1. Τίτλος σεναρίου. 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές. 3. Προαπαιτούµενες γνώσεις των µαθητών. 4. Στόχοι

Transcript

1 1. Τίτλος σεναρίου Φιλοθέη Κολίτση ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 2 ο Σενάριο (4 ώρες) ΣΧΕ ΙΑΣΗ «Σύγκριση Τεσσάρων Θεατρικών Παραστάσεων της Ελένης του Ευριπίδη, µε αφορµή τη 2 η Σκηνή του Προλόγου: Ελένη & Τεύκρος (στ )» Στο πλαίσιο του µαθήµατος Αρχαία Ελληνικά από Μετάφραση (Ευριπίδη, Ελένη) Γ Γυµνασίου 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές Αρχαία Ελληνικά από Μετάφραση (Ευριπίδη, Ελένη) Γ Γυµνασίου & Πληροφορική ( ιαθεµατική Προσέγγιση). 3. Προαπαιτούµενες γνώσεις των µαθητών Έχει προηγηθεί σε προηγούµενη διδακτική ώρα η ανάγνωση και η επεξεργασία της ενότητας και έχει επισηµανθεί α) σε επίπεδο ιδεών η αντίθεση ανάµεσα στο «φαίνεσθαι και στο είναι» που κυριαρχεί στην ενότητα αυτή και ο αντιπολεµικός χαρακτήρας του έργου (µε τη συνακόλουθη υπογράµµιση της τραγικής ειρωνείας) και β) σε επίπεδο χαρακτήρων η τραγικότητα του Τεύκρου και η επίταση της τραγικότητας της Ελένης, µετά τις καινούριες πληροφορίες που παίρνει από αυτόν Θα ήταν βοηθητικό, ενδεχοµένως στο πλαίσιο άλλου µαθήµατος (της Γλώσσας ή της Λογοτεχνίας) οι µαθητές να έχουν ήδη ασχοληθεί µε την ανάγνωση-ανάλυση εικόνας. Έτσι θα υπάρχει µεγαλύτερη ευχέρεια στη διαχείριση του χρόνου. Οι µαθητές να είναι εξοικειωµένοι µε την τεχνική της παγωµένης εικόνας, που κατασκευάζεται µε τα σώµατά τους. Επιπλέον, απαιτείται η εξοικείωση των µαθητών µε την κατευθυνόµενη και ελεύθερη πλοήγηση στο διαδίκτυο µε τη χρήση συγκεκριµένων λογισµικών, όπως Επεξεργαστής Κειµένου (Word) και Λογισµικό Παρουσίασης (ppt) µε την οµαδοσυνεργατική µέθοδο και µε τις συνεργατικές δραστηριότητες Τέλος, απαραίτητο στοιχείο για την αποτελεσµατική εφαρµογή της διδακτικής πρότασης που ακολουθεί είναι η ύπαρξη ωρολόγιου προγράµµατος που δίνει τη δυνατότητα διδακτικού δίωρου. 4. Στόχοι 1

2 Μαθησιακοί στόχοι (γνώσεις αξίες στάσεις) - Να γνωρίσουν οι µαθητές 4 διαφορετικές θεατρικές παραστάσεις της Ελένης του Ευριπίδη, πραγµατοποιηµένες από διαφορετικούς θεατρικούς οργανισµούς, σε διαφορετικές εποχές. Εθνικό Θέατρο (1962) & (1977), ΚΘΒΕ ( ) & ( ). 1 - Να διακρίνουν στην πράξη τη σύνθετη σχέση που υπάρχει ανάµεσα στο κείµενο και στη σκηνοθετική αναπαράστασή του, που συνδέεται άµεσα µε α) την εποχή κατά την οποία ανεβαίνει η παράσταση, β) την προσωπική άποψη του σκηνοθέτη και γ) το ειδικό κοινό στο οποίο απευθύνεται (πχ νεανικό). - Να διαµορφώσουν αντιπολεµική στάση, προκρίνοντας τα αγαθά της ειρήνης. - Να εκτιµήσουν την επικοινωνία και τη συνεργασία µε τα άλλα µέλη της οµάδας κατά τη µαθησιακή διαδικασία. - Να διερωτηθούν για τα φαινόµενα (το φαίνεσθαι ), αναζητώντας ουσιαστικότερα πράγµατα πίσω από αυτά. Παιδαγωγικοί στόχοι (δεξιότητες) Να ασκηθούν οι µαθητές - στην επιλεκτική ανάγνωση του κειµένου, επισηµαίνοντας βασικά συστατικά µέρη της τραγωδίας: ιδέες που διέπουν το κείµενο (διάνοια), έµµεσες σκηνοθετικές οδηγίες µέσα στο κείµενο (όψη), χαρακτηριστικά των προσώπων (ήθος) - στην ανάγνωση εικόνας, αναπτύσσοντας την κριτική και τη δηµιουργική τους σκέψη - στην κριτική θεατρικής παράστασης, αναπτύσσοντας αισθητικά κριτήρια - στην οµαδοσυνεργατική εργασία, στην παραγωγή υλικού και στην παρουσίασή του µέσα στην τάξη - Τέλος, να γίνουν και οι ίδιοι δηµιουργοί, προτείνοντας και παράγοντας δηµιουργικό ή/και καλλιτεχνικό έργο. Στόχοι σχετικά µε τις ΤΠΕ (δεξιότητες - στάσεις) Να ασκηθούν στην κατευθυνόµενη και ελεύθερη πλοήγηση στο διαδίκτυο 1 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ Η παράσταση της Ελένης το 1962 στο Εθνικό Θέατρο µε την Άννα Συνοδινού στον ρόλο της Ελένης και τον Βασίλη Κανάκη στον ρόλο του Τεύκρου (Σκηνοθεσία: Τάκης Μουζενίδης, Σκηνογράφος: Κλ. Κλώνης, Ενδυµατολόγος: Αντώνης Φωκάς). Η παράσταση της Ελένης το 1977 µε την Άννα Συνοδινού στον ρόλο της Ελένης και τον Νίκο Τζόγια στον ρόλο του Τεύκρου (Σκηνοθεσία: Αλέξης Σολοµός, Ενδυµατολόγος: Αλέκος Φασιανός, Σκηνογράφος: Κλ. Κλώνης). Η παράσταση της Ελένης το µε την Αλεξάνδρα Λαδικού στον ρόλο της Ελένης και τον Ρήγα Αξελλό στον ρόλο του Τεύκρου (Σκηνοθεσία: Ανδρέας Βουτσινάς, Σκηνογράφος-Ενδυµατολόγος: ιονύσης Φωτόπουλος). Φωτογραφία από τη σκηνή «Ελένης & Τεύκρου» της παράστασης αυτής υπάρχει στο σχολικό εγχειρίδιο στη σελ. 17. Η παράσταση της Ελένης το µε την Αµαλία Τσεκούρα στον ρόλο της Ελένης και τον Κωνσταντίνο Χατζησάββα στον ρόλο του Τεύκρου (Σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος, Ενδυµατολόγος-Σκηνογράφος: Παπαδοπούλου Σοφία). 2

3 Να ασκηθούν στη χρήση λογισµικών, όπως ο Επεξεργαστής Κειµένου (Word), Πρόγραµµα Παρουσίασης (PowerPoint) Να αποκωδικοποιούν και να παράγουν πολυτροπικά κείµενα Να ασκηθούν στη χρήση ιστολογίου 5. Απαιτούµενη υλικοτεχνική υποδοµή Η υλοποίηση του συγκεκριµένου σεναρίου προϋποθέτει την εξασφάλιση κατάλληλης υλικοτεχνικής υποδοµής. Έτσι, µπορεί να υλοποιηθεί στο Εργαστήριο Πληροφορικής. Τεχνολογικά εργαλεία που χρειάστηκαν: Βιντεοπροβολέας ιαδίκτυο Φυλλοµετρητής Επεξεργαστής Κειµένου (Word) Πρόγραµµα παρουσίασης (PowerPoint) Ιστολόγιο Στο µάθηµα χρησιµοποιούνται οι ακόλουθες ιστοσελίδες, οι οποίες αναγράφονται αναλυτικά στη δικτυογραφία στο τέλος του σεναρίου: ιάρκεια 4 ώρες 7. Ανάλυση του περιεχόµενου Η επιλογή της διδασκαλίας της συγκεκριµένης ενότητας για το σχεδιασµό και την εφαρµογή διδακτικού σεναρίου έγινε από τη διδάσκουσα µε βάση το ακόλουθο σκεπτικό: - Είναι σηµαντικό οι µαθητές να προσεγγίσουν το αρχαίο δράµα ως σύνθετο φαινόµενο του αρχαίου ελληνικού πολιτισµού, όχι µόνο ως λογοτεχνικό κείµενο, αλλά ως θεατρική παράσταση που συνδέεται πάντα µε συγκεκριµένο κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο. - Στη σηµερινή εποχή της εικόνας να µάθουν να διαβάζουν µια εικόνα (οπτικός γραµµατισµός). - Η επιλογή της συγκεκριµένης ενότητας είναι κατάλληλη για τη δηµιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραµµατείας από µετάφραση (οπτικο-ακουστικό υλικό σχετικό µε 4 παραστάσεις και στη συνέχεια δηµιουργία αφηγηµατικών και πολυτροπικών κειµένων από τους µαθητές). Έτσι, οι µαθητές εξοικειώνονται µε την ενσωµάτωση των ΤΠΕ στη µαθησιακή διαδικασία. 3

4 8. Εναλλακτικές αντιλήψεις µαθητών (α) Σε περίπτωση που οι µαθητές δεν είναι εξοικειωµένοι µε την ανάγνωση-ανάλυση εικόνας µπορεί να τους δοθεί εναλλακτικά σχετικός πίνακας, που θα εµπεριέχει και τους συµβολισµούς της στάσης, κίνησης, χειρονοµίες των προσώπων, κλπ. (β) Για µεγαλύτερη διευκόλυνση των µαθητών, υπάρχουν σύνδεσµοι για τις 4 παραστάσεις στη διεύθυνση (ιστολόγιο DIALOGOS, επιµέλεια Φιλοθέη Κολίτση) 9. Συσχετισµός µε το Αναλυτικό Πρόγραµµα Το σενάριο ακολουθεί το υπάρχον ιαθεµατικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράµµατος Σπουδών της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραµµατείας στο Γυµνάσιο. 10. Οργάνωση τάξης 2. Οι µαθητές θα χωρισθούν σε 5 οµάδες των έξι ατόµων. (Η τάξη αποτελείται από 30 µαθητές.) Ο χωρισµός γίνεται από το διδάσκοντα, λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ικανότητες του κάθε παιδιού: π.χ. ικανότητα παραγωγής λόγου και σκέψης, τεχνολογικές δεξιότητες κ.α. Είναι αναγκαίο σε κάθε οµάδα να υπάρχει ένας τουλάχιστον µαθητής µε επαρκείς δεξιότητες στη χρήση επεξεργαστή κειµένου, λογισµικού παρουσίασης και φυλλοµετρητή. εύτερο κριτήριο αποτελεί η ανοµοιογένεια της οµάδας ως προς τις µαθησιακές ικανότητες των µαθητών και τα ενδιαφέροντα κλίσεις του κάθε µαθητή. Θα µπορούσαµε να κατηγοριοποιήσουµε τους ρόλους που αναλαµβάνουν οι µαθητές στα πλαίσια της µικρής οµάδας, στο στάδιο της διερευνητικής διαδικασίας ως εξής: Σε εκείνον του συντονιστή της οµάδας Σε εκείνον του χειριστή του Η/Υ και του «πλοηγητή» στο ψηφιακό υλικό Σε εκείνον του αναγνώστη των πληροφοριών-στοιχείων Σε εκείνον του καταγραφέα, του γραµµατέα της οµάδας που κρατά τις σηµειώσεις. Για την ανάθεση των ρόλων σε κάθε µαθητή, δεν είναι αναγκαία η παρέµβαση του εκπαιδευτικού. Οι µαθητές αναλαµβάνουν το ρόλο εκείνο που οι ίδιοι θεωρούν ότι τους ταιριάζει και που η οµάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις τους αναγνωρίζει. 3. Ο καθηγητής έχει πάντα το ρόλο του συντονιστή, συµβούλου και εµψυχωτή καθώς οι µαθητές εργάζονται σε οµάδες. Στην προκειµένη περίπτωση ήµασταν δύο καθηγητές στην τάξη. 4. Όσα παραχθούν θα µπορούν να δηµοσιευτούν στο ιστολόγιο της τάξης. 4

5 Στις οµάδες ανατίθεται ένα θέµα προς επεξεργασία και κάθε οµάδα έχει το δικό της φύλλο εργασίας. Στα Φύλλα Εργασίας συµπεριλαµβάνονται δραστηριότητες κατευθυνόµενης και ελεύθερης πλοήγησης στο διαδίκτυο, ερωτήσεις κειµενοκεντρικές, άλλες που αφορούν την ανάλυση-ανάγνωση εικόνας και άλλες επικοινωνιακού χαρακτήρα, οι οποίες συνδέουν το κείµενο του αρχαίου δράµατος µε το εδώ και τώρα των µαθητών. Οι µαθητές καλούνται να συγκεντρώσουν τα αποτελέσµατά τους σε προβολή παρουσίασης, προκειµένου να τα παρουσιάσουν στην ολοµέλεια της τάξης. Στη συνέχεια οι µαθητές κάθε οµάδας θα παρουσιάσουν προφορικά και ηλεκτρονικά την εργασία τους ανά οµάδα, στο σύνολο της τάξης. Όλοι οι µαθητές θα κληθούν να παρουσιάσουν ένα µέρος της εργασίας τους. Τέλος, θα ζητηθεί από τους µαθητές να κάνουν αλληλο-αξιολόγηση και αξιολόγηση της διαδικασίας. 11. ιδακτικές προσεγγίσεις και στρατηγικές Το προτεινόµενο σχέδιο διδασκαλίας στηρίζεται στη διερευνητικήανακαλυπτική µάθηση και στην οµαδοσυνεργατική διδασκαλία: ο µαθητής έχει ενεργητικό ρόλο, αναλαµβάνοντας ποικίλες πρωτοβουλίες, ενώ ο δάσκαλος διευκολύνει τη µάθηση, παροτρύνοντας τους µαθητές στην διερεύνηση-ανακάλυψη της γνώσης. Την ίδια στιγµή ο µαθητής δεν οικοδοµεί τη γνώση µόνος του, αλλά σε συνεργασία µε τα µέλη της οµάδας του, καθώς η οµάδα αναλαµβάνει να φέρει σε πέρας συγκεκριµένο έργο, το οποίο στη συνέχεια παρουσιάζει στην ολοµέλεια της τάξης. Έτσι η γνώση δεν οικοδοµείται ατοµικά, αλλά σε συνεργασία και αλληλεπίδραση µε τους άλλους µαθητές και τον δάσκαλο, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται κοινωνικές και συναισθηµατικές δεξιότητες. Την ίδια στιγµή ο δάσκαλος έχει ρόλο δηµιουργού, καθώς χωρίς να ξεφεύγει από το ΑΠΣ και ΕΠΠΣ το εµπλουτίζει, το επικαιροποιεί, το ζωντανεύει και το συνδέει µε ανάγκες και δεδοµένα των καιρών. Πίσω από την παραπάνω διαδικασία διακρίνει κάποιος τις κοινωνικο-πολιτισµικές θεωρίες µάθησης (κοινωνικός κονστρουκτιβισµός). Ειδικότερα: Καθώς η ενότητα έχει ήδη διδαχθεί σε προηγούµενη διδακτική ώρα προτείνεται η ένταξή της στο σύνολο του έργου µε στοχευµένες ερωτήσεις εκ µέρους του δασκάλου, που υπογραµµίζουν τον δραµατικό της ρόλο στο σύνολο του έργου, ενώ η ολιγόλεπτη παρακολούθηση του βιντεοσκοπηµένου στιγµιότυπου της µιας εκ των τεσσάρων παραστάσεων που θα συζητηθούν στη συνέχεια εισάγει τα παιδιά στη θεατρική διάσταση της τραγωδίας. Με τον τρόπο αυτό έχουµε ολιστική προσέγγιση της γνώσης (η ενότητα τοποθετείται στο σύνολο του έργου, το κείµενο συνδέεται και εµπλουτίζεται µε τη θεατρική του αναπαράσταση και µάλιστα σε πολλαπλές εκδοχές). Την ίδια στιγµή η διαθεµατική προσέγγιση του γνωστικού αντικειµένου είναι αυτονόητη, καθώς εµπλέκονται ποικίλα γνωστικά αντικείµενα (Λογοτεχνία, Πληροφορική, Εικαστικά, Μουσική) αλλά και τέχνες (θέατρο, ζωγραφική, φωτογραφία, κινησιολογία). Επιπλέον, η επιλεκτική ανάγνωση, που καλούνται να κάνουν όλες οι οµάδες (µε διαφορετικό έργο και στόχο η καθεµιά) συντελεί στην καλλιέργεια της προσοχής, ενώ η σύγκριση των εικόνων υποβοηθά την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. 5

6 Τέλος, ενθαρρύνεται η αυτενέργεια και ανάπτυξη της δηµιουργικής σκέψης των µαθητών, µέσα από τις δικές τους δηµιουργικές προτάσεις που καλούνται να συνδιαµορφώσουν µε τα άλλα µέλη της οµάδας τους και να τα παρουσιάσουν στην τάξη. Την ίδια στιγµή µία από τις ερωτήσεις σε κάθε φύλλο εργασίας συνδέει το κείµενο της αρχαίας τραγωδίας µε το σύγχρονο παρόν, υπογραµµίζοντας την διαχρονικότητα του αρχαίου δράµατος. Η ενασχόλησή τους µε εικόνες (φωτογραφίες) και διαφορετικές θεατρικές παραστάσεις, έχοντας για υποστηρικτικό υλικό τους πίνακες ανάγνωσης-ανάλυσης εικόνας, τους βοηθά αφενός να καλλιεργήσουν τον οπτικό γραµµατισµό, δεξιότητα απαραίτητη στη σηµερινή εποχή της εικόνας, και αφετέρου να διαµορφώσουν καλλιτεχνικά κριτήρια για την κατανόηση και κριτική µιας θεατρικής παράστασης. Ταυτόχρονα έρχονται σε επαφή µε ποικίλες τέχνες (λογοτεχνία, θέατρο, φωτογραφία, σκηνοθεσία, κινησιολογία, µουσική) και µετέχουν, έστω και αµυδρά σε µια πολλαπλή αισθητική εµπειρία και αισθητική απόλαυση. Είναι προφανές ότι στο παραπάνω διδακτικό σχέδιο υπάρχει η εγκάρσια ενσωµάτωση των τεχνών στη διδασκαλία. Την ίδια στιγµή προτείνεται η δηµιουργική αξιοποίηση και όχι µόνο η εργαλειακή χρήση- των ΤΠΕ στη µαθησιακή διαδικασία, καθώς οι µαθητές καλούνται να περιηγηθούν σε επιλεγµένες σελίδες του διαδικτύου, όπως Αρχείο Παραστάσεων Εθνικού Θεάτρου & ΚΘΒΕ (κατευθυνόµενη πλοήγηση), αλλά και να ανακαλύψουν µόνοι τους υλικό (ελεύθερη πλοήγηση) που στη συνέχεια θα χρησιµοποιήσουν στις δηµιουργικές τους προτάσεις. Επιπλέον, αναλαµβάνουν να συγκεντρώσουν και να οργανώσουν τα αποτελέσµατα της έρευνάς τους, δηµιουργώντας πολυτροπικά κείµενα που θα τα παρουσιάσουν κατόπιν στην τάξη. 12. Περιγραφή σεναρίου ΦΑΣΗ Α (1 η ώρα) Ι. Εισαγωγή στη θεατρική διάσταση της τραγωδίας και ένταξη της ενότητας στο σύνολο του έργου Η διδασκαλία αρχίζει µε την παρακολούθηση βιντεοσκοπηµένου στιγµιότυπου της σκηνής «Ελένης & Τεύκρου», από την παράσταση της Ελένης (ΚΘΒΕ, 2008), που υπάρχει στο Αρχείο Παραστάσεων του ΚΘΒΕ στην ιστοσελίδα της παράστασης (2,5 ). [Εναλλακτικά υπάρχει σύνδεσµος: ] 6

7 Στη συνέχεια ο καθηγητής ρωτά την ολοµέλεια της τάξης «ποιος είναι ο δραµατικός ρόλος της σκηνής Ελένης & Τεύκρου στην εξέλιξη της δράσης», καθοδηγώντας τη συζήτηση µε τους µαθητές γύρω από τα εξής ζητήµατα: α) την ολοκλήρωση του Προλόγου και την πληροφόρηση των θεατών σχετικά µε τον µύθο του έργου β) την επιλογή του Τεύκρου ως φορέα πληροφοριών (σχετικά µε την έκβαση του Τρωικού πολέµου και την τύχη της οικογένειας της Ελένης) γ) την τραγικότητα της Ελένης (θέτοντας το ερώτηµα αν τα παραπάνω νέα στοιχεία την επιτείνουν). Τέλος, ζητά από τους µαθητές να παρουσιάσουν εν συντοµία την αντίθεση ανάµεσα στο «φαίνεσθαι και στο είναι» τόσο στην περίπτωση του Τεύκρου όσο και στην περίπτωση της Ελένης, συνδέοντάς την µε τον αντιπολεµικό χαρακτήρα του έργου. ΦΑΣΗ Β (1 η και 2 η ώρα) ΙΙ. ηµιουργία οµάδων και ανάθεση έργου στα µέλη της κάθε οµάδας µε διαφορετικό Φύλλο Εργασίας Στη συνέχεια δηµιουργούνται 5 οµάδες έξι ατόµων, καθεµιά από τις οποίες αναλαµβάνει να φέρει σε πέρας συγκεκριµένες δραστηριότητες, µε βάση το ξεχωριστό Φύλλο Εργασίας που τους δίνεται. Γενικός επιδιωκόµενος σκοπός είναι, αφού τα µέλη όλων των οµάδων αναζητήσουν σχετικό φωτογραφικό υλικό στο διαδίκτυο, να εξοικειωθούν µε την ανάγνωση-ανάλυση εικόνας, χρησιµοποιώντας τον πίνακα που τους δίνεται και να αντιληφθούν στην πράξη πως το αρχαίο δράµα δεν ήταν απλώς ένα κείµενο, αλλά ένα σύνθετο καλλιτεχνικό γεγονός στο οποίο, εκτός από την τέχνη του λόγου, συµµετέχουν και άλλες τέχνες (θέατρο, µουσική, χορός, κλπ). Παράλληλα όµως στην κάθε οµάδα δίνεται ένα ιδιαίτερο όνοµα (Φιλόσοφοι, Ψυχολόγοι, Σκηνοθέτες-Σκηνογράφοι, Χορογράφοι-Κινησιολόγοι, Σχεδιαστές-Ζωγράφοι) και τα µέλη της αναλαµβάνουν ξεχωριστό έργο, δηλαδή να αναδείξουν ένα ιδιαίτερο συστατικό της αρχαίας τραγωδίας (διάνοια, ήθος, όψη, κίνηση, κλπ.). Οι Φιλόσοφοι (1 η οµάδα) αναλαµβάνουν να εντοπίσουν την αντίθεση «φαίνεσθαι / είναι» και τον αντιπολεµικό χαρακτήρα του έργου (διάνοια) πρώτα σε φράσεις του κειµένου, κατόπιν στις εικόνες που επεξεργάζονται και τέλος να συνδέσουν τις παραπάνω έννοιες µε τη σύγχρονή σας πραγµατικότητα. Οι Ψυχολόγοι (2 η οµάδα) διερευνούν την τραγικότητα της Ελένης και του Τεύκρου (ήθος) πρώτα σε φράσεις του κειµένου, κατόπιν στις εικόνες που επεξεργάζονται και τέλος τους ανατίθεται να βρουν τραγικά πρόσωπα σε σύγχρονα λογοτεχνικά και κινηµατογραφικά έργα. Οι Σκηνοθέτες-Σκηνογράφοι (3 η οµάδα) αναζητούν τους έµµεσους σκηνοθετικούς δείκτες σε φράσεις του κειµένου, κατόπιν συγκρίνουν τη διαφορετική απόδοση των σκηνικών στις εικόνες που επεξεργάζονται και τέλος κάνουν µια δική τους σκηνοθετική πρόταση, χρησιµοποιώντας σύγχρονα µέσα και υλικά. 7

8 Οι Χορογράφοι-Κινησιολόγοι (4 η οµάδα) προτείνουν τρόπους κίνησης και στάσης των ηρώων στην ενότητα αυτή, κατόπιν συγκρίνουν τα κουστούµια και τη διάταξη του χορού στις εικόνες που επεξεργάζονται και τέλος προσπαθούν να αποδώσουν µε τα σώµατά τους µέσω της τεχνικής της παγωµένης εικόνας τη συναισθηµατική κατάσταση ενός από τους δύο ήρωες, µε συνοδεία κατάλληλης µουσικής υπόκρουσης, µετά από έρευνα στο διαδίκτυο. Τέλος, οι Σχεδιαστές-Ζωγράφοι (5 η οµάδα) συγκρίνουν τις αφίσες και τα εξώφυλλα των προγραµµάτων και σχεδιάζουν µια ηλεκτρονική αφίσα για την παράσταση, βασισµένοι σε κάποια φράση της ενότητας αυτής και χρησιµοποιώντας σύγχρονα µέσα και υλικά. Οι µαθητές της κάθε οµάδας συστηµατοποιούν το υλικό τους δηµιουργώντας Παρουσιάσεις ιαφανειών (Power Point), που συνοδεύονται από σύντοµα κείµενα, όπου επεξηγούν τα αποτελέσµατα της έρευνάς τους, προκειµένου να τα παρουσιάσουν στην τάξη και στη συνέχεια παραδίδουν τα φύλλα εργασίας και το ηλεκτρονικό υλικό στον καθηγητή. Γ ΦΑΣΗ (3 η και 4 η ώρα) ΙΙΙ. Ανακοίνωση του έργου των οµάδων στην ολοµέλεια της τάξης. Απαιτείται ένα δίωρο ακόµη για παρουσιαστούν οι εργασίες των µαθητών όλων των οµάδων στην τάξη. Στο τέλος αυτού του δίωρου οι µαθητές ανεβάζουν τις εργασίες τους στο ιστολόγιο της τάξης τους. Έτσι, µπορούν να έχουν πρόσβαση στη δουλειά όλων των οµάδων, όχι µόνο οι µαθητές της τάξης, αλλά και οι υπόλοιποι µαθητές του σχολείου και όχι µόνο, γεγονός που αποτελεί από µόνο του κίνητρο για προσεγµένη δουλειά εκ µέρους των παιδιών. Στο τέλος, το αποτέλεσµα κάθε οµάδας αξιολογείται από τα µέλη των υπολοίπων (αλληλο-αξιολόγηση), µε βάση τα ακόλουθα κριτήρια: α) Την ποιότητα της δουλειάς τους β) Ανάλογα µε το αν κατάφεραν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των συµµαθητών τους. 13. Φύλλα εργασίας Για τους ΠΙΝΑΚΕΣ (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ) που αναγράφονται στα Φύλλα Εργασίας, βλ. Παράρτηµα (σελ ). 8

9 «Σύγκριση Τεσσάρων Θεατρικών Παραστάσεων της Ελένης του Ευριπίδη µε αφορµή τη 2 η Σκηνή του Προλόγου: Ελένη & Τεύκρος (στ )» 1 η Οµάδα: Φιλόσοφοι ΑΠΟΣΤΟΛΗ Αποστολή σας είναι να εξοικειωθείτε µε την ανάλυση-ανάγνωση εικόνας, χρησιµοποιώντας τον πίνακα που σας δίνεται. Στη συνέχεια να εντοπίσετε την αντίθεση «φαίνεσθαι / είναι» και τον αντιπολεµικό χαρακτήρα του έργου (διάνοια) πρώτα σε φράσεις του κειµένου, κατόπιν στις εικόνες που επεξεργάζεστε και τέλος να συνδέσετε τις παραπάνω έννοιες µε τη σύγχρονή σας πραγµατικότητα. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ 2) Να βρείτε φωτογραφικό υλικό σχετικό µε τη σκηνή «Ελένη & Τεύκρος»: (α) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1962 (1 εικόνα) (β) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1977 (1 εικόνα) Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις δύο εικόνες, να συµπληρώσετε τον ΠΙΝΑΚΑ 1 (Βλ. Παράρτηµα, σ. 16). Στη συνέχεια να προσπαθήσετε να βγάλετε κάποια συµπεράσµατα για τον συµβολισµό της θέσης, της στάσης, της κίνησης, των χειρονοµιών και της ενδυµασίας των προσώπων, αφού λάβετε υπόψη σας την κοινωνική τους θέση και τον ρόλο τους µέσα στο έργο. 3) Να επιλέξετε κατάλληλους στίχους από τη συγκεκριµένη ενότητα και να βάλετε λεζάντες στις δύο εικόνες. 4) Να βρείτε φράσεις του κειµένου όπου εκφράζεται η αντίθεση «φαίνεσθαι / είναι» και ο αντιπολεµικός χαρακτήρας του έργου (διάνοια): α) αναφορικά µε τον Τεύκρο (που είναι από τη µια µεριά επιζών ήρωας, νικητής του Τρωικού πολέµου και από την άλλη β) εξόριστος από την πατρίδα του και αποδιωγµένος από τον πατέρα του) β) αναφορικά µε την Ελένη (που οι Έλληνες τη θεωρούν αιτία του τρωικού πολέµου ενώ η ίδια είναι αθώα και βρίσκεται στην Αίγυπτο) 5) Να συγκρίνετε τις δύο εικόνες και να παρατηρήσετε: α) Σε ποια εικόνα εκφράζονται καλύτερα οι αντιθέσεις που χαρακτηρίζουν τον Τεύκρο και γιατί; β) Σε ποια εικόνα αναδεικνύεται η αθωότητα ή η τραγικότητα της Ελένης και γιατί; 6) Να εντοπίσετε και να περιγράψετε πρόσωπα και καταστάσεις της σύγχρονης εποχής, όπου διαπιστώνετε την αντίθεση «φαίνεσθαι / είναι». Έχετε υπόψη σας πολέµους στη σύγχρονη εποχή που έγιναν επί µαταίω ; Μπορείτε να αναζητήσετε σχετικό υλικό στο διαδίκτυο. 7) Να δηµιουργήσετε µία Παρουσίαση ιαφανειών (Power Point), όπου να συγκεντρώσετε τα αποτελέσµατα τις δουλειάς σας, προκειµένου να τα παρουσιάσετε στην τάξη στους συµµαθητές σας. 9

10 «Σύγκριση Τεσσάρων Θεατρικών Παραστάσεων της Ελένης του Ευριπίδη µε αφορµή τη 2 η Σκηνή του Προλόγου: Ελένη & Τεύκρος (στ )» 2 η Οµάδα: Ψυχολόγοι ΑΠΟΣΤΟΛΗ Αποστολή σας είναι να εξοικειωθείτε µε την ανάλυση-ανάγνωση εικόνας, χρησιµοποιώντας τον πίνακα που σας δίνεται. Στη συνέχεια να εντοπίσετε την τραγικότητα της Ελένης και του Τεύκρου (ήθος) πρώτα σε φράσεις του κειµένου, κατόπιν στις εικόνες που επεξεργάζεστε και τέλος να βρείτε τραγικά πρόσωπα σε σύγχρονα λογοτεχνικά και κινηµατογραφικά έργα. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ 2) Να βρείτε φωτογραφικό υλικό σχετικό µε τη σκηνή «Ελένη & Τεύκρος»: (α) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το (1 εικόνα) [Η συγκεκριµένη φωτογραφία από τη σκηνή «Ελένης & Τεύκρου» της παράστασης αυτής υπάρχει στο σχολικό εγχειρίδιο στη σελ. 17]. (β) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το (1 εικόνα). Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις δύο εικόνες να συµπληρώσετε τον ΠΙΝΑΚΑ 1 (Βλ. Παράρτηµα, σ. 16). Στη συνέχεια να προσπαθήσετε να βγάλετε κάποια συµπεράσµατα για τον συµβολισµό της θέσης, της στάσης, της κίνησης, των χειρονοµιών και της ενδυµασίας των προσώπων, αφού λάβετε υπόψη σας την κοινωνική τους θέση και τον ρόλο τους µέσα στο έργο. 3) Να επιλέξετε κατάλληλους στίχους από τη συγκεκριµένη ενότητα και να βάλετε λεζάντες στις δύο εικόνες. 4) Να βρείτε φράσεις του κειµένου όπου εκφράζεται η τραγικότητα α) της Ελένης και β) του Τεύκρου (ήθος). 5) Να συγκρίνετε τις δύο εικόνες και να παρατηρήσετε: α) Σε ποια εικόνα εκφράζεται εντονότερα η τραγικότητα του Τεύκρου και γιατί; β) Σε ποια εικόνα υπογραµµίζεται η αθωότητα ή η ενοχή της Ελένης και γιατί; 6) Να βρείτε τραγικά πρόσωπα από τον χώρο της λογοτεχνίας και του κινηµατογράφου, που ήδη γνωρίζετε, και να τα παρουσιάσετε εν συντοµία, αιτιολογώντας την τραγικότητά τους. Μπορείτε να αναζητήσετε σχετικό υλικό στο διαδίκτυο. 7) Να δηµιουργήσετε µία Παρουσίαση ιαφανειών (Power Point), όπου να συγκεντρώσετε τα αποτελέσµατα τις δουλειάς σας, προκειµένου να τα παρουσιάσετε στην τάξη στους συµµαθητές σας. 10

11 «Σύγκριση Τεσσάρων Θεατρικών Παραστάσεων της Ελένης του Ευριπίδη µε αφορµή τη 2 η Σκηνή του Προλόγου: Ελένη & Τεύκρος (στ )» 3 η Οµάδα: Σκηνοθέτες-Σκηνογράφοι ΑΠΟΣΤΟΛΗ Αποστολή σας είναι να εξοικειωθείτε µε την ανάλυση-ανάγνωση εικόνας, χρησιµοποιώντας τον πίνακα που σας δίνεται. Στη συνέχεια να εντοπίσετε τους έµµεσους σκηνοθετικούς δείκτες σε φράσεις του κειµένου, κατόπιν να συγκρίνετε τη διαφορετική απόδοση των σκηνικών στις εικόνες που επεξεργάζεστε και τέλος να κάνετε µια δική σας σκηνοθετική πρόταση χρησιµοποιώντας σύγχρονα µέσα και υλικά. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ 2) Να βρείτε φωτογραφικό υλικό σχετικό µε τα σκηνικά: (α) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1962 (1 εικόνα) (β) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1977 (1 εικόνα) γ) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το (1 εικόνα) [Φωτογραφία από τη σκηνή «Ελένης & Τεύκρου» της παράστασης αυτής υπάρχει στο σχολικό εγχειρίδιο στη σελ. 17] δ) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το (1 εικόνα) Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις 4 εικόνες, να συµπληρώσετε τον ΠΙΝΑΚΑ 2 (Βλ. Παράρτηµα, σ. 17) Στη συνέχεια να γράψετε ένα σύντοµο κείµενο για τον τρόπο αναπαράστασης των σκηνικών και το ύφος της κάθε παράστασης. 3) Να βρείτε φράσεις του κειµένου που αποτελούν έµµεσους σκηνοθετικούς δείκτες, αναφέρονται δηλαδή σε αντικείµενα ή οικοδοµήµατα του σκηνικού χώρου, ή ακόµη στην εµφάνιση, στην έκφραση, στις χειρονοµίες ή στην κίνηση των προσώπων επί σκηνής (όψη). 4) Να συγκρίνετε τις 4 εικόνες και να παρατηρήσετε: α) Σε ποια εικόνα υπάρχει κλασική (ή κλασικότροπη) και σε ποια σύγχρονη απόδοση των σκηνικών; β) Σε ποια εικόνα υπάρχει λιτότητα και σε ποια εικόνα υπάρχει υπερβολή, σε σχέση µε την απόδοση των σκηνικών; γ) Πια από τις παραπάνω σκηνογραφικές αποδόσεις προτιµάτε και γιατί; 5) Να συσχετίσετε τα σκηνικά της κάθε παράστασης µε την εποχή στην οποία ανέβηκε. Παρατηρείτε κάποια διαφοροποίηση ή εξέλιξη, καθώς οι 4 παραστάσεις γίνονται σε 4 διαφορετικές δεκαετίες (δεκαετία 1960, 1970, 1980, 2000); Να λάβετε ακόµη υπόψη σας αν απευθύνονται σε ειδικό κοινό (πχ. νεανικό). 6) Πώς θα αποδίδατε εσείς τα σκηνικά, χρησιµοποιώντας υλικά και τεχνικά µέσα της σύγχρονης εποχής; 11

12 7) Να δηµιουργήσετε µία Παρουσίαση ιαφανειών (Power Point), όπου να συγκεντρώσετε τα αποτελέσµατα τις δουλειάς σας προκειµένου να τα παρουσιάσετε στην τάξη στους συµµαθητές σας. «Σύγκριση Τεσσάρων Θεατρικών Παραστάσεων της Ελένης του Ευριπίδη µε αφορµή τη 2 η Σκηνή του Προλόγου: Ελένη & Τεύκρος (στ )» 4 η Οµάδα: Χορογράφοι Κινησιολόγοι ΑΠΟΣΤΟΛΗ Αποστολή σας είναι να εξοικειωθείτε µε την ανάλυση-ανάγνωση εικόνας, χρησιµοποιώντας τον πίνακα που σας δίνεται. Στη συνέχεια να προτείνετε τρόπους κίνησης και στάσης των ηρώων στην ενότητα αυτή, κατόπιν να συγκρίνετε τα κουστούµια και τη διάταξη του χορού στις εικόνες που επεξεργάζεστε και τέλος να αποδώσετε µε τα σώµατά σας µέσω της τεχνικής της παγωµένης εικόνας τη συναισθηµατική κατάσταση ενός από τους δύο ήρωες. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ 2) Να βρείτε φωτογραφικό υλικό σχετικό µε τα κουστούµια και τη διάταξη του χορού στη σκηνή: (α) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1962 (β) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1977 (γ) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το [Φωτογραφία από τη σκηνή «Ελένης & Τεύκρου» της παράστασης αυτής υπάρχει στο σχολικό εγχειρίδιο στη σελ. 17] (δ) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις 4 εικόνες, να συµπληρώσετε τον ΠΙΝΑΚΑ 2 (Βλ. Παράρτηµα, σ. 17) Στη συνέχεια να γράψετε ένα σύντοµο κείµενο για τα κουστούµια και τη διάταξη του χορού και το ύφος της κάθε παράστασης. 3) Να περιγράψετε την κίνηση και τη στάση των ηρώων (στάση σώµατος, χειρονοµίες, έκφραση προσώπου, κίνηση/ ακινησία, πλησίασµα ή αποµάκρυνση των ηρώων µεταξύ τους, κλπ) α) στον µονόλογο του Τεύκρου (στ ) β στη στιχοµυθία Ελένης Τεύκρου (στ ) γ) στον διάλογο Ελένης Τεύκρου (στ ) 4) Να συγκρίνετε τις 4 εικόνες και να παρατηρήσετε: α) Σε ποια εικόνα υπάρχει κλασική (ή κλασικότροπη) και σε ποια σύγχρονη απόδοση των κουστουµιών του χορού; β) Σε ποια εικόνα υπάρχει λιτότητα και σε ποια εικόνα υπάρχει υπερβολή, σε σχέση µε την απόδοση των κουστουµιών του χορού; γ) Πια από τις παραπάνω ενδυµατολογικές και κινησιολογικές αποδόσεις προτιµάτε και γιατί; 12

13 5) Να συσχετίσετε τα κουστούµια του χορού της κάθε παράστασης µε την εποχή στην οποία ανέβηκε. Παρατηρείτε κάποια διαφοροποίηση ή εξέλιξη, καθώς οι 4 παραστάσεις γίνονται σε 4 διαφορετικές δεκαετίες (δεκαετία 1960, 1970, 1980, 2000); Να λάβετε ακόµη υπόψη σας αν απευθύνονται σε ειδικό κοινό (πχ. νεανικό). 6) Προσπαθήστε να αποδώσετε µε τα σώµατά σας, µέσω της τεχνικής της παγωµένης εικόνας τη συναισθηµατική κατάσταση ενός από τους δύο ήρωες (είτε της Ελένης είτε του Τεύκρου) µέσα στην τάξη. Η παρουσίαση της παγωµένης εικόνας στην τάξη µπορεί να συνοδευτεί µε επιλογή κατάλληλης µουσικής υπόκρουσης, που µπορείτε να αναζητήσετε στο διαδίκτυο (youtube). 7) Να δηµιουργήσετε µία Παρουσίαση ιαφανειών (Power Point), όπου να συγκεντρώσετε τα αποτελέσµατα τις δουλειάς σας προκειµένου να τα παρουσιάσετε στην τάξη στους συµµαθητές σας. «Σύγκριση Τεσσάρων Θεατρικών Παραστάσεων της Ελένης του Ευριπίδη µε αφορµή τη 2 η Σκηνή του Προλόγου: Ελένη & Τεύκρος (στ )» 5 η Οµάδα: Σχεδιαστές Ζωγράφοι ΑΠΟΣΤΟΛΗ Αποστολή σας είναι να εξοικειωθείτε µε την ανάλυση-ανάγνωση εικόνας, χρησιµοποιώντας τον πίνακα που σας δίνεται. Στη συνέχεια να συγκρίνετε τις αφίσες και τα εξώφυλλα των προγραµµάτων και τέλος να σχεδιάσετε µια ηλεκτρονική αφίσα για την παράσταση, βασισµένοι σε κάποια φράση της ενότητας αυτής, χρησιµοποιώντας σύγχρονα µέσα και υλικά. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ 2) Να βρείτε φωτογραφικό υλικό σχετικό µε τις Αφίσες και τα εξώφυλλα των Προγραµµάτων των παραστάσεων (α) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1962 (β) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου από την παράσταση Ελένης το 1977 (γ) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το [Φωτογραφία από τη σκηνή «Ελένης & Τεύκρου» της παράστασης αυτής υπάρχει στο σχολικό εγχειρίδιο στη σελ. 17] (δ) στην ιστοσελίδα του Αρχείου Παραστάσεων του ΚΘΒΕ από την παράσταση της Ελένης το Αφού παρατηρήσετε προσεκτικά τις 4 εικόνες, να συµπληρώσετε τον ΠΙΝΑΚΑ 3 (Βλ. Παράρτηµα, σ. 19) 3) Να συγκρίνετε τις 2 αφίσες (παράσταση και παράσταση 2008): α) Ποια από τις δύο θεωρείτε πιο ελκυστική και γιατί; β) Ποια από τις δύο απευθύνεται σε νεαρούς θεατές; 4) Να προσπαθήσετε να συνδέσετε την κάθε αφίσα και τα εξώφυλλα των προγραµµάτων µε την εποχή της δηµιουργίας τους. Να λάβετε ακόµη υπόψη σας αν απευθύνονται σε ειδικό κοινό (πχ. νεανικό). 13

14 5) Να σχεδιάσετε τη δική σας ηλεκτρονική αφίσα, αντλώντας έµπνευση από την ενότητα αυτή και χρησιµοποιώντας κατάλληλο υλικό από το διαδίκτυο. Να επιλέξετε µία φράση της συγκεκριµένης ενότητας την οποία να χρησιµοποιήσετε στην αφίσα. 6) Να δηµιουργήσετε µία Παρουσίαση ιαφανειών (Power Point), όπου να συγκεντρώσετε τα αποτελέσµατα τις δουλειάς σας προκειµένου να τα παρουσιάσετε στην τάξη στους συµµαθητές σας. 14. Αξιολόγηση των µαθητών Κατά την διάρκεια υλοποίησης του σεναρίου εφαρµόζεται διαµορφωτική αξιολόγηση, προκειµένου να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές και αναπροσαρµογές, µε βάση τα δεδοµένα της τάξης, τις δεξιότητες και τις ανάγκες των παιδιών. Σε συζήτηση που γίνεται στο τέλος το έργο κάθε οµάδας αξιολογείται από τα µέλη των υπολοίπων οµάδων (αλληλο-αξιολόγηση), µε βάση τα ακόλουθα κριτήρια: α) Με βάση την ποιότητα της δουλειάς τους β) Ανάλογα µε το αν κατάφεραν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των συµµαθητών τους. Επίσης, οι µαθητές καλούνται να εκφράσουν σχόλια και εντυπώσεις για όλη τη διαδικασία. 15. Προβλέπεται εργασία στο σπίτι; Μπορούµε να ζητήσουµε από τα παιδιά να ολοκληρώσουν και να συµπληρώσουν τις εργασίες τους στο σπίτι, παίρνοντας πρωτοβουλία και κάνοντας δική τους έρευνα στο διαδίκτυο. Έτσι, αυτή την πιο άρτια µορφή των εργασιών των µαθητών θα µπορούµε να την αναρτήσουµε στο ιστολόγιο της τάξης. 16. Πρόσθετες πληροφορίες Το παραπάνω σενάριο µαθήµατος κατατέθηκε σε µια ελαφρώς παραλλαγµένη µορφή του ως διδακτική πρόταση στο Μείζον Πρόγραµµα Επιµόρφωσης από τη Φιλοθέη Κολίτση (Επιµορφώτρια Β του Προγράµµατος) τον Ιούλιο του Βιβλιογραφία Επιµορφωτικό υλικό για την εκπαίδευση των επιµορφωτών στα Πανεπιστηµιακά Κέντρα Επιµόρφωσης, 2011, Τεύχος 1: Γενικό Μέρος, Β Έκδοση Αναθεωρηµένη και Βελτιωµένη, Πάτρα, Μάιος Επιµορφωτικό υλικό για την εκπαίδευση των επιµορφωτών στα Πανεπιστηµιακά Κέντρα Επιµόρφωσης, 2011, Τεύχος 3 : Κλάδος ΠΕ02, Β Έκδοση Αναθεωρηµένη και Βελτιωµένη, Πάτρα, Μάιος ιαθεµατικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράµµατος Σπουδών της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραµµατείας Ardouin Isabelle. (2000). Η καλλιτεχνική αγωγή στο σχολείο (µτφρ. Μ. Καρρά). Αθήνα: Νεφέλη. 14

15 Αυδή Α. & Χατζηγεωργίου Μ. (επιµ.). (2007). Η τέχνη του δράµατος στην εκπαίδευση. 48 προτάσεις για εργαστήρια θεατρικής αγωγής. Αθήνα: Μεταίχµιο. Βακαλούδη Αναστασία, ιδάσκοντας και Μαθαίνοντας µε τις Νέες Τεχνολογίες: Θεωρία και Πράξη, Αθήνα, Πατάκης, 2003 Γιαννακοπούλου, Ε. Σχεδιασµός ιδακτικής Ενότητας", Πρόγραµµα Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών, τόµος ΙΙI, Αθήνα, ΕΚΕΠΙΣ, De Romilly J. (2004). «ηµοκρατία και Τραγωδία στην Αθήνα του 5 ου αι.», Φιλόλογος τεύχος 118, σσ ραµατική Ποίηση, Ευριπίδη Ελένη Βιβλίο Εκπαιδευτικού (2009). Αθήνα: ΟΕ Β & Π Κουλαϊδής Βασίλης (επιµ.). Σύγχρονες ιδακτικές Προσεγγίσεις για την ανάπτυξη Κριτικής & ηµιουργικής Σκέψης για τη ευτεροβάθµια Εκπαίδευση. Αθήνα: ΟΕΠΕΚ, 2007 Lesky A. (1989). Η τραγική ποίηση των Αρχαίων Ελλήνων, τόµ. Β, Ο Ευριπίδης και το τέλος του είδους (µτφρ. Ν. Χ. Χουρµουζιάδης). Αθήνα: Εκδόσεις ΜΙΕΤ. Μαυροσκούφης. & Μυρογιάννη Ε. Φιλόλογοι στον Υπολογιστή, Αθήνα, Καλειδοσκόποιο, 2004 Νικολαΐδου Σοφία & Γιακουµάτου Τερέζα, ιαδίκτυο και ιδασκαλία. Ένας οδηγός για κάθε ενδιαφερόµενο και πολλές προτάσεις για τους φιλολόγους, Αθήνα, Εκδόσεις Κέδρος, 2001 Νικολαΐδου Σοφία, Λογοτεχνία και Νέες Τεχνολογίες: Από τη θεωρία στη διδακτική πράξη, Αθήνα, Κέδρος, 2009 Παπάζογλου Ελένη (χχ). ηµόδωρος. Μια µέρα στο Αρχαίο Θέατρο. Βιβλίο ασκάλου, Πρόγραµµα Μελίνα Εκπαίδευση και Πολιτισµός Έργο χρηµατοδοτούµενο στα πλαίσια του Προγράµµατος Connect 1999, ΥΠΕΠΘ ΥΠΠΟ ΓΓΛΕ, Αθήνα. Φουντοπούλου, Μ.-Ζ. (2011). «Αρχαία Ελληνικά: Θεωρητικό Κείµενο & Σενάριο Σχέδιο ιδασκαλίας». Στον τόµο ΜΠΕ: Βασικό Επιµορφωτικό Υλικό. Τόµος Β. Ειδικό Μέρος (ΠΕ2 Φιλόλογοι). Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σσ Χουρµουζιάδης Ν. (1991). Όροι και µετασχηµατισµοί στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Αθήνα: Εκδόσεις Γνώση. Χουρµουζιάδης Ν. (2010). «Θεατρική ανάγνωση κειµένων αρχαίου δράµατος», Φιλόλογος τ. 141, σσ ικτυογραφία Αρχείο Παραστάσεων Εθνικού Θεάτρου Αρχείο Παραστάσεων ΚΘΒΕ Ιστολόγιο µε πλούσιο υλικό για Φιλολογικά Μαθήµατα (Επιµέλεια: Φιλοθέη Κολίτση) 15

16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ Θέση προσώπων Ψηλά / Χαµηλά Στάση προσώπων (α) όρθιος ή καθισµένος σε θρόνο / στα γόνατα (β) Οπτική επαφή Αποστροφή στο άλλο πρόσωπο Έλλειψη οπτικής επαφής Αποστροφή στον εαυτό Αποστροφή στο κοινό (γ) Άγγιγµα χεριών, πλησίασµα σωµάτων Απόσταση στυλιζαρισµένη στάση Κίνηση ράση κίνηση Αδράνεια ακινησία Χειρονοµίες (α) Επιτακτικές (διαταγή, εξυπηρέτηση) Υποτακτικές (παράκληση, υποταγή) (β) Τόνος οικειότητας, καθηµερινότητας Τόνος επισηµότητας, στυλιζαρίσµατος Ρούχα (α) Χρώµα: λευκό ή ανοιχτό // έντονο Χρώµα: µαύρο ή σκούρο // απαλό (β) (Παρ)όµοιο χρώµα ρούχων ιαφορετικό χρώµα ρούχων (γ) Πολυτελή, πλούσια ρούχα Φτωχικά ρούχα 16

17 Τρόπος απόδοσης του χώρου (τόπου) και των πραγµάτων (κτίρια, αντικείµενα) ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΣΚΗΝΙΚΑ Ρεαλιστικό σκηνικό (προσπαθεί να αναπαραστήσει πιστά την εξωτερική πραγµατικότητα, τον τόπο και τα πράγµατα) Συµβολικό Αφαιρετικό (χρησιµοποιούνται σύµβολα, που µε µεταφορικό τρόπο αποδίδουν τον τόπο, τα πράγµατα, κλπ) Χρήση πολιτιστικών στοιχείων και τρόπων της αρχαίας ή της σύγχρονης εποχής Κλασικό ή κλασικότροπο σκηνικό Σύγχρονο, µοντέρνο Ύφος της παράστασης Πλούσιο, ποµπώδες σκηνικό (µε έντονο το στοιχείο της υπερβολής) Λιτό, απέριττο σκηνικό (περιορίζεται στα εντελώς απαραίτητα) ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΑΦΙΣΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τρόπος απόδοσης των πραγµάτων Ρεαλιστική απεικόνιση κάποιου ήρωα ή κάποιας σκηνής του έργου Συµβολική απεικόνιση κάποιας βασικής ιδέας του έργου Ύφος Σύνθετη διάταξη, µε πλούσιο υλικό Απλή διάταξη µε λιτά στοιχεία Σοβαρό, επίσηµο, στυλιζαρισµένο ύφος Τόνος καθηµερινός και οικείος, µε στοιχεία χιουµοριστικά Εµφάνιση ελκυστική για το κοινό Εµφάνιση αδιάφορη, ουδέτερη για το κοινό 17