Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση κατά της διαφθοράς και της Κακοδιοίκησης

Transcript

1 TEE e-gov «Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση κατά της διαφθοράς και της Κακοδιοίκησης» «Εφαρµογή Κοινοτικού Προγράµµατος (IDAbc) στο επιθεωρησιακό έργο του ΓΕ» ΓΕ / ΤΕΕ { ιαφθορά είναι η χρησιµοποίηση της Κρατικής Ισχύος προς ίδιον όφελος} ιαφθορά και Κακοδιοίκηση Η καταπολέµηση της διαφθοράς και της κακοδιοίκησης στο ηµόσιο αποτελεί υψηλή προτεραιότητα πολιτικής στη κυβερνητική προσπάθεια Ανασυγκρότησης του Κράτους και Εξυπηρέτησης του Πολίτη. Παράλληλα η πολιτική αυτή ικανοποιεί και τη σχετική κοινοτική έννοµη τάξη, ιδίως ως προς τη διαχείριση κοινοτικών πόρων από τα Κράτη- Μέλη. Η διαφθορά και κακοδιοίκηση αποτελεί σύµπτωµα κακής διακυβέρνησης, το οποίο υποσκάπτει τις δηµοκρατικές αξίες και ανακόπτει την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας. Η καταπολέµηση του φαινοµένου πρέπει να περιλαµβάνεται σε ένα καθολικό πρόγραµµα συνεχούς βελτίωσης της διαφάνειας και της λογοδοσίας της ηµόσιας ιοίκησης κατά την ενάσκηση των καθηκόντων της µε βασικό στόχο την εξυπηρέτηση του πολίτη. Το φαινόµενο ανάγεται τελικά σε δύο συνιστώσες: στα Άτοµα και τις Ευκαιρίες. Η δε αντιµετώπιση του απαιτεί συλλογική, αν και διαφοροποιηµένη ευθύνη των κοινωνικών εταίρων ( ηµόσιες Αρχές, Ιδιωτική Πρωτοβουλία, Πολίτες). Πολιτικές χρηστής διοίκησης και εταιρικής ευθύνης ενισχύονται αποτελεσµατικά µε την εφαρµογή της διαφάνειας και της λογοδοσίας από τη δηµόσια διοίκηση και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Βασικές αιτίες της διαφθοράς και κακοδιοίκησης στη κρατική µηχανή είναι η συγκέντρωση ισχύος, η αυταρχική διοίκηση, η ανασταλτική Ηλεκτρονική ιακυβέρνηση κατά της διαφθοράς και της Κακοδιοίκησης 29 Ιουνίου 2006

2 γραφειοκρατία, η ποσοτική και ποιοτική ανεπάρκεια ελέγχων και οργανώσεως (προσωπικό/ αµοιβές/ εκπαίδευση/ µέσα/ διαδικασίες/ Η- ιακυβέρνηση) καθώς και η πληµµελής επιβολή κυρώσεων. Επίσης η απουσία συστηµατικών εσωτερικών ελέγχων και αξιολογήσεων του παρεχοµένου επιθεωρησιακού έργου, περιορίζει τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών ελέγχου και µειώνει τη παροχή υπηρεσιών στο πολίτη. Σύµφωνα µε τη ιεθνή ιαφάνεια στις αιτίες θα πρέπει να προστεθεί και η ποιότητα του δικαστικού συστήµατος. Σηµειώνεται ότι η χώρα κατατάσσεται τελευταία στη κλίµακα ιαφθοράς της ιεθνούς ιαφάνειας µεταξύ των 15 Κρατών-Μελών της ΕΕ. Βουλγαρία και Ρουµανία αντιµετωπίζουν προβλήµατα διαφθοράς και κακοδιοίκησης, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την ενσωµάτωση τους στην ΕΕ (Έκθεση του ΕΕΣ 4/2006). Σε πρόσφατο συνέδριο ο αρµόδιος Υπουργός για τη ηµόσια ιοίκηση ανέπτυξε το πρόγραµµα αντιµετώπισης του προβλήµατος στο οποίο ως κύριος στόχος αναφέρεται η εισαγωγή της Η- ιακυβέρνησης. Στο γερµανικό έντυπο για τη ηµόσια ιοίκηση ( ) παρατίθενται στατιστικά στοιχεία, σύµφωνα µε τα οποία οι περιπτώσεις διαφθοράς, που καταγγέλθηκαν µε Η-Ταχυδροµείο κάλυπταν το 13% στη Ρηνανία Βεστφαλία. Στο ενηµερωτικό δελτίο ΤΕΕ (2385) αναφέρεται η ΑΣΜΕ στη παγκοσµιότητα του φαινοµένου της διαφθοράς και τις προσπάθειες ιεθνών Οργανισµών για τη περιστολή του στο σηµαντικό οικονοµικό τοµέα των έργων των Μηχανικών. Η πληµµελής εφαρµογή των κανονισµών για τις παρατυπίες των κοινοτικών ταµείων και ειδικότερα της εφαρµογής ηλεκτρονικού συστήµατος αναφοράς κακοδιαχείρισης του κοινοτικού χρήµατος των Κ- Μ προς την Επιτροπή της ΕΕ, βρίσκει τη χώρα µας πρώτη µεταξύ των 15 (?). (εισήγηση H Bosch ευρωβουλευτού ) Τα πρόσφατα περιπτωσιολογικά παραδείγµατα δείχνουν την έκταση του προβλήµατος και την ανάγκη διαµόρφωσης πολιτικών ικανών να το επιλύσουν. Το νέο νοµικό καθεστώς της ΕΕ για το / ΚΠΣ, θεσπίζει νέο αυστηρότερο σύστηµα ελέγχων των κοινοτικών κονδυλίων από τα Κ- Μ και την Επιτροπή της ΕΕ. 2

3 Το πρόγραµµα IDABC. Η νεοσύστατη υπηρεσία του Γενικού Επιθεωρητού ηµόσιας ιοίκησης ( εκ. 2002) ασκώντας το συντονιστικό έργο για τη βελτίωση του ελεγκτικού µηχανισµού του Κράτους καθόρισε στρατηγική που στοχεύει σε: - Εφαρµογή και όπου απαιτείται αναπροσαρµογή της νοµοθεσίας - Ενίσχυση των Σωµάτων και Υπηρεσιών Επιθεώρησης - Εισαγωγή προηγµένης τεχνογνωσίας και διοικητικής πρακτικής Προτεραιότητα δίνεται στην εξυπηρέτηση του πολίτη, στην βελτίωση της διαφάνειας της και στην αποτελεσµατικότητα. Υπέρ της στρατηγικής συνηγορεί το ιεθνές (ΟΗΕ) το Κοινοτικό Κεκτηµένο (Άρθ. 29- Συνθήκη 2002-Κανονισµοί ΚΠΣ) και οι Συµβάσεις ιεθνών Οργανισµών όπως ΟΟΣΑ-Συµβούλιο της Ευρώπης. Πέραν του νοµικού καθεστώτος η ανάπτυξη αυτής της στρατηγικής ενισχύεται από την ΕΕ µε συγκεκριµένα προγράµµατα που στοχεύουν στη κοινωνία της γνώσης για την εξυπηρέτηση του πολίτη. Εναπόκειται στις ηµόσιες ιοικήσεις να απορροφήσουν ή να µεταφέρουν τις καινοτόµες τεχνικές και να αξιοποιήσουν τους διατιθέµενους κοινοτικούς πόρους κατά τρόπο αποτελεσµατικό. Από την υπουργική διακήρυξη της (Manchester) σηµειώνουµε: -ο ανασχεδιασµός των διοικητικών διαδικασιών µε την εισαγωγή ΙΠΤ οδηγεί σε σηµαντική βελτίωση της αποδοτικότητας και αποτελεσµατικότητας της -Οι επιπτώσεις στους κοινωνικούς εταίρους (επιχείρηση- Πολίτης) περιορίζονται, η ποιότητα της Ζωής βελτιώνεται, η αξιοπιστία στο κυβερνητικό έργο αυξάνει και ενισχύεται η δηµοκρατία. -η ανταλλαγή εµπειριών µεταξύ των διοικήσεων, η συνεργασία των εθνικών διοικήσεων µέσω της συµµετοχής τους στα κοινοτικά προγράµµατα Η-Κυβερνάν (Η_Κ) πρέπει να βελτιωθούν. Η ΕΕ εκτιµά την αξία της δηµόσιας ΙΤ δαπάνης στο 1% του ΑΕΠ και την θεωρεί ανάλογη µε σηµαντικούς τοµείς της οικονοµίας, όπως τις νοµικές ή τυπογραφικές υπηρεσίες και την Υφαντουργία.. 3

4 Στην εισαγωγή του Σχεδίου ράσης της ΕΕ ι2010 αναφέρεται «Οι χώρες που παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα του δηµόσιου τοµέα καθώς και στην επιχειρησιακή ετοιµότητα σε θέµατα ε-, καταλαµβάνουν επίσης τις πρώτες θέσεις από άποψη οικονοµικών επιδόσεων και ανταγωνιστικότητας. Συνεπώς το Η-Κυβερνάν πέραν της εξυπηρέτησης του πολίτη αναγνωρίζεται και σαν αναπτυξιακή ουσιώδεις παράµετρος Ο εκσυγχρονισµός και η καινοτοµία στη συνεπάγεται την αποτελεσµατική αντιµετώπιση των επικαίρων προβληµάτων, όπως η απασχόληση, το περιβάλλον η ασφάλεια, ο περιορισµός της γραφειοκρατίας κλπ. Σηµειώνεται ότι η ΕΕ πέραν των διακηρύξεων της στρατηγικής και των πλουσίως χρηµατοδοτούµενων προγραµµάτων εφαρµόζει ελεγκτικό Η- σύστηµα συγκριτικής αξιολόγησης (MODINIS) των επιδόσεων των Κ-Μ µε κοινά αποδεκτούς δείκτες και µεθοδολογίες πχ εκτίµηση των σχέσεων επενδύσεων ως προς τη παραγωγικότητα. Γεγονός που επιβάλλει στα Κ- Μ να επιταχύνουν τη προσαρµογή τους στα νέα δεδοµένα αναπτύσσοντας γραµµικά το αναγκαίο ειδικευµένο προσωπικό, τις απαιτούµενες υποδοµές και προωθώντας τις µεταρρυθµίσεις στις διοικητικές δοµές, προκειµένου να πραγµατώσουν τη µετάβαση στο Η-Κ..Η ανταλλαγή εµπειριών µεταξύ της ΕΕ και των διοικήσεων των Κ-Μ κρίνεται στο Σχέδιο για την επιτάχυνση εισαγωγής της ΙΤΠ ως ουσιώδης παράγοντας επιτυχίας. Στα πλαίσια αυτά η ΕΕ καθιέρωσε εργαλεία και µηχανισµούς που περιλαµβάνουν : -το πλαίσιο ορθής πρακτικής για τη -το παρατηρητήριο -το παρατηρητήριο Open Source -τη δικτυακή πύλη Your Europe -το δίκτυο TESTA Οι λειτουργίες του δικτύου πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του χρήστη καλύπτοντας συλλογή, διάδοση, ανταλλαγή δεδοµένων. Σήµερα το IDA προσφέρει τρεις βασικές υπηρεσίες TESTA-CIRCA- PKIUG δηλαδή ανταλλαγή πληροφοριών σε διευρωπαϊκό επίπεδο (ΤΕSTA), το χειρισµό τους από το CIRCA και την ασφάλεια του PKICUG. 4

5 Με την απόφαση 1720/99/ΕΚ θεσπίσθηκε σειρά δράσεων και µέτρων που στοχεύουν στη εξασφάλιση λειτουργικότητας των διευρωπαϊκών δικτύων Η-ανταλλαγής δεδοµένων µεταξύ διοικήσεων των Κ-Μ και της ΕΕ (IDA). Το πρόγραµµα αποσκοπεί στον εκσυγχρονισµό της στα Κ-Μ µε την εισαγωγή της ΙΤ. Η αποτελεσµατικότητα και ο µοντέρνος προγραµµατισµός των δεν είναι πρόβληµα εσωτερικής οργάνωσης των υπηρεσιών µόνο, µε το πρόγραµµα IDA επιδιώκεται η εύκολη και απρόσκοπτη επικοινωνία τους µε τους ευρωπαίους πολίτες και τον επιχειρηµατικό κόσµο. Στη προσπάθεια αυτή της Επιτροπής ΕΕ ενθαρρύνεται η εφαρµογή ανοιχτού λογισµικού (OSS) από τις µε στόχο την επίτευξη αποτελεσµατικότητας µε µικρό κόστος στις ΙΤ λύσεις που θα επιλεγούν. Περαιτέρω η εφαρµογή αυτή διευκολύνει τη συµµετοχή των διαφόρων υπηρεσιών και θεωρείται βέλτιστη τεχνική, διότι διαθέτει αρκετά νέα χαρακτηριστικά που αρµόζουν και απαιτούνται από τη, όπως: - αντιγραφή µε εξαιρετικά χαµηλό κόστος, - συνεχή βελτίωση - προσαρµοστικότητα στις εκάστοτε απαιτήσεις ιδιοµορφίες των υπηρεσιών. - υποστήριξη στα ανοιχτά πρότυπα (open standards) βελτιώνοντας τη δια-λειτουργικότητα και την ισότιµη προσβασιµότητα του πολίτη στη πληροφόρηση και προσφερόµενες υπηρεσίες. - εξασφάλιση υψηλής αξιοπιστίας και ασφάλειας, και - επίτευξη διαφάνειας και λογοδοσίας. (πηγή EU/CΟΜ/ΤΑC 2004) Η προσπάθεια αυτή ήδη αποδίδει καρπούς στα Κ-Μ της ΕΕ, τα οποία διευκολύνουν ή αναπτύσσουν τέτοια προγράµµατα σε διάφορους τοµείς της. Πρόσφατα η Ισπανία ανακοίνωσε πρόγραµµα OSS ύψους 12 µ ΕΥΡΩ. 5

6 Η εφαρµογή του ε-κυβερνάν στο ΓΕ Η υπηρεσία του ΓΕ αποτελείται από 4 βοηθούς και 8 ειδικούς επιθεωρητές για να εκτελέσει τις επιταγές του Ν 3074/02, οι οποίες αναφέρονται σε: -έλεγχο και συντονισµό του έργου των Σωµάτων και Υπηρεσιών Επιθεωρήσεων -άσκηση αυτεπαγγέλτων ελέγχων και επιθεωρήσεων της σε όλη την επικράτεια -παρακολούθηση και έλεγχο του έργου των πειθαρχικών συµβουλίων της -ανάλυση των διαπιστουµένων προβληµάτων του ελεγκτικού µηχανισµού του Κράτους και εισηγήσεις στη Κυβέρνηση για την λήψη θεσµικών και οργανωτικών µέτρων. Ο ΓΕ µε το περιορισµένο προσωπικό που διαθέτει οφείλει σύµφωνα µε την ετήσια έκθεσή του να παρακολουθήσει στη το έργο 1000 και πλέον επιθεωρητών των Σωµάτων και Υπηρεσιών, των έργων των περιφερειών νοµαρχιών και ΟΤΑ κατά περίπτωση και το σύνολο των πειθαρχικών παραβάσεων των Υ. Στη πράξη αυτό µεταφράζεται σε τεράστιο όγκο πληροφοριών που εµπεριέχονται στις εκθέσεις, τις οποίες υποβάλουν για έλεγχο στον ΓΕ οι επιθεωρητές και τα ΠΣ. Η ανάγκη εφαρµογής προηγµένων συστηµάτων Η-Κυβερνάν είναι πρόδηλος και κατέστη άµεση προτεραιότητα η βελτίωση της µηχανοργάνωσης της υπηρεσίας, προκειµένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες διαχείρισης τεράστιου όγκου ευαίσθητων πληροφοριών, οι οποίες πρέπει να ανταλλάζονται µεταξύ διοικητικά και γεωγραφικά ετερόκλητων υπηρεσιών. Στα κριτήρια επιλογής του κατάλληλου συστήµατος ΙΤ λήφθηκαν υπόψη οι ακόλουθες παράµετροι ρίσκου: -η αλλαγή στο εργασιακό περιβάλλον ( µεταβολή παραδοσιακής πρακτικής) -εξάρτηση από εξωτερικούς διαχειριστές. -έλλειψη πείρας του προσωπικού (Επιθεωρητές- Ηλεκτρονικοί) -τεχνολογική εξάρτηση -προσαρµοστικότητα στη καινοτοµία (Ηλεκτρονικοί) -ασφάλεια (ευαίσθητα δεδοµένα -αντίκτυπο στις διοικήσεις ετερόκλητων υπηρεσιών και υπουργείων -απλοποίηση έργου και µείωση κόστους -δια-λειτουργικότητα µε συναφή έργα -αποφυγή σφαλµάτων µεγάλων έργων ΙΤ (OOSA-Policy Brief No 8) 6

7 Κατά ευτυχή συγκυρία η Επιτροπή ΕΕ στα πλαίσια του προγράµµατος IDA διαθέτει δωρεάν στις των Κ-Μ το OSS/ CIRCA, το οποίο εκπληρώνει το σύνολο των αναπτυχθέντων παραµέτρων, πλην των αναφεροµένων στα προβλήµατα προσωπικού, πράγµα αναµενόµενο και κατανοητό. Το σύστηµα λειτουργεί σε πειραµατική βάση και προοδευτικά θα καθίσταται λειτουργικό, ανάλογα µε τις προϋποθέσεις των εµπλεκοµένων υπηρεσιών, εξυπηρετούµενο από το ΓΕ. Είναι γνωστό ότι η προσαρµόζεται καλύτερα και φθηνότερα στη ΙΤ παρά το αντίθετο, πράγµα που πρέπει να το λαµβάνουν σοβαρά υπόψη τους οι υπεύθυνοι ανάπτυξης πληροφορικών έργων. Η προσαρµογή αυτή είναι το βραδύτερο φαινόµενο στη διαδικασία µετάβασης από τη κλασική στην Η-Κυβέρνηση. 7