεις είναι αρκετά συμπυκνωμένα. Καταρτίζεται υποχρεωτικά, μόνο από τις οικονομικές μονάδες που υποχρεώνονται από τη νομοθεσία. (Τουρνά, Γερμανού, 2015) Οι πληροφορίες τις οποίες συμπεριλαμβάνει το προσάρτημα ενδεικτικά συνοψίζονται στις εξής: Σελίδα 26 από 130

28 οι μέθοδοι αποτίμησης των περιουσιακών στοιχείων και υπολογισμού των αποσβέσεων, η πολιτική προβλέψεων κ.α. οι αποσβέσεις των παγίων στοιχείων πρόσθετες αποσβέσεις ενεργητικού πληροφορίες για τις συμμετοχές τη οικονομικής μονάδας, όταν αυτές είναι μεγαλύτερες από το 10% του κεφαλαίου. Σελίδα 27 από 130

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Ο οικονομικός αναλυτής καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε μία σειρά μεθόδων, τις οποίες διαθέτει η ανάλυση οικονομικών καταστάσεων, δηλαδή, αυτή που θα εξυπηρετήσει καλύτερα την έρευνα του και τον επιδιωκόμενο σκοπό του. Για να πετύχει, λοιπόν το σκοπό του ο αναλυτής, πρέπει να βασιστεί στο είδος της πληροφόρησης, που του παρέχει η κάθε τεχνική και να ακολουθήσει τη μέθοδο με την οποία θα γίνει κατανοητή η ανάλυση του, λαμβάνοντας υπόψιν τα θετικά αλλά και τα αρνητικά σημεία της καθεμίας. Ανάλογα με τη θέση εκείνου που διενεργεί την ανάλυση, υπάρχουν δύο είδη αναλύσεως η εσωτερική και η εξωτερική ανάλυση. Η εσωτερική ανάλυση γίνεται από πρόσωπα που έχουν άμεση σχέση με την επιχείρηση και συνεπώς έχουν επαφή με τα λογιστικά βιβλία της, απ όπου μπορούν να αντλήσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται. Με αυτό τον τρόπο, προσδιορίζεται η αποδοτικότητα της επιχείρησης και μπορούν να ερμηνευτούν οικονομικά δεδομένα για λογαριασμό της διοίκησης. Η εξωτερική ανάλυση πραγματοποιείται από άτομα που βρίσκονται έξω από την επιχείρηση, τα οποία βασίζονται στα στοιχεία που έχουν από τις δημοσιευμένες καταστάσεις και τις εκθέσεις του διοικητικού συμβουλίου. Οι αναλυτές με την εξωτερική ανάλυση, μπορούν να διαπιστώσουν αν η επιχείρηση μπορεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της και αν έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί τυχόν ευκαιρίες αύξησης των κερδών της. Οι βασικότερες μέθοδοι ανάλυσης που υπάρχουν είναι: η οριζόντια ανάλυση- συγκριτική μέθοδος η κάθετη ανάλυση-διαστρωματική μέθοδος η μέθοδος ανάλυσης με δείκτες τάσης η ανάλυση με χρήση αριθμοδεικτών ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ Σελίδα 28 από 130

30 Η οριζόντια ανάλυση μελετά τα στοιχεία των διαδοχικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε οριζόντια μορφή, δηλαδή τα ποσά δύο διαδοχικών περιόδων παρουσιάζονται το ένα δίπλα στο άλλο. Στα πλαίσια της ελληνικής νομοθεσίας, οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζονται συγκριτικά, αφού συμπεριλαμβάνουν στοιχεία της τρέχουσας (της κλειόμενης) και της προηγούμενης χρήσης. H οριζόντια ανάλυση μπορεί να υπάρξει και με τη μορφή της ανάλυσης τάσεων, στην οποία τα χρηματοοικονομικά δεδομένα εκφράζονται ως ποσοστό της αξίας ενός έτους βάσης (Χελά, 2016). Οι συγκριτικές καταστάσεις παρουσιάζουν τις μεταβολές που έχουν πραγματοποιηθεί από τη μία περίοδο στην επόμενη. Οι μεταβολές δίνονται με τους παρακάτω τρόπους: Απόλυτη μεταβολή: η διαφορά μεταξύ του μεγέθους ενός λογαριασμού τη χρονική στιγμή T και του μεγέθους που είχε τη προηγούμενη λογιστική χρήση, δηλαδή: Μέγεθος t-μέγεθος t-1. Σχετική μεταβολή: απόλυτη μεταβολή διαιρούμενη με το μέγεθος βάσης επί εκατό, δηλαδή: Μέγεθος t-μέγεθος t-1 x100 Μέγεθος t-1 Δείκτης τάσης: υπολογίζεται με τη διαίρεση της απόλυτης τιμής ενός μεγέθους με την απόλυτη τιμής του μεγέθους που έχει οριστεί ως έτος βάσης, δηλαδή: Μέγεθος Μέγεθος t-1 Η κριτική αξιολόγηση των μεταβολών, επιτρέπει στους αναλυτές να διεξάγουν συμπεράσματα, σχετικά με τις τάσεις που διαμορφώνονται σε μια επιχείρηση και πως τα διάφορα οικονομικά μεγέθη μεταβάλλονται μέσα με αυτή και με τι ταχύτητα (ΤουρνάΓερμανού, 2015) ΚΑΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Στην κάθετη ή διαστρωματική ανάλυση το κάθε επιμέρους στοιχείο, παρουσιάζεται ως ποσοστό κάποιου συνολικού μεγέθους. Αυτή η τεχνική εξαλείφει το μειονέκτημα των υπολοίπων τεχνικών, να αδυνατούν να παρουσιάσουν μια σαφή εικόνα των μεταβολών στα επιμέρους στοιχεία, σε σχέση με το σύνολο των υποχρεώσεων, το σύνολο των περιουσιακών Σελίδα 29 από 130

31 στοιχείων και το σύνολο των καθαρών πωλήσεων. Το μειονέκτημα των υπολοίπων τεχνικών είναι λόγω της ανάλυσης οικονομικών μεγεθών, που εξαφανίζονται ως απόλυτα μεγέθη και που οδηγεί σε δυσκολία παρακολούθησης των μεταβολών τους διαχρονικά. Συνεπώς, η ανάλυση με την κάθετη τεχνική, οδηγεί σε ανάλυση της εσωτερικής δομής της χρηματοοικονομικής κατάστασης. Ο υπολογισμός των ποσοστών κοινού μεγέθους, γίνεται με βάση την επιλογή του συνολικού μεγέθους αναφοράς. Η σύγκριση όλων των υπολοίπων στοιχείων της οικονομικής κατάστασης, γίνεται με βάση το συγκεκριμένο μέγεθος αναφοράς. Το αποτέλεσμα είναι όλα τα στοιχεία της οικονομικής κατάστασης να εκφράζονται σε ποσοστά, του ποσού του μεγέθους που λήφθηκε ως βάση. Για την κάθετη ανάλυση, διαιρείται κάθε στοιχείο του Ισολογισμού με το σύνολο τους ενεργητικού και κάθε στοιχείο της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης, με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων. Η κάθετη ανάλυση χρησιμοποιείται κατά την ανάλυση της ίδιας εταιρείας ανά σειρά ετών και έτσι να υπάρχει μία ολοκληρωμένη εικόνα για την εξέλιξη της. Όμως, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη και για την πραγματοποίηση συγκρίσεων μεταξύ επιχειρήσεων, καθώς τα στοιχεία του Ισολογισμού και της Κατάστασης Αποτελεσμάτων Χρήσης εκφράζονται σε ποσοστά επί τοις εκατό του συνόλου των μεγεθών τους (Λαζαρίδης, Παπαδόπουλος, 2005) ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΑΣΗΣ Όταν η σύγκριση των μεταβολών των στοιχείων των χρηματοοικονομικών καταστάσεων καλύπτει μία χρονική περίοδο μεγαλύτερη από δύο λογιστικές χρήσει, τότε ο υπολογισμός θα πρέπει να γίνεται σε σχέση με ένα κοινό έτος βάσης. Η τεχνική αυτή ονομάζεται ποσοστά τάσης ή σειρές δεικτών τάσης και μας δείχνει την πορεία ανοδική ή καθοδική, της εξέλιξης του μεγέθους του συγκεκριμένου στοιχείου. Ο υπολογισμός των ποσοστών τάσεως προϋποθέτει την επιβολή του έτους βάσης που θα έχει για όλα τα στοιχεία που παρουσιάζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, ένα ποσό ίσο με το εκατό. Το έτος βάσης αποτελεί το κοινό σημείο αναφοράς για όλες τις συγκρίσεις, γι αυτό ο καθορισμός του έχει μεγάλη σημασία. Τα ποσά όλων των άλλων ετών, εκφράζονται ως ποσοστά του ποσού του έτους βάσης. Ο υπολογισμός των ποσοστών τάσης επιτυγχάνεται με τη διαίρεση του ποσού του συγκεκριμένου στοιχείου της χρηματοοικονομικής κατάστασης με το αντίστοιχο ποσό του στοιχείου τους έτους βάση και στη συνέχεια το πηλίκο της διαίρεσης πολλαπλασιάζεται επί 100. Σελίδα 30 από 130

32 Η τεχνική καταστάσεων τάσης αποτελεί την πιο κατάλληλη όταν επιδιώκεται η σύγκριση των μεταβολών των στοιχείων διαχρονικά, καθώς επίσης δίνει στον αναλυτή μία καλύτερη εικόνα της φιλοσοφίας που ακολουθεί η διοίκηση της επιχείρησης. Όσο πιο ανόμοιο είναι το οικονομικό περιβάλλον που καλύπτει το χρονικό διάστημα στο οποίο εξελίσσεται η ανάλυση, τόσο καλύτερη η εικόνα που αποκτάει ο αναλυτής για τη φιλοσοφία της επιχείρησης σχετικά με την αντιμετώπιση τυχόν δυσκολιών και της αναγνώρισης των ευκαιριών (Λαζαρίδης, Παπαδόπουλος, 2005). Σελίδα 31 από 130

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4.ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 4.1.ΓΕΝΙΚΑ Οι αριθμοδείκτες αποτελούν την πιο διαδεδομένη τεχνική, που χρησιμοποιείται για τη ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Ο αριθμοδείκτης είναι η σχέση μεταξύ των στοιχείων του Ισολογισμού και της Κατάστασης Αποτελεσμάτων Χρήσης, η οποία εκφράζεται σε ποσοστά ή φορές. Η μελέτη των αριθμοδεικτών διαχρονικά, επιτρέπει τη διεξαγωγή συμπερασμάτων για την παρούσα οικονομική κατάσταση της επιχείρησης και τη μελλοντική της πορεία. Οι λογιστικές καταστάσεις παρέχουν όλα τα στοιχεία που χρειάζεται ο κάθε ενδιαφερόμενος, ώστε να μπορεί να πάρει όλες τις σωστές αποφάσεις για την εξέλιξη της οικονομικής μονάδας που διοικεί. Σε αυτές παρουσιάζονται τα περιουσιακά στοιχεία της, οι πηγές προέλευσης των κεφαλαίων της και τα αποτελέσματα από τις δραστηριότητες της. Μεγάλο ρόλο παίζουν οι προσημειώσεις και τα προσαρτήματα που συνοδεύουν αυτές τις καταστάσεις, που οι πληροφορίες τους πρέπει να μελετώνται προσεκτικά κατά τη διάρκεια της ανάλυσης. (Βασιλείου, Αλεξάκης, 2008). Ένας αριθμοδείκτης από μόνος του, δεν μπορεί να προσφέρει πολλές πληροφορίες για την εικόνα της επιχείρησης. Επιβάλλεται να γίνεται σύγκριση μεταξύ των μεγεθών αλλά να υπάρχει και λογική συσχέτιση μεταξύ των δύο όρων του αριθμοδείκτη. Η ιδιαιτερότητα του έγκειται στο γεγονός ότι, η πληροφορία που παρέχει το πηλίκο του λόγου είναι ανεξάρτητη από τις πληροφορίες που δίνουν τα δύο μεγέθη που διαιρέθηκαν (Τουρνά, Γερμανού,2005) ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Ο λόγος που οδήγησε τους αναλυτές στη χρήση των αριθμοδεικτών είναι η ανάγκη παρουσίασης με σαφή τρόπο της πραγματικής αξίας των απολύτων μεγεθών (Δομουλάκης κ.α.,2000). Οι αριθμοδείκτες αποτελούν την πλέον αναλυτική μέθοδο, για τη λήψη μέσα στην επιχείρηση ή τον οργανισμό. Η μελέτη τους οδηγεί σε διεξαγωγή συμπερασμάτων, για το αν γίνεται σωστή διαχείριση και για τυχόν σημεία και καταστάσεις που χρήζουν ιδιαίτερης Σελίδα 32 από 130

34 προσοχής και αντιμετώπισης. Σύμφωνα με τον Osmond, οι λόγοι για τους οποίους είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι είναι οι εξής: Ευκολία στη χρήση: οι αριθμοδείκτες δεν απαιτούν περισσότερες πληροφορίες πέραν από αυτές που αντλούνται από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Επιπλέον τα λογιστικά προγράμματα λογισμικού, ενδέχεται να είναι σε θέση να παράγουν αυτόματα πληροφορίες οικονομικής αναλογίας μόλις ολοκληρωθούν οι οικονομικές καταστάσεις. Έτσι, ένας χρήστης μπορεί να κρίνει μια εταιρεία απλά κοιτάζοντας λίγους αριθμούς αντί να διαβάσει ολόκληρες τις οικονομικές καταστάσεις. Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες παρέχουν σημεία αναφοράς. Οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων χρησιμοποιούν δείκτες αναφοράς, για να συγκρίνουν τις επιχειρησιακές ή οικονομικές επιδόσεις της εταιρείας τους με μια άλλη εταιρεία ή με τα πρότυπα του κλάδου. Αυτή η διαδικασία σύγκρισης επιτρέπει στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων να επικεντρωθούν σε συγκεκριμένες επιχειρησιακές βελτιώσεις. Οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων μπορούν επίσης να δημιουργήσουν ιστορικό αρχείο, σχετικά με τους δείκτες χρηματοοικονομικής αναλογίας. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να συνταχθούν σε μηνιαία ή τριμηνιαία βάση. Οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων μπορούν στη συνέχεια να ανατρέξουν σε προηγούμενους δείκτες χρηματοοικονομικής αναλογίας, για να εξετάσουν πόσο καλά η εταιρεία τους έχει ή δεν έχει βελτιωθεί. Βοηθάνε στη σύγκριση εταιρειών διαφορετικού μεγέθους μεταξύ τους. Παρά τη χρησιμότητα, η ανάλυση της οικονομικής αναλογίας έχει ορισμένα μειονεκτήματα. Ορισμένες βασικές ελλείψεις της ανάλυσης της χρηματοοικονομικής αναλογίας είναι: Διαφορετικές εταιρείες, δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς κλάδους, με διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως για παράδειγμα η δομή της αγοράς. Οι παράγοντες αυτοί είναι τόσο σημαντικοί, που μια σύγκριση δύο εταιρειών από διαφορετικούς κλάδους μπορεί να είναι παραπλανητική. Οι οικονομικές πληροφορίες λογιστικής επηρεάζονται από εκτιμήσεις και παραδοχές. Τα λογιστικά πρότυπα επιτρέπουν διαφορετικές λογιστικές πολιτικές, οι οποίες δυσχεραίνουν τη συγκρισιμότητα και επομένως η ανάλυση της αναλογίας είναι λιγότερο χρήσιμη σε τέτοιες καταστάσεις. Η ανάλυση στοιχείων εξηγεί τις σχέσεις μεταξύ παρελθουσών πληροφοριών, ενώ οι χρήστες ανησυχούν περισσότερο για τις τρέχουσες και τις μελλοντικές πληροφορίες (Obaidullah, χ.χ.). Σελίδα 33 από 130

35 4.2. ΟΜΑΔΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας περιγράφουν τη δυνατότητα μιας επιχείρησης, να ανταποκρίνεται στις οικονομικές της υποχρεώσεις, κάτι που μπορεί να πετύχει εάν έχει επαρκή διαθέσιμα. Η δημιουργία διαθεσίμων εξασφαλίζεται με την καθημερινή διαδικασία της μετατροπής των αποθεμάτων της σε πωλήσεις, των πωλήσεων σε απαιτήσεις και τελικά των απαιτήσεων σε μετρητά. Έτσι, εάν η επιχείρηση διατηρεί πλεόνασμα κεφαλαίων ύψους ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου, μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Συνεπώς, υπάρχει ένα άριστο σημείο κεφαλαίων και τρέχουσων υποχρεώσεων, στο οποίο η επιχείρηση κινείται με ασφάλεια. Το άριστο αυτό σημείο, σε γενικές γραμμές, υπάρχει όταν η επιχείρηση μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των δανειστών της και να εξοφλεί τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, να εκτελεί τις εργασίες της και να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των τόκων. Η κατηγορία των αριθμοδεικτών ρευστότητας, ασχολείται με τους λογαριασμούς που αφορούν το κυκλοφορούν ενεργητικό και τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Ακολουθούν οι βασικότεροι αριθμοδείκτες ρευστότητας, σύμφωνα με τους Βασιλείου, Αλεξάκη, (2008) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ένας από τους πιο βασικούς αριθμοδείκτες ρευστότητας είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας, ο οποίος δείχνει τη σχέση μεταξύ των κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Ο δείκτης γενικής ρευστότητας δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, χρησιμοποιώντας στοιχεία του ενεργητικού, τα οποία μετατρέπονται σε μετρητά. Προκύπτει διαιρώντας το σύνολο των κυκλοφοριακών στοιχείων, δηλαδή τις απαιτήσεις, τα διαθέσιμα και τα αποθέματα με το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, δηλαδή πιστώσεις προμηθευτών, φόροι πληρωτέοι, βραχυπρόθεσμα δάνεια κλπ. Δείκτης γενικής ρευστότητας= Απαιτήσεις + Διαθέσιμα + Αποθέματα Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Ένας μεγάλος δείκτης γενικής ρευστότητας, δείχνει ότι η επιχείρηση βρίσκεται σε ευνοϊκή θέση όσον αφορά τη ρευστότητα. Μία ενδεχόμενη μείωση του δείκτη δε θα πρέπει να Σελίδα 34 από 130

36 αγνοείται αλλά θα πρέπει να διερευνηθεί, καθώς αποτελεί μια προειδοποίηση σχετικά με την πορεία των κεφαλαίων κίνησης. Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας, δείχνει και το περιθώριο ασφαλείας, που διατηρούν οι ασκούντες διοίκηση στην επιχείρηση, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε κίνδυνο προκύψει. Συνεπώς, εάν ο δείκτης είναι ικανοποιητικός αν παίρνει τιμές μεγαλύτερες της μονάδας και όσο πιο κοντά στο δύο, εξασφαλίζονται τα απαραίτητα όρια ασφαλείας. Όμως, ένας υπερβολικά μεγάλος δείκτης μπορεί να σημαίνει και συσσώρευση ρευστών στοιχείων η οποία δεν είναι αποδοτική ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας μας δείχνει πόσες φορές τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης, δηλαδή, μετρητά στο ταμείο, χρεόγραφα, τραπεζικές καταθέσεις καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Σε αντίθεση με τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας, είναι πιο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης, καθώς για τη μελέτη του χρησιμοποιούνται μόνο όσα στοιχεία είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα. Ο υπολογισμός του προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου των άμεσα ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων, με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, δηλαδή: Δείκτης ειδικής ρευστότητας = Απαιτήσεις + Διαθέσιμα Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας συμπεριλαμβάνει και τα αποθέματα, όμως ένας μεγάλος δείκτης γενικής ρευστότητας, μπορεί να σημαίνει, αδυναμία της επιχείρησης να πουλήσει τα αποθέματα της, κάτι που δεν προσδίδει ρευστότητα στην επιχείρηση. Συνεπώς, ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας είναι πιο αξιόπιστος, ως προς την ένδειξη της ικανότητας της επιχείρησης να εξοφλεί τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, καθώς δε συμπεριλαμβάνει τα αποθέματα, ούτε και τις προκαταβολές σε προμηθευτές. Ο δείκτης αυτός θεωρείται ικανοποιητικός, όταν κυμαίνεται σε τιμές μεγαλύτερες της μονάδας. Αν η τιμή του είναι χαμηλότερη της μονάδας, αυτό δηλώνει ότι τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης δεν επαρκούν προκειμένου να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Σελίδα 35 από 130

37 Οι αριθμοδείκτες γενικής και ειδικής ρευστότητας, μπορεί να αποτελούν ένδειξη του περιθωρίου ασφαλείας, ωστόσο ενώ μία επιχείρηση μπορεί να έχει υψηλό κεφάλαιο κίνησης και υψηλούς αριθμοδείκτες, να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Η επάρκεια του κεφαλαίου κίνησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως: η ταχύτητα κυκλοφορίας των αποθεμάτων, ο χρόνος και η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων, οι όροι με τους οποίους παρέχεται η πίστωση, την ποιότητα των ασκούντων διοίκησης, την κερδοφόρα δυναμικότητά της κλπ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ο αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας μας δείχνει πόσες φορές τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία που διατηρεί η επιχείρηση, δηλαδή λογαριασμοί ταμείου, καταθέσεις όψεως και προθεσμίας, επιταγές με τρέχουσα ημερομηνία πληρωμής, καλύπτουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Αποτελεί τον πιο αυστηρό δείκτη ρευστότητας και αυτός είναι και ο λόγος που έχει περιορισμένη χρήση. Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις είναι αυτές που πρέπει να εξοφληθούν αμέσως μετά τη σύνταξη του ισολογισμού. Ο αριθμοδείκτης αυτός προκύπτει από τη διαίρεση του συνόλου του διαθέσιμου ενεργητικού μιας επιχείρησης, με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της, δηλαδή: Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας = Διαθέσιμο ενεργητικό Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις Οι τιμές που παίρνει ο δείκτης ταμειακής ρευστότητας είναι χαμηλότερες της μονάδας. Η αξιοπιστία του δείκτη αμφισβητείται, καθώς πολλές φορές οι επιχειρήσεις αυξάνουν σκόπιμα τα ταμειακά διαθέσιμα που έχουν, προκειμένου να βελτιώσουν τους δείκτες τους την ημερομηνία του ισολογισμού. Γι αυτό κάθε φορά θα πρέπει να γίνει αποτίμηση των μετρητών στην τρέχουσα αξία. Σελίδα 36 από 130

38 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Η αποτελεσματική διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, προς το όφελος της, αποτελεί βασική μέριμνα των ασκούντων διοίκηση, αλλά και για άλλα άτομα που ενδιαφέρονται για την επιχείρηση. Η χρήση αριθμοδεικτών δραστηριότητας βοηθάει στον προσδιορισμό του βαθμού της μετατροπής των περιουσιακών στοιχείων, απαιτήσεις και αποθέματα, σε ρευστό. Μελετώντας διάφορα οικονομικά δεδομένα, οι αναλυτές μπορούν να διεξάγουν ορισμένα συμπεράσματα, σχετικά με το ύψος των αποθεμάτων της επιχείρησης. Για παράδειγμα, αν υπάρχει μεγάλο ποσοστό αποθεμάτων στα κυκλοφορικά της στοιχεία, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι αυτά δε μετατρέπονται γρήγορα σε ρευστό. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στη φύση των εργασιών της. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, το ποσοστό των αποθεμάτων της θα πρέπει να σχετίζεται με το ύψος των πωλήσεων. Ακολουθούν οι βασικότεροι αριθμοδείκτες δραστηριότητας, σύμφωνα με τους Βασιλείου, Αλεξάκη, (2008) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Η κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων μιας επιχείρησης, δείχνει τη σχέση μεταξύ των απαιτήσεων μιας επιχείρησης και των πωλήσεων της και την τακτική πολιτικής πιστώσεων, που ακολουθεί η επιχείρηση απέναντι στους πελάτες της. Με τον δείκτη αυτό εντοπίζεται το μέσο χρονικό διάστημα, μεταξύ της πώλησης και της εξόφλησης της συναλλαγής, δηλαδή πόσο γρήγορα η επιχείρηση εισπράττει μετρητά ή αλλιώς πόσες φορές κατά μέσο όρο ανανεώθηκαν οι απαιτήσεις μέσω των πωλήσεων. Μεγάλη ταχύτητα στην είσπραξη των απαιτήσεων, σημαίνει μικρή πιθανότητα ζημίας από επισφαλείς πελάτες. Ο τύπος πάνω στον οποίο βασίζεται ο υπολογισμός της είναι ο εξής: Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων = Πωλήσεις Μέσες Απαιτήσεις Εκτός από την κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων, χρήσιμος δείκτης είναι και η μέση περίοδος είσπραξης των απαιτήσεων, η οποία μας δείχνει το μέσο χρόνο αναμονής σε αριθμό ημερών, τον οποίο η επιχείρηση περιμένει να μετατραπούν οι απαιτήσεις της σε μετρητά, δηλαδή: Σελίδα 37 από 130

39 Μέση διάρκεια είσπραξης απαιτήσεων = 365 Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξής απαιτήσεων Όσο μικρότερη είναι η μέση διάρκεια είσπραξης απαιτήσεων, τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα είσπραξης αυτών, κάτι που σημαίνει μικρότερος χρόνος δέσμευσης κεφαλαίων, συνεπώς καλύτερη εικόνα για την επιχείρηση. Μια ενδεχόμενη μείωση του δείκτη, μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η επιχείρηση διαπραγματεύεται δυναμικά τη πιστοδοτική τακτική απέναντι στους πελάτες ή ότι μειώνει τις εμπορικές πιστώσεις της. Αντίθετα μια ενδεχόμενη αύξηση του δείκτη, μπορεί να οφείλεται σε αδυναμία είσπραξης, απώλεια δυναμικότητας στις διαπραγματεύσεις και σε δυσκολίες προώθησης των προϊόντων ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Η ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων μας δείχνει πόσες φορές οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης καλύπτονται από το κόστος πωληθέντων. Η μελέτη αυτού του δείκτη μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα, όσον αφορά τη μεταβολή της πιστοληπτικής ικανότητας μιας επιχείρησης. Επίσης, η σύγκριση του αριθμοδείκτη μιας επιχείρησης με αυτούς αντίστοιχων επιχειρήσεων του ίδιου κλάδου, οδηγεί στο συμπέρασμα αν η οικονομική μονάδα εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της με αργότερο ρυθμό. Ο δείκτης προκύπτει με τη διαίρεση του συνόλου των αγορών, με το μέσο ύψος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της επιχείρησης, δηλαδή: Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων = Αγορές εμπορευμάτων Μέσο ύψος βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Όμως, επειδή στην πράξη το σύνολο των αγορών των εμπορευμάτων σπανίως δημοσιεύεται, οι αναλυτές στη θέση τους χρησιμοποιούν το κόστος πωληθέντων, αφού το προσαρμόσουν ανάλογα με τα στοιχεία εκείνα που δε συνεπάγονται πραγματική καταβολή μετρητών (π.χ. αποσβέσεις). Έτσι ο τύπος γίνεται: Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων = Κόστος πωληθέντων Μέσο ύψος βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Σελίδα 38 από 130

40 Διαιρώντας τις ημέρες του έτους με τον παραπάνω δείκτη, βρίσκουμε το χρονικό διάστημα που οι υποχρεώσεις μιας επιχείρησης μένουν απλήρωτες, δηλαδή: Μέση διάρκεια απλήρωτων υποχρεώσεων = 365 Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων Η καθυστέρηση της εξόφλησης των προμηθευτών, μπορεί να περιορίζει την οικονομική στενότητα, όμως η εξάρτηση από αυτούς μπορεί να αποβεί επικίνδυνη, καθώς οι προμηθευτές μπορούν να αλλάξουν την πολιτική τους οποιαδήποτε στιγμή ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Η κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού δείχνει ποσό αποτελεσματική είναι η επιχείρηση, στο να χρησιμοποιεί το σύνολο του ενεργητικού, προκειμένου να διενεργεί πωλήσεις. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης, τόσο πιο οργανωμένη λειτουργεί η επιχείρηση όσον αφορά τη χρήση του συνόλου του ενεργητικού. Ένας χαμηλός δείκτης, δηλώνει ότι η επιχείρηση δε χρησιμοποιεί εντατικά τα στοιχεία του ενεργητικού της, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει είτε να εντατικοποιήσει τη χρήση αυτών είτε να ρευστοποιήσει μέρος των περιουσιακών της στοιχείων. Κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού = Πωλήσεις Σύνολο ενεργητικού Για να ληφθούν σωστές πληροφορίες, από το συγκεκριμένο δείκτη, πρέπει να γίνει σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο του κλάδου. Είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητος, ακόμη και σε εταιρίες του ίδιου κλάδου και μπορεί να παίρνει τιμές μικρότερες του ένα για επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου και μεγαλύτερες του ένα για επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου. Όμως, ένας πολύ υψηλός δείκτης, σε σύγκριση με άλλες επιχειρήσεις του ιδίου κλάδου, μπορεί να σημαίνει ότι οι ασκούντες διοίκηση προβαίνουν σε πιο εντατική χρήση των στοιχείων του συνόλου του ενεργητικού, ενώ αντίθετα ένας χαμηλός δείκτης μπορεί να οφείλεται στη χρήση άχρηστων περιουσιακών στοιχείων ενεργητικού. Σελίδα 39 από 130

41 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ Ο δείκτης αυτός δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να πωλεί τα αποθέματα της, χρησιμοποιώντας τα περιουσιακά της στοιχεία, σε μικρό χρονικό διάστημα. Χρησιμοποιείται, δηλαδή, για διαπιστωθεί πόσες φορές μέσα στη χρήση ανανεώθηκαν τα αποθέματα σε σχέση με τις πωλήσεις. Προκύπτει με τη διαίρεση του κόστους πωληθέντων, με την αξία των αποθεμάτων, όπου στην αξία αποθεμάτων λαμβάνεται υπόψιν ο μέσος όρος αποθεμάτων, αρχής και τέλους. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων = Κόστος πωληθέντων Μέσο όρο αποθεμάτων Αν διαιρέσουμε τις ημέρες του έτους με την κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων, το αποτέλεσμα μας δίνει τη μέση διάρκεια παραμονής των αποθεμάτων στην επιχείρηση, δηλαδή, τη μέση περίοδο που η επιχείρηση αναμένει για την πώληση και αντικατάσταση των αποθεμάτων της. Δείκτης παραμονής αποθεμάτων = 365 Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων Γενικά, αυτό που ισχύει είναι ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης ταχύτητας αποθεμάτων, τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί η επιχείρηση. Η καλή οργάνωση μιας επιχείρησης, βασίζεται στο γεγονός ότι επιδιώκουν να διατηρούν χαμηλά τα αποθέματα τους. Ο αριθμοδείκτης αυτός δίνει καλύτερα αποτελέσματα, όταν γίνεται σύγκριση ανάμεσα σε επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας χρησιμοποιούνται προκειμένου να διαπιστωθεί αν μια επιχείρηση είναι αποδοτική ή όχι, δηλαδή την ικανότητα της να πραγματοποιεί κέρδος. Τα αποτελέσματα του δείκτη δίνουν μια εικόνα στους ενδιαφερομένους της επιχείρησης, σχετικά με το κέρδος, αλλά και τις προοπτικές που έχει αυτή για το μέλλον. Τα στοιχεία για τον υπολογισμό τους, αντλούνται από την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, αφού μέσω αυτής γνωστοποιείται η απόδοση της επιχείρησης. Συγκεκριμένα, οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας Σελίδα 40 από 130

42 περιγράφουν τη σχέση μεταξύ του κέρδους και των παραγωγικών συντελεστών αλλά και τη σχέση κερδών και πωλήσεων. Ακολουθούν οι βασικότεροι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας, σύμφωνα με τους Βασιλείου, Αλεξάκη, (2008) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Πρόκειται για δύο πολύ σημαντικούς αριθμοδείκτες, οι οποίοι απεικονίζουν την κερδοφορία μιας επιχείρησης και συνεπώς την ικανότητά της για πραγματοποίηση ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος. Το αποτέλεσμα του δείκτη μαρτυράει εάν τα κεφάλαια που επένδυσαν οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης, αποδίδουν επαρκώς ή όχι. Οι δείκτες εκφράζονται με ποσοστό και η αποδοτικότητα ίδιων κεφαλαίων προκύπτει με τη διαίρεση των καθαρών λειτουργικών κερδών χρήσης, με το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης: Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων = 100χ Καθαρά κέρδη εκμετάλλευσης Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ενώ η αποδοτικότητα συνολικά απασχολουμένων κεφαλαίων, προκύπτει με τη διαίρεση των καθαρών κερδών χρήσης με το σύνολο των απασχολουμένων κεφαλαίων: Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων = 100χ Καθαρά κέρδη εκμετάλλευσης Σύνολο απασχολουμένων κεφαλαίων Γενικά, οι τιμές του δείκτη που είναι επιθυμητές από τους ασκούντες διοίκηση, τους μέτοχους, τους δανειστές, τους υποψήφιους επενδυτές και άλλους ενδιαφερόμενους, είναι υψηλές. Μία υψηλή τιμή των δεικτών, οφείλεται στην ικανότητα της διοίκησης να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τα περιουσιακά της στοιχεία και στην υψηλή της παραγωγικότητα. Μια ενδεχόμενη χαμηλή τιμή, σημαίνει αποτυχία της επιχείρησης να επιτύχει τα επιδιωκόμενα κέρδη της, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε υπερεπένδυση κεφαλαίων σε σχέση με τις πωλήσεις της ή σε κακή διαχείριση οικονομικών καταστάσεων, Σελίδα 41 από 130

43 όπως πολύ υψηλά έξοδα. Βέβαια, η χρήση του δείκτη γίνεται σωστά όταν συγκρίνονται επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους, δείχνει το ποσοστό κέρδους που πετυχαίνει η οικονομική μονάδα από τις επιμέρους λειτουργικές της δραστηριότητες, δηλαδή από τις πωλήσεις της. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται, για να δουν οι ασκούντες διοίκηση σε ποιο βαθμό μπορούν να μειωθούν οι τιμές πώλησης των προϊόντων ανά μονάδα, χωρίς να υποστεί ζημιά η επιχείρηση (Αποστόλου, 2015). Προκύπτει από τη διαίρεση των μικτών κερδών χρήσης, με τις καθαρές πωλήσεις αυτής και εκφράζεται σε ποσοστό επί τοις εκατό, δηλαδή: Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους = 100 χ Μικτά κέρδη χρήσης Καθαρές πωλήσεις Η επιχείρηση βρίσκεται σε καλύτερη θέση όταν ο δείκτης μικτού κέρδους παίρνει μεγάλες τιμές, γεγονός που αφετέρου σημαίνει ότι η επιχείρηση έχει μεγαλύτερα κέρδη και ότι μπορεί να ανταπεξέλθει σε μία ενδεχόμενη αύξηση του κόστους των προϊόντων της. Επίσης, ο δείκτης αυτός δίνει πληροφορίες για τη πολιτική τιμών που ακολουθεί. Οι μεγάλες τιμές του δείκτη, δηλώνουν ότι η επιχείρηση βρίσκεται στη πλεονεκτική θέση να αγοράζει φθηνά και να πουλάει τα προϊόντα της σε υψηλές τιμές. Από την άλλη πλευρά ένας μειωμένος δείκτης, μπορεί να οφείλεται σε μείωση της τιμής πώλησης των προϊόντων, χωρίς να αυξηθεί αντίστοιχα το κόστος αγορά ή σε αύξηση του κόστους αγορά χωρίς αντίστοιχη αύξηση στην τιμή πώλησης (Αποστόλου, 2015). Ενδέχεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιχείρηση να θέτει χαμηλά τις τιμές του δείκτη, επειδή επιδιώκει μία αύξηση των πωλήσεων της και την επέκταση της στην αγορά. Σελίδα 42 από 130

44 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους, δείχνει το ποσοστό του καθαρού κέρδους που πετυχαίνει η οικονομική μονάδα από τις πωλήσεις της. Αποτελεί ένα πολύ σημαντικό αριθμοδείκτη καθώς αντικατοπτρίζει την εικόνα της επιχείρησης όσον αφορά τις αποδόσεις που πετυχαίνει. Προκύπτει από τη διαίρεση των καθαρών λειτουργικών κερδών, μετά την αφαίρεση του κόστους πωληθέντων, με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων μιας περιόδου και εκφράζεται σε ποσοστό, δηλαδή: Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους = 100 χ Καθαρά κέρδη χρήσης Καθαρές πωλήσεις Λαμβάνονται υπόψη τα καθαρά κέρδη χρήσης, καθώς στοιχεία όπως τα μη λειτουργικά έξοδα και οι προσωρινές επενδύσεις, δε συμπεριλαμβάνονται στα καθαρά λειτουργικά κέρδη, όμως επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Όσο μεγαλύτερες τιμές παίρνει ο δείκτης, τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Το περιθώριο καθαρού κέρδους, πρέπει να συγκρίνεται με το περιθώριο μικτού κέρδους, προκειμένου να διεξάγονται καλύτερα συμπεράσματα. Εάν ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους δε μεταβάλλεται και ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους σημειώνει μείωση, αποτελεί ένδειξη δυσανάλογης αύξησης των εξόδων λειτουργίας σε σχέση με τις πωλήσεις της. Αντιθέτως, μια ενδεχόμενη μείωση του αριθμοδείκτη μικτού περιθωρίου κέρδους, με σταθερό τον αριθμοδείκτη καθαρού περιθωρίου κέρδους, αποτελεί ένδειξη ότι η αύξηση του κόστους πωληθέντων είναι δυσανάλογη με αυτή στα έσοδα πωλήσεων ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Η έννοια της μόχλευσης στα οικονομικά, αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι μεταβολές σε οικονομικά μεγέθη της επιχείρησης επηρεάζουν θετικά ή όχι άλλες δραστηριότητες της. Ο αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης, απεικονίζει την επίδραση που έχουν τα ξένα δανειακά κεφάλαια στην αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης, δηλαδή στα κέρδη. Προκύπτει από τη διαίρεση της αποδοτικότητας των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης, με την αποδοτικότητα του συνόλου των απασχολούμενων κεφαλαίων στην επιχείρηση, δηλαδή: Σελίδα 43 από 130

45 Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης = Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων Αποδοτικότητα συνολικά απασχολούμενων κεφαλαίων Η επίδραση των ξένων κεφαλαίων είναι θετική, μηδενική ή αρνητική ανάλογα με τις τιμές που παίρνει ο δείκτης, αν είναι δηλαδή μεγαλύτερος, ίσος ή μικρότερος της μονάδας. Πιο αναλυτικά, η επίδραση είναι θετική όταν η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από το σύνολο της αποδοτικότητας των συνολικά απασχολούμενων κεφαλαίων, που σημαίνει ότι η επιχείρηση επωφελείται από τη χρησιμοποίηση δανειακών κεφαλαίων. Αντίθετα, όταν οι τιμές του δείκτη είναι μικρότερες της μονάδας, η επίδραση των ξένων κεφαλαίων είναι αρνητική, που μπορεί να σημαίνει ότι οι όροι σύμφωνα με τους οποίους δανείζεται η επιχείρηση είναι μη ευνοϊκοί για εκείνη. Ένας δείκτης ίσος με τη μονάδα, σημαίνει ότι υπάρχει μηδενική επίδραση των δανεικών κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης (Νιάρχος κ.α., 2004) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Η μελέτη της διάρθρωσης των κεφαλαίων, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στη μελέτη της οικονομικής της κατάστασης. Με τον όρο διάρθρωση των κεφαλαίων μιας οικονομικής, μονάδας εννοούμε το είδος, το ύψος και τις πηγές χρηματοδότησης που χρησιμοποιεί η οικονομική μονάδα. Στις μορφές κεφαλαίων συμπεριλαμβάνονται τα ιδία κεφάλαια και οι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η σημαντική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στα ιδία κεφάλαια και στα ξένα δανειακά κεφάλαια είναι τα διαφορετικά ποσοστά κινδύνου που εμπεριέχουν. Συγκεκριμένα, τα ίδια κεφάλαια είναι αυτά που κινδυνεύουν πιο άμεσα, καθώς δεν επιστρέφονται, ούτε εξασφαλίζουν συγκεκριμένη απόδοση. Επίσης, επενδύονται σε μακροχρόνιες επενδύσεις οι οποίες αποτελούν και μεγαλύτερο κίνδυνο. Όσον αφορά τα ξένα κεφάλαια, οι δόσεις τους πρέπει να εξοφλούνται σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα και επιβαρύνονται με τόκους, με αποτέλεσμα να υπάρχει πίεση στην επιχείρηση να επιστρέψει τα δανειακά της κεφάλαια όταν αυτά είναι ληξιπρόθεσμα. Στη περίπτωση που οι νέες επενδύσεις είναι πιο αποδοτικές από τους τόκους των δανειακών κεφαλαίων που έλαβε η επιχείρηση, τότε η χρηματοδότηση μέσω ξένων κεφαλαίων είναι πιο συμφέρουσα, από την εισφορά νέων ιδίων κεφαλαίων. Ωστόσο, ο υψηλός δανεισμός μπορεί να αποφέρει στην επιχείρηση ζημία. Σελίδα 44 από 130

46 Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η επιχείρηση πρέπει να επιδιώκει την εύρεση χαμηλού κόστους κεφαλαίων. Επίσης, κάθε οικονομική μονάδα έχει το δικό της άριστο σημείο διάρθρωσης κεφαλαίων το οποίο εξαρτάται από παράγοντες όπως: ο επιχειρηματικός κίνδυνος, η ικανότητα της να αποκτά κεφάλαια με ευνοϊκούς γι αυτήν όρους και ο συντελεστής φορολογίας της επιχείρησης (οι τόκοι αφαιρούνται από τα κέρδη και το φορολογητέο εισόδημα μειώνεται, οπότε μειώνεται και το κόστος δανεισμού) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ Ο αριθμοδείκτης αυτός δίνει πληροφορίες σχετικά με τον αν υπάρχει υπερδανεισμός ή όχι στην οικονομική μονάδα. Υπολογίζεται από τη διαίρεση των ίδιων κεφαλαίων (μετοχικό κεφάλαιο και αποθεματικό) με το σύνολο των δανειακών κεφαλαίων, δηλαδή: Αριθμοδείκτης δανειακά κεφάλαια προς ίδιων κεφαλαίων = Ξένα κεφάλαια Ιδία κεφάλαια Ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης δείχνει τη σχέση των ίδιων κεφαλαίων με τα ξένα κεφάλαια της επιχείρηση. Με τη βοήθεια του γίνεται εκτίμηση του βαθμού ασφαλείας που εξασφαλίζουν τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης στους επιχείρησης και επιπλέον αξιολόγηση του επιπέδου της χρήσης κεφαλαιακής μόχλευσης από τους μετόχους και τη διοίκηση της επιχείρησης. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης και ιδιαίτερα πάνω από ένα (1) τόσο πιο υπερχρεωμένη θεωρείται η επιχείρησης και τόσο υψηλότερο το επίπεδο κεφαλαιακής μόχλευσης (Αποστόλου, 2015). Σελίδα 45 από 130

47 ΑΡIΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια, δείχνει την οικονομική δύναμη της επιχείρησης και τη μακροχρόνια ρευστότητα της, παρέχοντας ένδειξη για την ικανότητα της να εξοφλεί τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η σχέση αυτή δείχνει το ποσοστό του συνόλου των ενεργητικών στοιχείων που έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της. Το αποτέλεσμα του βρίσκεται διαιρώντας τα ίδια κεφάλαια της οικονομικής μονάδας, με το σύνολο των κεφαλαίων της, δηλαδή: Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια = Ίδια κεφάλαια χ 100 Συνολικά κεφάλαια Η διαφορά του δείκτη ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια από το 100, μας δίνει το ποσοστό των ξένων κεφαλαίων που άντλησε η επιχείρηση από τους πιστωτές της για τη χρηματοδότηση του ενεργητικού και δίνεται από τη σχέση: Αριθμοδείκτης δανειακών κεφαλαίων = Ξένα κεφάλαια χ 100 Συνολικά κεφάλαια Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης ίδιων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα η επιχείρηση να δυσκολευτεί στην εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Αντίθετα, ένας χαμηλός δείκτης αποτελεί ένδειξη για πιθανές οικονομικές δυσκολίες και κίνδυνο εμφάνισης ζημιών, οι οποίες θα πρέπει να καλυφθούν από τα ίδια κεφάλαια ΒΑΘΜΟΣ ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Ο βαθμός παγιοποίησης δείχνει τη σχέση του παγίου ενεργητικού με το σύνολο του ενεργητικού και το βαθμό στο οποίο τα κεφάλαια έχουν επενδυθεί σε πάγια στοιχεί. Ελέγχεται και αξιοποιείται σε σχέση με το επίπεδο παγιοποίησης των άλλων επιχειρήσεων του κλάδου. Υπερπαγιοποίηση μπορεί να σημαίνει υψηλό δανεισμό και υψηλές αποσβέσεις, δηλαδή έξοδα που μειώνουν την απόδοση της επιχείρησης, εκτός αν ασχολείται εντατικά ο πάγιος εξοπλισμός της, ενώ η υπερεπένδυση σε πάγια, έχει επιπτώσεις στην τρέχουσα ρευστότητα (Αποστόλου, 2015). Σελίδα 46 από 130

48 Υπολογίζεται από τη διαίρεση των καθαρών παγίων με το σύνολο του ενεργητικού, δηλαδή: Αριθμοδείκτης Παγιοποίησης Περιουσίας= Καθαρά Πάγια χ 100 Σύνολο Ενεργητικού Όσο μεγαλύτερος γίνεται ο δείκτης αυτός, τόσο υψηλότερες είναι οι σταθερές και μεταβλητές δαπάνες των επενδυμένων σε πάγια κεφαλαίων (αποσβέσεις, τόκοι, διάφορες χρηματοοικονομικές δαπάνες). Συνεπώς, οι επιχειρήσεις με υψηλή παγιοποίηση πρέπει συνεχώς να επιδιώκουν την ανεύρεση τρόπων για τη συνεχή αύξηση του κύκλου εργασιών τους Z-SCORE ΑΝΑΛΥΣΗ Το μοντέλο ALTMAN Z-SCORE, δημιουργήθηκε από τον οικονομολόγο Alman to 1968, με στόχο να απαντήσει με μετρήσιμα στοιχεία σε ερωτήματα όπως πότε μια επιχείρηση αντιμετωπίζει κίνδυνο πτώχευσης και πως μπορεί αυτό να γίνει αντιληπτό νωρίτερα από το γεγονός της πτώχευσης. Το υπόδειγμα Altman Z-score είναι στην ουσία ένα γραμμικό μοντέλο οικονομετρικής ανάλυσης με εξαρτημένη μεταβλητή Z, την κριτική τιμή δηλαδή που ορίζει μέσα σε ποια πλαίσια πρέπει να κινείται μια επιχείρηση που θέλει να αποφύγει την πτώχευση τα επόμενα χρόνια και δίνεται από τον τύπο (Altman, 1968): Z = 1.2 X X X X4 + 0,999 X5 όπου: Χ1= κεφάλαιο κίνησης / σύνολο ενεργητικού Χ2= αποτέλεσμα εις νέο/σύνολο ενεργητικού Χ3= κέρδη προ φόρων και τόκων/σύνολο ενεργητικού Χ4= σύνολο ίδιων κεφαλαίων/σύνολο υποχρεώσεων Χ5=πωλήσεις προς σύνολο ενεργητικού Η τιμή του z-score είναι το άθροισμα των πέντε αριθμοδεικτών, πολλαπλασιαζόμενων με τον αντίστοιχο συντελεστή, δηλαδή το άθροισμα των τιμών της δεύτερης στήλης. Οι κρίσιμες τιμές, μέσα στις οποίες συγκρίνεται η τιμή του z-score είναι: Σελίδα 47 από 130

49 Επίδοση (score) Πιθανότητα Αποτυχίας <1,81 Υψηλή 1,82< <2,66 Πιθανή 2,67< Χαμηλή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Σελίδα 48 από 130

50 5.ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΑΧΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΒΟΛΟΥ, ΤΖΑΝΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 5.1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΜΕΙΟ ΑΧΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης <<ΑΧΕΠΑ>>, είναι ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Ελλάδος, με δυναμικότητα 680 κλινών. Ανήκει διοικητικά στην 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης, με ανεξαρτησία και διοικητική αυτοτέλεια. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες του καλύπτουν όλο το φάσμα των ειδικοτήτων της ιατρικής και ψυχιατρικής. Στο Νοσοκομείο υπάγονται διοικητικά τα Κέντρα Υγείας Σοχού και νέας Μαδύτου, με τα περιφερειακά τους ιατρεία, προσφέροντας υπηρεσίες και σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Σκοποί του νοσοκομείου είναι: 1. Η παροχή υπηρεσιών Υγείας σε όλα τα επίπεδα υγείας και κυρίως τριτοβάθμιας μορφής ισότιμα σε κάθε άτομο, ανεξάρτητα από την Οικονομική, Κοινωνική και Επαγγελματική του κατάσταση, σύμφωνα με τους κανόνες του Εθνικού Συστήματος Υγείας και της Κοινωνικής Ασφάλισης. 2. Η εκπαίδευση φοιτητών της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, καθώς και των φοιτητών άλλων συναφών τμημάτων. 3. Η ειδίκευση, η συνεχής εκπαίδευση των γιατρών, νοσηλευτών και λειτουργών άλλων επαγγελματιών υγείας, με την ανάπτυξη και εφαρμογή ανάλογων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. 4. Η ανάπτυξη και προαγωγή της έρευνας στον τομέα της υγείας. Στην κατεύθυνση αυτή εφαρμόζει και αναπτύσσει ερευνητικά προγράμματα και συνεργάζεται με άλλους συναφείς φορείς, καθώς και με διεθνείς οργανισμούς, επιστημονικά και ερευνητικά κέντρα. 5. Η συνεργασία με τα νοσηλευτικά ιδρύματα και άλλες μονάδες υγείας της υγειονομικής περιφέρειας για την ανάπτυξη και αναβάθμιση συνολικά της παροχής φροντίδας υγείας και ειδικότερα σε ότι αφορά την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καθώς και ειδικών προγραμμάτων μελέτης και αξιολόγησης θεμάτων, που αφορούν το χώρο της υγείας. 6. Η Εφαρμογή νέων μεθόδων και μορφών περίθαλψης, με στόχο την αποτελεσματική προώθηση της υγείας των πολιτών. Σελίδα 49 από 130

51 7. Η ανάπτυξη διαδικασιών που διευκολύνουν τους στρατηγικούς στόχους που τίθενται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, την 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης και το Διοικητικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου ( ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΛΟΥ Το Αχιλλοπουλείο Νοσοκομείο Βόλου υπάγεται διοικητικά στην 5 η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας και εντάσσεται στην κατηγορία των Γενικών Νοσοκομείων Δευτεροβάθμιας Περίθαλψης. Το Νοσοκομείο διαρθρώνεται σε τέσσερις τομείς α) Παθολογικό Τομέα με δυναμικότητα 171 κλίνες, β) Χειρουργικό Τομέα με δυναμικότητα 176 κλίνες, γ) Εργαστηριακό Τομέα και δ) Τομέα Ψυχικής Υγείας με δυναμικότητα 40 κλινών. Επίσης διαθέτει Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και Τμήμα Αιμοδοσίας. Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου αντιμετωπίζει ετησίως περίπου επείγοντα περιστατικά. Βασική μέριμνα της Διοίκησης και του προσωπικού του Νοσοκομείου είναι η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών φροντίδας υγείας, με γνώμονα πάντα την ασφάλεια και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Σκοποί του είναι: 1. Η παροχή πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας, στον πληθυσμό της 5ης Υ.Πε Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, καθώς και σε ασθενείς που παραπέμπονται από άλλες Υ.Πε. Η φροντίδα υγείας παρέχεται ισότιμα σε κάθε άτομο ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση, σύμφωνα με τους κανόνες του Εθνικού Συστήματος Υγείας και της Κοινωνικής Ασφάλισης. 2. Η ειδίκευση, η συνεχής εκπαίδευση και η επιμόρφωση ιατρών, νοσηλευτών και άλλων επαγγελμάτων υγείας, με την ανάπτυξη και εφαρμογή ανάλογων εκπαιδευτικών προγραμμάτων. 3. Η ανάπτυξη και προαγωγή της έρευνας στον τομέα της υγείας. Στην κατεύθυνση αυτή, εφαρμόζει και αναπτύσσει ερευνητικά προγράμματα και συνεργάζεται με άλλους συναφείς φορείς, καθώς και διεθνείς οργανισμούς, επιστημονικά και ερευνητικά κέντρα. 4. Η συνεργασία με τα νοσηλευτικά ιδρύματα και άλλες μονάδες υγείας της υγειονομικής περιφέρειας για την ανάπτυξη και αναβάθμιση συνολικά της παροχής φροντίδας Σελίδα 50 από 130

52 υγείας και ειδικότερα σε ότι αφορά την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καθώς και ειδικών προγραμμάτων μελέτης και αξιολόγησης θεμάτων, που αφορούν το χώρο της υγείας, στην 5η Υ.Πε Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. 5. Εφαρμογή νέων μεθόδων και μορφών περίθαλψης, με στόχο την αποτελεσματική προώθηση της υγείας των πολιτών. 6. Η ανάπτυξη διαδικασιών που διευκολύνουν τους στρατηγικούς στόχους που τίθενται από το Υπουργείο Υγείας, την 5η Υ.Πε Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας και το Διοικητικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου ( ΤΖΑΝΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Το ΤΖΑΝΕΙΟ νοσοκομείο Πειραιά, λειτουργεί από το 1973 ως Ν.Π.Δ.Δ., ανεξάρτητο από το Ν.Π.Δ.Δ. του Δήμου Πειραιά και μέχρι σήμερα έχει μετατραπεί σε ανεξάρτητη αποκεντρωμένη μονάδα με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και υπάγεται στο Γ Π.Ε.Σ.Υ. Αττικής. Είναι χωρητικότητας 470 κλινών, οι οποίες επιμερίζονται στον παθολογικό, χειρουργικό και ψυχιατρικό τομέα. Διαθέτει τμήμα Εξωτερικών Ιατρείων, προκειμένου να καλύπτει τις ανάγκες πρόληψης και διάγνωσης των πολιτών, ενώ όλες οι διαγνωστικές εξετάσεις γίνονται στα εξοπλισμένα διαγνωστικά εργαστήρια που διαθέτει. Σκοπός του είναι: 1. Η βελτίωση της παρεχόμενης νοσηλευτικής φροντίδας, με βάση τα νέα επιστημονικά δεδομένα. 2. Η ανάπτυξη και προαγωγή της νοσηλευτικής επιστήμης. 3. Η επαγγελματική ανάπτυξη και ανέλιξη του νοσηλευτικού προσωπικού. 4. Η υποστήριξη των προγραμμάτων κλινικής άσκησης φοιτητών και σπουδαστών Νοσηλευτικών Σχολών, όπως αυτά ορίζονται από τα Εκπαιδευτικά τους Ιδρύματα ( ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Στο κεφάλαιο αυτό, θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της χρηματοοικονομικής ανάλυσης, που διενεργήθηκε με χρήση αριθμοδεικτών για τα υπό εξέταση δημόσια νοσοκομεία. Συγκεκριμένα, θα μελετηθεί αναλυτικά η πορεία των σημαντικότερων αριθμοδεικτών των συγκεκριμένων νοσοκομείων στη διάρκεια της τετραετίας , βάσει της θεωρίας και Σελίδα 51 από 130

53 των μαθηματικών τύπων, που αναπτύχθηκαν στο προηγούμενο κεφάλαιο. Για την εν λόγω χρηματοοικονομική ανάλυση, μελετήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν οι δημοσιευμένες Ετήσιες Οικονομικές Εκθέσεις και οι αντίστοιχες καταστάσεις των υπό μελέτη νοσοκομείων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 1Αριθμοδείκτες γενικής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων ΕΤΟΣ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ,71 2,37 1, ,32 3,89 4, ,92 4,66 5, ,65 4,47 5,05 Ο δείκτης γενικής ρευστότητας και για τα τρία δημόσια νοσοκομεία, παρουσιάζει άνοδο από το , η οποία οφείλεται στην αύξηση του κυκλοφορούντος ενεργητικού και τη μείωση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, συνεπώς τα νοσοκομεία βρίσκονται συνεχώς σε καλύτερη θέση από άποψη ρευστότητας. Το 2015 υπάρχει μικρή μείωση στον αριθμοδείκτη, λόγω της αύξησης των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Οι τιμές του δείκτη είναι μεγαλύτερες της μονάδας, το οποίο σημαίνει ότι το σύνολο του ενεργητικού μπορεί να καλύψει περισσότερο από μία φορές τις υποχρεώσεις τους σε μια χρήση. Από τα τρία νοσοκομεία, τη μεγαλύτερη γενική ρευστότητα παρουσιάζει το Αχέπα, ακολουθεί το Τζάνειο και μετά το Αχιλλοπούλειο. Σελίδα 52 από 130

54 Γράφημα 1.Πορεία γενικής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 2.Αριθμοδείκτες ειδικής ρευστότητας ΕΤΟΣ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ,61 2,24 1, ,16 3,65 4, ,67 4,49 4, ,52 4,38 4,96 Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας και για τα τρία δημόσια νοσοκομεία είναι κι αυτός μεγαλύτερος της μονάδας για τα έτη , πράγμα που σημαίνει είναι σε θέση να αποπληρώσουν τις βραχυπρόθεσμες οφειλές τους, βασιζόμενη στα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του ενεργητικού τους. Ο δείκτης έχει ανοδική τάση και ακολουθεί την ίδια πορεία με εκείνον της γενικής ρευστότητας. Συνεπώς, το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, ο παρονομαστής, δηλαδή, του αριθμοδείκτη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ειδικής ρευστότητας, όπως γίνεται ανάλογα και με τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας, Την καλύτερη θέση, από άποψη ειδικής ρευστότητας, την έχει το Αχέπα, ακολουθεί το Τζάνειο και μετά το Αχιλλοπούλειο. Γράφημα 2. Πορεία ειδικής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων Σελίδα 53 από 130

55 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Πίνακας 3. Αριθμοδείκτες ταμειακής ρευστότητας ΕΤΟΣ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ,13 0,09 0, ,51 0,06 0, ,33 0,22 0, ,36 0,25 0,21 Σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους δείκτες, οι οποίοι έδειχναν υψηλή ρευστότητα, αυτός ο δείκτης μας δείχνει ότι τα τρία δημόσια νοσοκομεία υστερούν σε χρηματικά διαθέσιμα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ταμειακής ρευστότητας, παρουσιάζεται στο ΤΖΑΝΕΙΟ, ενώ το ΑΧΕΠΑ βρίσκεται σε καλύτερη θέση, όπως και στους δύο προηγούμενους δείκτες. Τα παραπάνω στοιχεία δε σημαίνει απαραίτητα ότι η θέση τους είναι δυσμενής, για το λόγο ότι μπορεί να οφείλεται σε κάποιο επενδυτικό πρόγραμμα για τα δημόσια νοσοκομεία ή στη δυνατότητα δανεισμού, που τους παρέχεται ανά πάσα ώρα (Νιάρχος, 2004). Γράφημα 3. Πορεία ταμειακής ρευστότητας δημοσίων νοσοκομείων ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Επιγραμματικά, από την παραπάνω ανάλυση οι δείκτες ρευστότητας των εξεταζόμενων δημόσιων νοσοκομείων είναι θετικοί, χωρίς έντονες αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου τετραετίας. Και τα τρία δημόσια νοσοκομεία διατηρούν υπερβάλλουσα ρευστότητα, που πιθανόν υποδηλώνει ότι δεν εκμεταλλεύονται αποδοτικά το Σελίδα 54 από 130

56 ενεργητικό τους. Επίσης, και τα τρία νοσοκομεία δείχνουν αδυναμία να καλύψουν με μετρητά τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τις δυσμενείς συνθήκες στο ευρύτερο δημοσιονομικό περιβάλλον και το μέγεθος των Νοσηλευτικών Μονάδων της παρούσας έρευνας, οι τιμές των συγκεκριμένων δεικτών, από μόνες τους, δεν προκαλούν ιδιαίτερο προβληματισμό, θα πρέπει όμως να αξιολογηθούν συνολικά σε μια εκτεταμένη προοπτική ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Πίνακας 4. Κυκλοφοριακή ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων δημοσίων νοσοκομείων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΤΟΣ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ,98 2,93 2, ,17 3,07 2, ,87 3,77 4, ,25 2,51 3, ,29 0,71 0, ,35 0,57 0, ,25 0,4 0, ,21 0,26 0,33 Η ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων μας δείχνει πόσες φορές οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της μονάδας, καλύπτονται από το κόστος πωληθέντων, ή αλλιώς το μέσο όρο εξόφλησης των οφειλών της μονάδας προς τους προμηθευτές της. Ο δείκτης παρουσιάζει κοινή πορεία για τα εξεταζόμενα δημόσια νοσοκομεία και ανοδική τάση κατά τα έτη , κάτι που οφείλεται στη μείωση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, ενώ το 2015 παρουσιάζει πτώση, κάτι που οφείλεται στην αύξηση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της αλλά και στη μείωση του κόστους πωληθέντων. Τη μεγαλύτερη ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, την εμφανίζει το Τζάνειο το Γενικά, η πορεία του δείκτη μπορεί να είναι ανοδική, για να κριθεί αν είναι ικανοποιητικός πρέπει να συγκριθεί με την ανάλογη ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων. Σελίδα 55 από 130

57 Όσον αφορά την ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων είναι εμφανής, με την πάροδο των ετών, η κοινή τάση μείωσης της ταχύτητας είσπραξης των απαιτήσεων σε όλα τα νοσοκομεία, το οποίο αποδίδεται στην οικονομική κρίση και την αδυναμία των ασφαλιστικών ταμείων και του ελληνικού δημοσίου να είναι συνεπείς στο να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Την καλύτερη θέση, όσον αφορά το συγκεκριμένο δείκτη σε γενικές γραμμές την κατέχει το Τζάνειο. Συγκρίνοντας την ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων με την ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων, και τα τρία νοσοκομεία σε όλα τα έτη εξοφλούν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους με ταχύτερο ρυθμό από αυτόν που εισπράττουν τις απαιτήσεις τους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προβούν σε δανεισμό ή τη συμμετοχή σε κάποιο κρατικό επενδυτικού πρόγραμμα, προκειμένου να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους. Την τριετία οι απαιτήσεις αυξάνονται σημαντικά. Αυτή η εικόνα αλλάζει το 2015, καθώς οι απαιτήσεις μειώνονται δραστικά. Γράφημα 4. Πορεία ταχύτητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων δημοσίων νοσοκομείων Σελίδα 56 από 130

58 Γράφημα 5. Πορεία ταχύητας είσπραξης απαιτήσων δημοσίων νοσοκομείων ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Πίνακας 5.Κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ 0,29 0,35 0,25 0,21 ΤΖΑΝΕΙΟ 0,32 0,33 0,22 0,16 0,28 0,32 0,27 0,19 Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το βαθμό που χρησιμοποιούνται τα στοιχεία του ενεργητικού, σε σχέση με τις πωλήσεις. Με την παρακολούθηση του διαπιστώνεται αν υπάρχει υπερεπένδυση κεφαλαίων στη μονάδα. Τα εξεταζόμενα δημόσια νοσοκομεία, εμφανίζουν χαμηλούς δείκτες κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει εντατική χρησιμοποίηση των στοιχείων του ενεργητικού, προκειμένου να παραχθούν πωλήσεις. Συγκριτικά, τη μεγαλύτερη κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού, το 2012 την εμφανίζει το νοσοκομείο Αχιλλοπούλειο, το 2013 το Αχέπα, το 2014 το Τζάνειο και το 2015 το Αχέπα, ενώ η γενικότερη πορεία του δείκτη εμφανίζει φθίνουσα τάση, με εξαίρεση το Σελίδα 57 από 130

59 2013, κάτι το οποίο αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχει ολοένα μικρότερη χρησιμοποίηση του ενεργητικού και η διοίκηση θα πρέπει να αυξήσει το βαθμό χρησιμοποίησης του ή να προβεί σε ρευστοποίηση μέρους των πωλήσεων. Γράφημα 6. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας ενεργητικού δημοσίων νοσοκομείων ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ Πίνακας 6. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων δημοσίων νοσοκομείων ΕΤΟΣ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ,54 20,17 32, ,61 18,28 34, ,32 18,37 42, ,58 20,85 32,86 Πίνακας 7. Μέση διάρκεια παραμονής αποθεμάτων δημοσίων νοσοκομείων ΕΤΟΣ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ Η κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων δείχνει την ικανότητα των μονάδων να ανανεώνουν τα αποθέματα τους ή αλλιώς την ικανότητα τους να χρησιμοποιούν τα περιουσιακά τους στοιχεία, για πωλήσουν τα αποθέματα σε μικρό χρονικό διάστημα. Σε πλεονεκτική θέση, ως προς την ικανότητα διαχείρισης των αποθεμάτων του, φαίνεται να είναι το Τζάνειο. Ο δείκτης παίρνει υψηλές τιμές και έχει ανοδική τάση σε όλα τα έτη, καθώς η μείωση Σελίδα 58 από 130

60 στο κόστος πωληθέντων αντανακλά την προσπάθεια της εταιρείας, να μειώσει σταδιακά τα κόστη μισθοδοσίας, υγειονομικού υλικού, φαρμάκων, αναλωσίμων, λοιπών υλικών και εξόδων, στα πλαίσια μίας περισσότερο ορθολογικής διαχείρισης τους. Εξαίρεση αποτελεί το 2015, όπου το μέσο απόθεμα προϊόντων αυξάνεται. Η μελέτη του δείκτη διαχρονικά, δείχνει κάποιες αυξομειώσεις για το Αχέπα και το Αχιλλοπούλειο, όμως βρίσκονται σε παρόμοια θέση, όσον αφορά την κυκλοφορία των αποθεμάτων τους. Η μείωση του αριθμοδείκτη μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι δεν γίνεται ικανοποιητικός αλλά ελλιπής έλεγχος αποθεμάτων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν υψηλά αποθέματα, τα οποία επιδεινώνουν σημαντικά τα επίπεδα ρευστότητας του νοσοκομείου και συνιστούν υψηλό κόστος. Γράφημα 7. Πορεία κυκλοφοριακής αποθεμάτων δημοσίων νοσοκομείων ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Συνοψίζοντας τους Δείκτες Δραστηριότητας των εξεταζόμενων δημοσίων νοσοκομείων, συμπεραίνεται ότι, η οικονομική κρίση έπληξε την πιστοληπτική τους ικανότητα, καθώς αντιμετωπίζουν χρηματική στενότητα και έχουν υψηλό βαθμό εξάρτησης, τόσο από τους προμηθευτές τους. Η κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων τους δεν είναι εφικτή, αφού τα έσοδα από την πώληση των υπηρεσιών τους μείον το κόστος παραγωγής, δεν επαρκούν. Για τον λόγο αυτό, το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο εξοφλούν τους προμηθευτές τους είναι ιδιαίτερα αυξημένο. Επίσης, κοινό των δημοσίων νοσοκομείων είναι ότι δεν κάνουν εντατική χρήση των παγίων στοιχείων τους. Σελίδα 59 από 130

61 Σε αυτό το σημείο να σημειωθεί ότι ο ΕΟΠΠΥ συστάθηκε το 2011 με τον Νόμο 3918 (ΦΕΚ Α' 31/ ). Η συνένωση των κλάδων Υγείας των Ασφαλιστικών Ταμείων στον ΕΟΠΥΥ, που έγινε τυπικά στις αρχές του έτους 2012, ολοκληρώθηκε το Το αυξημένο χρονικό διάστημα εξόφλησης προμηθευτών που σημειώνεται, οφείλεται στην αδυναμία του νεοσύστατου τότε ΕΟΠΥΥ, να εξοφλεί έγκαιρα τις υποχρεώσεις από την προσφορά υπηρεσιών υγείας στους ασφαλισμένους του, γεγονός που έπληξε την πιστοληπτική ικανότητα και των Δημόσιων Νοσοκομείων ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Πίνακας 8. Αριθμοδείκτες περιθωρίου κέρδους δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ ΕΤΟΣ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΜΙΚΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΜΙΚΤΟ -1,32-0,05-1,18 0,39-1,03 0,50-0,72 0,25-1,29-1,03-1,28-1,30 ΚΑΘΑΡΟ 0,06 0,09-0,01-0,05 ΤΖΑΝΕΙΟ ΜΙΚΤΟ -1,49-1,22-1,05-1,21 ΚΑΘΑΡΟ -0,13-0,04 0,24-0,17 Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου δείχνει το ποσοστό καθαρού κέρδους που πετυχαίνει η μονάδα και αντίστοιχα ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους το μικτό κέρδος από τις πωλήσεις της. Στους κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ο δείκτης περιθωρίου κέρδους επιδιώκεται να είναι μεγάλος. Στους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, όπως είναι τα δημόσια νοσοκομεία, αμφισβητείται η αναγκαιότητα επιδίωξης της αύξησής του και πρέπει να είναι ελάχιστα άνω του μηδενός, γιατί έτσι δεν επιβαρύνονται τα ασφαλιστικά ταμεία με επιπλέον κόστη και πετυχαίνεται το καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα για το σύνολο της οικονομίας. Από τον παραπάνω πίνακα, συμπεραίνεται ότι και τα εξεταζόμενα νοσοκομεία εμφανίζουν ζημίες, διαχρονικά και αυτό οφείλεται στην αύξηση του κόστους των παραγόμενων υπηρεσιών, σε σχέση με τη τιμή πώλησης λόγω της εφαρμογής των κλειστών ενοποιημένων νοσηλίων. Όσον αφορά το καθαρό περιθώριο κέρδους, το ΑΧΕΠΑ εμφανίζει ζημίες το 2012, οι οποίες περιορίζονται τα επόμενα έτη και έως το 2015 λαμβάνει θετικές τιμές, ως αποτέλεσμα του συνυπολογισμού εσόδων από λοιπές δραστηριότητες, μετά τα μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης. Για το ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ, ο δείκτης έχει αντίθετη εξέλιξη καθώς ξεκινάει με θετι Σελίδα 60 από 130

62 κές τιμές, το 2014 και το 2015 το νοσοκομείο εμφανίζει ζημίες, ενώ τις χειρότερες τιμές του δείκτη τις έχει το ΤΖΑΝΕΙΟ, αφού μόνο το 2014 καταφέρνει να σημειώσει θετικές τιμές. Εδώ σημειώνεται ότι, οι δείκτες Μικτού και Καθαρού Κέρδους δεν συμβαδίζουν, υποδηλώνοντας δυσανάλογη αύξηση των εξόδων. Γράφημα 8. Πορεία αριθμοδείκτη περιθωρίου μικτού κέρδους Γράφημα 9. Πορεία αριθμοδείκτη καθαρού περιθωρίου κέρδους δημοσίων νοσκομείων Σελίδα 61 από 130

63 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Πίνακας 9. Αποδοτικότητα ίδιων και συνολικών κεφαλαίων δημοσίων νοσοκομείων ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ ΕΤΟΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 40,85% 18,38% 17,88% 6,84% 3,12% 3,92% -0,22% -1,04% -6,97% -1,63% 8,42% -4,12% ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 20,39% 13,56% 12,45% 5,32% 1,95% 3,16% -0,17% -0,80% -3,73% -1,28% 6,34% -3,27% Από τον πίνακα 9, διαπιστώνεται ότι από τα εξεταζόμενα νοσοκομεία, μόνο το Αχέπα φαίνεται να πετυχαίνει θετικές αποδόσεις, όσον αφορά την απόδοση των ίδιων και των συνολικά απασχολουμένων κεφαλαίων, γεγονός που οφείλεται στα θετικά καθαρά λειτουργικά κέρδη. Παρολ αυτά, οι δείκτες σημειώνουν πτώση στα επόμενα έτη, ένδειξη για τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, αλλά και για υπεπένδυση κεφαλαίων. Πιθανή αιτία αυτής της μεγάλης διαφοράς στα ίδια κεφάλαια μεταξύ των δημόσιων νοσοκομείων είναι ότι, το Αχέπα είναι Πανεπιστημιακή κλινική και άρα έχει μεγαλύτερο κεφάλαιο γιατί μέρος του το δαπανά σε έρευνα. Η απόδοση των κεφαλαίων του Αχιλλοπουλείου και του Τζανείο, έχει την ίδια εικόνα για όλη την τετραετία. Συγκεκριμένα, η απόδοση είναι θετική και αυξανόμενη τα δύο πρωτα έτη, στη συνέχεια όμως και μέχρι το 2015 παίρνει αρνητικές τιμές, επιβεβαιώνοντας την κακή διαχείριση της περιουσίας τους. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν πως από τα δημόσια νοσοκομεία κάποιο φαίνεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα ενώ άλλο όχι, συνεπώς συμπεραίνουμε πως μπορεί σε γενικές γραμμές ο ελληνικός δημόσιος τομέας της υγείας να νοσεί, αλλά υπάρχουν και ιδρύματα που έχουν ανεβασμένους τους δείκτες αποτελεσματικότητας τους. Αυτό σημαίνει ότι οι ενέργειες βελτίω- Σελίδα 62 από 130

64 σης της δημόσιας Υγείας δεν πρέπει να περιορίζονται σε γενικά μέτρα, αλλά σε μεμονωμένη ανάλυση και αντιμετώπιση. Γράφημα 10.Πορεία αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων δημοσιών νοσοκομείων Γράφημα 11. Πορεία αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων δημοσιών νοσοκομείων ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Πίνακας 10. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ ,00 1,36 1,44 ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ 1,60 1,24 1,29 Σελίδα 63 από 130 1,87 1,27 1,33

65 2015 1,29 1,30 1,26 Από το δείκτη οικονομικής μόχλευσης λαμβάνονται πληροφορίες για την επιρροή των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη. Και τα τρία δημόσια νοσοκομεία διαχειρίζονται τα ξένα κεφάλαια εποικοδομητικά, προκειμένου να δημιουργήσουν κέρδη, καθώς για όλα ο δείκτης παίρνει τιμές μεγαλύτερες της μονάδας και αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει υπερδανεισμός ή βασίζονται σε κάποιο κρατικό επενδυτικό πρόγραμμα. Η επίδραση των ξένων κεφαλαίων είναι επωφελής όταν ο αριθμοδείκτης είναι μεγαλύτερος της μονάδας, κάτι που συμβαίνει σε όλα τα έτη, γεγονός που δηλώνει ότι τα ξένα κεφάλαια έχουν θετική επίδραση στα κέρδη της μονάδας. Ο δείκτης παρουσιάζει μείωση από το 2012 στο 2013, αύξηση από το 2013 στο 2014, ενώ το μειώνεται το Γράφημα 12. Πορεία αριθμοδείκτη οικονομικής μόχλευσης δημοσίων νοσοκομείων ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Μετά την ανάλυση των αριθμοδεικτών αποδοτικότητας, συμπεραίνεται ότι τα εξεταζόμενα δημόσια νοσοκομεία, μέσα στη δύσκολη οικονομική περίοδο στην οποία βρίσκεται η χώρα μας, δεν κατάφεραν να αξιοποιήσουν με επαρκώς τα κεφάλαια τους. Οι αρνητικοί δείκτες Αποδοτικότητας, Ίδιων και Απασχολούμενων κεφαλαίων, που εμφανίζουν το Αχιλλοπούλειο και το Τζάνειο επιβεβαιώνουν την κακή διαχείριση της περιουσίας του ιδιαίτερα κατά την Σελίδα 64 από 130

66 τετραετία Εξαίρεση αποτελεί το Αχέπα, η Διοίκηση του οποίου κατάφερε, παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, να δημιουργήσει κέρδη τα οποία επένδυσε αποδοτικά. Όσον αφορά τους δείκτες περιθωρίου κέρδους, από τη μελέτη της τετραετίας συμπεραίνεται ότι ο δείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους και ο δείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους δε συμβαδίζουν, για όλες τις μονάδες, επισημαίνοντας τη δυσανάλογη αύξηση των εξόδων. Εντούτοις, πετυχαίνουν το καθαρό περιθώριο κέρδους, σε κάποιες χρονιές να είναι θετικό, δεδομένου των αντίξοων οικονομικών συνθηκών ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ Πίνακας 11. Αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ 0,66 0,31 0,12 0,16 0,37 0,19 0,19 0,21 ΤΖΑΝΕΙΟ 0,53 0,17 0,13 0,17 Οι τιμές του δείκτη επηρεάζονται από τη φύση της επιχείρησης. Ο κλάδος των Γενικών Νοσοκομείων, που είναι «εντάσεως» εργασίας και δεν απαιτούνται υψηλές πάγιες εγκαταστάσεις και υψηλή συμμετοχή των συνεταίρων με ίδια κεφάλαια, δικαιολογεί έναν δείκτη χαμηλό. Από τον πίνακα 11, διαπιστώνεται ότι ο δείκτης δανειακής επιβάρυνσης έχει πτωτική τάση σε όλα τα εξεταζόμενα νοσοκομεία από το 2012 έως το 2014, ενώ το 2015 αυξάνεται. Τη μεγαλύτερη τιμή ο δείκτης την έχει για το Αχέπα, ενώ τη μικρότερη για το Αχιλλοπούλειο. Πάντως, σε όλες τις περιπτώσεις η τιμή του είναι μικρότερη της μονάδας, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν χαμηλά επίπεδα δανειακής επιβάρυνσης, οπότε τα ίδια κεφάλαια που υπάρχουν είναι αρκετά, σε περίπτωση χρεοκοπίας των δημοσίων νοσοκομείων. Αυτό αποτελεί κίνητρο για τους επενδυτές που θέλουν να επενδύσουν σε κάποιο από τα νοσοκομεία. Σελίδα 65 από 130

67 Γράφημα 13. Πορεία αριθμοδείκτη δανειακής επιβάρυνσης δημοσίων νοσοκομείων ΑΡIΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Πίνακας 12. Αριθμοδείκτης ίδιων και ξένων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ ΕΤΟΣ ΙΔΙΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΞΕΝΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΙΔΙΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΞΕΝΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΖΑΝΕΙΟ ΙΔΙΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΞΕΝΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ,00% 40,00% 73% 27% 66% 34% ,00% 23,00% 84% 16% 85% 15% ,00% 11,00% 84% 16% 88% 12% ,00% 14,00% 83% 17% 86% 14% Ο αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια δείχνει το ποσοστό του ενεργητικού, το οποίο χρηματοδοτείται από τους φορείς, ενώ η διαφορά του δείκτη από το 100 δείχνει το ποσοστό του ενεργητικού που χρηματοδοτείται από τους πιστωτές της μονάδας. Κοινό χαρακτηριστικό των εξεταζομένων νοσοκομείων είναι ότι, εμφανίζουν υψηλούς δείκτες ίδιων προς συνολικά κεφάλαια και αντίστοιχα χαμηλούς δείκτες ξένων προς συνολικά κεφάλαια, γεγονός που δείχνει ότι στηρίζονται κυρίως στα ίδια κεφάλαια για τη λειτουργία τους και λιγότερο στα δανειακά, εξασφαλίζοντας έτσι μικρότερη έκθεση στο Σελίδα 66 από 130

68 κίνδυνο. Την υψηλότερη αναλογία ίδιων προς συνολικά κεφάλαια την έχει το ΑΧΕΠΑ, το 2014 με 88%, ενώ τη μικρότερη το ΤΖΑΝΕΙΟ με 66% το Το γενικότερο συμπερασμα είναι ότι οικονομική κρίση οδήγησε σε δυσκολία, όσον αφορά την εξωτερική χρηματοδότηση των νοσκομείων. Γράφημα 14. Πορεία αριθμοδείκτη ίδιων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια δημοσίων νοσοκομείων Γράφημα 15. Πορεία αριθμοδείκτη ξένων κεφάλαιων προς συνολικά κεφάλαια δημοσιω νοσοκμείων Σελίδα 67 από 130

69 ΒΑΘΜΟΣ ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Πίνακας 13. Βαθμός παγιοποίησης δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ % 8% 6% 4% ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ 32% 29% 25% 22% 33% 36% 26% 21% Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης εκτιμάται σε σχέση με τη φύση της επιχείρησης, καθώς οι επιχειρήσεις <<εντάσεως>> εργασίας, όπου δεν απαιτούνται υψηλές πάγιες εγκαταστάσεις, εμφανίζουν χαμηλές τιμές. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις με υψηλή παγιοποίηση πρέπει συνεχώς να επιδιώκουν την ανεύρεση τρόπων για τη συνεχή αύξηση του κύκλου εργασιών τους (αναζήτηση νέων αγορών, νέων προϊόντων κ.ά.) και αντίστοιχα να συμπιέζουν το κόστος παραγωγής τους. Από τα δεδομένα του πίνακα 13, υψηλότερο βαθμό παγιοποίησης εμφανίζουν το Τζάνειο και το Αχιλλοπούλειο, ενώ το Αχέπα έχει πολύ χαμηλό αριθμοδείκτη. Συνεπώς, εφόσον ο δείκτης δεν υπερβαίνει το 50%, χαρακτηρίζονται ως εντάσεως εργασίας, καθώς έχουν στη διάθεση τους πολλά κυκλοφοριακά στοιχεία και λιγότερα πάγια. Γράφημα 16. Πορεία βαθμού παγιοποίησης δημοσιων νοσοκμείων Σελίδα 68 από 130

70 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Από την ανάλυση των αριθμοδεικτών κεφαλαιακής διάρθρωσης, διαπιστώνεται ότι η κεφαλαιακή διάρθρωση σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία στηρίζεται σε Ίδια Κεφάλαια και χαρακτηρίζονται ως εντάσεως κυκλοφορούντων περιουσιακών στοιχείων, καθώς ο μέσος όρος των τιμών του αριθμοδείκτη δεν υπερβαίνει το 50%. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν να ευνοούνται οι επενδύσεις ιδιωτών σε δημόσια Νοσοκομεία Z-SCORE ΑΝΑΛΥΣΗ Πίνακας 14. Ζ-SCORE δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ ,70 3,90 6,76 5,83 ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ ΤΖΑΝΕΙΟ 1,94 3,70 3,76 3,68-0,42 3,07 4,84 3,79 Το υπόδειγμα ALTMAN S Z-SCORE είναι ένα εύχρηστο μοντέλο, με το οποίο μπορεί να εκτιμηθεί ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος στον οποίο βρίσκονται οι επιχειρήσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, καθώς δεν πρόκειται για βιομηχανικές επιχειρήσεις, αλλά για νοσοκομεία οι κριτικές τιμές είναι από 1,8 έως 2,67. Κατά αυτό τον τρόπο εάν η τιμή του Ζ είναι μικρότερη του κατωτάτου ορίου, τότε το νοσοκομείο θα βρίσκεται σε επικίνδυνη ζώνη. Αν η τιμή του Ζ είναι μεγαλύτερη του ανωτάτου ορίου, τότε βρίσκεται σε ασφαλή ζώνη. Τέλος η επιχείρηση θα βρίσκεται στη γκρίζα ζώνη, εάν είναι εντός του ανωτάτου και του κατωτάτου ορίου. (Altman, 1968). Στην προκειμένη περίπτωση, για τον υπολογισμό του αριθμοδείκτη Z Score, επειδή πρόκειται για δημόσια νοσοκομεία και όχι για εταιρείες εισηγμένες στο χρηματιστήριο χρησιμοποιήθηκε ο τύπος: Z= 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 Σύμφωνα με τα δεδομένα του πίνακα 14, ο δείκτης Z-Score και για τα τρία δημόσια νοσοκομεία είναι μικρότερος του 2,67 το 2012, εκτός από το ΑΧΕΠΑ. Αυτό που παρατηρείται για το ΑΧΙΛΟΠΟΥΛΕΙΟ είναι ότι, οι τιμές του δείκτη το 2012 ανήκουν στη <<γκρίζας ζώνης>>, Σελίδα 69 από 130

71 συνεπώς για το σχηματισμό γνώμης για την οικονομική τους κατάσταση πρέπει να συμπεριληφθούν και άλλοι παράγοντες. Αντίθετα, το ΤΖΑΝΕΙΟ, εμφανίζει αρνητικό δείκτη για το ίδιο έτος, που σημαίνει ότι ο κίνδυνος για χρεοκοπία είναι πολύ υψηλός. Όμως, με το πέρασμα των ετών η πορεία και των τριών εξεταζόμενων νοσοκομείων βελτιώθηκε και έφτασε το 2015 να θεωρούνται πιο ασφαλή. Πίνακας 15.Ζ-SCORE ανάλυση δημοσίων νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ Χ1 Χ2 Χ3 Χ4 ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ Χ1 Χ2 X3 X4 ΤΖΑΝΕΙΟ Χ1 Χ2 Χ3 Χ ,42 0,71 0,66 0, ,18 0,07 1, ,29-0,63-1,22 1, ,81 0,67 0,46 1, ,61-0,15 0,01 3, ,55-0,95-0,03 3, ,76 0,62 0,4 4, ,68-0,13-0,03 3, ,56-0,5 0,2 4,58 Γράφημα 17. Πορεία Z-Score δημοσίων νοσοκμείων Σελίδα 70 από ,4 0,56 0,17 3, ,89-0,11-0,03 2, ,86-0,5-0,09 3,52

72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6.ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ MEDITERRANEO, ΥΓΕΙΑ, ΙΑΣΩ 6.1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ MEDITERRANEO Το MEDITERRANEO HOSPITAL" - ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ & ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Ε.Δ. ΔΡΑΓΙΝΗ Α.Ε.είναι ιδιωτικό νοσοκομείο, που βρίσκεται στη Γλυφάδα. Είναι χωρητικότητας 164 νοσηλευτικών κλινών και με περισσότερες από 25 ιατρικές ειδικότητες, καλύπτει ευρύτατο ιατρικό φάσμα, σε διαγνωστικό και θεραπευτικό επίπεδο. Διαθέτει διαγνωστικά τμήματα, παθολογικό και χειρουργικό τομέα, τμήμα φυσικοθεραπείας, διάφορες ειδικές μονάδες και επεμβατικά τμήματα ( ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑ Το νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ ιδρύθηκε το 1970 και μέχρι σήμερα στόχος του είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας υψηλής ποιότητας και την ανάπτυξη δικτύου ολοκληρωμένων υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ διαθέτει 6 Νοσοκομεία στην Ελλάδα, την Αλβανία και την Κύπρο, τα οποία διαθέτουν άδειες συνολικής δυναμικότητας κλινών με 69 χειρουργικές αίθουσες, 40 αίθουσες τοκετών και 11 Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Πλέον, έχει αποφασιστεί η συνένωσή του με τα Νοσηλευτικά Ιδρύματα ΜΗΤΕΡΑ και ΛΗΤΩ. Οι στρατηγικές του πρωτοβουλίες αφορούν επίσης, στην ανέγερση του πρώτου Ιδιωτικού Νοσηλευτικού Ιδρύματος στην Αλβανία σε συνδυασμό με επενδυτικές πρωτοβουλίες σε Κύπρο και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ έχει παρουσία στον χώρο της πρωτοβάθμιας παροχής υγείας μέσω του Κέντρου Μοριακής Βιολογίας & Κυτταρογενετικής ( Σελίδα 71 από 130

73 Στόχοι του νοσοκομείου είναι: 1. Η ανάπτυξη δικτύου ολοκληρωμένων υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 2. Εταιρική και κοινωνική υπευθυνότητα και αξιοπιστία. 3. Η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στην αιχμή της Ιατρικής Επιστήμης και Τεχνολογίας. 4. Σημείο αναφοράς των ασθενών και του επιστημονικού δυναμισμού ΓΕΝΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ Η γενική κλινική Πειραιώς ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΑΕ., ιδρύθηκε το 1948 και λειτουργεί και σαν διαγνωστικό κέντρο, συμβεβλημένος με ΕΟΠΥΥ και τα λοιπά Κρατικά Ασφαλιστικά Ταμεία, προσφέροντας υψηλού επιπέδου, υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς, Το διαγνωστικό κέντρο απαρτίζεται από τμήματα, όπως: παθολογικό, καρδιολογικό, ειδικό διαβητολογικό ιατρείο και αρτηριακής υπέρτασης. Επίσης, διαθέτει νεφρολογικό τμήμα & μονάδα τεχνητού νεφρού, γαστρεντερολογικό για ενδοσκοπήσεις και πολυποδεκτομές, ογκολογικό, στο οποίο γίνονται οι χημειοθεραπείες. Διαθέτει, ακόμη, τμήμα διατροφής - παχυσαρκίας, πνευμονολογικό για σπιρομετρήσεις, χειρουργικό & τμήμα αρθροσκοπήσεων. Επιπλέον, διαθέτει ουρολογικό τμήμα, στο οποίο πραγματοποιούνται κυστεοσκοπήσεις, ορθοπεδικό - τραυματολογικό τμήμα και γυναικολογικό τμήμα, με δυνατότητα λαπαροσκοπικών επεμβάσεων. Παράλληλα, στο ψηφιακό ακτινολογικό τμήμα περιλαμβάνεται ο αξονικός τομογράφος και τα υπερηχογραφήματα, ενώ στο αγγειολογικό γίνεται triplex αγγείων. Την ίδια στιγμή, το κέντρο παρέχει μονάδα εντατικής θεραπείας και μονάδα αυξημένης φροντίδας, χωρητικότητας 85 κλινών ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Σελίδα 72 από 130

74 Πίνακας 16. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ,98 1,92 1, ,00 1,54 2, ,90 1,13 2, ,97 0,41 1,42 Οι τιμές που λαμβάνει ο δείκτης γενικής ρευστότητας του νοσοκομείου MEDITERRANEO, που είναι κάτω της μονάδας αποτελούν ένδειξη της μη ύπαρξης ρευστότητας της επιχείρησης, καθώς τα κυκλοφοριακά της στοιχεία είναι μικρότερα των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Ο δείκτης σημειώνει αύξηση το 2013 και εξισώνεται με τη μονάδα για να μειωθεί εκ νέου το 2014, ενώ αυξάνεται και πάλι το Η γενική ρευστότητα του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, για τα έτη είναι ικανοποιητική, καθώς είναι μεγαλύτερης της μονάδας, παρά τη μείωση που εμφανίζει ο δείκτης διαχρονικά, εξαιτίας της μείωσης του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Το 2015 τα κυκλοφοριακά περιουσιακά στοιχεία είναι μικρότερα από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και αυτό αποτελεί ένδειξη της μη ύπαρξης ρευστότητας από μέρους του νοσοκομείου. Για το νοσοκομείο ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας είναι ικανοποιητικός για όλα τα έτη, καθώς λαμβάνει τιμές μεγαλύτερες της μονάδας. Συνεπώς τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού, καλύπτουν τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις του, παρά τη σχετική του μείωση το έτος Γράφημα 18. Πορεία αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών Σελίδα 73 από 130

75 ΕΙΔΙΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Πίνακας 17. Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ,97 1,89 1, ,98 1,51 1, ,88 1,10 2, ,94 0,40 1,37 Για το νοσοκομείο MEDITERRANEO, η ειδική ρευστότητα ακολουθεί την ίδια πορεία με αυτή της γενικής ρευστότητας, καθώς τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του ενεργητικού δεν μπορούν να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του νοσοκομείου. Αντιθέτως, η εξέλιξη της ειδικής ρευστότητας των άλλων δύο κλινικών, δε διαφοροποιούνται από αυτή της γενικής ρευστότητας. Συγκεκριμένα, για το ΥΓΕΙΑ ο δείκτης κρίνεται ικανοποιητικός μέχρι το 2014, το 2015 όμως μειώνεται καθώς αυξάνονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι αντίστοιχες τιμές για το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ είναι ικανοποιητικές για όλη την τετραετία. Γράφημα 19.Πορεία αριθμοδείκτη ειδικης ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών ΤΑΜΕΙΑΚΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Πίνακας 18. Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών ΕΤΟΣ Σελίδα 74 από

76 MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 0,03 0,38 0,07 0,09 0,38 0,31 0,03 0,10 0,09 0,10 0,01 0,04 Όσον αφορά την ταμειακή ρευστότητα των εξεταζόμενων ιδιωτικών νοσοκομείων, οι τιμές του πίνακα 18, δηλώνουν την έλλειψη ρευστότητας καθώς φαίνεται ότι δεν μπορούν να καλύψουν τος βραχυχρόνιες υποχρεώσεις τους από τα ταμειακά τους διαθέσιμα. Ο δείκτης παρουσιάζει διακυμάνσεις σε όλη την εξεταζόμενη περίοδο. Από τα τρία νοσοκομεία, τη μεγαλύτερη ταμειακή ρευστότητα την έχει το ΥΓΕΙΑ, ωστόσο, το διάστημα , ο δείκτης μειώνεται και η θέση του επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο. Γράφημα 20. Πορεία αριθμοδείκτη ταμειακής ρευστότητας ιδιωτικών κλινικών ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Όσον αφορά στη ρευστότητα των εξεταζόμενων ιδιωτικών νοσοκομείων, δηλαδή την ικανότητα τους να ανταποκρίνονται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, και τα τρία νοσοκομεία παρουσίασαν προβλήματα ρευστότητας, άλλα σοβαρότερα, άλλα λιγότερο σοβαρά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εστιάζεται στο MEDITERRANEO, καθώς η κακή εικόνα αποτυπώνεται και στους τρεις αριθμοδείκτες ρευστότητας και μπορεί να αποτελεί γενικότερο πρόβλημα του κλάδου, το οποίο μπορεί να οφείλεται στην οικονομική κρίση αλλά και τις αλλαγές που έφερε στον κλάδο σε θεσμικό και οικονομικό επίπεδο. Σελίδα 75 από 130

77 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Πίνακας 19. Κυκλοφοριακή ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων ιδιωτικών νοσοκομείων ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΤΟΣ MEDITERR ΥΓΕΙΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ANEO 1,06 1,28 1,25 0,93 2,13 1,96 1,13 2,14 2,19 1,27 1,11 1,75 ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Μ.Ο. ΜΕΣΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΒΡΑΧ.ΥΠΟΧΡ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ,50 1,29 1,44 1,84 2,00 1,83 2,83 3,03 1,59 0,92 1,39 1, Μ.Ο.ΜΕΣΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Μέσα από τα στοιχεία του πίνακα 19, φαίνεται ότι η κυκλοφοριακή ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων για το νοσοκομείο MEDITERRANEO, κυμαίνεται γύρω στη μονάδα. Τη χειρότερη απόδοση την έχει για το έτος 2013, όμως το 2014 σημειώνει και πάλι αύξηση και φτάνει το 2015 να έχει την καλύτερη απόδοση, δηλαδή, στις 1,27 μονάδες, ενώ οι ημέρες που παραμένουν απλήρωτες οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης για την τετραετία φτάνουν σε μέσο όρο τις 336. Η ταχύτητα εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων για το ΥΓΕΙΑ μεταβάλλεται διαχρονικά και μάλιστα αυξάνεται από το 2012 έως το 2014 κι αυτό γιατί αυξάνεται το κόστος πωληθέντων, ενώ η μέση διάρκεια παραμονής των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων στην επιχείρηση είναι 239 ημέρες, λιγότερες δηλαδή από το MEDITERRANEO. Η μείωση του αριθμοδείκτη το 2015, φανερώνει διεύρυνση του χρονικού διαστήματος που παρέμειναν οι υποχρεώσεις απλήρωτες. Πάντως σε σχέση με τα άλλα δύο ιδιωτικά νοσοκομεία, ο συγκεκριμένος δείκτης κυμαίνεται σε πιο υψηλά επίπεδα και αυτό σημαίνει ότι εξοφλεί γρηγορότερα τις υποχρεώσεις του στους προμηθευτές του, όπως θα πρέπει να γίνεται ιδανικά. Σελίδα 76 από 130

78 Παρόμοια εξέλιξη με το ΥΓΕΙΑ έχει και ο δείκτης του ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, ενώ όσον το διάστημα παραμονής ανεξόφλητων βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων φτάνει τις 214 ημέρες για την τετραετία. Όσον αφορά την ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων, αυτό που παρατηρείται και για τα τρία ιδιωτικά νοσοκομεία είναι οι διάφορες διακυμάνσεις, που αποδίδονται στις αυξομειώσεις των καθαρών πωλήσεων, αλλά και του μέσου όρου των απαιτήσεων. Η μείωση του αριθμοδείκτη το διάστημα οφείλεται αφενός στην πτώση του κύκλου εργασιών εξαιτίας της μείωσης τιμών στην οποία προέβη η Διοίκηση της εταιρείας, της υπαγωγής του κλάδου Υγείας σε καθεστώς Φ.Π.Α. από 01/07/2010 και αφετέρου στη μείωση του αριθμού των εσωτερικών και εξωτερικών ασθενών, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης. Όμως υπάρχει αύξηση στον αριθμοδείκτη μέχρι το 2015, λόγω της αύξησης των καθαρών πωλήσεων. Πάντως, η εταιρεία ΥΓΕΙΑ εμφανίζει τη μεγαλύτερη ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων, συγκριτικά με τις άλλες δύο εταιρείες, ενώ το διάστημα κατάφερε να μειώσει τη μέση διάρκεια είσπραξης των απαιτήσεων της. Επίσης, αυτό που παρατηρείται για το συγκεκριμένο νοσοκομείο είναι ότι η ταχύτητα είσπραξης είναι μεγαλύτερη από την ταχύτητα εξόφλησης, συνεπώς εισπράττει γρηγορότερα απ ότι εξοφλεί, όπως ακριβώς θα έπρεπε να συμβαίνει. Την ίδια εικόνα έχει και το MEDITERRANEO, με χαμηλότερους όμως δείκτες, ενώ το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ από το 2013 και μετά φαίνεται να αδυνατεί να ρευστοποιήσει τις απαιτήσεις του, με αποτέλεσμα να δεσμεύει κεφάλαια και την πιθανότητα για επισφαλείς πελάτες να αυξάνεται χρόνο με το χρόνο. Σελίδα 77 από 130

79 Γράφημα 21. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας εξοφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 22. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας είσπραξης απαιτήσεων ιδιωτικών κλινικών ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Πίνακας 20. Κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού ιδιωτικών νοσοκομείων ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ , ,70 ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 0,34 0,33 0,95 0,75 Σελίδα 78 από 130

80 ,71 0,83 0,38 0,42 0,96 1,12 Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 20, η κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργηιτκού και για τα τρία εξεταζόμενα ιδιωτικά νοσοκομεία εμφανίζει διακυμάνσεις καθώς μειώνεται από το 2012 έως το 2013, λόγω rebate και clawback και αγγίζει τη χαμηλότερη τιμή του, η οποία βελτιώνεται και αυξάνεται και πάλι έως το 2015, όπου παίρνει και τη μελύτερη τιμή για την τετραετία. Η πτωτική τάση του αριθμοδείκτη το 2013, οφείλεται στη μείωση του κύκλου εργασιών. Η διαχρονική μελέτη του δείκτη, μαρτυρά πως υπάρχει προσπάθεια εντατικότερης χρήσης των περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να παραχθούν πωλήσεις. Γράφημα 23. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας ενεργητικού ιδιωτικών κλινικών ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ Πίνακας 21. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων ιδιωτικών νοσοκομείων ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ , , , ,38 ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 68,80 65,22 67,48 69,13 70,91 40,94 35,14 33,90 Από τα στοιχεία του πίνακα 21, συμπερενεται ότι η κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων του MEDITERRANEO και του ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ακολουθεί πτωτική πορεία καθώς το μέσο απόθεμα προιόντων αυξάνεται διαχρονικά. Αντίθετα ο αριθμοδείκτης για το ΥΓΕΙΑ, έχει αυξητική τάση και φτα νει το 2015 να έχει τη μεγαλύτερη τιμή, φανερώνοντας την Σελίδα 79 από 130

81 αποτελεσματικότητα στην ταχύτητα, με την οποία τα αποθέματα διατέθηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης. Συγκριτικά με τα άλλα τρία ιδιωτικά νοσοκομεία, η ΥΓΕΙΑ Α.Ε. φαίνεται να βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση ως προς την ικανότητα διαχείρισης των αποθεμάτων της, σε θεωρητικό επίπεδο τουλάχιστον. Γράφημα 24. Πορεία κυκλοφοριακής ταχύητας αποθεματων ιδιωτικών κλινικών ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Από τα αποτελέσματα της ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων, συμπεραίνεται ότι η μείωση του αριθμοδείκτη το 2013, οφείλεται στην πτώση των καθαρών πωλήσεων, λόγω αλλαγών της τιμολογιακής πολιτικής που επέφερε η συνεργασία με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., της αλλαγής στη ζήτηση των κλινών (επιλογή χαμηλότερων θέσεων νοσηλείας) και του μίγματος των πελατών - ασθενών (επιλογή χαμηλότερου κόστους ιατρικών πράξεων). Επίσης η μεγάλη μείωση του κύκλου εργασιών, επέφερε την πτώση στην τιμή του αριθμοδείκτη, εξαιτίας των θεσμοθετημένων και υποχρεωτικών rebate και clawback (Νόμος 4172/ ). Αυτό που παρατηρείται είναι ότι, δύο από τα τρία νοσοκομεία εμφανίζουν τιμές κυκλοφοριακής ταχύητας ενεγητικού μεγαλύτερες της μισής μονάδας και το ένα χαμηλότερες αυτής, συνεπώς υπάρχουν περιθώρεια βλετίωσης και περαταίρω ανάκαμψης. Η ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων είναι σε υψηλά επίπεδα και για τα τρία ιδιωτικά νοσοκομεία, διαπίστωση αναμενόμενη καθώς πρόκειται για εταιρείες παροχής υπηρεσιών και πιστοποιούν τη σωστή πολιτική που ακολουθείται στο χειρισμό των αποθεμάτων τους ενώ Σελίδα 80 από 130

82 συγχρόνως διατηρούν τις ελάχιστες απαραίτητες ποσότητες, που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία τους ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Πίνακας 22. Αριθμοδείκτης περιθωρίου κέρδους ιδιωτικών νοσοκομείων έτος MEDITERRANEO ΜΙΚΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΜΙΚΤΟ 19% 6% 21% 6% 10% -5% 17% 7% ΥΓΕΙΑ 12% 3% 11% 14% ΚΑΘΑΡΟ 0% -13% -19% -37% ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΜΙΚΤΟ ΚΑΘΑΡΟ 32% 19% -7% -28% 11% -3% 8% -6% Οι δείκτες περιθωρίου κέρδους, μας πληροφορούν για την ικανότητα που διαθέτει η επιχείρηση να καλύψει τα λειτουργικά και άλλα έξοδα, με τα μικτά κέρδη και τα καθαρά κέρδη αντίστοιχα. Όσον αφορά το μικτό περιθώριο κέρδους του MEDITERRANEO, σύμφωνα με τον πίνακα 22, έχει θετικές τιμές σε όλα έτη, που σημαίνει ότι μπορεί να κρατήσει το κόστος πωληθέντων χαμηλά. Συγκερκιμένα, ο δείκτης σημειώνει άνοδο από το 2012 έως το 2013 στο 21%, στη συνέχεια μειώνεται το 2014 στο 10% και αυξανεται και πάλι το 2015 στο 17%. Όσον αφορά το δείκτη καθαρού περιθωρίου κέρδους, φαίνεται ότι το MEDITERRANEO καταφέρνει να επιτυγχάνει κέρδη, με εξαίρεση το 2014, καθώς φαίνεται ότι γι αυτή τη χρονιά δεν μπορεί να κρατήσει χαμηλά τα έξοδα λειτουργίας του ή να αυξήσει τις πωλήσεις του. Τα αποτελέσματα των δεικτών περιθωρίου κέρδους για το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ δείχνουν ότι, μπορεί να ανταπεξέλθει στη αύξηση του κόστους πωληθέντων, με το μικτό περιθώριο να φτάνει στο 32% και το καθαρό στο 19% για το Η εικόνα του αλλάζει όταν το 2013 ο δείκτης γίνεται αρνητικός και οι ζημίες του φτάνουν το 28%, αφού το κόστος πωληθέντων είναι μεγαλύτερο από τις πωλήσεις. Αυτό την καθιστά μη ανταγωνιστική στην αγορά. Παρολ Σελίδα 81 από 130

83 αυτά φαίνεται ότι γίνεται προσπάθεια περιορισμού της ζημίας στα επόμενα έτη με αύξηση των πωλήσεων. Τη χειρότερη εικόνα την εμφανίζει το ΥΓΕΙΑ, όσον αφορά το καθαρό περιθώριο κέρδους την εμφανίζει το ΥΓΕΙΑ, καθώς αδυνατεί να περιορίσει τις ζημίες οι οποίες αυξάνονται σε όλη την τετραετία, ανάλογα με τα διάφορα έξοδα που υπολογίζονται στα καθαρά αποτελέσματα χρήσης, με αποτέλεσμα οι τιμές αυτές να τον καθιστούν ζημιογόνο και μη ανταγωνιστικό στην αγορά. Ο δείκτης περιθωρίου κέρδους για το ΥΓΕΙΑ κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, έχει όμως θετικές τιμές καθώς το κόστος πωληθέντων είναι μικρότερο από τις πωλήσεις κάτι που δείχνει την ικανότητα του νοσοκομείου να αντιμετωπίζει τις πιθανές αυξήσεις σε αυτό. Το μεγαλύτερο ποσοστό το λαμβάνει το 2015 με 14%. Γράφημα 25. Πορεία μικτού περιθωρίου κέρδους ιδιωτικών κλινικών Σελίδα 82 από 130

84 Γράφημα 26. Πορεία καθαρού περιθωρίου κέρδους ιδιωτικών κλινικών ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Πίνακας 23.Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ίδιων και ξένων κεφαλαίων ιδιωτικών νοσοκομείων MEDITERRANEO ΕΤΟΣ ΑΠΔ/ΤΑ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛ % 18% -13% 27% ΑΠΟΔ/ΤΑ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛ ΥΓΕΙΑ ΑΠΔ/ΤΑ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛ 4% 4% -3% 6% 0% -8% -22% -28% ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΑΠΟΔ/ΤΑ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛ 0% -5% -6% -15% ΑΠΔ/ΤΑ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛ 43% -46% -9% -28% ΑΠΟΔ/ΤΑ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛ 18% -21% -3% -7% Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων του MEDITERRANEO παρουσιάζει πτωτική τάση την περίοδο , η οποία οφείλεται στη μείωση των κερδών του. Συγκεκριμένα το 2014 ο δείκτης παίρνει αρνητική τιμή της τάξεως -13%, που σημαίνει την ύπαρξη ζημιών. Το 2015 ο δείκτης σημειώνει μεγάλη άνοδο και φτάνει το 27%, λόγω της αύξησης των καθαρών κερδών. Ο δείκτης αποδοτικότητας απασχολουμένων κεφαλαίων είναι σταθερός στο 4% για το , ενώ και αυτός σημειώνει πτώση το 2014 λόγω της ύπαρξης ζημιών στο -3%. Όμως το 2015 φτάνει στο 6%, αυξάνοντας την κερδοφόρα δυναμικότητα των συνολικών κεφαλαίων. Για την εταιρεία ΥΓΕΙΑ, η αποδοτικότητα ίδιων κεφαλαίων εμφανίζει αρνητικές τιμές σε όλα τα έτη, αποτέλεσμα της ύπαρξης των ζημιών του νοσοκομείου. Συγκεκριμένα για το 2012 υπάρχει μηδενική αποτελεσματικότητα, όσον αφορά τη χρησιμοποίηση των ίδιων αλλά και των συνολικών κεφαλαίων, προκειμένου να παραχθεί κέρδος. Όμως και η αποδοτικότητα συνολικών κεφαλαίων έχει πτωτική τάση με τη μεγαλύτερη μείωση να εμφανίζεται στην αποδοτικότητα των ίδιων κεφαλαίων. Σελίδα 83 από 130

85 Η αποδοτικότητα ίδιων και συνολικών κεφαλαίων για το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ παρουσιάζει πτωτική τάση από το 2012 στο 2013, αποτέλεσμα της ευρύτερης οικονομικής ύφεσης. Το 2014 η διοίκηση, προσπαθεί να περιορίσει τις ζημίες, κάνοντας αποδοτικότερη χρήση τόσο των ίδιων αλλά και των συνολικών της κεφαλαίων. Δυστυχώς, το 2015 η εικόνα και πάλι είναι δυσμενής και αυτό οφείλεται σε χαμηλή παραγωγικότητα ή υπερεπένδυση κεφαλαίων που δεν απασχολούνται πλήρως παραγωγικά. Γράφημα 27. Πορεία αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων ιδιωτικών κλινικών Γράφημα 28.Πορεία αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων ιδιωτικών κλινικών ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ Σελίδα 84 από 130

86 Πίνακας 24. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης ιδιωτικών νοσοκομείων MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ 3,87 2,89 3,24 2,87 ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 0,73 0,76 0,86 1,1 1,07 1,16 1,43 2,27 Όταν η αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από το κόστος δανεισμού, τότε η προσφυγή της επιχείρησης σε δανεισμό είναι επωφελής, διαφορετικά δεν συμφέρει την επιχείρηση να δανειστεί. Από τα δεδομένα του πίνακα 24, διαπιστώνεται ότι η επίδραση των ξένων κεφαλαίων για το MEDITERRANEO, για όλα τα έτη είναι επωφελής, αφού παίρνει τιμές μεγαλύτερες της μονάδας. Διαχρονικά ο δείκτης μειώνεται από το 2012 έως το 2014 λόγω της μείωσης της αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων και αυξάνεται το 2015 φτάνοντας τις 4,50 μονάδες. Η επίδραση των ξένων κεφαλαίων είναι θετική και επωφελής και στα κέρδη του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, όσον αφορά την τριετία , καθώς η αποδοτικότητα ίδιων κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη της αποδοτικότητας των απασχολουμένων κεφαλαίων, με την μεγαλύτερη τιμή να την παίρνει το 2014 με 3,67 μονάδες. Για το 2012 η επίδραση των ξένων κεφαλαίων είναι μηδενική και δεν υπάρχει ωφέλεια στην επιχείρηση. O αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης είναι μεγαλύτερος της μονάδας σε όλα τα έτη, για το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, και μάλιστα αυξάνεται διαχρονικά, συνεπώς η επίδραση από την χρήση των ξένων κεφαλαίων είναι και εδώ θετική στα κέρδη της επιχείρησης. Σελίδα 85 από 130

87 Γράφημα 29. Πορεία οικονομικής μόχλευσης ιδιωτικών κλινικών ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Όπως έχει ήδη ειπωθεί, μία επιχείρηση για να θεωρείται επιτυχημένη θα πρέπει να πετυχαίνει ένα υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους, το οποίο θα της επιτρέπει να καλύπτει τα λειτουργικά της έξοδα και ταυτόχρονα να της αποφέρει ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος, σε σχέση με τις πωλήσεις που πετυχαίνει. Συμπερασματικά για την τετραετία και τα τρία νοσοκομεία εμφανίζουν θετικό δείκτη μικτού περιθωρίου κέρδους, που σημαίνει ότι είναι σε θέση να καλύψουν τα λειτουργικά τους έξοδα. Εξαίρεση αποτελεί το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, όπου το 2013 φαίνεται ότι αδυνατεί να αντιμετωπίσει την αύξηση του κόστους των πωληθέντων του. Πιθανή αύξηση του δείκτη μπορεί να προέλθει από αύξηση των τιμών πώλησης ή πτώση στο κόστος παραγωγής. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται κυρίως από τους μετόχους, προκειμένου να αξιολογήσουν το πόσο συμφέρουσα γι αυτούς είναι η επένδυση που πραγματοποίησαν. Για το ΥΓΕΙΑ, που η μετοχή της είναι διαπραγματεύσιμη στο χρηματιστήριο, θα υπάρξει πτώση της τιμής της, αφού οι σοβαροί επενδυτές στο χρηματιστήριο λαμβάνουν βασικά υπόψη τους τον δείκτη αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων. Σχετικά με την αποδοτικότητα ίδιων και συνολικών κεφαλαίων, υπάρχουν κάποια σημεία στα οποία η εκάστοτε διοίκηση των νοσοκομείων πρέπει να δώσει προσοχή. Για παράδειγμα το ΥΓΕΙΑ και το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ διαθέτουν αρνητικούς δείκτες αποδοτικότητας, εξαιτίας της παρουσίας ζημιών στα αποτελέσματά τους. Από το δείκτη οικονομικής μόχλευσης λαμβάνονται πληροφορίες για την επιρροή των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη. Και τα τρία δημόσια νοσοκομεία διαχειρίζονται τα ξένα κεφάλαια εποικοδομητικά, προκειμένου να δημιουργήσουν κέρδη, καθώς για όλα ο δείκτης παίρνει τιμές μεγαλύτερες της μονάδας και αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει υπερδανεισμός ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Σελίδα 86 από 130

88 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ Πίνακας 25. Αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης ιδιωτικών νοσοκομείων ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ , , , ,87 ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 0, ,86 1,10 1,07 1,16 1,43 2,27 Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης, τόσο περισσότερο η επιχείρηση στηρίζεται, για τη χρηματοδότηση των περιουσιακών της στοιχείων, στα ξένα κεφάλαια και λιγότερο στα δικά της κεφάλαια. Βέβαια, η χρησιμοποίηση ξένων κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων νέων επενδύσεων παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα, σε σχέση με την έκδοση νέων τίτλων από αύξηση κεφαλαίου. Εάν η απόδοση των ξένων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από ξένα -δανειακά κεφάλαια, είναι μεγαλύτερη από τον τόκο των δανείων οι μέτοχοι επωφελούνται από τα κέρδη, χωρίς να αναγκαστούν να εισφέρουν δικά τους κεφάλαια. Ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης είναι πολύ μεγαλύτερος της μονάδας σε όλα τα έτη για το MEDITERRANEO, ένδειξη ότι βασίζεται αρκετά στη χρήση των κεφαλαίων που την προσφέρουν οι πιστωτές του. Η τάση αυτή είναι κατά κανόνα περισσότερο έντονη σε περιόδους πληθωρισμού, και μείωσης της αγοραστικής αξίας του χρήματος, επειδή τότε τα ονομαστικά κέρδη των επιχειρήσεων εμφανίζονται αυξημένα, όπως για παράδειγμα το Την ίδια εικόνα εμφανίζει και η εταιρεία ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, με τις τιμές του αριθμοδείκτη να είναι μεγαλύτερες της μονάδας, για όλη τη τετραετία. Συγκριτικά με το προηγούμενο νοσοκομείο, η εξάρτηση του από τα ξένα κεφάλαια είναι μικρότερη, όμως ακολουθεί ανοδική τάση, γεγονός που σημαίνει ότι εξαρτάται όλο και περισσότερο από τους δανειστές του. Η δανειακή επιβάρυνση για το ΥΓΕΙΑ, είναι μικρότερη της μονάδας από το , ενώ το 2015 την ξεπερνάει. Παρά την οικονομική κρίση, η εταιρεία κατάφερε να συνεχίσει τη δραστηριότητα της χωρίς να εξαρτάται από τα ξένα κεφάλαια για το μεγαλύτερο μέρος της τετραετίας και αυτό το πέτυχε με αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Σελίδα 87 από 130

89 Γράφημα 30. Πορεία αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης ιδιωτικών κλινικών ΑΡIΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Πίνακας 26. Αριθμοδείκτης ίδιων και ξένων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια ιδιωτικών νοσοκομείων ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΙΔΙΑ /ΣΥΞΕΝΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΝΟΛΙΚΑ 21,00% 79,00% 26,00% 74,00% 24,00% 76,00% 26,00% 74,00% ΥΓΕΙΑ ΙΔΙΑ /ΣΥΞΕΝΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΝΟΛΙΚΑ 58% 42% 57% 43% 43% 37% 48% 52% ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΙΔΙΑ /ΣΥΞΕΝΑ /ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΝΟΛΙΚΑ 48% 52% 46% 54% 31% 49% 41% 69% Ο δείκτης ίδιων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια, μας δίνει και μια εικόνα της αυτονομίας που μπορεί να έχει μια επιχείρηση από δανεικά κεφάλαια και άλλους πιστωτές και εφόσον είναι υψηλός προδιαθέτει θετικά για την ρευστότητα στα επόμενα χρόνια αφού από την πλευρά των ξένων κεφαλαίων η πίεση για ταμιακές εκροές για εξυπηρέτηση τους θα είναι χαμηλή και αντιμετωπίσιμη. Από τα στοιχεία του πίνακα 26, διαπιστώνεται ότι ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων που έχει χρηματοδοτηθεί από τα ίδια κεφάλαια για το MEDITERRANEO είναι 21% το 2012, 26% το 2013, 24% το 2014 και φτάνει το 2015 στο 26%. Αντίθετα το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων που χρηματοδοτείται από ξένα κεφάλαια είναι μεγαλύτερο και αυτό αποτελεί ένδειξη κινδύνου εμφάνισης ζημιών αφού το βάρος για την κάλυψη του θα επωμιστούν τα ίδια κεφάλαια. Σελίδα 88 από 130

90 Για το ΥΓΕΙΑ η αποδοτικότητα ίδιων κεφαλαίων είναι μεγαλύτερη από την αποδοτικότητα ξένων για τα έτη , ενώ το 2015 παρατηρείται αύξηση του ποσοστού του συνόλου των στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης που έχει χρηματοδοτηθεί από τους πιστωτές της. Αυτό που παρατηρείται σχετικά με τη διάρθρωση του κεφαλαίου του ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ είναι ότι, το ποσοστό των ξένων κεφαλαίων που προσφέρεται από τους πιστωτές για τη χρηματοδότηση του ενεργητικού είναι μεγαλύτερο από αυτό που έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς του. Η διάρθρωση αυτή είναι περίπου σταθερή για όλα έτη και αυτό συνεπάγεται την πιθανότητα οικονομικής δυσκολίας για την εξόφληση των υποχρεώσεων της μονάδας. Γράφημα 31. Πορεία αριθμοδείκτη ίδιων κεφάλαιων προς συνολικά κεφάλαια ιδιωτικών νοσοκομείων Γράφημα 32. Πορεία αριθμοδείκτη ξένων κεφάλαιων προς συνολικά κεφάλαια ιδιωτικών νοσοκομείων Σελίδα 89 από 130

91 ΒΑΘΜΟΣ ΠΑΓΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Πίνακας 27. Βαθμός παγιοποίησης δημοσίων νοσοκομείων ΕΤΟΣ MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ % % % % 73% 78% 82% 81% ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 11% 13% 10% 12% Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 27, η εταιρεία ΥΓΕΙΑ παρουσιάζει το μεγαλύτερο βαθμό παγιοποίησης, ο οποίος φτάνει μέχρι το 82% για το Επίσης υψηλό βαθμό παγιοποίησης έχει το MEDITERRANEO, αλλά χαμηλότερο, όμως ένας τέτοιος υψηλός δείκτης σημαίνει υπερεπένδυση σε πάγια και χρειάζεται προσοχή, καθώς αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ελλείματος κεφαλαίου και να δημιουργήσει πρόβλημα στη ρευστότητα, ειδικά στις περιπτώσεις που τα πάγια έχουν χρηματοδοτηθεί με ξένα κεφάλαια. Αντίθετα, το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ εμφανίζει το μικρότερο αριθμοδείκτη, ο οποίος κυμαίνεται από 10%-13% ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Συνοψίζοντας, όσον αφορά τον αριθμοδείκτη δανειακής επιβάρυνσης, οι δανειοδότες τον προτιμούν να μένει χαμηλός, ώστε να περιορίζονται οι κίνδυνοι σε περίπτωση πτώχευσης, όμως από τη μεριά τους οι επιχειρήσεις, προτιμούν να έχουν μεγαλύτερη δανειοδότηση, ώστε να έχουν να πετυχαίνουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα στα ίδια κεφάλαια. Τα δύο από τα τρία νοσοκομεία εμφανίζουν υψηλό αριθμοδείκτη, ενώ το ΥΓΕΙΑ, τον διατηρεί σε χαμηλότερα επίπεδα. Αναφορικά με τη διάρθρωση του κεφαλαίου, και τα τρία νοσοκομεία στηρίζονται περισσότερο στα ξένα κεφάλαια για τη λειτουργία τους, όμως τη χαμηλότερη αναλογία την εμφανίζει το ΥΓΕΙΑ, ενώ τη μεγαλύτερη το MEDITERRANEO. Όσον αφορά το βαθμό παγιοποίησης, τα δύο από τα τρία νοσοκομεία χαρακτηρίζονται από λιγότερο ευελιξία, καθώς επιβαρύνονται από τα σταθερά κόστη που προκύπτουν από τη Σελίδα 90 από 130

92 χρήση των παγίων. Το ΥΓΕΙΑ εμφανίζει τον υψηλότερο βαθμό παγιοποίησης, πιθανότατα βασιζόμενη στη χρηματοδότηση τους από τα ίδια κεφάλαια Z-SCORE ΑΝΑΛΥΣΗ Πίνακας 28. Ζ-SCORE ιδιωτικών νοσοκομείων MEDITERRANEO ΥΓΕΙΑ 1,11 1,21 0,85 1,34 Για τον υπολογισμό του αριθμοδείκτη Z Score ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ 0,95 1,18 1,16 0,66 2,94 1,26 1,96 1,33 των ιδιωτικών νοσοκομείων, επειδή πρόκειται για εταιρείες εισηγμένες στο χρηματιστήριο χρησιμοποιήθηκε ο τύπος: Z= 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5 Συνεπώς σύμφωνα με τον πίνακα 28, συμπεραίνεται ότι και τα τρία ιδιωτικά νοσοκομεία βρίσκονται κάτω από την επιθυμητή τιμή 2,67, η οποία όπως έχει ήδη αναφερθεί θεωρείται ως τιμή ασφαλούς δραστηριότητας για την επιχείρηση. Μάλιστα για δύο από αυτά, το MEDITERRANEO και το ΥΓΕΙΑ, λαμβάνει τιμές κάτω του 1,80, με αποτέλεσμα να κατατάσσονται στην επικίνδυνη ζώνη με υψηλή πιθανότητα χρεοκοπίας. Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα εμφανής η επίδραση της οικονομικής κρίσης στον κλάδο, στη συγκεκριμένη τετραετία. Την καλύτερη εικόνα όσον αφορά το συγκεκριμένο δείκτη την έχει το ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ, καθώς καταφέρει το 2012 να ξεπερνάει τον κίνδυνο, ενώ το 2014 να διατηρήσει το δείκτη στη <<γκρίζα>> περιοχή, όπου η πιθανότητα χρεοκοπίας είναι μεν πιθανή, εξαρτάται όμως και από άλλους παράγοντες. Πίνακας 29. Ζ-SCORE στοιχείων ιδιωτικών νοσοκομείων MEDITERRANEO Χ1 Χ2 Χ3 Χ4 Χ ,01 0,07 0,04 0,26 0, ,01 0,11 0,04 0,35 0, ,05 0,08-0,03 0,31 0,71 Σελίδα 91 από ,01 0,06 0,07 0,35 0,83

93 ΥΓΕΙΑ Χ1 Χ2 Χ4 Χ5 ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ Χ1 Χ2 Χ3 Χ4 Χ ,13-0,35 1,36 0, ,34 0,33 0,18 0,93 0, ,08-0,05 1,32 0, ,42 0,16-0,21 0,86 0, ,02-0,08 1,17 0, ,48 0,11-0,03 0,7 0,96 Γράφημα 33. Πορεία Z-Score ιδιωτικών νοσοκομείων Σελίδα 92 από 130 0,19-0,27-0,15 0,91 0,42 0,19 0,25-0,07-0,07 0,44 1,12

94 KEΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η παρούσα εργασία, πραγματεύεται την ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων τριών δημοσιών νοσοκομείων και τριών εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών του κλάδου υγείας, που δραστηριοποιούνται στη χώρα και συγκεκριμένα το Αχέπα Θεσσαλονίκης, το Αχιλλοπουλειο Βόλου και το Τζάνειο Αθηνών, από τα δημόσια και το Mediterraneo ΑΕ, το Υγεία ΑΕ και το Ιπποκράτης ΑΕ, για τα ιδιωτικά. Η αξιολόγηση έγινε με τη χρήση αριθμοδεικτών ρευστότητας, δραστηριότητας, αποδοτικότητας, διάρθρωσης κεφαλαίου και του δείκτη Z-score. Μετά τη μελέτη των τριών δημόσιων και των τριών ιδιωτικών νοσοκομείων, διαπιστώνεται ότι δε χωρά αμφιβολία ότι η οικονομική κρίση έχει σίγουρα επιπλήξει την ελληνική οικονομία, επηρεάζοντας σε υψηλό βαθμό δημόσια τα νοσοκομεία της χώρας. Εντούτοις, ο βαθμός επίδρασης της δεν ήταν καταστροφικός για τη λειτουργία τους, δεδομένου ότι η χρηματοδότηση τους εξαρτάται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη ρευστότητα στα δημόσια νοσοκομεία το πρόβλημα περιορίζεται στην έλλειψη ταμειακών διαθεσίμων. Αντίθετα, στα ιδιωτικά παρατηρείται μεγαλύτερο πρόβλημα ρευστότητας. Πάντως, τα ιδρύματα και των δύο κλάδων πρέπει να προβούν στην ανεύρεση νέων πηγών εσόδων, καθώς δείχνουν αδυναμία να καλύψουν με μετρητά τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους Από τη σύγκριση των αριθμοδεικτών δραστηριότητας, τα δημόσια νοσοκομεία παρουσιάζουν αδυναμίες στην εισπρακτική πολιτική τους σε σχέση με τα ιδιωτικά νοσοκομεία, πιθανότατα λόγω της μη ύπαρξης μακροπρόθεσμων δανείων. Βέβαια, υπάρχουν σημεία στα οποία οι διοικήσεις των νοσοκομείων πρέπει να δώσουν προσοχή, σχετικά με την αποδοτικότητα τους. Τα ιδιωτικά νοσοκομεία εμφανίζουν αρνητικούς δείκτες, οι οποίοι οφείλονται στις διάφορες ζημίες στα αποτελέσματα τους, σε μεγαλύτερο βαθμό από τα δημόσια. Επίσης να σημειωθεί, ότι στα νοσοκομεία και των δύο κλάδων παρατηρείται μια εσφαλμένη διαχείριση πόρων η οποία αποδίδεται είτε σε λάθος χειρισμούς είτε σε σπατάλη των διαθέσιμων κεφαλαίων. Εντούτοις, σε μία γενικότερη σύγκριση ιδιωτικών και δημόσιων νοσοκομείων παρατηρείται αρχικά ότι αναφερόμαστε σε διαφορετικής τάξης μεγέθη. Στα ιδιωτικά νοσοκομεία Σελίδα 93 από 130

95 παρατηρούνται αυξημένα κέρδη, σε αντίθεση με τα δημόσια νοσοκομεία στα οποία τα κέρδη περιορίζονται σε χαμηλά ποσά. Επίσης, κάτι άλλο που παρατηρείται είναι ότι στα ιδιωτικά νοσοκομεία παρατηρούνται δανειακές υποχρεώσεις προκειμένου να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ενώ στα δημόσια νοσοκομεία αυτά τα ποσά δεν υφίστανται γιατί χρηματοδοτούνται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Όταν μελετάμε τους ισολογισμούς των νοσοκομείων, το κόστος πωληθέντων υπολογίζεται ως άμεση δαπάνη, η οποία στο δημόσιο τομέα είναι πάντα μεγαλύτερη του κύκλου εργασιών και μάλιστα με αρκετή διαφορά, με αποτέλεσμα τα μεικτά αποτελέσματα να παρουσιάζουν ζημίες. Αντίθετα, στον ιδιωτικό τομέα σχεδόν όλες οι δαπάνες που εξετάστηκαν είναι χαμηλότερες του κύκλου εργασιών, με αποτέλεσμα τα μεικτά αποτελέσματα να είναι κέρδη για τα ιδιωτικά νοσοκομεία. Εδώ, να σημειωθεί ότι τα νοσοκομεία που ανήκουν στον ιδιωτικό κλάδο παροχής υπηρεσιών υγείας δέχονται μεγάλο ανταγωνισμό, καθώς ο δημόσιος τομές δεν μπορεί να καλύψει τη συνεχόμενα αυξανόμενη ζήτηση, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη των ιδιωτικών κλινικών. Η σύσταση όμως του ΕΟΠΥΥ, το 2012, έφερε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας. Η συνεργασία των εταιρειών του κλάδου με τον ΕΟΠΠΥ, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ροής των περιστατικών και την αύξηση των πελατών, με το διαθέσιμο εισόδημα, όμως, να περιορίζεται, αφού ο ΕΟΠΠΥ εμφανίζει υψηλές οφειλές απέναντι στις εταιρείες του κλάδου, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας. Το τελικό συμπέρασμα της εργασίας είναι ότι, η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τα οικονομικά στοιχεία των παροχών υπηρεσιών υγείας. Τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων, καθιστούν προβληματική τη συμμετοχή τους στη χρηματοδότηση των υγειονομικών υπηρεσιών, η οποία χαρακτηρίζεται από αδυναμία πληρωμών των φορέων υγείας. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ελλειμμάτων, μεταξύ των ασφαλιστικών οργανισμών, των νοσοκομείων και των προμηθευτών. Είναι κατανοητό ότι χρειάζεται αναθεώρηση του συστήματος υγείας, με στόχο της ποιότητα και την ελαχιστοποίηση της σπατάλης. Βέβαια, για την καλύτερη αξιολόγηση των μονάδων υγείας, συνιστάται η σύγκριση των αποτελεσμάτων της εργασίας, με τα αντίστοιχα άλλων εργασιών, προκειμένου να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη εικόνα, σχετικά με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα οικονομικά τους στοιχεία. Σελίδα 94 από 130

96 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ Αποστόλου, Α Εκτίμηση της αποδοτικότητας με χρήση αριθμοδεικτών. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Αποστόλου, Α Ανάλυση Λογιστικών-Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 6. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης 21/2/19]. Αποστόλου, Α Εκτίμηση φερεγγυότητας (ανάλυση κινδύνου) με χρήση αριθμοδεικτών. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Αποστόλου, Α Ανάλυση Λογιστικών-Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 5. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης 1/4/19]. Βασιλείου Δ., Αλεξάκης Α. (2008). Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων, σελ Αθήνα. Βελονάκη Β-Σ, Καλοκαιρινού-Αναγνωστοπούλου Α. (2006). Ιστορική εξέλιξη υγειονομικού συστήματος και νοσηλευτική στην Ελλάδα. Τμήμα Νοσηλευτική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 45(4): Γκίκας Δ. (2002). Η Ανάλυση και οι Χρήσεις των Λογιστικών Καταστάσεων, Αθήνα, σελ.4345 Δομουλάκης Γ., Πολύζος Ν., Χρυσοχοΐδης Γ. (2000). Οικονομική και χρηματοδοτική διαχείριση υπηρεσιών υγείας. Τόμος Β. Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Πάτρα Ευθύμογλου Π., (2001). Χρηματοοικονομική Λογιστική, Εκδόσεις Σταμούλης, Πειραιάς Κάντζος Κ., Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, 3η έκδοση, Εκδόσεις: Interbooks, Αθήνα, 2002 Καραγιώργος, Θ. και Παπαδόπουλος, Δ. (2003) Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική, εκδόσεις Γερμανός, Θεσσαλονίκη. Σελίδα 95 από 130

97 Λαζαρίδης Γ., Παπαδόπουλος Δ. (2005). Χρηματοοικονομική διοίκηση. Εκδόσεις: Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη. Μανιού Μ., Ιακωβίδου Ε.(2009). Η σημερινή εικόνα των δημοσίων και ιδιωτικών νοσοκομείων στην Ελλάδα. Το Βήμα Του Ασκληπιού. Τόμος 8, Τεύχος 4ο Νιάκας Δ. (2014). Η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις στο ελληνικό σύστημα υγείας. Ελληνική Επιθεώρηση Διαιτολόγιας -Διατροφής, τόμος 5, τεύχος 1:3-7. Νιάρχος Ν. (2004). Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων. 7η έκδοση, Εκδόσεις: Αθ. Σταμούλης, Αθήνα Ρεκλείτη Μ., Τανανάκη Μ., Κυλούδης Π. (2012). Οι δαπάνες υγείας στο Ελληνικό σύστημα υγεία σε σχέση με τη διεθνή εμπειρία. Περιεγχειρητική νοσηλευτική, τόμος 1, τεύχος1. Σίσκου Ο., Καϊτελίδου Δ., Θεοδώρου Μ., Λιαρόπουλος Λ. (2008) Η δαπάνη υγείας στην Ελλάδα- Το ελληνικό παράδοξο. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2008, 25(5): Τουρνά-Γερμανού, Ε Οι Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις των Επιχειρήσεων. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Τουρνά-Γερμανού, Ε Χρηματοοικονομική λογιστική. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 4. Διαθέσιμο στο: [Ημ. πρόσβασης 15/3/19] Τουρνά-Γερμανού, Ε Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων - Λήψη Αποφάσεων. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Τουρνά-Γερμανού, Ε Χρηματοοικονομική λογιστική. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 14. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης : 15/3/19] Χελά Γ. (2016). Ανάλυση ιδιωτικού κλάδου υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα (Μεταπτυχιακή εργασία). Διοίκηση της Υγείας, Πανεπιστήμιο Πειραιά. Χλέτσος Μ. (2000). Κύκλος διαλέξεων «οικονομία και κοινωνία». Η δομή του συστήματος υγείας στην Ελλάδα. Διαφαινόμενες τάσεις και πολιτικές. Τμήμα οικονομικών επιστημών πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σελίδα 96 από 130

98 ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ Obaidullah J. (χ.χ). Advantages and Limitations of Ratios Analysis. Xplained. Available at: (Ημ.πρόσβασης: 27/2/19). Osmond V. (χ.χ). Pros & cons of financial ratios. Hearst Newspapers LLC. Available at : (Ημ.πρόσβασης: 27/2/19). Altman E. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy. Journal of Finance. Available at : [Ημ. πρόσβασης: 27/3/19] ΝΟΜΟΘΕΣΙΕΣ ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜ Φορολογία εισοδήματος, επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012, του ν. 4093/2012 και του ν. 4127/2013 και άλλες διατάξεις. Άρθρο 167, ΦΕΚ Α' 167/ ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜ.3918/2011. Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις. ΦΕΚ 31/ ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘΜ. 3986/2011. Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια και Ημερήσιο Νοσήλιο στο ΕΣΥ. Αρ.Φύλλου ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ Γενικό Νοσοκομείο Βόλου <<Αχιλλοπούλειο>>. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης:14/12/18]. Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά <<Τζανειο>>. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης: 15/12/18]. Γενική κλινική Πειραιώς <<Ιπποκράτης>> Α.Ε.. Διαθέσιμο στο : Ημ.πρόπσβασης: 16/12/19 Σελίδα 97 από 130

99 Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο <<Αχεπα>> Θεσσαλονίκης. Διαθέσιμο στο: [Ημ.πρόσβασης: 14/12/18]. MEDITERRANEO HOSPITAL-Διαγνωστική και Νοσηλευτική Κλινική Ε.Δ.ΔΡΑΓΙΝΗ Α.Ε. Διαθέσιμο στο: 17/12/18]. Νοσοκομείο Υγειά Α.Ε. Διαθέσιμο στο: 19/12/18]. Σελίδα 98 από 130

100 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σελίδα 99 από 130

101 Σελίδα 100 από 130

102 Σελίδα 101 από 130

103 Σελίδα 102 από 130

104 Σελίδα 103 από 130

105 Σελίδα 104 από 130

106 Σελίδα 105 από 130

107 Σελίδα 106 από 130

108 MEDITERRANEO HOSPITAL Σελίδα 107 από 130

109 Σελίδα 108 από 130

110 Σελίδα 109 από 130

111 Σελίδα 110 από 130

112 Σελίδα 111 από 130

113 Σελίδα 112 από 130

114 Σελίδα 113 από 130

115 Σελίδα 114 από 130

116 Σελίδα 115 από 130

117 Σελίδα 116 από 130

118 Σελίδα 117 από 130

119 Σελίδα 118 από 130

120 Σελίδα 119 από 130

121 Σελίδα 120 από 130

122 Σελίδα 121 από 130

123 Σελίδα 122 από 130

124 Σελίδα 123 από 130

125 Σελίδα 124 από 130

126 Σελίδα 125 από 130