ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΕΘΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Transcript

1 Για τον συντονιστή Η εφηβεία είναι το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή. Δεν γινόμαστε μεγάλοι από τη μια μέρα στην άλλη. Αυτό συμβαίνει σιγά σιγά, με μια σειρά αλλαγές στο σώμα, στο πώς σκεφτόμαστε και στο πώς νιώθουμε. Οι αλλαγές αυτές που σε άλλους είναι πιο γρήγορες και φανερές και σε άλλους πιο αργές και λιγότερο φανερές, δημιουργούν μεγάλη αναταραχή που άλλοι έφηβοι την εκφράζουν έντονα και άλλοι σιωπηλά. Η εξωτερική εμφάνιση αλλάζει. Τα πρόσωπα τα μαλλιά τα ρούχα, ξαφνικά αποκτούν μεγάλη σημασία. Το ίδιο και ο καθρέφτης. Ο καθρέφτης όμως δεν δείχνει ποτέ πραγματικά αυτό που οι άλλοι βλέπουν όταν μας κοιτούν. Ένα πρόσωπο αποκαλύπτει την ομορφιά του μόνο όταν ζωντανεύει, όταν γελάει, όταν μιλάει, όταν κινείται. Επειδή όμως συμβαίνει συχνά να μην ξέρουμε ποιοι είμαστε ή να μη βρίσκουμε κάτι ενδιαφέρον να πούμε, προσπαθούμε να προσελκύσουμε την προσοχή των άλλων με κάθε τρόπο. Είναι σαν να προσπαθούμε να εκτιμήσουμε τον εαυτό μας μέσα από το βλέμμα των άλλων. Το διαδίκτυο ήρθε σαν ο από μηχανής θεός για πολλούς έφηβους, που δεν έχουν το θάρρος να εκφραστούν και να λειτουργήσουν μέσα στην ομάδα. Έτσι προτιμούν να προωθούν την ταυτότητά τους στο ιντερνέτ, είτε προβάλλοντας το ιδανικό τους εαυτό είτε παριστάνοντας διάφορες προσωπικότητες. Με το να μεταμφιέσει το άτομο τον εαυτό του και το συναίσθημά του, μπορεί να προβάλλει ό, τι θέλει και να έχει ταυτόχρονα την ψευδαίσθηση της ασφάλειας. Έτσι αντλεί ευχαρίστηση από το διαδικτυακό κόσμο και εκφράζει σκέψεις και συναισθήματα τα οποία κρύβει πίσω από την ανωνυμία του. Το αποτέλεσμα είναι, να ενθουσιάζεται στιγμιαία, και η ψεύτικη εικόνα που έχει χτίσει για τον εαυτό του, να εξαφανίζεται με την απομάκρυνσή του από τον υπολογιστή. Ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση, μπορεί να αποκτήσει αυτοπεποίθηση μέσω της αλληλεπίδρασής του με άτομα του διαδικτύου αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα θετικό. Περιπτώσεις έδειξαν ότι άτομα με μειωμένο αυτό-αίσθημα τείνουν να επηρεάζονται από γνώμες των άλλων και πολλές φορές να καταλήγουν σε θάνατο είτε από εξαντλητική δίαιτα είτε από αυτοκτονία.

2 Ασκήσεις (για ζέσταμα και γνωριμία) Επιλέγουμε μια από τις παρακάτω ασκήσεις. Το Οικόσημο Άσκηση Γνωριμίας: «Συστήνομαι με το όνομά μου και ένα χαρακτηριστικό που με προσδιορίζει από το αρχικό γράμμα του» 1.Άσκηση «Είμαι» (για ζέσταμα και γνωριμία) Πάρτε μία κόλλα χαρτί. Σκεφτείτε και καταγράψτε δέκα χαρακτηριστικά που περιγράφουν τον εαυτό σας ξεκινώντας από τη λέξη «Είμαι...». Δεν δίνεται καμία άλλη οδηγία (π.χ. αν πρέπει να πουν επίθετα ή προτάσεις) προκειμένου το κάθε μέλος να εκφραστεί ελεύθερα και να αναφέρει τα 10 χαρακτηριστικά που θεωρεί ότι περιγράφουν καλύτερα τον εαυτό του. Στη συνέχεια, ο καθένας διαβάζει μεγαλόφωνα στην ολομέλεια το χαρτί του. Ακολουθεί συζήτηση: τα αρνητικά χαρακτηριστικά είναι κοινά χαρακτηριστικά για πολλούς, για ποιους λόγους μπορεί να εστιάζουν στο να περιγράφουν περισσότερο με αρνητικά χαρακτηριστικά τον εαυτό τους ακούσατε από άλλους να αναφέρουν χαρακτηριστικά που έχετε και άλλα που δεν επιλέξατε να αναφέρετε; Όλοι οι άνθρωποι έχουν ευάλωτα σημεία! Κανείς δεν είναι τέλειος! 2. (brainstorming και καταγραφή σε δύο πινακάκια + και - ) Πιστεύετε ότι υπάρχουν μειονεκτήματα της χρήσης του διαδικτύου; Αναφερθείτε στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης. Για τον συντονιστή Θετικά Αρνητικά Πηγή γνώσης Αξιοπιστία περιεχομένου Ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες Ανάρτηση και δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων Οπτικοακουστικό υλικό Έκθεση συναισθηματικών καταστάσεων. Επιστημονικά άρθρα Grooming Άμεση και «ζωντανή» επικοινωνία Παρενόχληση Ηλεκτρονικά λεξικά Κλοπή ταυτότητας. Κωδικοί Διασκέδαση Κυβερνοεκφοβισμός. Εξ αποστάσεων εργασία Το φαινόμενο cyber bullying. Μείωση της γραφειοκρατίας, κ.α κ.α.

3 3. Χωρίζω σε ομάδες και ζητώ να απαντήσουν στις παρακάτω ερωτήσεις. Α ομάδα Χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο; Ποιοι έχετε κινητά τηλέφωνα; Σε ποιο σημείο του σπιτιού σας βρίσκεται ο Η/Υ; Για πόση ώρα μπαίνετε στο ίντερνετ; (παραπάνω από 1 ώρα, 2 ως 3 ώρες, πάνω από 5 ώρες) Γράψτε για ποιους λόγους μπαίνετε στο ιντερνέτ. Β ομάδα Νιώθεις κάποιο ιδιαίτερο/συγκεκριμένο συναίσθημα όταν «σερφάρεις»; Πόσο εξαρτάται η καθημερινότητά σας από την τεχνολογία (διαδίκτυο, κινητή τηλεφωνία); Γ ομάδα Έχετε παρατηρήσει εάν χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο σε συγκεκριμένες καταστάσεις; (π.χ. όταν νιώθετε πλήξη, μοναξιά, απογοήτευση, όταν θέλετε να «ξεφύγετε» από κάτι που σας προβληματίζει) Μπαίνετε σε chat rooms; Δημιουργείτε συχνά φιλίες μέσω διαδικτύου; Δ ομάδα Τί πιστεύετε ότι αντικαθιστά η τεχνολογία στις ανθρώπινες σχέσεις; Προτιμάτε να βρίσκεστε στο διαδίκτυο αντί να συναντάτε την παρέα σας ή να ασχολείστε με άλλες δραστηριότητες; (π.χ. άθληση)

4 4. Παιχνίδι ρόλων (3 εθελοντές) Ο Πέτρος είναι 15 χρονών. Πριν από δύο μήνες απέκτησε σύνδεση στο ίντερνετ και έκτοτε περνά πολύ από τον χρόνο του στο διαδίκτυο ψάχνοντας υλικό για εργασίες, διαβάζοντας για θέματα που τον ενδιαφέρουν, ειδήσεις από τον κόσμο και μιλώντας με άλλα άτομα κάτι που του αρέσει πολύ. Επίσης, συνηθίζει να μπαίνει στο ιντερνέτ τις στιγμές που αισθάνεται πλήξη ή πίεση από τις υποχρεώσεις του (π.χ. σχολικές, οικογενειακές). Ένα μεσημέρι, στο σπίτι του Πέτρου διαδραματίστηκε το ακόλουθο περιστατικό: επιστρέφοντας από το σχολείο και αγανακτισμένος από ένα περιστατικό με έναν καθηγητή του, κατευθύνθηκε κατευθείαν στον υπολογιστή του για να σερφάρει. Οι γονείς του Πέτρου διαφώνησαν για τη συμπεριφορά του: Πατέρας: «Να κλείσεις τον υπολογιστή τώρα. Τί κατάσταση είναι αυτή με το που γυρίζεις σπίτι να μπαίνεις στο ίντερνετ με τις ώρες. Θα την κόψω τη σύνδεση, είναι άκρως επικίνδυνες συνήθειες αυτές! Άλλωστε, τί πάθαμε κι εμείς στην ηλικία σου που δεν είχαμε διαδίκτυο»! Μητέρα: «Άσε το παιδί να ασχοληθεί με το ίντερνετ. Όλα τα παιδιά της ηλικίας του πρέπει να ξέρουν από τεχνολογία σήμερα. Το διαδίκτυο είναι απαραίτητο στην εποχή μας. Θα ήταν καλύτερα να βγαίνει έξω με παρέες που δε γνωρίζουμε και δε μπορούμε να ελέγξουμε; Ενώ τώρα που είναι τουλάχιστον στο σπίτι του είναι ασφαλής και εμείς ήσυχοι»! Πέτρος: «Μου αρέσει να είμαι στο ίντερνετ. Θέλω να παίζω παιχνίδια και να συζητώ με διάφορα άτομα που δεν γνωρίζω. Το ίντερνετ μου δίνει τη δυνατότητα να μαθαίνω πράγματα στα οποία δεν θα είχα πρόσβαση διαφορετικά. Μου αρέσει να ξεφεύγω από την καθημερινότητα έτσι! Άλλωστε, όλοι οι συμμαθητές μου έχουν ίντερνετ. Και όταν βαριέμαι, τί άλλο να κάνω για να περάσει η ώρα μου; Πώς αλλιώς να νιώσω ζωντάνια»; Όι γονείς διαφωνούν έντονα. Ο Πέτρος εκνευρισμένος, κλείνεται στο δωμάτιό του για να τους αποφύγει και ασχολείται ακόμη περισσότερες ώρες με το ίντερνετ. Πώς νιώθει ο Πέτρος στη συζήτηση με τους γονείς; Πώς νιώθει ο Πέτρος όταν βρίσκεται στο διαδίκτυο; Ποια είναι η στάση της μητέρας απέναντι στο θέμα του ίντερνετ; Τί πιστεύετε για τη στάση της μητέρας; Ποια είναι η στάση του πατέρα απέναντι στο θέμα του ίντερνετ; Τί πιστεύετε για τη στάση του πατέρα; Σύμφωνα με την ιστορία μας ποιες είναι οι θετικές και οι αρνητικές πλευρές της χρήσης του διαδικτύου; Εάν ο Πέτρος ήταν φίλος σας, τί θα του προτείνατε; Πώς να αντιμετωπίζει τις περιπτώσεις που βαριέται; Πώς να ανταπεξέρχεται στις περιπτώσεις που νιώθει πίεση από τους γονείς ή από το σχολείο και τις υποχρεώσεις του; Συζήτηση στην ολομέλεια

5 5. Σενάριο για συζήτηση «ΕΧΩ ΡΟΛΟ-ΕΙΜΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ» Η Νατάσσα είναι 16 χρονών. Είναι ένα κορίτσι σχετικά συνεσταλμένο και ήπιων τόνων. Στο σχολείο έχει 1-2 φίλες, συνήθως αποφεύγει τις μεγάλες παρέες αφού νιώθει άβολα ανάμεσα σε πολλά άτομα. Της αρέσουν πολύ τα ζώα, η ίδια έχει δύο σκυλάκια. Η Νατάσσα ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο πριν από δύο χρόνια. Της άρεσε πολύ η δυνατότητα που είχε να αντλεί πληροφόρηση για τα θέματα που την ενδιέφεραν μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Πριν από λίγο καιρό έγινε μέλος ενός φιλοζωικού club. Στο club «ποστάρει» συχνά και διατυπώνει τις απόψεις της. Στο club νιώθει ότι γίνεται αποδεκτή. Νιώθει σημαντική αφού μπορεί να διατυπώνει την άποψή της, αφού μπορεί να ακουστεί. Τελευταία, είναι χαρούμενη διότι της ανέθεσαν από το club να αναλάβει η ίδια τη διοργάνωση μίας φιλοζωικής εκδήλωσης για τα μέλη. Λέει ότι της αρέσει που της δείχνουν εμπιστοσύνη και τη θεωρούν ικανή. Ο χρόνος που αχολείται με το internet έχει αυξηθεί αρκετά και η ίδια έχει αρχίσει να παραμελεί τις σχολικές της υποχρεώσεις και ταυτόχρονα να απομονώνεται. Πώς θα περιγράφατε τη Νατάσσα; Για ποιους λόγους είναι σημαντικό το διαδίκτυο για την Νατάσσα; Τί θα προτείνατε στη Νατάσσα να κάνει; Έχετε νιώσει ποτέ σαν τη Νατάσσα; Ποιους τρόπους χρησιμοποιείτε για νιώθετε ότι είστε σημαντικοί; Ποιους τρόπους χρησιμοποιείτε για να νιώθετε ότι γίνεστε αποδεκτοί από τους άλλους; Συζήτηση στην ολομέλεια

6 Συμπτώματα Τα τυπικά συμπτώματα εθισμού στο διαδίκτυο των χρηστών είναι: εφορία μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή παραμελούν την οικογένεια και τους φίλους τους διακατέχονται από άσχημα συναισθήματα όταν απέχουν από τον υπολογιστή τους ψεύδονται σε συγγενείς και φίλους για τις δραστηριότητες τους και αντιμετωπίζουν προβλήματα στο σχολείο η τον χώρο εργασίας κατάθλιψη, ψυχικές διαταραχές κοινωνική φοβία διατροφικές διαταραχές αλλαγή των συνηθειών του ύπνου, μυοσκελετικές παθήσεις, ξηρά μάτια, μυωπία,ημικρανίες ακόμη και παραμέληση της προσωπικής υγιεινής. Ο εθισμός στην τεχνική «επαφή» επικοινωνία με τους συνομηλίκους, οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη αίσθηση μοναξιάς και συμβάλλει στα αυξανόμενα κρούσματα παιδικής κατάθλιψης. Ακόμα υποσκάπτει τη γνήσια επικοινωνία που έχει ανάγκη ο άνθρωπος. Ο χρήστης παραμελεί όλες του τις δραστηριότητες και τελικά απομονώνεται ζώντας σε εικονική πραγματικότητα Αντισταθείτε στην εικονική πραγματικότητα του διαδικτύου γιατί σας ταιριάζει να ζείτε στην πραγματικότητα, συμβιώνοντας με πραγματικούς ανθρώπους και όχι με σκιές του διαδικτύου. Διεκδικείστε αληθινές φιλίες, και αληθινές σχέσεις. Το διαδίκτυο πρέπει να γίνει ένα ασφαλές μέσο για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία σας. Πρέπει να ξέρετε να ελέγχετε τις πληροφορίες, και να μη κάνετε οτιδήποτε που θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες σε σας και την οικογένειά σας αλλά ούτε και σε κανέναν άλλο. Το διαδίκτυο είναι ένας εικονικός κόσμος πλούσιος σε αισθήσεις, αλλά φτωχός σε συναισθήματα.