1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Εξοικονόμηση ενέργειας (ΕΞΕ) και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)

Transcript

1 Ρόδος, 26 Μαρτίου ο Δημοτικό Σχολείο Ρόδου 1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Εξοικονόμηση ενέργειας (ΕΞΕ) και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) 2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στα πλαίσια του προγράμματος "Ευφυής ενέργεια - Ευρώπη" (IEE Intelligent Energy - Europe) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υλοποιήθηκε δράση με μαθητές/τριες των Ε -ΣΤ τάξεων του 13 ου Δημοτικού Σχολείου Ρόδου, η οποία αναπτύχθηκε σε τέσσερις ενότητες: Στην πρώτη θεματική ενότητα με τίτλο «Ο άνθρωπος και το φυσικό περιβάλλον» συμμετείχαν όλοι/ες οι μαθητές/τριες ταυτόχρονα και έγινε εισαγωγική ιστορική αναδρομή στη σχέση και την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη φύση. Στη δεύτερη θεματική ενότητα οι μαθητές/τριες χωρίστηκαν σε ομάδες και ασχολήθηκαν κυκλικά με τέσσερις βιωματικές δραστηριότητες: α) το «Εργαστήριο», β) το «Κατάστημα Ηλεκτρικών Συσκευών», γ) τους «Ενεργειακούς Επιθεωρητές», και δ) το «Μονοπάτι της Ενέργειας». Σε όλες τις δραστηριότητες οι μαθητές/τριες εξοικειώθηκαν αφενός με το αντικείμενο της ΕΞΕ στο σχολείο και στο σπίτι, και αφετέρου με τις ΑΠΕ. Στην τρίτη θεματική ενότητα και στα πλαίσια της δραστηριότητας «Δημοσιογραφικό παιχνίδι - Φτιάχνουμε μια εφημερίδα!» οι ομάδες των μαθητών/τριών κλήθηκαν να υποδυθούν τους/τις δημοσιογράφους και να προετοιμάσουν εφημερίδες τοίχου. Προαπαιτούμενο ήταν να συλλέξουν από τον τύπο σχετικά με το θέμα δημοσιεύματα (τους διατέθηκε «δεξαμενή» δημοσιευμάτων) αλλά και να πάρουν ανάλογες δικές τους συνεντεύξεις. Στην τελευταία ενότητα οι μαθητές/τριες όλων των ομάδων συγκεντρώθηκαν σε κοινή συνεδρία, ανάρτησαν τις εφημερίδες-αφίσες τους και ψήφισαν την καλύτερη. Τους δόθηκε επίσης η δυνατότητα να εντοπίσουν περιθώρια εξοικονόμησης ενέργειας στην καθημερινή ζωή και επιπλέον να πραγματοποιήσουν ανάλογους ελέγχους στο κτίριο του σπιτιού τους. 1

2 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ/ΔΡΑΣΕΩΝ 3.1. Αναλυτική περιγραφή δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του προγράμματος Τ4Ε Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε στους χώρους του 13ου Δημοτικού Σχολείου Ρόδου και στις δράσεις του συμμετείχαν οι μαθητές/τριες των Ε -ΣΤ τάξεων, οι οποίοι εργάζονταν σε ομάδες ανάλογες των δραστηριοτήτων των τεσσάρων θεματικών ενοτήτων που περιλάμβανε η μελέτη τους και αναλύονται στη συνέχεια. Ο αρχικός διαχωρισμός των παιδιών σε ομάδες βασίστηκε στα υπάρχοντα 4 τμήματα των Ε και ΣΤ τάξεων του σχολείου. Στη συνέχεια οι μαθητές/τριες μοιράστηκαν σε μικρότερες υποομάδες των 3-4 και σε κάποιες περιπτώσεις στην ΣΤ τάξη των 5 ατόμων. Η εργασία κάθε ομάδας ήταν καθοδηγούμενη, προϋπέθετε ορισμένες φορές εξειδικευμένους ρόλους και οι μαθητές ανακάλυπταν τη νέα γνώση, οικοδομώντας την με βιωματικές δράσεις. 1η θεματική ενότητα Η πρώτη από τις τέσσερις θεματικές ενότητες του προγράμματος είχε ως αντικείμενο τον «Άνθρωπο το φυσικό περιβάλλον και την ενέργεια» και σε αυτήν συμμετείχαν όλοι οι μαθητές ταυτόχρονα. Έγινε μια εισαγωγική παρουσίαση της σχέσης και της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τη φύση και αναπτύχθηκαν στοιχεία σχετικά με τη φύση, τον άνθρωπο, το περιβάλλον, την ύλη, την ενέργεια, τα φυσικά διαθέσιμα, την ανθρώπινη παρέμβαση, την προστασία του περιβάλλοντος και την αξιοποίηση των φυσικών πόρων, ενώ έγινε και αναφορά στη σημερινή κατάσταση, στην κλιματική αλλαγή και στις ανάγκες του αύριο. 2η θεματική ενότητα Ακολούθησε η δεύτερη ενότητα, όπου οι ομάδες εναλλάσσονταν κυκλικά (τεχνική ρολογιού) σε 4 διαφορετικές αίθουσες με διαδραστικά παιχνίδια αντίστοιχα με τα ζητήματα του προγράμματος. Αξιοποιήθηκαν οι αίθουσες διδασκαλίας, το προαύλιο και οι κοινόχρηστοι χώροι, και πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω δραστηριότητες με θέμα τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ: Α. Εργαστήρια: «Επίδειξη λειτουργίας μηχανισμών αξιοποίησης ΑΠΕ ΕΞΕ» Έγινε επίδειξη της λειτουργίας και πραγματοποίηση ρυθμίσεων και μετρήσεων αντιπροσωπευτικών μηχανισμών αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά) με αξιοποίηση μοντέλων μηχανισμών κατάλληλων για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Επίσης, έγινε επίδειξη του ρόλου της θερμομόνωσης ενός χώρου, χρησιμοποιώντας ως μοντέλα προσομοίωσης κτιρίων κατάλληλα μικρά μεταλλικά δοχεία επενδυμένα με διαφορετικά υλικά. Τέλος, έγινε επίδειξη διαφορετικών τύπων λαμπτήρων και αφού αναλύθηκαν τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες του κάθε τύπου, πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, ενώ τα αποτελέσματα από αυτές αξιοποιήθηκαν για την ανάδειξη των πλέον αποδοτικών λαμπτήρων. Στόχος του εργαστηρίου ήταν να αντιληφθούν οι μαθητές τον τρόπο λειτουργίας και την χρησιμότητα των προηγούμενων τεχνολογιών. 2

3 Β. «Το μονοπάτι της Ενέργειας» Οι μαθητές χωρισμένοι σε υποομάδες, ασχολήθηκαν με ένα επιδαπέδιο παιχνίδι, το οποίο περιλάμβανε ερωτήσεις σχετικές με τα θέματα της ενέργειας. Απαντώντας τα παιδιά σωστά στις ερωτήσεις του παιχνιδιού, προωθούνταν σε επόμενα τετράγωνα με στόχο η κάθε υποομάδα να τερματίσει πρώτη. Οι μαθητές συνεργάζονταν και έλυναν γρίφους με θέματα από τις ΑΠΕ και την ΕΞΕ, δημιουργώντας έτσι ένα υγιές ανταγωνιστικό πνεύμα μεταξύ των ομάδων, ενώ ταυτόχρονα μάθαιναν ακόμα και από τις ερωτήσεις στις οποίες δεν κατάφερναν να απαντήσουν. Γ. «Γινόμαστε ενεργειακοί επιθεωρητές» Οι μαθητές αρχικά παρακολούθησαν ένα σύντομο εκπαιδευτικό βίντεο αναφορικά με την εξοικονόμηση ενέργειας. Στην συνέχεια, αξιοποιώντας την πληροφορία του βίντεο, ανέλαβαν το ρόλο του ενεργειακού επιθεωρητή και προσπάθησαν να καταγράψουν πηγές υπερκατανάλωσης ενέργειας σε διάφορους προκαθορισμένους χώρους του σχολείου, καθώς και να προτείνουν κατάλληλα μέτρα περιορισμού τους κάνοντας χρήση ενός προσχεδιασμένου ερωτηματολογίου. Ακολούθως οι μαθητές, επιστρέφοντας στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του σχολείου, αξιολόγησαν τα ευρήματά τους και ενημερώθηκαν για πιθανά επιπρόσθετα μέτρα εξοικονόμησης της ενέργειας. Τέλος, τους ζητήθηκε να επισημάνουν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας εκτός του χώρου του σχολείου, με πεδία εφαρμογής όπως το σπίτι και οι μετακινήσεις. Δ. «Κατάστημα ηλεκτρικών συσκευών» Για τη συγκεκριμένη δράση διαμορφώθηκε κατάλληλα μια αίθουσα του σχολείου ως εικονικό κατάστημα πώλησης ηλεκτρικών συσκευών. Στην αίθουσα αναρτήθηκαν φωτογραφίες τυπικών ηλεκτρικών συσκευών, συνοδευόμενες από μια καρτέλα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, με ιδιαίτερη επισήμανση στα στοιχεία που αφορούν την ενεργειακή κλάση της κάθε συσκευής. Μετά την αρχική ενημέρωση των μαθητών για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναγνωρίζουν μια ενεργειακά αποδοτική συσκευή, τους ζητήθηκε να επιλέξουν τις συσκευές τις οποίες θα αγόραζαν από το κατάστημα, παίρνοντας υπόψη τους κριτήρια ενεργειακής απόδοσης, αισθητικής αλλά και κόστους. Στο τέλος αξιολογήθηκε η επιλογή τής κάθε ομάδας και εξάχθηκαν χρήσιμα συμπεράσματα. 3η θεματική ενότητα Παιχνίδι και Γνώση: «Δημοσιογραφικό παιχνίδι Φτιάχνουμε μια εφημερίδα!» Οι μαθητές χωρισμένοι στις ομάδες τους, ανέλαβαν ρόλο δημοσιογράφου και εξασκήθηκαν στη διαδικασία διενέργειας μιας συνέντευξης με στόχο στη συνέχεια να καταγράψουν τις απόψεις εκπροσώπων τοπικών φορέων για ζητήματα σχετικά με την ενέργεια και το περιβάλλον. Υποδυόμενοι κάθε φορά ποικίλους ρόλους όπως δημάρχου, ιδιοκτήτη αιολικού πάρκου, ιδιοκτήτη φωτοβολταϊκού πάρκου, εκπροσώπου οικολογικής οργάνωσης, ευσυνείδητου καταναλωτή, κ.ά. τέθηκαν από 3

4 διαφορετικές ομάδες μαθητών ερωτήσεις για τα εξεταζόμενα θέματα, ενώ οι απαντήσεις καταγράφτηκαν για να αξιοποιηθούν στη συνέχεια στη σύνταξη της «εφημερίδας» των παιδιών. Στη συνέχεια δόθηκαν σε όλες τις υποομάδες προεπιλεγμένα δημοσιεύματα από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο σχετικά με την ΕΞΕ και τις ΑΠΕ και τους ζητήθηκε να επιλέξουν αυτά τα οποία θεωρούσαν αξιόλογα και ενδιαφέροντα. Τα παιδιά, αξιοποιώντας τα επιλεγμένα δημοσιεύματα και τις απαντήσεις από τις συνεντεύξεις, καθώς και υλικά όπως φωτογραφίες, μαρκαδόρους κτλ. διαμόρφωσαν με κολάζ σε μεγάλα χαρτόνια τις «εφημερίδες» τους. 4η θεματική ενότητα Στην τελευταία τέταρτη ενότητα όλες οι ομάδες συγκεντρώθηκαν στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων όπου ανήρτησαν τις εφημερίδες τους στους τοίχους της αίθουσας, ώστε να μπορούν να τις επισκεφτούν και οι υπόλοιπες υποομάδες. Μετά την επιλογή της καλύτερης εφημερίδας τούς δόθηκε η δυνατότητα να εντοπίσουν τα περιθώρια εξοικονόμησης ενέργειας στην καθημερινή τους συμπεριφορά και επιπλέον να πραγματοποιήσουν ανάλογους ενεργειακούς ελέγχους στα κτίρια των σπιτιών τους. Τέλος, απονεμήθηκαν σε όλα τα παιδιά αναμνηστικά διπλώματα συμμετοχής ώστε να επιβεβαιωθεί και να επιβραβευτεί η συμμετοχή τους στη δράση Με ποιους τρόπους το πρόγραμμα συμβαδίζει με τις αρχές και τους σκοπούς του T4E; Οι δράσεις του συγκεκριμένου πρότζεκτ υλοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος "Ευφυής ενέργεια - Ευρώπη" (IEE Intelligent Energy - Europe) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (έργο PROMISE), που έχει ως σκοπό να προάγει την εξοικονόμηση ενέργειας και την ευαισθητοποίηση των νοικοκυριών που βρίσκονται σε ορισμένα από τα πιο όμορφα και απομακρυσμένα νησιά της Ευρώπης. Συνεισφέρει στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ενέργεια 2020 και διευκολύνει την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα και την προώθηση της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ειδικότερα, το πρόγραμμα σχετίζεται άμεσα με τις πολιτικές που επιχειρεί η ΕΕ για να επιβραδύνει την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2020 μια σειρά φιλόδοξων στόχων που είναι γνωστοί ως στόχοι και προβλέπουν: Μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά 20% τουλάχιστον σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 (ή 30% εφόσον επιτευχθεί διεθνής συμφωνία). Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές κατά 20% στην ΕΕ. Περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης στην ΕΕ κατά 20% μέσω της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης. 4

5 3.3. Διδακτικές προσεγγίσεις / μέθοδοι που υιοθετήθηκαν Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση ενέργειας (ΕΞΕ) και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)» πραγματοποιήθηκε με μαθητές/τριες του 13ου Δημοτικού Σχολείου Ρόδου ως αυτοτελής δράση αλλά και σε σύνδεση με την προηγούμενη δράση Τ4Ε που είχε υλοποιηθεί στο σχολικό έτος και αφορούσε τη σχεδίαση σεναρίου με χρήση ΤΠΕ για την «Κλιματική αλλαγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση; και τι κάνουμε γι αυτό;» ( Η διενέργεια του τωρινού προγράμματος για την ΕΞΕ και τις ΑΠΕ, όπως άλλωστε και του προηγούμενου για την Κλιματική Αλλαγή, βασίστηκε στις αρχές της εποικοδομητιστικής προσέγγισης και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky, με τις οποίες δίνεται έμφαση στη μαθησιακή διαδικασία, στην αλληλεπίδραση των εμπλεκόμενων μερών καθώς και στο κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που η μάθηση λαμβάνει χώρα. Ακολουθήθηκε ένα μοντέλο καθoδηγούμενης διερεύνησης-ανακάλυψης με έμφαση τόσο στην κριτική και στοχαστική σκέψη όσο και στη δημιουργική έκφραση. 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Το υλικό που παράχθηκε στα πλαίσια των δράσεων του συγκεκριμένου προγράμματος παρουσιάστηκε με τη μορφή έκθεσης-ενημέρωσης στους μαθητές/τριες των μικρότερων τάξεων του Σχολείου, ενώ σε σχετική ημερίδα που πραγματοποιήθηκε ενημερώθηκαν και οι εκπαιδευτικοί άλλων σχολείων της Ρόδου. Σημαντική είναι η ευρύτερη δημοσιοποίηση της διενέργειας του προγράμματος, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας για την υλοποίησή του με το Τμήμα Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου, με το Δήμο Ρόδου και με το Δίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου. Μάλιστα, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Αειφόρου Ενέργειας 2013, το Δίκτυο με το Ενεργειακό Γραφείο Αιγαίου παρουσίασε σε χώρο που παραχώρησε ο Δήμος Ρόδου τα αποτελέσματα από την υλοποίηση της δράσης με τους μαθητές/τριες και ενημέρωσε-ευαισθητοποίησε με ανάλογες εισηγήσεις και δραστηριότητες ενήλικες πολίτες και παιδιά της Ρόδου. Φωτογραφίες από το πρόγραμμα έχουν αναρτηθεί σε ιστοσελίδα του 13ου Δημοτικού Σχολείου Ρόδου, διαθέσιμη στην παρακάτω διεύθυνση όπου υπάρχει και σύνδεσμος για σχετικό δημοσίευμα σε τοπικό έντυπο μέσο ενημέρωσης: Ο ιστότοπος του Promise IEE Island Project (με αναφορές και υλικό από τη δράση στο 13 ο Δημοτικό Σχολείο Ρόδου) είναι διαθέσιμος στην παρακάτω διεύθυνση: 5