Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Transcript

1 Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ είναι η πύκνωση ενός µεγαλύτερου κειµένου, δηλαδή η δηµιουργία ενός σύντοµου κειµένου που βασίζεται στα βασικά σηµεία, επιχειρήµατα και πληροφορίες του αρχικού κειµένου 7. σύνταξη της περίληψης 1. προσεκτική ανάγνωση του κειµένου 6. καταγραφή των σηµαντικών λεπτοµερειών κάθε παραγράφου ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ 2. εντοπισµός του νοηµατικού κέντρου του κειµένου 5. δηµιουργία πλαγιότιτλων κάθε παραγράφου 4. υπογράµµιση των βασικών λέξεων (λέξεις-κλειδιά) και φράσεων του κειµένου 3. επισήµανση των κύριων συστατικών της παραγράφου (θεµατική περίοδος, λεπτοµέρειες, κατακλείδα)

2 Ποιο είναι το νοηµατικό κέντρο του κειµένου; Να εντοπίσεις τα συστατικά κάθε παραγράφου (θεµατική περίοδος, λεπτοµέρειες, κατακλείδα). Να υπογραµµίσεις τις βασικές λέξεις ή φράσεις. Πόσο προστατεύονται τα παιδιά µας από τη διαφήµιση Με «ανοιχτό στόµα» παρακολούθησαν οι τηλεθεατές - µέσα από τη µικρή οθόνη - τις προηγούµενες ηµέρες το τελευταίο «δηµιούργηµα» κορεατών κατασκευαστών παιχνιδιών. Τα ρεπορτάζ για την επινόηση αυτή έφεραν πάλι στο προσκήνιο το θέµα της καταλληλότητας πολλών παιδικών παιχνιδιών και κατ' επέκταση το ζήτηµα της προστασίας των παιδιών από διαφηµίσεις προϊόντων, οι οποίες µπορεί να βλάψουν την ψυχική και σωµατική υγεία των ανηλίκων. Στην πραγµατικότητα το θέµα των διαφηµίσεων βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. Σε γενικές γραµµές θα µπορούσε κανείς να παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήµατα από την Ευρωπαϊκή Ενωση και από πολλές χώρες της Γηραιάς Ηπείρου για την ποιότητα της διαφήµισης που απευθύνεται σε παιδιά. Οπως συµβαίνει και µε άλλα σηµαντικά ζητήµατα, η αντιµετώπιση του προβλήµατος διαφήµιση και παιδιά δεν είναι ενιαία σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, αν και σχεδόν όλες έχουν εναρµονίσει τη νοµοθεσία τους µε τις βασικές διατάξεις της κοινοτικής οδηγίας Τηλεόραση χωρίς Σύνορα, που απαγορεύει γενικά την προβολή τηλεοπτικών µηνυµάτων που µπορεί να βλάψουν τα παιδιά. Η οδηγία θεσπίζει: Πρώτον, το διαφηµιστικό µήνυµα δεν πρέπει να παρακινεί τους ανηλίκους στην αγορά προϊόντος ή υπηρεσίας εκµεταλλευόµενο την απειρία και την ευπιστία τους. εύτερον, να µην παρακινεί τους ανηλίκους να πείσουν γονείς και τρίτους να αγοράσουν τα διαφηµιζόµενα προϊόντα. Τρίτον, να µην εκµεταλλεύεται την ιδιαίτερη εµπιστοσύνη των παιδιών προς γονείς, δασκάλους ή άλλα σηµαντικά πρόσωπα. Από τον ηµερήσιο τύπο (διασκευή) Να γράψεις τους πλαγιότιτλους κάθε παραγράφου. Με βάση τους πλαγιότιτλους, τις λέξεις κλειδιά και τις βασικές λεπτοµέρειες να συντάξεις την περίληψη κάθε παραγράφου. ο πλαγιότιτλος µπορεί να έχει τη µορφή επικεφαλίδας, πρότασης ή µικρής περιόδου 1 η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ: ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΣ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2 η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ: ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΣ:. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 3 η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ: ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΣ:. ΠΕΡΙΛΗΨΗ..

3 9. χρησιµοποιώ τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις για να συνδέσω τους πλαγιότιτλους σε κείµενο µε συνοχή. 8. φροντίζω ο πλαγιότιτλος κάθε παραγράφου να είναι αναλυτικός, για να βασίσω σε αυτόν την περίληψη. 10. ξεκινάω την περίληψη µε εισαγωγική φράση, όπου αναφέρεται ο συγγραφέας, το είδος του κειµένου και το θέµα του. «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ 1. ακολουθώ κατά κανόνα τη σειρά των παραγράφων του κειµένου. 2. η περίληψή µου είναι µία (1) παράγραφος, αν όµως το κείµενο είναι µεγάλο, η περίληψή µου µπορεί να είναι δύο τρεις παράγραφοι. 7. δεν σχολιάζω ούτε εκφράζω την άποψή µου. 6. αποφεύγω τις ερωτήσεις. 5. αποφεύγω την αντιγραφή του κειµένου αν χρησιµοποιήσω φράση του κειµένου, την θέτω εντός εισαγωγικών. 4. αποφεύγω την απαρίθµηση. 3. παραλείπω τα παραδείγµατα και τις δευτερεύουσες πληροφορίες.

4 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑ ΙΑΤΥΠΩΣΗΣ Μπορώ να χρησιµοποιήσω συνώνυµες λέξεις/ φράσεις (µικρή οθόνη: τηλεόραση, µε ανοιχτό στόµα: µε έκπληξη, αµηχανία) να µετατρέψω ρήµατα σε ουσιαστικά ή ουσιαστικά σε ρήµατα, εφόσον αυτή η αντικατάσταση είναι δυνατή (το δηµιούργηµα: αυτό που δηµιούργησαν, παρακολούθησαν: η παρακολούθηση) να αντικαταστήσω, εφόσον γίνεται, 1. δευτερεύουσες επιρρηµατικές προτάσεις µε µετοχές ή επιρρηµατικούς προσδιορισµούς (όταν παρατήρησε: παρατηρώντας, κατά την παρατήρηση) 2. δευτερεύουσες ονοµατικές προτάσεις µε ονοµατικά σύνολα ( ότι έχουν γίνει βήµατα: την πρόοδο) να χρησιµοποιήσω περιεκτικούς όρους ( τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδα= µέσα µαζικής ενηµέρωσης) Στην περίληψη δεν αντιγράφω το κείµενο. Για να αποφύγω την αντιγραφή των βασικών σηµείων, µπορώ να χρησιµοποιήσω κάποιον τρόπο αναδιατύπωσης. Οι παρακάτω περίοδοι έχουν αναδιατυπωθεί. Με ποιον/ποιους τρόπο/τρόπους έχει γίνει η αναδιατύπωση; Με «ανοιχτό στόµα» παρακολούθησαν οι τηλεθεατές - µέσα από τη µικρή οθόνη - το τελευταίο «δηµιούργηµα» κορεατών κατασκευαστών παιχνιδιών Τα ρεπορτάζ για την επινόηση αυτή έφεραν πάλι στο προσκήνιο το θέµα της καταλληλότητας πολλών παιδικών παιχνιδιών και κατ' επέκταση το ζήτηµα της προστασίας των παιδιών από διαφηµίσεις προϊόντων, οι οποίες µπορεί να βλάψουν την ψυχική και σωµατική υγεία των ανηλίκων Αµήχανο/ Έκπληκτο είδε τo κοινό µέσα από την τηλεόραση την πιο πρόσφατη δηµιουργία κορεατών κατασκευαστών παιχνιδιών. Επανήλθε στην επιφάνεια µε τα σχετικά ρεπορταζ το θέµα της καταλληλότητας πολλών παιδικών παιχνιδιών και της προστασίας των παιδιών από διαφηµίσεις επικίνδυνες για την ψυχοσωµατική τους υγεία

5 Να αναδιατυπώσεις τις προτάσεις. Θα αλλάξεις τους όρους µε έντονους χαρακτήρες, χρησιµοποιώντας τους προτεινόµενους τρόπους αναδιατύπωσης που βρίσκονται στην παρένθεση. 1. Το θέµα της καταλληλότητας των παιδικών διαφηµίσεων βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. (συνώνυµη έκφραση) 2. Σε γενικές γραµµές παρατηρεί κανείς ότι έχουν γίνει βήµατα στην Ευρώπη σχετικά µε το θέµα των παιδικών διαφηµίσεων (µετατροπή πρότασης σε ονοµατικό σύνολο) 3. Η οδηγία απαγορεύει να εκµεταλλεύεται η διαφήµιση την αφέλεια των παιδιών. (1. Στην κύρια πρόταση µετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική. 2 Μετατροπή της δευτερεύουσας πρότασης σε ονοµατικό σύνολο) 4. Αν και οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν εναρµονίσει τη νοµοθεσία τους στο θέµα των διαφηµίσεων, πολλές υιοθετούν διαφορετικά µέτρα.(µετατροπή πρότασης σε επιρρηµατικό προσδιορισµό)

6 ιαρθρωτικές είναι οι λέξεις που συνδέουν προτάσεις και παραγράφους µεταξύ τους και εξασφαλίζουν συνοχή στο κείµενο. Όταν γράφω περίληψη τις χρησιµοποιώ για να ενώσω τις περιόδους. ΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ* είναι οι συµπλεκτικοί και διαζευκτικοί σύνδεσµοι (και, ούτε, ή) οι αντιθετικοί σύνδεσµοι (αλλά, όµως, ωστόσο) καθώς και λέξεις ή φράσεις που ΗΛΩΝΟΥΝ 1. προσθήκη: επίσης, ακόµα, επιπλέον, πρώτο, δεύτερο, τέλος 2. αντίθεση: αντίθετα, διαφορετικά, αν και, ακόµα και αν, εντούτοις, µολονότι, αντίστροφα, όχι µόνο αλλά και, όχι µόνο δεν. µα ουτε, αφενός αφετέρου, από την µια πλευρά κλπ 3. επεξήγηση: µε άλλα λόγια, π.χ, λ.χ, δηλαδή 4. συµπέρασµα: εποµένως, συνεπώς, συµπερασµατικά, σύµφωνα µε τα παραπάνω, λοιπόν, άρα, µε άλλα λόγια * δηλώνονται οι βασικότερες διαρθρωτικές λέξεις και οι σχέσεις που δηµιουργούν Στο κείµενο που ακολουθεί, να εντοπίσεις τις διαρθρωτικές λέξεις (τόσο µεταξύ των προτάσεων όσο και µεταξύ των παραγράφων) και να δηλώσεις τη σηµασία τους. : Το Internet είναι η µαγική λέξη που όλοι ακούµε, όλο και περισσότερο, τα τελευταία χρόνια. Στην αρχή δεν γνωρίζουµε τι είναι και µερικές φορές, ακόµη και όταν κάποιος µας εξηγήσει τι σηµαίνει, δεν είναι απολύτως σίγουρο ότι η έννοια αυτή θα µας φανεί και τόσο ξεκάθαρη. Το Internet δηλαδή µπορεί να συµπεριλάβει τόσο πολλά πράγµατα που ενώ νοµίζουµε ότι ξέρουµε τι µπορούµε να κάνουµε µε αυτό, ξαφνικά ανακαλύπτουµε ότι µπορούµε να κάνουµε κάτι άλλο, στην πορεία, κάτι ακόµη και πάει λέγοντας... Έτσι, το ιαδίκτυο φαίνεται να είναι εδώ για να µας προσφέρει τις υπηρεσίες του όχι µόνο σε έναν τοµέα αλλά σε ένα σύνολο τοµέων, πράγµα που ως τώρα κανένα άλλο µέσο δεν έχει καταφέρει να πετύχει. Είναι, εποµένως, αναµφισβήτητο γεγονός ότι το ιαδίκτυο ήδη έχει φέρει µια αλλαγή στη ζωή πολλών από εµάς, ενώ όλο και περισσότεροι ζητούν να το γνωρίσουν. Γιατί όµως µας έχει ενθουσιάσει τόσο και ποια είναι η προσφορά του; Οι εφαρµογές του είναι τόσο πολλές που δικαιολογηµένα κάνουν αυτούς που το έχουν ήδη συµπεριλάβει στην καθηµερινή ζωή τους να µην µπορούν να το αποχωρισθούν, κατά τον ίδιο τρόπο που δεν µπορούν να αποχωρισθούν το τηλέφωνο, την τηλεόραση και τα άλλα µέσα ενηµέρωσης και επικοινωνίας. Είναι µια αστείρευτη πηγή, όχι µόνο πληροφοριών, αλλά και γνώσης, στην οποία µπορούµε όλοι αδιακρίτως να έχουµε πρόσβαση, και µάλιστα χωρίς να χρειάζεται να αποµακρυνθούµε καν από τον τόπο της εργασίας µας, του σπιτιού µας ή όπου αλλού τυχαίνει να βρισκόµαστε. Το Internet λοιπόν είναι εδώ, έτοιµο να προσφέρει τις υπηρεσίες του. εν έχουµε παρά να το εκµεταλλευθούµε προς όφελός µας. Από τον ηµερήσιο τύπο (διασκευασµένο απόσπασµα)

7 ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΩ ΣΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Ο συγγραφέας/ ο αρθρογράφος/ ο δηµοσιογράφος/ ο δοκιµιογράφος/ ο κ. (επίθετο) αναφέρει θίγει το θέµα δηλώνει επισηµαίνει υποστηρίζει ισχυρίζεται τονίζει υπογραµµίζει εξηγεί διευκρινίζει προσθέτει συµπεραίνει Στην περίληψη, αναφέρω σε κάθε πρόταση σχεδόν τον συγγραφέα χρησιµοποιώντας κάποια από τις παρακάτω εκφράσεις. διατυπώνει την άποψη / το συµπέρασµα προτείνει αποδέχεται απορρίπτει αποδοκιµάζει αµφισβητεί αναρωτιέται απευθύνεται σε προβληµατίζεται σχετικά µε αντικρούει το επιχείρηµα «Ο κινηµατογράφος αποτελεί αναµφισβήτητα ένα ψυχαγωγικό µέσο. εν είναι τυχαία η αύξηση των θεατών στις κινηµατογραφικές αίθουσες. Η ψυχαγωγία, κατά τη γνώµη µου, που προσφέρει ο κινηµατογράφος είναι ανώτερη από την τηλεοπτική διασκέδαση αµφιβόλου ποιότητας. εν ισχυρίζοµαι ότι όλες οι κινηµατογραφικές παραγωγές είναι ποιοτικές ούτε ότι η τηλεόραση είναι σε κάθε περίπτωση µη ποιοτική. Αλλά σαφώς υπάρχουν αξιόλογες παραγωγές από κάθε άποψη: σκηνοθετική, ερµηνευτική, σεναριογραφική Τι ελκύει τον θεατή στον κινηµατογράφο; Η µαγεία της µεγάλης οθόνης; Η λάµψη των κινηµατογραφικών αστέρων; Η κάθαρση, η λύτρωση που προσφέρει η παρακολούθηση µιας ταινίας; Η µήπως αγάπη για έναν ηθοποιό-είδωλο; εν µπορώ να δεχτώ ότι ο κινηµατογράφος είναι το ίδιο επικίνδυνος µε την τηλεόραση, από τη στιγµή που η δεύτερη είναι παρούσα µέσα στο σπίτι. Στον κινηµατογράφο, άλλωστε, υπάρχει σε µεγαλύτερο βαθµό η ελευθερία και δυνατότητα επιλογής». Με βάση το παραπάνω κείµενο, να συνεχίσεις τις ηµιτελείς προτάσεις 1. Στο συγκεκριµένο κείµενο, ο συγγραφέας θίγει το θέµα 2. Αρχικά, αναφέρει 3. Στη συνέχεια, υποστηρίζει/ ισχυρίζεται 4. Επιπρόσθετα, διατυπώνει την άποψη 5. Αναρωτιέται 6. Προβληµατίζεται σχετικά µε 7. Ο συγγραφέας αντικρούει το επιχείρηµα

8 Η περίληψη του κειµένου Πόσο προστατεύονται τα παιδιά µας από τη διαφήµιση µπορεί να έχει τις ακόλουθες µορφές: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η προβολή της διαφήµισης ενός παιδικού παιχνιδιού προκάλεσε συζητήσεις για την προστασία των παιδιών από τις διαφηµίσεις επικίνδυνων προϊόντων. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν τηρήσει τις διατάξεις της κοινοτικής οδηγίας Τηλεόραση Χωρίς Σύνορα και απαγορεύουν την προβολή βλαβερών για τα παιδιά τηλεοπτικών µηνυµάτων. Το διαφηµιστικό µήνυµα, σύµφωνα µε την οδηγία, δεν πρέπει να εκµεταλλεύεται την απειρία και ευπιστία των παιδιών. ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ* Στο συγκεκριµένο απόσπασµα, ο αρθρογράφος διερευνά το κατά πόσο τα παιδιά προστατεύονται από τη διαφήµιση. Αρχικά αναφέρει ότι η προβολή της διαφήµισης ενός παιδικού παιχνιδιού προκάλεσε συζητήσεις για την προστασία των παιδιών από τις διαφηµίσεις επικίνδυνων προϊόντων. Στη συνέχεια επισηµαίνει ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν τηρήσει τις διατάξεις της κοινοτικής οδηγίας Τηλεόραση Χωρίς Σύνορα και απαγορεύουν την προβολή βλαβερών για τα παιδιά τηλεοπτικών µηνυµάτων. Τέλος, παρουσιάζει το περιεχόµενο της οδηγίας, σύµφωνα µε την οποία το διαφηµιστικό µήνυµα δεν πρέπει να εκµεταλλεύεται την απειρία και ευπιστία των παιδιών. *βλ. σελ.7, σηµ.10 Η περίληψη είναι απλώς πύκνωση του κειµένου Στην αρχή της περίληψης υπάρχει εισαγωγική φράση που αναφέρεται στο είδος του κειµένου, στον συγγραφέα στο θέµα του κειµένου.

9 ιαδίκτυο Εκτός από την εποχή της πληροφορίας, διανύουµε και την εποχή της επικοινωνίας. Η επικοινωνία έχει γίνει πλέον πολύ εύκολη, και ίσως αυτός είναι ο σηµαντικότερος λόγος για τον οποίο νιώθουµε να την έχουµε όλο και περισσότερο ανάγκη. Το ιαδίκτυο παίζει και σε αυτόν τον τοµέα πρωταγωνιστικό ρόλο. Το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο είναι ένας από τους πιο αποτελεσµατικούς και οικονοµικούς τρόπους επικοινωνίας ανάµεσα σε φίλους, συνεργάτες, επιχειρήσεις και πελάτες, γνωστούς και άγνωστους. Γράφουµε αυτό που θέλουµε και το ταχυδροµούµε (αλλά ηλεκτρονικά) στο άτοµο µε το οποίο θέλουµε να επικοινωνήσουµε. Ο παραλήπτης λαµβάνει το µήνυµά µας σε ελάχιστο χρόνο, όταν θα ανοίξει τον υπολογιστή του και θα συνδεθεί στο Internet. Πολλές φορές το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο είναι πιο αποτελεσµατικό και από το τηλέφωνο. Θα έχει τύχει στους περισσότερους, φαντάζοµαι, να ψάχνουν κάποιον απελπισµένα στο τηλέφωνο και να µην µπορούν να τον βρουν. Με το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο ο παραλήπτης δεν χρειάζεται να είναι καν σε κάποιο συγκεκριµένο σηµείο τη στιγµή που στέλνεται το µήνυµα. Οταν θα ανοίξει το ηλεκτρονικό κουτί του, το µήνυµα θα είναι εκεί και θα τον περιµένει, από όπου και αν επιλέξει να το πάρει. Φυσικά ο καθένας µπορεί να βάλει τη δική του πινελιά σε αυτό που ονοµάζουµε Internet. Αλλωστε δεν θα ήταν αυτό που είναι σήµερα αν κάποιοι δεν είχαν συνεισφέρει προς αυτή την κατεύθυνση. Το Internet δεν βασίζεται µόνο στην πρωτοβουλία κάποιων επιχειρήσεων να προσφέρουν πληροφορίες και υπηρεσίες. Βασίζεται και στην ιδιωτική πρωτοβουλία αυτών που θέλουν να δώσουν κάτι δικό τους στη µεγαλύτερη ίσως κοινότητα του κόσµου. Ακόµη και σε πολύ ερασιτεχνικό επίπεδο το ιαδίκτυο µας δίνει τη δυνατότητα να διανέµουµε στους χρήστες του, σε όλον τον κόσµο, τις προσωπικές δηµιουργίες µας. Αυτές µπορεί να είναι κάποια άρθρα µε τις ιδέες µας για διάφορα θέµατα, φωτογραφίες που τραβήξαµε µε τη µηχανή µας και ζωγραφιές µας που θέλουµε να δουν και άλλα µάτια, πολύ µακριά από εµάς, ή η µουσική µας που θέλουµε να ακουσθεί ως την άλλη άκρη της Γης. Ο καθένας µπορεί να έχει σήµερα µια δική του σελίδα στον κυβερνοχώρο, ένα κοµµάτι από τον εαυτό του που ο ίδιος θέλει να προσφέρει. Από τον ηµερήσιο τύπο (διασκευασµένο απόσπασµα) Να φτιάξεις τους πλαγιότιτλους κάθε παραγράφου. Να γράψεις την περίληψη κάθε παραγράφου. Να συνθέσεις την περίληψη του άρθρου µε τους δύο διαφορετικούς τρόπους