ΚΟΛΕΤΣΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Λέκτορας Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, ΑΠΘ

Transcript

1 ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΚΟΛΕΤΣΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Λέκτορας Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, ΑΠΘ

2 ΜΥΕΛΟΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Αντικατάσταση ΜΟ από κλωνικούς απογόνους εξαλλαγμένου πολυδύναμου αρχέγονου κυττάρου Μη αποδοτική αιμοποιΐα Δυσπλασίες μίας ή περισσοτέρων σειρών Υπερκυτταρικός ή νορμοκυτταρικός μυελός με περιφερική κυτταροπενία Επιπλέον μεταλλάξεις ΟΜΛ Α>Γ,, ετών

3 ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ

4 ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ WHO 2008

5 ΜΥΕΛΟΫΠΕΡΠΛΑΣΤΙΚΑ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΑ WHO 2008 Κλωνική διαταραχή αρχέγονου αιμοποιητικού κυττάρου Υπερπλασία 1 ή περισσότερων κυτταρικών σειρών Ηπατοσπληνομεγαλία Φάσεις-Στάδια Τελικά μυελοϊνωση, διαταραχή αιμοποιΐας, αύξηση βλαστών 10-19% 19% βλάστες: επιταχυνόμενη φάση >20% βλαστική

6 Κλινική εικόνα Απουσία συμπτωμάτων Συμπτώματα ανάλογα με την σειρά που επικρατεί Σπληνομεγαλία /ηπατομεγαλία Δυνητική εξέλιξη σε μυελοΐνωση η οξεία λευχαιμία

7 Διάγνωση Η κλινική εικόνα, ο κοινός αιματολογικός έλεγχος και το επίχρισμα του αίματος θέτουν την υποψία

8 ΧΡΟΝΙΑ ΜΥΕΛΟΓΕΝΗΣ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ BCR-ABL ABL-1 ΘΕΤΙΚΗ Μέση ηλικία ετών Μ>F 3 φάσεις: χρόνια φάση, επιταχυνόμενη, βλαστική

9 Διάγνωση ΧΜΛ t(9;22) (q34;q11.2) 90-95% 95% καρυότυπος μυελού ή αίματος bcr/abl 100% RT-PCR PCR, FISH σε δείγμα μυελού ή αίματος

10 Δημιουργία χιμαιρικού γονιδίου bcr/abl Χρωμ.Philadelphia minute chromosome 22

11 ΧΜΛ ΧΡΟΝΙΑ ΦΑΣΗ Αυξημένη κυτταροβρίθεια Αύξηση ιδιαίτερα της κοκκιώδους που αφορά σε διάφορα στάδια ωρίμανσης, κυρίως μυελοκύτταρα και ουδετερόφιλα Αύξηση του αριθμού των άωρων κυττάρων της κοκκιώδους σειράς παραδοκιδωδώς (πάχος 5-10 κύτταρα) Μεγακαρυοκύτταρα μικρά με υπολόβωση (dwarf) Ηωσινοφιλία Βασεοφιλία Βλάστες <5% Pseudo-Gaucher, sea blue histiocytes Gomori: ~30% αύξηση δικτυωτών ινών Σπληνομεγαλία Χειρότερη πρόγνωση

12 HE x100

13 Χλ.εστεράση x100

14 MPO x100

15 HE x400

16 HE x400

17 Giemsa x400

18 ΧΜΛ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ ΦΑΣΗ ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Εμμένουσα ή αυξανόμενη λευκοκυττάρωση ή/και εμμένουσα ή αυξανόμενη σπληνομεγαλία χωρίς απάντηση στη θεραπεία Εμμένουσα ανεξέλεκτη θρομβοκυττάρωση Εμμένουσα θρομβοπενία μη σχετιζόμενη με τη θεραπεία Επιπρόσθετες κυτταρογενετικές αλλαγές μετά τον αρχικό διαγνωστικό καρυότυπο >20% βασεοφιλία στο περιφερικό αίμα 10-19% 19% μυελοβλάστες στο περιφερικό αίμα ή στο μυελό των οστών

19 ΧΜΛ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΗ ΦΑΣΗ Παθολογοανατομικά ευρήματα Αυξημένη κυτταροβρίθεια και δυσπλαστικές αλλοιώσεις Ομάδες μικρών δυσπλαστικών μεγακαρυοκυττάρων Ίνωση 10-19% 19% βλάστες

20 ΧΜΛ ΒΛΑΣΤΙΚΗ ΦΑΣΗ 20% βλάστες Παρουσία βλαστών εξωμυελικά: Δέρμα Λεμφαδένες Σπλήνας ΚΝΣ 70% μυελοβλάστες 20-30% λεμφοβλάστες(β>> >>Τ) CD34, TdT

21 HE x400

22 Giemsa x400

23 CD34 x100

24 ΧΡΟΝΙΑ ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΙΚΗ ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ 150 περιπτώσεις Κυτταροβριθής μυελός με παρουσία κυρίως ουδετερόφιλων πολυμορφοπύρηνων Ηπατοσπληνομεγαλία Διάγνωση εξ αποκλεισμού

25 Διάγνωση PV Μείζονα κριτήρια 1. Hb >18,5g/dl άνδρες, 16,5g/dl γυναίκες 2. JAK2 (V617F) η μετάλλαξη JAK2 εξόνιο 12 Ελάσσονα κριτήρια 1. Βιοψία μυελού 2. Ερυθροποιητίνη ορού 3. Aνάπτυξη ερυθροειδών αποικιών in vitro 2 μείζονακαιέναελασσον, Το 1 ο μείζον και δυο ελάσσονα

26 ΑΛΗΘΗΣ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΑΙΜΙΑ 3 φάσεις: προ-πολυκυτταραιμική πολυκυτταραιμική (pre- polycythaemic) Πολυκυτταραιμική (polycythaemic) Μετα-πολυκυτταραιμική (post polycythaemic myelofibrosis)

27 HE x400

28 HE x400

29 Glycophorin x400

30 ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΜΥΕΛΟΪΝΩΣΗ Προϊνωτικό στάδιο Ινωτικό στάδιο

31 Διάγνωση ( PMF ) Μείζονα κριτήρια 1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΗ ΒΙΟΨΙΑ 2. Απουσία κριτηρίων για άλλα ΜΥΝ 3. Παρουσία μετάλλαξης JAK2 / άλλης κλωνικής βλάβης η επι απουσίας, αποκλεισμός ΙΙπαθούς ΜΙ Ελάσσονα κριτήρια 1.λευκοερυθροβλαστική αντίδραση 2.αύξηση LDH 3.αναιμία 4.σπληνομεγαλία

32 MF grading

33 Tear Drop Cells (or Tear Drop Poikilocytes)

34 HE x100

35 HE x400

36 HE x400

37 CD34 x100

38 CD34 x400

39 Gomori x100

40 Ιδιοπαθής θρομβοκυτταραιμία (ΕΤ) Κριτήρια διάγνωσης 1. σταθερή θρομβοκυτταραιμία 450x10 9 /L 2. ΒΙΟΨΙΑ ΜΥΕΛΟΥ 3.απουσία κριτηρίων για άλλο ΜΥΝ 4. παρουσία μετάλλαξης JAK2 / άλλης κλωνικής βλάβης η επι απουσίας, αποκλεισμός ΙΙπαθούς

41 HE x400

42 HE x400

43 Οξείες λευχαιμίες κατά WHO, 2008

44 Διάγνωση ΟΛ Μορφολογία Κυτταροχημεία Ανοσοφαινότυπος Κυτταρογενετική μελέτη Μοριακή μελέτη Αίμα Μυελός

45 AML 2,5-3 περιπτώσεις σε ανά έτος Au, Eu,, USA Ενήλικες μ.ο. ηλικίας 65 έτη Παιδιά <15 ετών,, 15-20% με αιχμή προσβολής τα 3-4 έτη ΚΛΙΝΙΚΟ-ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΟ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΚΟ-ΓΕΝΕΤΙΚΗΓΕΝΕΤΙΚΗ ΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΟΝΤΟΤΗΤΑ χρωμοσωμικές μεταθέσεις που αφορούν μεταγραφικούς παράγοντες συσχέτιση με ειδικά κλινικά, μορφολογικά και ανοσοφαινοτυπικά χαρακτηριστικά

46 ΟΜΛ βλάστης με ραβδίο Auer

47 ΟΜΛ ΟΜΛ με γενετικές βλάβες ΟΜΛ σχετιζόμενη με μυελοδυσπλασία Μυελογενείς νεοπλασίες σχετιζόμενες με θεραπεία ΟΜΛ αταξινόμητη Μυελογενές σάρκωμα Μυελογενής υπερπλασία σχετιζόμενη με Down Βλαστική πλασματοκυτταροειδής νεοπλασία εκ δενδριτικών κυττάρων

48 Οξεία μυελογενής λευχαιμία...who 2008

49 ΑΝΟΣΟΪΣΤΟΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Διαφοροποίηση των αντιγόνων στα διάφορα στάδια αιματοποίησης και συσχέτιση με τα αντίστοιχα μυελογενή νεοπλάσματα

50 AML χωρίς ειδικούς χαρακτήρες (NOS) ΔΕΙΚΤΕΣ (ανοσοϊστοχημεία-οστεομυελικήοστεομυελική βιοψία) CD34 ανίχνευση των βλαστικών κυττάρων (ποσοστό, κατανομή) CD34, CD117, MPO, CD13, CD15, CD33 lysozyme,, CD14, CD11b, CD11c, CD64, CD68, CD36 (μονοκυτταρική σειρά) CD61, CD41 ή CD42 (μεγακαρυοκυτταρική σειρά) Γλυκοφορίνη Α (ερυθροκυτταρική σειρά) CD2, CD3, CD4, CD5, CD7, CD8, CD10, CD56, TdT,, PAX5, CD79α,, CD19, CD22 (Β και Τ- κυτταρικοί δείκτες) ΜΙΚΤΟΙ ή ΑΣΥΝΗΘΕΙΣ (ΑΝΩΜΑΛΟΙ) ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΙ

51 AML χωρίς ειδικούς χαρακτήρες (NOS) AML με διαφοροποίηση (βλάστες >20%, ώριμα ουδετερόφιλα >10%, μονοκυτταρικά στοιχεία <20%) CD34+ βλαστικά κύτταρα >20%

52 ΠΡΟΓΝΩΣΗ Με συνήθη Χ/Θ μακρόχρονη επιβίωση το 15-30% Μεταμόσχευση μυελού των οστών