Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Β Δημοτικού Τίτλος: «Αισώπου μύθοι» Συγγραφή: ΤΑΛΑΜΠΙΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Εφαρμογή: ΚΟΛΟΣΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2014

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 28

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Αισώπου μύθοι Εφαρμογή σεναρίου Σοφία Κολοσίδου Δημιουργία σεναρίου Κωνσταντίνος Ταλαμπίρης Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Β Δημοτικού (συνδιδασκαλία με Γ και Δ Tάξη) Σχολική μονάδα Δημοτικό Σχολείο Μεσιανού Πέλλας Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Σχολικό βιβλίο Γλώσσα Β Δημοτικού, ενότητα 16: «Νιώθω» Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Ι. Φιλολογικής ζώνης Σελίδα 3 από 28

4 Νεοελληνική γλώσσα ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Αισθητική Αγωγή: Εικαστικά Αισθητική Αγωγή: Θεατρική Αγωγή Ιστορία Μελέτη Περιβάλλοντος Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 13 + διδακτικές ώρες. Χώρος Ι. Φυσικός χώρος: Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο Πληροφορικής (εδώ ταυτίζονται) ΙΙ. Εικονικός χώρος Ο δικτυακός τόπος είναι: Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτείται μια στοιχειώδης εξοικείωση των μαθητών με το μέσο. Οι περισσότερες δραστηριότητες απαιτούν μια ευχέρεια στη χρήση του ποντικιού, ενώ επίσης απαιτείται από τα παιδιά να πληκτρολογήσουν κείμενο. Η βασικότερη δεξιότητα όμως που πρέπει να έχουν τα παιδιά είναι η ικανότητά τους να συνεργάζονται. Απ την άλλη πλευρά ο/η εκπαιδευτικός που θα το εφαρμόσει χρειάζεται να έχει βασικές γνώσεις στη χρήση του κειμενογράφου, του εννοιολογικού χάρτη και του διαδικτύου, έτσι ώστε να επιλύει γρήγορα τα προβλήματα που θα προκύπτουν και να παρέχει αμέσως τη βοήθεια στους μαθητές και τις μαθήτριες που τη χρειάζονται. Σελίδα 4 από 28

5 Τέλος, για τη σωστή εφαρμογή του σεναρίου απαιτείται ένα εργαστήριο Πληροφορικής με αριθμό ηλεκτρονικών υπολογιστών που να είναι ανάλογος με το 1/3 των μαθητών της τάξης, ώστε να δημιουργηθούν ομάδες των τριών - τεσσάρων ατόμων. Οι Η/Υ του εργαστηρίου πρέπει να έχουν γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο και να έχουν εγκατεστημένο έναν επεξεργαστή κειμένου, ένα λογιστικό φύλλο, έναν φυλλομετρητή κι ένα πρόγραμμα κατασκευής εννοιολογικών χαρτών. Το σενάριο στηρίζεται --- Το σενάριο αντλεί Το σενάριο είναι πρωτότυπο Β. ΣΎΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι παρούσες δραστηριότητες, αν και στηρίζονται και συμπληρώνουν το σχολικό εγχειρίδιο, δεν το ακολουθούν πιστά. Έτσι οι μαθητές και οι μαθήτριες εξασκούνται στο να συμπληρώνουν ερωτηματολόγιο και να διαβάζουν γράφημα, να γράφουν ένα κείμενο συνεργατικά με βάση μια παρουσίαση που περιέχει μόνο λόγο και εικόνα, να συμπληρώνουν μισοτελειωμένα κείμενα και να μετασχηματίζουν ένα τραγούδι σε πεζό κείμενο. Τέλος οι δραστηριότητες είναι σχεδιασμένες, ώστε να εξασκήσουν τους μαθητές να συνδυάζουν την οπτική με τη λεκτική παράμετρο και να αντιληφθούν τις δυνατότητες που δίνει ο κειμενογράφος στη σύνθεση του γραπτού λόγου, στον έλεγχο της ορθογραφίας και στη σωστή επιλογή των λέξεων. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΉ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Ο αφηγηματικός λόγος αποτελεί κυρίαρχη μορφή λόγου σε όλους τους πολιτισμούς και κατέχει πρωταρχική θέση σε όλες τις κειμενοταξινομίες σχολικής χρήσης Σελίδα 5 από 28

6 (Ματσαγγούρας 2001, 343). Οι ψυχολόγοι που ασχολούνται με τον αφηγηματικό λόγο υποστηρίζουν ότι ως έκφραση είναι το χαρακτηριστικό του συμβολοποιού ανθρώπου τον οποίο διακρίνει η ικανότητα και η αγάπη να δημιουργεί και να εκφράζεται με τη μορφή του μύθου (Ματσαγγούρας 2001, 344). Στο συγκεκριμένο σενάριο επιχειρείται η καλλιέργεια της αφήγησης μέσα από την παρουσίαση μύθων του Αισώπου. Η χρήση των μύθων διευκολύνει τους μαθητές και τις μαθήτριες να προσδιορίσουν τα πρόσωπα της αφήγησης, να εντοπίσουν τα προβλήματα, να καθορίσουν στρατηγική αντίδρασης και να καταγράψουν το αποτέλεσμα της προσπάθειας αλλά και το δίδαγμα που βγαίνει απ αυτήν (Ματσαγγούρας 2001, ). Παράλληλα σε όλη αυτή την προσπάθεια η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία επιτρέπει τη μετάβαση από το δασκαλοκεντρικό στο μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης, μέσα από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές. Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τ.Π.Ε. που συνδυάζουν ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, αλληλεπίδραση των μαθητών με τις πηγές, αυτενέργεια των μαθητών στην πορεία του μαθήματος και διαθεματικότητα, τείνουν να μεγιστοποιούν τα οφέλη της τεχνολογίας στη σχολική τάξη. Οι διδακτικές δραστηριότητες που προτείνονται αποσκοπούν στο να δημιουργήσουν μέσα στην τάξη συνθήκες επικοινωνιακής χρήσης της γλώσσας, διεγείροντας το ενδιαφέρον των μαθητών και μαθητριών, εξασφαλίζοντας τη συμμέτοχή τους σε κάτι που τους αρέσει όπως είναι η αφήγηση ενός μύθου. Παράλληλα ευνοούνται οι διαπροσωπικές σχέσεις, καθώς κατά τη διεκπεραίωση των δραστηριοτήτων που αφορούν τη συνεργατική γραφή, την κατασκευή των εννοιολογικών χαρτών ή την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερωτηματολογίου, οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν την ευκαιρία να ανταλλάσουν γραπτά αλλά και προφορικά σκέψεις και απόψεις μεταξύ τους, αλλά και με τον δάσκαλο ή τη δασκάλα τους (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997, 70-72). Σελίδα 6 από 28

7 Με βάση τα παραπάνω η πρότασή μας στο παρόν σενάριο έχει ως στόχο να προσανατολιστούν οι μαθητές στις πληροφορίες που τους οδηγούν στην οικοδόμηση των γνώσεων μέσα από την κατάλληλη διδακτική επεξεργασία. Τέλος, οι θεωρητικές αρχές του πλαισίου αυτού αναγνωρίζουν τις δυνατότητες των μαθητών για ενεργητική επεξεργασία των δεδομένων. Για τον λόγο αυτό δίνουν έμφαση στην ενεργή διαδικασία οικοδόμησης νοημάτων. Ο δάσκαλος στην όλη αυτή διαδικασία διευκολύνει παρά κατευθύνει την εξέλιξη της δραστηριότητας (Σολωμονίδου 2006, 38). Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Ειδικότερα επιχειρείται οι μαθητές/τριες να αποκτήσουν γνώσεις για τον κόσμο, για τη γλώσσα και να καλλιεργήσουν γραμματισμούς πέρα από αυτούς που τους προσφέρει το σχολικό εγχειρίδιο αλλά και δραστηριότητες που γίνονται μέσα στην τάξη με κεντρικό άξονα το βιβλίο. Συγκεκριμένα: Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιχειρείται: να αντιληφθούν κατά πόσο οι μύθοι του Αισώπου επηρεάζουν τον σύγχρονο πολιτισμό να αντιληφθούν την ποικιλία των εκφραστικών μέσων μέσω των οποίων ερχόμαστε σε επαφή με τους μύθους του Αισώπου να καταλάβουν τη συμβολή των μύθων στην οικοδόμηση των σύγχρονων αξιών και των κανόνων συμπεριφοράς να διασκεδάσουν με τους μύθους και να τους χαρούν. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιχειρείται: να γνωρίσουν μερικούς από τους μύθους του Αισώπου Σελίδα 7 από 28

8 να καλλιεργήσουν τον προφορικό τους λόγο (απαντητική ικανότητα, αναδιήγηση και διατύπωση γνώμης) να διευρύνουν τις αρχικές γνώσεις σχετικά με τις λειτουργίες του γραπτού λόγου να μετασχηματίζουν κείμενα να αναγνωρίζουν τους διαφορετικούς σκοπούς της ανάγνωσης (αναζήτηση πληροφορίας, επίλυση προβλήματος, απόλαυση και ψυχαγωγία) να αναγνωρίζουν ένα μονοτροπικό από ένα πολυτροπικό κείμενο να καλλιεργούν διαφορετικές αναγνωστικές στρατηγικές ανάλογα με το αν το κείμενο είναι συνεχές, μη συνεχές (γράφημα, σχεδιάγραμμα) ή υπερκείμενο να αντιληφθούν τον μηχανισμό παραγωγής λέξεων μέσα από τη σύνθεση και να διευρύνουν το λεξιλόγιό τους. Γραμματισμοί Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιχειρείται: να εξοικειωθούν με το περιβάλλον ενός site να μπορούν να απαντούν σε ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο να εξοικειωθούν με τη χρήση του κειμενογράφου να αποκτήσουν τη δεξιότητα σχετικά με τη χρήση του εκτυπωτή να εξοικειωθούν με τη χρήση προγράμματος εννοιολογικής χαρτογράφησης να εξοικειωθούν με τη χρήση του λογιστικού φύλου να μπορούν να χρησιμοποιούν τα εργαλεία του Web 2.0 για να παράγουν συνεργατικά ένα κείμενο, πολυτροπικό ή μη. Διδακτικές πρακτικές Οι διδακτικές πρακτικές συνοψίζονται στο Ε. Σελίδα 8 από 28

9 Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΉΣ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΌΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η αφετηρία του σεναρίου λαμβάνεται από την ύλη του αναγνωστικού Γλώσσα Β Δημοτικού και συγκεκριμένα από τις σελίδες της ενότητας 16 «Νιώθω», όπου παρουσιάζεται ένας μύθος του Αισώπου. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το σενάριο συνδέεται με τα ισχύοντα στο σχολείο μιας και μπορεί να αποτελέσει τμήμα και συμπλήρωμα των δραστηριοτήτων που προτείνει το σχολικό εγχειρίδιο. Παράλληλα το σενάριο καλλιεργεί μια ποικιλία από γραμματισμούς που δε θεραπεύει το κλασικό βιβλίο, ενώ παράλληλα δεν ξεφεύγει κι από τους στόχους και τους σκοπούς του Αναλυτικού Προγράμματος. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Ο κύριος στόχος της χρήσης των ΤΠΕ στο συγκεκριμένο σενάριο είναι η ενεργοποίηση των μαθητών και των μαθητριών κατά τη διαδικασία της μάθησης. Το σενάριο μέσω των γνωστικών εργαλείων που χρησιμοποιεί, παρέχει πολλαπλές ευκαιρίες για εξερεύνηση, πειραματισμό και συνεργασία μεταξύ των ομάδων των μαθητών. Κείμενα Αίσωπος, «Η αλεπού κι ο λέλεκας», βιβλίο μαθητή Γλώσσα Β Δημοτικού, τεύχος β, σσ Αισώπου Μύθοι (2001), μετάφραση Γεωργία Ταρσούλη. Ατλαντίς. Συγκεκριμένα τα κείμενα: «Ο ήλιος και ο αέρας» «Ο ψεύτης βοσκός», «Το δεμάτι οι βέργες», «Ο λέλεκας και η αλεπού», «Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι Δροσίνης, Γεώργιος (χ.χ), «ο ήλιος και ο αέρας», Παιδικά Παραμύθια, Σιδέρης. Από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού. Σελίδα 9 από 28

10 Οπτικοακουστικό υλικό «Η συνέλευση των ποντικών» από τον δίσκο Όταν σου λέω πορτοκάλι να βγαίνεις, στίχοι-μουσικοί: Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, 1987 Βίντεο-cartoon για μια σειρά μύθων που είναι αναρτημένοι στο YouTube Διαδικτυακοί τόποι Δημιουργία ομιλούντων χαρακτήρων στο Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1η & 2η διδακτική ώρα Κατά την πρώτη δραστηριότητα η εκπαιδευτικός παρουσίασε στην ολομέλεια τον διαδικτυακό τόπο: όπου θα εργάζονταν οι μαθητές και η μαθήτρια. Ρώτησε, πριν γίνει η ανάγνωση του εισαγωγικού κειμένου, αν κάποιος ήξερε τον Αίσωπο ή αν είχε ακούσει κάποιο μύθο του. Σχεδόν όλοι ανέφεραν το μύθο με την αλεπού και το λελέκι. Ανατέθηκε σε έναν μαθητή να διαβάσει τις πληροφορίες τις ιστοσελίδας, για να γίνει η πρώτη γνωριμία, αφού πρώτα τους έδειξε μια εικόνα του Αίσωπου από ένα βιβλίο. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης γίνονταν σχόλια από τα παιδιά, όπου έκριναν ότι ήθελαν να παρέμβουν, για να τοποθετηθούν ή να ρωτήσουν κάτι. Αφού επεξεργαστήκαμε τις βασικές πληροφορίες για το ποιος ήταν ο Αίσωπος και για το πότε έζησε, ακούσαμε το «τραγούδι του Αισώπου» που ενσωματώνεται στην εφαρμογή προκειμένου να χαλαρώσουν τα παιδιά και να ασχοληθούν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον με τις δραστηριότητες που θα ακολουθούσαν. Παρατηρήσαμε πως το τραγούδι ερμηνεύεται από παιδιά, γιατί ο Αίσωπος είναι αγαπητός σε αυτά λόγω των μύθων του. Επισημάνθηκε επίσης η αναφορά στα ζώα και η άμεση σύνδεση εικόνας-περιεχομένου του τραγουδιού. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε ο τίτλος του μύθου «Ο ήλιος και ο αέρας», με τον οποίο θα ασχολούνταν οι μαθητές και η μαθήτρια, και ρωτήθηκαν αν θυμούνται το περιεχόμενό του από κάποια θεατρική παράσταση που είχαμε πρόσφατα Σελίδα 10 από 28

11 παρακολουθήσει. Τα παιδιά ανακάλεσαν στη μνήμη τους την ιστορία και ανέφεραν τους ήρωες και το νικητή της φιλονικίας, χωρίς να θυμούνται λεπτομέρειες. Προβλήθηκε στην ολομέλεια το γνωστό παραμύθι, το οποίο παρουσιάζεται σε ολιγόλεπτο βίντεο χωρίς λόγια από ερασιτέχνες ηθοποιούς. Τα παιδιά είδαν το βίντεο και παροτρύνθηκαν να σκεφτούν σε σύντομο χρόνο την ιστορία, ένας να την εξιστορήσει προφορικά και να ηχογραφηθεί (βλ. «Τεκμήρια», φάκελο «1 ο δίωρο», αρχείο ήχου «Αφήγηση»). Έπειτα την ακούσαμε και κάναμε προσθήκες ή διορθώσεις. Χωρίστηκαν σε δυάδες ανάλογα με την τάξη στην οποία φοιτούσαν (Β, Γ και Δ ) και έλαβαν τις θέσεις τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές του εργαστηρίου. Η ομάδα της Β Τάξης κλήθηκε να συγγράψει τον μύθο με τη βοήθεια του εργαλείου συνεργατικής γραφής primarypad που είναι ενσωματωμένο στην εφαρμογή (βλ. «Τεκμήρια», φάκελο «1 ο δίωρο», έγγραφο «Κείμενο Β Τάξης»), όπως προτείνεται από το σενάριο. Επειδή το primarypad δεν δίνει τι δυνατότητα ταυτόχρονης επεξεργασίας του περιβάλλοντος από δύο ή περισσότερες ομάδες, επιλέχθηκαν άλλοι τρόποι επεξεργασίας του μύθου, κάτι που μπορεί να επιλέξει ο εκάστοτε εκπαιδευτικός με βάση τις προτάσεις του συνταγμένου σεναρίου. Για τη Γ και τη Δ Τάξη προστέθηκαν οι παρακάτω δραστηριότητες. Η ομάδα της Γ Τάξης κλήθηκε να δημιουργήσει σε ένα έγγραφο παρουσίασης (Power Point) το μύθο εισάγοντας εικόνες και διαλόγους (βλ. «Τεκμήρια», φάκελος «1 ο δίωρο», έγγραφο «Ο ΗΛΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΕΡΑΣ»). Τους δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή και τις δυνατότητες που παρέχει, όπως και για το κειμενικό είδος που θυμίζει λογικές των Σελίδα 11 από 28

12 κόμικς. Θα έπρεπε από την «Εισαγωγή» της κεντρικής μπάρας να μεταβούν στα «Σχήματα» και να επιλέξουν όποια θεωρούσαν περισσότερο σχετικά με την ιστορία τους και να εισαγάγουν «Επεξηγήσεις», πλαίσιο στο οποίο θα τοποθετούσαν τα λόγια των ηρώων. Για να γράψουν τα λόγια θα έπρεπε να εισαγάγουν «Πλαίσιο κειμένου» μέσα στις επεξηγήσεις. Η Δ Τάξη κλήθηκε να δημιουργήσει έναν ομιλούντα χαρακτήρα στον πολύ εύκολο προς χρήση διαδικτυακό τόπο acapela.tv (βλ. τεκμήρια, φάκελος 1 ο δίωρο, αρχείο ήχου Ο άνεμος). Καταρχήν αφέθηκαν να βρουν ποιος χαρακτήρας ταιριάζει στην περίπτωση του μύθου. Έπειτα τους δόθηκε ένας περιορισμός. Θα έπρεπε να γράψουν ένα πολύ σύντομο κείμενο στο οποίο θα μιλά ο αέρας και θα εξιστορεί την ιστορία. Η εκπαιδευτικός πρώτα ανέθεσε στη Β Τάξη να συγγράψει το κείμενό της. Όσο η Δ έψαχνε για τον ομιλούντα χαρακτήρα της και σκεφτόταν τρόπους να ανταποκριθεί στους περιορισμούς της δραστηριότητας, η εκπαιδευτικός έδινε πληροφορίες στη Γ. Έπειτα, αφού ξεκίνησε και η Γ να γράφει, συζήτησε με τη Δ τις σκέψεις τους. Σελίδα 12 από 28

13 Από τις ερωτήσεις και τα κείμενα των ομάδων της Δ και Β Τάξης προέκυψε συζήτηση για το οριστικό και το αόριστο άρθρο (ο διαβάτης, ένας περαστικός άνθρωπος κτλ.). Στο τέλος έγινε η παρουσίαση κάθε κειμένου και δόθηκαν συγχαρητήρια σε όλες τις ομάδες για τις πολύ όμορφες δουλειές τους. Η Γ Τάξη έφτασε την παρουσίασή της μέχρι ένα σημείο, χωρίς να προλάβει να ολοκληρώσει την τελευταία σκηνή που πετά το άνθρωπος τα ρούχα του. Έτσι, όταν παρουσίασαν, το τέλος της ιστορίας αναφέρθηκε προφορικά. Στο δίωρο αυτό προστέθηκε η επεξεργασία του μύθου σε Power Point και στον διαδικτυακό τόπο acapela.tv. Η δραστηριότητα με την ηχοϊστορία δεν πραγματοποιήθηκε αυτό το δίωρο, αλλά σε επόμενο, γιατί η εκπαιδευτικός θέλησε να κατασκευάσουν τα παιδιά πρώτα μερικά όργανα και να το τραγουδήσουν στο τέλος στα πλαίσια ενός επαναληπτικού/απολογιστικού δίωρου. 3η & 4η διδακτική ώρα Το δεύτερο δίωρο ξεκίνησε με την αναφορά στις προηγούμενες εργασίες των παιδιών. Αφού ρωτήθηκαν ποια είχε μόνο κείμενο, ποια είχε κείμενο και εικόνα και ποια είχε κείμενο, εικόνα, κίνηση και ήχο. Επισημάνθηκε πως κανένα δεν είναι υποδεέστερο του άλλου, απλά εξυπηρετεί άλλους σκοπούς. Προβλήθηκε η εργασία της Δ και ρωτήθηκαν τα παιδιά αν ο τρόπος ομιλίας του χαρακτήρα τους φαίνεται φυσικός, αν μοιάζει με άνθρωπο ή κάτι άλλο. Μετά από αρκετές απόψεις και συζήτηση κατέληξαν ότι «μοιάζει με ρομπότ» και ότι «μιλάει συλλαβιστά». Ένα μαθητής ανέφερε: «Μιλάει όπως διάβαζα εγώ στην αρχή. Που σταματούσα σε κάθε λέξη και τις φώναζα όλες το ίδιο: Ο-παππούς-μου. Μου λέγατε να μην τις κόβω όταν διαβάζω, αλλά να τις λέω μαζί». Η δεύτερη δραστηριότητα είχε ως στόχο την καλλιέργεια και την ανάπτυξη της συνεργασίας των μαθητών και των μαθητριών, όπως αναδεικνύεται και μέσα από τον μύθο του Αισώπου «Το δεμάτι οι βέργες». Εξηγήθηκαν οι λέξεις του τίτλου. Η Σελίδα 13 από 28

14 εκπαιδευτικός ζήτησε από τους μαθητές να κλείσουν τα μάτια, μία πρακτική στην οποία είναι πολύ εξοικειωμένα τα παιδιά. Τους ζήτησε τις λέξεις που θα ακούν από το παραμύθι να τις κάνουν εικόνα στο μυαλό τους. Πρώτα τους ζήτησε να χαλαρώσουν και να κάνουν εικόνα τη λέξη «σπίτι», έπειτα «λιβάδι», «δέντρα». Οι μαθητές και η μαθήτρια άκουσαν τον μύθο και στη συνέχεια κλήθηκαν να τον αφηγηθούν. Η εκπαιδευτικός τους ρώτησε για ποιο λόγο πιστεύουν ότι τους βάζει να εργάζονται σε ομάδες. Ένας μαθητής σημείωσε πως η εκπαιδευτικός το κάνει, γιατί όταν θα μεγαλώσουν θα πάνε στο γυμνάσιο ή στις δουλειές τους και εκεί μπορεί να μην ταιριάζουν με τους άλλους, αλλά θα πρέπει να δουλεύουν μαζί. Κάποιος άλλος είπε πως «όταν ο ένας γράφει, ο άλλος μπορεί να σκέφτεται, έτσι θα κάνουν πιο γρήγορα και θα έχουν πιο πολλές ιδέες». Στη συνέχεια ανέφεραν προσωπικές στιγμές, στις οποίες ένιωσαν οι ίδιοι ή οικεία τους πρόσωπα αδυναμία, επειδή ήταν μόνοι ή ασφάλεια, γιατί ήταν ομάδα. Ως συμπέρασμα βγήκε πως ενωμένοι οι άνθρωποι μπορούν να ενώσουν τις νοητικές τους ικανότητες και τη σωματική τους δύναμη. Επίσης αναφέρθηκε η δυνατότητα προστασίας ανθρώπων που έχουν ανάγκη, αν η ομάδα είναι ενωμένη, όπως η υποστήριξη ενός παιδιού που δέχεται λεκτική ή σωματική βία στο σχολείο ή στη γειτονιά. Στο σημείο αυτό, αν και προτείνεται η συγγραφή ιστοριών σε ομάδες, λόγω του μικρού αριθμού παιδιών, η εκπαιδευτικός τους ζήτησε να καθίσουν σε έναν κλειστό κύκλο. Κάθισε και εκείνη μαζί τους. Τους εξήγησε πως έτσι ομαδικά θα συγγράψουν μία ιστορία, η οποία θα πρέπει να αναδεικνύει τη σημαντικότητα της συνεργασίας και τη δύναμη της ομάδας. Σελίδα 14 από 28

15 Θα ξεκινούσε ο πρώτος μαθητής στον κύκλο να λέει μία πρόταση. Ο επόμενος θα συνέχιζε με μια δική του πρόταση την ιστορία και ούτω καθεξής. Τα παιδιά ζήτησαν να συμμετέχει και η εκπαιδευτικός στην ιστορία, πράγμα που έγινε. Επειδή κάποιοι μαθητές δυσκολεύτηκαν να συνεχίσουν την ιστορία και κάποιοι άλλοι προσφέρθηκαν να το κάνουν, δόθηκαν νέες οδηγίες να συνεχίζει ο αμέσως επόμενος από αυτόν που δυσκολεύεται, δίνοντάς του έτσι χρόνο να σκεφτεί. Η εκπαιδευτικός έγραφε τις προτάσεις των παιδιών σε χαρτί και, όποτε ήθελαν οι μαθητές ή η μαθήτρια να θυμηθούν τι προτάθηκε, διαβαζόταν ξανά. Το κείμενο γράφτηκε σε δύο κομμάτια. Το κάθε κομμάτι γράφτηκε σε ξεχωριστό φύλλο. Όταν ολοκληρώθηκε η ιστορία, προτάθηκε ο τίτλος του κειμένου. Χωρίστηκαν οι μαθητές σε δύο τριάδες, στις οποίες συμμετείχε ένας μαθητής από κάθε τάξη. Κλήθηκαν να γράψουν σε έγγραφο Google Doc το ένα κομμάτι της ιστορίας η μία ομάδα και το άλλο η άλλη (βλ. «Τεκμήρια», φάκελος «2 ο δίωρο», έγγραφο «Συνεργατικό έγγραφο. Ιστορία»). Στις ομάδες υπήρχαν τρεις ρόλοι/αρμοδιότητες. Ο ένας έγραφε στον υπολογιστή, ο άλλος διάβαζε από το χαρτί λέγοντας ορθογραφημένα τις λέξεις και ο τρίτος κοιτούσε για τυχόν λάθη στην οθόνη ή παραλείψεις. Οι ρόλοι εναλλάσσονταν, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να πραγματώσουν όλους τους ρόλους. Σελίδα 15 από 28

16 5η & 6η διδακτική ώρα Στην τρίτη δραστηριότητα οι μαθητές και η μαθήτρια ασχολήθηκαν με τον μύθο του «Ψεύτη βοσκού». Ανοίγοντας τον δικτυακό τόπο με τους μύθους, κλήθηκαν τα παιδιά να κάνουν μια σύντομη αναφορά στον Αίσωπο και στους μύθους που είχαμε επεξεργαστεί. Ο μύθος του ψεύτη βοσκού είναι αρκετά γνωστός, οπότε τα παιδιά χωρισμένα σε τριάδες ασχολήθηκαν αρχικά με την ορθογραφία. Άνοιξαν το αρχείο «Ο ψεύτης βοσκός» στον κειμενογράφο και διαβάζοντας το κείμενο συμπλήρωναν τις καταλήξεις που θεωρούσαν σωστές. Το σωστό αποτέλεσμα επικυρωνόταν από τη λειτουργία του «Ορθογραφικού Ελέγχου», η οποία ήταν ενεργοποιημένη και έδινε τη δυνατότητα να ελέγξουν τις επιλογές τους. Η δραστηριότητα αυτή ήταν εύκολη και για τις δύο ομάδες και την ολοκλήρωσαν σε ελάχιστο χρόνο. Στη συνέχεια συζητήθηκε το περιεχόμενο του μύθου και ζητήθηκε από τους μαθητές να δώσουν προεκτάσεις της καθημερινότητας του, όπου τα ψέματα μπορούν Σελίδα 16 από 28

17 να τους καταστήσουν αναξιόπιστους. Συμπερασματικά διατυπώθηκε η αξία της αλήθειας που μας καθιστά άτομα εμπιστοσύνης και κάτι τέτοιο μας βοηθά όχι μόνο όταν έχουμε ανάγκη, αλλά και στις καθημερινές μας συναναστροφές. Παροτρύνθηκαν οι μαθητές να δραματοποιήσουν τον μύθο. Συζητήθηκε ότι η δραματοποίηση προϋποθέτει ρόλους και την ύπαρξη σεναρίου. Κλήθηκαν τα παιδιά να πουν κάποια βασικά χαρακτηριστικά ενός σεναρίου (γραμμένα ονόματα των ηρώων πριν τα λόγια του καθενός, διαλογική μορφή κτλ.) και να σκεφτούν αν εμείς είχαμε ένα τέτοιο σενάριο. Σενάριο αποφασίστηκε ότι δεν υπάρχει, αλλά στη θέση του έχουμε ένα κείμενο που είναι μύθος, μια ιστορία. Ρωτήθηκαν ποιος δίνει οδηγίες στους ηθοποιούς στα θέατρα και στα έργα. Ανέφεραν με ευκολία το ρόλο του σκηνοθέτη. Έτσι μοιράστηκαν οι ρόλοι και ζητήθηκε από την εκπαιδευτικό να πάρει μέρος και αυτή στη δραματοποίηση. Ένα παιδί της Β Τάξης κλήθηκε να αναλάβει τις αρμοδιότητες του σκηνοθέτη και να δώσει οδηγίες για τις κινήσεις, για τα λόγια και τη χρονική σειρά των γεγονότων. Επόμενο βήμα ήταν η εξάσκηση των παιδιών στην κατανόηση κειμένου και στη χρήση των κατάλληλων επιθέτων. Με αφορμή το μύθο κλήθηκαν να περιγράψουν το λύκο με τη γνωστή για τα παιδιά οδηγία να ακολουθήσουν μία σειρά στην περιγραφή (π.χ. από πάνω προς τα κάτω), για να μπορούν οι ακροατές να τους παρακολουθούν πιο εύκολα. Δεν έγινε λόγος για τη χρήση επιθέτων. Η περιγραφή του πρώτου παιδιού ηχογραφήθηκε με σκοπό να χρησιμοποιηθεί αργότερα για την ανάδειξη επιθέτων και να συγκριθεί με το κείμενο «Ο λύκος» (βλ. «Τεκμήρια», φάκελος «3 ο δίωρο», έγγραφο «Περιγραφή λύκου»). Μετά την περιγραφή του μαθητή, η εκπαιδευτικός περιέγραψε τον λύκο ακολουθώντας την ίδια σειρά με εκείνον, δίχως όμως να συμπεριλάβει επίθετα. Στη συνέχεια ρώτησε τα παιδιά αν θα τους έλεγε να διαλέξουν και να ζωγραφίσουν έναν λύκο με βάση τις περιγραφές που άκουσαν, ποια περιγραφή θα επέλεγαν και γιατί. Τα παιδιά απάντησαν του μαθητή, γιατί με της εκπαιδευτικού δε θα ήξεραν πώς θα ήταν το κεφάλι, τα αυτιά, το χρώμα κτλ. Έτσι συμπερασματικά Σελίδα 17 από 28

18 κατέληξαν πως τα επίθετα μας βοηθούν να σχηματίσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των χαρακτηριστικών του λύκου. Έπειτα ακούσαμε την ηχογραφημένη περιγραφή και εντοπίσαμε τα επίθετα. Επειδή ήταν λίγα, η εκπαιδευτικός διευκρίνισε πως στον προφορικό λόγο δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου να σκεφτούμε και να διορθώσουμε την πρότασή μας, όπως όταν γράφουμε, γι αυτό έχουμε και πολλές επαναλήψεις, κάτι που, ενώ στον προφορικό λόγο είναι συνηθισμένο, δεν είναι αποδεκτό στον γραπτό. Οι ομάδες κλήθηκαν να ανοίξουν το αρχείο του κειμενογράφου με τίτλο «Ο λύκος» και να μελετήσουν τον λύκο, τα χαρακτηριστικά και τις συνήθειές του. Προσπάθησαν μόνο με τη βοήθεια που δίνουν οι λειτουργίες του κειμενογράφου, όπου με υπερσυνδέσμους επεξηγούνται οι άγνωστες λέξεις, να κατανοήσουν το κείμενο και να το συμπληρώσουν με τα κατάλληλα επίθετα που τους δίνονται και πάλι με τη μορφή υπερσυνδέσμων. Στην πορεία της δραστηριότητας προέκυψε σε κάποια σημεία διχογνωμία (ψηλά ή κοντά πόδια, βαρύς ή ελαφρύς σκελετός, μακρινές ή μέτριες αποστάσεις εντοπισμού αντικειμένων). Η εκπαιδευτικός ζήτησε να επιλέξουν αυτό που πιστεύουν ότι είναι σωστό, αλλά να μπορούν να το δικαιολογήσουν με επιχειρήματα. Μετά το πέρας της δραστηριότητας παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της κάθε ομάδας. Κλήθηκαν να σκεφτούν αν το κείμενο ήταν απλά μια περιγραφή του λύκου. Τα παιδιά επισήμαναν ότι έχει περισσότερες πληροφορίες, κάποιες από τις οποίες είχε αναφέρει και ο μαθητής. Ρωτήθηκαν αν οι πληροφορίες περιορίζονται στα εξωτερικά χαρακτηριστικά του. Οι μαθητές και η μαθήτρια ανέφεραν τις διατροφικές του συνήθειες, διάφορες ικανότητές του, το μέσο επικοινωνίας του και τη συχνότητα γεννήσεων των θηλυκών. Κλήθηκαν να σκεφτούν πού θα μπορούσαμε να βρούμε τέτοια κείμενα. Η πρώτη απάντηση ήταν το διαδίκτυο και μόνο μετά από καθοδήγηση της εκπαιδευτικού ανέφεραν την εγκυκλοπαίδεια. Με τη συζήτηση αναδείχθηκε επίσης το θέμα των συνώνυμων και αντίθετων επίθετα. Για τα ζητήματα που προκάλεσαν διχογνωμία, όταν παρουσιάστηκαν οι απόψεις και τα επιχειρήματα Σελίδα 18 από 28

19 των ομάδων, καταλήξαμε πως σίγουρα ο χαρακτηρισμός είναι σχετικός, γιατί έχει σημασία το μέτρο σύγκρισης (π.χ. αν συγκρίνω τα πόδια του λύκου με μια καμηλοπάρδαλη, τότε σίγουρα είναι κοντά, ενώ αν τα συγκρίνω με τα πόδια ενός λαγού, τότε είναι ψηλά). Όμως κατά γενική ομολογία υπάρχουν χαρακτηριστικά που τα συνυπολογίζουμε με τα υπόλοιπα του ζώου, δηλαδή τα πόδια του είναι ψηλά σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα του, κάτι που τον βοηθά να τρέχει γρήγορα και να περπατά στο χιόνι. Στο δίωρο αυτό πραγματοποιήθηκαν οι προτεινόμενες δραστηριότητες και προστέθηκε η δραματοποίηση και η επεξεργασία της ηχογραφημένης περιγραφής. 7η & 8η διδακτική ώρα Η τέταρτη δραστηριότητα σχετίζεται με τον μύθο της αλεπούς και του πελαργού. Ο μύθος ήταν γνωστός στα παιδιά. Κλήθηκαν να τον αφηγηθούν και στη συνέχεια ρωτήθηκαν για ποιο λόγο πίστευαν ότι φέρθηκε έτσι η αλεπού και ποιες σκέψεις οδήγησαν τον πελαργό να αντιδράσει με αυτόν τον τρόπο. Κάποια παιδιά ανέφεραν πως η αλεπού ίσως το έκανε άθελά της, δίχως να αναλογιστεί ότι το πιάτο δε θα βόλευε τον πελαργό. Κάποια άλλα είπαν πως το έκανε επίτηδες, για να φέρει τον πελαργό σε δύσκολη θέση και να διασκεδάσει με την κατάστασή του. Για τον πελαργό ακούστηκαν οι απόψεις πως ανταπέδωσε το συμβάν στην αλεπού, για να την εκδικηθεί ή για να την κάνει να συνειδητοποιήσει το λάθος της και να μετανιώσει. Καταλήξαμε πως δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τις προθέσεις των ηρώων. Μπορούμε απλά να κάνουμε υποθέσεις. Έχουμε, ωστόσο, τα γεγονότα τα οποία μπορούμε να επεξεργαστούμε. Η εκπαιδευτικός ρώτησε τα παιδιά τι θα έπρεπε να σκεφτεί η αλεπού αν θα ήθελε να είναι καλή φίλη. Τα παιδιά απάντησαν πως έπρεπε να σκεφτεί πως «ο πελαργός δεν έχει μουσούδα όπως αυτή». Η συζήτηση συνεχίστηκε και καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως πρέπει να λαμβάνω υπόψη μου τις ιδιαιτερότητες των συνανθρώπων μου, γιατί δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Στην ερώτηση: «Ποια άτομα ίσως Σελίδα 19 από 28

20 δεν μπορούν να κάνουν πράγματα καθημερινά που κάνουμε εμείς;», τα παιδιά ανέφεραν αρχικά τα άτομα που έχουν κάποιες κινητικές δυσκολίες (προβλήματα στα πόδια). Η εκπαιδευτικός τους ζήτησε να σκεφτούν πράγματα που δε θα έπρεπε να τους προτείνουν να κάνουν μαζί, για να μην τους φέρουν σε δύσκολη θέση και πράγματα που θα ήταν καλό να τους προτείνουν, γιατί μπορούν να τα πραγματοποιήσουν. Οι απαντήσεις για τις μη ενδεικτικές προτάσεις αφορούσαν το κυνηγητό, το μπάσκετ κτλ., ενώ οι απαντήσεις των επιθυμητών προτάσεων αφορούσαν όσα μπορούσαν να κάνουν με τα χέρια και το μυαλό. Ίδιας λογικής συζήτηση έγινε και για τα άτομα που έχουν προβλήματα όρασης. Όταν ολοκληρώθηκε η συζήτηση, τα παιδιά κλήθηκαν να λύσουν το puzzle. Φάνηκε πως η συγκεκριμένη δραστηριότητα τους ενθουσίασε. Κοιτούσαν συνεχώς το χρονόμετρο και προσπαθούσαν να κάνουν όσο πιο γρήγορα μπορούν, δίχως να έχει αναφέρει κάτι η εκπαιδευτικός για το θέμα του χρόνου. Στη συνέχεια με βάση το μύθο κλήθηκαν να βάλουν τις σκέψεις του πελαργού και της αλεπούς στις εικόνες που ενσωματώνονται στην εφαρμογή με τη βοήθεια του λογισμικού thinglink και να δημιουργήσουν ένα πολυτροπικό κείμενο. Η μία ομάδα επέλεξε να εισάγει σκέψεις, τις οποίες δε γνωρίζει ο συνομιλητής, ενώ η άλλη ομάδα επέλεξε να δημιουργήσει διάλογο μεταξύ της αλεπού και του πελαργού. Επειδή με το συγκεκριμένο εργαλείο δεν είναι δυνατή η ταυτόχρονη επεξεργασία της διαδραστική εικόνας, δόθηκε η οδηγία στις ομάδες να ανοίγουν τις εικόνες, να τις επεξεργάζονται και στη συνέχεια να τις ελαχιστοποιούν, δίχως να επιλέγουν οριστική αποθήκευση. Μόλις ολοκλήρωσαν τη δραστηριότητα, έγινε η παρουσίαση. Σελίδα 20 από 28

21 9η & 10η διδακτική ώρα Η 5 η Δραστηριότητα σχετίζεται με τον μύθο της συνέλευσης των ποντικών. Ο μύθος παρουσιάζεται εδώ με έναν διαφορετικό τρόπο. Μελοποιημένος από τους Αδελφούς Κατσιμίχα, δίνει μια διαφορετική νότα στον μύθο και αναδεικνύει το εύρος της επιρροής των μύθων του Αισώπου, καθώς και το πλήθος των τρόπων που αυτοί εκφράζονται. Οι μαθητές και η μαθήτρια ρωτήθηκαν τι σημαίνει η λέξη συνέλευση. Αφού συζητήθηκε η ερμηνεία της με βάση τα δύο συνθετικά της, ανέφεραν λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι κάνουν συνελεύσεις και συνεδριάσεις. Ακούστηκαν διάφορες απόψεις που αφορούσαν τις συνελεύσεις διδασκόντων, δημοτικών συμβουλίων κτλ. Κλήθηκαν να σκεφτούν ποιος θα μπορούσε να ήταν ο λόγος που τα ποντίκια κάνουν μια συνέλευση. Οι απαντήσεις των παιδιών περιελάμβαναν ως θέματα συζήτησης της συνέλευσης τον τρόπο αποφυγής ποντικοπαγίδων και «εξολοθρευτών», όπως ονόμασαν τα συνεργεία εξόντωσης τρωκτικών, την εύρεση τροφής και τον τρόπο προστασίας από τις γάτες. Έπειτα άκουσαν προσεκτικά το τραγούδι και το συζήτησαν στην ολομέλεια. Ρωτήθηκαν ποιες πληροφορίες παίρνουμε αρχικά από το τραγούδι (τόπος, λόγος συνάθροισης), τι προτάθηκε αρχικά και από ποιον, ποιος σχολίασε και προς ποια κατεύθυνση ήταν το σχόλιό του και ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα. Σελίδα 21 από 28

22 Με την ολοκλήρωση της συζήτησης ακολούθησε η συγγραφή του μύθου. Η μία ομάδα προσπάθησε να τον ανασυνθέσει με μορφή αφήγησης με το συνεργατικό εργαλείο συγγραφής primarypad. Η άλλη με Power Point (βλ. τεκμήρια. Φάκελος «5 ο δίωρο», έγγραφο παρουσίασης «Η συνέλευση των ποντικών»). Η πρακτική της επεξεργασίας των μύθων στο Power Point άρεσε πολύ στα παιδιά και την ζητούσαν, και αυτοί που την αξιοποίησαν σε προηγούμενο δίωρο, αλλά και αυτοί που απλά την παρακολούθησαν στην ολομέλεια. Στο τέλος οι μαθητές/-τριες παροτρύνθηκαν να σκεφτούν περισσότερες λέξεις με πρώτο συνθετικό το συν. Έτσι επεξεργάστηκαν στην ολομέλεια τις σύνθετες λέξεις μέσω της εφαρμογής του λογιστικού φύλλου και συγκεκριμένα της λειτουργίας fill down menu. 11η & 12η διδακτική ώρα Με τον μύθο του Ανδροκλή και του Λιονταριού ασχολείται η 6 η δραστηριότητα δίνοντας την ευκαιρία στα παιδιά να συμπληρώσουν την ιστορία με δικά τους στοιχεία. Στην εφαρμογή δόθηκε ο μύθος μισοτελειωμένος και κλήθηκαν τα παιδιά να τον συμπληρώσουν, όχι με τη βοήθεια της εφαρμογής primarypad, αλλά σε Word αυτή τη φορά και οι δύο ομάδες. Η μια ομάδα ανέφερε στην εκπαιδευτικό πως άλλαξαν το μέγεθος των γραμμάτων και τα έκαναν δεκατεσσάρια, για να τα βλέπουν καλύτερα και τα τρία μέλη της ομάδας. Τα έκαναν επίσης πράσινα, γιατί τους άρεσε Σελίδα 22 από 28

23 περισσότερο το κείμενό τους με χρώμα (βλ. τεκμήρια, φάκελος 6 ο δίωρο, Συνέχεια ιστορίας). Η εκπαιδευτικός τους συγχάρηκε για την πρωτοβουλία τους. Στο τέλος παρουσιάστηκαν οι εκδοχές τους στην ολομέλεια και διορθώθηκαν λάθη και ελλείψεις. Διαβάστηκε η επίσημη εκδοχή του μύθου που είναι ενσωματωμένη στην εφαρμογή σε μορφή εγγράφου κειμενογράφου και συζητήθηκε το περιεχόμενό της. 13η & 14η διδακτική ώρα Κατά την 7η δραστηριότητα γίνεται προσπάθεια αναστοχασμού των μύθων και εξαγωγής συμπερασμάτων. Τα παιδιά κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο φτιαγμένο με την εφαρμογή forms των Google Docs. Παρουσιάστηκε κάθε ερώτηση, έγινε αναφορά στο μύθο στον οποίο αναφέρεται και στο ηθικό δίδαγμα του και ακούστηκαν οι απόψεις των παιδιών. Οι ομάδες απάντησαν στις ερωτήσεις, αφού πρώτα τους δόθηκαν κάποιες οδηγίες. Θα έπρεπε να δώσουν αριθμούς στα μέλη για να τηρείται μία σειρά. Ο πρώτος θα διάβαζε την πρώτη ερώτηση. Θα ήταν υπεύθυνος να διευθύνει τη συζήτηση, ώστε να ακουστούν οι γνώμες από τα μέλη και, μετά τη συζήτηση, αυτός που διάβασε την ερώτηση θα έγραφε την απάντηση. Έπειτα ήταν σειρά του δεύτερου να ακολουθήσει την ίδια διαδικασία. Σελίδα 23 από 28

24 Η εκπαιδευτικός, για να αποθηκεύσει τις απαντήσεις των ομάδων, μετά την παρουσίασή τους, τις αντέγραψε σε Word (βλ. «Τεκμήρια», φάκελος «7 ο δίωρο», «Απαντήσεις ερωτηματολογίου»). Στο τέλος οι μαθητές με αφορμή τις απαντήσεις του ερωτηματολογίου παροτρύνθηκαν να συνθέσουν στην ολομέλεια ένα πίνακα με τους κανόνες της τάξης. Ρωτήθηκαν για ποια θέματα θα ήθελαν να γράψουν κανόνες. Οι απαντήσεις τους γενικεύτηκαν και σχηματίστηκαν τρεις κατηγορίες, η διατροφή, η συμπεριφορά και τα μαθήματα. Χωρίστηκαν έτσι σε τρεις ομάδες και τους δόθηκε ένα κίτρινο κυκλικό χαρτόνι. Θα ξεκινούσε η πρώτη ομάδα να διευθύνει τη συζήτηση. Έπρεπε να δώσει το λόγο με τη σειρά στα υπόλοιπα μέλη, να πουν κάποιον κανόνα για τη διατροφή, να συζητηθεί/σχολιαστεί από κάποιον μαθητή, αν το επιθυμούσε, και να τον καταγράψουν. Αν κάποιος δεν είχε κάτι στο μυαλό του, συνέχιζε ο επόμενος. Στο τέλος η υπεύθυνη ομάδα έγραφε και τους δικούς της κανόνες. Έπειτα ακολουθούσαν την ίδια διαδικασία και οι άλλες δύο ομάδες. 15η & 16η διδακτική ώρα Το δίωρο αυτό είχε επαναληπτικό/απολογιστικό χαρακτήρα. Προβλήθηκε το παραμύθι Η αλεπού με την κομμένη ουρά. Στην αρχή του βίντεο και στο τέλος του γίνεται αναφορά στον Αίσωπο. Έτσι, συζητήθηκε το περιεχόμενό του, κάναμε προεκτάσεις σε ανάλογες πρακτικές ανθρώπων της πραγματικής ζωής και εστιάσαμε στην προσοχή που πρέπει να τους δίνουμε και στην επιφυλακτικότητα μας απέναντί τους. Σελίδα 24 από 28

25 Το βίντεο παρουσιάζει ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από μύθους του Αισώπου, μέρος του οποίου είναι και το παραμύθι με την αλεπού. Στην αρχή και στο τέλος μας δίνει πληροφορίες για τη ζωή του Αίσωπου. Αξιοποιήθηκε αυτή η δομή για να κλείσει ο κύκλος των δραστηριοτήτων με τους μύθους. Οι εικόνες των αλεπούδων που προβάλλονται ήταν το ερέθισμα για να φτιάξουμε έναν εννοιολογικό χάρτη στην ολομέλεια στον πίνακα, αντί ψηφιακά, όπως προτείνεται από το σενάριο. Στον εννοιολογικό χάρτη η αλεπού συνδέθηκε με τους μύθους του Αισώπου και την πραγματική ζωή. Συνδέθηκε επίσης και ο λύκος που είχαμε συναντήσει στον «Ψεύτη βοσκό», ως ζώο που χρησιμοποιείται για τα φυσικά χαρακτηριστικά του, όπως και η αλεπού για την πονηριά της, προσθέτοντας και σε αυτόν την ανάγκη για την προστασία του στο φυσικό του περιβάλλον. Το δίωρο έκλεισε με ένα τραγούδι αφιερωμένο στον Αίσωπο και σε όλα τα ηθικά διδάγματα που μας προσφέρει με τους μύθους του. Τα παιδιά τραγούδησαν το τραγούδι «Ο ήλιος και ο αέρας» με τη συνοδεία των αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων τους. Αφέθηκαν ελεύθερα να επιλέξουν το ρυθμό με τον οποίο θα ήθελαν να Σελίδα 25 από 28

26 τραγουδήσουμε το τραγούδι. Επίσης αποφασίστηκε να τραγουδάει μόνο ένα παιδί, όταν μιλάει ο ήλιος στο τραγούδι, και ένα άλλο, όταν απαντά ο αέρας. ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Δεν προτείνονται από το συνταγμένο σενάριο, οπότε δε χρησιμοποιήθηκαν. Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Το σενάριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μεγαλύτερη τάξη όπου με τα ίδια δεδομένα και υπολογιστικά εργαλεία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μπορούσαν να εμβαθύνουν περισσότερο στα δεδομένα, να προβληματιστούν, να παράξουν κομψότερα κείμενα τα οποία θα μπορούσαν να δημοσιεύσουν στη σχολική εφημερίδα ή στην ιστοσελίδα της τάξης. Θα μπορούσαν επίσης να εντρυφήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό στις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής του Αισώπου και να αναλύσουν τους μύθους του υπό το πρίσμα των σύγχρονων αξιών και της ζωής. Επίσης θα μπορούσαν οι μύθοι του να αποδοθούν με τη μορφή παρουσιάσεων PowerPoint ή comic με τη βοήθεια διαφόρων λογισμικών. Τέλος θα μπορούσε να γίνει αναζήτηση σε ταινίες, τραγούδια, και παροιμίες στοιχείων που παραπέμπουν ότι το αρχικό υλικό και η έμπνευσή τους προέρχονται από μύθους του Αισώπου. Σελίδα 26 από 28

27 Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Η εφαρμογή του σεναρίου πήγε πάρα πολύ καλά. Οι δραστηριότητες ενθουσίασαν τα παιδιά και τους κράτησαν το ενδιαφέρον μέχρι και το τέλος. Ως προς το χρόνο υπήρχε περιθώριο να γίνει η επεξεργασία των δραστηριοτήτων από τους μαθητές/τριες και ως προς το βαθμό δυσκολίας υπήρχε η δυνατότητα να προσαρμοστούν στις ηλικίες των παιδιών του τμήματος. Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αισώπου Μύθοι. Αθήνα: Μ. Πεχλιβανίδης & Σία. Γαβριηλίδου, Ζ., Μ. Σφυρόερα & Λ. Μπεζέ Γλώσσα Β Δημοτικού: Ταξίδι στον κόσμο της Γλώσσας, τεύχος β. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Ηλιοπούλου, Μ Γράφω σωστά τις σκέψεις μου για τη Β Δημοτικού. Αθήνα: Πατάκης. Κυρίδης, Α., Β. Δρόσος & Κ. Ντίνας Η πληροφοριακή Επικοινωνιακή Τεχνολογία στην προσχολική και πρωτοσχολική Εκπαίδευση: Το παράδειγμα της γλώσσας. Αθήνα: Δαρδανός. Ματσαγγούρας, Η Κειμενοκεντρική προσέγγιση του γραπτού λόγου. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Π.Ι Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας & της Λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο. Αθήνα. Σολωμονίδου, Χ Νέες τάσεις στην εκπαιδευτική τεχνολογία Εποικοδομητισμός και σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Μεταίχμιο. Σελίδα 27 από 28

28 Χαραλαμπόπουλος, Α. & Σ. Χατζηασαββίδης Η διδασκαλία της Λειτουργικής χρήσης της Γλώσσας: Θεωρία και Πρακτική Εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Κώδικας. Σελίδα 28 από 28