Η αξία της διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών. Παρουσίαση δράσεων εναλλακτικής κοινότητας "Πελίτι"

Transcript

1 Η αξία της διατήρησης των ντόπιων ποικιλιών. Παρουσίαση δράσεων εναλλακτικής κοινότητας "Πελίτι" Δραγουμάνη Θεοδοσία Περιβαλλοντολόγος, MSc Εθελοντής στην κοινότητα του "Πελίτι" Κομοτηνή

2 Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις 17 περιοχές της Γης που η βιοποικιλότητά τους έχει παγκόσμια σημασία

3 Από τα είδη φυτών που υπάρχουν στην Ευρώπη στη χώρα μας φύονται περίπου είδη φυτών από τα οποία τα 740 (13%) είναι ενδημικά Στην Κρήτη υπάρχουν αυτοφυή φυτά. Από αυτά το 10% δηλαδή 180 φυτά είναι ενδημικά που σημαίνει ότι φύονται μόνο στην Κρήτη

4 Η Μ. Βρετανία είναι τέσσερις φορές πιο μεγάλη από την Ελλάδα, έχει μόνο 2000 αυτοφυή φυτά, σχεδόν όσα και η Κρήτη, και κανένα ενδημικό.

5 Από χέρι σε χέρι και από γενιά σε γενιά Για να μη χάσουμε αύριο αυτά που έχουμε σήμερα

6 Τι είναι οι ντόπιες ποικιλίες ; ντόπιες ή τοπικές ποικιλίες είναι η πρώτη ύλη με την οποία αναπτύχθηκε η γεωργία. Είναι μια διαδρομή στους αιώνες όπου δημιουργήθηκαν οι πρώτες ποικιλίες από τους αγρότες. Οι αγρότες έκαναν επιλογή των φυτών που τους άρεσαν και που μπορούσαν να επιβιώσουν στις τοπικές συνθήκες. Με το πέρασμα του χρόνου κάθε περιοχή απέκτησε τις δικές της ποικιλίες Έχουν αντιμετωπίσει πολλές αντίξοες συνθήκες (έλλειψη νερού, άνεμοι, θερμοκρασία, έντομα, φτωχά εδάφη..) για να φτάσουν ως εμάς εδώ και αιώνες. Το ίδιο ισχύει και τα αυτόχθονα αγροτικά ζώα

7 Τι είναι οι ντόπιες ποικιλίες ; Έτσι έχουν προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε τόπου και γι αυτό, -δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις για να μεγαλώσουν και να καρπίσουν -δε χρειάζονται προσθήκη χημικών λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων Ο σπόρος τους, αν δε γονιμοποιηθεί από άλλη καλλιέργεια, δίνει τα ίδια αποτελέσματα

8 Το πέρασμα στα υβρίδια Με τη βιομηχανοποίηση της γεωργίας η βελτίωση των ειδών πέρασε στα χέρια επιστημόνων επιχειρήσεων σποροπαραγωγής Με την κατευθυνόμενη και επιλεγμένη διασταύρωση μεταξύ διαφορετικών ποικιλιών του ιδίου είδους αναπτύχθηκαν πολλές καινούριες ποικιλίες συχνά με μεγαλύτερες αποδόσεις (όχι από ανοικτή επικονίαση στη φύση από έντομα, πουλιά, ζώα, τον άνεμο, κλπ..). Από τη διασταύρωση 2 καθαρών σειρών παράγονται οι ποικιλίες «υβρίδια»

9 Για τις ποικιλίες «υβρίδια» Τα κριτήρια επιλογής των χαρακτηριστικών των φυτών ορίζονται πλέον από παράγοντες έξω από τη γεωργία (π.χ. αντοχή στις μεταφορές και στο ράφι, χρώμα, στα σιτηρά στάχυ που δε σπάει) Η πρώτη χρονιά καλλιέργειας για ένα υβρίδιο έχει ιδιαίτερα ποσοτικά αποτελέσματα. Παρατηρείται εκφυλισμός των υβριδίων μετά την γενιά F2 -γι αυτό οι εταιρίες πουλάνε κυρίως σπόρους F1 Έτσι οι αγρότες δεν κρατάνε σπόρο για τις επόμενες χρονιές και αγοράζουν πάλι από την εταιρεία.

10 Νομοθετικές προϋποθέσεις για κυκλοφορία ποικιλίας Για να κυκλοφορήσει μια εταιρία μια καινούργια ποικιλία ή μια τοπική για σπορά, πρέπει να εγγραφεί στους καταλόγους ή να πάρει άδεια κυκλοφορίας. Για να δοθεί άδεια κυκλοφορίας σε μια ποικιλία (υβρίδιο ή ντόπια), αυτή πρέπει να πληροί 3 κριτήρια (ΔΟΣ): 1. Να έχει Διακριτότητα. Αναφέρεται σε όλα τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του φυτού, φύλλα, άνθη, στελέχη καρπού, κλπ τα οποία πρέπει να είναι ίδια (να διαφέρει από τις άλλες ποικιλίες) 2. Ομοιομορφία του φυτικού υλικού παντού στους καρπούς, το σχήμα, το χρώμα κλπ. 3. Σταθερότητα της ποικιλίας. Να διατηρεί όλα τα χαρακτηριστικά μετά από διαδοχικούς κύκλους αναπαραγωγής (ίδιο μετά 3 χρόνια). Ποτέ μια τοπική ποικιλία δεν είναι ίδια στη διάρκεια του χρόνου, αλλά συνεχώς μεταβάλλεται ανάλογα με το περιβάλλον και γι αυτό επιβιώνει.

11 Γίναμε μάρτυρες ενός γενετικού ολοκαυτώματος Μια ποικιλία ρυζιού ονομαζόμενη IR-36 >60% ορυζώνων Ν.Α. Ασία (μόλις λίγα χρόνια πριν έβρισκες ποικιλίες που καλλιεργούνταν για αιώνες). Μέχρι πρόσφατα στην Ελλάδα καλλιεργούνταν 111 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί μαλακού σιταριού, 139 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί σκληρού, 99 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί κριθαριού, 294 καλαμποκιού και 39 ντόπιες ποικιλίες και πληθυσμοί βρώμης! Στη χώρα μας σε λίγες μόνο δεκαετίες από τις 250 ποικιλίες σιταριού που καλλιεργούνταν έμειναν μόνο οι 20 Ξένες οι περισσότερες που κυκλοφορούν Υβρίδια οι περισσότερες σε ντομάτα, αγγούρι, ηλίανθο, καλαμπόκι

12 Γιατί να κρατήσουμε τις ντόπιες ποικιλίες; Ανθρωποκεντρικοί λόγοι Οικολογικοί λόγοι Ηθικοί λόγοι όλα τα είδη έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα της ύπαρξής τους

13 Είναι ένα ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού μας Όταν ξεριζώθηκε ο Ελληνισμός της Μ. Ασίας, οι πρόσφυγες ήρθαν στην Ελλάδα έχοντας στα μπογαλάκια τους ότι πιο πολύτιμο είχαν για τη συνέχιση της ζωής. Εικόνες, κόκαλα, σπόρους και κλήματα.

14 Η φάβα της Σαντορίνης καλλιεργείται από 1900 π. χ 1 από τα 88 ελληνικά ΠΟΠ Ο σπόρος δεν είναι εφεύρεση. Είναι η πηγή της ζωής. Περιέχει χιλιάδες χρόνια βιολογικής και πολιτιστικής εξέλιξης από το παρελθόν & δυνατότητες για το μέλλον

15 Έχουν μεγάλη γενετική βάση Το 30% του σταριού σε όλο τον κόσμο προέρχεται από έναν γονέα και το 70% από έξη γονείς.

16 Έχουν αρώματα χρώματα και γεύσεις

17 Μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία και ελευθερία Δεν εξαρτιόμαστε από από εταιρείες σπόρων, αγροχημικών και τροφίμων Αποφεύγουμε αρνητικά μονοκαλλιέργειας και διαρροής συναλλάγματος Ο σπόρος είναι ο πρώτος κρίκος στην τροφική αλυσίδα Για τους λόγους αυτούς ξεκίνησε η δράση μη κυβερνητικών οργανισμών στην Ευρώπη που υποστηρίζουν παραγωγή, ζωντανή διατήρηση και διάδοση ντόπιου πολλαπλασιαστικού υλικού

18 εναλλακτική κοινότητα Πελίτι Οι βασικοί στόχοι του "Πελίτι" είναι: η συλλογή, διατήρηση και διάδοση των ντόπιων ποικιλιών. η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος. η δημιουργία μιας εναλλακτικής κοινότητας.

19 Η έδρα μας

20 Η γη του Πελίτι

21 Τοπικές ομάδες του Πελίτι Η έδρα του Πελίτι είναι στο Μεσοχώρι Παρανεστίου Τοπικές ομάδες του Πελίτι 1. Κομοτηνής 2. Βασιλικών Θεσσαλονίκης 3. Λήμνου 4. Ιωαννίνων 5. Κοζάνης 6. Περατιάς 7. Αλμυρού 8. Ευβοίας 9. Αίγινας 10. Αρχαίας Ολυμπίας 11. Ηρακλείου 12. Μήλου

22 Εξερευνητικές αποστολές

23 Από χέρι σε χέρι και από καρδιά σε καρδιά

24 Βεργίνα και Κομοτηνή

25 Δημοτικό Παρανεστίου και Εσπερινό Γυμνάσιο Ξάνθης

26 7η Απριλίου: μέρα αφιερωμένη από το Πελίτι στις ντόπιες ποικιλίες Οι μαθητές μοιράζουν τα φυτά της ελπίδας

27 Η αρχή από την Κομοτηνή

28

29 Η 7 η Απριλίου στην Αίγινα

30 Κατά τόπους αγροκτήματα

31 Τοπική Τοπική ομάδα ομάδα Πελίτι Πελίτι Κομοτηνής

32 Η ετήσια εκδήλωση στην Κομοτηνή Συνεργασία με Δήμο και σχολεία Υλικά (χώμα, σακουλάκια, μοίρασμα σπόρων) Προετοιμασία και σπορά (Ιανουάριο, Φεβρουάριο)

33 Η ετήσια εκδήλωση στην Κομοτηνή Μεταφυτεύσεις και φροντίδα Η μέρα της γιορτής

34 Ντόπιες ποικιλίες που μοιράστηκαν το 2013 Ντομάτα Έβρου Ντομάτα Μαρώνειας Ντομάτα Δρανιάς Ντομάτα Αντιοχείας Ντομάτα Σερρών Ντοματάκι κίτρινο Ιάσμου Ντοματάκι Σαντορίνης Ντοματίνια Πιπεριά για γέμισμα Μελιτζάνα μαύρη Μελιτζάνα άσπρη Μελιτζάνα πράσινη

35 Σεμινάρια οικοαυτάρκειας Πως φτιάχνουμε προζύμι για ψωμί Πως φτιάχνουμε ψωμί Εργαστήριο παρασκευής τυριού

36 Πώς κρατάω σπόρους ; Πως παίρνουμε σπόρους ντομάτας τρόπος 1 ος Περιγραφή της μεθόδου του Κηπουρού για την συλλογή και αποθήκευση σπόρων ντομάτας Πως παίρνουμε σπόρους ντομάτας τρόπος 2 ος Πως παίρνουμε σπόρους ντομάτας από την παρασκευή σάλτσας. Πως παίρνουμε σπόρους ντομάτας τρόπος 3 ος Πως παίρνουμε σπόρους ντομάτας από πολύ ώριμες ντομάτες και ντοματίνια.. Μέθοδος συλλογής σπόρων μελιτζάνας Μέθοδος συλλογής σπόρων πεπονιού Μέθοδος συλλογής σπόρων αγγουριού Με ποιον τρόπο ξεχωρίζουμε το ώριμο καρπούζι και πως παίρνουμε τους σπόρους.

37 Μέθοδοι καλλιέργειας Σπορά φυντανιών Mέθοδος καλλιέργειας του Κηπουρού για φυτά με μεγάλους σπόρους Καλλιέργεια ντομάτας, μελιτζάνας, πιπεριάς και άλλων φυτών με σταγονίδια και δύο τρόποι αποφυγής του κρεμμυδοφάγου. =tbin7bmuy8u Μια τεχνική στήριξης της ντομάτας με σιδερένιους πασσάλους και σύρμα που δεν χρειάζεται να δένουμε και να κλαδεύουμε τις ντομάτες.

38 Ανοιχτό σπορείο 2013 Οι καλλιεργητές φέρνουν χώμα σε κυπελάκια. Τους δίνουμε σπόρους της επιθυμίας τους -μαθαίνουν πώς να μεγαλώνουν τα δικά τους φυτά -δεσμεύονται να φέρουν το 30% των φυτών στην εκδήλωση

39 Συνεργατικός λαχανόκηπος

40 Περιβαλλοντική εκπαίδευση

41 14 η Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Ποικιλιών Σάββατο 26 Απριλίου του 2014 στη γη του Πελίτι

42 Διεθνείς Ημέρες Σπόρων στην Ελλάδα 2012 και 2013

43 Η μεγαλύτερη ανταλλαγή σπόρων στον Η 13 Πανελλαδική Γιορτή Ανταλλαγής Ντόπιων Ποικιλιών στις 11 Μαΐου 2013 χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη γιορτή ανταλλαγής σπόρων Παγκοσμίως από το δίκτυο διατηρητών σπόρων της Αυστραλίας 7wiwl7yw2DnyI1fUad4gtUIDW mfs1p Κόσμο 2013

44 Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης για τους Σπόρους 2014 Στις 27 Απριλίου 2014, από τη γη του Πελίτι θα ξεκινήσει το Διεθνές Καραβάνι Αλληλεγγύης για τους Σπόρους. Ο προορισμός του είναι να περάσει οδικώς μέσω Ιταλίας και να καταλήξει στη νότιο Γαλλία (LeMasd Azil), προκειμένου να συμμετάσχει στις Διεθνείς Ημέρες Σπόρων που διοργανώνει η οργάνωση Κοκοπελλί ( στις 1, 2 και 3 και 4 Μαΐου 2014.

45 Seedfreedom Αθήνα 2013

46 Κάτι χάσαμε κάτι κερδίσαμε Ο Καμπλουτζάς, το σιτάρι που καλλιεργείται εδώ και χρόνια και έχει βρεθεί σε ανασκαφές στα Γρεβενά, στο Βόλο και στη Νικομήδεια, κ.α Ο Καμπλουτζάς χάρη στην Τράπεζα Γενετικού υλικού, του Πελίτι και του Αλέκου Σαρηγιαννίδη καλλιεργείται ξανά.

47 Τιμητικές Διακρίσεις Στις 22 Μαΐου 2009 το Biodiversity International και ο Δήμος της Ρώμης τίμησαν τον Παναγιώτη Σαϊνατούδη ως Φύλακα της βιοποικιλότητας της Μεσογείου

48 Η καλύβα των σπόρων

49 Τι μπορούμε να κάνουμε; Θετική σκέψη θετική στάση Στόχος μας η αυτάρκεια

50 Μπορούμε να καλλιεργήσουμε την τροφή μας ή ένα μέρος της Το 2014 έχει ανακηρυχθεί ως Διεθνές Έτος Οικογενειακής Καλλιέργειας από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών προς τιμή των 400 εκατομμυρίων οικογενειακών αγροκτημάτων

51 Αγρότες ενός στρέμματος Το 2014 έχει ανακηρυχθεί ως Διεθνές Έτος Οικογενειακής Καλλιέργειας από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών προς τιμή των 400 εκατομμυρίων οικογενειακών αγροκτημάτων

52 Να προτιμάμε προϊόντα από την περιοχή που ζούμε

53 Τοπική παραγωγή για τοπική κατανάλωση

54 Να προτιμάμε προϊόντα ανομοιόμορφα στο μέγεθος και στο σχήμα

55 Να αναζητήσουμε τους ντόπιους σπόρους στους δικούς μας, στους γείτονές μας

56 Να καλλιεργήσουμε ένα μέρος από την τροφή μας

57 Να κρατάμε το δικό μας σπόρο

58 Ποιος φταίει;

59 Πάρε την ευθύνη που σου Εμείς οδηγήσαμε με τις επιλογές μας τον κόσμο σε αυτή την κατάσταση Εμείς θα τον οδηγήσουμε με τις επιλογές μας και τα όνειρά μας σε κάτι καλύτερο. αναλογεί

60 Πελίτι Πελίτι Ταχ. Παρανεστίου Τ.Κ Παρανέστι Τηλ: groups/ / er/peliticom/videos?flow=g rid&view=0&sort=dd

61 Εξελίξεις σχετικά με τον υπό ψήφιση ευρωπαϊκό Κανονισμό Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της παραγωγής και κυκλοφορίας σπόρων Στόχος των πολυεθνικών είναι η επιβολή μονοπωλίου στην εμπορία σπόρων στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά Στόχος είναι η απαλλαγή δια παντός από τους «ανταγωνιστές» δηλ αγρότες, βιολογικούς κτηνοτρόφους, παραγωγούς παραδοσιακών σπόρων ελεύθερων από δικαιώματα ιδιοκτησίας

62 Το ζαχαρότευτλο Detroit Globe Beet, που εισήχθη στην Τουρκία από γερμανική εταιρεία προξένησε την εξαφάνιση της γενετικής δεξαμενής της Εγγύς Ανατολής. Πεπόνια και αγγούρια που εισήχθησαν από αμερικανικές εταιρείες στην Αφρική, αντικατέστησαν σχεδόν ολοκληρωτικά τις τοπικές ποικιλίες. Η IR-8 κυριαρχεί σε μια μεγάλη έκταση (Ταϊβάν έως Μπενίνι) εκεί όπου πριν λίγα μόνο χρόνια μεγάλωναν είδη ρυζιού. Οι Ινδοί γεωπόνοι περιμένουν πως μια δωδεκάδα ποικιλιών θα καταλάβουν τα 3/4 του καλλιεργούμενου εδάφους.