"ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΥ Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ"

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Σχολή: Σ.Δ.Ο. Τμήμα: Δ.Μ.Υ.Π. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ "ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΥ Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ" ΕπιΒλέπων Καθηγητής: κ. Τσαγκούρης Ιω άννης Σπουδσστρια: Μ ατούζη Α8ηνά ΣΔΟ (ΔΜΥΠ) ΚΑΛΑΜΑΤΑ Π. 367

2 Ή πτυχιακή μου εργασία αφιερώνεται στους γονείς μου, τους οποίους ευχαριστώ γ ια την αμέριστη συμπαράστασή τους και την οικονομική στήριξη που μου προσέφεραν καθ όλη τη διάρκεια της φοίτησής μου στο (Τ.(Ε.Ι. "Καλαμάτας

3 Τ Ε I ΚΑΛΑΜ ΑΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΒΙ8ΛΙ0ΘΗΚΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ι ~ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... σελ. 6 - Σκοπός της εργασίας Μεθοδολογία Ευχαριστίες...7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ΤΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 1.1. Ορισμοί Νομικό πλαίσιο- Νομοθετικές εξελίξεις Εκτίμηση ποσοτήτων νοσοκομειακών απορριμμάτων Εκτίμηση ποσοτήτων Γ.Ν. Καβάλας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ 2.1. Κτιριακό συγκρότημα Δυναμικότητα νοσοκομείου Καβάλας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3- Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ 3.1. Το προγενέστερο εφαρμοζόμενο σύστημα Το σύστημα που εφαρμόζεται τώρα Διαχωρισμός Συλλογή Ενδονοσοκομειακή μεταφορά Προεπεξεργασία......* Προσωρινή αποθήκευση Εξωνοσοκομειακή μεταφορά απορριμμάτων οικιακού τύπου Τελική διάθεση Περιγραφή και λειτουργία αποτεφρωτικού κλιβάνου Θέση κλιβάνου Μεταφορά απορριμμάτων στον κλίβανο

4 Τύπος και δυναμικότητα κλιβάνου Χώρος κλιβάνου- Καπνοδόχος Λειτουργία κλιβάνου Τεχνολογίες θερμικής επεξεργασίας και πυρόλυσης απορριμμάτων Τεχνολογία πυρολυτικής αποτέφρωσης Απορριμμάτων Διάγραμμα ροής Επιμέρους συστήματα κλιβάνου Απόβλητα από τη λειτουργία του κλιβάνου Στερεά απόβλητα Αέρια απόβλητα Κόστος από τη διαχείριση...55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - ΒΛΑΒΕΡΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 4.1. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις Επιπτώσεις στο περιβάλλον...59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 -ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε.ΚΑΙ ΣΤΙΣ Η.Π.Α.- ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΜΕ ΑΥΤΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 5.1. Εισαγωγή Κοινοτική στρατηγική για τα νοσοκομειακά απορρίμματα Γερμανία Γαλλία - Αγγλία - Ολλανδία - Δανία Ελλάδα Εισαγωγή *

5 - Σχέδιο διαχείρισης μολυσμαστικών απορριμμμάτων στα νοσηλευτικά ιδρύματα Στόχοι και δράσεις του εθνικού σχεδιασμού Η.Π.Α Συμπεράσματα κεφαλαίου...80 ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...81 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ- ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΗΓΕΣ

6 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Α.Κ. Αστικός Κώδικας Γ.Ν. Γενικό Νοσοκομείο Ε.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση Ε.Ι.Α. Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα Ε.Κ. Ευρωπαϊκές Κοινότητες ΕΜΠ Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο ΕΣΔΑ Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων ΚΕΜΑ Κέντρο Επεξεργασίας Μολυσματικών Αποβλήτων ΚΥ Κέντρο Υγείας ΚΎ.Α. Κοινή Υπουργική Απόφαση Ο.Τ.Α, Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Υ.Δ. Υγειονομική Διάταξη Υ.Α. Υπουργική Απόφαση Υ.Μ. Υγειονομική Μονάδα Υ.Π.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε, Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Φο.Δ.Σ.Α. Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων ΧΎ.Τ.Α. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων *

7 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα εργασία έχει θέμα της τη Διαχείριση των απορριμμάτων στο νοσοκομείο Καβάλας. Η διαχείριση των αποβλήτων, ιδιαίτερα των μολυσματικών, αποτελεί τόσο για τα ελληνικά, όσο και τα διεθνή δεδομένα αντικείμενο πρόσφατων μελετών, επειδή η ελλιπής τήρηση των κανόνων υγιεινής είναι δυνατόν να δημιουργήσει κινδύνους για το Περιβάλλον και την Δημόσια Υγεία. Γι αυτό η μελέτη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η επιλογή της μελέτης της διαχείρισης στο Γ.Ν. Καβάλας έγινε γιατί το νοσοκομείο αποτελεί μια σημαντική περιφερειακή μονάδα υγείας, καθώς μάλιστα υπάγονται σε αυτό τρία Κέντρα Υγείας (Κ.Υ.), Θάσου, Χρυσούπολης και Ελευθερούπολης. Επίσης η πόλη της Καβάλας πρέπει να προστατευθεί από μόλυνση που μπορεί να προκληθεί από τη διαχείριση των απορριμμάτων στο νοσοκομείο της, καθώς μάλιστα διαθέτει πλούσιους φυσικούς πόρους, αρχαιολογικούς τόπους, παραγωγικούς τομείς (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία), μεγάλο πληθυσμό ( κατοίκους) και αναπτυσσόμενο τουρισμό. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η σε βάθος έρευνα της διαχείρισης των αποβλήτων του Νοσοκομείου Καβάλας, το οποίο αποτελεί πρότυπο ως προς τη λειτουργία και διαχείριση, με δεδομένο ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας. Στην μελέτη καταγράφεται η πραγματική κατάσταση της διαχείρισης, με απώτερο στόχο να δοθούν λύσεις - προτάσεις για να γίνει αυτή όσο το δυνατόν πιο ορθολογική προς την προστασία των παραπάνω αγαθών και παραγόντων ειδικά της πόλης της Καβάλας. 4 Μεθοδολογία: Η εργασία είναι διαρθρωμένη σε κεφάλαια και υποκεφάλαια. Η συλλογή στοιχείων έγινε μετά από επισκέψεις σε βιβλιοθήκες διαφόρων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και του Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας, από συνεντεύξεις με τον διευθυντή της Τεχνικής Υπηρεσίας του Γ.Ν. Καβάλας, την

8 πρόεδρο της επιτροπής των Ενδοσοκομειακών Λοιμώξεων, την προϊσταμένη νοσηλεύτρια των Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων καθώς και με άλλους υπαλλήλους του νοσοκομείου. Επίσης από δημοσιεύματα σε εφημερίδες και περιοδικά, μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς από το Υ.Π.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε., από φωτογραφικό υλικό (που συλλέχθηκε από εμένα) και από πληροφορίες από το διαδίκτυο. Ολοκληρώνοντας νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους συνέβαλαν για την ολοκλήρωση της εργασίας που ακολουθεί, και συγκεκριμένα: - Τον κ. Ιωάννη Τσαγκούρη, Καθηγητή του Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας και Επόπτη Υγείας του Γ.Ν. Καλαμάτας, για τις πολύτιμες συμβουλές και γνώσεις που μου προσέφερε. - Τον κ. Γεώργιο Χατζηπουλίδη, Διευθυντή της Τεχνικής Υπηρεσίας του Γ.Ν. Καβάλας που με εφόδιασε με πλούσιο υλικό, καθώς και για τις συστάσεις με τους αρμόδιους υπαλλήλους του νοσοκομείου. -Την κ. Ανθή Τυρολόγου, Διευθύντρια του Μικροβιολογικού Τμήματος του Γ.Ν. Καβάλας και Πρόεδρο της Επιτροπής των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. -Την κ. Δήμητρα Βαζακίδου, προϊσταμένη νοσηλεύτρια των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων - Την κ. Μάγδα Μπαζιόγλου, ακτινοφυσικό του Γ.Ν. Καβάλας. - Την κ. Σταυρούλα Μητράκη, Δικηγόρο Καλαμάτας. - Το προσωπικό του Γ.Ν. Καβάλας, που με προθυμία συνεργαστήκαμε.

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η λειτουργία κάθε νοσοκομείου έχει αναπόσπαστο μέρος την διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς κάθε νοσοκομείο παράγει μεγάλες και ποικίλες ποιότητες αυτών. Με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τα απορρίμματα διακρίνονται σε: Α) Οικιακού τύπου Β) Μολυσματικά Γ) Ειδικά (Για κάθε ένα από αυτά γίνεται αναλυτική αναφορά στα παρακάτω κεφάλαια). Η διαχείριση των απορριμμάτων εντός των νοσηλευτικών ιδρυμάτων περιλαμβάνει: α) Τον διαχωρισμό των απορριμμάτων στη θέση συλλογής, β) Την συλλογή. γ) Την μεταφορά των απορριμμάτων από τις θέσεις συλλογής σε χώρους προεπεξεργασίας τους ή και προσωρινής αποθήκευσης, δ) Την προεπεξεργασία ορισμένων κατηγοριών λοιμογόνων απορριμμάτων, ε) Την προσωρινή αποθήκευση τους, στ) Την τελική διάθεση τους. Κατά την διαχείριση των μολυσματικών απορριμμάτων των νοσοκομείων θα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα όλα τα παρακάτω στάδια [5]: - Η προφύλαξη του προσωπικού από μολύνσεις. - Η αποφυγή της εξάπλωσης παθογενών μικροβίων και σπόρων στο Περιβάλλον. - Η σωστή (σύμφωνα με ειδικές προδιαγραφές) συλλογή και η βελτιστοποίηση του τρόπου συλλογής των μολυσματικών απορριμμάτων. 8

10 - Η σύμφωνα με προδιαγραφές μεταφορά και τελική διάθεση των μολυσματικών απορριμμάτων. - Το οικονομικό κόστος της διαχείρισης.

11 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 1.1. ΟΡΙΣΜΟΙ: Η διαχείριση των νοσοκομειακών αποβλήτων αποτελείται από πολλά στάδια, τα οποία σχετίζονται με διάφορα είδη απορριμμάτων, επομένως η ανάλυση της διαχείρισης περιλαμβάνει έννοιες που κρίνεται σκόπιμο να προσδιοριστούν1 στο παρόν κεφάλαιο, ώστε να βοηθηθεί ο αναγνώστης για να μπορέσει να κατανοήσει τις μεθόδους διαχείρισης που ακολουθούν. Απορρίμματα: Οικιακού τύπου (κοινά): τα προϊόντα καθαριότητας των χώρων, απορρίμματα μαγειρείων, υπολείμματα τροφών, είδη χαρτικών (πχ. από τις διοικητικές υπηρεσίες), κενές φιάλες ορών, καθώς και όλα τα ομοιάζοντα με τα παραπάνω είδη. Λοιμογόνα και δυνητικώς λοιμογόνα (μολυσματικά) Αντικείμενα ή ουσίες που έχουν έλθει σε επαφή με το αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά και γενικότερα κάθε τι που περιέχει ανθεκτικούς μικροοργανισμούς. Ειδικά: Ραδιενεργά απορρίμματα, εκρηκτικά, εύφλεκτα υλικά, φάρμακα και χημικά και όλα όσα η διάθεσή του πρέπει να γίνει με κατάλληλο και εξειδικευμένο τρόπο. Πίνακας 1: Βασικές έννοιες απορριμμάτων Διαχείριση αποοοιυμάτων - στάδια: * ' Οι ορισμοί περιέχονται στην Υπουργική Απόφαση Η.Π /2031, η οποία δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ υπ αριθμ την 1η Οκτωβρίου 2003

12 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης Διαχείριση: Η συλλογή, μεταφορά, μεταμόρφωση, προσωρινή αποθήκευση, αξιοποίηση και διάθεση των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της εποπτείας των εργασιών αυτών, καθώς και της μετέπειτα φροντίδας των χώρων διάθεσης. Συλλογή: Η διαδικασία πλήρωσης σε κατάλληλη συσκευασία στους χώρους παραγωγής των απορριμμάτων. Επεξεργασία: Η εφαρμογή ή ο συνδυασμός φυσικών, χημικών και βιολογικών διεργασιών που μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων έτσι ώστε να περιορίζεται ο όγκος ή οι επικίνδυνες ιδιότητες τους, να διευκολύνεται ο χειρισμός τους ή και να επιτυγχάνεται η ανάκτηση υλικών ή ενέργειας. Προσωρινή αποθήκευση: Τοποθέτηση των κατάλληλα συσκευασμένων απορριμμάτων σε χώρο ειδικών προδιαγραφών για εύλογο χρονικό διάστημα μέχρις ότου πραγματοποιηθεί η αποκομιδή και η μεταφορά τους για τελική διάθεση. Εξωνοσοκομειακή μεταφορά: Η μεταφορά των απορριμμάτων από το χώρο προσωρινής αποθήκευσης προς το χώρο τελικής διάθεσης. Διάθεση: Όλες οι εργασίες διαχείρισης εκτός από τη συλλογή και τη μεταφορά, με σκοπό να καταστήσουν τα απορρίμματα αβλαβή 2. 2 Πρακτικά Διημερίδας με θέμα «Περιβάλλον και Υγεία -το πρόβλημα και η αντιμετώπισή του στο χώρο του νοσοκομείου», Αθήνα 24-5 Νοεμβρίου

13 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης Πίνακας 2: Ορισμοί σταδίων διαχείρισης 1.2. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ-ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η ορθολογική διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων προϋποθέτει την τήρηση νομοθετικών διατάξεων που έχουν θεσπιστεί στην Ελλάδα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς. Το ανώτατο νομοθέτημα, το Σύνταγμα3 αφιερώνει το άρθρο 24 στην προστασία του περιβάλλοντος και τονίζει ότι αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Προς εκτέλεση της συνταγματικής αυτής επιταγής θεσπίστηκε ο Νόμος 1650/1986 «Περί Προστασίας του Περιβάλλοντος», τον οποίο εξειδικεύουν πολλές υπουργικές αποφάσεις ρυθμίζοντας ειδικότερα τα ζητήματα διαχείρισης απορριμμάτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης ρυθμίζει με οδηγίες της θέματα διαχείρισης αποβλήτων και ορίζει τις προϋποθέσεις λειτουργίας μονάδων διαχείρισης. Σε νομοθετήματα έχουν καθιερωθεί αρχές4 που πρέπει να εφαρμόζονται κατά τη διαχείριση των αποβλήτων, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι: α) Αρχή της αειφορίας ή αειφόρου ανάπτυξης, δηλαδή της ανάπτυξης (οικονομικής, βιομηχανικής) διατηρώντας το περιβάλλον βιώσιμο για τις επόμενες γενιές. Β) Αρχή της προφύλαξης και της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, σύμφωνα με την οποία επιδιώκεται ο περιορισμός του συνολικού όγκου των αποβλήτων και η μείωση των επιβλαβών συνεπειών για την υγεία και το περιβάλλον, μέσω της επαναχρησιμοποίησης, της ανάκτησης υλικών και της ανακύκλωσης, καθώς και της ανάκτησης ενέργειας χωρίς ρύπανση του περιβάλλοντος, ώστε να μειώνεται η ποσότητα των αποβλήτων προς τελική διάθεση, λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό και κοινωνικό κόστος. 3 Όπως αυτό θεσπίστηκε το 1975 και αναθεωρήθηκε το 1986 και Όπως προσδιορίζονται από τον Εθνικό Σχεδίασμά Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων με βάση το Σύνταγμα και τους κοινοτικούς νόμους 12

14 Κεφάλαιο I o: Γενικά περί διαχείρισης Γ) Αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», με έμφαση στην ευθύνη του παραγωγού των αποβλήτων. Δ) Αρχή της εγγύτητας σύμφωνα με την οποία επιδιώκεται τα απόβλητα, κατά το δυνατόν, να οδηγούνται σε μία από τις πλησιέστερες εγκεκριμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας ή/και διάθεσης, εφόσον αυτό είναι περιβαλλοντικά αποδεκτό και οικονομικά εφικτό. Οι νόμοι που ρυθμίζουν τη διαχείριση είναι σχετικά νέοι. Για πρώτη φορά γίνεται διάκριση των απορριμμάτων σε οικιακά και μολυσματικά με την Υγειονομική Διάταξη Ε1 β/301 του Η αρμοδιότητα για τη διάθεσή των μολυσματικών για ταφή ή καύση μεταφέρεται από τους OTA στα Νοσοκομειακά Ιδρύματα. Με μεγάλη καθυστέρηση ο Έλληνας νομοθέτης με την Κ.Υ.Α /5387 του 1990 εναρμονίστηκε με τις οδηγίες της ΕΟΚ (84/360 της 28 Ιουνίου 1984 και την οδηγία 85/337 της 27 Ιουνίου 1985) και όρισε ότι για τη διαχείριση των απορριμμάτων απαιτείται Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π,Ε.), η οποία εγκρίνεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ καθώς και προέγκριση χωροθέτησης για τις εγκαταστάσεις που διαχειρίζονται τα απόβλητα. Για πρώτη φορά γίνεται πρόβλεψη για τυχόν εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης, όπως ο διαχωρισμός των απορριμμάτων που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν (πχ. άργυρος). Αρμόδιοι φορείς για την διαχείριση στερεών αποβλήτων ορίζονται οι OTA και κατ εξαίρεση η ευθύνη μετατίθεται στον κύριο, νομέα ή κάτοχο του χώρου όπου προέρχονται αυτά. (Κ.Υ.Α /824/ που εναρμόνισε την Κ.Υ.Α /1427 του 1986 με την οδηγία της ΕΟΚ 91/156 της ). Σε 4 κάθε Περιφέρεια καταρτίζεται Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, και δίνονται οι κατευθύνσεις για τη διαχείριση που θα εφαρμόσει κάθε Μ.Υ. Ο έλεγχος για τη διαχείριση ανατίθεται στη Νομαρχία και στην Περιφέρεια. Γενικές κατευθύνσεις για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων δίνονται στην Κ.Υ.Α /1546 της 18/7/97, με την οποία επιδιώκεται η μείωση της ποσότητας ή της βλαπτικότητας των αποβλήτων και η αποφυγή των κινδύνων ρύπανσης. Για τα Ε.Ι.Α. υπάρχουν μια σειρά κοινοτικές οδηγίες, με τις οποίες η χώρα μας εναρμονίζεται θεσπίζοντας ειδικούς νόμους. Η διαχείρισή τους γίνεται με Π

15 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης δαπάνες του κυρίου ή κατόχου αυτών. Ο πιο πρόσφατός νόμος είναι η Υ.Α. υπ αριθμ. ΗΠ/37591/2031 του 2003, υιοθετώντας την οδηγία 2000/76/ΕΚ της Ε.Ε., όπου καθορίζονται οι ελάχιστες τεχνικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις εγκαταστάσεων αποτεφρωτήρα και εγκαταστάσεων αποστείρωσης. Το ΥΠΕΧΩΔΕ ορίζεται αρμόδιο για τη χορήγηση ειδικής άδειας διαχείρισης και επεξεργασίας Ε.Ι.Α., ενώ κάθε Μ.Υ. πρέπει να καταρτίζει Εσωτερικό Κανονισμό Διαχείρισης Ε.Ι.Α. που θα εγκρίνεται από το αρμόδιο Περιφερειακό Σύστημα Υγείας (Π.Ε.Σ.Υ.). Οι βασικές κυρώσεις προβλέπονται στο Νόμο 1650/1986, άρθρα είναι: Α) ΠΟΙΝΙΚΕΣ: Για πρόκληση μόλυνσης στο περιβάλλον απειλείται ποινή φυλάκισης από 3 μήνες μέχρι 2 έτη και χρηματική ποινή. Β) ΑΣΤΙΚΕΣ: Ο ρυπαίνων υποχρεούται σε αποζημίωση και ανόρθωση κάθε βλάβης5 Γ) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ: Ανεξάρτητα από αστική και ποινική ευθύνη επιβάλλεται - διοικητικό πρόστιμο από 50 μέχρι Ευρώ6. Σε περιπτώσεις εξαιρετικής μόλυνσης, ιδίως αφορώσα το νερό, το πρόστιμο μπορεί να φτάσει μέχρι τα Ευρώ ( δρχ ) - Προσωρινή απαγόρευση λειτουργίας φορέα ρυπαίνοντα μέχρι να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αποτροπή της μόλυνσης - Οριστική διακοπή λειτουργίας φορέα ρυπαίνοντα. Οι κύριες νομοθετικές ρυθμίσεις περιλαμβάνονται στον πίνακα που ακολουθεί. Φ.Ε.Κ. 14/2/ /Β 10/5/ /Β ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ Υ.Δ. Ε1 β/301 περί «συλλογής, αποκομιδής και διάθεσης απορριμμάτων» Κ.Υ.Α περί «κανονισμών ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Καθορίζονται στάδια διαχείρισης και διακρίνονται τα απορρίμματα ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους σε οικιακά και μολυσματικά. Για τα τελευταία προβλέπεται καύση ή ενταφίαση με ευθύνη των οικείων Νοσοκομείων. Θεσπίζονται μέτρα για τη διατήρηση των δόσεων ακτινοβολίας σε όσο το δυνατό χαμηλότερα 4 5 Σύμφωνα και με το άρθρο 914 ΑΚ 6 για πρόστιμο έως Ευρώ η επιβολή γίνεται από το Νομάρχη, έως Ευρώ από τον Γ..Γ. Περιφέρειας, ενώ για πρόστιμο άνω των Ευρώ από τον Υπουργό Υ.Π.Ε.Χ.Ω.Δ.Ε.,

16 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης ακτινοπροστασίας» επίπεδα, και κανονισμοί για την άδεια και λειτουργία των εργαστηρίων ακτινοβολιών. 16/10/ /Α Νόμος 1650/1986 για «την προστασία του περιβάλλοντος» Θεσπίζονται κανόνες και θεμελιώνονται κριτήρια για την προστασία του περιβάλλοντος έτσι ώστε ο άνθρωπος να ζει σε υψηλής ποιότητας περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα προστατεύεται η υγεία του. Για πρώτη φορά θεσπίζονται κυρώσεις για τη μόλυνση και δίνεται η εξουσιοδότηση όπως ειδικότεροι νόμοι να ρυθμίσουν τα περί διαχείρισης νοσοκομειακών απορριμμάτων. 18/9/89 Εγκύκλιος 7765 Κεντρικής Επιτροπής Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων για «διάθεση και αποκομιδή μολυσματικού υλικού» Γίνεται διάκριση των απορριμμάτων σε υλικά υψηλού κινδύνου, τα οποία διατίθενται προς αποστείρωση ή αποτέφρωση. Αυτά πρέπει να τοποθετούνται σε ειδικούς πλαστικούς σάκους και τα αιχμηρά αντικείμενα να διαχωρίζονται σε κατάλληλα πλαστικά κουτιά. Τα υλικά χαμηλού κινδύνου θα τοποθετούνται σε σάκους διαφορετικού χρώματος και θα απορρίπτονται. 25/10/ /Β Κ.Υ.Α /5387 περί «Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθορισμό περιεχομένου Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών» Για εγκαταστάσεις που διαχειρίζονται ραδιενεργά κατάλοιπα ή τοξικά απόβλητα και απόβλητα επικίνδυνα, με αποτέφρωση, χημική διεργασία ή εναπόθεση στη γη, απαιτείται προέγκριση χωροθέτησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ ή την Περιφέρεια, καθώς και έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Λ Συντάσσονται ειδικές ΜΠΕ στις οποίες αναλύονται το έργο, οι περιβαλλοντικές συνθήκες, η λειτουργία και λεπτομέρειες σχετικά με λέβητες ή εστίες καύσης, εκτίμηση και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ως μέτρο προστασίας προβλέπεται η εναλλακτική λύση του διαχωρισμού των δυνάμενων να επαναχρησιμοποιηθούν απορριμμάτων (πχ.

17 Κεφάλαιο I o: Γενικά περί διαχείρισης άργυρος). 18/7/ Β 1/10/ /Β' Κ.Υ.Α /1546/97 «μέτρα και όροι για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων» (όπως τροποποιήθηκε από την Κ.Υ.Α. ΗΠ/ 37591/2031/03) Κ.Υ.Α. ΗΠ/ 37591/2031/03 «μέτρα και όροι για τη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων από υγειονομικές Υπόχρεοι φορείς διαχείρισης των Ε.Ι.Α. ορίζονται οι Υ.Μ., οι οποίες πρέπει να καταρτίζουν Εσωτερικό Κανονισμό Διαχείρισης Ε.Ι.Α. που θα εγκρίνεται από το Π.Ε.Σ.Υ. Επίσης για τη συλλογή, μεταφορά και προσωρινή αποθήκευση απαιτείται ειδική άδεια από την Περιφέρεια. Άδεια απαιτείται και για την εγκατάσταση επεξεργασίας Ε.Ι.Α., η οποία χορηγείται από τη Νομαρχία. Ορίζονται τα ειδικότερα περί συσκευασίας, στην οποία πρέπει να επικολλάται ετικέτα με αναφορά Ε.Ι.Α. Η μεταφορά πρέπει να γίνεται με ειδικά οχήματα και να συνοδεύεται από έγγραφο έντυπο αναγνώρισης των Ε.Ι.Α. Η προσωρινή αποθήκευση γίνεται σε ειδικούς χώρους που φέρουν τη σήμανση Ε.Ι.Α. Η επεξεργασία γίνεται με αποτέφρωση ή αποστείρωση και η τελική διάθεση γίνεται σε ΧΥΤΑ. Ρυθμίζονται λεπτομερώς όλα τα στάδια της διαχείρισης και ορίζονται ειδικές προϋποθέσεις και άδειες για τη λειτουργία και την δραστηριοποίηση σε κάθε στάδιο. Ειδική μέριμνα γίνεται για τα Ε.Ι.Α. (βλ. παραπάνω) μονάδες» 22/12/2003 Κ.Υ.Α. ΗΠ Καταρτίζεται Εθνικός και Περιφερειακός 1909/Β 50910/2727: «Μέτρα και όροι για τη Σχεδιασμός Διαχείρισης σε κάθε Περιφέρεια για την επιλογή των περιοχών που θα γίνεται η διαχείριση αποβλήτων- στερεών Εθνικός διαχείριση και τον καθορισμό των μεθόδων αυτής. Υπεύθυνος για τη συγκέντρωση και τοποθέτηση και Περιφερειακός σε κάδους ορίζεται ο κύριος, νομέας ή κάτοχος, σχεδιασμός Διαχείρισης» για δε τη συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων οι OTA. Τέλος, για την προσωρινή αποθήκευση,

18 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης μεταφόρτωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων ευθύνη φέρει ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ). Απαγορεύεται η ανεξέλεγκτη απόρριψη και διάθεση αυτών. Προβλέπεται η τήρηση μητρώου για τη διαχείριση (όπου καταγράφονται όλες οι σχετικές λεπτομέρειες) και η σύνταξη ετήσιας απολογιστικής έκθεσης που υποβάλλεται στην Περιφέρεια, η οποία με τη σειρά της υποβάλλει ετήσια έκθεση στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Προβλέπονται αυστηροί έλεγχοι από τη Νομαρχία ή την Περιφέρεια και αστικές, ποινικές και διοικητικές κυρώσεις. Ο ΕΣΔΣΑ προτείνει μέτρα που στοχεύουν στην αξιοποίηση υλικών (με ανακύκλωση και ανάκτηση προϊόντων και ενέργειας) και αξιοποίηση αποβλήτων (με εφαρμογή συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης). Πίνακας 3: Νομοθετικές ρυθμίσεις 1.3. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ * Η εκτίμηση των ποσοτήτων απορριμμάτων που παράγονται στα νοσηλευτικά ιδρύματα δεν είναι γενικά μονοσήμαντη, αφού έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές προσεγγίσεις στη βιβλιογραφία και σε σχετικές έρευνες / εργασίες (Πανταζοπούλου & Σκορδίλης, 1988). Η παραγωγή απορριμμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως: το μέγεθος του νοσηλευτικού ιδρύματος το είδος του νοσηλευτικού ιδρύματος 17

19 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης την αναλογία του προσωπικού (νοσηλευτικό προσωπικό και ιατροί) προς τον αριθμό των κλινών. Η αναλογία αυτή είναι ιδιαίτερα ψηλή σε μεγάλα νοσοκομεία, ενώ είναι χαμηλή σε κλινικές και μικρά νοσοκομεία, ώστε η συνολική παραγωγή απορριμμάτων να επιβαρύνεται διαφορετικά από το προσωπικό του ιδρύματος τον αριθμό των επεμβάσεων που γίνονται (ενδιαφέρει κυρίως για τα ειδικά /μολυσματικά απορρίμματα) το είδος των ασθενών που νοσηλεύονται (κυρίως για τα ειδικά /μολυσματικά απορρίμματα) την ύπαρξη και το μέγεθος βοηθητικών τμημάτων του ιδρύματος το βαθμό εφαρμογής υλικών μιας χρήσης που έχουν σημαντική επίδραση στην ποσότητα αλλά και την ποιότητα των νοσοκομειακών απορριμμάτων το διαφορετικό τρόπο προμήθειας αναγκαίων υλικών και τροφίμων το βαθμό ανακύκλωσης των απορριμμάτων τον αριθμό των επισκεπτών των ασθενών την ύπαρξη εξωτερικών ιατρείων και τη συχνότητα των εφημερίων τη διατήρηση πρασίνου σε μεγάλο περιβάλλοντα χώρο με παραγωγή απορριμμάτων από κήπους που διατίθενται μαζί με τα οικιακού τύπου απορρίμματα την ερευνητική δραστηριότητα του ιδρύματος (νεκρά πειραματόζωα, φάρμακα, απεκκρίσεις, υπολείμματα τροφών) που επηρεάζει την παραγωγή ειδικώ ν /μολυσματικών απορριμμάτων. Γενικά τα μικρά νοσηλευτικά ιδρύματα παράγουν σχετικά μικρές ποσότητες απορριμμάτων. Μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων παράγονται στα μαιευτήρια, τις γυναικολογικές κλινικές αλλά και στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Με τη συνεχή αύξηση της εφαρμογής των ειδών μιας χρήσης στην άσκηση της ιατρικής πράξης αυξάνονται και οι ποσότητες των παραγόμενων απορριμμάτων. 18

20 Κεφάλαιο Io: Γενικά περί διαχείρισης α) Εκτίμηση βάσει παραδοχών Πανταζοττούλου-Ικορδίλη Η εκτίμηση των ποσοτήτων των νοσοκομειακών απορριμμάτων σύμφωνα με τη βιβλιογραφία (Πανταζοπούλου & Σκορδίλης, 88) βασίζεται στο μέγιστο αριθμό κλινών της νοσοκομειακής μονάδας και στον ισοδύναμο πληθυσμό του νοσοκομείου (ασθενείς, γιατροί, προσωπικό) που, για κανονική δυναμικότητα του ιδρύματος, υπολογίζεται ως Ν = 1.5 Κ = 1.5 X 434 = 651 άτομα, όπου Ν ο ισοδύναμος πληθυσμός και Κ ο αριθμός των κλινών νοσοκομείου. Οι ημερήσιες ποσότητες παραγόμενων απορριμμάτων υπολογίζονται από τις παρακάτω σχέσεις γιά τα μολυσματικά και γιά τα οικιακού τύπου απορρίμματα. Πμ = Ν αμ Πο = Να0 οπού οι συντελεστές αμ και α0 λαμβάνονται 0.24 και 0.76 αντίστοιχα για μονάδες με Ν<1500, λόγω της σχετικά μικρής δυναμικότητας. Έτσι η ημερήσια παραγω γή απορριμμάτων θα είναι αντίστοιχα: Μολυσματικά απορρίμματα: Πμ = 651 X 0.24 = Κς/ά Οικιακού τύπου απορρίμματα: Πο = 651 X 0.76 = Κ^/ά Η συνολική ποσότητα παραγόμενων απορριμμάτων σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή θα είναι 651 Kg/d Οι ποσότητες αυτές αναφέρονται στο σύνολο των απορριμμάτων της νοσοκομειακής μονάδας. β) Εκτίμηση υε αυξημένη ειδική παρανωνη απορριμμάτων Σύμφωνα με πρόσφατη εργασία (Τάτση, 93) για τη διαχείριση νοσοκομειακών απορριμμάτων σε 16 νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, εκτιμήθηκε η ειδική παραγωγή απορριμμάτων σε 4.7 Kg/κλ.ά. ποσότητα που φαίνεται υψηλή συγκρινόμενη με βιβλιογραφικά στοιχεία ( Kg/κλ.ά). Στην ίδια εργασία τα μολυσματικά απορρίμματα εκτιμήθηκαν σε 0.1 Kg/κλ.ά, ποσότητα που φαίνεται μικρή σε σχέση με τα 0.3 Kg/κλ.ά που αναφέρονται στη βιβλιογραφία. 19

21 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης Επίσης από ερευνητική εργασία του ΕΜΠ (Ανδρεαδάκης, 91) οι παραγόμενες ποσότητες νοσοκομειακών απορριμμάτων κυμαίνονται μεταξύ 1 Η^/κλ.ό για μικρές μονάδες κάτω των 100 κλινών και Κο/κλ.ά 5 για μονάδες μεγαλύτερες των 800 κλινών. Αντίστοιχα η ειδική παραγωγή παρουσιάζεται αυξημένη σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία και μαιευτήρια και είναι 3-4 Κς/κλ.ό. Η μέση ειδική παραγωγή ανά χώρα κυμαίνεται λόγω του διαφορετικού βαθμού χρησιμοποίησης υλικών μιας χρήσης. Έτσι αναφέρεται: ΗΠΑ 5.4, Ευρώπη 2.8 και Ελλάδα 4.0 Κς/κλ.ά. Η αναλογία των ομάδων απορριμμάτων είναι 70% για τα οικιακού τύπου και 30% περίπου για τα μολυσματικά, ενώ τα ειδικά απορρίμματα είναι λιγότερα από 1%. Ειδικότερα σε θαλάμους-μονάδες θεραπείας η αναλογία είναι 55% οικιακά απορρίμματα και 45% μολυσματικά. Ο καταμερισμός των ποσοτήτων των απορριμμάτων μεταξύ των θαλάμων και των τμημάτων του νοσοκομείου φαίνεται στον πίνακα 2. (Ανδρεαδάκης, 1991). Πίνακας 4. Καταμερισμός παραγωγής και είδους απορριμμάτων. Τμήμα Νοσοκομείου Κατηγορία Απορριμμάτων Ποσοστό Οικιακά Μολυσματικά Ειδικά συνόλου % Νοσηλευτικοί και μονάδες θάλαμοι V V 47% Χειρουργείο V. V 4% Εργαστήρια & Ακτινολογικό V V 5% Εξωτερικά Ιατρεία V V 2% Κουζίνες, Εστιατόρια V 35% Κεντρικές Προμήθειες V 4%

22 Κεφάλαιο 1 : Γενικά περί διαχείρισης Φαρμακείο V V 1% Γραφείο, Χώροι Διοικητικοί V 2% 1.4 Η εκτίμηση ποσοτήτων του Γ.Ν. Καβάλας Το Νοσοκομείο έχει δυναμικότητα 434 κλίνες και θεωρείται μέτριου μεγέθους. Με βάση τα παραπάνω η ειδική παραγωγή απορριμμάτων λαμβάνεται 2.5 Κς/κλ.ά, ενώ το 30% αυτών θεωρείται ότι αποτελούν τα μολυσματικά απορρίμματα. Έτσι για όλη τη νοσοκομειακή μονάδα η π αραγόμενη ποσότητα απορριμμάτω ν θα είναι: Πσ = 434 κλ. X 2.5 Κς/κλ.ά = 1085 Κς/ά Π0 = 1085 Κα/α! χ 70% = Κρ/ά. (οικιακού τύπου απορρίμματα) Πμ = 1085 Κα/α. χ 30% = ^ / ά (μολυσματικά απορρίμματα) Τα απορρίμματα ειδικού τύπου θα είναι λιγότερα από 1% X 1085 =10.85 ^ / ώ Οι ποσότητες που προκύπτουν από αυτή την εκτίμηση είναι μεγαλύτερες από την προηγούμενη και αυτές θα θεωρηθούν για τη συνέχεια της μελέτης (δυσμενέστερο σενάριο για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις). Έτσι τα οικιακού τύπου απορρίυυατα θα είναι Κα/ά. περίπου και τα υολυσυατικά Κα/ά συνολικά. 21

23 Κεφάλαιο 2 : Δυναμικότητα Νοσοκομείου Καβάλας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ 2.1 ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ Το Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας αποτελείται από δύο κτιριακά συγκροτήματα που βρίσκονται: στο κέντρο της Καβάλας (οδός Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού αριθμ.113) στη θέση «Σανατόριο» (τέρμα οδού Χάριτος, εκτός πόλεως) Το κεντρικό συγκρότημα,, αποτελείται από δύο κτίρια, το κυρίως κτίριο και το νεόδμητο κτίριο διοικητικών υπηρεσιών. Το δεύτερο συγκρότημα (Σανατόριο), αποτελείται από το κτίριο του παραρτήματος Α, το κτίριο του παραρτήματος Β και το κτίριο του ψυχιατρικού τμήματος ενηλίκων. Πίσω από το κτίριο του παραρτήματος Α έχει εγκατασταθεί σε χωριστό οικίσκο ένας αποτεφρωτικός κλίβανος για την θερμοκαταστροφή των μολυσματικών αποβλήτων, που παράγονται από τις διάφορες εγκαταστάσεις και των δύο συγκροτημάτων του νοσοκομείου. Το εμβαδόν του οικοπέδου του κεντρικού συγκροτήματος είναι τμ, ενώ του δευτέρου συγκροτήματος είναι τμ. Το Γενικό Νοσοκομείο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1963 με δυναμικότητα 145 κλίνες. Το ενοικιάζεται το κτιριακό συγκρότημα «Σανατόριο -Ελπίς». Από τότε οι επεμβάσεις στη δομή είναι πολλές με τη δημιουργία παραρτημάτων, κλινικών και με την ανάπτυξη βοηθητικής υποδομής. Το 1985 ξεκινούν τη λειτουργία τους τα τρία κέντρα υγείας του νομού Καβάλας υπό την εποπτεία του Γ.Ν. Καβάλας. Σήμερα με πόρους από το Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, έχει ξεκινήσει η διαδικασία για την ανέγερση ενός σύγχρονου νοσοκομείου 380 κλινών που θα δώσει στην Καβάλα τη δυνατότητα της ορθολογικής ανάπτυξης του δευτεροβάθμιου τομέα Υγείας. 22

24 Κεφάλαιο 2 : Δυναμικότητα Νοσοκομείου Καβάλας 2.2 ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ Η μέγιστη συνολική δυναμικότητα του νοσοκομείου είναι 434 κλίνες. Αναλυτικά η δυναμικότητα περιγράφεται στον παρακάτω πίνακα (5). Πτέρυγα Αριθμός κλινών Κεντοικό κτίοιο 194 Τεχνητός νεφρός 9 Νεφρολογική κλινική 10 Β Παθολογική κλινική 28 Νευρολογική κλινική 6 Παιδιατρική κλινική 24 Ουρολογική κλινική 24 Μαιευτική κλινική 30 Τμήμα προώρων 20 Νευροχειρουργική κλινική 6 Α ' Χειρουργική κλινική 27 ΩΡΑ κλινική 10 Παράρτηυα Α 162 Καρδιολογική κλινική 31 Οφθαλμολογική κλινική 13 Α Παθολογική κλινική 37 Ρευματολογική κλινική 13 Α Πνευμονολογική κλινική 34 Β' Πνευμονολογική κλινική 34 Παράρτηυα Β 60 Β χειρουργική κλινική 30 Ορθοπεδική κλινική 30 Ψυχιατρικό τμήμα ενηλίκων 18 Π νακας 5: Δυναμικότητα του νοσοκομείου Καβάλας ανά κτίριο και πτέρυγα 23

25 Κεφάλαιο 1 ο: Η διαχείριση των απορριμμάότων του Γ.Ν. Καβάλας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3- Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Γ.Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ 3.1. ΤΟ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Μέχρι προ της τελευταίας δεκαετίας η μέθοδος διαχείρισης ήταν απλουστευμένη. Δεν υπήρχε ιδιαίτερη μέριμνα για τον διαχωρισμό των απορριμμάτων σε οικιακού τύπου, μολυσματικά και ειδικά, παρά μόνο γινόταν συλλογή όλων αυτών σε μαύρες σακούλες. Η αιτία ήταν η έλλειψη ενημέρωσης για τη σημασία του διαχωρισμού και την επικινδυνότητα λοιμώξεων από αυτή τη διαδικασία. Το προσωπικό άλλωστε δεν ήταν ιδιαίτερα εκπαιδευμένο και δεν είχε συνείδηση της προσοχής που απαιτείται. Σημαντικός παράγοντας ήταν επίσης η έλλειψη απαραίτητου εξοπλισμού (ιατρικού και υλικοτεχνικού). Δεν υπήρχαν κατάλληλοι κάδοι για την συγκομιδή των αποβλήτων. Η προσωρινή συγκέντρωση των αποβλήτων γινόταν έξω από το χώρο του Σανατορίου, γεγονός που δημιουργούσε οχλήσεις στο προσωπικό και του ασθενείς λόγω δυσοσμίας και πιθανών λοιμώξεων. Ο κλίβανος λειτουργούσε από την κατασκευή του νοσοκομείου το 1963 ήταν απλός αποτεφρωτικός, μη πυρολυτικός χτισμένος με πυρότουβλα και χωρίς να διαθέτει ειδικά φίλτρα προστασίας από την εκπομπή αέριων αποβλήτων. φώτο: Ο παλιός αποτεφρωτικός κλίβανος. 24

26 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας 3.2. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η διαχείριση των απορριμμάτων του Νοσοκομείου περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια: 1. Διαχωρισμό των απορριμμάτων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους στη θέση παραγωγής. 2. Συλλογή και συγκέντρωση των απορριμμάτων στον τόπο παραγωγής τους 3. Μεταφορά των απορριμμάτων από τις θέσεις συλλογής σε χώρους προεπεξεργασίας ή/και προσωρινής αποθήκευσης 4. Προεπεξεργασία για τα είδη των απορριμμάτων που αυτή απαιτείται 5. Προσωρινή αποθήκευση μέσα στο νοσοκομείο. 6. Εξωνοσοκομειακή μεταφορά απορριμμάτων οικιακού τύπου. 7. Τελική διάθεση απορριμμάτων οικιακού τύπου και αποτέφρωση μολυσματικών. Κατά τη διάρκεια των παραπάνω διαδικασιών θα πρέπει απαραίτητα να λαμβάνονται όλα τα δυνατά μέτρα μείωσης του κινδύνου τόσο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων των ασθενών, όσο και της μετάδοσης μολύνσεων στο προσωπικό διαχείρισης των απορριμμάτων. Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά οι προτεινόμενες διαδικασίες και λειτουργίες διαχείρισης των νοσοκομειακών απορριμμάτων Διαχωρισμός Ο διαχωρισμός των απορριμμάτων σε ομάδες διαφορετικού χαρακτήρα, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους και κατ' επέκταση ανάλογα με τις απαιτήσεις του τρόπου διαχείρισης αποτελεί το πρώτο και σημαντικότερο στάδιο όπως και απαραίτητη προϋπόθεση για μια ορθολογική διαχείριση των νοσοκομειακών απορριμμάτων. 25

27 Ο διαχωρισμός των νοσοκομειακών απορριμμάτων σε ομάδες είναι απαραίτητο να γίνεται κατά τρόπο σαφή, ευνόητο και ευχερή, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτός από το προσωπικό διαχείρισης των απορριμμάτων και να διευκολύνεται η συλλογή και η μεταφορά τους. Τα κριτήρια με βάση τα οποία γίνεται ο διαχωρισμός των απορριμμάτων είναι: η προέλευση τα υγειονομικά τους χαρακτηριστικά η μέθοδος διάθεσης Για λόγους απλούστερης κατανόησης και ευχερέστερης αντιμετώπισης από το προσωπικό εφαρμόζεται στην πράξη ο διαχωρισμός των απορριμμάτων ανάλογα με την προέλευση τους. Έτσι, σύμφωνα με την προέλευση τους τα νοσοκομειακά απορρίμματα διακρίνονται στις ακόλουθες ομάδες: Οικιακού τύπου απορρίμματα Μολυσματικά απορρίμματα (λοιμογόνα και δυνητικά λοιμογόνα) Ειδικά απορρίμματα (τοξικά, ραδιενεργά, κλπ.) Ως απορρίμματα οικιακού τύπου: θεωρούνται τα γενικά απορρίμματα, (απορρίμματα κουζίνας, χαρτί, κλπ) τα οποία είναι δυνατόν να προέρχονται από τα μαγειρεία, καθώς και από τμήματα του Νοσοκομείου με την προϋπόθεση ότι η σύνθεση τους προσομοιάζει εκείνης των οικιακών απορριμμάτων. Σε αυτά μπορούν να συμπεριληφθούν και τα ογκώδη απορρίμματα από τη διατήρηση πρασίνου στον περιβάλλοντα χώρο του νοσοκομείου. Η διαχείριση των απορριμμάτων οικιακού τύπου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα, είναι δυνατή η εφαρμογή οποιασδήποτε μεθόδου διάθεσης και διέπεται από την κείμενη νομοθεσία7. Μ ολυσ ματικά απ ορρίμματα (λοιμογόνα και δυνητικά λοιμογόνα) είναι τα απορρίμματα, τα οποία έχουν έλθει σε επαφή με βιολογικά υγρά και προέρχονται από τις μονάδες: 7 Υπ. Αττ /1424/86, Υγ. Διάταξη Ε1 β/301/64.

28 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας χειρουργείων τραπεζών αίματος τεχνητού νεφρού αιμοδιάλυσης μαιευτικών κλινικών δωματίων απομόνωσης ασθενών μικροβιολογικών και παθολογοανατομικών εργαστηρίων Η διαχείριση των μολυσματικών απορριμμάτων διέπεται προς το παρόν από την Υγ. Διάταξη Ε1 β/304/64, ενώ οδηγίες για την ενδονοσοκομειακή διαχείριση των απορριμμάτων αυτών παρέχονται στην ΥΜ/1492/92 εγκύκλιο του Υπ. Υγείας, Πρόνοιας και Κοιν. Ασφαλίσεων. Ταυτόχρονα υπό εναρμόνιση βρίσκονται οι οδηγίες των ΕΚ 91/686 για τα επικίνδυνα απόβλητα, 94/67 για την αποτέφρωση των επικινδύνων αποβλήτων και η Απόφαση του Συμβουλίου των ΕΚ για την κατάρτιση του καταλόγου των επικινδύνων αποβλήτων κατ εφαρμογή της οδηγίας 91/686. Ειδικά απορρίμματα είναι οι τοξικές, ραδιενεργές και άλλες επικίνδυνες ουσίες προερχόμενες από τα εργαστήρια του νοσοκομείου, (όπως αργυρούχα απόβλητα από τα ακτινολογικά εργαστήρια, κατεστραμμένα θερμόμετρα υδραργύρου, ραδιενεργά φάρμακα, κλπ.) σύριγγες μιας χρήσης, απορρίμματα από γυαλί. Η διαχείριση αυτών διέπεται τόσο από την κείμενη νομοθεσία (Υπ. Απ /3054/ ), όσο και από την υπό εναρμόνιση οδηγία 91/689/ των Ε.Κ. για τα επικίνδυνα απόβλητα Συλλογή 4 Η συλλογή των απορριμμάτων γίνεται ανάλογα με τη κατάταξη τους σε μία από τις προηγούμενες ομάδες. Για τα απορρίμματα που απαιτούν προεπεξεργασία εντός του Νοσοκομείου γίνεται ιδιαίτερη συλλογή ανάλογα με τις απαιτήσεις της μεθόδου προεπεξεργασίας. 27

29 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας Μέθοδοι και δοχεία συλλονής. Ο δυνητικός τρόπος συλλογής για κάθε κατηγορία των απορριμμάτων της Νοσοκομειακής Μονάδας δίνεται στον πίνακα 6. Πίνακας 6: Τρόποι συλλογής κατηγοριών νοσοκομειακών απορριμμάτων Συλλογή 0 Συλλογή 1 Συλλογή 2 Συλλογή 3 Μεταφορά με αγωγούς απ' ευθείας στο χώρο της προσωρινής αποθήκευσης χωρίς χρ mm ήση δοχείων Σακούλες που τοποθετούνται σε δοχεία κατασκευασμένες από πολυαιθυλένιο 500 mm Χ600 mm Χ0.03 mm Μαύρες σακούλες για απορρίμματα οικιακού τύπου κατασκευασμένες από πολυαιθυλένιο 700 mm Χ900 mm Χ0.05 mm Μικροί πλαστικοί κάδοι για την ιδιαίτερη συλλογή των χρησιμοποιημένων αμπουλών και συριγγών Συλλογή 4 Βαρέλια μεταλλικά ή πλαστικά διαμέτρου 220 mm, ύψους 380 Συλλογή 5 Συλλογή 6 Συλλογή 7 Συλλογή 8 mm και χωρητικότητας περίπου 14 λίτρων Σακούλες που τοποθετούνται στα ανωτέρω βαρέλια κατασκευασμένες από πολυαιθυλένιο 370 Χ400 mm Χ0.1 mm Κόκκινες σακούλες για τα μολυσματικά απορρίμματα κατασκευασμένες από πολυαιθυλένιο 700 mm X 900 mm Χ0.05 mm Σακούλες, μέσα στις οποίες τοποθετούνται οι προαναφερθείσες στη συλλογή 6 κατασκευασμένες απο πολυαιθυλένιο 900 mm Χ1100 mm Χ0.1 mm, φέρουσες την ένδειξη "μολυσματικό ή επικίνδυνο" Ειδικά δοχεία για εύφλεκτα υγρά Συμπερασματικά μπορούμε να εφαρμόσουμε στις τρεις κύριες ομάδες απορριμμάτων του νοσηλευτικού ιδρύματος τα ακόλουθα: α) Απορρίμματα οικιακού τύπου. Στα απορρίμματα αυτού του τύπου μπορεί να εφαρμοσθεί οποιαδήποτε μέθοδος διάθεσης. Στα οικιακά απορρίμματα περιλαμβάνονται αντικείμενα από γυαλί, πλαστικά υλικά μιας χρήσης, λουλούδια, κλπ. Στην κατηγορία αυτή εκτός από τα πραγματικά οικιακά 28

30 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας I1 Τ Ε I ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ί *Δ0* ΩΝ 4 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ απορρίμματα περιλαμβάνονται και τα ομοιάζοντα με αυτά λόγω παρόμοιας σύνθεσης, όπως επίδεσμοι, υλικά συσκευασίας, κ.ά. (I) Για τα τυπικά οικιακά απορρίμματα προβλέπονται οι παρακάτω μέθοδοι συλλογής: Στα δωμάτια του προσωπικού, κυλικεία, κλπ. θα γίνεται η εφαρμογή της μεθόδου: Συλλογή 1. Σε ορισμένα από τα δωμάτια των ασθενών και σε ορισμένα τμήματα του νοσηλευτικού ιδρύματος θα γίνεται η εφαρμογή των μεθόδων: Συλλογή 1,2, 3. Στις λειτουργικές περιοχές του νοσηλευτικού ιδρύματος θα γίνεται η εφαρμογή των μεθόδων: Συλλογή 1,2, 3, 4, 5. (II) Για τους επιδέσμους στους χώρους νοσηλείας θα γίνεται η εφαρμογή της μεθόδου: Συλλογή 1, 2 μαζί με άλλα οικιακού τύπου απορρίμματα. (III) Για τα υλικά συσκευασίας, άχρηστα χαρτιά κ.ά θα γίνεται εφαρμογή της μεθόδου: Συλλογή 0 ή 2. (IV) Για τα άχρηστα γυάλινα αντικείμενα θα γίνεται εφαρμογή της μεθόδου: Συλλογή 0 ή 2. (V) Για τα ογκώδη απορρίμματα από τη διατήρηση των χώρων πρασίνου στον περιβάλλοντα χώρο του νοσοκομείου θα γίνεται εφαρμογή της μεθόδου: Συλλογή 2 για το γρασίδι και αποκομιδή χύδην σε ανοιχτά φορτηγά για τα κλαδιά. β) Μολυσυατικά απορρίυυατα. Πρόκειται για απορρίμματα τα οποία γενικά πρέπει να καούν. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται μέλη και τεμάχια οργάνων σώματος, που προέρχονται από τα χειρουργικά- γυναικολογικά και μικροβιολογικά -παθολογοανατομικά τμήματα, καθώς και άλλα απορρίμματα που θεωρούνται ως μολυσματικά. 29

31 Κεφάλαιο 3ο: Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας (I) Για τα απορρίμματα που παράγονται από τμήματα απομονώσεων για λοιμώδη νοσήματα θα γίνεται η εφαρμογή των μεθόδων: Συλλογή 1,6,7 (II) Για τα απ ορρίμματα από χειρουργικά, γυνα ικο λογικά τμήματα καθώς και μικροβιολογικά και παθολογοανατομικά εργαστήρια θα γίνεται η εφαρμογή των μεθόδων: Συλλογή 1,6,7 Φωτογραφία 1: Η συλλογή των μολυσματικών απορριμμάτω ν 30

32 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας Φωτογραφία 2: Η συλλογή των συρρίγγων ν) Ειδικά και τοξικά απορρίμματα. Τα απορρίμματα αυτά απαιτούν ειδικούς χειρισμούς, όπως παλιά φάρμακα, χημικά, ραδιενεργά υλικά και εύφλεκτα υγρά. (I) Για τα προερχόμενα από παθολογοανατομικά εργαστήρια θα γίνεται η εφ αρμογή της μεθόδου: Συλλογή 8 (II) Για τα ραδιενεργά απορρίμματα θα γίνεται η εφαρμογή των μεθόδων: Συλλογή 3, 4, 5. Τα ραδιενεργά απορρίμματα θα αποθηκεύονται προσωρινά σε ειδικά κατασκευασμένο χώρο για διάστημα που καθορίζεται από το χρόνο ημίσειας ζωής του ραδιενεργού υλικού και η διαχείριση τους θα γίνεται σύμφωνα με οδηγίες της Επιτροπής Ραδιενέργειας του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος Απαιτήσεις δονείων συλλονής υολυσυατικών απ οοοιυυάτω ν. Κατά τη συλλογή των μολυσματικών απορριμμάτων πρέπει να πληρούνται ορισμένες απαιτήσεις. Η συλλογή τους είναι απαραίτητο να γίνεται κατά το δυνατόν πλησιέστερα στον τόπο παραγωγής τους. Κατά τη διαδικασία της συλλογής λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή δημιουργίας σκόνης και αερίων εκπομπών, καθώς και της μετάδοσης παθογόνω ν μικροοργανισμών, μέσω της άμεσης επαφής των χεριών ή του 31

33 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας ιματισμού. Για τους λόγους αυτούς το ποσοστό πλήρωσης της χρησιμοποιούμενης συσκευασίας δεν θα υπερβαίνει το 75%. Η επιλογή μεταξύ των δοχείων μιας η πολλαπλών χρήσεων εξαρτάται από τη μέθοδο διαχωρισμού και τη μέθοδο τελικής διάθεσης των απορριμμάτων. Επιπλέον, τα μολυσματικά απορρίμματα από το μικροβιολογικό τμήμα, πρέπει να κλιβανίζονται πριν μεταφερθούν. Δογεία απορριυυάτων προοοιεουένων προς αποτέφρωση. Σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές τα δοχεία συλλογής των απορριμμάτων που προορίζονται για αποτέφρωση από κοινού με τα μολυσματικά απορρίμματα θα πρέπει να συγκεντρώνουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά: * να είναι μιας χρήσεως * να είναι αδιαφανή * να είναι αδιαπέρατα από υγρασία * να είναι απαραμόρφωτα και ασφαλή κατά τη μεταφορά * να είναι αδιάτρητα * να έχουν διαμορφωθεί κατάλληλα και να έχουν βάρος που επιτρέπει την εύκολη μεταφορά τους * να φέρουν κατάλληλη διάταξη ασφαλείας ώστε μετά την πλήρωση τους και το κλείσιμο του δοχείου να είναι αδύνατη η διασπορά των παθογόνων μικροοργανισμών * να καίγονται χωρίς η αποτέφρωση τους να παράγει επικίνδυνα αέρια * να φέρουν κατάλληλη σήμανση με ειδική ένδειξη (ακόμη και διαφορετικού χρώματος), ώστε να διακρίνονται ευχερώς από τα κοινά δοχεία των οικιακού τύπου απορριμμάτων. Για τη συλλογή είναι δυνατόν επίσης να χρησιμοποιηθούν σάκοι πλαστικοί από πολυαιθυλένιο (ΡΕ) με επαρκές πάχος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη συλλογή των αιχμηρών αντικειμένων (σύριγγες μιας χρήσεως, βελόνες, κλπ), η οποία πρέπει να γίνεται μόνον σε αδιαπέρατα, αδιάτρητα δοχεία που θα κλείνουν με ασφάλεια, θα πληρούν τις 32

34 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας ανωτέρω προδιαγραφές των προοριζομένων για αποτέφρωση δοχείων και θα φέρουν ειδική διάταξη οπής υποδοχής. Συσκευασίες απορριυυάτων προοριζουένων προς απολύυανση ή αποστείρωση. Τα μολυσματικά απορρίμματα που προέρχονται από υλικό του μικροβιολογικού εργαστηρίου και δεν προορίζονται για καύση, αποστειρώνονται και στη συνέχεια διατίθενται ακίνδυνα από κοινού με τα οικιακού τύπου απορρίμματα προς χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. Αυτά πρέπει να συσκευάζονται σε σάκους από υλικό που πρέπει να είναι: * διαπερατό από ατμό * ανθεκτικό στις θερμοκρασίες, που εφαρμόζονται εντός των κλιβάνων για απολύμανση ή αποστείρωση * ανθεκτικό κατά τη μεταφορά Δοχεία νια τη συλλογή εύφλεκτων και άλλων τοξικών υνοών. Η συλλογή των απορριμμάτων αυτών (σε υγρή συνήθως μορφή) γίνεται κατά προτίμηση σε μικρούς πλαστικούς κάδους, χωρητικότητας 30 Ιί. Το υλικό των κάδων θα πρέπει να είναι ανθεκτικό στο προς συλλογή και μεταφορά υλικό. Πα την οδική μεταφορά των δοχείων αυτών θα πρέπει να πληρούνται οι προδιαγραφές της διεθνούς σήμανσης για τη μεταφορά τοξικών ουσιών. Συλλονή ραδιενεργών καταλοίπων. Τα απορρίμματα από ραδιενεργά κατάλοιπα (φάρμακα που περιέχουν ισότοπα) συλλέγονται σε ειδικούς χώρους μέσα στα τμήματα σε θωρακισμένα κιβώτια. Στο Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας η συλλογή των μολυσματικών απορριμμάτων, σύμφωνα με πρόταση της Επιτροπής Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων πρέπει να γίνεται κοντά στον τόπο παραγωγής τους μέσα σε ειδικά ανοξείδωτα δοχεία τα οποία φέρουν σακούλα ειδικού χρώματος (κίτρινη). Το 33

35 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας άνοιγμα των δοχείων θα γίνεται χωρίς να έρχεται σε επαφή με τα χέρια (με μηχανισμό πεντάλ ποδιού). Οι γεμάτες σακούλες θα δένονται καλά πριν απομακρυνθούν. Τα αιχμηρά αντικείμενα (βελόνες, άδειες αμπούλες φαρμάκων, σύριγγες μιας χρήσης) πρέπει να συγκεντρώνονται σε ειδικά σκληρά δοχεία και μετά να απορρίπτονται στους σάκους. 3.2,3 Ενδονοσοκομειακή μεταφορά Η μεταφορά των νοσοκομειακών απορριμμάτων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μεμονωμένη διαδικασία, αλλά ως λειτουργική και επιμέρους συνιστώσα της όλης διαδικασίας της διαχείρισης των νοσοκομειακών απορριμμάτων. Γενικά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής: 1. Η απομάκρυνση των απορριμμάτων από τα διάφορα τμήματα του Ν οσηλευτικού Ιδρύματος θα γίνεται καθημερινά 2. Η μεταφορά των απορριμμάτων θα γίνεται ανεξάρτητα και όχι από κοινού με τη μεταφορά του ιματισμού και των τροφίμων Η ενδονοσοκομειακή μεταφορά των απορριμμάτων γίνεται από το προσωπικό του νοσοκομείου που συνήθως είναι επιφορτισμένο με το καθήκον αυτό. α) οικιακού τύπου απορρίμματα. Τα οικιακού τύπου απορρίμματα είναι δυνατόν να μεταφερθούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Τα απορρίμματα διακινούνται από: τους χώρους ακαθάρτων των νοσηλευτικών μονάδων του υπάρχοντος κτιρίου τα διαγνωστικά εργαστήρια και τα εξωτερικά ιατρεία τα χειρουργεία και τις μονάδες εντατικής θεραπείας τη μαιευτική κλινική το τμήμα Τεχνητού Νεφρού τα υπόλοιπα τμήματα εξέτασης, θεραπείας και νοσηλείας του νοσοκομειακού ιδρύματος το Φαρμακείο

36 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας το Πλυντήριο τα μαγειρεία και το εστιατόριο τα γραφεία των διοικητικών υπηρεσιών 3) μολυσματικά απορρίυυατα. Τα μολυσματικά απορρίμματα είναι εκείνα τα οποία απαιτούν ειδικούς χειρισμούς. Η ενδονοσοκομειακή μεταφορά τους είναι δυνατόν να γίνει με τη βοήθεια διαφόρων συστημάτων, για λόγους όμως υγιεινής και πυροπροστασίας στους χώρους του Νοσοκομείου αποκλείεται η χρήση πνευματικών συστημάτων μεταφοράς, αγωγών απόρριψης, κλπ. Όπως αναφέρθηκε στο στάδιο της συλλογής στα μολυσματικά απορρίμματα γίνεται εφαρμογή των μεθόδων συλλογής 1, 6, 7. Δηλαδή τα απορρίμματα αυτά συλλέγονται σε σακούλες πολυαιθυλενίου 500x600x0.03 mm που τοποθετούνται σε κόκκινες σακούλες για μολυσματικά διαστάσεων 700x900x0.05 mm που και αυτές με τη σειρά τους τοποθετούνται μέσα σε σακούλες πολυαιθυλενίου διαστάσεων 900x1100x0.1 mm με την ένδειξη "μολυσματικό ή επικίνδυνο". Για την ενδονοσοκομειακή μεταφορά των μολυσματικών απ ορριμμάτω ν θα χρησιμοποιούνται είτε κυλιόμενοι κάδοι επενδυμένοι με πρόσθετο πλαστικό σάκο, οι οποίοι κλείνουν με ασφάλεια, είτε κυλιόμενοι υποδοχείς (container), οι οποίοι απολυμαίνονται εύκολα. Έτσι γίνεται συνδυασμός των πλαστικών σάκων μιας χρήσης που χρησιμοποιούνται στο στάδιο της συλλογής με μεταλλικά δοχεία πολλαπλών χρήσεων (επιστρεφόμενα) για τη μεταφορά. Οι κυλιόμενοι κάδοι ή υποδοχείς θα φέρουν επίσης την ένδειξη "μολυσματικό ή επικίνδυνο" και η μεταφορά αυτών θα γίνεται αυστηρά ανεξάρτητα από τη μεταφορά της τροφοδοσίας. Τα μολυσματικά απορρίμματα τελικά μεταφέρονται στον αποτεφρωτικό κλίβανο που γενικά λειτουργεί εντός του χώρου του Νοσηλευτικού Ιδρύματος μέσω του συστήματος ανελκυστήρων ακαθάρτων και αντίστοιχων μεταλλικών δοχείων όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο. ν) Τοξικά και επικίνδυνα. Η μεταφορά θα γίνεται εντός των δοχείων συλλογής, που περιγράφονται ανωτέρω και τα οποία λόγω του μικρού τους όγκου είναι δυνατόν να μεταφερθούν χωρίς δυσκολίες.

37 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας Τα απορρίμματα που περιέχουν ραδιενεργά κατάλοιπα (από το τμήμα αξονικού τομογράφου και το ακτινοδιαγνωστικό τμήμα) διακινούνται από το προσωπικό του προμηθευτή μέσα σε ειδικό κοντέινερ μέσω εξωτερικού διαδρόμου προς την αυλή τροφοδοσίας του Νοσοκομείου. Στο Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας, σύμφωνα με απόφαση της Επιτροπής Ενδονοδοκομειακών Λοιμώξεων, η περισυλλογή και η μεταφορά των μολυσματικών απορριμμάτων από τους χώρους παραγωγής στους χώρους προσωρινής αποθήκευσης θα γίνεται με κλειστούς τροχήλατους περιέκτες από γαλβανισμένη λαμαρίνα που φέρουν σκέπασμα με αρθρωτή σύνδεση. Το τρέιλερ μεταφοράς θα απολυμαίνεται τακτικά και αποτελεσματικά στο χώρο προσωρινής αποθήκευσης μετά την εκφόρτωση τους. Κατά την ενδονοσοκομειακή μεταφορά των απορριμμάτων ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται ώστε να αποφεύγεται τόσο η διέλευση από ευαίσθητους χώρους του νοσοκομείου όσο και η χρησιμοποίηση του ίδιου ανελκυστήρα με αυτόν που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά των ασθενώ ν από και προς τα χειρουργεία, των τροφίμων κλπ. Φώτο 3 Φώτο 4 Φώτο 3-4: Οι κάδοι για την ενδονοσοκομειακή μεταφορά των απορριμμάτων 36

38 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας Π ροεπ εξεργασ ία Η προεπεξεργασία της αποστείρωσης εφαρμόζεται στα μολυσματικά απορρίμματα του μικροβιολογικού εργαστηρίου ώστε να μετατραπούν σε απορρίμματα οικιακού τύπου και κατά συνέπεια να είναι δυνατή η τελική τους μεταφορά και διάθεση από κοινού με τα οικιακού τύπου απορρίμματα. Αποστείρωση είναι η καταστροφή κάθε είδους μικροοργανισμών, καθώς και των σπόρων των σπορογόνων βακτηριδίων. Περισσότερα για τη μέθοδο αποστείρωσης θα αναφερθούν σε επόμενο κεφάλαιο Προσωρινή αποθήκευση Η προσωρινή αποθήκευση των μολυσματικών απορριμμάτων θα γίνεται σε χώρους ειδικά διαμορφωμένους για το σκοπό αυτό και θα αποφεύγεται έτσι η συγκέντρωση τους σε διαδρόμους ή τουαλέτες. Οι χώροι προσωρινής αποθήκευσης πρέπει: να είναι επαρκούς χωρητικότητας για την παραμονή των απορριμμάτων επί χρόνο 24ωρών έως τριών ημερών και υπό συνθήκες που δεν επ ιτρέπ ουν τη σήψη των απορριμμάτων, δηλαδή σε θερμοκρασία που δεν υπερβαίνει τους 8 Ο. να βρίσκονται σε σημεία που να προσεγγίζονται εύκολα από τα μεταφορικά μέσα αποκομιδής των απορριμμάτων να απολυμαίνονται εύκολα Για την εύκολη απολύμανση των χώρων αυτών πρέπει το δάπεδο και οι τοίχοι να φέρουν κατάλληλη επένδυση (πλακίδια, κλπ.), να υπάρχει σύστημα αποστράγγισης του δαπέδου και κατάλληλος εξοπλισμός για την απολύμανση του χώρου και των χειρών του προσωπικού. Τα κοινά απορρίμματα μεταφέρονται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο συλλογής των απορριμμάτων στην αυλή τροφοδοσίας. Ο χώρος συλλογής απορριμμάτων θα πρέπει γενικά να είναι ψυχόμενος ώστε να αποφεύγεται η

39 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας κακοσμία κατά την παραμονή τους και μέχρι την απομάκρυνση τους από το απορριμματοφόρο του Δήμου. Στο Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας η προσωρινή αποθήκευση των μολυσματικών και οικιακών απορριμμάτων, σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής Ενδονοδοκομειακών Λοιμώξεων, θα γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους με κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και εξαερισμού και επαρκούς έκτασης ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες σε έκτακτες περιπτώσεις δυσλειτουργίας τού συστήματος. Ο χώρος προσωρινής αποθήκευσης θα πρέπει να έχει επίσης τη δυνατότητα καθαρισμού-απολύμανσης. Η προσωρινή αποθήκευση των απορριμμάτων σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεπερνά τις τρεις (3) ημέρες. Ο χώρος συγκέντρωσης των απορριμμάτων του κάθε κτιριακού συγκροτήματος πρέπει να είναι εύκολα προσπελάσιμος από τα οχήματα μεταφοράς. Ο χώρος προσωρινής αποθήκευσης πρέπει επίσης να είναι επενδεδυμένος με πλακίδια πορσελάνης, ενώ θα υπάρχει ειδική σχάρα εναπόθεσης απορριμμάτων, τροφοδοσία ζεστού και κρύου νερού υπό πίεση και σύστημα απορροής για τη δυνατότητα εύκολου καθαρισμού και απολύμανσης. Ο χώρος προσωρινής αποθήκευσης πρέπει να βρίσκεται κατά προτίμηση εκτός του κυρίως κτηρίου και κοντά στον κεντρικό αγωγό ή στο φρεάτιο αποχέτευσης, ώστε τα απόνερα καθαρισμού - απολύμανσης να φεύγουν μέσω του κεντρικού αγωγού στο βιολογικό καθαρισμό. Στον ίδιο χώ ρο κρίνεται σκόπιμο να δημιουργηθεί ιδιαίτερος χώρος επ ενδεδυμένος επίσης με πλακίδια που θα χρησιμοποιηθεί ως χώρος * υγιεινής και απολύμανσης του προσωπικού που ασχολείται με τη συλλογή, μεταφορά και διαχείριση των μολυσματικών απορριμμάτων.

40 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας Φωτο 5: προσωρινή αποθήκευση μολυσματικών απορριμμάτων Εξωνοσοκομειακή μεταφορά απορριμμάτων οικιακού τύπου Η αποκομιδή και η εξωνοσοκομειακή μεταφορά των απορριμμάτων οικιακού τύπου στο χώρο διάθεσης θα γίνεται με απορριμματοφόρα οχήματα με τρόπο που δεν διαφέρει από τα κοινά οικιακά απορρίμματα αλλά με καθημερινή συχνότητα για όλες τις μέρες της εβδομάδας Τελική διάθεση Η μέθοδος τελικής διάθεσης των απορριμμάτω ν εξαρτάται από το είδος των απορριμμάτων και το διαχωρισμό που έχει γίνει στη θέση παραγωγής. Τα οικιακού τύπου απορρίμματα καθώς και τα απορρίμματα του μικροβιολογικού εργαστηρίου, τα οποία έχουν υποστεί επεξεργασία αποστείρωσης, διατίθενται με την εφαρμοζόμενη μέθοδο τελικής διάθεσης των οικιακών απορριμμάτων της πόλης της Καβάλας. Τα απορρίμματα 39

41 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας αυτά που εκτιμήθηκαν σε 760 Κ^/ά θα συλλέγονται καθημερινά από το προσωπικό της υπηρεσίας καθαριότητας του Δήμου Καβάλας και θα διατίθενται στον καθορισμένο χώρο που βρίσκεται σε θέση κοντά στη Νέα Καρβάλη σε απόσταση 12 Κπι από την Καβάλα. Η διάθεση αυτών γίνεται με ταφή. Τα μολυσματικά απορρίμματα των διαφόρων τμημάτων της νοσοκομειακής μονάδας θα διατίθενται στον κεντρικό πυρολυτικό κλίβανο αποτέφρωσης του νοσοκομείου. Οι συνθήκες αποτέφρωσης των απορριμμάτων θα είναι τέτοιες, ώστε μετά την αποτέφρωση να είναι αδύνατη η εξάπλωση και η διασπορά των παθογόνων μικροοργανισμών. 3.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΤΕΦΡΩΤΙΚΟΥ ΚΛΙΒΑΝΟΥ Θέση κλιβάνου Ο κεντρικός αποτεφρωτικός κλίβανος της νοσοκομειακής μονάδας θα εγκατασταθεί σε οικίσκο στη βορειοδυτική και πίσω πλευρά του κτιρίου του παραρτήματος Α, δίπλα από τη θέση του υφιστάμενου σήμερα παλαιού κλιβάνου ο οποίος όπως προαναφέραμε λειτουργούσε από το 1963 χτισμένος με πυρότουβλα και κατασκευασμένος με χαλυβδόφυλλα. Την μοναδική προστασία για την μόλυνση του περιβάλλοντος παρείχε φίλτρο αιθάλης που ήταν εγκατεστημένο στο δώμα του κτιρίου στο υψηλότερο σημείο της καπνοδόχου. Από το 1982, οπότε μεγάλο μέρος των τμημάτων του νοσοκομείου μετεγκαταστήθηκαν στο παράρτημα (πρώην Σανατόριο) λειτουργούσε και εκεί παρόμοιος κλίβανος. 4 Μετά από οχλήσεις των περίοικων του κεντρικού κτιρίου και σε συνεννόηση με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργού Υγείας από το 1990 ξεκίνησε η προσπάθεια για εξεύρεση τρόπων εναλλακτικής διαχείρισης των μολυσματικών απορριμμάτων ή για εγκατάσταση νέου πυρολυτικού αποτεφρωτικού κλιβάνου. Έτσι το 1998 εκδόθηκαν τελικά οι όροι περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η άδεια λειτουργίας του κλιβάνου, ο οποίος λειτούργησε τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου. Λ ί\

42 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας Μ ετα φ ο ρ ά α π ο ρ ρ ιμ μ ά τω ν σ τον κλίβανο Τα νοσοκομειακά απορρίμματα θα συλλέγονται σε πλαστικούς σάκους και θα μεταφέρονται με τροχήλατους κάδους στο χώρο τροφοδοσίας του κλιβάνου. Επιπλέον και επειδή ο αποτεφρωτικός κλίβανος βρίσκεται στο χώρο του δεύτερου συγκροτήματος κτιρίων (των παραρτημάτων δηλαδή) του Γ.Ν. Καβάλας, θα πρέπει τα μολυσματικά απορρίμματα που παράγονται στο κεντρικό κτίριο του νοσοκομείου να μεταφέρονται με όχημα το οποίο να πληροί τις προδιαγραφές που έχει θέσει η Επιτροπή Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων του νοσοκομείου. Σύμφωνα με αυτές, πρέπει το όχημα να είναι κλειστό, στεγανό, να απολυμαίνεται εύκολα, να είναι θερμομονωμένο και ασφαλές για τον οδηγό και τους χειριστές. Η προσωρινή αποθήκευση απορριμμάτων στις εγκαταστάσεις διάθεσης λειτουργεί μόνο σαν απαραίτητο συμπλήρωμα της εγκατάστασης αποτέφρωσης αφού ποσότητα απορριμμάτων που αντιστοιχεί σε μισή ώρα λειτουργίας του κλιβάνου, δηλαδή μέχρι 85 Κρ επιτρέπεται να βρίσκεται συγκεντρωμένη στο χώρο που λειτουργεί ο αποτεφρωτικός κλίβανος. Στην περίπτωση του νοσοκομείου η ποσότητα αυτή είναι ίση περίπου με τη 25% της μέγιστης ημερήσιας παραγωγής Τύπος και Δυναμικότητα κλιβάνου Ο αποτεφρωτικός κλίβανος θα είναι πυρολυτικού τύπου. Μία δυναμικότητα κλιβάνου 170 Κς/ίι απορριμμάτων έχει θερμογόνο δύναμη ΚοθΙ/Κρ. Έτσι η συνολική θερμική ενέργεια από την αποτέφρωση των απορριμμάτων με πλήρη μετατροπή θα είναι ΚοαΙ/ίτ. Σύμφωνα με την ποσότητα των μολυσματικών απορριμμάτων που εκτιμήθηκε σε 326 Κς/ά κατά μέγιστο, ο χρόνος λειτουργίας του αποτεφρωτικού κλιβάνου θα είναι ώρες ημερησίως, ανάλογα με το πρόγραμμα καύσης που έχει επιλεγεί. Βεβαίως είναι δυνατόν να γίνει επιλογή κλιβάνου με λίγο μεγαλύτερη ή μικρότερη δυναμικότητα, οπότε ο χρόνος λειτουργίας του μειώνεται ή αυξάνεται αντίστοιχα. Το συνολικό συγκρότημα είναι προσυγκροτημένου τύπου και έτοιμο για λειτουργία, αφού συνδεθεί ηλεκτρολογικά και με το δίκτυο πετρελαίου. ζ11

43 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας φώτο 6: φώτο 7: Φώτο 6-7: Ο αποτεφρωτικός κλίβανος του Γ.Ν. Καβάλας Χώρος κλιβάνου-καπνοδόχος Ο χώρος του κλιβάνου πρέπει να έχει επαρκή αερισμό που είναι απαραίτητος για τις καλές συνθήκες λειτουργίας του. Η προσαγωγή του αέρα γίνεται συνήθως από τις θυρίδες εξαερισμού (louvers) της εισόδου στο χώρο και η απαγωγή μέσω συστήματος αεραγωγού και φυγοκεντρικού ανεμιστήρα. Η θερμοκρασία στο χώρο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 30 C και γι' αυτό ο κλίβανος και οι σωληνώσεις απαγωγής των αερίων θα πρέπει να 42

44 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας είναι πολύ καλά μονωμένα από την κατασκευή τους. Η καμινάδα θα είναι μονωμένη κατά τη δίοδο της μέσα από το κτίριο. Η μόνωση της καμινάδας θα αποτελείται από λεπτό φύλλο αμιάντου πάχους 5 πιπι και κατάλληλου πάχους μονωτική επένδυση (π.χ. πετροβάμβακα 50 mm). Εξωτερικά θα είναι επενδυμένη με φύλλο λαμαρίνας από ανοξείδωτο χάλυβα πάχους 1 mm. Κατά την έξοδο των καυσαερίων από την καμινάδα υπάρχει σύστημα ώστε αυτά να φεύγουν στο περιβάλλον με μικρότερη θερμοκρασία και να αποφεύγονται οι υγροποιήσεις. Η καπνοδόχος ανέρχεται σε ύψος τουλάχιστον 17 m από το έδαφος. Στο χώρο κλιβάνου προβλέπεται η τοποθέτηση νεροχύτη από ανοξείδωτο χάλυβα, τύπου scrub για την υγιεινή του προσωπικού και κρουνού με ρακόρ για την καθαριότητα του χώρου. Φώτο 8 :0 καπνοδόχος του κλιβάνου Λ ειτο υ ρ γία κλιβάνου Τεγνολονίεο θεουικής επε εονασίαο και πυοόλυσγκ απ ορριυυάτω ν Η θερμική επεξεργασία των απορριμμάτων γίνεται γενικά με την καύση (combustion) δηλαδή την χημική οξείδωση των απορριμμάτων με στοιχειομετρική ποσότητα ή περίσσεια αέρα, 43

45 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας την αεριοποίηση (gasification) με ποσότητα αέρα μικρότερη από την στοιχειομετρικά απαιτούμενη για την καύση και την πυρόλυση. Πυρόλυση γενικά είναι η διεργασία της θερμικής διάσπασης μιας σύνθετης ουσίας με απουσία ή έλλειψη οξυγόνου. Η πυρόλυση είναι διεργασία έντονα ενδόθερμη σε αντίθεση με την καύση που είναι έντονα εξώθερμη. Τα απορρίμματα που αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από θερμικά ασταθείς οργανικές ενώσεις μπορούν να υποστούν ένα συνδυασμό θερμικής διάσπασης και αντιδράσεων συμπύκνωσης προς παραγωγή ενός αέριου, ενός υγρού και ενός στερεού κλάσματος, διεργασία που ορίζεται ως πυρόλυση των απορριμμάτων. Η πυρόλυση των οικιακών απορριμμάτων ανήκει στις νέες μεθόδους επεξεργασίας των απορριμμάτων (Κάλλιας, 1993). Τα χαρακτηριστικά των 3 κλασμάτων από την κλασσική πυρόλυση του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων είναι: 1. ένα αέριο κλάσμα που περιέχει κυρίως Η2, CH4, CO, CO2 και άλλα αέρια ανάλογα με την οργανική σύνθεση των απορριμμάτων 2. ένα ελαιώδες υγρό (σε συνήθη θερμοκρασία) που περιέχει οξικό οξύ, ακετόνη και μεθανόλη. 3. ένα στερεό κλάσμα που αποτελείται από άνθρακα και αδρανή υλικά (τέφρα). Τα κλασσικά συστήματα πυρόλυσης απορριμμάτων έχουν σαν στόχο την παραγωγή και την αξιοποίηση του υγρού κλάσματος ως καυσίμου μετά από επεξεργασία, αλλά γενικά δεν γνώρισαν εμπορική επιτυχία λόγω του υψηλού ποσοστού των προσμίξεων και της μη σταθερής σύστασης του υγρού προϊόντος που το καθιστά μη αξιοποιήσιμο (παράδειγμα πυρόλυσης οικιακών απορριμμάτων Καλιφόρνιας). Αντίθετα τα συστήματα αεριοποίησης αποτελούν μια πιο απλή και οικονομικά αποδοτική τεχνολογία για την παραγωγή αερίων καυσίμων. Αεριοποίηση είναι η διεργασία της ελεγχόμενης μερικής καύσης ενός καυσίμου με λιγότερο από τον στοιχειομετρικά απαιτούμενο αέρα. Έτσι παράγεται ένα καύσιμο αέριο πλούσιο σε CO, Η2 και κορεσμένους ΛΛ

46 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας υδρογονάνθακες, κυρίως μεθάνιο που μπορεί εν συνεχεία να καεί υπό περίσσεια αέρα. Οι βασικές διαφορές της (κλασσικής) πυρόλυσης από την αεριοποίηση είναι ότι η πρώτη είναι έντονα ενδόθερμη και απαιτεί την ύπαρξη εξωτερικής πηγής θέρμανσης και ότι γίνεται απουσία οξυγόνου Τεχνολονία πυρολυτικής αποτέφρωσης απορριυυάτω ν Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι αποτεφρωτικών κλιβάνων για τα επικίνδυνα απόβλητα μεταξύ αυτών και για τα μολυσματικά απόβλητα νοσοκομειακών μονάδων. Σημειώνεται ότι έχει καταγραφεί κάποια σύγχυση στη βιβλιογραφία για τις δύο αυτές διεργασίες8. Ετσι, πολλά από τα αποκαλούμενα πυρολυτικά συστήματα (pyrolysis systems) αλλού αναφέρονται ως συστήματα αεριοποίησης (gasification systems) ενώ αλλού ως πυρολυτικοί αποτεφρωτήρες9. Για αυτό άλλωστε έχει αναφερθεί ο όρος destructive distillation (καταστρεπτική απόσταξη) ως εναλλακτικός όρος για την κλασσική πυρόλυση των απορριμμάτων που έχει σαν στόχο την παραγωγή υγρών συνθετικών καυσίμων10 Τα πυρολυτικά συστήματα με την ευρεία έννοια, όπως περιγράφηκε παραπάνω, περιλαμβάνουν 5 διαφορετικούς τύπους: κατακόρυφης κλίνης, οριζόντιας κλίνης, υγροποιημένης κλίνης, πολλαπλών εστιών και περιστροφικοί. Ο πιο συνηθισμένος τύπος είναι αυτός της οριζόντιας σταθερής κλίνης. Τα συστήματα αυτά αναφέρονται εμπορικά ως αποτεφρωτήρες (starved air combustor, incinerator), πυρολυτικοί αποτεφρωτήρες (pyrolytic combustor) ή αποτεφρωτήρες ελεγχόμενου αέρα (controlled air 'combustor). Αυτοί αποτελούνται από δύο βαθμίδες: την αρχική βαθμίδα και τη βαθμίδα της μετάκαυσης. Σε άλλες αναφορές11, γίνεται διάκριση των αποτεφρωτήρων επικίνδυνων αποβλήτων μόνο σε σχέση με την πρώτη βαθμίδα αφού η δεύτερη βαθμίδα περιλαμβάνει την πλήρη καύση των προϊόντων της πρώτης βαθμίδας. Ετσι 8 Tchobanoglous, La Grega, Tchobaloglous, La Grega, 1994

47 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας ως προς τη λειτουργία της πρώτης βαθμίδας διακρίνουμε τους "οξειδω τικούς" δηλαδή τους συμβατικούς και τους "πυρολυτικούς" αποτεφρωτήρες. Ο προτεινόμενος αποτεφρωτικός κλίβανος της νοσοκομειακής μονάδας θα είναι "πυρολυτικού τύπου". Το κύριο πλεονέκτημα της πυρολυτικής λειτουργίας (της πρώτης βαθμίδας) είναι η μειωμένη ταχύτητα των αερίων που παράγονται, η μειωμένη τύρβη και κατά συνέπεια η μείωση των σωματιδίων που παρασύρονται στα απαέρια και στη συνέχεια εκπέμπονται12. Έτσι οι εκπομπές των σωματιδίων σε αντίθεση με τους συμβατικούς αποτεφρωτήρες, είναι δυνατόν να διατηρηθούν στα επιτρεπτά επίπεδα σε πολλές περιπτώσεις χωρίς τη χρήση ειδικού εξοπλισμού για την κατακράτηση τους13. Σε πρώτη φάση επέρχεται η θερμική διάσπαση των απορριμμάτων στο θάλαμο πυρόλυσης και σε δεύτερη φάση στο θερμικό αντιδραστήρα καίγονται πλήρως τα αέρια της διάσπασης. Κατά τη λειτουργία του αποτεφρωτικού κλιβάνου εξασφαλίζεται η τέλεια αποτέφρωση των νοσοκομειακών απορριμμάτων ενώ με αυτόν τον τρόπο λειτουργίας δεν είναι δυνατή η διαφυγή και συσσώρευση άκαυστων απορριμμάτων στην τέφρα. Από τη λειτου ρ γία του κλιβάνου π αράγονται τέφρα και αέρια απόβλητα. Η τέφρα πρέπει να συλλέγεται μία φορά την ημέρα κάθε πρωί πριν από την ημερήσια έναρξη λειτουργίας του κλιβάνου. Ο αποτεφρωτήρας θα τίθεται εκτός λειτουργίας αυτόματα μετά το τέλος της αποτέφρωσης. Η συντήρηση και ο καθαρισμός θα γίνεται από ειδικευμένο άτομο σε τακτά διαστήματα. 12 ΤοΗοδθΙοςΙοιιβ, Ογθ98, 1994

48 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ. Ν. Καβάλας Διάγραμμα ροής Στον πίνακα 7 δίνεται το απλοποιημένο διάγραμμα ροής της εγκατάστασης του πυρολυτικού αποτεφρωτικού κλιβάνου. μολυσματικά απορρίμματα νοσοκομειακής μονάδας Υ Τροφοδοσία κλιβάνου < > ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑΣ Έναυσμα με πετρέλαιο ί τ Αερίοττοίηση-θερμική διάσπαση πυρόλυση) απορριμμάτων Λ Μικρή ποσότητα αέρα ΘΑΛΑΜΟΣ ΠΥΡΟΛΥΣΗΣ V Έναυσμα με πετρέλαιο ( ; \ Πλήρης μετάκαυση των αερίων της διάσπασης Υ ) Περίσσεια αέρα (δευτερεύων) ΘΕΡΜΙΚΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ Ψύξη - ανάμιξη των καυσαέριων με αέρα Υ ) Ψύξη με αέρα (τριτεύων) ΕΞΟΔΟΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ απαέρια πυρολυτικής αποτέφρωσης μολυσματικών απορριμμάτων (προς καμινάδα διάθεσης) Πίνακας 7. Απλοποιημένο διάγραμμα ροής εγκατάστασης πυρολυτικού αποτεφρωτικού κλιβάνου.

49 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας Ε π ιμ έρ ο υς σ υστήματα κλιβάνου Τα κύρια στοιχεία του αποτεφρωτικού κλιβάνου είναι το σύστημα τροφοδότησης, ο θάλαμος πυρόλυσης, ο θερμικός αντιδραστήρας και ο ανεμιστήρας τροφοδότησης αέρα. Επίσης στην εγκατάσταση περιλαμβάνεται ο καπναγωγός και ο γενικός πίνακας ελέγχου. Τα επιμέρους συστήματα του αποτεφρωτικού κλιβάνου περιγράφονται στη συνέχεια. α) Σύστημα τροφοδότησης απορριμμάτων Το σύστημα τροφοδότησης προσαρμόζεται στην εμπρόσθια πλευρά του θαλάμου πυρόλυσης και απομονώνεται από αυτόν με τη βοήθεια μιας κάθετα κινούμενης θύρας (τύπου γκιλοτίνας), που φέρει πυρίμαχη μόνωση. Το σύστημα αποτελείται από: το χώρο υποδοχής των απορριμμάτων που φέρει κάλυμμα το υδραυλικό έμβολο για την προώθηση των απορριμμάτων στο θάλαμο το υδραυλικό σύστημα (δοχείο λαδιού, αντλία, ηλεκτροκινητήρας, κύλινδροι, κλπ.). Όταν η σκάφη πληρωθεί και κλείσει το κάλυμμα της με την πίεση του πλήκτρου εκκίνησης ανοίγει η κάθετη θύρα και προωθούνται τα απορρίμματα από το έμβολο προς το θάλαμο. Όταν επανέλθει το έμβολο στην αρχική του θέση κλείνει και πάλι η κάθετη θύρα. Μέσω του τερματικού διακόπτη και για όσο διάστημα το κάλυμμα της σκάφης είναι ανοικτό εμποδίζεται η ενεργοποίηση του κύκλου τροφοδότησης. Μια ενδεικτική λυχνία στο κιβώτιο ελέγχου του συστήματος τροφοδότησης δείχνει πότε ο θάλαμος πυρόλυσης πρέπει πάλι να τροφοδοτηθεί. Το σύστημα τροφοδότησης φέρει δικό του πίνακα ελέγχου και αυτοματισμού, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με τον γενικό πίνακα ελέγχου.

50 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας β) Θ άλαικχ πυοόλυσηο Ο θάλαμος πυρόλυσης αποτελείται από ένα μεταλλικό κύλινδρο κατασκευασμένο από χαλυβδοελάσματα, εξαιρετικά στιβαρής κατασκευής. Στο θάλαμο πυρόλυσης γίνεται ελεγχόμενη πυρολυτική καύση των απορριμμάτων σε θερμοκρασία Η πυρίμαχη μόνωση και η θερμομόνωση του θαλάμου πυρόλυσης είναι συνολικού πάχους 190 πιιπ και αποτελείται από ειδικό μπετόν με πρόσμιξη μονωτικών υλικών. Στην μετωπική πλευρά θα υπάρχει η κύρια θύρα επίσκεψης του θαλάμου για συντήρηση και καθαρισμό. Στο κάτω μέρος του θαλάμου θα υπάρχει καυστήρας πετρελαίου για την αρχική έναυση. Ο χρόνος λειτουργίας του καυστήρα πετρελαίου και η θερμική ενέργεια για την αρχική έναυση είναι περιορισμένα. Ο καυστήρας του θαλάμου πυρόλυσης θα φέρει ειδική διάταξη που θα ρυθμίζει τη λειτουργία του για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα μετά από κάθε τροφοδότηση του θαλάμου με απορρίμματα. Στη συνέχεια θα τίθεται εκτός λειτουργίας. Έτσι θα επιτυγχάνεται η μικρότερη δυνατή κατανάλωση καυσίμου. Στον πυθμένα του θαλάμου πυρόλυσης θα υπάρχουν χυτοσίδηρός πλάκες με οπές για τη διαβίβαση του πρωτεύοντα αέρα. Επιπλέον δεν υπάρχουν σχάρες που δημιουργούν προβλήματα άκαυστων υπολοίπων. Η απομένουσα στάχτη είναι εντελώς αδρανής. Ο κλίβανος μπορεί να λειτουργεί 8-12 ώρες συνεχώς. Ο ωφέλιμος όγκος του θαλάμου για την απαιτούμενη δυναμικότητα θα είναι 1.25 πι3 περίπου. ν) Θεουικόο αντιδοαστιίοαο Στον θερμικό αντιδραστήρα οδηγούνται τα αέρια * από τον θάλαμο πυρόλυσης μέσω αγωγού με πυρίμαχη μόνωση. Πριν από το θερμικό αντιδραστήρα υπάρχει καυστήρας πιλότος για την έναυση των αφού πρώτα αυτά αναμιχθούν με δευτερεύοντα αέρα Στον θερμικό αντιδραστήρα με περίσσεια νωπού αέρα, ο οποίος προσάγεται μέσω ανεμιστήρα, επιτυγχάνεται η τέλεια καύση των αερίων σε θερμοκρασία 1100 C. Ο θερμικός αντιδραστήρας θα είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε τα καυσαέρια να παραμένουν στους 850 C για τουλάχιστον 2 sec. Τόσο στο θάλαμο π υρόλυσ ης όσο και στο θερμικό αντιδραστήρα υπάρχει θερμοστοιχείο

51 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας που συνδέεται με αντίστοιχο ψηφιακό όργανο φωτεινής ένδειξης της θερμοκρασίας, με δυνατότητα οριοθετήσεων. Ο κύκλος της καύσης ελέγχεται μέσω προγραμματιζόμενου λογικού ελεγκτή (PLC) και έτσι επιτυγχάνεται τέλεια αποτέφρωση και εξοικονόμηση στην κατανάλωση καυσίμου. δ) Ανεμιστήρας Ο ανεμιστήρας τροφοδοτεί το θάλαμο πυρόλυσης στη βάση του με πρωτεύοντα αέρα και τον αγωγό των εξερχόμενων αερίων πριν από τον καυστήρα-πιλότο με δευτερεύοντα αέρα. ε) Καπνανωνός Η ψύξη των καυσαερίων θα γίνεται με αέρα που θα διοχετεύεται με ανεμιστήρα στα καυσαέρια. Εναλλακτικά θα μπορούσε να γίνεται με εναλλάκτη θερμότητας, που όμως θα είχε μεγαλύτερες απαιτήσεις σε συντήρηση και παράλληλα δεν θα επ ιτυγχανόταν αραίωση των ρύπων. στ) πίνακας ελέννου Όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τον έλεγχο της λειτουργίας των καυστήρων και του ανεμιστήρα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε μεταλλικό πίνακα ελέγχου. Στην εξωτερική επιφάνεια υπάρχει ο γενικός διακόπτης, ενδεικτικές λυχνίες λειτουργίας και ένδειξης βλαβών, όργανα ένδειξης θερμοκρασίας θαλάμου πυρόλυσης και θερμικού αντιδραστήρα, ενώ μέσα στο κιβώτιο βρίσκονται οι διακόπτες επιλογής θέσης λειτουργίας των καυστήρων και του ανεμιστήρα (αυτόματοι ή μη), χρονοδιακόπτες για την αυτόματη λειτουργία του συγκροτήματος, οι αυτόματοι διακόπτες των κινητήρων και οι ασφάλειες.

52 Κεφάλαιο 3 : Η διαχείριση των απορριμμάτων του Γ.Ν. Καβάλας Φώτο 9: Πίνακας ελέγχου του αποτεφρωτικού κλιβάνου Ο Ο εναλλάκτες θερμότητας και λέβητες Δεν προβλέπεται η εξοικονόμηση ενέργειας από το καυσαέρια αφού τα οικονομικά στοιχεία και η δυναμικότητα της εγκατάστασης δεν καθιστούν αποδοτική την επένδυση για την ανάκτηση της ενέργειας των καυσαερίων με τη θέρμανση νερού ή την παραγωγή ατμού. Έτσι δεν χρησιμοποιούνται λέβητες. Άλλωστε η μερική ψύξη των καυσαερίων γίνεται με την διαβίβαση αέρα στο θάλαμο μετάκαυσης. Βέβαια υπάρχει πάντα η μελλοντική δυνατότητα γιά προσθήκη συστήματος ανάκτησης ενέργειας από τα καυσαέρια. η) καύσιυα και ποσότητες αυτών Αναλυτικές εκτιμήσεις ποσοτήτων καυσίμων που καταναλώνονται κατά την καύση στους καυστήρες του θαλάμου πυρόλυσης και μετάκαυσης δεν έχουν βρεθεί στη βιβλιογραφία. Εκτιμήσεις ποσοτήτων έχουν γίνει εν τούτοις από έναν κατασκευαστικό οίκο και αναφέρονται στη συνέχεια κυρίως σαν ενδεικτικά μεγέθη. Για αποτεφρωτήρα δυναμικότητας 200 Κς/ή, η συνολική κατανάλωση πετρελαίου εκτιμάται προσεγγιστικά σε 600 Κς για 7 Ιι λειτουργίας για το θάλαμο πυρόλυσης και για το θερμικό αντιδραστήρα. Με 51