Ευθύμιος Α Κωνσταντινουπόλεως

Transcript

1 Για παραπομπή : Μπάνεβ Γκέντσο,, 2003, Περίληψη : Ο Ευθύμιος γεννήθηκε στη Σελεύκεια της Ισαυρίας περί το 834. Σε νεαρή ηλικία εκάρη μοναχός. Το Φεβρουάριο του 907 εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Χαρακτηρίστηκε για την ήπια στάση του στο επίμαχο ζήτημα του τέταρτου γάμου του Λέοντα Στ. Στις 15 Μαΐου 912 εκθρονίσθηκε. Πέθανε εξόριστος στη μονή του Αγαθού στο Βόσπορο στις 5 Αυγούστου 917. Τιμάται ως άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Τόπος και Χρόνος Γέννησης περί το 834, Σελεύκεια Ισαυρίας Τόπος και Χρόνος Θανάτου 5 Αυγούστου 917, μονή Αγαθού, Βόσπορος Κύρια Ιδιότητα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, (Φεβρουάριος Μαΐου 912), μοναχός, ηγούμενος, σύγκελλος, άγιος 1. Βιογραφικά στοιχεία και σταδιοδρομία 1.1. Ευνοούμενος των ανακτόρων Ο Ευθύμιος, μετέπειτα πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ( ), γεννήθηκε στη Σελεύκεια της Ισαυρίας περί το 834. Σε νεαρή ηλικία, περί το 852, εκάρη μοναχός και μόνασε αρχικά στον Όλυμπο της Βιθυνίας. Το 886 διέμενε στη μονή του Αγίου Θεοδώρου στην Πηγή, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, και ήταν ο πνευματικός του μετέπειτα αυτοκράτορα Λέοντος, γιου του Βασιλείου Α ( ). Μετά την ανάρρησή του στο θρόνο, ο Λέων (886) πρότεινε εις μάτην στον Ευθύμιο να εγκατασταθεί στα ανάκτορα. Το 887 ο Ευθύμιος εξελέγη σύγκελλος και μέλος της συγκλήτου και ανέλαβε την ηγουμενία της μονής των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού στα Ψαμαθιά της Κωνσταντινούπολης Τετραγαμία Λέοντα Πατριαρχία Ευθυμίου Το 894 ο Ευθύμιος ήρθε σε ρήξη με το Λέοντα Στ, επειδή δεν ενέκρινε την εκτός γάμου σχέση του με τη Ζωή Ζαούτζαινα, κόρη του Στυλιανού Ζαούτζη, ρήξη που είχε συνέπεια το διετή εγκλεισμό του Ευθυμίου στη μονή του Αγίου Διομήδους στην Κωνσταντινούπολη. Στο μεταξύ διερράγησαν οι σχέσεις του πατριάρχη Νικολάου Α' Μυστικού ( , ) και του αυτοκράτορα λόγω της σύναψης του τέταρτου γάμου του με τη Ζωή Καρβουνοψίνα. Βασιζόμενος σε εκκλησιαστικές και αυτοκρατορικές διατάξεις, ο Νικόλαος αρνήθηκε να αναγνωρίσει ως νόμιμο το γάμο και, το Φεβρουάριο του 907, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και οδηγήθηκε σε εξορία. Έπειτα από πιέσεις του Λέοντος Στ, στη θέση του πατριάρχη εξελέγη ο Ευθύμιος. Κατά τη διάρκεια της πατριαρχίας του (Φεβρουάριος Μαΐου 912) τήρησε μετριοπαθή στάση στο ζήτημα της τετραγαμίας. 1 Αποδέχθηκε τον τέταρτο γάμο του Λέοντος, αλλά αρνήθηκε να μνημονεύει τη Ζωή στη λειτουργία και να αναγράψει το όνομά της στα δίπτυχα της Εκκλησίας. Με τη στάση του αυτή κέρδισε τη συμπαράσταση πολλών αντιπάλων του, μεταξύ των οποίων και του Αρέθα Καισαρείας Αντιμέτωπος με την Εκκλησία Η Εκκλησία είχε χωριστεί σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα με αιτία την τεταρτογαμία του Λέοντος. Η πλειονότητα των κληρικών συμμεριζόταν την κατηγορηματική στάση του Νικολάου Α Μυστικού. Λίγο πριν από το θάνατό του, προσπαθώντας να επιλύσει το πρόβλημα, ο Λέων Στ αναγκάστηκε να απομακρύνει τον Ευθύμιο από τον πατριαρχικό θρόνο και στις 15 Μαΐου 912 επανέφερε το Νικόλαο Α Μυστικό. Ο Ευθύμιος κλείστηκε στη μονή του Αγαθού, στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου, ενώ οι οπαδοί του διώχθηκαν. Το 914 η Ζωή Καρβουνοψίνα, κηδεμόνας του ανήλικου Κωνσταντίνου Δημιουργήθηκε στις 17/7/2017 Σελίδα 1/6

2 Για παραπομπή : Μπάνεβ Γκέντσο,, 2003, Ζ ( ), πρότεινε στον Ευθύμιο να αντικαταστήσει το Νικόλαο Α Μυστικό στον πατριαρχικό θρόνο. Ο Ευθύμιος αρνήθηκε. Στην προσπάθειά του να ξεπεράσει τη διχαστική κρίση της Εκκλησίας, ο Νικόλαος Α Μυστικός συνάντησε τον Ευθύμιο στις 28 Ιουλίου 917 και δήλωσε μετάνοια για τη σκληρή του στάση. Ο Ευθύμιος πέθανε λίγο αργότερα, τη νύχτα της 4ης προς 5η Αυγούστου Συγγραφικό έργο Ως έργα του Ευθυμίου Α Κωνσταντινουπόλεως αναγνωρίζονται ομιλίες οι οποίες αναφέρονται στην αγία Άννα και τη Θεοτόκο. Επίσης του αποδίδεται μικρός αριθμός επιστολών που συνέταξε ως πατριάρχης και αφορούσαν το θέμα του τέταρτου γάμου του Λέοντος Στ (Σοφού) ( ). 2. Αναγνώριση και αγιοποίηση Περί τα μέσα του 10ου αι., επί Κωνσταντίνου Ζ (Πορφυρογέννητου), η μνήμη του πατριάρχη Ευθυμίου αποκαταστάθηκε με πρωτοβουλία του πατριάρχη Πολυεύκτου ( ). Αναγνωρίστηκε ιδιαίτερα η στάση του ως πατριάρχη στο τετραγαμικό ζήτημα και επιπλέον ανακηρύχθηκε άγιος. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 5 Αυγούστου. 3. Βίος Για τη ζωή και το έργο του πατριάρχη Ευθυμίου αντλούμε πληροφορίες κυρίως από το Βίο του, 2 που γράφηκε μετά το 932 από ανώνυμο μοναχό στη μονή Ψαμαθιάς. Ο βιογράφος του Ευθυμίου τον γνώριζε προσωπικά και τον περιγράφει ως ήρεμο, σεμνό, μεγαλόψυχο και απλό άνθρωπο. Το κείμενο διασώζεται σε ένα χειρόγραφο και αποτελεί σημαντική ιστορική πηγή για την περίοδο της βασιλείας του Λέοντος Στ, του αδελφού του Αλεξάνδρου ( ), καθώς και για τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Ζ Πορφυρογέννητου. Ορισμένοι ερευνητές εκτιμούν ότι ο Βίος του Ευθυμίου είναι περισσότερο ιστορικό παρά αγιογραφικό κείμενο. 3 Σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Ευθυμίου μάς δίνει ο πανηγυρικός επιτάφιος λόγος που συνέθεσε ο Αρέθας Καισαρείας προς τιμήν του πατριάρχη και αγίου Η διαμάχη μεταξύ του Λέοντος Στ' και της Εκκλησίας είναι ευρύτερα γνωστή ως το ζήτημα της τεταρτογαμίας. Ο Λέων Στ', άτεκνος και από τους τρεις νόμιμους γάμους του, παντρεύτηκε κατά παράβαση των κανόνων της Εκκλησίας την παλλακίδα του Ζωή, αφότου γεννήθηκε διάδοχος. Ο Πατριάρχης Νικόλαος Α' Μυστικός απαγόρευσε στον αυτοκράτορα την είσοδο στο ναό της Αγίας Σοφίας, με συνέπεια να καθαιρεθεί. Για τα προβλήματα που ανέκυψαν και τη διευθέτηση του ζητήματος βλ. Karlin-Hayter, P., Le synode a Constantinople de 886 a 912 et le role de Nicolas le Mystique dans les affaires de la tetragamie, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 19 (1969), σελ , και Oikonomidès, N., La dernière volonté de Leon VI au sujet de la tetragamie, Byzantinische Zeitschrift 56 (1963), σελ Το κείμενο του Βίου του Πατριάρχη Ευθυμίου (BHG 651) έχει δημοσιευθεί επανειλημμένα. Για τις πιο πρόσφατες εκδόσεις βλ. Karlin-Hayter, P. (επιμ.), Vita S. Euthymii, Byzantion ( ), σελ με αγγλική μετάφραση και την επανέκδοση στο: Bibliotheque de Byzantion 3 (Bruxelles 1970), καθώς και τη ρωσική έκδοση Vita Euthymii Patriarchae, στο Kazhdan, A. (επιμ.), Dve vyzantijskie chroniki (Moskva 1959), σελ Βλ. Karlin-Hayter, P., Texts for the historical study of the Vita Euthymii, Byzantion 28 (1958), σελ Σχετικά με τις σημαντικές ιστορικές πληροφορίες που περιέχονται στο Βίο βλ. Karlin-Hayter, P., New Arethas Texts for the historical study of the Vita Euthymii, Byzantion 31 (1961), σελ , και Flusin, B. (επιμ.), Un fragment inédit de la vie d Euthyme le Patriarche?, Travaux et Mémoires 9 (1985), σελ «Αρέθα αρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας, Επιτάφιος εις Ευθύμιον τον Αγιότατον Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως», στο Graffin, R. Nau, F. (επιμ.), Patrologia Orientalis 16:3 (Paris 1922, επανεκτύπωση Turnhout 1988), σελ Βιβλιογραφία : Δημιουργήθηκε στις 17/7/2017 Σελίδα 2/6

3 Για παραπομπή : Μπάνεβ Γκέντσο,, 2003, Fedalto G., Hierarchia Ecclesiastica Orientalis 1: Patriarchatus Constantinopolitanus Series Episcoporum Ecclesiarum Christianarum Orientalium, Padova 1988 Janin R., La géographie ecclésiastique de l empire byzantin, Ι. Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique 3: Les églises et les monastères, 2, Paris 1969 Ευστρατιάδης Σ., Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Αθήνα 1960 Beck H.-G., Kirche und theologische Litteratur im Byzantinischen Reich, München 1959 Λεονταρίτου Β., Eκκλησιαστικά αξιώματα και υπηρεσίες στην πρώιμη και μέση Bυζαντινή περίοδο, Αθήνα, Κομοτηνή 1996, Forschungen zur Byzantinischen Rechtsgeschichte 8, Athener Reiche Βίος Ευθυμίου πατριάρχου, Karlin-Hayter, P. (ed.), Vita Euthymii patriarchae CP, Bruxelles 1970 Rudakov A.P., Ocherki vizantiyskoy kul tury po dannym grecheskoy agiografii, Moscow, London 1917, 1970 Darrouzès J., "Euthymios I", Dictionnaire d'histoire et de geographie ecclesiastiques, 16, Paris 1967, Kazhdan A., "Euthymios", Kazhdan A. (ed.), The Oxford dictionary of Byzantium, vol. 2, Oxford, New York 1991, Jugie M., "La vie et les oeuvres d Euthyme patriarche de Constantinople", Échos d'orient, 16, 1913, Karlin-Hayter P., "Datation de quatre lettres de Nicolas le Mystique", Byzantion, 39, 1969, Karlin-Hayter P., "Le synode a Constantinople de 886 a 912 et le role de Nicolas le Mystique dans les affaires de la tetragamie", Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik, 19, 1969, Maas P., "Literarisches zu der Vita Euthymii", Byzantinische Zeitschrift, 21, 1912, Oikonomidès N., "La dernière volonté de Leon VI au sujet de la tetragamie", Byzantinische Zeitschrift, 56, 1963, Αθηναγόρας, μητροπολίτης Παραμυθίας και Πάργας, "Ο Θεσμός των Συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω", Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, 4, 1927, Βέης Ν., "Η βιογραφία του Οικουμενικού Πατριάρχου Ευθυμίου Α' αντιβαλλόμενη προς τον Βερολίνειον κώδικα Graec. fol. 55 [=291]", Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, 19, 1944, Σοφιανός Δ., "Ο Βίος του Ευθυμίου (Vita Euthymii) πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ( 917) και ο χρόνος συγγραφής του", Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, 38, Δικτυογραφία : Euthymios: Testament of Euthymios for the Monasteries Γλωσσάριo : Δημιουργήθηκε στις 17/7/2017 Σελίδα 3/6

4 Για παραπομπή : Μπάνεβ Γκέντσο,, 2003, δίπτυχα, τα (λατ. tabulae) Στην επιγραφική είναι οι δίπτυχοι πίνακες, οι πλάκες (λατ. tabulae) που φέρουν χαραγμένο επίσημο κείμενο. Στην εκκλησιαστική παράδοση δίπτυχα αποκαλούνται οι δέλτοι, τα φύλλα, περγαμηνά, βομβύκινα, χαρτώα, όπου αναγράφονται τα ονόματα των ζώντων και των τεθνεώτων που μνημονεύει ο ιερέας κατά τη θεία λειτουργία. σύγκελλος, ο Εκκλησιαστικό οφίκιο. Εμφανίζεται στις αρχές του 5ου αι. Έως το 10ο αι. ο σύγκελλος ήταν βοηθός του Πατριάρχη, συχνά έπαιζε το ρόλο του μεσάζοντα στις σχέσεις με τον αυτοκράτορα και διαδεχόταν τον Πατριάρχη στο θρόνο. Από τα μέσα του 10ου αι. ο τίτλος απονέμεται σε μητροπολίτες ως δείγμα εύνοιας του αυτοκράτορα. Την ίδια περίοδο εμφανίζεται ο τίτλος του πρωτοσυγκέλλου προς διάκριση ανάμεσα στους μητροπολίτες. Αργότερα εμφανίζονται οι τίτλοι του προέδρου των συγκέλλων και του πρωτοπροέδρου των συγκέλλων. Επί Φραγκοκρατίας, ήταν σε χρήση και ο τίτλος του μεγάλου πρωτοσυγκέλλου. Κατά την Οθωμανική περίοδο, διατηρήθηκε μόνο ο τίτλος του πρωτοσυγκέλλου. Σύγκλητος Κωνσταντινουπόλεως (Βυζάντιο) Η Σύγκλητος της Κωνσταντινούπολης συγκροτήθηκε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα χνάρια της Συγκλήτου της Ρώμης, με μέλη γόνους των αριστοκρατικών οίκων. Σταδιακά απώλεσε την πολιτική της δύναμη και ήδη από το 10ο αι. πολλοί ανώτατοι κρατικοί αξιωματούχοι ούτε ανήκαν ούτε εντάσσονταν στη Σύγκλητο. Το σώμα αυτό επιβίωσε μέχρι τους Ύστερους Βυζαντινούς χρόνους με διαφορετικές όμως αρμοδιότητες και έχοντας κυρίως συμβουλευτικό και τελετουργικό ρόλο. Πηγές Βίος Ευθυμίου, de Boor, C. (επιμ.), Vita Euthymii, ein Anecdoton zur Geschichte Leos des Weisen (Berlin 1888). Βίος Ευθυμίου, Papadopoulos Kerameus, A. (επιμ.), Monumenta graeca et latina ad hisoriam Photii patriarchae pertinentia I (Petropoli 1899), σελ Βίος Ευθυμίου, Karlin Hayter, P. (επιμ.), Vita S. Euthymii, Byzantion ( ), σελ Βίος Ευθυμίου, Kazhdan, A. (επιμ.), Vita Euthymii Patriarchae, Dve vyzantijskie chroniki (Moskva 1959), σελ Βίος Ευθυμίου, Halkin, F. (επιμ.), Bibliotheca Hagiographica Graeca 3:1 (Subsidia Hagiographica 8a, Bruxelles 1957), no 651, 652. Νικολάου Α Μυστικού, Επιστολές (Nicolai Mystici, Epistulae) 146, 6 9, PG 111, εκδ. J. P. Migne, Patrologia Graeca 111, σελ. 373 Jenkins, R.J.H. Westerink, L.G. (επιμ.), Nicolas I, Patriarch of Constanitinople, Letters (Dumbarton Oaks Texts II, Washington, DC 1973). Flusin, B. (επιμ.), Un fragment inédit de la vie d Euthyme le Patriarche?, Travaux et Mémoires 9 (1985), σελ «Αρέθα αρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας, Επιτάφιος εις Ευθύμιον τον Αγιότατον Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως», στο Graffin, R. Nau, F., Patrologia Orientalis 16:3 (Paris 1922, επανεκτύπωση Turnhout 1988), σελ Jugie, M. (επιμ.), Homelies Mariales byzantines, στο Patrologia Orientalis 16:3 (Paris 1922, επανεκτύπωση Turnhout 1988), σελ Ιωάννου του Σκυλίτζη, Σύνοψις ιστοριών, Thurn, I. (επιμ.), Ioannis Scylitzae, Synopsis Historiarum (CFHB 5, Berlin New York 1973). «Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθοπούλου, Διήγησις περί των επισκόπων Βυζαντίου και των πατριαρχών πάντων Κωνσταντινουπόλεως», στο Migne, J.P. (επιμ.), Patrologiae cursus completus, Series Greaca 147 (Paris ), στήλ Θεοφάνους Συνεχιστής, Bekker, I. (επιμ.), Theophanes Continuatus (CSHB, Bonnae 1838). Παραθέματα Η ενθρόνιση του Πατριάρχη Ευθυμίου, όπως περιγράφεται σε χρονικό της εποχής Δημιουργήθηκε στις 17/7/2017 Σελίδα 4/6

5 Για παραπομπή : Μπάνεβ Γκέντσο,, 2003, Προσκαλεσάμενος γὰρ τὸν πατριάρχην Νικόλαον (πρώτη ἦν τοῦ Φεβρουαρίου μηνὸς) καὶ πολλὰ λιπαρήσαντες δεχθῆναι, ἐπεὶ πεῖσαι οὐκ ἠδυνήθησαν, ἀπὸ κλητορίου ἀπὸ τοῦ Βουκολέοντος πλοίῳ μικρῷ ἐμβιβάσαντες ἐν τῇ Ἱερείᾳ διεπέρασαν, ἀφ ἧς μέχρι Γαλακρηνῶν μόλις ἀπῄει χιόνος ἐπικειμένης πολλῆς. χειροτονεῖται ὁ σύγκελλος Εὐθύμιος πατριάρχης, ἀνὴρ ἱεροπρεπὴς, ἐγκρατής τε καὶ θεοσεβής, ὅν φασιν ἐκ θείας ἀποκαλύψεως τὴν ἀρχιερωσύνην καταδέξασθαι καὶ γὰρ διενοεῖτο ὁ βασιλεὺς νόμον πονηρὸν ἐκθεῖναι τοῦ ἔχειν γυναῖκας ἄνδρα τρεῖς καὶ τέσσαρας, πολλῶν λογιωτάτων ἀνδρῶν εἰς τοῦτο αὐτῷ συνεργούντων. Θεοφάνους Συνεχιστής, Bekker, I. (επιμ.), Theophanes Continuatus (CSHB, Bonnae 1838), σελ. 371, Ο ιστορικός Ιωάννης Σκυλίτζης περιγράφει την επεισοδιακή εκθρόνιση του Ευθυμίου (912) Ἀλέξανδρος δὲ ὁ τοῦ Λέοντος ἀδελφός, ἤδη νεανίας ὢν καὶ τὸ εἰκοστὸν τῆς ἡλικίας αὐτοῦ παραμείβων ἔτος, τοῦ Λέοντος ἀποθανόντος παρέλαβε τὰς τῆς βασιλείας ἡνίας, συμβασιλεύοντος αὐτῷ καὶ Κωνσταντίνου τοῦ Λέοντος παιδός. ὃς ἅμα τε ἐπέβη τῆς βασιλείας καὶ ἅμα ἐκπέμψας ἤγαγε Νικόλαον ἐκ Γαλακρηνῶν τὸν πατριάρχην, καὶ τοῦ θρόνου καταγαγὼν τὸν Εὐθύμιον ἀνήγαγε τὸ δεύτερον τὸν Νικόλαον. καὶ ἅμα αὐτῷ καθεσθεὶς ἐν τῇ Μαγναύρᾳ, σελεντίου γενομένου, τὴν τοῦ Εὐθυμίου καθαίρεσιν ἐποιήσατο. ὃν οἱ προσκείμενοι τῷ Νικολάῳ κληρικοὶ ἅμα τῇ καθαιρέσει ὥσπερ ἄγριοι ἐμπηδῶντες θῆρες ἔπληττον, κονδύλους ἐνέτριβον, ἐκολάφιζον, τὴν ἱεροπρεπῆ ἀπέτιλλον γενειάδα, ἐπὶ τράχηλον ὤθουν, καὶ ἄλλας ἀνυποίστους ποινὰς τούτῳ ἐπέφερον, ἐπιβάτην ἀποκαλοῦντες καὶ μοιχὸν καὶ ἀλλοτρίᾳ ἐπεισπηδήσαντα γυναικί. ὁ δὲ ἱερὸς ἐκεῖνος ἀνὴρ πράως πάντα καὶ ἡσύχως ὑπέφερεν. ὑπερόριος οὖν ἐν τοῖς Ἀγαθοῦ σταλείς, καὶ μετὰ μικρὸν χρόνον ἀποβιούς, ἐν τῇ πόλει εἰσαχθεὶς θάπτεται εἰς τὴν αὐτοῦ μονήν. Ιωάννου του Σκυλίτζη, Σύνοψις Ιστοριών, Thurn, I. (επιμ.), Ioannis Scylitzae, Synopsis Historiarum (CFHB 5, Berlin New York 1973), σελ. 193, Χρονολόγιο περί το 834: Γέννηση του Ευθυμίου στη Σελεύκεια της Ισαυρίας 852: Εκάρη μοναχός 886: Παραμονή στη μονή του Αγίου Θεοδώρου στην Πηγή, κοντά στην Κωνσταντινούπολη 887: Σύγκελλος, μέλος της συγκλήτου στη συνέχεια, ηγούμενος στη μονή των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού στα Ψαμαθιά της Κωνσταντινούπολης Φεβρουάριος 907: Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μάιος 912: Απομάκρυνση από τον πατριαρχικό θρόνο και εγκλεισμός στη μονή του Αγαθού στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου 5 Αυγούστου 917: Θάνατος του Ευθυμίου στη μονή του Αγαθού Βοηθ. Κατάλογοι Εργογραφία 1. Εγκώμιο εις την προσκύνησιν της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου και εις τα εγκαίνια της αγίας αυτής σορού εν τοις Χλκοπρατίοις (Encomium in venerationem Pretiosae Zonae Sanctisimae Deiparae necnon in dedicationem sanctae ipsius capsae in Chalcopratiis). 2. Εγκώμιο εις την σύλληψιν της Αγίας Άννης (Laudatio in conceptionem Sanctae Annae). 3. Επίσημες επιστολές ως πατριάρχης, που αφορούσαν κυρίως το θέμα της τετραγαμίας του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ Δημιουργήθηκε στις 17/7/2017 Σελίδα 5/6

6 Για παραπομπή : Μπάνεβ Γκέντσο,, 2003, Εκδόσεις Εθυμίου μοναχού, Εγκώμιο εις την προσκύνησιν της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου και εις τα εγκαίνια της αγίας αυτής σορού εν τοις Χλκοπρατίοις, PO 16, τεύχ. 3 (Paris 1922, επανέκδοση Turnhout 1988) σελ Εθυμίου μοναχού, Εγκώμιο εις την σύλληψιν της Αγίας Άννης, PO 16, τεύχ. 3 (Paris 1922, επανέκδοση Turnhout 1988) σελ και Grumel, V., Les regestes des actes du patriarcat de Constantinople 1: Les actes des patriarches, Facs. 2 3: Les regestes de 715 à 1206 (Paris 1936, αναθεωρημένο από τον J. Darrouzès 1989) σελ Δημιουργήθηκε στις 17/7/2017 Σελίδα 6/6