Διπλωματική Εργασία ηος θοιηηηή ηος Τμήμαηορ Ηλεκηπολόγυν Μησανικών και Τεσνολογίαρ Υπολογιζηών ηηρ Πολςηεσνικήρ Σσολήρ ηος Πανεπιζηημίος Παηπών

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΤΠΟΛΟΓΙΣΩΝ ΣΟΜΕΑ: ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ ΕΝΤΡΜΑΣΗ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Διπλωματική Εργασία ηος θοιηηηή ηος Τμήμαηορ Ηλεκηπολόγυν Μησανικών και Τεσνολογίαρ Υπολογιζηών ηηρ Πολςηεσνικήρ Σσολήρ ηος Πανεπιζηημίος Παηπών Γεναγπίηη Παναγιώηη ηος Γευπγίος Απιθμόρ Μηηπώος: 6166 Θέμα «Σεχνοοικονομικό μοντέλο επέκτασης xdsl τεχνολογιών» Δπιβλέπυν Σηςλιανάκηρ Βαζίλειορ, Λέκηοπαρ Αριθμός Διπλωματικής Εργασίας: Πάηπα, Ιούνιορ 2015

2

3 ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ Πιζηοποιείηαι όηι η Γιπλυμαηική Δπγαζία με θέμα «Σεχνοοικονομικό μοντέλο επέκτασης xdsl τεχνολογιών» Τος θοιηηηή ηος Τμήμαηορ Ηλεκηπολόγυν Μησανικών και Τεσνολογίαρ Υπολογιζηών Γεναγπίηη Παναγιώηη ηος Γευπγίος Απιθμόρ Μηηπώος: 6166 Παποςζιάζηηκε δημόζια και εξεηάζηηκε ζηο Τμήμα Ηλεκηπολόγυν Μησανικών και Τεσνολογίαρ Υπολογιζηών ζηιρ.../../ Ο Δπιβλέπυν Βαζίλειορ Σηςλιανάκηρ, Λέκηοπαρ Ο Γιεςθςνηήρ ηος Τομέα Νίκορ Φακυηάκηρ, Καθηγηηήρ

4

5 Θέμα: «Σεχνοοικονομικό μοντέλο επέκτασης xdsl τεχνολογιών» Φοιηηηήρ: Γεναγπίηηρ Παναγιώηηρ Δπιβλέπυν: Βαζίλειορ Σηςλιανάκηρ, Λέκηοπαρ Πεπίλητη Θ ζωσ ςιμερα ζρευνα, που ςχετίηεται με τθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικότθτασ, ζχει βαςιςτεί ςε δφο διαφορετικζσ προςεγγίςεισ, οι οποίεσ από τθ μια πλευρά είναι προςανατολιςμζνεσ ςτουσ παρόχουσ τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν και από τθν άλλθ πλευρά θ ζρευνα μπορεί να επικεντρϊνεται ςτισ υποδομζσ, να δίνει δθλαδι ζμφαςθ ςτθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικισ υποδομισ. Για τθν ανάλυςθ όμωσ των οικονομικϊν επιπτϊςεων των τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν, είναι απαραίτθτο να εκτιμθκοφν οι υπθρεςίεσ προςτικζμενθσ αξίασ μζςω θλεκτρονικϊν δικτφων, δεδομζνου ότι οι υπθρεςίεσ κακιςτοφν τθν επικοινωνία μεταξφ των ατόμων, των επιχειριςεων και του δθμόςιου τομζα πιο απλι και εφκολθ. Επομζνωσ, ο παράγοντασ αυτόσ παίηει τον πιο ςθμαντικό ρόλο ςε ότι αφορά ςτθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικότθτασ. Θ ανάλυςθ πρζπει να αφορά τθν αγορά των τθλεπικοινωνιϊν και τθ χριςθ των υπθρεςιϊν από ιδιϊτεσ, εταιρείεσ και το δθμόςιο τομζα. Ζτςι πρζπει να είναι περιςςότερο προςανατολιςμζνθ προσ τον χριςτθ και ιδιαίτερα ςτισ υπθρεςίεσ προςτικζμενθσ αξίασ μζςω θλεκτρονικϊν δικτφων, κακϊσ και ςε υπθρεςίεσ που ζχουν επίδραςθ ςτθν παραγωγικότθτα τθσ επιχείρθςθσ. Ρροκειμζνου να προχωριςουμε ςτθν ανάλυςθ, δφο διαφορετικζσ προςεγγίςεισ κα μασ απαςχολιςουν, θ πρϊτθ περιγράφει τθν ενςωμάτωςθ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν, δεδομζνου ότι αυτι θ προςζγγιςθ εξετάηει τον αντίκτυπο τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν παραγωγικότθτα μιασ εταιρείασ θ οποία κεωρείται μια ανεξάρτθτθ οντότθτα. Θ δεφτερθ προςζγγιςθ εξετάηει τον αντίκτυπο τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν παραγωγικότθτα και τθν ανταγωνιςτικότθτα, τθν αφξθςθ τθσ ευρυηωνικισ ανάπτυξθσ και αξιολογεί τα αντίςτοιχα προγράμματα που υπθρετοφν τθν επζκταςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν Ελλάδα. Θ Αξιολόγθςθ χωρίηεται ςε δφο (2) βαςικζσ προςεγγίςεισ: 1. Αξιολόγθςθ των δραςτθριοτιτων που ςχετίηονται με τθν ανάπτυξθ ευρυηωνικών υποδομών ςτθν Ελλάδα από οργανιςμοφσ του δθμόςιου τομζα, χρθςιμοποιϊντασ ωσ κριτιριο τθν πλθρότθτα και τεχνολογικι επάρκεια, τθ δυνατότθτα επζκταςθσ και, ςε γενικζσ γραμμζσ, τθ χριςθ των τεχνολογιϊν αιχμισ που ακολουκοφν τα διεκνι πρότυπα. Επίςθσ το κόςτοσ τθσ ανάπτυξθσ, ςυντιρθςθσ, επζκταςθσ αλλά και θ βιωςιμότθτα των εν λόγω υποδομϊν είναι ςθμαντικοί παράγοντεσ που εξετάηονται. 2. Αξιολόγθςθ των δράςεων όλων των οργανιςμών (ιδιωτικοφ και δθμόςιου τομζα). Εξετάηεται θ παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, χρθςιμοποιϊντασ ωσ κριτιριο τισ παρεχόμενεσ προσ τουσ πολίτεσ υπθρεςίεσ και γίνεται ςφγκριςι με τισ αντίςτοιχεσ υπθρεςίεσ διεκνϊσ. Αναλφεται το κόςτοσ τθσ χριςθσ των υπθρεςιϊν αυτϊν κακϊσ και ο 1

6 ανταγωνιςμόσ με βάςθ τα διεκνι πρότυπα. Επίςθσ αξιολογείται θ προςπάκεια προϊκθςθσ αυτϊν των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν κρατικοφσ και δθμόςιουσ φορείσ. Θ ανάλυςθ κα μασ επιτρζψει να καταλιξουμε ςε αξιόπιςτα ςυμπεράςματα τόςο για το επίπεδο τθσ ευρυηωνικισ τεχνολογίασ ςτθν Ελλάδα ςιμερα όςο και για το περικϊριο κερδοφορίασ μελλοντικϊν επενδφςεων ςτα Ελλθνικά αςτικά κζντρα αλλά και ςτθν επαρχία. Κα αποςαφθνιςτεί επίςθσ και ο ρόλοσ του Δθμοςίου τομζα αλλά και τθσ κυβζρνθςθσ ςτο ανταγωνιςτικό περιβάλλον και ςτθ προςπάκεια προςζλκυςθσ νζων επενδφςεων ςτο ρευςτό οικονομικό τοπίο που δθμιουργεί θ οικονομικι κρίςθ. Abstract The research up to date, is associated with the development of broadband, has been based on two different approaches, which on one hand is geared to service providers and on the other hand the investigation may focus on infrastructure, it gives emphasis to the development of a broadband infrastructure. For the analysis of the economic impact of the telecommunications services, it is necessary to assess the value added services via electronic networks, since services make communication between individuals, enterprises and public sector more simple and easy. Therefore, this factor plays the most important role when it comes to broadband growth. The analysis should cover the purchase of telecommunications and the use of services from individuals, companies and the public sector. This should be more user-oriented and especially in value-added services via electronic networks and services that have an impact on business productivity. In order to proceed into the analysis, two different approaches will be dealt, with the first to describe the integration of e-business, since this approach examines the impact of broadband on productivity of a company which is considered an independent entity. The second approach examines the impact of broadband on productivity and competitiveness, increasing broadband development and evaluates the respective programs serving the expansion of broadband services in Greece. The assessment is divided into two (2) basic approaches: 1. Evaluation of the activities associated with the development of broadband infrastructure in Greece by public sector organizations, to the criterion of completeness and technological competence, scalability and, in general, the use of advanced technologies that conform to international standards. Also the costs of development, maintenance, expansion and sustainability of these infrastructures are important factors to consider. 2. Evaluation of the actions of all organizations (private and public). Examines the provision of broadband services, using as criterion the provided services to citizens and compared with its counterparts worldwide. Analyzed the cost of the use of these services and competition with international standards. Also the promotional effort assessed these broadband public bodies. The analysis will allow us to reach a reliable conclusion as to the level of broadband in Greece today and the margin profitability of future investments in Greek cities and the countryside. It will also clarify the role of the government sector and the government in the competitive environment and the effort to attract new investment in the fluid economic landscape created by the economic crisis. 2

7 Πίνακασ Περιεχομζνων Ρερίλθψθ... 1 Ρίνακασ Ρεριεχομζνων... 3 Ευρετιριο Ρινάκων... 7 Ευρετιριο Εικόνων... 8 Κεφάλαιο 1 Ειςαγωγι Επιπτϊςεισ τθσ τεχνολογίασ DSL ςτθν παραγωγικότθτα και τθν οικονομικι ανάπτυξθ. Ο αντίκτυποσ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων ςτθν παραγωγικότθτα Μεκοδολογία που χρθςιμοποιικθκε για τθν ανάλυςθ Χριςθ των υπθρεςιϊν του Διαδικτφου από άτομα Θ διαςκζδαςθ ωσ βαςικι κινθτιρια δφναμθ τθσ διείςδυςθσ του Διαδικτφου ςτα νοικοκυριά Γνϊςθ Δθμόςιοσ τομζασ «Θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ» «E-υγεία» Επιχειριςεισ Κεφάλαιο 2 Μακροοικονομικι Ανάλυςθ Οι επιδράςεισ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςε μακροοικονομικό επίπεδο Ο αντίκτυποσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν internet ςτθν οικονομικι ανάπτυξθ Ο αντίκτυποσ τθσ παραγωγικότθτασ ςτθν απαςχόλθςθ Σε μακροοικονομικό επίπεδο Ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ και καινοτομία Επίδραςθ ςτο ΑΕΡ Συνεχιηόμενεσ ανιςότθτεσ Κεφάλαιο 3 Οι Ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ςτθν Ελλάδα Τεχνολογίεσ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν Ελλάδα H κζςθ τθσ Ελλάδασ ςτον παγκόςμιο χάρτθ όςον αφορά το ποςοςτό των ςυνδρομθτϊν ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων Το πρόγραμμα θ "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ" για τθν ευρυηωνικότθτα Ρρόςκλθςθ «Ρρόςκλθςθ 84» «Ρρόςκλθςθ 105» «Ρρόςκλθςθ 137» Άλλεσ δράςεισ για τθν ανάπτυξθ ευρυηωνικϊν υποδομϊν και θ αφξθςθ τθσ ηιτθςθσ για ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ Κεφάλαιο 4 Ρρογράμματα Ευρυηωνικισ Διαχείριςθσ ςτθν Ελλάδα

8 4.1 Ρρογράμματα ευρυηωνικισ διαχείριςθσ από τθν "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ" Ρρόγραμμα «ΔΛΚΤΥΩΚΕΛΤΕ» Ρρόγραμμα "e-ερλχελελν" Οι τζςςερισ κατθγορίεσ είναι οι εξισ: Θ πρόοδοσ του προγράμματοσ «e-ερλχελελν» Δράςθ "Wireless Hotspots" Θ πρόοδοσ του προγράμματοσ "Wireless Hotspots" «Ρρόςκλθςθ 157» τθσ Διαχειριςτικισ Αρχισ τθσ "Κοινωνίασ τθσ Ρλθροφορίασ" Α.Ε Ρεριφερειακζσ Δραςτθριότθτεσ για τα Ευρυηωνικά Δίκτυα Επιδοτοφμενα Ευρωπαϊκά Ρρογράμματα που εφαρμόηονται ςτθν Ελλάδα Ρεραιτζρω δραςτθριότθτεσ και θ αξιολόγθςι τουσ Το Ζργο «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» Υποδομι Αξιολόγθςθ Ζργου Οι γνϊμεσ που εκφράηονται από ανεξάρτθτουσ φορείσ του δθμόςιου τομζα Κεφάλαιο 5 Επενδφςεισ Ευρυηωνικισ Τεχνολογίασ ςτθν Ελλάδα ΕΔΕΤ και ΕΔΕΤ ΕΔΕΤ Αξιολόγθςθ του ΕΔΕΤ Το Ελλθνικό Σχολικό Δίκτυο Τα χαρακτθριςτικά του Σχολικοφ Δικτφου Αξιολόγθςθ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου που βαςίηεται ςτθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν Τεχνολογικι απόδοςθ και προοπτικζσ επζκταςθσ Υλοποίθςθ, ςυντιρθςθ, επζκταςθ και θ βιωςιμότθτα του κόςτουσ τθσ υποδομισ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου Συνολικι αξιολόγθςθ του παρεχόμενου ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν Ελλάδα Αξιολόγθςθ των υπθρεςιϊν ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ Θ ευρυηωνικι Διαςφνδεςθ ςε Ραγκόςμια Κλίμακα Μιςκωμζνθ Γραμμι μθνιαίεσ χρεϊςεισ Κεφάλαιο 6 Αποδοτικότθτα και Κερδοφορία Ευρυηωνικϊν Επενδφςεων ςτθν Ελλάδα Ε-κυβζρνθςθ ςτθν Ελλάδα Οι γνϊμεσ των Ελλθνικϊν Λδρυμάτων για τισ Ευρυηωνικζσ Υπθρεςίεσ Δθμοςίου και Λδιωτικοφ τομζα Επιχειριςεισ τθλεπικοινωνιϊν του ιδιωτικοφ τομζα Στρατθγικι επενδφςεων ςτθν Ευρυηωνικότθτα για τθν ανάπτυξθ τθσ οικονομίασ

9 6.5 Οι Ευρυηωνικζσ επενδφςεισ ςτθν Ελλάδα Κεφάλαιο 7 Συγκριτικι Ανάλυςθ Ρλεονεκτιματα των Δικτφων Οπτικϊν ινϊν (Σφγκριςθ με DSL Συνδζςεισ) Μειονεκτιματα και Ρεριοριςμοί των Οπτικϊν Λνϊν (Σφγκριςθ με DSL Συνδζςεισ) Αξιολόγθςθ των Συνδζςεων Οπτικϊν Λνϊν ςε ςχζςθ με τισ DSL Τεχνολογίεσ Καταλλθλότθτα των Συνδζςεων Οπτικϊν Λνϊν ςτο Επιχειρθματικό Ρεριβάλλον Ρλεονεκτιματα Λδιωτικοφ Δικτφου Κεφάλαιο 8 Ρεριγραφι και Τεχνικι Ανάλυςθ Τεχνολογιϊν xdsl Ειςαγωγι ADSL RADSL G.LITE IDSL HDSL HDSL2 (2nd Generation HDSL) SHDSL (Single-pair High-bit-rate DSL) SDSL VDSL Σφγκριςθ µε άλλεσ τεχνολογίεσ Ρεριγραφι και Τεχνικά Χαρακτθριςτικά ADSL Ειςαγωγι Αςφμμετρθ Μετάδοςθ ADSL modems Εξοπλιςμόσ Λειτουργία του ςυςτιματοσ ADSL Υπθρεςίεσ που προςφζρονται από το ςφςτθμα ADSL Ρροβλιματα τθσ τεχνολογίασ ADSL Αρχιτεκτονικι Υποδομισ Δικτφου ADSL Ρεριγραφι και Τεχνικά Χαρακτθριςτικά VDSL Ειςαγωγι Τεχνικι Ρεριγραφι τθσ τεχνολογίασ VDSL VDSL απαιτιςεισ και ταχφτθτεσ Είδθ VDSL Υπθρεςίεσ που υποςτθρίηουν τα ςυςτιματα VDSL Κωδικοποίθςθ που χρθςιμοποιεί θ VDSL τεχνολογία Τρόποι υλοποίθςθσ των VDSL

10 8.3.7 Ζλεγχοι και προβλιματα κατά τθν εφαρμογι των VDSL Αρχιτεκτονικι VDSL και VDSL Αξιολόγθςθ τεχνολογίασ VDSL Κεφάλαιο 9: Τεχνοοικονομικι Μελζτθ για Εναλλακτικι Εφαρμογι 2 μορφϊν τθσ τεχνολογίασ xdsl Ανάλυςθ Ρεριοχισ Αρχικι Ανάλυςθ Ανάλυςθ τθσ Αγοράσ Δομι Τεχνο-Οικονομικοφ Μοντζλου Ανάλυςθσ Αποτελζςματα και Συμπεράςματα Κεφάλαιο 10 Επίλογοσ Συμπεράςματα και ςυςτάςεισ για τισ μελλοντικζσ επενδφςεισ Ο ρόλοσ του κράτουσ Ραράρτθμα Εναλλακτικι Ρερίπτωςθ, Υπολογιςμόσ OPEX χωρίσ κόςτοσ ανα Mbps Eναλλακτικι περίπτωςθ υπολογιςμοφ των λειτουργικϊν εξόδων OPEX χωρίσ κόςτοσ ανα Μbps αναμετάδοςθσ Βιβλιογραφία Βιβλιογραφικζσ Αναφορζσ-Internet

11 Ευρετιριο Πινάκων Πίνακασ 1 Χριςθ online υπθρεςιϊν και βελτίωςθ παραγωγικότθτασ Πίνακασ 2 Σφνοψθ υπθρεςιϊν που παρζχονται από τισ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν ςτθν ελλθνικι αγορά Πίνακασ 3 Ροςοςτό ςυνδρομθτϊν ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων παγκοςμίωσ Πίνακασ 4 Ανϊτατο όριο προχπολογιςμοφ για τθν κάκε περιοχι Πίνακασ 5 Δραςτθριότθτεσ των χρθςτϊν του διαδικτφου Πίνακασ 6 Διείςδυςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτισ Ευρωπαϊκζσ χϊρεσ Πίνακασ 7 Εκνικό προφίλ τθσ Ελλάδασ, Χριςθ του Μντερνετ ανά κατθγορία- ποςοςτό (%).. 70 Πίνακασ 8 Σφγκριςθ xdsl τεχνολογιϊν Πίνακασ 9 Ταχφτθτεσ Μετάδοςθσ ADSL Πίνακασ 10 Αποτελζςματα Μετριςεων για ADSL υπθρεςίεσ, αγνοϊντασ τα bridged taps.. 86 Πίνακασ 11 Χαρακτθριςτικά Μεγζκθ VDSL Πίνακασ 12 Σφγκριςθ xdsl τεχνολογιϊν Πίνακασ 13 Downstream ταχφτθτεσ για μθ ςυμμετρικζσ VDSL υπθρεςίεσ (ANSI T1E1.4) Πίνακασ 14 Upstream ταχφτθτεσ για μθ ςυμμετρικζσ VDSL υπθρεςίεσ (ANSI T1E1.4) Πίνακασ 15 Ταχφτθτεσ για ςυμμετρικζσ VDSL υπθρεςίεσ (ANSI T1E1.4) Πίνακασ 16 Εφαρμογζσ VDSL Πίνακασ 17 Εφαρμογζσ ADSL και VDSL Πίνακασ 18 Σφγκριςθ Τεχνολογιϊν xdsl Πίνακασ 19 Ρικανοί Συνδρομθτζσ xdsl για τον επόμενο χρόνο και ςε βάκοσ δεκαετίασ Πίνακασ 20 Ο πλθκυςμόσ τθσ Κοκκινοτριμικιάσ, κατά απογραφι Πίνακασ 21 Συγκεντρωτικά Στοιχεία Κόςτουσ για τον Τθλεπικοινωνιακό Ράροχο Πίνακασ 22 Γενικζσ Υποκζςεισ Μοντζλου Πίνακασ 23 Εκροζσ Μοντζλου Πίνακασ 24 Στοιχεία ενόσ Ενςφρματου Δικτφου Τεχνολογίασ xdsl Πίνακασ 25 Αρχικζσ Δαπάνεσ για τον Ρρϊτο Χρόνο (adsl) Πίνακασ 26 Αρχικζσ Δαπάνεσ για τον Ρρϊτο Χρόνο (vdsl) Πίνακασ 27 Κάλυψθ Αρικμοφ Συνδρομθτϊν από DSLAM Πίνακασ 28 Ζξοδα OPEX ADSL τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ Πίνακασ 29 Ζξοδα OPEX VDSL τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ Πίνακασ 30 Ζςοδα τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ - χρεϊςεισ Κφπρου Πίνακασ 31 Ζςοδα τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ - χρεϊςεισ Ελλάδασ Πίνακασ 32 Ζξοδα OPEX ADSL τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ Πίνακασ 33 Ζξοδα OPEX VDSL τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ

12 Ευρετιριο Εικόνων Εικόνα 1 Τυπικι Συνδεςμολογία ADSL Εικόνα 2 Τυπικό ADSL modem Εικόνα 3 Τυπικό ADSL Splitter Εικόνα 4 ADSL με CAP Εικόνα 5 ADSL με DMT Εικόνα 6 Κωδικοποίθςθ DMT Εικόνα 7 FDM και Echo Cancellation Εικόνα 8 QAM 2 και 4 bits Εικόνα 9 Αρχιτεκτονικι υποδομισ ενόσ δικτφου ADSL Εικόνα 10 Δίκτυο ADSL Εικόνα 11 Δίκτυο VDSL Εικόνα 12 Κατανομι φάςματοσ μθ ςυμμετρικοφ VDSL Εικόνα 13 Ραράδειγμα FTTN και FTTCab εξάπλωςθσ Εικόνα 14 Γενικό Μοντζλο Αναφοράσ Εικόνα 15 Το VTU-x Λειτουργικό Μοντζλο Αναφοράσ Εικόνα 16 VTU-x Μοντζλο Αναφοράσ Ρρωτοκόλλου Εικόνα 17 Σφγκριςθ Download-Streaming ADSL, ADSL2+, VDSL Εικόνα 18 Ρλθκυςμιακι Κατάςταςθ Κοκκινοτριμικιάσ, το Εικόνα 19 Χάρτθσ Κεντρικοφ Χωριοφ Κοκκινοτριμικιάσ Εικόνα 20 Δορυφορικόσ Χάρτθσ Κοκκινοτριμικιάσ Εικόνα 21 Τυπικι ςυνδεςμολογία vdsl, adsl και POTS Εικόνα 22 Ενςφρματθ Μετάδοςθ xdsl για Οικιςμό Εικόνα 23 Ραράμετροι Τεχνο-Οικονομικοφ Μοντζλου Εικόνα 24 Χιλιομετρικζσ Αποςτάςεισ ςτθν Κοκκινοτριμικιά Εικόνα 25 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ adsl για 10ετία ( 43,2/μινα) Εικόνα 26 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ vdsl για 10ετία ( 63/μινα) Εικόνα 27 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ adsl για 10ετία( 20/μινα) Εικόνα 28 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ vdsl για 10ετία ( 30/μινα) Εικόνα 29 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ adsl για 10ετία ( 43,2/μινα) Εικόνα 30 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ vdsl για 10ετία ( 63/μινα) Εικόνα 31 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ adsl για 10ετία( 20/μινα) Εικόνα 32 Μοντζλο Ρρόβλεψθσ vdsl για 10ετία ( 30/μινα)

13 Κεφάλαιο 1 Ειςαγωγι 1.1 Επιπτώςεισ τθσ τεχνολογίασ DSL ςτθν παραγωγικότθτα και τθν οικονομικι ανάπτυξθ. Ο αντίκτυποσ των ευρυηωνικών ςυνδζςεων ςτθν παραγωγικότθτα. Θ ζρευνα μζχρι ςιμερα που ςχετίηεται με τθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικότθτασ,, ζχει βαςιςτεί ςε δφο διαφορετικζσ προςεγγίςεισ, οι οποίεσ είναι προςανατολιςμζνεσ ςτθν μια περίπτωςθ ςτουσ παρόχουσ, πράγμα που ςθμαίνει ότι επικεντρϊνεται ςτουσ παρόχουσ τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν. Θ άλλθ περίπτωςθ είναι θ ζρευνα να επικεντρϊνεται ςτισ υποδομζσ, δίνει δθλαδι ζμφαςθ ςτθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικισ υποδομισ. Για τθν ανάλυςθ όμωσ των οικονομικϊν επιπτϊςεων των τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν, είναι απαραίτθτο να εκτιμθκοφν οι υπθρεςίεσ προςτικζμενθσ αξίασ μζςω θλεκτρονικϊν δικτφων, δεδομζνου ότι οι υπθρεςίεσ κάνουν τθν επικοινωνία μεταξφ των ατόμων, των επιχειριςεων και του δθμόςιου τομζα απλι και πιο εφκολθ. Επομζνωσ, ο παράγοντασ αυτόσ παίηει τον πιο ςθμαντικό ρόλο ςε ότι αφορά ςτθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικότθτασ. 1.2 Μεκοδολογία που χρθςιμοποιικθκε για τθν ανάλυςθ. Συνεπϊσ, θ ανάλυςθ πρζπει να αφορά τθν αγορά των τθλεπικοινωνιϊν και τθ χριςθ των υπθρεςιϊν από ιδιϊτεσ, εταιρείεσ και το δθμόςιο τομζα. Ζτςι πρζπει να είναι περιςςότερο προςανατολιςμζνθ προσ τον χριςτθ και ιδιαίτερα ςτισ υπθρεςίεσ προςτικζμενθσ αξίασ μζςω θλεκτρονικϊν δικτφων, κακϊσ και ςτισ υπθρεςίεσ, όπωσ αυτζσ περιγράφονται να ζχουν επίδραςθ ςτθν παραγωγικότθτα τθσ εταιρείασ. Κα πρζπει να αναφερκεί ότι οι δφο αυτζσ προοπτικζσ είναι αλλθλζνδετεσ, δεδομζνου ότι θ αποτελεςματικι χριςθ των διαδικτυακϊν υπθρεςιϊν από ιδιϊτεσ και δθμόςιο τομζα βελτιϊνει τθν υιοκζτθςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ από τισ επιχειριςεισ, οι οποίεσ με τθ ςειρά τουσ παρζχουν τθ βάςθ επί τθσ οποίασ ο αντίκτυποσ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων ςτθν παραγωγικότθτα τθσ εργαςίασ μπορεί να αξιολογθκεί 1. 1 Ελδηαθέξνλ σζηόζν παξνπζηάδεη κηα άιιε θξίζηκε ηνπνζέηεζε ζηε βηβιηνγξαθία πνπ έγηλε από ηνλ Solow ηνπ νπνίνπ ηα ιεγόκελα παξνπζηάδνπλ ζα έιεγα εξεπλεηηθό ελδηαθέξνλ. Σν δηάζεκν ξεηό ηνπ πεξί «ηνπ Παξάδνμνπ ηεο Παξαγσγηθόηεηαο " (1978) πξνέξρεηαη από πείξαγκα ηνπ πσο "κπνξείηε λα δείηε ηελ επνρή ησλ ειεθηξνληθώλ ππνινγηζηώλ παληνύ εθηόο από ηηο ζηαηηζηηθέο ηεο παξαγσγηθόηεηαο. Ο όξνο απηόο αλαθέξεηαη ζηελ αληίθαζε κεηαμύ ηεο εληαηηθήο επελδύζεσλ ζε ΣΠΕ ην 1970 θαη κεηά ηελ «non-appearance» ησλ αλακελόκελσλ ζεηηθώλ επηπηώζεσλ ηεο δηάδνζεο ηνπο ζηελ παξαγσγηθόηεηα θαη ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ζηηο ΗΠΑ. 9

14 Ρροκειμζνου να προχωριςουμε ςτθν ανάλυςθ, δφο διαφορετικζσ προςεγγίςεισ κα μασ απαςχολιςουν, θ πρϊτθ περιγράφει τθν ενςωμάτωςθ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν, με διάκριςθ μεταξφ των οικονομικϊν τομζων, δεδομζνου ότι αυτι θ προςζγγιςθ εξετάηει τον αντίκτυπο τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν παραγωγικότθτα μιασ εταιρείασ θ οποία κεωρείται μια ανεξάρτθτθ οντότθτα. Θ δεφτερθ προςζγγιςθ αφορά ομάδεσ εταιρειϊν, κακϊσ ερευνά τθν παραγωγικότθτα και τθν ανταγωνιςτικότθτα μεταξφ τουσ, κατ επζκταςθ τθν αφξθςθ τθσ ευρυηωνικισ ανάπτυξθσ, κακϊσ θ ευρυηωνικι τεχνολογία τουσ επιτρζπει να ειδικεφονται ςτθν παραγωγι των ςυγκεκριμζνων προϊόντων ι τθν προςφορά ςυγκεκριμζνων υπθρεςιϊν. Θ ευρυηωνικι τεχνολογία ςυνδζεται ςτενά με τθν εξειδίκευςθ αυτι, δεδομζνου ότι βελτιϊνει τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν μεταξφ των εταιρειϊν ςε ολόκλθρθ τθν αλυςίδα αξίασ, κακιςτϊντασ τισ υπθρεςίεσ τθλε-επικοινωνίασ φκθνότερεσ, λιγότερο χρονοβόρεσ και πιο αποτελεςματικζσ. Ο αντίκτυποσ τθσ ανάπτυξθσ των υπθρεςιϊν διαδικτφου ςτθν παραγωγικότθτα μπορεί να αξιολογθκεί ςε δφο επίπεδα. Το ζνα ζχει ςχζςθ με το μικροοικονομικό περιβάλλον τθσ μεμονωμζνθσ επιχείρθςθσ και το δεφτερο εξετάηει τισ οικονομικζσ εκφάνςεισ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν μακροοικονομικι τουσ διάςταςθ. Ο ςυνδυαςμόσ αυτϊν των δφο προςεγγίςεων αναμζνεται να αναδείξει τθν επίδραςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτο ςφνολο τθσ ανάπτυξθσ μίασ οικονομίασ. 1.3 Χριςθ των υπθρεςιών του Διαδικτφου από άτομα. Λόγω τθσ εκπαίδευςθσ υπάρχει αφξθςθ του αρικμοφ των ανκρϊπων που χρθςιμοποιοφν το διαδίκτυο για προςωπικοφσ ςκοποφσ. Θ πλειοψθφία των χρθςτϊν είναι επίςθσ ςε κζςθ να κατανοιςει τθ ςθμαςία του διαδικτφου όςον αφορά τθν εργαςία και τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν, γεγονόσ που προωκείται ςτο περιβάλλον εργαςίασ τουσ, ςτισ επιχειριςεισ με απϊτερο ςτόχο τθν παροχι βελτιωμζνων και καινοτόμων υπθρεςιϊν. Οι πιο πάνω εξελίξεισ παίηουν κετικό ρόλο ςτθν διαμόρφωςθ κατάλλθλου περιβάλλοντοσ και ςτθν ετοιμότθτα τθσ κοινωνίασ όςον αφορά τθν διεφρυνςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ. 1.4 Θ διαςκζδαςθ ωσ βαςικι κινθτιρια δφναμθ τθσ διείςδυςθσ του Διαδικτφου ςτα νοικοκυριά. Θ ευρυηωνικι ανάπτυξθ είχε επίςθσ ςθμαντικι επίδραςθ ςτθν ανάπτυξθ τθσ online αγοράσ ψυχαγωγίασ, δεδομζνου ότι ο ςυγκεκριμζνοσ τομζασ τα τελευταία χρόνια γνϊριςε ςθμαντικι αφξθςθ. Ενδεικτικά αναφζρουμε ότι τηίροσ ςτον παραπάνω τομζα αυξικθκε από 1,8 δις. ευρϊ ετθςίωσ το 2005 ςε 8,3 δις. ευρϊ / ζτοσ το 2010, λόγω τθσ υψθλισ 10

15 ανάπτυξθ των υποδομϊν ςτο διαδίκτυο, το οποίο προςφζρει αυξθμζνο αρικμό επιλογϊν και περιςςότερθ ευελιξία όςον αφορά το περιεχόμενο ψυχαγωγίασ, ςε ςφγκριςθ με εκείνθ που προςφζρονται από τισ παραδοςιακζσ υπθρεςίεσ ψυχαγωγίασ. Λδιαίτερο ενδιαφζρον παρουςιάηει το γεγονόσ ότι το online ψυχαγωγικό περιεχόμενο διαδραματίηει καίριο ρόλο ςτθν ανάπτυξθ τθσ υποδομισ του διαδικτφου εν γζνει και μάλιςτα εμφανίηεται να επθρεάηει ζμμεςα τισ τθλεπικοινωνιακζσ υπθρεςίεσ που παρζχονται και από τισ επιχειριςεισ, δεδομζνου ότι αποτελεί τθν κινθτιρια δφναμθ τθσ διείςδυςθσ του διαδικτφου ςτα νοικοκυριά. 1.5 Γνώςθ. Είναι γνωςτό ότι το διαδίκτυο αποτελεί ζνα αποτελεςματικό μζςο για τθ διάδοςθ γνϊςεων μζςω τθσ θλεκτρονικισ μάκθςθσ που χρθςιμοποιείται τόςο ςτον ιδιωτικό εκπαιδευτικό τομζα όςο και από δθμόςια εκπαιδευτικά ιδρφματα, προςφζροντασ μακιματα ςε περιςςότερουσ από φοιτθτζσ ανά ζτοσ. Εκτόσ από τθν εκπαίδευςθ θ οποία είναι διακζςιμθ διαδικτυακά, θ θλεκτρονικι πλθροφορία προςφζρει πλθκϊρα πθγϊν ενθμζρωςθσ, ενιςχφει τον πλουραλιςμό και επομζνωσ τθ δθμοκρατικι αντιπαράκεςθ απόψεων. Από αυτι τθν άποψθ θ αξία τθσ ςτθ διαμόρφωςθ ενόσ περιβάλλοντοσ ιςότθτασ, ελεφκερθσ πρόςβαςθσ ςτα βαςικά αγακά τθσ δθμοκρατίασ και τθσ ελευκερίασ του λόγου είναι ανεκτίμθτθ. Ραράλλθλα επιτρζπει τθν αφξθςθ τθσ ευελιξίασ ςτο εργαςιακό περιβάλλον, όπου ζνασ εργαηόμενοσ μπορεί να βρει λφςεισ ςτα προβλιματα που ενδζχεται να προκφψουν με τθν εξεφρεςθ νζων προτάςεων, και όχι απλϊσ προςπακϊντασ να χρθςιμοποιιςει τθ γνϊςθ που ιδθ κατζχει. Θ ζρευνα και θ ανάπτυξθ είναι δυο ακόμθ ςθμαντικζσ πτυχζσ τθσ κετικισ επίδραςθσ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν παραγωγικότθτα, από τθν άποψθ τθσ οικονομίασ μακροπρόκεςμα. Οι ερευνθτικζσ και επαγγελματικζσ κοινότθτεσ παίηουν ςθμαντικό ρόλο ςτθ δθμιουργία και τθ διάδοςθ τθσ γνϊςθσ μζςω του διαδικτφου. Ωςτόςο, θ ςυμβολι του διαδικτφου ςτθν παραγωγικότθτα είναι πικανό να ζχει ακόμθ πιο κετικι ζκβαςθ ςτο μζλλον. 1.6 Δθμόςιοσ τομζασ. Πταν πρόκειται για δθμόςιο τομζα, το μζτρο τθσ παραγόμενθσ ποςότθτασ, είναι διαφορετικό από εκείνθ των εταιρειϊν, δεδομζνου ότι υπολογίηεται ανάλογα με τον αρικμό των ατόμων που απαςχολοφνται ςτισ δθμόςιεσ υπθρεςίεσ. Ωςτόςο, ο δθμόςιοσ 11

16 τομζασ εφαρμόηει τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ςτον ίδιο βακμό και ςτο ίδιο επίπεδο γνϊςθσ με τουσ ιδιωτικοφσ οργανιςμοφσ και, ωσ εκ τοφτου, θ χριςθ των υπθρεςιϊν διαδικτφου ζχει ανάλογθ επίδραςθ ςτθν παραγωγικότθτα του δθμόςιου τομζα και του ιδιωτικοφ. 1.7 «Θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ». Θ χριςθ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων ςτον τομζα αυτό παίηει ςθμαντικό ρόλο ςτισ διοικθτικζσ δαπάνεσ και μάλιςτα επιφζρει μείωςθ του κόςτουσ τουσ. Ο δθμόςιοσ τομζασ απαιτεί από τισ εταιρείεσ να παρζχουν τισ απαραίτθτεσ πλθροφορίεσ για τον υπολογιςμό των φόρων, για τθν παραγωγι ςτατιςτικϊν και τον κακοριςμό των οικονομικϊν πολιτικϊν. Θ παροχι αυτϊν των πλθροφοριϊν ζχει μια επιβάρυνςθ που ζχει χαρακτθριςτεί ωσ εμπόδιο για τθν ανταγωνιςτικότθτα. Θ χριςθ των θμι-αυτοματοποιθμζνων online διαδικαςιϊν που χρθςιμοποιοφν οι ευρυηωνικζσ επικοινωνίεσ, οι οποίεσ αναφζρονται ςτο ςφνολο τουσ με τον όρο «e-κυβζρνθςθ» διαδραματίηουν ςθμαντικό ρόλο ςτθ μείωςθ των δαπανϊν αυτϊν. Επιπλζον, θ χριςθ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων ςτο δθμόςιο τομζα ζχει αποτζλεςμα τθν αφξθςθ των αποταμιεφςεων αλλά και τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν μεταξφ των διαφόρων δθμοςίων υπθρεςιϊν. Θ παραπάνω εξοικονόμθςθ απευκφνεται κυρίωσ ςε οικονομία χρόνου, κακϊσ οι εργαηόμενοι ςτο δθμόςιο τομζα χρθςιμοποιοφν πιο αποτελεςματικζσ εφαρμογζσ. Επομζνωσ, είναι δφςκολο κάτι τζτοιο να μεταφραςτεί ςε εξοικονόμθςθ χρθμάτων, και, κατά ςυνζπεια, οι φορολογικζσ μειϊςεισ ι άλλθ ςυνειςφορά ςτθν επιχειρθματικι δραςτθριότθτα δεν μπορεί να προςδιοριςτεί. Ωςτόςο, ζνασ ςφγχρονοσ και πιο φιλικόσ προσ το χριςτθ δθμόςιοσ τομζασ μπορεί να μειϊςει αιςκθτά το χρόνο και αλλά και τθν προςπάκεια (effort) των τοπικϊν επιχειριςεων. Οι εργαηόμενοι που, λόγω τθσ χριςθσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, δεν είναι πλζον επιφορτιςμζνοι με χρονοβόρεσ και επαναλαμβανόμενεσ εργαςίεσ, μποροφν να ςυμβάλουν ςτθ βελτίωςθ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν, τθν καλφτερθ διαχείριςθ επιπλζον κακθκόντων, κακϊσ και να ςυμμετζχουν ςε δθμόςιεσ υπθρεςίεσ ςτισ οποίεσ υπάρχει ζλλειψθ προςωπικοφ. Θ παραπάνω διαδικαςία βελτιςτοποίθςθσ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν μπορεί να οδθγιςει ςτθν ανάπτυξθ και τθν ανταγωνιςτικότθτα ςτο ςυγκεκριμζνο πεδίο. Στθν πραγματικότθτα, θ υιοκζτθςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ με βάςθ τισ διαδικαςίεσ του δθμόςιου τομζα μπορεί να αποφζρει ςε περιςςότερα από 5,2 διςεκατομμφρια, απόρροια τθσ εξοικονόμθςθσ χρόνου, μζςω τθσ αναβάκμιςθσ τθσ παραγωγικότθτασ, κάκε χρόνο. 12

17 Θ Ε-κυβζρνθςθ ςθματοδοτεί τθ μεταμόρφωςθ ςτο εςωτερικό τθσ κυβζρνθςθσ, επθρεάηει τθν οργάνωςθ, τθ διοίκθςθ, τουσ κανονιςμοφσ, τον τρόπο παράδοςθσ των υπθρεςιϊν και τισ αρχζσ και τισ διαδικαςίεσ για το ςυντονιςμό, τθν επικοινωνία και τθν εναρμόνιςθ εςωτερικϊν διαδικαςιϊν του δθμοςίου 2. Χάρθ ςτθν αποτελεςματικι ανταλλαγι πλθροφοριϊν και ςυςτθμάτων κακϊσ και ςτθ δια-λειτουργικότθτα και ςυμβατότθτα ςε επίπεδο τεχνικό και λογικό θ ςυνεργαςία μεταξφ των διαφόρων δθμόςιων οργανιςμϊν γίνεται αποτελεςματικά, ενιςχφοντασ τθν ποιότθτα των δθμόςιων υπθρεςιϊν. Επιπλζον, με τθν θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ, ο διοικθτικόσ φόρτοσ μειϊνεται, οι γραφειοκρατικζσ διαδικαςίεσ ελαχιςτοποιοφνται, δθμιουργοφνται πολφτιμεσ βάςεισ δεδομζνων από δθμόςιουσ φορείσ και με αυτό τον τρόπο οι απϊλειεσ ςε δεδομζνα και πλθροφορίεσ αποφεφγονται. Θ διαφάνεια ςτισ κινιςεισ των κυβερνθτικϊν οργάνων οδθγεί ςε καλφτερθ εξυπθρζτθςθ των πολιτϊν και αυξάνει τθν ικανοποίθςθ τουσ. Επίςθσ ςθμαντικό είναι το γεγονόσ ότι οι πολίτεσ μποροφν να ενκαρρυνκοφν να εκπλθρϊςουν τισ υποχρεϊςεισ τουσ προσ το κράτοσ λόγω τθσ γριγορθ και ςαφισ απόδοςθσ των δθμόςιων υπθρεςιϊν. Θ φπαρξθ ειδικϊν κινιτρων για τθν θλεκτρονικι περαίωςθ υποχρεϊςεων και πλθρωμϊν ευκζωσ και εγκαίρωσ ςυμβάλλει ςτθν αφξθςθ των δθμοςίων εςόδων. 1.8 «E-υγεία». Το τμιμα των υπθρεςιϊν υγείασ περιλαμβάνει πολλζσ επαφζσ και ανταλλαγζσ πλθροφορίων μεταξφ ενόσ μεγάλου αρικμοφ ενδιαφερόμενων μερϊν, όπωσ νοςοκομεία, φαρμακεία και αςφάλειεσ υγείασ. Σε ζνα τζτοιο περιβάλλον το κίνθτρο για τθ χριςθ ευρυηωνικϊν τεχνολογιϊν για τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν ςχετικζσ με τισ πλθρωμζσ ι επιςτροφζσ, τισ διοικθτικζσ πλθροφορίεσ, το ιςτορικό του αςκενοφσ, τα ςυμπτϊματα, κεραπείεσ και αναλφςεισ, με αςφάλεια και ςε πραγματικό χρόνο μεταξφ γεωγραφικά διάςπαρτων παραγόντων κρίνεται ωσ ιδιαίτερα υψθλό. Μιλϊντασ με αρικμοφσ, θ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτον τομζα των αςφαλειϊν υγείασ, μζςω τθσ θλεκτρονικισ κάρτασ αςφάλιςθσ, παρουςίαςαν κετικι απόδοςθ τθσ αρχικισ επζνδυςθσ, δεδομζνου ότι το ςφςτθμα που δθμιουργικθκε, ςυν το κόςτοσ ςυντιρθςθσ ιταν 304 εκατομμφρια ανά ζτοσ και το όφελοσ που επιτυγχάνεται με τθν 2 Almarabeh, T., & AbuAli, A. (2010). A General Framework for E-Government: Definition Maturity Challenges, Opportunities, and Success. European Journal of Scientific, 39 (1),

18 υιοκζτθςθ τθσ ανιλκαν 1,4 δις. ευρϊ / ζτοσ 3. Το εν λόγω ςφςτθμα αποτελεί ζνα αςφαλζσ ςφςτθμα ανταλλαγισ μθνυμάτων μεταξφ παρόχων υπθρεςιϊν υγείασ, το οποίο χρθςιμοποιείται για τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν, όπωσ ςυνταγζσ, επιςτολζσ απαλλαγισ και εργαςτθριακά αποτελζςματα μεταξφ των διαφόρων φορζων παροχισ υγείασ και αςκενϊν Το παραπάνω ςφςτθμα είναι ςε τροχιά ανάπτυξθσ ςτθν Ελλάδα ενϊ υπολογίηεται ότι κα οδθγιςει ςε 6 δις. ευρϊ που κα απορρζουν από τθν εξοικονόμθςθ χρόνου ςε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνολικά, θ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν διαδικτφου ελαφρφνει τον διοικθτικό προχπολογιςμό του δθμόςιου και του ιδιωτικοφ τομζα εξοικονομϊντασ ζνα πολφ μεγάλο ποςό ετθςίωσ. Ωςτόςο, ςφμφωνα με ζκκεςθ τθσ Ευρωπαϊκισ Επιτροπισ με τίτλο «Telecommunication Market and Regulatory Developments», θ οποία αφορά το ζτοσ , οι πιο ςθμαντικι εξοικονόμθςθ μπορεί να γίνει με τθ χριςθ των υπθρεςιϊν αυτοφ του είδουσ ςτο δθμόςιο τομζα, και πιο ςυγκεκριμζνα, από τθ βελτίωςθ των back-office διαδικαςιϊν που αφοροφν τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν μεταξφ των παρόχων υπθρεςιϊν και των διάφορων αποταμιεφςεων. Ενδεικτικά ςφμφωνα πάλι με τθν ίδια ζκκεςθ το ποςό αυτό αναμζνεται να φτάςει τα 176 δισ ευρϊ ετθςίωσ ςτθ Δανία. Επίςθσ, άλλα 20,1 διςεκατομμφρια ευρϊ ετθςίωσ μποροφν να εξοικονομθκοφν με τθ χριςθ των υπθρεςιϊν θλεκτρονικισ υγείασ, ακόμθ και αν αυτζσ οι διαδικαςίεσ είναι δφςκολο να εφαρμοςτοφν από το ςθμερινό ςφςτθμα υγείασ. Θ εξοικονόμθςθ που μπορεί να επιτευχκεί μζςω τθσ υιοκζτθςθσ των υπθρεςιϊν που βαςίηονται ςτο Διαδίκτυο είναι μόνο μια πτυχι από τα οφζλθ που παρζχονται από μια τζτοια εφαρμογι. Επιπλζον, θ ενοποίθςθ των πλθροφορικϊν ςυςτθμάτων μπορεί να δθμιουργιςει ζναν πιο αποτελεςματικό, καλά οργανωμζνο και άκρωσ παραγωγικό δθμόςιο τομζα και ζνα ιςχυρότερο και πιο διαδραςτικό επιχειρθματικό περιβάλλον. Επίςθσ δφναται να ςυντελζςει ςτθν αφξθςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ ςτθν ευρωπαϊκι επικράτεια. 1.9 Επιχειριςεισ. Πλεσ οι εταιρείεσ χρθςιμοποιοφν τθν ευρυηωνικι υπθρεςία, τθν ανταλλαγι πλθροφοριϊν με το επιχειρθματικό περιβάλλον τουσ, το οποίο απαρτίηεται από τουσ προμθκευτζσ τουσ, τουσ πελάτεσ, τισ τράπεηεσ, τουσ παρόχουσ δθμοςίων υπθρεςιϊν, με ςκοπό να γίνει ευκολότερθ και λιγότερο χρονοβόρα θ επικοινωνία με όλουσ τουσ προαναφερόμενουσ 3 European Commision. (2012, February 28). What is ehealth?. Retrieved from

19 παράγοντεσ. Ωσ εκ τοφτου, θ βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ λόγω τθσ χριςθσ των διαδικτυακϊν υπθρεςιϊν δεν περιορίηεται ςε επιχειριςεισ ενόσ ςυγκεκριμζνου οικονομικοφ τομζα, κακϊσ οι επιχειριςεισ από όλα τα κοινωνικά ςτρϊματα και με ποικίλεσ δραςτθριότθτεσ μποροφν να επωφελθκοφν από τθ χριςθ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν. Ραρ 'όλα αυτά, πζρα από τθ βαςικι χριςθ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων, κάκε εταιρεία ζρχεται ςε ζνα ςθμείο όπου πρζπει να αποφαςίςει ςε ποιο μζροσ των εργαςιϊν τθσ πρζπει να εντάξει τισ υπθρεςίεσ διαδικτφου, κάτι που εξαρτάται από τον οικονομικό τομζα ςτον οποίο θ εταιρεία ανικει. Κατά ςυνζπεια, ςτο μεταποιθτικό τομζα τθσ ανταλλαγισ πλθροφοριϊν είναι ςθμαντικι θ χριςθ του διαδικτφου εφόςον φζρεται να ςυμβάλλει ζςτω ςτθν αφξθςθ κατά 5% τθσ παραγωγικότθτασ, ενϊ ςτον τομζα των υπθρεςιϊν που απευκφνονται ςτουσ πελάτεσ τθσ επιχείρθςθσ ςυμβάλλει ςτθ βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ, δεδομζνου ότι αντιπροςωπεφει το 50% των ςχετικϊν εργαςιϊν 5. Ωσ εκ τοφτου θ υιοκζτθςθ των υπθρεςιϊν διαδικτφου, δθλαδι το θλεκτρονικό εμπόριο είναι απαραίτθτθ. Ππωσ προκφπτει από ςτοιχεία ερευνϊν 6 οδθγεί ςε διπλάςια αφξθςθ τθσ παραγωγικότθτασ ςε ςφγκριςθ με το μεταποιθτικό τομζα ςτο 90% των επιχειριςεων που βελτίωςαν τθν παραγωγικότθτά τουσ ζωσ 9,8% με τθ χριςθ e-commerce Basu, S., (2004) The Impact of e-business Technologies on Supply-Chain Operations: a Macroeconomic Perspective. Federal Reserve Bank of Dallas. 15

20 Κεφάλαιο 2 Μακροοικονομικι Ανάλυςθ. 2.1 Οι επιδράςεισ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςε μακροοικονομικό επίπεδο. Σε μακροοικονομικό επίπεδο, θ χριςθ των διαδικτυακϊν υπθρεςιϊν αφορά τόςο ςτθ διείςδυςθ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςτισ επιχειριςεισ όςο και ςτθν ζνταςθ του ανταγωνιςμοφ μεταξφ των επιχειριςεων ςτο επίπεδο αυτό. Ρρόκειται λοιπόν για ζνα ςφνκετο δείκτθ που περιλαμβάνει τισ online υπθρεςίεσ, όπωσ τθν θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ, e-banking, e-commerce και online υπθρεςίεσ μετά τθν πϊλθςθ. Πταν πρόκειται για τθ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, θ κοινοτικι ζρευνα για τθ χριςθ των ΤΡΕ ςτισ επιχειριςεισ το διάςτθμα ζδειξε υψθλό βακμό ανιςοτιτων μεταξφ των εταιρειϊν διαφορετικοφ μεγζκουσ, οικονομικϊν δυνατοτιτων, ι ακόμθ και διαφορετικισ χϊρασ προζλευςθσ. Ο επονομαηόμενοσ «e-business δείκτθσ», που αναφζρεται παραπάνω, ζχει επίςθσ υπολογιςτεί ςτθν παροφςα ζρευνα. Ενδεικτικά, οι μικρζσ επιχειριςεισ που ζχουν ςφνκετο δείκτθ παρουςιάηουν χαμθλά επίπεδα ευρυηωνικισ χριςθσ, γφρω ςτο 24,1%, ποςοςτό πολφ χαμθλότερο από αυτό των μεγάλων επιχειριςεων (37,5%). Θ διαφορά αυτι ζχει αυξθκεί κατά το χρονικό διάςτθμα Θ διείςδυςθ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςτον τομζα των υπθρεςιϊν είναι πολφ πιο ζντονθ, δεδομζνου ότι ο δείκτθσ ςτον τομζα αυτό φκάνει το 25,6%, ενϊ ςτον καταςκευαςτικό τομζα είναι 20,1%, ζνα κενό που ζχει αναπτυχκεί ευρζωσ ςτθν περίοδο που αναφερόμαςτε. Οι επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται ςτισ πιο προθγμζνεσ κοινωνίεσ τθσ πλθροφορίασ χρθςιμοποιοφν ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ςε ποςοςτό διπλάςιο από τισ επιχείρθςθσ που βαςίηουν τθ λειτουργία τουσ ςε λιγότερο αναπτυγμζνεσ κοινωνίεσ. Ωςτόςο, θ εφαρμογι του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςτισ γριγορα αναπτυςςόμενεσ χϊρεσ είναι περίπου όςο και ςε μεγάλεσ δυτικοευρωπαϊκζσ κοινωνίεσ. Γενικά, ςτθν Ευρϊπθ για το θλεκτρονικό επιχειρείν θ διείςδυςθ αυξάνεται κατά 3% ετθςίωσ, μία αφξθςθ που δείχνει τθ μετάβαςθ από τισ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ ςτισ κοινωνίεσ τθσ γνϊςθσ, ακόμα και αν υπάρχει περικϊριο για περαιτζρω βελτίωςθ. Συνολικά, θ ανάπτυξθ μπορεί να οφείλεται ςε 16

21 εξελίξεισ, όπωσ θ ειςαγωγι νζων τεχνολογιϊν, οργανωτικζσ βελτιϊςεισ, ανακατανομι των πόρων και οικονομίεσ κλίμακασ 7. EU27 e-business (% Online services Online services Annual productivity of enterprises, composite annual adoption improvement source: Eurostat) indicator (2006) rate ( ) EU27 average 23.1% +3.0% +0.29% By size of the company Small companies (<50 empl.) Large companies (>250 empl.) 21.4% +2.8% +0.29% 37.5% +4.1% +0.44% By economic sector Manufacturing sector 20.1% +2.7% +0.14% Service sector 25.6% +3.2% +0.32% Business (K) services 26.6% +2.9% +0.58% By country group Less developed knowledge societies 14.4% +1.8% +0.16% Quickly developing 21.5% +3.1% +0.26% Large industries 22.6% +3.3% +0.33% Advanced knowledge societies 29.3% +4.1% +0.41% Πίνακασ 1 Χριςθ online υπθρεςιϊν και βελτίωςθ παραγωγικότθτασ 8 7 Parham, D., Roberts, P., & Sun, H. (2001). Information Technology and Australia s Productivity Surge. Productivity Commission Staff Research Paper, AusInfo, Canberra. 8 f 17

22 Αφοφ λθφκεί υπόψθ θ επίδραςθ του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςτθ βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ για κάκε οικονομικό τομζα χωριςτά, τότε θ ετιςια βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ ορίηεται ωσ το προϊόν των μικροοικονομικϊν επιπτϊςεων των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν παραγωγικότθτα. Με το ςυνδυαςμό των προθγοφμενων τιμϊν, δθλαδι τον αντίκτυπο του θλεκτρονικοφ επιχειρείν ςτισ τιμζσ, ςε ςχζςθ με τθν επίδραςθ ςτθν οικονομία μιασ χϊρασ, ο μακροοικονομικόσ αντίκτυποσ τθσ χριςθσ του διαδικτφου μπορεί να υπολογιςτεί κατά προςζγγιςθ. Ππωσ φαίνεται ςτον πίνακα, θ βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ ανά ζτοσ ςε όλεσ τισ περιπτϊςεισ είναι λιγότερο από 1%, κάτι που ιςχφει και για τθ ςυνολικι βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ ςε επίπεδο ΕΕ. Ωςτόςο, θ ζλλειψθ ενθμζρωςθσ ςχετικά με τα οφζλθ που προκφπτουν από τθ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, εξακολουκεί να αποτελεί ςθμαντικό εμπόδιο όςον αφορά τθ βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ ςε μακροοικονομικό επίπεδο, θ οποία είναι ςιμερα 0,25% και πρζπει να ενιςχυκεί με τθν ταχφτερθ υλοποίθςθ τθσ χριςθσ του διαδικτφου. 2.2 Ο αντίκτυποσ των ευρυηωνικών υπθρεςιών internet ςτθν οικονομικι ανάπτυξθ. Με το internet να εξελίςςεται ςε αναπόςπαςτο κομμάτι τθσ οικονομίασ, δθμιουργοφνται διάφορα κανάλια μζςω των οποίων μπορεί να επιτευχκεί περαιτζρω ανάπτυξι. Ππωσ αναφζρκθκε παραπάνω, θ αποδοτικότθτα των επιχειριςεων και θ αφξθςθ τθσ παραγωγικότθτασ είναι παράγοντεσ που ςυνδζονται ςτενά με τθν εμφάνιςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, διότι ζτςι επιτρζπεται θ φκθνι, ςε πραγματικό χρόνο ανταλλαγι των πλθροφοριϊν που απαιτοφνται για τθν ομαλι λειτουργία των εταιρειϊν. Βοθκά, επίςθσ, τθ δθμιουργία νζων επιχειρθματικϊν μοντζλων και διαδικαςιϊν, κακϊσ και τθν ανάπτυξθ νζων προϊόντων και υπθρεςιϊν. Θ οικονομικι ανάπτυξθ επθρεάηεται επίςθσ από τθν αυξθμζνθ χριςθ των υπθρεςιϊν διαδικτφου, μζςω άλλων παραγόντων, όπωσ θ απαςχόλθςθ και θ καινοτομία. Υπάρχει θ πεποίκθςθ ότι θ παραγωγικότθτα μζςω τθσ βελτιςτοποίθςθσ των διαδικαςιϊν ςυνδζεται με ανκρϊπουσ που χάνουν τθ δουλειά τουσ. Δθμιουργείται ζτςι ζνα trade-off μεταξφ τθσ παραγωγικότθτασ και τθσ απαςχόλθςθσ. Ωςτόςο, θ ανάλυςθ των επιπτϊςεων τθσ χριςθσ ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων για τθν οικονομία δείχνει ότι υπάρχει δυνατότθτα απόδραςθσ από τον ανωτζρω ςυμβιβαςμό. 18

23 2.3 Ο αντίκτυποσ τθσ παραγωγικότθτασ ςτθν απαςχόλθςθ. Οι επιχειριςεισ οι οποίεσ τολμοφν να βελτιϊςουν τθν αποτελεςματικότθτά τουσ μζςω τθσ χριςθσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, είναι ςε κζςθ να παράγουν περιςςότερο με το ίδιο εργατικό δυναμικό. Λόγω τθσ αποτελεςματικότθτασ που ζχει επιτευχκεί, οι επιχειριςεισ προςπακοφν να βελτιϊςουν τθ κζςθ τουσ ςτθν αγορά, θ οποία βραχυπρόκεςμα ςθμαίνει ζνα ικανοποιθτικό ποςό ειςροϊν, πολφ μεγαλφτερο από τθ ηιτθςθ και εφόςον θ απαςχόλθςθ είναι πιο ευζλικτθ μπορεί να αποφζρει τελικά μείωςθ του εργατικοφ δυναμικοφ 9. Ωςτόςο, τα μακροπρόκεςμα αποτελζςματα τθσ βελτίωςθσ τθσ διαδικαςίασ κα γίνουν πραγματικότθτα, δεδομζνου ότι θ ηιτθςθ κα αυξθκεί και, κατά ςυνζπεια, περιςςότερα άτομα είναι αναγκαία για τθν κάλυψθ τθσ ηιτθςθσ και κατά ςυνζπεια τα επίπεδα απαςχόλθςθσ κα αυξθκοφν φκάνοντασ ι ξεπερνϊντασ το προθγοφμενο επίπεδο. Γενικά, ςε ςφντομο χρονικό διάςτθμα, θ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ζχει αρνθτικό αντίκτυπο ςτθν απαςχόλθςθ και καμία επίδραςθ ςτθν ανάπτυξθ, ενϊ μακροπρόκεςμα θ επίδραςθ είναι κετικι. Ακόμθ και ζτςι είναι δφςκολο να προςδιοριςκεί θ επίδραςθ ςτθν απαςχόλθςθ και θ ανάλογθ επίπτωςθ ςτθν ανάπτυξθ. Σφμφωνα με ζρευνεσ οι μζκοδοι βελτίωςθσ τθσ απόδοςθσ μίασ εταιρείασ επιτυγχάνεται μζςω του εκςυγχρονιςμοφ των διαδικαςιϊν τθσ των λεγόμενων semι-automation διαδικαςιϊν - και όχι μζςω τθσ μεταφοράσ του εργαηομζνου από ζναν οικονομικό τομζα ςε άλλο. Αν και δεν υπάρχουν ςτατιςτικά ςτοιχεία διακζςιμα για το κζμα αυτό, οι υπθρεςίεσ πάροχοι κεωροφν γενικά ότι, μετά τθ βελτιςτοποίθςθ των διαδικαςιϊν, είναι δυνατόν θ επιχείρθςθ να επιτφχει τα ίδια αποτελζςματα ωσ in-house τμιμα με μόνο το 60% του αρχικοφ προςωπικοφ. Θ εκτίμθςθ αυτι ςυμφωνεί με το άλμα τθσ παραγωγικισ διαδικαςίασ αλλά και τθσ απαςχόλθςθσ από διάφορουσ πρωτογενείσ τομείσ τθσ οικονομίασ ςτον επιχειρθματικό τομζα των υπθρεςιϊν 10 9 Η βειηίσζε ηεο παξαγσγηθόηεηαο κέζσ ηεο βειηηζηνπνίεζεο ηεο δηαδηθαζίαο ή «εμνξζνινγηζκόπ» ησλ εηαηξεηώλ έρεη σο επίπησζε ζπρλά εξγαδόκελνη λα ράλνπλ ηε δνπιεηά ηνπο. Απηό ην είδνο ηεο αξλεηηθήο ζύλδεζεο εξκελεύεηαη ζύκθσλα κε ηελ άπνςε όηη ε παξαγσγηθόηεηα θαη ε απαζρόιεζε είλαη αληηζηξόθσο αλάινγα κεγέζε: ε αύμεζε ηεο παξαγσγηθόηεηαο επηθέξεη απηόκαηα κείσζε ηεο απαζρόιεζεο θαη ην αληίζηξνθν είλαη επίζεο ε ηζρύεη. Οη πξόζθαηεο νηθνλνκηθέο αλαιύζεηο ππεξαζπίδνπλ κηα ηέηνηα άπνςε, π.ρ. ε έξεπλα The Role of Labour-Market Changes In the Slowdown of European Productivity Growth ησλ Dew-Becker θαη Gordon (2007) 10 Αbramovsky, G. Outsourcing and offshoring of business services: how important is ICT? The Institute for Fiscal Studies (IFS), London. WP05/22 19

24 2.4 ε μακροοικονομικό επίπεδο. Τα οφζλθ από τθν εμφάνιςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ ζχουν να κάνουν με τθ βελτίωςθ τθσ παραγωγικότθτασ, τθν αφξθςθ του όγκου των πωλιςεων. Ωςτόςο, θ εμφάνιςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ δεν ζχει άμεςθ ςχζςθ με τθν ακακάριςτθ προςτικζμενθ αξία. Υπάρχει όμωσ μια μακροπρόκεςμθ πρόβλεψθ για κετικι πορεία ςτθν αγορά. Ωςτόςο, οι επιχειριςεισ που κινοφνται ςτον τομζα τθσ πλθροφορικισ αντιπροςωπεφουν το 26,4% τθσ ακακάριςτθσ προςτικζμενθσ αξίασ μεταξφ 2000 και Επίςθσ, όπου θ ευρυηωνικι τεχνολογία χρθςιμοποιείται ευρζωσ, επιφζρει 38,8% αφξθςθσ τθσ απαςχόλθςθσ κατά τθν ίδια περίοδο, με τθ δθμιουργία κζςεων εργαςίασ ανά ζτοσ. Από αυτζσ, κζςεισ εργαςίασ προζρχονται από τισ δραςτθριότθτεσ outsourcing κακϊσ και από τθ μετατόπιςθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ από άλλουσ κλάδουσ τθσ οικονομίασ. Ππωσ προαναφζρκθκε θ αφξθςθ τθσ παραγωγικότθτασ ζχει βραχυπρόκεςμα αρνθτικό αντίκτυπο ςτθν απαςχόλθςθ. Είναι γεγονόσ ότι μία αφξθςθ τθσ τάξθσ του 0,58% τθσ παραγωγικότθτασ είχε ωσ αποτζλεςμα τθν απϊλεια κζςεων εργαςίασ ετθςίωσ. Σφμφωνα με τον Norton 11, θ ανάπτυξθ των τθλεπικοινωνιϊν κακιςτά ευκολότερθ και φκθνότερθ τθν πρόςβαςθ ςε ςχετικζσ πλθροφορίεσ και, κατά ςυνζπεια, αυξάνει τθν αποτελεςματικότθτα ςτθ διαδικαςία λιψθσ αποφάςεων. Ρροκειμζνου να ελζγξει τθν υπόκεςι του ςχετικά με τισ κετικζσ ςυνζπειεσ των τθλεπικοινωνιϊν για τθν οικονομικι ανάπτυξθ, ο Norton πραγματοποίθςε το 1992 αναλφςεισ παλινδρόμθςθσ για 47 χϊρεσ ςε χρονικό διάςτθμα το οποίο εκτεινόταν μεταξφ 1957 και Τα αποτελζςματα των αναλφςεων που καταδεικνφουν ότι οι μεταβλθτζσ των τθλεπικοινωνιϊν είναι κετικζσ και γενικά ςθμαντικζσ. Ο Norton κατζλθξε ςτο ςυμπζραςμα ότι οι τθλεπικοινωνίεσ ςτθρίηουν τθν οικονομικι ανάπτυξθ μειϊνοντασ το κόςτοσ ςυναλλαγϊν. Ραρ 'όλα αυτά, εξακολουκεί να υπάρχει κακαρι δθμιουργία κζςεων εργαςίασ ςτον τομζα των υπθρεςιϊν λόγω τθσ χριςθσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, θ οποία οδθγεί ςε αφξθςθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ, που οφείλεται είτε ςτθν αφξθςθ των επιχειρθματικϊν αγορϊν παγκοςμίωσ είτε ςτθ δθμιουργία νζων καινοτόμων επιχειρθματικϊν υπθρεςιϊν. 11 Norton, S. W. (1992). Transaction costs, telecommunications, and the microeconomics of macroeconomic growth. Economic Development and Cultural Change, 41(1),

25 2.5 Ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ και καινοτομία. Θ καινοτομία διαδραματίηει καίριο ρόλο ςτθν ανάπτυξθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ και, ωσ εκ τοφτου, ςτο κετικό ιςοηφγιο τθσ απαςχόλθςθσ, δεδομζνου ότι προκαλεί μετατόπιςθ από τθ μία υπθρεςία ςτθν άλλθ και ζχει ζνα ςχετικά ιςχυρό αντίκτυπο ςτο μερίδιο αγοράσ. Ρροφανϊσ, θ αναλογία των κζςεων εργαςίασ που δθμιουργικθκαν ςε ςχζςθ με τισ χαμζνεσ κζςεισ εργαςίασ είναι 112%, 12% δθλαδι πάνω από το ποςοςτό που απαιτείται για τθ δθμιουργία κζςεων εργαςίασ. Θ ευρυηωνικι ςφνδεςθ DSL τεχνολογίασ οδθγεί ςε ιδιαίτερα ςθμαντικζσ αλλαγζσ και ειςάγει τθν καινοτομία ςτο ςφνολο τθσ οικονομίασ. Επομζνωσ, ζχει ςθμαντικό αντίκτυπο ςτον εκςυγχρονιςμό του ςυνόλου τθσ οικονομίασ. Θ ευρυηωνικι ςφνδεςθ υψθλισ ταχφτθτασ επθρεάηει τόςο τουσ καταναλωτζσ όςο και τισ επιχειρθματικζσ πρακτικζσ, κακϊσ κακιςτά τθ ςυμμετοχι ςτθ διαδικαςία τθσ καινοτομίασ προςιτι ςε όλουσ, ανταγωνιςτζσ, προμθκευτζσ, καταναλωτζσ ςε παγκόςμιο επίπεδο. Ππωσ αναφζρεται ςτθν ζρευνα, οι επενδφςεισ ςτισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ DSL είναι μια κακιερωμζνθ και κυρίαρχθ κινθτιρια δφναμθ ςτθν οικονομικι ανάπτυξθ. Υπολογίηεται δε ότι ο ρυκμόσ αφξθςθσ των επενδφςεων ςτο λογιςμικό των υπολογιςτϊν κυμάνκθκε ςτα 22,5% ετθςίωσ κατά τθν περίοδο , κακϊσ και θ ευρυηωνικι αφξθςθ αυξικθκε κατά μζςο όρο 9,2% ετθςίωσ κατά τθ διάρκεια τθσ περιόδου που αναφζρεται θ ζρευνα. Φυςικά ο δθμόςιοσ τομζασ δεν μζνει ανεπθρζαςτοσ από τθν καινοτομία, μάλιςτα θ τελευταία καλφπτει όλα τα επίπεδα των κυβερνθτικϊν διαδικαςιϊν και ενιςχφει τθν παροχι δθμόςιων υπθρεςιϊν, με τθν εφαρμογι και τθν ανάπτυξθ των υπθρεςιϊν θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ που βαςίηονται ςτθν ευρυηωνικι υποδομι. Εκτόσ από τον τομζα των υπθρεςιϊν, θ ευρυηωνικότθτα ζχει κετικό ιςοηφγιο ςτθν απαςχόλθςθ και ςε άλλουσ τομείσ τθσ οικονομίασ, με τθν κακαρι δθμιουργία κζςεων απαςχόλθςθσ ετθςίωσ. Θ δραςτθριότθτά των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν είναι παρόμοιασ φφςθσ με αυτι του τομζα των επιχειρθματικϊν δραςτθριοτιτων. Στθν Ελλάδα προσ το παρόν, τα DSL δίκτυα καλφπτουν μόνο το 13% τθσ ελλθνικισ επικράτειασ. Ο βακμόσ διείςδυςθσ όςον αφορά τθ λιανικι ευρυηωνικι πρόςβαςθ εξακολουκεί ακόμα να είναι ο χαμθλότεροσ μεταξφ των κρατϊν μελϊν τθσ ΕΕ των 15, ενϊ τον Λανουάριο 2006 αυξικθκε ςε περίπου 1% του πλθκυςμοφ από το 0,24%, ςτο οποίο βριςκόταν τον Λοφλιο του Έγγξαθν εξγαζίαο ησλ ππεξεζηώλ ηεο Επηηξνπήο, παξάξηεκα ζηελ αλαθνίλσζε ηεο Επηηξνπήο ζην 21

26 2.6 Επίδραςθ ςτο ΑΕΠ. Θ επίδραςθ ςτο Ακακάριςτο Εκνικό Ρροϊόν μπορεί να εκφράηεται ςε όρουσ προςτικζμενθσ αξίασ με τον πολλαπλαςιαςμό τθσ αφξθςθσ τθσ απαςχόλθςθσ και με τθν παραγωγικότθτα τθσ εργαςίασ ςτουσ υπό εξζταςθ τομείσ. Βραχυπρόκεςμα, οι ευρυηωνικζσ ςυνδζςεισ δεν φαίνεται να αποφζρουν καμία επιπλζον προςτικζμενθ αξία, δεδομζνου ότι οι επιχειριςεισ μποροφν να γίνουν πιο αποτελεςματικζσ ακόμθ και με λιγότερο εργατικό δυναμικό. Ωςτόςο, ςε μακροπρόκεςμθ βάςθ, ο αντίκτυποσ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων κεωρείται ωσ νζα δραςτθριότθτα με τθ δυναμικι οικονομικισ ανάπτυξθσ και δθμιουργίασ νζων κζςεων εργαςίασ. Ωσ εκ τοφτου, με νζεσ κζςεισ εργαςίασ ςτον τομζα των υπθρεςιϊν και με αφξθςθ τθσ παραγωγικότθτασ τθσ τάξθσ των 105k ανά εργαηόμενο, θ οικονομικι δραςτθριότθτα επιτυγχάνει μια αφξθςθ φψουσ 46,2 δις. ανά ζτοσ βάςθσ. Πταν πρόκειται για τθν υπόλοιπθ οικονομία, λαμβάνοντασ υπόψθ τισ κζςεισ εργαςίασ που δθμιουργοφνται και τθν αφξθςθ τθσ παραγωγικότθτασ ςτα 55k ανά εργαηόμενο, θ προςτικζμενθ αξία φτάνει τα 30,2 διςεκατομμφρια ετθςίωσ. Λαμβάνοντασ υπόψθ τθν επίδραςθ τθσ εκτόπιςθσ από τθν παραδοςιακι βιομθχανία ςτον τομζα των υπθρεςιϊν, υπάρχει κακαρι δθμιουργία 6,0 δισ ανά ζτοσ, θ οποία απορρζει από τθ μείωςθ του παραδοςιακοφ τομζα που ιςοδυναμεί ςε 39,8 διςεκατομμφρια τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ, και ταυτόχρονα τθν αφξθςθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ ςτον τομζα των υπθρεςιϊν ςτα 45,8 διςεκατομμφρια ετθςίωσ. Θ ςυνολικι ςυνειςφορά τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτο ΑΕΡ, εναρμονιςμζνθσ με τθν καινοτομία ςτισ οικονομικζσ δραςτθριότθτεσ, είναι ίςθ με 82,4 διςεκατομμφρια ετθςίωσ. Θ κετικι αυτι επίδραςθ υπολογίηεται ότι κα είναι περιςςότερο αντιλθπτι με τθν πάροδο των ετϊν, πράγμα που ςθμαίνει ότι θ ςυνεχισ κίνθςθ προσ νζεσ αγορζσ κα οδθγιςει ςε πρόςκετθ αφξθςθ εςόδων τθσ τάξθσ των 164,8 διςεκατομμυρίων κατά το δεφτερο ζτοσ και 247,2 διςεκατομμυρίων ςτο τρίτο, και οφτω κακεξισ. 2.7 υνεχιηόμενεσ ανιςότθτεσ. πκβνύιην, ζην Επξσπατθό Κνηλνβνύιην, ζηελ Επξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Επηηξνπή θαη ζηελ Επηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ, «Καλνληζηηθέο ξπζκίζεηο θαη αγνξέο ζηηο επξσπατθέο ειεθηξνληθέο επηθνηλσλίεο θαηά ην 2005» (11 ε ΕΚΘΕΗ), COM(2006)68 ηειηθό, ζει

27 Ραρόλο που θ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν φαίνεται να ζχει κετικι επίδραςθ ςτο ΑΕΡ, εξακολουκοφν να υπάρχουν ςθμαντικζσ ανιςότθτεσ όςον αφορά τθ χριςθ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων μεταξφ των χωρϊν τθσ ΕΕ 13, κακϊσ οι πιο προθγμζνεσ χϊρεσ αξιοποιοφν ςτο ζπακρο τθ χριςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, δεδομζνου ότι μετακινοφνται προσ τθν κατεφκυνςθ νζων καινοτόμων αγορϊν με ταχφτερο ρυκμό, και θ ετιςια ανάπτυξθ αναμζνεται ςταδιακά να φκάςει το 0,89% του ΑΕΡ τουσ. Ενϊ οι λιγότερο ανεπτυγμζνεσ χϊρεσ βρίςκονται ακόμα ςτθν αρχι τθσ εφαρμογισ των ςχετικϊν πολιτικϊν όςον αφορά τθ χριςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ. Ωςτόςο, οριςμζνεσ από αυτζσ τισ χϊρεσ φαίνεται να μποροφν να ακολουκιςουν τισ προθγμζνεσ χϊρεσ ςτθ χριςθ αυτϊν των τεχνολογιϊν, ζςτω και με πιο αργά βιματα. 13 Οη επξπδσληθέο ππεξεζίεο κπνξνύλ λα δηαλεκεζνύλ κέζσ δηαθόξσλ ζπλδπαζκώλ ηερλνινγηώλ επηθνηλσληαθώλ δηθηύσλ («πιαηθνξκώλ»). Οη ηερλνινγίεο κπνξνύλ λα πεξηιακβάλνπλ είηε ζηαζεξή είηε ξαδηνεπηθνηλσληαθή ππνδνκή κεηάδνζεο, θαη κπνξνύλ λα ππνθαζηζηνύλ ή λα αιιεινζπκπιεξώλνληαη αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε πεξηζηάζεηο. Οη ηξέρνπζεο επξπδσληθέο ππεξεζίεο καδηθήο αγνξάο ζηελ ΕΕ-15 ραξαθηεξίδνληαη θαηά θαλόλα από ηαρύηεηεο ηειεθόξησζεο πνπ μεθηλνύλ από 512Kbit/s/ - 1Mbit/s. Γηα ηνπο επηρεηξεκαηηθνύο ρξήζηεο, νη ηαρύηεηεο πνπ απαηηνύληαη είλαη γεληθά πνιύ κεγαιύηεξεο (Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique/Europese Commissie, B-1049 Brussel België). 23

28 Κεφάλαιο 3 Οι Ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ςτθν Ελλάδα. 3.1 Σεχνολογίεσ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν Ελλάδα. Επί του παρόντοσ, υπάρχει ζνασ μεγάλοσ αρικμόσ εταιρειϊν που παρζχουν ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ςτθν Ελλάδα. Ταυτόχρονα, θ «Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ 14» που είναι ζνα επιχειρθςιακό πρόγραμμα που ζχει αναπτυχκεί, περιλαμβάνει δράςεισ που αφοροφν τθν καταςκευι ευρυηωνικϊν υποδομϊν, τθν προϊκθςθ των αντίςτοιχων υπθρεςιϊν, κακϊσ και τθν παρακολοφκθςθ τθσ ηιτθςθσ για τισ υπθρεςίεσ αυτζσ. Ρροκειμζνου να αναλυκεί θ ςθμερινι κατάςταςθ ςτθν Ελλάδα όςον αφορά τθ χριςθ των υπθρεςιϊν του ευρυηωνικοφ διαδικτφου, κα εξεταςτεί θ παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν από τισ ςχετικζσ επιχειριςεισ τθλεπικοινωνιϊν. Οι ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ παρζχονται από τισ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν ςτθν Ελλάδα. Ο πίνακασ παρακάτω αποτελεί μια ςφνοψθ των υπθρεςιϊν που παρζχονται από τισ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν ςτθν ελλθνικι αγορά. 14 COM(2002) 263 ηειηθό, «eeurope 2005: Κνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο γηα όινπο». 24

29 Companies Broadband Services GPRS 3G Wi-Fi ADSL Multimedia Inter Centers Media streaming E-business VoIP VPN Leased Lines Frame Relay TIM ALTEC ALTEC TELECOMS etone FastNet Forthnet TELLAS Vodafone Attica Telecoms Teledome Telepassport Hellas Sparknet 25

30 Companies Broadband Services GPRS 3G Wi-Fi ADSL Multimedia Inter Centers Media streaming E-business VoIP VPN Leased Lines Frame Relay HOL Info-quest Q-telecom Vivodi Greek Telecom Greek Telecom Net InterConnect Acis Group AE Telecom Plus NETPLAN Axiom Network Alfanet 26

31 Companies Broadband Services GPRS 3G Wi-Fi ADSL Multimedia Inter Centers Media streaming E-business VoIP VPN Leased Lines Frame Relay Informatic Framework Algonet Hellasfon First Telecom Columbia Telecom S.A. Cosmote MCI GR LANNET Πίνακασ 2 Σφνοψθ υπθρεςιϊν που παρζχονται από τισ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν ςτθν ελλθνικι αγορά 27

32 Οι περιςςότερεσ από τισ παραπάνω εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν προςφζρουν υπθρεςίεσ ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ ςε μεγάλο εφροσ τιμϊν. Οι τιμζσ όταν πρόκειται για τθν παροχι ADSL, εξαρτϊνται από τθν ταχφτθτα πρόςβαςθσ, και ποικίλλουν από 29,90-85,90 για τθν ταχφτερθ εξυπθρζτθςθ των 1024/256 kbps. Το περιεχόμενο των παρεχόμενων ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν είναι πολφ περιοριςμζνο ςε αρικμό και ωσ επί το πλείςτον παρζχεται από τθ μειοψθφία των επιχειριςεων που δραςτθριοποιοφνται ςτον τομζα, οι οποίεσ μάλιςτα είναι κολοςςοί με μεγάλθ δφναμθ ςτθν αγορά γεγονόσ που αποκαρρφνει τθν είςοδο άλλων μικρότερων παιχτϊν. Επιπλζον, το επιχειρθματικό μοντζλο ι το μοντζλο που χρθςιμοποιείται από τουσ υφιςτάμενουσ παρόχουσ δεν είναι ςυγκεκριμζνο και δεν είναι εφκολα διακριτό. Συνεπϊσ, υπάρχει μια τεράςτια ανάγκθ για νζεσ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, οι οποίεσ δεν πρζπει να είναι ιδιαίτερα εξειδικευμζνεσ, αλλά πρζπει να είναι εφκολα κατανοθτζσ από τουσ πολίτεσ. Ρροφανϊσ, υπάρχει ζλλειψθ του παιδείασ του μζςου Ζλλθνα πολίτθ ςε ςχζςθ με τθν ευρυηωνικι τεχνολογία. Το μζςο ειςόδθμα του Ζλλθνα και το ποςό που διατίκεται να δαπανιςει ςε αυτζσ τισ υπθρεςίεσ, πρζπει να λαμβάνονται υπ 'όψιν όταν μια εταιρεία τθλεπικοινωνιϊν προτίκεται να προςφζρει ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ προσ το κοινό. Τόςο οι ιδιωτικζσ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν όςο και θ κυβζρνθςθ πρζπει να προωκιςουν τθν ευρυηωνικι εκπαίδευςθ αλλά και τισ ςχετικζσ υπθρεςίεσ προσ τουσ Ζλλθνεσ πολίτεσ, λαμβάνοντασ υπόψθ ότι ο μζςοσ όροσ διείςδυςθσ τθσ ευρυηωνικότθτασ είναι 1,5% 15. Θ προςφορά υπθρεςιϊν VoIP 16 μπορεί να είναι ζνα αντιπροςωπευτικό παράδειγμα, κακϊσ ςυνδυάηει τθλεφωνία, θ οποία είναι ευρζωσ διαδεδομζνθ ςτον πλθκυςμό και προςφζρει το προφανζσ πλεονζκτθμα του χαμθλότερου κόςτουσ των υπθρεςιϊν τθλεφωνίασ. Θ διείςδυςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν κα πρζπει να ςυνδζεται ζντονα με τθ ςυμβατικι φιλοςοφία τθσ επικοινωνίασ. Αξίηει να ςθμειωκεί ότι οι χρεϊςεισ των παρεχόμενων ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν εξακολουκοφν να είναι από τισ πιο ακριβζσ ςτθν Ελλάδα ςε ςφγκριςθ με άλλεσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ, παρόλο που φαίνεται να ελαττϊνονται με το χρόνο. Πταν πρόκειται για τθν υποδομι τθσ αναλογικισ γραμμισ, ο ΟΤΕ είναι ο κακιερωμζνοσ πάροχοσ και ςχεδόν ο μόνοσ ιδιοκτιτθσ των υπαρχουςϊν υποδομϊν. Οι υπόλοιπεσ εταιρείεσ του κλάδου 15 Έγγξαθν εξγαζίαο ησλ ππεξεζηώλ ηεο Επηηξνπήο, παξάξηεκα ζηελ αλαθνίλσζε ηεο Επηηξνπήο ζην πκβνύιην, ζην Επξσπατθό Κνηλνβνύιην, ζηελ Επξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Επηηξνπή θαη ζηελ Επηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ, «Καλνληζηηθέο ξπζκίζεηο θαη αγνξέο ζηηο επξσπατθέο ειεθηξνληθέο επηθνηλσλίεο θαηά ην 2005» (11 ε ΕΚΘΕΗ), COM(2006)68 ηειηθό, ζει Καηά ηηο ειιεληθέο αξρέο, ε ππεξεζία ρνλδξηθήο πξόζβαζεο δελ δηαζθαιίδεη έλα επηζπκεηό επίπεδν πνηόηεηαο, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη όηη δελ είλαη επρεξήο ε αλάπηπμε ππεξεζηώλ πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο, όπσο είλαη ε θσλή κέζσ IP (Voice over IP) θαη νη ππεξεζίεο βίληεν θαηά παξαγγειία. 28

33 τθλεπικοινωνιακϊν δικτφων μιςκϊνουν γραμμι από τον ΟΤΕ προκειμζνου να παρζχουν τισ υπθρεςίεσ τουσ. Ωςτόςο, εκτόσ από τον ΟΤΕ, οι εταιρείεσ Vivodi και Teledome ζχουν δικά τουσ δίκτυα, παρόλο που περιορίηονται ςτα αςτικά κζντρα τθσ Ακινασ και τθσ Κεςςαλονίκθσ. Οι εταιρείεσ Cosmote, Vodafone και TIM, από τθν άλλθ πλευρά, διακζτουν δικά τουσ δίκτυα, παρζχοντασ αςφρματθ ςφνδεςθ 3G γενιάσ. Ωςτόςο, θ ταχφτθτά τουσ είναι ςχετικά αργι, ςε ςφγκριςθ με τισ χρεϊςεισ τουσ οι οποίεσ παραμζνουν ςε υψθλά επίπεδα. Υπάρχουν επίςθσ "ςυμφωνίεσ ςτο επίπεδο υπθρεςιϊν", οι οποίεσ προςφζρονται από τουσ ιδιωτικοφσ παρόχουσ τθλεπικοινωνιακϊν χωρίσ χρζωςθ, όταν ο ΟΤΕ δεν εμπλζκεται και θ υπθρεςία που παρζχεται εξαρτάται μόνο από το δίκτυο τθσ ιδιωτικισ εταιρείασ. 3.2 H κζςθ τθσ Ελλάδασ ςτον παγκόςμιο χάρτθ όςον αφορά το ποςοςτό των ςυνδρομθτών ευρυηωνικών ςυνδζςεων. Ο παρακάτω πίνακασ δείχνει το ποςοςτό των ςυνδρομθτϊν ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων ςε όλο τον κόςμο ςε διαφορετικζσ περιοχζσ το Βόρεια Αμερικι 18.39% Λατινικι Αμερικι 7.12% Νότια και Ανατολικι Αςία 28.87% Μζςθ Ανατολι και Αφρικι 3.05% Αςία Ωκεανία 13.02% Δυτικι Ευρϊπθ 22.48% Ανατολικι Ευρϊπθ 7.06% Πίνακασ 3 Ροςοςτό ςυνδρομθτϊν ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων παγκοςμίωσ Ππωσ φαίνεται ςτον πίνακα, το μερίδιο των broadband ςυνδρομθτϊν ςτθν Ανατολικι Ευρϊπθ είναι ςχετικά χαμθλότερο από το αντίςτοιχο ποςοςτό ςτθ Δυτικι Ευρϊπθ. Αυτό ςφμφωνα με τθν τριμθνιαία αφξθςθ των ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων και τθ διείςδυςθ του 29

34 πλθκυςμοφ αυτοφ ςτθν περιοχι τθσ ανατολικισ Ευρϊπθσ, που είναι 3,81% και περίπου 12%, αντίςτοιχα κατά το ζτοσ 2011, δείχνουν ότι οι αγορζσ ςτθν περιοχι είναι ακόμθ ςτθ διαδικαςία τθσ εφαρμογισ των ευρυηωνικϊν τεχνολογιϊν 17. Διάφοροι παράγοντεσ φζρονται να επθρεάηουν και να οδθγοφν ςε διαφορετικοφσ δρόμουσ τθν ανάπτυξθσ τθσ ευρυηωνικότθτασ, όπωσ δθμογραφικά ηθτιματα, θ οικονομικι δομι, οι υπάρχουςεσ τθλεφωνικζσ υποδομζσ, το επίπεδο εκπαίδευςθσ, κακϊσ και οι δθμογραφικζσ και διαρκρωτικζσ διαφορζσ ανάμεςα ςτισ αςτικζσ και αγροτικζσ περιοχζσ των ευρωπαϊκϊν χωρϊν. Επομζνωσ, αντί να υπάρχει ζνα ενιαίο, γραμμικό μοντζλο ανάπτυξθσ, θ φπαρξθ των ανιςοτιτων μεταξφ των ευρωπαϊκϊν χωρϊν υποδεικνφουν τθν ανάγκθ για ζνα εφροσ προςεγγίςεων και δράςεων ςτο ςχεδιαςμό κάκε χϊρασ, θ κάκε μία από τισ οποίεσ μπορεί να ορίςει τισ προτεραιότθτεσ τθσ για τθν αντιμετϊπιςθ των απαραίτθτων διαρκρωτικϊν αλλαγϊν. Οφείλει επίςθσ να χαράξει τα όριά τθσ και να επωφελθκεί ουςιαςτικά από τισ δυνατότθτζσ τθσ, προκειμζνου να αναπτφξει επιτυχϊσ ζνα εξειδικευμζνο μοντζλο ευρυηωνικισ ανάπτυξθσ 18. Θ αφξθςθ των αγορϊν αυτϊν είναι υψθλι με ταχείσ ρυκμοφσ, κακϊσ δεν ζχουν ακόμθ φκάςει ςε επίπεδα κορεςμοφ. Ριο ςυγκεκριμζνα, το κακαρό ποςοςτό αφξθςθσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν Ανατολικι Ευρϊπθ είναι 9%, που είναι το ίδιο με εκείνο τθσ Λατινικισ Αμερικισ. Θ κακαρι προςκικθ εννζα τοισ εκατό ςτθν Ανατολικι Ευρϊπθ μπορεί να μεταφραςτεί ςε επιπλζον 1,4 εκατομμφρια ςυνδρομθτζσ, από τουσ οποίουσ ανικουν ςτθν Ελλάδα, ενϊ προζρχονται από τθ ωςία, από τθ ουμανία, από τθ Σερβία και από τθν Ρολωνία. Για να ερμθνεφςει κανείσ πόςο μεγάλοσ είναι ο αρικμόσ των νζων ςυνδρομθτϊν, πρζπει να λθφκεί υπ 'όψιν ο πλθκυςμόσ τθσ ςυγκεκριμζνθσ χϊρα. Συνεπϊσ, μπορεί να ειπωκεί ότι θ διείςδυςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ζχει κερδίςει τθν αποδοχι του κόςμου ςτθν ανατολικι Ευρϊπθ όςο και ςτθν Ελλάδα παρουςιάηοντασ ταχφ αυξθτικό ρυκμό κάκε χρόνο. Αναφορικά με τθν τεχνολογία DSL ειδικότερα, είναι ενδιαφζρον το γεγονόσ ότι καλφπτει το 63,18% τθσ ςυνολικισ χριςθσ τθσ τεχνολογίασ ευρυηωνικϊν ςυνδζςεων ςε παγκόςμιο επίπεδο. Θ χριςθ τθσ τεχνολογίασ DSL ανά περιοχι απεικονίηεται ςτο παρακάτω ςχιμα. Ραρατθροφμε λοιπόν ότι περίπου το 7% ςτθν Ανατολικι Ευρϊπθ κάνει χριςθ DSL τεχνολογιϊν, ζνα ποςοςτό υψθλό ςυγκρινόμενο με το ποςοςτό χρθςτϊν ςυνολικισ ευρυηωνικισ τεχνολογίασ ςτθν περιοχι αυτι (7,06%). Θ DSL τεχνολογία αναδεικνφεται 17 IDATE, The Impact of Broadband on growth and Productivity, ec.europa.eu/information_society/.../broadband_impact_2008.pdf 30

35 επομζνωσ ςτθν κυρίαρχθ μορφι των διαδικτυακϊν υπθρεςιϊν ςτθν Ανατολικι Ευρϊπθ. Ωςτόςο, τα μερίδια αγοράσ των άλλων μορφϊν των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, όπωσ θ τεχνολογία καλωδιακοφ μόντεμ και θ FTTx τεχνολογία, παρουςιάηουν υψθλοφσ τριμθνιαίουσ ρυκμοφσ αφξθςθσ τθσ τάξθσ του 3,54% και 5,71% αντίςτοιχα. Πςον αφορά τθν Ελλάδα, θ χϊρα μασ δεν περιλαμβάνεται ςτισ χϊρεσ με τα υψθλότερα ποςοςτά αφξθςθσ όπωσ θ ωςία όπου ο τριμθνιαίοσ ρυκμόσ αφξθςθσ του καλωδιακοφ modem είναι 1%, ενϊ εκείνθ των FTTx είναι 6,33%. Άλλεσ χϊρεσ οι οποίεσ παρουςιάηουν ςθμαντικι ανάπτυξθ είναι θ Ρολωνία, θ Ουγγαρία και θ Τςεχικι Δθμοκρατία με υψθλά ποςοςτά αφξθςθσ χριςθσ καλωδιακοφ μόντεμ, αλλά και θ Εςκονία και θ Σλοβακία οι οποίεσ παρουςιάηουν αυξθμζνα ποςοςτά χριςθσ FTTx. Ακόμα κι αν θ Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται ςτισ χϊρεσ που ζχουν βιϊςει μεγάλθ αφξθςθ των ςυναφϊν προσ το διαδίκτυο υπθρεςιϊν, θ ανάπτυξθ των υπθρεςιϊν αυτοφ του είδουσ, όπωσ ζχει αναφερκεί πιο πάνω είναι ικανοποιθτικι ςε ςφγκριςθ με τον πλθκυςμό τθσ. Μεγάλεσ επιχειριςεισ (250 μιςκωτοφσ ι περιςςότερο), χωρίσ χρθματοπιςτωτικό τομζα Μεςαίεσ επιχειριςεισ ( μιςκωτοί), χωρίσ χρθματοπιςτωτικό τομζα Μικρζσ επιχειριςεισ (10-49 μιςκωτοφσ), χωρίσ χρθματοπιςτωτικό τομζα (Ρθγι: connection#!display=line&ds=1a5g!qsk=3.4.1:qsl=u ) 31

36 Το παραπάνω ςχιμα δείχνει τθν αφξθςθ του αρικμοφ των επιχειριςεων που χρθςιμοποιοφν ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ςτο χρονικό διάςτθμα μεταξφ 2003 και Είναι φανερό το γεγονόσ ότι θ αφξθςθ ςτθ χριςθ του διαδικτφου είναι προφανισ όχι μόνο ςτισ μεγάλεσ επιχειριςεισ, αλλά και ςε εταιρείεσ μεςαίου ι μικροφ μεγζκουσ κατά το διάςτθμα αυτό. 3.3 Σο πρόγραμμα θ "Κοινωνία τθσ Πλθροφορίασ" για τθν ευρυηωνικότθτα. Ππωσ προαναφζρκθκε, το πρόγραμμα θ «κοινωνία τθσ πλθροφορίασ" αςχολείται με τθν ευρυηωνικι υποδομι, τισ αντίςτοιχεσ παρεχόμενεσ υπθρεςίεσ και τθν προϊκθςθ τθσ ηιτθςθσ για αυτοφ του είδουσ τισ τεχνολογίεσ. 3.4 Πρόςκλθςθ 93. Το πρόγραμμα «Καλζςτε το 93» αφορά δράςεισ ςχετικζσ με τθν ανάπτυξθ των οπτικϊν ινϊν Metropolitan Area Networks ςε λιγότερο ανεπτυγμζνεσ περιοχζσ ςτθν Ελλάδα, δθλαδι τθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν ςε τοπικό επίπεδο δικτφων, δεδομζνου ότι πολλζσ αςτικζσ περιοχζσ βρίςκονται ςε κατάςταςθ απομόνωςθσ λόγω τθσ γεωγραφικισ τουσ κζςθσ ι του περιοριςμζνου αρικμοφ κατοίκων, κάτι που κακιςτά τθν εμπορικι επζνδυςθ για τθ δθμιουργία των νζων δικτφων αςφμφορθ. Το πρόγραμμα «Καλζςτε 93» χρθματοδοτεί τθν καταςκευι οπτικϊν ινϊν από Μθτροπολιτικά Δίκτυα ςε Οργανιςμοφσ Τοπικισ Αυτοδιοίκθςθσ που υπάρχουν ςε λιγότερο ανεπτυγμζνεσ περιοχζσ, με προχπολογιςμό ανά περίπτωςθ. Ο ςκοπόσ μιασ τζτοιασ δράςθσ είναι θ ςταδιακι και ςτακερι παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςε όλουσ τουσ προμθκευτζσ του δθμοςίου για τθν εφαρμογι και τθν κακιζρωςθ τθσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ με τελικό ςτόχο τθν παροχι αποτελεςματικϊν υπθρεςιϊν προσ τουσ πολίτεσ. Μακροπρόκεςμα, αυτό κα βοθκιςει επίςθσ ςτθν ενίςχυςθ τθσ χωρθτικότθτασ του δικτφου τθσ αγοράσ, τθν αφξθςθ του ανταγωνιςμοφ, και επίςθσ κα αναβακμίςει τθν ποιότθτα ηωισ για τουσ ανκρϊπουσ ςε αυτζσ τισ απομακρυςμζνεσ περιοχζσ. Ριο αναλυτικά, ζνα μεγάλο ποςοςτό για τθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν κα χρθματοδοτθκεί από τον Οργανιςμό Τοπικισ Αυτοδιοίκθςθσ. Θ υιοκζτθςθ τθσ Οπτικισ Μνασ κα ςυνδζςει τα κτίρια όλων των υπθρεςιϊν του δθμόςιου τομζα, με ςκοπό τθ βελτίωςθ των ςυνκθκϊν για τθν 32

37 ολοκλιρωςθ τθσ παροχισ των υπθρεςιϊν και τθν πρόςβαςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν προσ όφελοσ του πολίτθ. Το ζργο κα περιλαμβάνει τθν εγκατάςταςθ οπτικϊν ινϊν, καναλιϊν, ςθμείων ςφνδεςθσ, πζρα από τθν πακθτικι και τθν ελάχιςτθ παροχι ενεργοφ εξοπλιςμοφ δικτφου που απαιτοφνται για τθν εξαςφάλιςθ βαςικισ ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ ςτα δθμόςια κτίρια. Στο πλαίςιο αυτισ τθσ δράςθσ, υπάρχει ζνα ανϊτατο όριο ςτισ δαπάνεσ οι οποίεσ δεν πρζπει να υπερβαίνουν τα ανά χιλιόμετρο οπτικισ ίνασ, κάτι που ςθμαίνει ότι το ςυνολικό κόςτοσ του κάκε ζργου / περιοχι, το οποίο διαιρείται με το μικοσ του δικτφου ςε χιλιόμετρα, δεν πρζπει να υπερβαίνει το ποςό που αναφζρεται παραπάνω. Για τθ ςωςτι εγκατάςταςθ και εφαρμογι των Δικτφων Οπτικϊν Λνϊν δϊδεκα τεχνικοί ςφμβουλοι υποςτιριξθσ από το δθμόςιο τομζα τθσ εκπαίδευςθσ ζχουν προςλθφκεί για δϊδεκα επιλεγμζνεσ περιοχζσ ςτθν Ελλάδα. Ο παρακάτω πίνακασ δείχνει το ςφνολο των ςυγκεκριμζνων περιοχϊν που ζχουν επιλεγεί, τουσ Τεχνικοφσ Συμβοφλουσ υποςτιριξθσ κακϊσ και το ανϊτατο όριο του προχπολογιςμοφ που κακορίηεται για κάκε περιοχι. Ρεριοχι Tεχνικι Υποςτιριξθ Ανϊτατο Budget ςε Ανατολικι Μακεδονία ΤΕΛ Kαβάλασ 400,000 Κράκθ (AMΚ) Βόρειο Αιγαίο (BAIΓ) Δυτικι Ελλάδα (ΔEΛΛ) Δυτικι Μακεδονία (ΔMAK) Οικονομικό Ρανεπιςτιμιο Ακθνϊν Ακαδθμαϊκό Λνςτιτοφτο Ζρευνασ Τεχνολογίασ Υπολογιςτϊν Ρανεπιςτιμιο Δυτικισ Μακεδονίασ 125, , ,000 Ιπειροσ (ΘΡΕΛ) Ρανεπιςτιμιο Λωαννίνων 130,000 Κεςςαλία (ΚΕΣΣ) Ρανεπιςτιμιο Κεςςαλίασ 400,000 Iόνιο Ρζλαγοσ (ION) Iόνιο Ρανεπιςτιμιο 125,000 Κεντρικι Μακεδονία (KM) Αριςτοτζλειο Ρανεπιςτιμιο 350,000 33

38 Ρεριοχι Tεχνικι Υποςτιριξθ Ανϊτατο Budget ςε Κεςςαλονίκθσ Κριτθ(KRΘ) Polytechnical University of Crete 350,000 Νότιο Αιγαίο Ρζλαγοσ Ρανεπιςτιμιο Αιγαίου 170,000 (NAIΓ) Ρελοπόννθςοσ (ΡEΛ) Εκνικό Καποδίςτριακο Ρανεπιςτιμιο Ακθνϊν (ΕΚPΑ/ΕLΚΕ) 250,000 Στερεά Ελλάδα (ΣTEΛ) ICCS/ΕΜP 200,000 Σφνολο 3,000,000 Πίνακασ 4 Ανώτατο όριο προχπολογιςμοφ για τθν κάκε περιοχι Κάκε μία από τισ παραπάνω περιοχζσ ζχει πολλά ςχζδια που ζχουν εγκρικεί από τθν πρωτοβουλία «Ρρόςκλθςθ 93», προκειμζνου να βελτιωκοφν οι ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ που παρζχονται ςε απομακρυςμζνεσ περιοχζσ ανά τθν Ελλάδα. Συνολικά υπάρχουν 69 ζργα που ζχουν υποςτθριχκεί με ςυνολικό προχπολογιςμό 58,217, Το ποςό αυτό ζχει δαπανθκεί για τθν επίτευξθ των αρχικϊν ςτόχων μιασ τζτοιασ εφαρμογισ, θ οποία, εκτόσ από τθ ςφνδεςθ των δθμόςιων υπθρεςιϊν ςτον κτιριακό τομζα και τθ δθμιουργία ανταγωνιςμοφ μεταξφ τουσ προσ όφελοσ των καταναλωτϊν / χρθςτϊν, ςτοχεφει ςτθ διάκεςθ ενόσ τμιματοσ βελτιωμζνθσ υποδομισ για ιδιωτικι χριςθ, κάτι που κα δθμιουργιςει κζρδοσ που ςυνδζεται με το κόςτοσ με βάςθ τθν τιμι. 3.5 «Πρόςκλθςθ 84». ΟΛ δράςεισ που υλοποιοφνται από τθν παραπάνω πρόςκλθςθ, ςυνδζονται με τθν προϊκθςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτισ λιγότερο ευνοθμζνεσ και ανεπτυγμζνεσ περιοχζσ τθσ Ελλάδα. Στο πλαίςιο των ενεργειϊν που εμπλζκονται με τθν Ρρόςκλθςθ 84, κφριοσ ςτόχοσ είναι θ ενθμζρωςθ του κοινοφ ςχετικά με το ςχεδιαςμό και τθ διαδικαςία ζκδοςθσ υπθρεςιϊν του ευρυηωνικοφ διαδικτφου και των ζργων μζςω των οποίων θ 34

39 εφαρμογι κα ςυμβεί, ςε τεχνικό και οικονομικό επίπεδο, κακϊσ και ςε επιχειρθματικό επίπεδο. Επιπλζον, θ παροφςα πρόςκλθςθ κα περιλαμβάνει τθν ενθμζρωςθ των ειδικϊν ομάδωνςτόχων ςτισ περιοχζσ που επωφελικθκαν λιγότερο από τθν εφαρμογι και λειτουργία των ευρυηωνικϊν υποδομϊν και κα ςτοχεφει ςτθν εξαςφάλιςθ τθσ ποιότθτασ των υπθρεςιϊν που κα παρζχονται μζςω τθσ ευρυηωνικισ χριςθσ. Με άλλα λόγια, ο άμεςοσ ςτόχοσ τθσ Ρρόςκλθςθσ 84 είναι θ δθμιουργία «ευρυηωνικισ κουλτοφρασ» ςτο δθμόςιο. Ωςτόςο ο ζμμεςοσ ςτόχοσ είναι θ μείωςθ του «ψθφιακοφ χάςματοσ». Εκτόσ από τθν επίτευξθ μίασ γενικευμζνθσ ενθμζρωςθσ του κοινοφ ςχετικά με τα οφζλθ που ςχετίηονται με τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, τθν κοινοποίθςθ των παρόχων τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν και των επαγγελματιϊν που δραςτθριοποιοφνται ςτισ ΤΡΕ για τισ επενδυτικζσ ευκαιρίεσ που παρζχονται από μια τζτοια εφαρμογι, περιλαμβάνονται και οι ςτόχοι τθσ πρόςκλθςθσ. Θ επίτευξθ όλων των παραπάνω ςτόχων απαιτεί και άλλεσ πρωτοβουλίεσ όπωσ ςεμινάρια, ςυνζδρια, διαφθμιςτικά μζςα, road show εκδθλϊςεισ, εγχειρίδια γραφισ, κακϊσ και μελζτεσ περιπτϊςεων και καλζσ παρουςιάςεισ πρακτικϊν εφαρμοςμζνων είτε ςε εκνικό επίπεδο είτε ςε διεκνζσ. Ο αρχικόσ προχπολογιςμόσ που ζχει τεκεί είναι , ο οποίοσ είναι ευζλικτοσ με περικϊριο αφξθςθσ ζωσ και 10%. Στο ςθμείο αυτό πρζπει να αναφερκεί ότι ο δθμόςιοσ τομζασ κα ςυμβάλει ςτο κόςτοσ του ζργου. Ριο αναλυτικά, οι ενζργειεσ που οι επιχειριςεισ πρζπει να αναλάβουν περιλαμβάνουν τθν αναπαραγωγι και διανομι του ζντυπου υλικοφ, τθν παραγωγι αφιςϊν και φυλλαδίων παραγωγισ, τθν αναπαραγωγι των τθλεοπτικϊν και ραδιοφωνικϊν ςποτ και εφθμερίδεσ υλικοφ προϊκθςθσ, διοργάνωςθ εκδθλϊςεων επίδειξθσ και εργαςτιρια, όπου οι φορείσ που υλοποιοφν ευρυηωνικζσ πρωτοβουλίεσ μποροφν να ςυμμετζχουν. Επίςθσ, θ ςυμμετοχι ςε εκπομπζσ λόγου ςτθν τθλεόραςθ και θ δθμοςίευςθ ςε εφθμερίδεσ και περιοδικά κρίνεται ωσ ιδιαίτερα αποτελεςματικι. Επιπλζον, οι αντιςυμβαλλόμενοι πρζπει να δθμιουργιςουν χϊρουσ επίδειξθσ και να απαςχολοφν προςωπικό για τθ λειτουργία τουσ, εξαςφαλίηοντασ αίκουςεσ πλιρωσ εξοπλιςμζνεσ με θλεκτρονικοφσ υπολογιςτζσ, δίκτυα και ευρυηωνικι ςυνδρομι. Πςον αφορά τθν πρόςκλθςθ 84, 85 προτάςεισ που υποβλικθκαν από Ρανεπιςτιμια, Ερευνθτικά Λδρφματα, Διμουσ, Νομαρχίεσ και Κοινότθτεσ ζχουν εγκρικεί, ζχοντασ ωσ τελικό ςτόχο τθν ουςιαςτικι εκπαίδευςθ των χρθςτϊν υπθρεςιϊν, κακϊσ και το ευρφ κοινό τθσ ευρυηωνικότθτασ και των ςχετικϊν ηθτθμάτων, προκειμζνου να αυξθκεί θ ςυμμετοχι των 35

40 φορζων ςτθν προϊκθςθ του, και να ενιςχυκεί θ εκμετάλλευςθ ευρυηωνικϊν υποδομϊν και γενικότερα να ενιςχυκεί θ ηιτθςθ για τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ. 3.6 «Πρόςκλθςθ 105». Θ «Ρρόςκλθςθ 105» ςτα πλαίςια τθσ "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ» είναι ςυμπλθρωματικι τθσ Ρρόςκλθςθ 93 που αναλφκθκε παραπάνω. Ωσ τελικοί δικαιοφχοι τθσ Ρρόςκλθςθσ 105 κεωροφνται οι τοπικζσ αρχζσ, όπωσ διμοι και κοινότθτεσ, κακϊσ και οι οργανιςμοί τοπικισ διακυβζρνθςθσ και οι φορείσ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου ςε αραιοκατοικθμζνεσ περιοχζσ. Οι αρχικοί ςτόχοι των δράςεων που ςυμμετζχουν ςτθν παροφςα πρόςκλθςθ είναι θ ςφνδεςθ των φορζων τθσ δθμόςιασ διοίκθςθσ ςτο δίκτυο «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» και ςε ευρυηωνικά δίκτυα τοπικισ πρόςβαςθσ. Εκτόσ από τθ ςφνδεςθ του πρϊτου και του δεφτερου επιπζδου, τα εκπαιδευτικά ιδρφματα μζςω των ευρυηωνικϊν δικτφων ςυμμετζχουν ςτο υπάρχον ςχολικό δίκτυο "Ρανελλινιο Σχολικό Δίκτυο" ΕΔΕΤ και το δίκτυο πυρινα. Στο πλαίςιο τθσ Ρρόςκλθςθσ 105, 222 ελλθνικζσ πόλεισ υπζβαλαν τισ προτάςεισ που ζχουν εγκρικεί από τθ διαχειριςτικι αρχι του επιχειρθςιακοφ προγράμματοσ "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ". Το παραπάνω πρόγραμμα ζχει κζςει ωσ αρχικό προχπολογιςμό με το δθμόςιο τομζα να ςυμμετζχει ςτο κόςτοσ του κάκε ζργου. Θ παραπάνω πρόςκλθςθ, ςφμφωνα με τθν πρόςκλθςθ 93, κεωρείται πολφ ςθμαντικι δεδομζνου ότι με τθν εφαρμογι και των δφο προγραμμάτων θ αναβάκμιςθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν κα επιτευχκεί ςε ικανοποιθτικό βακμό, κάτι που κα ενιςχφςει τισ υπθρεςίεσ που παρζχονται από το δθμόςιο τομζα, κακϊσ και τα εκπαιδευτικά ιδρφματα. Ο χάρτθσ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν Ελλάδα κα παρουςιάςει αξιοςθμείωτεσ αλλαγζσ, όπωσ θ βελτίωςθ των υποδομϊν, θ οποία κα είναι ανεξάρτθτθ από τθν εκνικι υποδομι κατεςτθμζνου φορζα (ΟΤΕ) ενϊ κα παρζχει ςφνδεςθ μεταξφ των οργανϊςεων, φορζων και των πολιτϊν. 3.7 «Πρόςκλθςθ 137». Πταν πρόκειται για τισ επιχειριςεισ και τθ ςυμμετοχι τουσ ςτθ διαδικαςία βελτίωςθσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν Ελλάδα, θ Ρρόςκλθςθ 137 είναι μια πρόςκλθςθ προσ τον επιχειρθματικό κόςμο να υποβάλει επενδυτικά προγράμματα, με κατϊτερο όριο των και ανϊτερο ζωσ τα , για τθ χρθματοδότθςθ κρίςιμων οικονομικϊν 36

41 δραςτθριοτιτων ςτθ χϊρα, όπωσ ο τουριςμόσ, πολιτιςμόσ, ψυχαγωγία, μεταφορζσ, εκπαίδευςθ, υγεία και κοινωνικζσ υπθρεςίεσ, το λιανικό εμπόριο κ.λπ. Ο κφριοσ ςτόχοσ τθσ παροφςασ πρόςκλθςθσ είναι να διακζςει και να αναπτφξει το περιεχόμενο τθσ ευρυηωνικότθτασ, να οδθγιςει ςε αφξθςθ τθσ ηιτθςθσ για ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, κακϊσ και ςτθν περαιτζρω ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν. Ζνασ ςτόχοσ που κα επιτευχκεί λαμβάνοντασ υπόψθ το επίπεδο τθσ ηιτθςθσ ςτθν ςυγκεκριμζνθ χρονικι ςτιγμι, τισ προοπτικζσ για τθν επζκταςθ τθσ αγοράσ, τισ δυνατότθτεσ ανάπτυξθσ τθσ ευρυηωνικότθτασ που ζχουν επιτευχκεί μζςω των προςκλιςεων 93 και 105. Εκτόσ από τθν αναμενόμενθ χρθματοδότθςθ των τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν για τθ δθμιουργία ευρυηωνικϊν υποδομϊν, ςτόχοσ είναι θ προςζγγιςθ επιχειρθματικϊν παραγόντων ςε απομακρυςμζνεσ περιοχζσ που εμπλζκονται ςτθ διαδικαςία πρόςκλθςθσ θ οποία προαναφζρκθκε, κακϊσ και θ αφξθςθ τθσ ηιτθςθσ που προζρχεται από αυτοφσ τουσ πλθκυςμοφσ. 3.8 Άλλεσ δράςεισ για τθν ανάπτυξθ ευρυηωνικών υποδομών και θ αφξθςθ τθσ ηιτθςθσ για ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ. Εκτόσ από τα παραπάνω υπάρχουν διάφορεσ ενζργειεσ που ζχουν υλοποιθκεί ςτα πλαίςια του επιχειρθματικοφ προγράμματοσ "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ", προκειμζνου να βελτιωκεί θ παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, κακϊσ και το περιεχόμενο τθσ, προκειμζνου να αυξθκεί θ ηιτθςθ. Οι δράςεισ αυτζσ ζρχονται με τθν επωνυμία "Μζτρα Άξονα", και αςχολοφνται με μια ποικιλία κεμάτων, όπωσ θ ειςαγωγι και αξιοποίθςθ των νζων τεχνολογιϊν ςτθν εκπαίδευςθ. Ριο αναλυτικά, το μζτρο τθσ γραμμισ δράςθσ που ςχετίηεται με τθν εκπαίδευςθ περιλαμβάνει περαιτζρω κατάρτιςθ των ατόμων που παρζχουν εκπαίδευςθ, είτε πρόκειται για δαςκάλουσ είτε για κακθγθτζσ. Επίςθσ με τθν θλεκτρονικι εκπαίδευςθ, τθν επονομαηόμενθ «e-κατάρτιςθ», τθν κατάλλθλθ ανάπτυξθ του λογιςμικοφ που απαιτείται για τθν υλοποίθςι του προγράμματοσ, κακϊσ επίςθσ και τθν ειςαγωγι και αξιοποίθςθ των ΤΡΕ ςτουσ κόλπουσ τθσ εκπαίδευςθσ τα Μζτρα Άξονα αποκτοφν ιδιαίτερθ ςθμαςία. Ζνα άλλο μζτρο τθσ γραμμισ δράςθσ αφορά τθν τεκμθρίωςθ, τθ χριςθ και τθν προϊκθςθ του ελλθνικοφ πολιτιςμοφ από τθν άποψθ τθσ ανάπτυξθσ των κατάλλθλων υποδομϊν ΤΡΕ, προκειμζνου θ ελλθνικι πολιτιςτικι κλθρονομιά να μετατραπεί και ςε ψθφιακι μορφι. 37

42 Ραράλλθλα με τθ δθμιουργία θλεκτρονικϊν χϊρων που περιζχουν πλθροφορίεσ για τον ελλθνικό πολιτιςμό, απαραίτθτθ είναι θ μετάφραςθ του περιεχομζνου αυτοφ ςε διάφορεσ γλϊςςεσ, ζτςι ϊςτε θ προϊκθςθ του πολιτιςτικοφ περιεχομζνου, κακϊσ και τθσ ελλθνικισ γλϊςςασ να είναι εφικτι. Θ υποδομι των ΤΡΕ κα ενςωματωκεί ςε μουςεία και άλλουσ αρχαιολογικοφσ χϊρουσ, ενϊ κίνθτρα κα δοκοφν και ςε ιδιωτικοφσ οργανιςμοφσ και ιδρφματα για τθν ανάπτυξθ και εφαρμογι καινοτόμων προϊόντων και υπθρεςιϊν που ςυνδζουν τον ελλθνικό πολιτιςμό με άλλεσ πτυχζσ τθσ ελλθνικισ κοινωνίασ και οικονομίασ. Επιπλζον, θ ειςαγωγι τθσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ για τθν εξυπθρζτθςθ των πολιτϊν, μζςω τθσ ανάπτυξθσ των διαδικαςιϊν που επιτρζπουν ςε πραγματικό χρόνο τισ υπθρεςίεσ διαδικτφου κακϊσ και θ επανεκτίμθςθ των διαδικαςιϊν μζςω των οποίων ςυνδζονται οι διάφορεσ δθμόςιεσ υπθρεςίεσ περιλαμβάνονται ςτο Μζτρο Γραμμι δράςθσ αποτελοφν ςθμαντικοφσ παράγοντεσ. Αρχικόσ ςτόχοσ είναι να διευκολυνκεί θ επαφι μεταξφ του δθμόςιου τομζα, των πολιτϊν και των ιδιωτικϊν επιχειριςεων, ιδίωσ ςτον τομζα τθσ χρθματοδότθςθσ, τθσ δικαιοςφνθσ και τθσ κοινωνικισ αςφάλιςθσ, κακϊσ και ςτουσ τομείσ που ςχετίηονται με τθν περιφερειακι διοίκθςθ και τθν ανάπτυξθ, τισ διοικθτικζσ υπθρεςίεσ που παρζχονται απευκείασ ςτον πολίτθ και τισ υπθρεςίεσ ζκτακτθσ ανάγκθσ. Ο χρθματοπιςτωτικόσ τομζασ και θ λειτουργία των επιχειριςεων ςτον τομζα αυτό ωφελοφνται από τθν ειςαγωγι των ευρυηωνικϊν τεχνολογιϊν ςτθν κακθμερινι επιχειρθματικι τουσ δράςθ ωσ μζροσ τθσ Γραμμισ δράςθσ που εφαρμόηεται από τθν "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ". Οι κυριότεροι ςτόχοι είναι θ βελτίωςθ τθσ δυνατότθτασ εξαγωγϊν τθσ κάκε επιχείρθςθσ, με τθ μετατροπι τουσ ςε εταιρείεσ θλεκτρονικϊν ςυναλλαγϊν, θ αφξθςθ τθσ ανταγωνιςτικισ κζςθσ των επιχειριςεων ςφμφωνα με τθν παραγωγικότθτά τουσ, θ υιοκζτθςθ νζων διαδικαςιϊν διαχείριςθσ πλθροφοριϊν, κακϊσ και το τζλοσ τθσ ειςαγωγισ των εφαρμογϊν τθσ τθλε-εργαςίασ. Επιπλζον, κα προωκθκοφν κρίςιμεσ νζεσ διαδικαςίεσ που χρθςιμοποιοφνται για τθ διαχείριςθ των ειδικϊν κεμάτων όπωσ θ διαχείριςθ κρίςεων, θ υγεία, θ διαχείριςθ τθσ αςφάλειασ, κακϊσ και θ εξοικονόμθςθ ενζργειασ. Μζρθ τθσ δράςθσ αυτοφ του μζτρου είναι οι τα προγράμματα "GO I ςε απευκείασ ςφνδεςθ», «ΔΛΚΤΥΩΚΕΛΤΕ ΛΛ» κακϊσ και ο δεφτεροσ κφκλοσ του προγράμματοσ «e-epihirite". Ο τομζασ τθσ υγείασ και πρόνοιασ δεν κα μποροφςε να λείπει από τον εκςυγχρονιςμό και τθν ψθφιοποίθςθ των υποδομϊν, τόςο του ιδιωτικοφ και δθμόςιου τομζα, όπωσ θ βελτίωςθ τθσ ευρφτερθσ ςτρατθγικισ τθσ ιατρικισ περίκαλψθσ και θ βελτίωςθ των ςχετικϊν υπθρεςιϊν που προςφζρονται ςτουσ τελικοφσ δικαιοφχουσ, που δεν είναι άλλοι από τουσ 38

43 πολίτεσ. Ριο αναλυτικά, θ χριςθ τθσ τθλεμετρίασ ιατρικϊν υποδομϊν για τισ διαδικαςίεσ πρόλθψθσ, διάγνωςθσ και κεραπείασ, θ ανάπτυξθ τθσ τθλε-ιατρικισ, θ εφαρμογι των θλεκτρονικϊν ςυςτθμάτων για τθ ςτιριξθ θλικιωμζνων και των ατόμων με ειδικζσ ανάγκεσ, είναι μζροσ των ςτόχων τθσ Δράςθ Μζτρο. Επίςθσ, θ 2,6 Γραμμι αποςκοπεί ςτθ δθμιουργία ςυςτθμάτων πλθροφοριϊν ςχετικά με τισ μονάδεσ υγείασ ςτο ςφνολο των παρεχόμενων υπθρεςιϊν. Υποςτθρίηει τθν ανάπτυξθ των πλθροφοριακϊν ςυςτθμάτων, που λειτουργοφν ωσ βάςεισ δεδομζνων των αςκενϊν. 39

44 Κεφάλαιο 4 Προγράμματα Ευρυηωνικισ Διαχείριςθσ ςτθν Ελλάδα. 4.1 Προγράμματα ευρυηωνικισ διαχείριςθσ από τθν "Κοινωνία τθσ Πλθροφορίασ" Πρόγραμμα «ΔΙΚΣΤΩΘΕΙΣΕ». Το πρόγραμμα «Δικτυωκείτε» ζχει ανακοινωκεί και προωκείται από τον Ελλθνικό οργανιςμό μικρϊν και μεςαίων επιχειριςεων και χειροτεχνίασ προκειμζνου να επιτευχκεί θ εφαρμογι των νζων τεχνολογιϊν από τισ εταιρείεσ αυτοφ του είδουσ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τθ χρθματοδότθςθ των επιχειριςεων για τθν αγορά θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν, και γενικά ςχετικό υλικό, κακϊσ και υπθρεςίεσ Internet. Ρζρα από τθν παροχι εκπαιδευτικισ υποςτιριξθσ ςτοχεφει επίςθσ ςτθν εξοικείωςθ του προςωπικοφ των μικρϊν και μεςαίων επιχειριςεων με τθ χριςθ των ΤΡΕ. Το παρακάτω ςχιμα δείχνει τον αρικμό των μικρϊν και μεςαίων επιχειριςεων που ζχουν τεκεί ςτο πρόγραμμα ταξινομθμζνεσ ανά περιοχι. Ραρατθροφμε ότι θ περιοχι τθσ Κεντρικισ Μακεδονίασ εμφανίηει τθν πιο ενιςχυμζνθ ςυμμετοχι ςτο πρόγραμμα φκάνοντασ τισ 4231 ςυμμετοχζσ, ςυμπεριλαμβανομζνων δφο εταιρειϊν που αποτελοφν μζροσ του ελλθνικοφ οργανιςμοφ μικρϊν και μεςαίων επιχειριςεων και χειροτεχνίασ, και εκείνων που δεν αποτελοφν μζροσ τθσ. Από τθν άλλθ πλευρά, θ περιοχι των Λονίων Νιςων κατζχει τθν τελευταία κζςθ ςτα πλαίςιο τθσ ςυμμετοχισ ςτο πρόγραμμα «Δικτυωκείτε». Αναφορικά με τα ποςοςτά του προςωπικοφ που είναι επαρκϊσ εκπαιδευμζνο, τα νοφμερα φαίνονται να είναι ανάλογα με τον αρικμό των ςυμμετοχϊν που υπάρχουν ανά περιοχι. Θ κεντρικι Μακεδονία ζρχεται πρϊτθ με εκπαιδευμζνο προςωπικό 3707 ατόμων, ενϊ τα νθςιά του Λονίου ςε ςχζςθ με τον αρικμό των ςυμμετοχϊν επζδειξαν ικανοποιθτικά ποςοςτά ςυμμετοχισ με 566 άτομα να ζχουν εκπαιδευτεί ςφμφωνα με τισ απαιτιςεισ του προγράμματοσ. Τζλοσ, ο αρικμόσ των επιςκζψεων ςε μικρζσ και μεςαίεσ επιχειριςεισ ανά τομζα εμφανίηεται να είναι επίςθσ ςε ςυνάρτθςθ με το ποςοςτό ςυμμετοχισ ςτο πρόγραμμα "Δικτυωκείτε". Συνεπϊσ, οι επιχειριςεισ τθσ Κεντρικισ Μακεδονίασ παρουςίαςαν επιςκζψεισ, ενϊ τα Λόνια Νθςιά είχαν μόλισ Ωςτόςο, πρζπει να αναφζρουμε ότι ο μικρότεροσ αρικμόσ επιςκζψεων που φκάνουν τισ 1.709, ςθμειϊκθκε ςτθν Ιπειρο. 40

45 4.2 Πρόγραμμα "e-επιχειρειν". Πντασ ιδθ ςτθ δεφτερθ φάςθ τθσ υλοποίθςισ του προγράμματοσ «e-ερλχελελν", οι ικφνοντεσ ζχουν κζςει ωσ κφριο ςτόχο να ενκαρρφνουν τισ μικρζσ και μεςαίεσ επιχειριςεισ, που λειτουργοφν ςτθν Ελλάδα προσ τθν κατεφκυνςθ τθσ λειτουργίασ ςε ζνα θλεκτρονικό πλαίςιο. Οι επενδφςεισ ςτθν τεχνολογία είναι απαραίτθτεσ προκειμζνου να ςυμβάλουν ςτθν αφξθςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ. Ριο αναλυτικά, ςτο πλαίςιο τθσ δεφτερθσ φάςθσ οι μικρζσ και μεςαίεσ επιχειριςεισ κα χρθματοδοτθκοφν για τθ βελτίωςθ τθσ διαχείριςθσ των πλθροφοριϊν τουσ και τθν πλιρθ θλεκτρονικι υποςτιριξθ των διαδικαςιϊν τουσ, τόςο ςτο εςωτερικό όςο και ςτο εξωτερικό. Εκτόσ από τα παραπάνω, το πρόγραμμα αςχολείται με τθν προϊκθςθ κακιερωμζνων πρακτικϊν για τθ χριςθ ςυςτθμάτων πλθροφορικισ και τθ δθμιουργία και παροχι νζων πακζτων υπθρεςιϊν. Επιπλζον, θ πλιρθσ χριςθ των θλεκτρονικϊν ςυναλλαγϊν κα πρζπει να υποςτθρίηεται από τθν ενίςχυςθ τθσ ςυνεργαςίασ μεταξφ των επιχειριςεων, των προμθκευτϊν και των δικτφων των πελατϊν με τθ χριςθ ςφγχρονων εργαλείων. Επιπλζον, θ δθμιουργία και θ αξιοποίθςθ ενόσ επιχειρθματικοφ περιβάλλοντοσ πλιρωσ ψθφιακοφ αποτελεί το βαςικό μζςο για τθν αποτελεςματικι ζνταξθ των μικρϊν και μεςαίων επιχειριςεων ςτθν «Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ". Για τθν αποτελεςματικότερθ εφαρμογι του επιχειρθματικοφ προγράμματοσ "Ε-ΕΡΛΧΕΛΕΛΝ" κάκε ςχζδιο που υποβάλλεται ταξινομείται ςε μία ι περιςςότερεσ από τισ τζςςερισ κατθγορίεσ που ζχουν δθμιουργθκεί ςφμφωνα με τισ εκάςτοτε απαιτιςεισ και το περιεχόμενο των αναμενόμενων επενδφςεων Οι τζςςερισ κατθγορίεσ είναι οι εξισ: 1θ ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ: «Εγκατάςταςθ και λειτουργία των Ρλθροφοριακϊν Συςτθμάτων για ολοκλθρωμζνθ υποςτιριξθ των διαδικαςιϊν λειτουργίασ των επιχειριςεων». 2θ ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ: «Χριςθ Ρλθροφοριακϊν Συςτθμάτων για τθν πλιρθ υποςτιριξθ των διαδικαςιϊν λειτουργίασ των επιχειριςεων με το μοντζλο ASP». 3θ ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ: «Συμβολι ςτθν Θλεκτρονικι Αγορά για τθ διευκόλυνςθ και τθν επζκταςθ τθσ χριςθσ θλεκτρονικϊν ςυναλλαγϊν». 4θ ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ: «Δθμιουργία, διαχείριςθ και διανομι θλεκτρονικοφ περιεχομζνου»

46 4.3 Θ πρόοδοσ του προγράμματοσ «e-επιχειρειν». Μζχρι τθ ςτιγμι που γράφονταν το παρόν κείμενο, θ πρϊτθ φάςθ του προγράμματοσ είχε ολοκλθρωκεί και 474 από τισ 793 επιχειριςεισ που ζχουν εγκρικεί, ζχουν χρθματοδοτθκεί, δθμιουργϊντασ ζνα ςυνολικό ποςό των 46,814, Είναι ςθμαντικό να αναφερκεί ότι ο ελλθνικόσ δθμόςιοσ τομζασ ςυνζβαλε μζροσ των δαπανϊν τθσ επζνδυςθσ. Συγκεκριμζνα επενδφκθκαν 18,725, από το δθμόςιο. Πςον αφορά τθ δεφτερθ φάςθ, ζνασ αρικμόσ από μικρομεςαίεσ επιχειριςεισ υπζβαλαν τισ προτάςεισ τουσ ςχετικά με τθ διαχείριςθ διαφόρων δραςτθριοτιτων με τθ χριςθ ςφγχρονων εργαλείων ςτα πλαίςια τθσ ευρυηωνικότθτασ. Ο ςυνολικόσ προχπολογιςμόσ τουσ για τισ προτάςεισ αυτζσ ζχει φκάςει το ποςό των 261,3 εκατομμυρίων, θ οποία, ςτθν πραγματικότθτα, είναι 1,5 φορζσ περιςςότερο από ότι ο αρχικόσ προχπολογιςμόσ. Πςον αφορά τθ γεωγραφικι κατανομι των προτάςεων που ζχουν υποβλθκεί, θ αλικεια είναι ότι επικρατεί μία ανθςυχία ςχετικά με το ενδιαφζρον για το πρόγραμμα ανά περιφζρεια, κακϊσ πάνω από το 70% των προτάςεων που ζχουν υποβλθκεί προζρχονται από τθν κεντρικι Μακεδονία και τθν Αττικι, ενϊ τα Λόνια Νθςιά και Βόρειο Αιγαίο ςυνζβαλαν λιγότερο, τόςο ςε αρικμό των επιχειριςεων που ςυμμετζχουν όςο και θ ςυμβολι τουσ ςτον περιφερειακό προχπολογιςμό είναι περιοριςμζνθ. Τζλοσ, όςον αφορά τθν κατανομι των επιχειριςεων ανά δραςτθριότθτα του προγράμματοσ, -οι οποίεσ ωσ επί το πλείςτον αςχολοφνται με τθν ειςαγωγι ςυςτθμάτων πόρων, διαχείριςθ πελατειακϊν ςχζςεων, πλθροφοριακά ςυςτιματα διοίκθςθσ / εκτελεςτικά ςυςτιματα πλθροφοριϊν από τισ προτάςεισ εκδιλωςαν ενδιαφζρονται για όλα τα παραπάνω, ενϊ 241 εκδιλωςαν ενδιαφζρον για τθ ψθφιοποίθςθ του περιεχόμενό τουσ και τθσ διαχείριςι τουσ, ζτςι ϊςτε να επωφελθκοφν από τθν ευκαιρία για τθ δθμιουργία νζων προϊόντων και υπθρεςιϊν. Επιπλζον, 115 επιχειριςεισ επιδιϊκουν τθν εφαρμογι νζου ςυςτιματοσ πλθροφοριϊν μζςω τθσ ζγκριςθσ τθσ Υπθρεςίασ Εφαρμογισ μοντζλου παροχισ, ενϊ άλλα μοντζλα δράςεων που αφοροφν τθν θλεκτρονικι ανάπτυξθ τθσ αγοράσ παρουςίαςαν λιγότερο ενδιαφζρον. 42

47 4.4 Δράςθ "Wireless Hotspots". Θ "Wireless Hotspots" Δράςθ λειτουργεί ωσ επιδότθςθ για τθν ανάπτυξθ τθσ αςφρματθσ ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ ςτο διαδίκτυο ςε περιοχζσ με αυξθμζνο πλθκυςμό. Επιπλζον αςχολείται με τθν παροχι χαμθλοφ κόςτουσ και υψθλισ ποιότθτασ λφςεων, ςε κάκε περίπτωςθ όπου θ εγκατάςταςθ των ευρυηωνικϊν καλωδιακϊν γραμμϊν δεν είναι εφικτι ι ςυμφζρουςα με τθ μορφι αςφρματων τοπικϊν δικτφων. Αναφζρεται ςε όλουσ τουσ επιχειρθματικοφσ κλάδουσ, ςε εταιρίεσ που ενδιαφζρονται για τθν παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν διαδικτφου με τθ μορφι των αςφρματων τοπικϊν δικτφων όπωσ αναφζραμε και πιο πάνω. Οι επιχειριςεισ που ςυμμετζχουν ςτο πρόγραμμα κα μποροφςαν να επωφελθκοφν αποκτϊντασ ςθμαντικά πλεονεκτιματα. Κα πρζπει επίςθσ να αναφερκεί ότι οι εταιρείεσ με πολλοφσ επιςκζπτεσ, χϊρουσ υποδοχισ και αναμονισ μπορεί να επωφελθκοφν με ςυμμετοχι ςε εξειδικευμζνα προγράμματα. Δεδομζνου ότι θ προςφυγι ςτθν αςφρματθ τεχνολογία ζχει ςχετικά χαμθλό κόςτοσ ςε αντίκεςθ με τισ ενςφρματεσ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, ζχει και άλλα πλεονεκτιματα. Εκτόσ από το γεγονόσ ότι απαιτεί τθν περιοριςμζνθ τεχνολογικι πολυπλοκότθτα, είναι μάλλον ελκυςτικι για εταιρείεσ που ςτοχεφουν ςτθν παροχι υπθρεςιϊν εξαιρετικά προθγμζνων τθλεπικοινωνιϊν και διαδικτφου υψθλισ αξίασ. Επιπλζον τισ βοθκά να αποκτιςουν ανταγωνιςτικό πλεονζκτθμα ζναντι των ανταγωνιςτϊν τουσ, κακϊσ και να ενιςχφςουν τθν γκάμα των δραςτθριοτιτων τουσ και να αυξιςουν τον αρικμό των πελατϊν τουσ. Ριο ςυγκεκριμζνα, οι κφριοι ςτόχοι του "Wireless Hotspots" είναι θ παροχι χαμθλοφ κόςτουσ, υψθλισ ταχφτθτασ αςφρματθσ πρόςβαςθ ςτο internet, ακόμθ και ςε περιοχζσ που θ ενςφρματθ υποδομι του δικτφου δεν μπορεί να επιτευχκεί ςτο πλαίςιο ενίςχυςθ του ανταγωνιςμοφ ςτον τομζα των νζων τεχνολογιϊν και υιοκζτθςθσ αναλογικϊν επιχειρθματικϊν ςτρατθγικϊν. Κατά ςυνζπεια, οι εταιρείεσ κα επωφελθκοφν από τθν αφξθςθ του αρικμοφ των πελατϊν τουσ, και τθ βελτίωςθ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν, το οποίο ςτθ ςυνζχεια κα οδθγιςει ςε νζεσ πθγζσ ειςοδιματοσ. Επιπλζον, ο χρόνοσ αναμονισ τουσ για τθν εγκατάςταςθ των κατάλλθλων υποδομϊν κα μειωκεί ςθμαντικά, με το κόςτοσ να είναι προφανϊσ χαμθλό εάν λθφκεί υπόψθ ότι οι εταιρείεσ μποροφν να ενιςχφςουν τισ δραςτθριότθτζσ τουσ, ξεπερνϊντασ τα ςτενά γεωγραφικά ςφνορα και όπωσ επίςθσ όταν πρόκειται για τισ εξωτερικζσ δράςεισ τουσ, μποροφν να αξιοποιιςουν παραγωγικά τον χρόνου κατά τθ διάρκεια ταξιδιϊν ι μεταφοράσ, κακϊσ και να επωφελθκοφν από νζεσ ειδικζσ εφαρμογζσ, όπωσ π.χ. Location Based Services, τθλε-ιατρικισ και τθλεμετρίασ. 43

48 4.5 Θ πρόοδοσ του προγράμματοσ "Wireless Hotspots". Το πρόγραμμα ζχει χωριςτεί ςε δφο φάςεισ κάκε μία από τισ οποίεσ αποτελείται από δφο ςτάδια. Θ φάςθ Α του προγράμματοσ χωρίηεται ςτα ςτάδια τθσ εφαρμογισ και τθσ λειτουργίασ. Θ πρϊτθ περιλαμβάνει τθν προετοιμαςία και τθν ενεργοποίθςθ των ςθμείων αςφρματθσ ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ ςτο διαδίκτυο, ενϊ θ δεφτερθ αςχολείται με τθ λειτουργία αυτϊν των ςθμείων και τθν παροχι των βελτιωμζνων υπθρεςιϊν. Πταν πρόκειται για τθν Β 'Φάςθ, θ οποία επίςθσ χωρίηεται ςτα ίδια ςτάδια που ζχουν το ίδιο περιεχόμενο και ςτρατθγικι, καταρτίηεται ζνασ ςυνολικόσ προχπολογιςμόσ που για τθν εν λόγω δράςθ ανζρχεται ςτα , με ελάχιςτο όριο για κάκε πρόταςθ τα 7.000, ενϊ θ μζγιςτθ είναι Επιπλζον, το 50% ανά επενδυτικό ςχζδιο κα χρθματοδοτθκεί από το δθμόςιο τομζα. Θ κατανομι του προχπολογιςμοφ κα αποφαςιςτεί ανάλογα με τθν περιοχι και είναι ςτο παρακάτω ςχιμα, ενϊ θ δεφτερθ προςζγγιςθ κα είναι πιο κεντρικι. Κακζνα από αυτά τα ςτοιχεία αποτελεί το 50% του προχπολογιςμοφ. Στο πλαίςιο του προγράμματοσ και πιο ςυγκεκριμζνα τθσ Β φάςθσ», οι 250 προτάςεισ που υποβλικθκαν, δθμιοφργθςαν ζναν προχπολογιςμό 13,828, Οι περιςςότερεσ από αυτζσ προζρχονται από τθν Αττικι, ακολουκοφν προτάςεισ από το Νότιο Αιγαίο και τθν Κριτθ με 31 περιοχζσ και 22 προτάςεισ, αντίςτοιχα. Επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται ςτισ περιοχζσ τθσ Κεντρικισ Μακεδονίασ και τθσ Κεςςαλίασ ζδειξαν επίςθσ ενδιαφζρον για το πρόγραμμα, το οποίο δεν ιταν τόςο δθμοφιλζσ ςτισ άλλεσ οκτϊ περιοχζσ τθσ Ελλάδασ, δεδομζνου ότι οι τελευταίοι μοιράηονται τισ υπόλοιπεσ 32 προτάςεισ. Στθν πραγματικότθτα, ο ςυνολικόσ αρικμόσ των hotspots που κα εφαρμοςτοφν είναι 350. Θ πλειοψθφία τουσ κα είναι ςτθν Αττικι (176), ενϊ οι περιφζρειεσ τθσ Κεντρικισ Μακεδονίασ, Νοτίου Αιγαίου και θ Κριτθ ακολουκοφν με 42, 37 και 30 αντίςτοιχα αςφρματα hotspots. Πταν πρόκειται για το είδοσ των εταιρειϊν που ζχουν υποβάλει τισ προτάςεισ τουσ προκειμζνου να ςυμμετάςχουν ςτο πρόγραμμα, ο τομζασ τθσ φιλοξενίασ ζρχεται πρϊτοσ ςτισ εφαρμογζσ, ακολουκείται από τον τομζα τθσ εκπαίδευςθσ, το λιανικό και χονδρικό εμπόριο, κακϊσ και των ταχυδρομικϊν υπθρεςιϊν. Ενδιαφζρον επίςθσ εκδθλϊκθκε από τα τουριςτικά / ταξιδιωτικά γραφεία και άλλουσ τομείσ τθσ οικονομίασ, όπωσ φαίνεται ςτο παρακάτω διάγραμμα. 44

49 4.6 «Πρόςκλθςθ 157» τθσ Διαχειριςτικισ Αρχισ τθσ "Κοινωνίασ τθσ Πλθροφορίασ" Α.Ε. Ρζρα από τισ άλλεσ δράςεισ που ζχουν εξαγγελκεί από τθ διαχειριςτικι αρχι, υπάρχει θ «Ρρόςκλθςθ 157» θ οποία ζχει ωσ κφριο ςτόχο τθσ τθ βελτίωςθ τθσ υποδομισ των τθλεπικοινωνιϊν με τελικό ςτόχο τθν επίτευξθ μεγαλφτερων ταχυτιτων μετάδοςθσ, τουλάχιςτον 512Kbps ζωσ και 2Mbps. Οι γεωγραφικζσ περιοχζσ που επθρεάηονται κετικά από τθν παροφςα πρόςκλθςθ είναι ςτο ςφνολο τουσ επτά. Ωσ εκ τοφτου πολλζσ αςτικζσ, θμιαςτικζσ και αγροτικζσ περιοχζσ αναμζνεται ότι κα επωφελθκοφν. Ακόμα κι αν υπάρχει θ εξαίρεςθ των μθτροπολιτικϊν κζντρων τθσ Ακινασ και τθσ Κεςςαλονίκθσ από τθ ςυγκεκριμζνθ πρόςκλθςθ, οι δράςεισ ςε ςχζςθ με αυτό το πρόγραμμα ςτοχεφουν ςτο να καλυφκεί το 90% του πλθκυςμοφ ςτθν Ελλάδα, και να προςφερκεί γεωγραφικι κάλυψθ τουλάχιςτον κατά 60%. Θ πρόςκλθςθ κα χωριςτεί ςε δφο φάςεισ, όπου κάκε επιχειρθματίασ μπορεί να αναλάβει, το πολφ τρεισ ηϊνεσ. Ωςτόςο, μπορεί να αναλάβει περιςςότερεσ πρωτοβουλίεσ ςτθ δεφτερθ φάςθ. Ο προχπολογιςμόσ καταςκευισ ανζρχεται ςτα 160 εκατομμφρια, ενϊ θ επιδότθςθ ζχει υπολογιςτεί ςτα 80 εκατ. ευρϊ. Είναι ςθμαντικό να ςθμειωκεί ότι δεν υπάρχει περιοριςμόσ όςον αφορά τθν ανάπτυξθ δικτφων, δεδομζνου ότι οι ανάδοχοι ζχουν τθ δυνατότθτα τθσ αγοράσ ι μίςκωςθσ τουσ ι και καταςκευισ δικϊν τουσ δικτφων. Ζνασ άλλοσ ςτόχοσ ςτο πλαίςιο τθσ πρόςκλθςθσ 157 είναι θ αφξθςθ τθσ ηιτθςθσ για ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ internet και θ αφξθςθ τθσ χριςθσ του. Μια δραςτθριότθτα που ζχει εκτιμθκεί ςτα 50 εκατ. ευρϊ με δυνατότθτα επιδότθςθσ με 25 εκατ. των επενδυτϊν που κα επιλζξουν να καταςκευάςουν οι ίδιοι τθν υποδομι ζναντί τθσ πρόςλθψθσ ι αγοράσ υποδομϊν. Σφμφωνα με τισ εκτιμιςεισ που ζχουν γίνει από τθν "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ», λόγω τθσ πρόςκλθςθσ θ διείςδυςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν Διαδικτφου κα αυξθκεί κατά 4,72%. Κάτι που, κατ 'επζκταςθ, κα οδθγιςει ςε κετικά οικονομικά αποτελζςματα

50 4.7 Περιφερειακζσ Δραςτθριότθτεσ για τα Ευρυηωνικά Δίκτυα. Τα Ρεριφερειακά Επιχειρθςιακά Ρρογράμματα, που αντιςτοιχοφν ςε κάκε μία από τισ δεκατρείσ περιφζρειεσ τθσ Ελλάδασ και καλφπτουν όλουσ τουσ τομείσ τθσ οικονομίασ, μαηί με τα εκνικά προγράμματα για κάκε οικονομικό τομζα ξεχωριςτά αποτελοφν μζροσ του Κοινοτικοφ Ρλαιςίου Στιριξθσ. Τα προγράμματα αυτά που χρθματοδοτοφνται από διάφορα διαρκρωτικά ταμεία, ζχουν κζςει ωσ ςτόχουσ ( ςυγκεκριμζνα 10 από τουσ 13) που ζχουν άμεςθ ςχζςθ με τθν ανάπτυξθ, με ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ διαδικτφου, και πιο ςυγκεκριμζνα τθλε-εργαςίασ, τθλε-ιατρικισ, κακϊσ και υπθρεςίεσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ. 4.8 Επιδοτοφμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα που εφαρμόηονται ςτθν Ελλάδα. Υπάρχουν πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα και δραςτθριότθτεσ που αφοροφν ςτθ βελτίωςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθν Ελλάδα, όπωσ το πρόγραμμα "e-learning» το οποίο ςχετίηεται με τθν ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικότθτασ και τθ ςτακερι εφαρμογι του ευρωπαϊκοφ εκπαιδευτικοφ ςυςτιματοσ ςτθν Ελλάδα. Άλλεσ δράςεισ που εγκρίκθκαν και αφοροφν τθν Ελλάδα είναι τα προγράμματα «e-contentplus» και «Μινζρβα». Το πρϊτο ζχει να κάνει με τθν αναβάκμιςθ τθσ πρόςβαςθσ ςε ψθφιακό περιεχόμενο, ςτθν ανάπτυξθ και τθ χρθςτικότθτα του υλικοφ αυτοφ με τθν εφαρμογι ςφγχρονων εργαλείων που κάνουν τθ δθμιουργία, διαχείριςθ και διανομι πλθροφοριϊν ςε τομείσ δθμοςίου ςυμφζροντοσ ευκολότερθ. Το Μινζρβα από τθν άλλθ πλευρά αςχολείται με τθν προϊκθςθ τθσ ςυνεργαςίασ μεταξφ των ευρωπαϊκϊν χωρϊν όςον αφορά τθν ανοικτι και εξ αποςτάςεωσ μάκθςθ και τθν εφαρμογι των τεχνολογιϊν τθσ επικοινωνίασ και τθσ πλθροφορίασ ςτθν εκπαίδευςθ. Διάφορεσ ελλθνικζσ οργανϊςεισ είναι εταίροι ςε πολλζσ άλλεσ δραςτθριότθτεσ που περιλαμβάνουν τον προςδιοριςμό και τθν υποςτιριξθ ευρωπαϊκϊν ςυςτθμάτων θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ. Μζροσ αυτϊν των δράςεων είναι θ ανάπτυξθ επιχειρθςιακϊν δικτφων προκειμζνου οι χϊρεσ μζλθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ να εφαρμόςουν επιτυχϊσ τισ ευρωπαϊκζσ πολιτικζσ και δραςτθριότθτεσ ςε κάκε αντίςτοιχο οικονομικό τομζα. Επιπλζον, θ δθμιουργία και θ διανομι ευρωπαϊκϊν οπτικοακουςτικϊν παραγωγϊν εντόσ και εκτόσ 46

51 των ςυνόρων τθσ Ευρϊπθσ, είναι επίςθσ ζνα κρίςιμο πρόγραμμα, που ονομάηεται "Media Plus", το οποίο ζχει προςελκφςει το ενδιαφζρον των ελλθνικϊν φορζων. Θ παραπάνω δράςθ ςυνυπάρχει με ζνα επιπλζον πρόγραμμα που ονομάηεται "Media 2007", το οποίο ζχει ωσ κφριο ςτόχο τθ διατιρθςθ και βελτίωςθ τθσ ευρωπαϊκισ πολιτιςτικισ ποικιλίασ. Θ προβολι τθσ κλθρονομιάσ αυτισ πραγματοποιείται με οπτικοακουςτικά και κινθματογραφικά μζςα προκειμζνου να εξαςφαλιςτεί θ πρόςβαςθ όλων των Ευρωπαίων και μθ πολιτϊν ςε αυτι, θ ενίςχυςθ του ανταγωνιςμοφ ςτον ευρωπαϊκό οπτικοακουςτικό τομζα, ζτςι ϊςτε να δθμιουργθκεί μια πιο ανοιχτι και πιο ανταγωνιςτικι αγορά. Το πρόγραμμα «MEDIA 2007» λειτουργεί επίςθσ ςυμπλθρωματικά ςυμβάλλοντασ ςτθν κυκλοφορία τθσ οπτικοακουςτικισ παραγωγισ ςτθν Ευρϊπθ, με τθ διανομι του υλικοφ εντόσ και εκτόσ ςυνόρων να εξακολουκεί να αποτελεί ζναν από τουσ ςτόχουσ αυτοφ του προγράμματοσ. Τζλοσ, υπάρχει θ «Ρρόςκλθςθ 5» που ζχει ωσ ςτόχο τθν παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν internet για όλουσ τουσ ευρωπαίουσ πολίτεσ. Θ ανάπτυξθ αυτϊν των υποδομϊν ζχει ωσ ςτόχο να προςφζρει πρόςβαςθ ςε ακόμα λιγότερο ανεπτυγμζνεσ και τισ αγροτικζσ περιοχζσ. 4.9 Περαιτζρω δραςτθριότθτεσ και θ αξιολόγθςι τουσ. Συνεχίηοντασ τθν ανάλυςθ των δραςτθριοτιτων για τθν ευρυηωνικότθτα ςτθν Ελλάδα, πρζπει να κάνουμε ειδικι μνεία ςτισ διάφορεσ οργανϊςεισ που εμπλζκονται ςτθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν. Αυτζσ κα πρζπει να προςδιορίηονται και να αξιολογοφνται ανάλογα με τισ δράςεισ που ζχουν ιδθ αναλθφκεί για τθν επίτευξθ των ςτόχων. Θ αξιολόγθςθ των δραςτθριοτιτων τουσ δε, κα πρζπει να βαςίηεται ςτθν πλθρότθτα των υφιςτάμενων υποδομϊν και υπάρχοντοσ ςχεδιαςμοφ, ςτο βακμό χριςθσ τεχνολογιϊν αιχμισ, ι με άλλα λόγια, τθν τεχνολογικι επάρκεια και τθ δυνατότθτα για περαιτζρω επζκταςθ. Το κόςτοσ τθσ δθμιουργίασ, ςυντιρθςθσ και επζκταςθσ κακϊσ και θ βιωςιμότθτα των υπό ανάπτυξθ υποδομϊν κα αποτελζςουν επίςθσ κριτιρια βάςει των οποίων θ αξιολόγθςθ κα πραγματοποιείται Σο Ζργο «ΤΗΕΤΞΙ». Το Υπουργείο Εςωτερικϊν, Δθμόςιασ Διοίκθςθσ και Αποκζντρωςθσ, ζχει αναλάβει το Ζργο «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» το οποίο ςτοχεφει ςτθν ανάπτυξθ και τθ βελτίωςθ των υποδομϊν του ευρυηωνικοφ διαδικτφου του δθμόςιου τομζα. 47

52 Ριο ςυγκεκριμζνα, το πρόγραμμα αφορά ςτθν παροχι πρόςβαςθσ ςε υπθρεςίεσ Διαδικτφου, όπωσ θ εςωτερικι και εξωτερικι τθλεφωνία, ςτθν παροχι δεδομζνων για πρόςβαςθ ςτο διαδίκτυο και τθ δυνατότθτα εςωτερικισ επικοινωνίασ και βίντεο για τθλεδιάςκεψθ και τθλε-εκπαίδευςθ μζςω χριςθσ βίντεο. Υπολογίηεται μάλιςτα ότι γφρω ςτισ δθμόςιεσ υπθρεςίεσ διοίκθςθσ, κακϊσ και ςτρατιωτικζσ οργανϊςεισ, υπθρεςίεσ υγείασ και παρόχοι υπθρεςιϊν κα ενταχκοφν ςτο προαναφερόμενο πρόγραμμα. Θ ςφνδεςθ μεταξφ αυτϊν των ςθμείων κα πραγματοποιείται μζςω ενόσ κεντρικοφ δικτφου. Ριο αναλυτικά, οι άμεςοι ςτόχοι αυτοφ του ςχεδίου ςχετίηονται με τθ μείωςθ του κόςτουσ επικοινωνίασ μεταξφ των δθμοςίων φορζων και υπθρεςιϊν, με βάςθ τθν αποτελεςματικι αξιοποίθςθ των πλθροφοριακϊν ςυςτθμάτων τουσ και τθν ανάπτυξθ νζων πθγϊν πλθροφόρθςθσ, προκειμζνου να αυξθκεί θ αςφάλεια και θ ταχφτθτα τθσ ανταλλαγισ πλθροφοριϊν. Επιπλζον, θ αποτελεςματικι διαχείριςθ τθσ μεταφοράσ δεδομζνων μεταξφ των δθμόςιων φορζων, θ κεντρικι και κατανεμθμζνθ υποςτιριξθ μζςω τθσ εγκατάςταςθσ ςυςτθμάτων τθλεματικισ αποτελοφν επίςθσ βαςικοφσ ςτόχουσ τθσ δράςθσ. Ραράλλθλα, θ ποιότθτα των παρεχόμενων υπθρεςιϊν προσ τουσ πολίτεσ ζχει μεγάλθ αξία, κακϊσ το ζργο ςτοχεφει να κάνει τθν αναηιτθςθ πλθροφοριϊν για οργανιςμοφσ του δθμόςιου τομζα γριγορθ και εφκολθ για κάκε πολίτθ. Το ζργο ζχει ωσ απϊτερο ςτόχο τθν one-stop παροχι υπθρεςιϊν, ζτςι ϊςτε ο πολίτθσ να μθν χρειάηεται να αςχολθκεί με πολλοφσ οργανιςμοφσ για να φζρει ςε πζρασ τον ςτόχο του. Τζλοσ, οι εγκαταςτάςεισ δικτφων ζχουν διαλειτουργικι ςυμβατότθτα ςε διάφορουσ τομείσ του δθμόςιου τομζα θ οποία επιτρζπει να πραγματοποιοφνται πιο αποτελεςματικά θ δθμόςια διοίκθςθ και οι διαδικαςίεσ διαχείριςθσ Τποδομι. Το Ζργο «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» παρζχει τθλεπικοινωνιακζσ υπθρεςίεσ, όπωσ VoIP και απομακρυςμζνθσ πρόςβαςθσ, κακϊσ και τθλεδιαςκζψεισ, ςε βακμό μάλιςτα που καλφπτει ολόκλθρθ τθ χϊρα, κακϊσ διακζτει ςθμεία. Θ Ελλάδα ζχει χωριςτεί ςε ζξι τομείσ όςον αφορά τθν παροχι τθλεπικοινωνιϊν, περιλαμβάνοντασ επίςθσ και πολλά νθςιά. Αυτά τα νθςιά ςυνδζονται μεταξφ τουσ μζςω τθσ χριςθσ ενόσ πυρινα δικτφων, επιπλζον ζχουν τα δικά τουσ δίκτυα, ζνα Δίκτυο Ρρόςβαςθσ και ζνα Δίκτυο Διανομισ. Το πρϊτο περιλαμβάνει τισ βαςικζσ ιδιότθτεσ ενόσ δικτφου που κα διευκολφνουν τισ εργαςίεσ ςτο δθμόςιο τομζα και το οποίο κα ανικει ςτο κράτοσ μετά από τρία χρόνια. Μζςω κυκλωμάτων τθλεπικοινωνιϊν 48

53 το κεντρικό κτίριο του κάκε φορζα του δθμόςιου τομζα κα ςυνδζεται με το τοπικό κόμβο του Δικτφου Διανομισ, το οποίο με τθ ςειρά του, κα βρίςκεται ςτισ αςτικζσ περιοχζσ τθσ κάκε νθςιοφ Αξιολόγθςθ Ζργου. Ραρόλο που θ ανάπτυξθ τθσ υποδομισ παροχϊν διαδικτφου ςτο δθμόςιο τομζα είναι εξαιρετικά πολφτιμθ τόςο για τθν ομαλι λειτουργία των δθμόςιων υπθρεςιϊν όςο και για τθν αποτελεςματικι παροχι υπθρεςιϊν εξυπθρζτθςθσ πολιτϊν, το ζργο «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» παρουςιάηει οριςμζνα ςθμαντικά μειονεκτιματα. Κατ αρχιν καλφπτει μόνο ςθμεία τθσ χϊρασ και ςυνδζει μόνο τα κεντρικά κτίρια του κάκε οργανιςμοφ. Το πρόβλθμα είναι εμφανζσ δεδομζνου ότι θ Δθμόςια Διοίκθςθ διακζτει πολλά κτίρια ςτθν Ελλάδα, τα οποία βρίςκονται διάςπαρτα ςε όλεσ τισ περιοχζσ τα οποία και προφανϊσ δεν καλφπτονται πλιρωσ από το ζργο. Επιπλζον, το ζργο «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» δεν περιλαμβάνει βαςικζσ υπθρεςίεσ, όπωσ θ κοινωνικι αςφάλιςθ και δικαςτικζσ υπθρεςίεσ, τομείσ οι οποίοι επίςθσ απαιτοφν υποδομζσ ευρυηωνικισ διαςφνδεςθσ. Πςον αφορά ςτισ εφαρμογζσ του ζργου, θ παροχι internet και υπθρεςιϊν μετάδοςθσ φωνισ δεν φαίνονται επαρκείσ, ϊςτε να καταςτεί ελκυςτικι θ χριςθ τουσ από τουσ πελάτεσ / πολίτεσ. Ωσ εκ τοφτου, οι νζεσ εφαρμογζσ κα πρζπει να αναπτυχκοφν με βάςθ τον τρόπο οι πελάτεσ προτιμοφν να κάνουν τισ ςυναλλαγζσ τουσ. Μια κίνθςθ αυτοφ του είδουσ κα ζχει επίςθσ κετικι επίδραςθ ςτθν προϊκθςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν. Ραρά το μζγεκόσ του, το δίκτυο παραμζνει υπερφορτωμζνο, οπότε είναι απαραίτθτο να ςχεδιαςτοφν νζα ςυςτιματα ελζγχου τθσ κυκλοφορίασ ςτο διαδίκτυο. Απαραίτθτθ είναι θ αλλαγι τθσ ςτάςθσ των ατόμων που εργάηονται ςτον δθμόςιο τομζα, προκειμζνου να κάνουν μεγαλφτερθ χριςθ των εφαρμογϊν του ευρυηωνικοφ διαδικτφου. Τζλοσ, ςε αντίκεςθ με άλλεσ δραςτθριότθτεσ, το «ΣΥΗΕΥΞΛΣ» απαιτεί τθν παρουςία των εξωτερικϊν αναδόχων, όταν πρόκειται για τθ διαχείριςι του. 49

54 4.13 Οι γνώμεσ που εκφράηονται από ανεξάρτθτουσ φορείσ του δθμόςιου τομζα. Τόςο θ ΕΕΤΤ και θ «Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ" ζχουν εντοπίςει μια ςειρά από βαςικζσ αδυναμίεσ όςον αφορά τθν παροχι ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθ χϊρα και ζχουν κάνει τισ κατάλλθλεσ ςυςτάςεισ προκειμζνου οι αδυναμίεσ αυτζσ να ξεπεραςτοφν. Μια ποικιλία των μζτρων που ζχουν κεςπιςτεί από τθν ΕΕ προωκοφνται, όπωσ το κζμα τθσ ςυνεγκατάςταςθσ δικτφων και το κόςτοσ των τελϊν που επιβάλλονται από τον ΟΤΕ, το οποίο παρζχει τισ υπθρεςίεσ ςυνεγκατάςταςθσ ςε υψθλό κόςτοσ, οι ΕΕΤΤ οι οποίεσ ςχετίηονται με τθν αγορά 11 επιπλζον υπθρεςιϊν όπωσ το SLA και QoS, ηθτιματα που ζχουν επίςθσ προκλθκεί από τθν αδυναμία του οργανιςμοφ να παρζχει SLA. Αυτι θ αδυναμία ζχει άμεςθ ςχζςθ με τθν ποιότθτα των παρεχόμενων υπθρεςιϊν, δθμιουργϊντασ ςοβαρά προβλιματα ςτουσ εναλλακτικοφσ τθλεπικοινωνιακοφσ παρόχουσ που δεν είναι ςε κζςθ να εγγυθκοφν τθν ποιότθτα των υπθρεςιϊν που προςφζρουν ςτουσ πελάτεσ τουσ. Πςον αφορά τθν παροχι SLA, ζνα κατάλλθλο ςχζδιο και μια ριτρα διάπλαςθσ ζχουν υποβλθκεί, τα οποία βρίςκονται ςτο ςτάδιο ζγκριςθσ. Πταν πρόκειται για το WiMAX, είναι ζνα κζμα που βρίςκεται ςτθ φάςθ τθσ διαβοφλευςθσ, ευκφνθ για τισ τελικζσ αποφάςεισ φζρει θ ΕΕΤΤ. Τα κζματα που περιλαμβάνονται ςτθ διαβοφλευςθ είναι το φάςμα ςυχνοτιτων τθσ επιχείρθςθσ, ο τρόποσ που οι άδειεσ κα κατανεμθκοφν ανά περιφζρεια και το κόςτοσ που ςυνεπάγεται για τθν ζγκριςθ τθσ άδειασ (το οποίο κα είναι χαμθλότερο ςε ςχζςθ με τισ τρεισ άδειεσ που απαιτοφνται για τισ υπθρεςίεσ 3G, δεδομζνου ότι το εφροσ ηϊνθσ που παρζχεται είναι χαμθλότερο ςε ςυγκεκριμζνο φάςμα ςυχνοτιτων). Ραρ 'όλα αυτά, οι τελικζσ τιμζσ κα κακοριςτοφν ςτα πλαίςια του ανταγωνιςτικοφ περιβάλλοντοσ τθσ αγοράσ. Αναφορικά με τισ άδειεσ δικαιωμάτων διζλευςθσ, θ οποίεσ όπωσ προαναφζρκθκε, ςτθν περίπτωςθ των οπτικϊν ινϊν ανάπτυξθσ είναι χρονοβόρεσ και απαιτοφν ζνα μεγάλο ποςό πόρων, το Υπουργείο Μεταφορϊν και Επικοινωνιϊν πρζπει να επιβάλει τουσ κανόνεσ για τθ ςφνδεςθ των ιδιωτικϊν εταιρειϊν τθλεπικοινωνιϊν ςτισ οπτικζσ ίνεσ MAN, αν είναι δυνατόν με ζναν τρόπο που κα είναι ανεξάρτθτεσ από τουσ τοπικοφσ κανόνεσ διακυβζρνθςθσ των διμων και κοινοτιτων. Ζχοντασ κατά νου ότι τα δίκτυα οπτικϊν ινϊν δεν προςφζρουν κάτι ςτον τελικό χριςτθ, τα κατάλλθλα μζτρα προϊκθςθσ πρζπει να λθφκοφν, ςφμφωνα με τισ κατάλλθλεσ υπθρεςίεσ που απαιτοφνται, προκειμζνου να αυξθκεί θ ηιτθςθ για τα δίκτυα αυτά. Αναφορικά με τισ κεραίεσ, που ζχουν αποκλειςτεί από ευαίςκθτεσ περιοχζσ, θ ΕΕΤΤ προτείνει τθν αφξθςθ τθσ ιςχφοσ εκπομπισ των υπολοίπων κεραιϊν, προκειμζνου να 50

55 καλυφκοφν και οι ευαίςκθτεσ περιοχζσ. Για τον ίδιο λόγο το Υπουργείο Εςωτερικϊν ανακοίνωςε ζνα νζο νόμο για το φάςμα ςυχνοτιτων τθλεόραςθσ, παράλλθλα με τθ μετάβαςθ από τθν αναλογικι ςτθν ψθφιακι τθλεόραςθ που βρίςκεται ςτο ςτάδιο εφαρμογισ ςε διάφορεσ περιοχζσ τθσ χϊρασ. Μία άλλθ πρόταςθ που ζχει επίςθσ υποβλθκεί από το ίδιο υπουργείο είναι θ απελευκζρωςθ τθσ ηϊνθσ ςυχνοτιτων 5.5GHz. Ωςτόςο, υπάρχει μια πικανότθτα ότι θ ηϊνθ δεν κα είναι διακζςιμθ για εμπορικι χριςθ, κακϊσ είναι μία ηϊνθ WiFi που μπορεί να αξιοποιθκεί από τουσ χριςτεσ δωρεάν. Πςον αφορά τθν επζκταςθ τθσ δραςτθριότθτασ του κράτουσ ςτο ςχεδιαςμό ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, το επιχειρθςιακό πρόγραμμα «Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ" ζχει κάνει τα ςωςτά βιματα, αφοφ πιςτεφεται ότι ο ΟΤΕ είναι πλζον χριςιμοσ ςυνομιλθτισ. Οι ςχζςεισ με τουσ οργανιςμοφσ τθσ ΕΕ είναι επίςθσ ςε καλι κατάςταςθ, θ οποία δθμιουργεί επίςθσ τισ κατάλλθλεσ ςυνκικεσ για τουσ επενδυτζσ του ιδιωτικοφ τομζα ϊςτε να αναλάβουν επενδυτικζσ πρωτοβουλίεσ. Ραρ 'όλα αυτά, υπάρχει μια αρνθτικι ςτάςθ απζναντι ςτο κεςμικό πλαίςιο, εκτόσ από το ευρφτερο πλαίςιο οργάνωςθσ και διοίκθςθσ. Θ «Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ» υποςτθρίηει ότι το κεςμικό πλαίςιο πρζπει να ενιςχυκεί, ενϊ προβάλλεται ο ιςχυριςμόσ ότι δεν υπάρχουν αποτελεςματικοί μθχανιςμοί πίεςθσ για τθν επιτάχυνςθ των ςχετικϊν δράςεων για τθ βελτίωςθ τθσ οργάνωςθσ και του πλαιςίου τθσ ευρυηωνικισ διοίκθςθσ. Στισ ανοικτζσ δικτυωμζνεσ κοινωνίεσ και οικονομίεσ, υπάρχει μια ραγδαία αφξθςθ του αρικμοφ των ςυμμετεχόντων, θ οποία οδθγεί ςε μαηικι αφξθςθ τθσ αξίασ των υπθρεςιϊν του ευρυηωνικοφ διαδικτφου. Κατ 'επζκταςθ, θ εμφάνιςθ ευκαιριϊν όςον αφορά τθν επιχειρθματικι δραςτθριότθτα, κακϊσ και τθ βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ τθσ ηωισ των πολιτϊν είναι γεγονόσ. Λόγω των πιο πάνω εξελίξεων, οι ςυμμετζχοντεσ χριςτεσ ςτισ υπθρεςίεσ του ευρυηωνικοφ διαδικτφου δεν είναι πλζον πακθτικοί καταναλωτζσ, αλλά εν δυνάμει παρόχοι υπθρεςιϊν προςτικζμενθσ αξίασ, που γνωρίηουν τα οφζλθ που ςυνεπάγονται από τθ χριςθ των υπθρεςιϊν διαδικτφου. Πςον αφορά τισ απόψεισ των τελικϊν χρθςτϊν για τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ που προςφζρονται, το ςυνολικό ποςοςτό τθσ δυςαρζςκειασ είναι ςαφζσ και ζχει να κάνει κυρίωσ με τισ παρεχόμενεσ ταχφτθτεσ ςφνδεςθσ. Από τθν άλλθ πλευρά, οι χριςτεσ που απολαμβάνουν ISDN ι PSTN ςυνδζςεισ φαίνεται να είναι λίγο ι πολφ ικανοποιθμζνοι από τθν ταχφτθτα τθσ ςφνδεςισ τουσ. Κάτι που δείχνει τθ ςχετικά χαμθλι ποιότθτα των υπθρεςιϊν DSL που παρζχονται ςτθ χϊρα ςε ςφγκριςθ με τθν προςδοκία των τελικϊν χρθςτϊν. Είναι επίςθσ ςθμαντικό να αναφερκεί ότι το μεγαλφτερο μζροσ από τουσ βαςικοφσ χριςτεσ κάνουν χριςθ του ISDN για ςφνδεςθ ςτο internet, που είναι θ αρχαιότερθ 51

56 πρόςβαςθ και ςε καμία περίπτωςθ δεν είναι ευνοϊκι για τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ internet. Πταν πρόκειται για το κόςτοσ τθσ μθνιαίασ ςυνδρομισ πρόςβαςθσ ςε ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, θ πλειοψθφία των πελατϊν πιςτεφουν ότι είναι ακριβό, αναφζροντασ τα ςχετικά χαμθλό μθνιαίο κόςτοσ ςυνδρομισ ςε άλλεσ χϊρεσ τθσ Ευρϊπθσ. Πςον αφορά το περιεχόμενο των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν μζςω του Διαδικτφου, θ πλειοψθφία των ανκρϊπων δεν χρθςιμοποιεί πολλζσ εφαρμογζσ, δεδομζνου ότι αναφζρει τθν περιιγθςθ ςτο διαδίκτυο και το θλεκτρονικό ταχυδρομείο ωσ τισ κφριεσ εφαρμογζσ που χρθςιμοποιοφν ςτο διαδίκτυο. Από τθν άλλθ πλευρά, ζνα μικρό ποςοςτό χρθςιμοποιεί τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, όπωσ θ θλεκτρονικι μάκθςθ, οι τθλεδιαςκζψεισ, θ ανταλλαγι άμεςων μθνυμάτων, θ επικοινωνία με παρόμοιουσ οργανιςμοφσ, κακϊσ και το VoIP. Το τελευταίο φαίνεται να είναι θ πιο δθμοφιλισ εφαρμογι μεταξφ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν του ευρυηωνικοφ διαδικτφου, κακϊσ οι υπόλοιπεσ εφαρμογζσ δεν φαίνεται να ζχουν ζνα μεγάλο αρικμό χρθςτϊν. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τισ τακτικζσ δραςτθριότθτεσ των χρθςτϊν του διαδικτφου. Είναι προφανζσ ότι θ ςυντριπτικι πλειοψθφία των χρθςτϊν δεν χρθςιμοποιοφν τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ, προτιμοφν δε τθν ανάγνωςθ online περιοδικϊν ι άρκρων εφθμερίδων. Το ποςοςτό των ατόμων που ςυγκεντρϊνουν οι δραςτθριότθτεσ αυτζσ είναι ςυγκριτικά υψθλότερο από το μζςο όρο τθσ ΕΕ. Υπθρεςίεσ όπωσ online τραπεηικζσ ςυναλλαγζσ και υπθρεςίεσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ, υπθρεςίεσ που αφοροφν τθν υγειονομικι περίκαλψθ και βάςεισ δεδομζνων των αςκενϊν, κακϊσ και αναηιτθςθ κζςεων εργαςίασ ςυγκεντρϊνουν ςχετικά χαμθλά ποςοςτά ςτθ χϊρα, κακϊσ είναι πολφ κάτω του μζςου όρου τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. 52

57 Πίνακασ 5 Δραςτθριότθτεσ των χρθςτϊν του διαδικτφου 53

58 Κεφάλαιο 5 Επενδφςεισ Ευρυηωνικισ Σεχνολογίασ ςτθν Ελλάδα. 5.1 ΕΔΕΣ και ΕΔΕΣ2. Το Εκνικό Δίκτυο Ζρευνασ και Τεχνολογίασ, που διοικείται από το Ελλθνικό Δίκτυο Ζρευνασ και Τεχνολογίασ Α.Ε., παρζχει τισ υπθρεςίεσ δικτφου κορμοφ ςτθν ακαδθμαϊκι και ερευνθτικι κοινότθτα, μζςω τθσ υιοκζτθςθσ ενόσ ζργου το οποίο δθμιουργικθκε από τθ Γενικι Γραμματεία Ζρευνασ και Τεχνολογίασ του Υπουργείου Ανάπτυξθσ. Λειτουργεί από το 1995 και ςυνεργάηεται με 85 οργανιςμοφσ, ςυμπεριλαμβανομζνων των ελλθνικϊν Ρανεπιςτιμιων, των τεχνολογικϊν Εκπαιδευτικϊν Λδρυμάτων, κακϊσ και διάφορων Ερευνθτικϊν Κζντρων τθσ χϊρασ. Επιπλζον, παρζχει ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ internet ςε τουλάχιςτον ςτο ςφνολο χρθςτζσ που ςχετίηονται με τουσ προαναφερκείσ χϊρουσ. Εξυπθρετεί ςχολεία που αποτελοφν μζροσ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου, αλλά και Λνςτιτοφτα Επαγγελματικισ κατάρτιςθσ που ςυνδζονται επίςθσ με το ΕΔΕΤ. Επιπλζον, θ ΕΔΕΤ διαδραματίηει καίριο ρόλο ςτθν ανάπτυξθ των υπθρεςιϊν Internet που παρζχεται ςτθν Ελλάδα, δεδομζνου ότι παρζχει ζνα τοπικό περιβάλλον για τουσ ςθμαντικότερουσ παρόχουσ υπθρεςιϊν αυτοφ του είδουσ ςτο Διαδικτυακό κόμβο ςτθν Ακινα. Πςον αφορά τισ επιχειριςεισ και τθν εξζλιξθ του προγράμματοσ, πρζπει να αναφζρουμε ότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει επτά βαςικοφσ κόμβουσ ςε όλθ τθ χϊρα ςτισ εξισ πόλεισ: Ακινα, Κεςςαλονίκθ, Ξάνκθ, Ράτρα, Λωάννινα, Θράκλειο και Λάριςα. Συγχρθματοδοτείται από το Ελλθνικό Δθμόςιο, μζςω προγραμμάτων του Υπουργείου Ραιδείασ και τθσ Γενικισ Γραμματείασ Ζρευνασ και Τεχνολογίασ. Τα προγράμματα αυτά ονομάηονται ΕΡΕΑΕΚ και Ρρόγραμμα Ε.Ρ.Ε.Κ. ΛΛΛ και λειτουργοφν ςε ςυνδυαςμό με το Ρρόγραμμα Δθμοςίων Επενδφςεων που λειτουργεί αντίςτοιχα για κάκε ίδρυμα. Επίςθσ, χρθματοδότθςθ αντλείται και από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ. Πςον αφορά ςτθν υποδομι του δικτφου, όπωσ προαναφζρκθκε, λειτουργεί επτά κόμβουσ ςε όλθ τθν Ελλάδα, τζςςερισ από αυτοφσ με ζδρα τθν πόλθ τθσ Ακινασ, όλοι οι κόμβοι βρίςκονται ςτα κεντρικά γραφεία του ΟΤΕ ςε αυτζσ τισ πόλεισ. 54

59 5.2 ΕΔΕΣ2. Το πρόγραμμα ΕΔΕΤ2 είναι θ δεφτερθ φάςθ επζκταςθσ τθσ ΕΔΕΤ, που καλφπτει ολόκλθρθ τθ χϊρα εκτόσ από τθ Κράκθ και το Αιγαίο Ρζλαγοσ. Θ πρϊτθ φάςθ ζχει ολοκλθρωκεί με επιτυχία με τθν παροχι ςφνδεςθσ οπτικϊν ινϊν ταχφτθτασ Gbps ςε δεκατζςςερα ιδρφματα, ςυμπεριλαμβανομζνων των Ελλθνικϊν Ρανεπιςτθμίων, ΤΕΛ και Ερευνθτικϊν Κζντρων, ενϊ με τθν ολοκλιρωςθ τθσ δεφτερθσ φάςθσ θ ευρυηωνικι κάλυψθ επεκτάκθκε ςε επιπλζον εξιντα τρία ιδρφματα ςε ολόκλθρθ τθν χϊρα. Θ παροχι υπθρεςιϊν υψθλϊν ταχυτιτων ωφελοφν τθν ερευνθτικι και εκπαιδευτικι κοινότθτα τθσ χϊρασ ςυνδζοντασ τισ πόλεισ Ακινα, Κεςςαλονίκθ, Ράτρα, Λάριςα, Λωάννινα, Σφροσ, κακϊσ και τισ τρεισ μεγαλφτερεσ αςτικζσ περιοχζσ τθσ Κριτθσ, δθλαδι τα Χανιά, το ζκυμνο και το Θράκλειο. Αυτι θ δραςτθριότθτα, θ οποία εκφράηει τισ ανάγκεσ τθσ νζασ γενιάσ παρζχοντασ θλεκτρονικι διαςφνδεςθ από άκρθ ςε άκρθ ςε όλον τον κόςμο-ςτισ ΘΡΑ, τον Καναδά και τθν Λαπωνίαζχει υλοποιθκεί ςφμφωνα με τισ οδθγίεσ τθσ Ευρωπαϊκισ κοινότθτασ για τθ βελτίωςθ του Ραγκόςμιου Ευρωπαϊκοφ Δικτφου. Ταυτόχρονα, ακολουκεί τισ επιταγζσ για ανάπτυξθ του ευρυηωνικοφ δικτφου ςε άλλεσ χϊρεσ όπωσ θ Γερμανία, θ Λταλία και θ Γαλλία. Ειδικότερα, ανάμεςα ςτισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ που παρζχονται τόςο από τθ ΕΔΕΤ όςο και από τθ ΕΔΕΤ2 εξζχουςα κζςθ ζχουν τα τθλε-ςυνζδρια, θ διαχείριςθ ευρφτατθσ ηϊνθσ υπθρεςιϊν, IP τθλεφωνία, βίντεο χφτευςθ web και video on demand, κακϊσ και L-2 και L-3 VPNs MPLS. Εν τζλει, να ςθμειωκεί ότι το κόςτοσ ςυντιρθςθσ τθσ ΕΔΕΤ ωσ ςφνολο, το οποίο υπολογίηεται με βάςθ το 10% του ενεργοφ εξοπλιςμοφ και το 5% του κόςτουσ ινϊν, ζχει φτάςει ςτο ποςό των 3 εκατ. ευρϊ ετθςίωσ. 5.3 Αξιολόγθςθ του ΕΔΕΣ. Τα προγράμματα ΕΔΕΤ και ΕΔΕΤ2 υλοποιοφν αποτελεςματικά τθ νζα γενιά διαδικτυακϊν υπθρεςιϊν μζςω τθσ χριςθσ υψθλισ ταχφτθτασ αλλά και τθσ οπτικισ τεχνολογίασ. Αξίηει να αναφερκεί ότι ςυμβάλλει ςτθν ανάπτυξθ τθσ υποδομισ του διαδικτφου ςτθ χϊρα, είτε ςτθν επζκταςθ του δικτφου τθσ ι μζςω τθσ ςυμμετοχισ τθσ ςε ςχετικά προγράμματα και δραςτθριότθτεσ. Εκτόσ από τα παραπάνω, ςυμμετζχει ενεργά ςε Ευρωπαϊκά Ερευνθτικά Ρρογράμματα που διαχειρίηεται θ "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ», τα οποία αποτελοφν μζροσ του 5ου Ρρογράμματοσ Ρλαιςίου για τθν Ζρευνα και τθν Τεχνολογία ςτθν Ευρϊπθ, και επίςθσ ζχει ενταχκεί ςτθν εκτζλεςθ του νζου ζργου «Ευρυηωνικά Δίκτυα και Υπθρεςίεσ". 55

60 5.4 Σο Ελλθνικό χολικό Δίκτυο. Το Υπουργείο Εκνικισ Ραιδείασ και Κρθςκευμάτων είναι το υπεφκυνο υπουργείο για τθν ανάπτυξθ του Ελλθνικοφ ςχολικοφ Δικτφου. Ρρόκειται για ζνα εκπαιδευτικό ενδο-δίκτυο που ςυνδζει τθν πλειοψθφία των ςχολείων και των διοικθτικϊν μονάδων των εκπαιδευτικϊν ιδρυμάτων ςτθ χϊρα μζςω τθσ παροχισ τόςο βαςικϊν όςο και προθγμζνων τθλεματικϊν τεχνολογιϊν. Εκτόσ από το Υπουργείο Ραιδείασ, το ελλθνικό Σχολικό Δίκτυο ςυνεργάηεται με άλλα δϊδεκα Ερευνθτικά Κζντρα και Εκπαιδευτικά Λδρφματα τθσ τριτοβάκμιασ εκπαίδευςθσ. Αδιαμφιςβιτθτα, θ ςυνεργαςία αυτι βοθκά ςτθν επζκταςθ των δραςτθριοτιτων τθσ. 5.5 Σα χαρακτθριςτικά του χολικοφ Δικτφου. Το Σχολικό Δίκτυο αποτελείται από οκτϊ κφριουσ περιφερειακοφσ κόμβουσ που ςυνδζονται με το πρόγραμμα ΕΔΕΤ. Επίςθσ, υπάρχει υποςτθρικτικόσ εξοπλιςμόσ ενόσ δικτφου διανομισ που οδθγεί ςτθν γεωγραφικι επζκταςθ ςε άλλουσ ςαράντα τζςςερισ περιφερειακοφσ κόμβουσ (πενιντα ζνα ςυνολικά), οι οποίοι με τθ ςειρά τουσ ςυνδζονται με τα κυριότερα δίκτυα μζςω τθσ χριςθσ διαφορετικϊν τεχνολογιϊν. Το δίκτυο πρόςβαςθσ αποτελείται από τθν εγκατάςταςθ ενεργοφ εξοπλιςμοφ δικτφου ςε κάκε μονάδα ςυν τισ αντίςτοιχεσ τθλεπικοινωνιακζσ ςυνδζςεισ που ςυνδζουν τουσ χριςτεσ ςτο δίκτυο διανομισ. Αυτζσ οι ςυνδζςεισ είναι περιςςότερεσ από , ζτςι ϊςτε θ παροχι υπθρεςιϊν ςε δαςκάλουσ / κακθγθτζσ να είναι εφικτι. Οι τθλεπικοινωνιακζσ ςυνδζςεισ που χρθςιμοποιοφνται απεικονίηεται ςτο παρακάτω διάγραμμα. Επιπλζον, το ελλθνικι Σχολικό Δίκτυο υποςτθρίηει μια ςειρά από ενζργειεσ που είναι απαραίτθτεσ για τθν ομαλι λειτουργία των ςχολικϊν μονάδων και των διοικθτικϊν μονάδων των εκπαιδευτικϊν ιδρυμάτων κακϊσ είναι ζνα χριςιμο εργαλείο ςε δραςτθριότθτεσ, όπωσ θ μζτρθςθ του αρικμοφ των εκπαιδευτικϊν και των μακθτϊν ςε κάκε ςχολείο αλλά και θ διανομι εγκυκλίων. Επιπλζον, το πρόγραμμα προβλζπει video on demand, voice over IP, ηωντανά web casting, κακϊσ και ςυνεδρίεσ ςφγχρονθσ τθλεεκπαίδευςθσ και υπθρεςίεσ τθλεδιάςκεψθσ, ςτοιχεία που κεωροφνται ςθμαντικά για τισ δραςτθριότθτεσ των ςχολείων και των διοικθτικϊν μονάδων. Ο αρικμόσ των ςχολείων που επωφελοφνται από τθν Ελλθνικό Σχολικό Δίκτυο φκάνει τα , ενϊ οι διοικθτικζσ μονάδεσ που ςυνδζονται με το ςφςτθμα είναι Οι παραπάνω αρικμοί μεταφράηονται 56

61 ςε περίπου ανκρϊπουσ, οι οποίοι εργάηονται ςτον τομζα τθσ εκπαίδευςθσ. Με τθν επικουρία του προγράμματοσ παρζχονται πάνω από τριάντα βαςικζσ και προθγμζνεσ τθλεματικζσ υπθρεςίεσ. 5.6 Αξιολόγθςθ του Ελλθνικοφ χολικοφ Δικτφου που βαςίηεται ςτθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικών υποδομών. Στο ςθμείο αυτό κα πρζπει να γίνει μνεία ςτα κριτιρια βάςει των οποίων κα αξιολογθκεί θ απόδοςθ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου ςτθν ενότθτα αυτι. Το Ελλθνικό ςχολικό δίκτυο κα πρζπει να αξιολογείται με βάςθ τθν τεχνολογικι επάρκεια του, ςφμφωνα με τισ προοπτικζσ επζκταςθσ που ζχει, κακϊσ επίςθσ και τα ζξοδα ανάπτυξθσ, ςυντιρθςθσ, επζκταςθσ και βιωςιμότθτασ των υποδομϊν του. 5.7 Σεχνολογικι απόδοςθ και προοπτικζσ επζκταςθσ. Το ςτρατθγικό ςχζδιο του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου για το βραχυπρόκεςμο διάςτθμα αποτελείται από τζςςερα διακριτοφσ ςτόχουσ, οι οποίοι περιλαμβάνουν τθν αναβάκμιςθ τθσ υπάρχουςασ υποδομισ, του ενεργοφ εξοπλιςμοφ του δικτφου, κακϊσ και τθ βελτίωςθ των τθλεπικοινωνιακϊν ςυνδζςεων και των δικτφων διανομισ, με ςκοπό τθν παροχι ςυνδζςεων ευρυηωνικοφ διαδικτφου τόςο ςτθν πρωτοβάκμια όςο και ςτθ δευτεροβάκμια εκπαίδευςθ. Επιπλζον, αντικειμενικόσ ςτόχοσ είναι ο ςχεδιαςμόσ, θ ανάπτυξθ και υιοκζτθςθ των πιο προθγμζνων τθλεματικϊν υπθρεςιϊν, παράλλθλα με τθ βελτίωςθ των υφιςτάμενων, θ δθμιουργία και λειτουργία ενόσ εξουςιοδοτθμζνου Συςτιματοσ Εςωτερικοφ Ελζγχου Ροιότθτασ με τθν υποςτιριξθ του IPv6. Πταν πρόκειται για τθ ςυνδζςεισ δικτφου, θ πλειοψθφία των παλαιότερων τθλεπικοινωνιακϊν διαςυνδζςεων που είχε ταχφτθτεσ από 2 ζωσ 24 Mbps, ζχουν αντικαταςτιςει με Gigabit ι Fast Ethernet ςυνδζςεισ, ςε μια προςπάκεια να αυξθκεί θ ικανότθτα των ςυνδζςεων με το πρόγραμμα ΕΔΕΤ. Δεδομζνου ότι θ ςφνδεςθ των περιςςότερων ςχολείων ςε ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ διαδικτφου είναι ζνασ από τουσ ςτόχουσ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου, θ αντικατάςταςθ των παλαιϊν ςυνδζςεων (PSDN / ISDN) με ADSL ςυνδζςεισ, θ ανάπτυξθ και εφαρμογι αςφρματου δικτφου ςε περιςςότερα από 250 ςχολεία ςτθ χϊρα. Γεγονόσ είναι πάντωσ ότι 200 ςχολεία ζχουν ιδθ ςυνδεκεί με το 57

62 αςφρματο δίκτυο ςε δζκα περιφερειακζσ πρωτεφουςεσ με προςιτό κόςτοσ τόςο όςον αφορά τον εξοπλιςμό και τθν εγκατάςταςι του όςο και τα ζξοδα τθλεπικοινωνιϊν. Τζλοσ, όςον αφορά ςτθ χριςθ τεχνολογίασ και τθ δυνατότθτα επζκταςθσ, το Ελλθνικό Σχολικό Δίκτυο ζχει υποβάλει προτάςεισ για τθ χριςθ δορυφορικϊν ςυνδζςεων που κα ςυνδζει πάνω από ςχολεία ςε απομακρυςμζνεσ περιοχζσ, όπου θ παροχι πρόςβαςθσ είναι δφςκολθ. Λαμβάνοντασ υπόψθ τθν τεχνολογικι επάρκεια και τθν ικανότθτα επζκταςθσ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου, είναι προφανζσ ότι τα ςχζδια και οι δράςεισ που ζχουν ιδθ εφαρμοςτεί ζχουν κετικό αντίκτυπο ςτθ βελτίωςθ των ευρυηωνικϊν υποδομϊν μζςω τθσ χριςθσ προθγμζνων τεχνολογιϊν αιχμισ ςε όλθ τθ χϊρα. 5.8 Τλοποίθςθ, ςυντιρθςθ, επζκταςθ και θ βιωςιμότθτα του κόςτουσ τθσ υποδομισ του Ελλθνικοφ χολικοφ Δικτφου. Το ςυνολικό κόςτοσ ανάπτυξθσ και λειτουργίασ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου αποτελείται από το άκροιςμα του κόςτουσ των τθλεπικοινωνιϊν, το κόςτοσ ςυντιρθςθσ εξοπλιςμοφ, τισ δαπάνεσ προςωπικοφ για τθ λειτουργία, ςυντιρθςθ, ανάπτυξθ τθσ υποδομισ και των υπθρεςιϊν, υποςτιριξθσ των χρθςτϊν και τθν προϊκθςθ διάφορων δραςτθριοτιτων. Το κόςτοσ του προγράμματοσ καλφπτεται από χρθματοδότθςθ πόρων που δεν προζρχονται από κρατικζσ δαπάνεσ, δεδομζνου ότι οι δαπάνεσ χρθματοδοτοφνται εξ ολοκλιρου από κοινοτικά προγράμματα. Λαμβάνοντασ υπόψθ τα ςχζδια για τθ ςταδιακι μετάβαςθ του Ελλθνικοφ Σχολικοφ Δικτφου από ζνα ςφςτθμα οργάνωςθσ που ελζγχεται από μια κοινοπραξία οργανιςμϊν υπό τθν εποπτεία του Υπουργείου Εκνικισ Ραιδείασ και Κρθςκευμάτων-που είναι θ τρζχουςα κατάςταςθ-ςε μια διοικθτικι δομι που κα ςυντονίηεται κεντρικά, γίνεται ορατι θ προςπάκεια για τθν ομαλι πρόοδο των ζργων και τθ μείωςθ των τελϊν τθλεπικοινωνιϊν, ο οποίοσ ζχει προτακεί από τουσ εκτελεςτικοφσ οργανιςμοφσ, εκτόσ από τισ επιμζρουσ δαπάνεσ που ζχουν προκφψει. Το ςυνολικό ποςό των είναι το κόςτοσ του ζργου που προζρχεται από τθν υλοποίθςθ, ςυντιρθςθ αλλά και επζκταςθ του παρόντοσ ςυςτιματοσ. Με τθν επίτευξθ μείωςθσ του εςωτερικοφ κόςτουσ του Υπουργείου Εκνικισ Ραιδείασ και Κρθςκευμάτων, αλλά και με τθν μείωςθ των τθλεπικοινωνιακϊν τελϊν του Σχολικοφ Δικτφου μπορεί να επιτευχκεί θ περαιτζρω 58

63 λειτουργία ςθμείων διαςφνδεςθσ αλλά να αυξθκεί το κόςτοσ ανάπτυξθσ κατά 6.5 εκατομμφρια ετθςίωσ για τα ςθμεία που ζχουν ιδθ κακοριςτεί υνολικι αξιολόγθςθ του παρεχόμενου ευρυηωνικών υπθρεςιών ςτθν Ελλάδα. Σε αυτι τθν ενότθτα τθσ εργαςίασ κα επιχειρθκεί θ αξιολόγθςθ τόςο των δράςεων που αναλαμβάνονται από τουσ ιδιωτικοφσ φορείσ παροχισ ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθ χϊρα όςο και των δραςτθριοτιτων των οργανιςμϊν του δθμόςιου τομζα ςτον χϊρο του Διαδικτφου και των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, όπωσ το ΕΔΕΤ, το Ελλθνικό Δίκτυο Σχολείο και το ζργο "ΣΥΗΕΥΞΛΣ". Πταν πρόκειται για τουσ οργανιςμοφσ του ιδιωτικοφ τομζα, αυτοί παρζχουν κυρίωσ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ διαδικτυακισ πρόςβαςθσ όπωσ θ πρόςβαςθ DSL και οι μιςκωμζνεσ γραμμζσ, ενϊ ακόμθ παρζχουν αςφρματθ ςφνδεςθ μζςω WiFi και 3G δίκτυα. Ραρ 'όλα αυτά, οι δφο πρϊτεσ είναι οι κυρίαρχεσ υπθρεςίεσ πρόςβαςθσ ςτο διαδίκτυο δεδομζνου ότι χρθςιμοποιοφνται από τισ μεγάλεσ επιχειριςεισ και οργανιςμοφσ του δθμόςιου τομζα. Πςον αφορά ςτο περιεχόμενο των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, θ ζλλειψθ ςοβαρϊν ευρυηωνικοφ περιεχομζνου υπθρεςιϊν από εταιρείεσ του ιδιωτικοφ τομζα είναι γεγονόσ, δεδομζνου ότι παρζχουν μόνο υπθρεςίεσ VoIP, ενϊ ο δθμόςιοσ τομζασ επεκτείνεται και ςε άλλεσ υπθρεςίεσ, όπωσ θ ροι δεδομζνων και οι τθλεδιαςκζψεισ. Θ αξιολόγθςθ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν κα βαςίηεται ςτο κόςτοσ χριςθσ των δφο κυρίαρχων υπθρεςιϊν ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ, αλλά και από τθ ςφγκριςθ αυτϊν των δαπανϊν ςε ςχζςθ με τα αντίςτοιχα κόςτθ χριςθσ ςε άλλεσ χϊρεσ τθσ Ευρϊπθσ. Τζλοσ, οι υπθρεςίεσ τθλε-διακυβζρνθςθσ τθσ χϊρασ κα πρζπει να αξιολογθκοφν, αφοφ είναι από τισ πιο ςθμαντικζσ υπθρεςίεσ ευρυηωνικοφ διαδικτφου με ιδιαίτερθ βαρφτθτα να ζχει το περιεχόμενο τουσ

64 5.10 Αξιολόγθςθ των υπθρεςιών ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ. Τα τζλθ που επιβάλλονται για τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ από 1 Mbps ταχφτθτα και άνω ςτθ χϊρα είναι τα υψθλότερα ςτθν Ευρϊπθ, τόςο ςφμφωνα με μια ζρευνα που διεξιχκθ από το Υπουργείο Μεταφορϊν και Επικοινωνιϊν τθσ Φινλανδίασ, κακϊσ επίςθσ και ςφμφωνα με άλλθ ζρευνα που διενεργεί θ Διεκνισ Ζνωςθ Τθλεπικοινωνιϊν. Σφμφωνα με τθν αυτι τθν ζρευνα, οι Ζλλθνεσ πολίτεσ πρζπει να πλθρϊςουν περιςςότερα για τθ ςφνδεςι τουσ ςτο Internet από οποιονδιποτε άλλο πολίτθ ςτθν Ευρϊπθ. Οι ακριβζσ χρεϊςεισ για ςφνδεςθ ςτο internet ςτθν Ελλάδα δεν είναι ανάλογεσ με το επίπεδο διείςδυςθσ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθ χϊρα, όπωσ φαίνεται και ςτο παρακάτω διάγραμμα. Σφμφωνα με τα ςυμπεράςματα του επιτρόπου τθσ ΕΕ για τθν Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ και των Μζςων Επικοινωνίασ, θ διείςδυςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτθν Ελλάδα είναι δζκα φορζσ μικρότερθ από το αντίςτοιχο μζςο όρο διείςδυςθσ ςτισ άλλεσ χϊρεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Επιπλζον, ο Επίτροποσ διλωςε ότι, παρόλο που τα ςυμπεράςματα που μποροφμε να εξάγουμε από τισ ςυγκρίςεισ μεταξφ των ευρωπαϊκϊν χωρϊν δεν είναι απόλυτα αςφαλι λόγω των διαφορϊν ςτισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ και τουσ αντίςτοιχουσ παρόχουσ ςε ολόκλθρθ τθν Ευρϊπθ, είναι προφανζσ ότι θ Ελλάδα είναι μία από τισ πιο ακριβζσ χϊρεσ όςον αφορά τα τζλθ που επιβάλλονται για ςφνδεςθ ςτο internet. Οι χρεϊςεισ αυτζσ αυξικθκαν ακόμθ περιςςότερο λόγω του χαμθλοφ ανταγωνιςμοφ ςτθν αγορά των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθ χϊρα και τθσ κακυςτζρθςθσ να ενςωματωκεί θ χϊρα ςτο ρυκμιςτικό πλαίςιο τθσ Ευρωπαϊκισ επιτροπισ για τισ θλεκτρονικζσ επικοινωνίεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. 60

65 Πίνακασ 6 22 Διείςδυςθ τθσ ευρυηωνικότθτασ ςτισ Ευρωπαϊκζσ χώρεσ 5.11 Θ ευρυηωνικι Διαςφνδεςθ ςε Παγκόςμια Κλίμακα. Σε παγκόςμια βάςθ το μζςο μθνιαίο κόςτοσ ςυνδρομισ DSL για τα πιο αποτελεςματικά πακζτα, που περιλαμβάνουν διαφορετικζσ ταχφτθτεσ μεταφοράσ δεδομζνων, τουλάχιςτον 256Kbps και δωρεάν όγκο δεδομζνων ενόσ 1Gb, ζχει υπολογιςτεί ςε διάφορεσ χϊρεσ και είναι λιγότερο από 15,00, πράγμα που ςθμαίνει ότι το μζςο μθνιαίο κόςτοσ ανά ταχφτθτα πρόςβαςθσ Kbps φκάνει τα 0,033. Ωςτόςο, θ Ελλάδα είναι θ τρίτθ ακριβότερθ χϊρα, μετά τθ Δανία και τθν Αυςτραλία που βρίςκονται ςτθ δεφτερθ και πρϊτθ κζςθ, αντίςτοιχα. Για ταχφτθτα μεγαλφτερθ από 512Kbps και άνω και δωρεάν όγκο δεδομζνων ενόσ 1Gb, θ μζςθ μθνιαία χρζωςθ πρόςβαςθσ DSL ζφταςε τα 21,48, ενϊ το ποςό κατά μζςο όρο ςτθν Ελλάδα είναι ςχεδόν διπλάςιο από το αντίςτοιχο μζςο ποςό που αναφζρεται ςτθν ζρευνα ( 40,22 ανά μινα), δίνοντασ ςτθ χϊρα τθ δεφτερθ κζςθ μετά τθν Αυςτραλία. Πςον αφορά το μζςο όρο τθσ ςυνδρομισ ανά Kbps, θ Ελλάδα είναι θ ακριβότερθ χϊρα με εξαίρεςθ τθν Αυςτραλία, αφοφ χρεϊνει 0,079 ανά Kbps ταχφτθτασ, ενϊ ο μζςοσ όροσ είναι 0,

66 Σε μια κλίμακα μζγιςτθσ ταχφτθτασ με μζγιςτο δωρεάν όγκο δεδομζνων, και ζχοντασ κατά νου ότι οι χϊρεσ όπου θ ταχφτθτα πρόςβαςθσ είναι πολφ υψθλι, κατανοοφμε ότι ζχουν επίςθσ επωφελθκεί από το χαμθλότερο κόςτοσ ανά Kbps. Οι χϊρεσ αυτζσ ζχουν ταξινομθκεί ςε δφο κατθγορίεσ, οι χϊρεσ που προςφζρουν τθ μζγιςτθ δυνατι ςφνδεςθσ ζωσ 4Mbps, και αυτζσ που προςφζρουν ταχφτθτα ςφνδεςθσ μεγαλφτερθ από 4Mbps. Θ Ελλάδα, κατατάςςεται ςτθν πρϊτθ κατθγορία ωσ θ δεφτερθ πιο ακριβι χϊρα μετά τθν Τουρκία, δεδομζνου ότι επιβάλει χρεϊςεισ 0,052 ανά Kbps, ενϊ ο μζςοσ όροσ είναι 0,028 ανά Kbps. Στθ δεφτερθ κατθγορία, θ Ρορτογαλία είναι θ ακριβότερθ χϊρα με 0,0069, ακολουκοφμενθ από τθν Λρλανδία με 0,0067, όταν ο μζςοσ όροσ είναι 0,0037 ανά Kbps Μιςκωμζνθ Γραμμι μθνιαίεσ χρεώςεισ. Πςον αφορά τισ μιςκωμζνεσ γραμμζσ των 2 χιλιομζτρων, που προςφζρει ταχφτθτα ςφνδεςθσ 34Mbps, θ Ελλάδα περιλαμβάνεται ςτθν ομάδα των ζξι πιο ακριβϊν χϊρων. Σε παγκόςμιο επίπεδο, θ Λαπωνία είναι θ πιο ακριβι χϊρα, ενϊ θ ίδια κζςθ ςε ευρωπαϊκό επίπεδο ανικει ςτθν Ρορτογαλία. Από τθν άλλθ πλευρά θ Γερμανία ζχει τισ χαμθλότερεσ χρεϊςεισ για τισ μιςκωμζνεσ γραμμζσ, ςε δφο επίπεδα. Το διάγραμμα που ακολουκεί ςυνοψίηει τισ χρεϊςεισ για τισ μιςκωμζνεσ γραμμζσ ςε δεκαζξι χϊρεσ, περιλαμβάνοντασ χϊρεσ μζλθ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ και μθ. 62

67 Κεφάλαιο 6 Αποδοτικότθτα και Κερδοφορία Ευρυηωνικών Επενδφςεων ςτθν Ελλάδα. 6.1 Ε-κυβζρνθςθ ςτθν Ελλάδα. Οι υπθρεςίεσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ είναι ιδιαίτερα δθμοφιλείσ ςτουσ Ζλλθνεσ πολίτεσ, λαμβάνοντασ υπ όψιν τθν αναλογία πλθκυςμοφ-χρθςτϊν είναι εντυπωςιακό ότι πολίτεσ χρθςιμοποιοφν τισ θλεκτρονικζσ υπθρεςίεσ που προςφζρονται από το Υπουργείο Οικονομίασ και Οικονομικϊν, όπωσ π.χ. μζςω τθσ τθν εγγραφι ςτισ υπθρεςίεσ e- tax 23. Εκτόσ από τα παραπάνω, πάνω από πολίτεσ ζχουν υποβάλει ετιςιεσ δθλϊςεισ των ειςοδθμάτων τουσ μζςω του διαδικτφου, όπωσ ζχει αναφερκεί από τθ Γενικι Γραμματεία Ρλθροφοριακϊν Συςτθμάτων του ελλθνικοφ Υπουργείου Οικονομίασ και Οικονομικϊν το Το ςφςτθμα θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ προςφζρει μια ποικιλία από άλλεσ ςθμαντικζσ υπθρεςίεσ μζςα από τισ επίςθμεσ κυβερνθτικζσ ιςτοςελίδεσ, όπωσ θ αναηιτθςθ εργαςίασ, θ εφρεςθ του εκλογικοφ τμιματοσ ςτο οποίο ανικει ζνασ πολίτθσ, αλλά και on line υπθρεςίεσ και θλεκτρονικζσ βάςεισ δεδομζνων και πλθροφοριϊν που ςχετίηονται με τισ εξετάςεισ που οργανϊνονται και διοικοφνται από το Ελλθνικό Υπουργείο Εκνικισ Ραιδείασ και Κρθςκευμάτων. Βζβαια αυτό δεν ςθμαίνει ότι όλεσ τισ υπθρεςίεσ που παρζχονται από το δθμόςιο τομζα είναι διακζςιμεσ ςε πλιρθ θλεκτρονικι μορφι. Στθν Ελλάδα, το ποςοςτό των υπθρεςιϊν που παρζχονται μζςω τθσ χριςθσ του Διαδικτφου είναι 32%, το οποίο παρόλο που είναι μικρότερο από το μζςο όρο τθσ ΕΕ των 25, είναι υψθλότερο από το ποςοςτό δζκα νεοειςερχόμενων χωρϊν ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ. Το παραπάνω διάγραμμα αναπαριςτά τα ποςοςτά χριςθσ των υπθρεςιϊν θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ ςε χϊρεσ τθσ Ευρϊπθσ. Είναι προφανζσ ότι, παρά το γεγονόσ ότι οι υπθρεςίεσ που παρζχονται είναι ιδιαίτερα δθμοφιλείσ ςτθν Ελλάδα ςε ςχζςθ με τον πλθκυςμό τθσ, ο μζςοσ Ζλλθνασ πολίτθσ δεν εμπιςτεφεται το διαδίκτυο για τισ ςυναλλαγζσ του, λόγω τθσ ζλλειψθσ τεχνολογικισ εκπαίδευςθσ, αλλά και λόγω του πολιτιςτικοφ υπόβακρου που προβάλει τθν κουλτοφρα διεκπεραίωςθσ των ςυναλλαγϊν «πρόςωπο με πρόςωπο» κυρίωσ όςον αφορά τισ φορολογικζσ υπθρεςίεσ. Σε αντίκεςθ θ αποδοχι των 23 Project Title: "Broadband in Greece: Situation and Prospects", "P2 - Analysis of the Current Situation in Greece", Ραρατθρθτιριο για τθν κοινωνία τθσ πλθροφορίασ, 6/06/

68 καινοτόμων υπθρεςιϊν που υπάρχει ςε άλλεσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ είναι ιδιαίτερα υψθλι. Πταν πρόκειται για τισ εταιρείεσ που χρθςιμοποιοφν τισ υπθρεςίεσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ, προκειμζνου να ολοκλθρϊςουν τθ ςυναλλαγι τουσ με τουσ οργανιςμοφσ του δθμόςιου τομζα, το ποςοςτό τουσ φκάνει το 81%, ποςοςτό που κατατάςςει τθ χϊρα ςτθν πζμπτθ κζςθ μεταξφ των είκοςι πζντε χϊρων, μετά τθν Λςλανδία, τθ Φινλανδία, Δανία και τθ Νορβθγία, με ποςοςτά 97%, 91%, 87% και 84% αντίςτοιχα για κάκε μία από αυτζσ. Σφμφωνα με το Ραρατθρθτιριο για τθν «Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ", το οργανωτικό πρόγραμμα TAXIS το οποίο αφορά το θλεκτρονικό ςφςτθμα διακυβζρνθςθσ ςε επίπεδο νομϊν, φζρει μεγάλθ ευκφνθ για τθ χριςθ των υπθρεςιϊν διαδικτφου από τισ ελλθνικζσ επιχειριςεισ, εξετάηοντασ βζβαια μόνο τισ εταιρείεσ που ζχουν πάνω από δζκα εργαηόμενουσ. Συγκρίνοντασ τισ θλεκτρονικζσ υπθρεςίεσ που χρθςιμοποιοφνται από τουσ πολίτεσ και αυτϊν που χρθςιμοποιοφνται από τισ ελλθνικζσ επιχειριςεισ, είναι αξιοςθμείωτο ότι οι υπθρεςίεσ που προςφζρονται ςτισ επιχειριςεισ είναι πιο προθγμζνεσ από αυτζσ που μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν από τουσ πολίτεσ. Το παραπάνω είναι αποτζλεςμα του γεγονότοσ ότι οι επιχειριςεισ επωφελοφνται από υπθρεςίεσ που ζχουν ςυμπλθρϊςει το τζταρτο ςτάδιο τθσ ανάπτυξισ τουσ και περιλαμβάνουν ολοκλθρωμζνα ςυςτιματα ςυναλλαγϊν, ενϊ οι υπθρεςίεσ που παρζχονται ςτουσ πολίτεσ βρίςκονται ςτθν αρχι του τρίτου ςταδίου ανάπτυξισ τουσ. Κάτι που κακιςτά μόνο τθν online ςυμπλιρωςθ εγγράφων δυνατι. Τα παρακάτω διαγράμματα δείχνουν τισ διαφορζσ μεταξφ των υπθρεςιϊν που είναι πλιρωσ διακζςιμεσ online και μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν από τουσ πολίτεσ και αυτϊν που απευκφνονται ςε επιχειριςεισ εντόσ των ςυνόρων τθσ χϊρασ. Επίςθσ παρουςιάηονται τα ποςοςτά που μπορεί να ςυγκρικεί με τα αντίςτοιχα ποςοςτά των άλλων χωρϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. 64

69 - Ποςοςτό επί τισ 100 (%) των δθμόςιων υπθρεςιών οι οποίεσ είναι πλιρωσ διακζςιμεσ online. - Ποςοςτό επί τισ 100 (%) βαςικών δθμόςιων υπθρεςιών που απευκφνονται ςτουσ πολίτεσ και είναι πλιρωσ διακζςιμεσ online (Source: 65

70 Κατά ςυνζπεια, ζνα γενικό ςυμπζραςμα που μποροφμε να διεξάγουμε είναι ότι οι παρεχόμενεσ υπθρεςίεσ τθλε-διακυβζρνθςθσ τθσ χϊρασ απευκφνονται κυρίωσ ςτισ ελλθνικζσ επιχειριςεισ και όχι ςτουσ πολίτεσ. Αυτό μπορεί να οφείλεται ςτθν ζλλειψθ εμπιςτοςφνθσ, τθν αντίςτοιχθ κουλτοφρα και το εκπαιδευτικό υπόβακρο των πολιτϊν, όπωσ ιδθ προαναφζρκθκε. Ζνασ άλλοσ λόγοσ είναι ότι οι online υπθρεςίεσ που προςφζρονται είναι λιγότερο αναπτυγμζνεσ ςε ςφγκριςθ με τισ υπθρεςίεσ οι οποίεσ παρζχονται ςε επιχειριςεισ και με λιγότερο προθγμζνθ τεχνολογία. Ωσ εκ τοφτου, είναι προφανζσ ότι θ απλι παροχι υπθρεςιϊν ευρυηωνικοφ Διαδικτφου δεν επαρκοφν ακόμθ και εάν ςυνοδεφονται από ζνα ελκυςτικό πακζτο προϊκθςθσ, ειδικά εάν ωσ ςτόχοσ ζχει τεκεί θ επζκταςθ τουσ ςε πανελλινιο επίπεδο. Θ ανάπτυξθ τθσ ευρυηωνικισ κουλτοφρασ, ϊςτε να ςυνειδθτοποιιςουν οι πολίτεσ τα οφζλθ που ενςωματϊνονται ςτθ χριςθ του διαδικτφου, και κατ 'επζκταςθ, ςτθ χριςθ των online υπθρεςιϊν για τισ ςυναλλαγζσ τουσ με το δθμόςιο τομζα, είναι απαραίτθτθ ζτςι ϊςτε οι παρεχόμενεσ υπθρεςίεσ να αξιοποιθκοφν από τθ ςυντριπτικι πλειοψθφία του πλθκυςμοφ. 6.2 Οι γνώμεσ των Ελλθνικών Ιδρυμάτων για τισ Ευρυηωνικζσ Τπθρεςίεσ Δθμοςίου και Ιδιωτικοφ τομζα. Στθν ενότθτα αυτι οι γνϊμεσ διαφόρων ςθμαντικϊν οργάνων και φορζων όςον αφορά τθν ποιότθτα ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν internet που προςφζρονται ςτθ χϊρα πρόκειται να αναλυκεί. Οι επιχειριςεισ του ιδιωτικοφ τομζα, θ Ζνωςθ Τθλεπικοινωνιϊν Ελλάδοσ, αρμόδιοι του προγράμματοσ "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ» και άλλοι ανεξάρτθτοι οργανιςμοί του δθμόςιου τομζα εξζφραςαν τθ γνϊμθ τουσ για τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ διαδικτφου. 6.3 Επιχειριςεισ τθλεπικοινωνιών του ιδιωτικοφ τομζα. Θ πολιτικι που ακολουκεί ο ΟΤΕ κεωρείται από ςτελζχθ τθλεπικοινωνιακϊν εταιρειϊν του ιδιωτικοφ τομζα ωσ ζνα ςθμαντικό εμπόδιο ςτθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθ χϊρα. Ζχει υποςτθριχκεί θ άποψθ ότι θ πολιτικι υψθλϊν χρεϊςεων του ΟΤΕ για τθν παροχι υπθρεςιϊν ςυνεγκατάςταςθσ είναι θ κφρια αιτία των προβλθμάτων που υπάρχουν ςχετικά με τθν αποδζςμευςθ των τοπικϊν δικτφων (LLU). Επιπλζον, ο ΟΤΕ ζχει κατθγορθκεί για τθν επικετικι πολιτικι του, θ οποία περιλαμβάνει τθν επζκταςθ των δραςτθριοτιτων 66

71 του τόςο ςτθ λιανικι αγορά όςο και ςτισ αγορζσ χονδρικισ πϊλθςθσ - ο οργανιςμόσ ζχει κακιερωκεί ωσ θ αδιαμφιςβιτθτθ δφναμθ ςτον κλάδο των τθλεπικοινωνιϊν. Θ κυριαρχία του ΟΤΕ ζχει αρνθτικό αντίκτυπο ςτον αρικμό των νεοειςερχόμενων, ο οποίοσ μειϊνεται, δεδομζνου ότι είναι πολφ δφςκολο για τισ νζεσ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν να ειςζλκουν ςτθν αγορά και να αναπτφξουν και να εφαρμόςουν τισ δικζσ τουσ πολιτικζσ 25. Επιπλζον, υπάρχει ζνα μεγάλο κζμα με τθν αδυναμία του ΟΤΕ να παρζχει SLA, θ οποία ςχετίηεται με τθν ποιότθτα των υπθρεςιϊν που προςφζρονται. Αυτι θ αδυναμία προκαλεί το φαινόμενο του ντόμινο ςτθ λειτουργία των υφιςτάμενων εταιρειϊν τθλεπικοινωνιϊν ςτθν αγορά, δεδομζνου ότι δεν μπορεί να εγγυθκοφν τθν ποιότθτα των υπθρεςιϊν που παρζχουν προσ τουσ πελάτεσ τουσ. Καλό κα ιταν επομζνωσ να δθμιουργθκεί ζνασ κϊδικασ δεοντολογίασ, ζτςι ϊςτε το πρόβλθμα να επιλυκεί. Πταν πρόκειται για τθν ανάπτυξθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν internet ςτθ χϊρα, θ απουςία ςτρατθγικοφ ςχεδίου για τον ςκοπό αυτό αποτελεί επίςθσ ςθμαντικό πρόβλθμα, κακϊσ δεν υπάρχει καμία βοικεια του κανονιςτικοφ πλαιςίου προσ τθν κατεφκυνςθ αυτι, όπωσ για παράδειγμα κα μποροφςε να είναι μζςω των κανονιςμϊν και αποφάςεων τθσ ΕΕΤΤ. Στο πλαίςιο αυτό, μια ςειρά από πρωτοβουλίεσ όπωσ θ ζκδοςθ ενόσ νζου RUO πρζπει να λθφκοφν. Θ ζλλειψθ του κατάλλθλου ευρυηωνικοφ περιεχομζνου τονίςκθκε από τα ςτελζχθ του ιδιωτικοφ τομζα, δεδομζνου ότι ζνα πρόβλθμα που δθμιουργείται για τισ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν προζρχεται από τθν απουςία των αντίςτοιχων καταναλωτϊν. Επίςθσ θ μειωμζνθ ςχετικά ηιτθςθ ζχει τθν ίδια αρνθτικι επίδραςθ ςτο περιεχόμενο του διαδικτφου, πράγμα που ςθμαίνει ότι θ ζλλειψθ καταναλωτϊν προκαλεί τθν ζλλειψθ κατάλλθλου περιεχομζνου. Κατά ςυνζπεια, είναι προφανζσ ότι οι ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ πρζπει να βελτιωκοφν τόςο ωσ προσ τισ υποδομζσ τουσ όςο και ωσ προσ το περιεχόμενο τουσ. Οι δράςεισ που ζχουν αναλθφκεί από τθν "Κοινωνία τθσ Ρλθροφορίασ" εξετάςτθκαν ενδελεχϊσ προθγουμζνωσ. Ππωσ ιδθ ζχει αναφερκεί, τα ευρυηωνικά ςχζδια που είχαν ανακοινωκεί και εφαρμοςτεί από το πρόγραμμα ςυνζβαλαν ςτθν ανάπτυξθ τθσ περιφερειακισ υποδομισ, όμωσ το κρίςιμο λάκοσ ιταν ότι δεν είχε λθφκεί ςοβαρά υπόψθ το ςτοιχείο τθσ ολοκλιρωςθσ των ζργων αυτϊν. Με άλλα λόγια, «θ Κοινωνία τθσ 25 Έλαο κεγάινο αξηζκόο ησλ επηρεηξήζεσλ ζεσξεί σο αλαηξεπηηθό παξάγνληα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ επξπδσληθώλ ππεξεζηώλ ηα ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηελ πξόζβαζε ζην δίθηπν. πγθεθξηκέλα, ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν ν θαηεζηεκέλνο θνξέαο εθκεηάιιεπζεο ζρεδηάδεη λα εηζαγάγεη ADSL ηερλνινγίεο κε πςειό θόζηνο πξόζβαζεο, κεδεληθά θέξδε κεηαπώιεζεο γηα ηνπο ISP παξόρνπο, θαη ρσξίο ηδηαίηεξεο δεζκεύζεηο ζηηο ζπκθσλίεο πνπ ζπλάπηεη απνηειεί ηξνρνπέδε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ζπγθεθξηκέλεο βηνκεραλίαο ζηελ Ειιάδα. ηελ πξαγκαηηθόηεηα, κέρξη ζήκεξα, κόλν ν θαηεζηεκέλνο θνξέαο έρεη ηελ θαηάιιειε ππνδνκή από ηελ πξόζβαζε ζην δίθηπν θνξκνύ γηα ηελ παξνρή επξπδσληθήο πξόζβαζεο ζε εζληθό επίπεδν (Melody, Melody, W. (2001) Telecom Reform: Principles, Policies and Regulatory Practices, Technical University of Denmark, Lyngby). 67

72 Ρλθροφορίασ" ηιτθςε από τισ εταιρείεσ του ιδιωτικοφ τομζα να επενδφςουν, χωρίσ να λθφκεί υπόψθ το γεγονόσ ότι είναι δφςκολο από κάκε ιδιωτικι επιχείρθςθ να επενδφςει τόςο μεγάλα ποςά και από τθν άλλθ να πουλάει τισ υπθρεςίεσ αυτζσ χονδρικά με χαμθλι ςχετικά κερδοφορία. Ρροχωρϊντασ ςτισ εταιρείεσ του ιδιωτικοφ τομζα, πρζπει να αναφζρουμε ότι τα ςτελζχθ εξζφραςαν τθν υπάρχουςα δυςκολία των εταιρειϊν του ιδιωτικοφ τομζα να παρζχουν ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ internet ςε κάκε μζροσ τθσ χϊρασ, δεδομζνου ότι είναι αςφαλζςτερο να επικεντρωκοφν ςτα μεγάλα μθτροπολιτικά κζντρα και όχι ςτισ μικρζσ πόλεισ ι ςε απομακρυςμζνεσ περιοχζσ, τουλάχιςτον προσ το παρόν. Ζνα άλλο ςοβαρό πρόβλθμα που ζχει εντοπιςτεί είναι θ διαδικαςία αδειοδότθςθσ για τθν εγκατάςταςθ οπτικϊν ινϊν δικτφου, θ οποία είναι χρονοβόρα και απαιτεί υψθλι δαπάνθ ςε πόρουσ. Ραράλλθλα με τα προβλιματα που εξζκεςαν τα ςτελζχθ των ιδιωτικϊν εταιρειϊν τθλεπικοινωνιϊν ζχουν κάνει μια ςειρά ςυςτάςεων που ςχετίηονται με τθν αποτελεςματικι προϊκθςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν τόςο ςε επιχειριςεισ όςο και ςτθν κυβζρνθςθ. Τα ςτελζχθ επικεντρϊκθκαν ςτθν προϊκθςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν, αναφζροντασ ότι οι υπθρεςίεσ αυτοφ του είδουσ λόγω του πολιτιςμικοφ υπόβακρου και τθσ ζλλειψθ τθσ αντίςτοιχθσ εκπαίδευςθσ δεν ζχουν ακόμθ ςυγκεντρϊςει υψθλά ποςοςτά καταναλωτϊν. Συμπεραςματικά, τονίηουν, πρζπει να προςφζρονται μαηί με άλλεσ υπθρεςίεσ τθλεφωνίασ δθμοφιλείσ ςτο ευρφ κοινό. Επιπλζον, διάφορεσ μζκοδοι ζρευνασ τθσ καταναλωτικισ ςυμπεριφοράσ των πολιτϊν κα μποροφςαν να υποδείξουν ποια προϊόντα και υπθρεςίεσ είναι ελκυςτικά για το κοινό ςφμφωνα με τθν οικονομικι κατάςταςθ του και τθν αγοραςτικι του δφναμθ. Ταυτόχρονα, θ κυβζρνθςθ κα μποροφςε να ςυμβάλει δίνοντασ κίνθτρα ςτουσ καταναλωτζσ ϊςτε να αγοράηουν αυτά τα προϊόντα και τισ υπθρεςίεσ. Με βάςθ τθν ζλλειψθ τεχνολογικισ εκπαίδευςθσ ι του πολιτιςμικοφ υπόβακρου, και τθν ζλλειψθ τθσ επίγνωςθσ ςχετικά με τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ που παρζχονται, θ κατάρτιςθ των καταναλωτϊν κεωρείται ουςιαςτικισ ςθμαςίασ για τθν προϊκθςθ των υπθρεςιϊν, κακϊσ θ ςυντριπτικι πλειοψθφία των καταναλωτϊν εξακολουκοφν να πιςτεφουν ότι θ μόνθ δυνατι βελτίωςθ είναι θ μετάβαςθ από το αργό ςτο γριγορο ίντερνετ. Θ κατάρτιςι τουσ κα πρζπει να γίνει θ ευκφνθ των μεγάλων επιχειριςεων, όπωσ ο ΟΤΕ, δεδομζνου ότι οι μικρζσ εταιρείεσ δεν είναι ςε κζςθ να παρζχουν αυτι εκπαίδευςθ ςτο ευρφ κοινό. Πςον αφορά το μζροσ τθσ προϊκθςθσ των υπθρεςιϊν διαδικτφου που πρζπει να αναλθφκοφν από τθν κυβζρνθςθ, απαραίτθτθ είναι θ επιδότθςθ για τθν αγορά του τερματικοφ εξοπλιςμοφ από τουσ χριςτεσ και θ προϊκθςθ των ΤΡΕ ςτο επίκεντρο του ενδιαφζροντοσ ςε πολιτικό επίπεδο. 68

73 Επιπλζον, τα ςτελζχθ πρότειναν ότι θ κυβζρνθςθ πρζπει να άρει τα εμπόδια για τισ ιδιωτικζσ επενδφςεισ ςτθ βιομθχανία των τθλεπικοινωνιϊν, προκειμζνου να εγγυθκοφν τθν ευρυηωνικι πρόςβαςθ και τθ μείωςθ του κόςτουσ τθσ, ιςχυριηόμενοι ότι θ ενεργόσ παρζμβαςθ και τθν προϊκθςθ των μεγάλων και ολοκλθρωμζνων ζργων κα πρζπει να ζχει επίςθσ κετικό αντίκτυπο ςτθν προϊκθςθ των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν internet. Το μειωμζνο κόςτοσ τθσ ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ μπορεί να είναι το αποτζλεςμα του ανταγωνιςμοφ ςτθν αγορά όπου οι ιδιωτικζσ εταιρείεσ τθλεπικοινωνιϊν κα μποροφν να προβοφν ςε πιο αποτελεςματικζσ και αποδοτικζσ επενδφςεισ εναλλακτικϊν τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν ςε ςφγκριςθ με τισ επενδφςεισ του ΟΤΕ. Τζλοσ, υπάρχουν διάφορεσ άλλεσ ςυςτάςεισ που ζχουν γίνει ςχετικά με τθν υποδομι των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν ςτθ χϊρα, όπωσ θ χριςθ του WiFi για WAN εκτόσ των αςτικϊν περιοχϊν, το WiMAX π.χ. μπορεί να βρει μια πικανι εφαρμογι ςτο «τελευταίο μίλι», και θ χοριγθςθ αδειϊν γι αυτό κα πρζπει να εξετάηεται ανά περιοχι. Σε αντίκεςθ με τθν υπόλοιπθ Ευρϊπθ, όπου ζχει επιτευχκεί μία ςθμαντικι καταςκευι προθγμζνων δικτφων και υποδομϊν μεταξφ του 1998 και του 2003 (ςυχνά θ ανάλθψθ των ζργων αυτϊν ζγινε από εναλλακτικζσ τθλεπικοινωνιακζσ υπθρεςίεσ), ςτθν Ελλάδα φαίνεται να υπάρχει μια ςυνεχισ, αποκλειςτικι ςχζςθ εξάρτθςθσ των ιδιωτικϊν εταιρειϊν από τον αποκλειςτικό πάροχο υποδομισ δικτφου (ILEC). Οι νζεσ εταιρείεσ ςτον τομζα των τθλεπικοινωνιϊν ζχουν μόλισ πρόςφατα κάνει τα πρϊτα τουσ βιματα επενδφοντασ ςε δίκτυα οπτικϊν ινϊν ζτςι ϊςτε να μποροφν να ςτθρίξουν τθ διάδοςθ ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν Bouras, C., Alexiou, A., Igglesis, V., Kapoulas, V., Paraskevas, M., Scopoulis, I. and apagiannopoulos, J. (2005b) Deployment of broadband infrastructure in the region of western Greece, Paper presented at 2nd IEEE /Great e-net International Workshop on Deployment Models and First/Last Mile Networking Boston, MA, USA, 7 8 October, pp

74 Πίνακασ 7 Εκνικό προφίλ τθσ Ελλάδασ, Χριςθ του Μντερνετ ανά κατθγορία- ποςοςτό (%). Επιπλζον, θ ςυντριπτικι πλειοψθφία των ανκρϊπων που χρθςιμοποιοφν τισ υπθρεςίεσ ευρυηωνικοφ διαδικτφου εκφράηουν τθν ικανοποίθςι τουσ για τισ υπθρεςίεσ υψθλισ ποιότθτασ από τισ οποίεσ ζχουν επωφελθκεί, ενϊ ζνασ μικρόσ αρικμόσ των χρθςτϊν φαίνεται να είναι λιγότερο ικανοποιθμζνοι. Ραρά το μικρό ποςοςτό των χρθςτϊν που χρθςιμοποιοφν τισ υπθρεςίεσ του ευρυηωνικοφ διαδικτφου, υπάρχει μια αντίλθψθ μεταξφ των χωρϊν που δεν χρθςιμοποιοφν τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ ευρζωσ, ότι αν ζχουν τθν ευκαιρία κα πρζπει να ενδιαφζρονται για τθ χριςθ και τθν υιοκζτθςθ ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν internet, όπωσ θ τθλε-εκπαίδευςθ και θ τθλε-διάςκεψθ, κακϊσ και θ εξυπθρζτθςθ πελατϊν μζςω του διαδικτφου. Επιπλζον, θ παρακολοφκθςθ διάφορων εκδθλϊςεων ςε πραγματικό χρόνο είναι μία εφαρμογι που ζχει ςυγκεντρϊςει το ενδιαφζρον των ανκρϊπων που δεν ζχουν χρθςιμοποιιςει τισ ευρυηωνικζσ υπθρεςίεσ. Ζνα μεγάλο ποςοςτό ζδειξε επίςθσ το ενδιαφζρον του ςτθν τθλε-εργαςία, ενϊ όςον αφορά τθν υγειονομικι περίκαλψθ ζχει εκφραςτεί ενδιαφζρον για τθν εξ αποςτάςεωσ πρόςβαςθ ςε βάςεισ δεδομζνων των αςκενϊν και των ιατρικϊν αρχείων. Ωσ εκ τοφτου, το κράτοσ πρζπει να εξαςφαλίηει τθν παροχι των ευρυηωνικϊν υποδομϊν και υπθρεςιϊν ποιότθτασ είτε ςε οργανιςμοφσ ι ςε πολίτεσ, ςυμβάλλοντασ άμεςα ςτθ διευκόλυνςθ των δραςτθριοτιτων 70

75 δθμόςιουσ οργανιςμοφσ και φορείσ, και ζμμεςα ςτθ βελτίωςθ του βιοτικοφ επιπζδου των πολιτϊν. 6.4 τρατθγικι επενδφςεων ςτθν Ευρυηωνικότθτα για τθν ανάπτυξθ τθσ οικονομίασ. Υπάρχει θ πεποίκθςθ ότι οι επενδφςεισ ςτον τομζα τθσ ευρυηωνικότθτασ κα τονϊςουν τθ ηιτθςθ για νζεσ, καινοτόμεσ υπθρεςίεσ, οι οποίεσ με τθ ςειρά τουσ κα ενεργοποιιςουν τθν προςφορά, ςυμβάλλοντασ ςτθ δθμιουργία ενόσ νζου κφκλου ανάπτυξθσ. Τθν άποψθ αυτι ενςτερνίηεται θ Ευρωπαϊκι επιτροπι θ οποία προωκεί τισ επενδφςεισ ςτον τομζα αυτό. Μάλιςτα εκτιμάται ότι θ ευρυηωνικι τεχνολογία μπορεί να ςυμβάλει ςτθ δθμιουργία και πλζον κζςεων εργαςίασ ανά ζτοσ, οι οποίεσ μποροφν με τθ ςειρά τουσ να επθρεάςουν τισ κζςεισ περιςςότερων από ζνα εκατομμφριο ανκρϊπων 27. Ενδεικτικά, ςτθ Γερμανία θ καταςκευι δικτφων αναμζνεται να δθμιουργιςει κζςεισ εργαςίασ μζχρι το Στθ Γαλλία θ καταςκευι του δικτφου Fibre to the Home κα δθμιουργιςει απαςχόλθςθ ςε 20 δισ προςτικζμενθ αξία ςτθν αξία ςτθν οικονομία τθσ Ε.Ε. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτό μπορεί να μεταφραςτεί ςε περίπου 152 δισ προςτικζμενθσ αξίασ 28. Στο Θνωμζνο Βαςίλειο υπολογίςτθκε ότι θ αναλογία κόςτoυσ - οφζλουσ ςε επενδφςεισ ςε ςιδθροδρομικοφσ ςτακμοφσ είναι τθσ τάξθσ των 2 για κάκε 1 που ζχει επενδυκεί. Οι ευρυηωνικζσ επενδφςεισ, αντικζτωσ, αποδίδουν 20 για κάκε 1. Στθν Ελλάδα, θ καταςκευι δικτφου FTTH/B κα οδθγιςει ςε επενδφςεισ άνω του 1 δισ, δθμιουργϊντασ άμεςα περί τισ κζςεισ εργαςίασ τα πρϊτα χρόνια ανάπτυξθσ των υποδομϊν. Σφμφωνα με πρόςφατθ μελζτθ τθσ εταιρείασ ερευνϊν και μελετϊν IDATE 29, ςτθν ΕΕ-35 υπάρχουν ιδθ 4,6 εκατομμφρια ςυνδρομθτζσ (home connected) ςε υποδομζσ FTTH/B (αφξθςθ 14% μόνο για το 1ο εξάμθνο του 2011), ενϊ ςυνολικά υποδομζσ FTTH/B είναι άμεςα διακζςιμεσ (homes passed) ςε 25 εκατομμφρια κατοικίεσ (αφξθςθ 26% μόνο για το 1ο εξάμθνο του 2011). 27 ύλδεζκνο Επηρεηξήζεσλ Πιεξνθνξηθήο & Επηθνηλσληώλ Ειιάδαο - ΕΠΕ, 08/08/ ύλδεζκνο Επηρεηξήζεσλ Πιεξνθνξηθήο & Επηθνηλσληώλ Ειιάδαο - ΕΠΕ, 08/08/ IDATE, 29/9/

76 6.5 Οι Ευρυηωνικζσ επενδφςεισ ςτθν Ελλάδα. Τα πιο πάνω δεδομζνα ςυνκζτουν τθν ανάγκθ επενδφςεων ςε ευρυηωνικά δίκτυα και ςτθ Ελλάδα. Ραρόλο που τζτοιεσ επενδφςεισ ςτισ υπόλοιπεσ χϊρεσ τθσ Ε.Ε. ζχουν ιδθ ξεκινιςει αποφαςιςτικά, ςτθν Ελλάδα εξακολουκοφν να είναι μθδαμινζσ,. Το επενδυτικό ρίςκο των επιχειριςεων για μεγάλα ζργα μπορεί να μειωκεί αφοφ επενδφςεισ ςε ευρυηωνικά δίκτυα χρθματοδοτοφν τα Ευρωπαϊκά διαρκρωτικά ταμεία, πρόςφατα μζςω και νζων χρθματοδοτικϊν μζςων, π.χ. ςε ςυνεργαςία με τθν Ευρωπαϊκι τράπεηα επενδφςεων. Τζτοια νζα μζςα χρθματοδότθςθσ προβλζπονται και ςτο τθλε-επικοινωνιακό μζροσ του Connecting Europe Facility (CEF) το οποίο προτάκθκε από τθν Ε.Ε. ςτισ 19 Οκτωβρίου2011. Ππωσ αναφζρκθκε και πρωτφτερα, οι επενδφςεισ κακϊσ και θ ανάπτυξθ ευρυηωνικϊν υποδομϊν αλλά και υπθρεςιϊν βαςιςμζνων ςε Δίκτυα Ρρόςβαςθσ Επόμενθσ Γενιάσ (ΔΡΕΓ) κα ςυμβάλουν ςτθν ενίςχυςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ του εγχϊριου κλάδου τθλεπικοινωνιϊν, αλλά και γενικά τθσ οικονομικισ παραγωγισ, με τθν παροχι ποιοτικότερων υπθρεςιϊν ςε χαμθλζσ τιμζσ, ςτθν άμεςθ ϊκθςθ ςτθν οικονομία, αφοφ κα προςελκφςουν επενδφςεισ αρκετϊν εκατομμυρίων ευρϊ, που κα κάνουν τθ χϊρα πιο ελκυςτικι για ξζνεσ επενδφςεισ, ςτθ δθμιουργία αρκετϊν νζων κζςεων εργαςίασ ψθλισ ειδίκευςθσ, ςτθ αναβάκμιςθ τθσ ποιότθτασ ηωισ των πολιτϊν, ςτθν μείωςθ των γεωγραφικϊν αλλά και κοινωνικϊν ανιςοτιτων και ςτθ άμβλυνςθ του «ψθφιακοφ χάςματοσ» που χωρίηει τθν Ελλάδα από άλλεσ χϊρεσ τθσ Ε.Ε. Θ ενκάρρυνςθ τθσ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ ςτισ θλεκτρονικζσ υπθρεςίεσ υψθλισ προςτικζμενθσ αξίασ μπορεί να οδθγιςει ςτθν ανάπτυξθ των εξαγϊγιμων υπθρεςιϊν, ςτθ δθμιουργία πιο αποτελεςματικϊν δράςεων για τθν θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ ςε εκνικό επίπεδο, και τζλοσ ςτθ μαηικι εφαρμογι τθσ τθλεϊατρικισ και τθσ τθλεκπαίδευςθσ. 72

77 Κεφάλαιο 7 υγκριτικι Ανάλυςθ. Θ ραγδαία αφξθςθ τθσ ηιτθςθσ για ευρυηωνικά δίκτυα ζχει οδθγιςει ςτθ δθμιουργία διάφορων κατθγοριϊν ευρυηωνικϊν δικτφων τα οποία υπόςχονται δυνατότθτεσ επικοινωνίασ ευζλικτεσ και με ικανότθτα να υποςτθρίξουν πλθκϊρα υπθρεςιϊν. Αυτζσ οι δικτυακζσ επικοινωνίεσ διακζτουν κεωρθτικά απεριόριςτθ χωρθτικότθτα, καλφπτοντασ όχι μόνο το βαςικό δίκτυο κορμοφ, επεκτείνονται μάλιςτα μζχρι τον τοπικό βρόχο αλλά και τθν κατοικία των τελικϊν χρθςτϊν. Τα οπτικά δίκτυα πρόςβαςθσ FTTx και οι διάφορεσ τεχνολογίεσ τουσ όπωσ PON, AON και Home Run εφαρμόηονται ςτισ δικτυακζσ υποδομζσ που αναπτφςςονται από το κεντρικό γραφείο του δικτφου τθσ περιοχισ κάλυψθσ μζχρι το ςυνδρομθτι. Οι DSL υπθρεςίεσ επιτρζπουν ςτο χριςτθ τθσ τρζχουςασ τθλεφωνικισ γραμμισ χαλκοφ τθν επικοινωνία φωνισ και δεδομζνων και ταυτόχρονθσ χριςθσ ακόμθ για το ίδιο ηεφγοσ χαλκοφ. Αυτό ςθμαίνει ότι ο χριςτθσ μπορεί να ςερφάρει ςτο Internet και να μιλάει ςτο τθλζφωνο ταυτόχρονα. Οι DSL υπθρεςίεσ πραγματοποιοφν τα παραπάνω με τθν αποςτολι και λιψθ δεδομζνων ςε διαφορετικι ςυχνότθτα από τθ φωνι του χριςτθ. Όζνλ αθνξά ηε δηαζεζηκόηεηα, ε θαισδηαθή ζύλδεζε είλαη ε πιένλ δεκνθηιήο κε ηε ηερλνινγία DSL λα έξρεηαη δεύηεξε ζηηο πξνηηκήζεηο ησλ ζπλδξνκεηώλ. Οη νπηηθέο ίλεο από ηελ άιιε εμαθνινπζνύλ λα απνηεινύλ κηα αλαδπόκελε ηερλνινγία (αθόκα αξαηά δηαζέζηκε). 7.1 Πλεονεκτιματα των Δικτφων Οπτικών ινών (φγκριςθ με DSL υνδζςεισ). Το κίνθτρο για τθν ανάπτυξθ των τοπικϊν ινϊν και των δικτφων που αποτελοφνται από αυτζσ άρχιςε ςτισ αρχζσ του 1960 με τθν ανακάλυψθ των λζιηερ 30. Τα λειτουργικά χαρακτθριςτικά των λζιηερ ςυςκευϊν οδιγθςαν τουσ ερευνθτζσ να εξετάςουν τθ χριςθ οπτικϊν ςυςτθμάτων ϊςτε να παρζχονται ςφνδεςμοι μετάδοςθσ με αρκετά υψθλζσ χωρθτικότθτεσ. Επιπλζον, λόγω κάποιων ιδιαίτερων ιδιοτιτων τουσ που δεν είχαν τα 30 P. Green Jr Fiber to the Home. The new empowerment. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. 73

78 προθγοφμενα μζςα μετάδοςθσ, οι οπτικζσ ίνεσ παρουςιάηουν κάποια ςθμαντικά οφζλθ. Συνοπτικά, είναι τα εξισ 31 : - Εφροσ ηώνθσ: Το εφροσ ηϊνθσ (bandwidth) ςτα οπτικά δίκτυα είναι ςχεδόν απεριόριςτο. Ζχουν αρκετά μεγάλο εφροσ από τα δίκτυα χαλκοφ. Επίςθσ, ςυγκριτικά με τα δορυφορικά δίκτυα, ζχουν μεγαλφτερο εφροσ αλλά και μικρότερθ κακυςτζρθςθround trip. Αυτό ζχει ωσ αποτζλεςμα να μπορεί να μεταδοκεί περιςςότερθ πλθροφορία από απλό καλϊδιο. - Μεγάλθ απόςταςθ μετάδοςθσ: Τα καλϊδια οπτικϊν ζχουν πολφ μικρότερεσ απϊλειεσ ςε ςχζςθ με τα καλϊδια χαλκοφ. Αυτό ςθμαίνει ότι τα δεδομζνα μποροφν να αποςταλοφν ςε αρκετά μεγάλεσ αποςτάςεισ χωρίσ τθν παρζμβαςθ άλλων ςυςκευϊν. - υνδεςιμότθτα: Θ DSL ςφνδεςθ μεταδίδεται μζςω μζςα από δίκτυα χαλκοφ. Θ ίνα από τθν άλλθ ςυνδζει νιματα από μικροςκοπικά καλϊδια από γυαλί, κακιςτϊντασ το ωσ μοναδικό είδοσ το οποίο παρουςιάηει ανκεκτικότθτα ςε παρεμβολζσ από άλλεσ γραμμζσ. Αντίκετα με τισ DSL και καλωδιακζσ τεχνολογίεσ που χρθςιμοποιοφν χάλκινα ςφρματα (ςυνεςτραμμζνα ηεφγθ ςυρμάτων), θ τεχνολογία οπτικϊν ινϊν χρθςιμοποιεί λζιηερ για να μεταδϊςει παλμοφσ φωτόσ μζςω εξαιρετικά λεπτϊν μερϊν πυριτίου. Λόγω τθσ υψθλισ ςυχνότθτασ του φωτόσ, ο όγκοσ των δεδομζνων που μποροφν να μεταδοκοφν είναι πολλαπλάςιοσ μζςω ραδιοκυμάτων ι θλεκτρικϊν ςθμάτων. - Πλικοσ επαναλθπτών/ απόςταςθ μεταξφ τουσ: Ωσ ςυνζπεια τθσ μεγάλθσ απόςταςθσ μετάδοςθσ που ζχουν τα οπτικά δίκτυα, λίγοι επαναλιπτεσ (repeaters) και αναγεννθτζσ ςιματοσ απαιτοφνται ςτα δίκτυα αυτά, αφοφ υπάρχει μικρι εξαςκζνιςθ λόγω απόςταςθσ (attenuation) και διαςποράσ (dispersion). - Αυξανόμενθ αςφάλεια: Λόγω κάποιων προβλθμάτων που εμφανίηονται ςτισ ςυνδζςεισ με θλεκτρικά ςτοιχεία, οι οπτικζσ ςυνδζςεισ εμφανίηονται να είναι απόλυτα αςφαλείσ ςε αυτό τον τομζα. Τα οπτικά καλϊδια δεν εμφανίηουν προβλιματα ςπινκθριςμϊν ι άλλων φαινομζνων από υψθλι τάςθ που μπορεί να εμφανιςτοφν ςτθν 31 FTTHCouncil09 Fibre to the Home Council Europe Whitepaper for the advantages of optical access. For investors, network builders, public officials, property owners and managers. Produced by Broadband Properties. Available at: 74

79 περίπτωςθ των DSL ςυνδζςεων. Ωςτόςο, πρζπει να παίρνονται μζτρα για τθν προςταςία των ματιϊν από τθ ακτίνα λζιηερ. - Βάροσ και μζγεκοσ: Τα οπτικά καλϊδια είναι αρκετά μικρότερα και ελαφρφτερα ςε ςχζςθ με τα θλεκτρικά καλϊδια. Ζνα ςφςτθμα με οπτικά καλϊδια μπορεί να εκτελζςει ακριβϊσ τθν ίδια εργαςία με ζνα πολφ μεγαλφτερο και βαρφτερο ςφςτθμα που αποτελείται από χάλκινα καλϊδια χάλκινα καλϊδια ηυγίηουν περίπου 8000 κιλά/km, ενϊ 912 οπτικζσ ίνεσ 495 κιλά/km-οι τελευταίεσ καταλαμβάνουν πολφ μικρότερο χϊρο. Αυτό είναι ςθμαντικό ςε δίκτυα αςτικϊν περιοχϊν που πρζπει να καλυφκοφν πολλοί πελάτεσ ςε ςχετικά λίγα τετραγωνικά. Επίςθσ, ζχει ακόμθ μεγαλφτερθ ςθμαςία ςε εφαρμογζσ με αεροςκάφθ, δορυφόρουσ, πλοία, αλλά και ςτρατιωτικζσ εφαρμογζσ όπου τα μικρά και ελαφριά καλϊδια προτιμοφνται λόγω εξοικονόμθςθσ χϊρου και βάρουσ. 7.2 Μειονεκτιματα και Περιοριςμοί των Οπτικών Ινών (φγκριςθ με DSL υνδζςεισ). - Κόςτοσ πομπών και δεκτών: Κακϊσ θ τεχνολογία των οπτικϊν ινϊν είναι ςχετικά καινοφρια, το κόςτοσ κάποιων εξαρτθμάτων ςτα οπτικά δίκτυα είναι αυξθμζνοι, όπωσ οι πομποί και οι δζκτεσ. - Περιοριςμζνθ τυποποίθςθ: Λόγω τθσ πρόςφατθσ τεχνολογίασ, δεν ζχουν ακόμθ τυποποιθκεί ςε μεγάλο βακμό. Ρολλζσ βιομθχανίεσ δεν τισ χρθςιμοποιοφν ςε ςχζςθ με τισ πιο διαδεδομζνεσ DSL τεχνολογίεσ. - Δυςκολία ςυγκόλλθςθσ και ςυνζνωςθσ καλωδίων: Θ διαδικαςία ςυγκόλλθςθσ καλωδίων γίνεται είτε με τιξθ είτε μθχανικά, ενϊ για τθ ςυνζνωςθ χρθςιμοποιοφνται ςυηευκτιρεσ και ςυνδετιρεσ. Πλα αυτά απαιτοφν ειδικό εξοπλιςμό και υψθλι ακρίβεια για να μθν υπάρχει απϊλεια ςιματοσ. - Οπτικά μζςα για μετάδοςθ: Μζχρι πρόςφατα δεν υπιρχαν οπτικοί ενιςχυτζσ. Το ςιμα ζπρεπε να μεταδίδεται από οπτικό ςε θλεκτρικό και αντίςτροφα. Ρρόςφατα όμωσ οπτικοί ενιςχυτζσ και ςυςτιματα οπτικισ επεξεργαςίασ λφνουν αυτό το κζμα, ωςτόςο χριηουν ακόμθ βελτίωςθσ. - Ακτινοβολία γάμμα: Σε μικρό βακμό θ ακτινοβολία γάμμα που προζρχεται από το ςφμπαν επθρεάηει μερικοφσ τφπουσ γυαλιϊν οπτικισ ίνασ. Σε πυρθνικοφσ αντιδραςτιρεσ αλλά και μεγάλθσ απόςταςθσ διαςτθμικοφ ελζγχου περιοχζσ, δεν 75

80 ενδείκνυται θ χριςθ τουσ, αφοφ θ ακτινοβολία αποχρωματίηει το γυαλί και ωσ εκ τοφτου εξαςκενεί το ςιμα. 7.3 Αξιολόγθςθ των υνδζςεων Οπτικών Ινών ςε ςχζςθ με τισ DSL Σεχνολογίεσ. Στθ κεωρία οι οπτικζσ ίνεσ μποροφν να παρζχουν ςχεδόν απεριόριςτο δυναμικό εφρουσ ηϊνθσ. Αυτόσ είναι ακριβϊσ ο λόγοσ για τον οποίο προτιμοφνται για ςυνδζςεισ μεγάλου εφρουσ ηϊνθσ μεταξφ πόλεων ι για επιβαρθμζνεσ επικοινωνιακά περιοχζσ. Το κόςτοσ εγκατάςταςθσ παλαιότερα ζκανε τθ χριςθ τουσ για τθ διαςφνδεςθ ςπιτιϊν ι ακόμθ και μικρϊν κοινωνιϊν απαγορευτικι, οι τιμζσ πλζον ζχουν πζςει αρκετά ςε βακμό που ςε διάφορεσ οικονομίεσ μποροφν να ςυνδεκοφν με το διαδίκτυο με ταχφτθτεσ ακόμα και 20 φορζσ μεγαλφτερεσ από τισ ταχφτθτεσ DSL και cable modem ςυνδζςεισ. Τα οφζλθ του περιλαμβάνουν οι ςυνδζςεισ οπτικϊν ινϊν είναι θ εξαιρετικά υψθλι δυνατότθτα διεκπεραίωςθσ δεδομζνων (ζωσ 1 Gbit), μθδενικι επίπτωςθ των θλεκτρομαγνθτικϊν παρεμβολϊν, εξαιρετικά μεγάλθ διάρκεια ηωισ, θ οποία εξαςφαλίηει ιδιαίτερα ευνοϊκό ςυνολικό κόςτοσ κφκλου ηωισ για τθν επζνδυςθ. Από τθν άλλθ οι DSL τεχνολογίεσ είναι και γριγορεσ και αποτελοφν τον τφπο ςφνδεςθσ που είναι αποδοτικόσ και οικονομικόσ. Επομζνωσ, αποτελεί μία πολφ δθμοφιλι επιλογι. Ζνασ κρίςιμοσ παράγοντασ που κα επθρεάςει τθν απόφαςι ενόσ καταναλωτι για DSL είναι θ απόςταςθ μεταξφ του ςπιτιοφ του /τθσ ι του γραφείου και τθσ τοποκεςίασ τθσ κεντρικισ υπθρεςίασ του παρόχου. Πςο μεγαλφτερθ είναι θ απόςταςθ από τθν κφρια γραμμι, τόςο αςκενζςτερο είναι το ςιμα, κακϊσ και βραδφτερθ θ ςφνδεςθ 32. Επιπλζον, οριςμζνοι χριςτεσ DSL ζχουν τθ δυνατότθτα να επιλζξουν μεταξφ ςυμμετρικισ και αςφμμετρθσ υπθρεςίασ, που ςθμαίνει είτε υπθρεςία που προςφζρει τθν ίδια ταχφτθτα για τθν αποςτολι και τθ λιψθ δεδομζνων (ςυμμετρικι υπθρεςία) είτε υπθρεςία που προςφζρει μεγαλφτερεσ ταχφτθτεσ από ό,τι για τθ λιψθ δεδομζνων (αςφμμετρθ υπθρεςία). Συμπεραςματικά, μποροφμε να ποφμε ότι οι οπτικζσ ίνεσ προςφζρουν πολλά πλεονεκτιματα ζναντι των ςυμβατικϊν καλωδιακϊν γραμμϊν χαλκοφ. Είναι ςε κζςθ να μεταδϊςουν δεδομζνα πολφ γρθγορότερα ςε μεγαλφτερεσ αποςτάςεισ και επειδι το 32 [Broadband.cti.gr] ITY. Υπθρεςίεσ Ρροϊκθςθσ Ευρυηωνικότθτασ. Άρκρα για τθν ευρυηωνικότθτα. Διακζςιμο ςτο: 76

81 καλϊδιο που χρθςιμοποιείται ςτθν περίπτωςθ των οπτικϊν ινϊν είναι μικρότερο ςε διάμετρο και ηυγίηει λιγότερο, αποτελεί μια ιδανικι εναλλακτικι λφςθ για μια ευρεία ποικιλία καλωδίωςθσ διαλυμάτων. Δεδομζνου ότι ο αγωγόσ είναι γυαλί και δεν μπορεί να παράγει θλεκτρικι ενζργεια, θ ίνα παραμζνει ανεπθρζαςτθ ςε όλα τα είδθ των παρεμβολϊν 33. Αυτό ςθμαίνει ότι μπορεί να ζρκει ςε άμεςθ επαφι με υψθλισ τάςθσ θλεκτρικζσ ςυςκευζσ, θλεκτρικζσ γραμμζσ και αςτραπζσ, ακόμα βάηοντασ μια ανϊτερθ απόδοςθ. Επειδι τα καλϊδια οπτικϊν ινϊν κοςτίηουν λιγότερο για να διατθρθκοφν, θ τιμι για τθν υπθρεςία μακροπρόκεςμα τείνει να είναι πολφ ανταγωνιςτικι ςε ςχζςθ με το κόςτοσ διατιρθςθσ των ςυνδζςεων DSL. Το μεγαλφτερο μειονζκτθμα ςτθν περίπτωςθ των οπτικϊν ινϊν είναι ότι θ υπθρεςία είναι διακζςιμθ μόνο ςε μερικζσ αγορζσ, ζτςι δεν υπάρχει καμία εγγφθςθ ότι ο μζςοσ καταναλωτισ κα είναι ςε κζςθ να το βρει. 7.4 Καταλλθλότθτα των υνδζςεων Οπτικών Ινών ςτο Επιχειρθματικό Περιβάλλον. Θ οπτικι ίνα είναι εξαιρετικά ιςχυρι και ωσ εκ τοφτου είναι ςε κζςθ να εγγυθκεί ζνα uptime τθσ τάξθσ του 99,9%. Το φωσ το οποίο και ταξιδεφει μζςω τθσ οπτικισ ίνασ κάνει τθν τεχνολογία αυτι εντελϊσ αναίςκθτοσ ςτο κόρυβο θλεκτρομαγνθτικισ προζλευςθσ, τθ βροχι και τθν υγραςία. Το δίκτυα χαλκοφ που χρθςιμοποιοφνται για τθν παροχι DSL internet είναι ευαίςκθτα ςε όλα τα παραπάνω φαινόμενα. Σε περίπτωςθ που μια ςφνδεςθ DSL χρειαςτεί επιςκευι απαιτείται χρονικό διάςτθμα τουλάχιςτον ωρϊν. Οι φυτικζσ ίνεσ είναι αντικζτωσ μποροφν να επιςκευαςτοφν μζςα ςε διάςτθμα 4 ωρϊν το μζγιςτο. 33 [Keiser03] G. Keiser Optical Communication Essentials. New York: McGraw Hill Professional. 77

82 7.5 Πλεονεκτιματα Ιδιωτικοφ Δικτφου. Ζνα ιδιωτικό OPTICAL WIRELESS δίκτυο, προςφζρει πολλά πλεονεκτιματα για κάκε επιχείρθςθ: - Απλότθτα: Πλα τα locations ενεργοφν ςαν να ανικουν όλα ςτο ίδιο τοπικό δίκτυο (LAN), ζτςι ϊςτε να μθν απαιτοφνται περίπλοκεσ ρυκμίςεισ VLANs ι VPNs. - Μειωμζνο Κόςτοσ: Με τθν υπθρεςία Οπτικισ Μνασ, μπορεί να επιτευχκεί θ μείωςθ του ςυνολικοφ κόςτουσ του εξοπλιςμοφ μζςω τθσ μθτρικισ Ethernet εξαλείφονται οι δαπανθρζσ διαςυνδζςεισ SONET. - Ευελιξία: Λόγω τθσ κλιμάκωςθσ των οπτικϊν ινϊν, δεν υφίςταται λόγοσ ανθςυχίασ για τυχόν επιβράδυνςθ τθσ ςφνδεςθσ. Οι απαιτιςεισ του εφρουσ ηϊνθσ μποροφν επίςθσ να τροποποιθκοφν γριγορα και εφκολα. - Αξιοπιςτία: Οι Οπτικζσ Μνεσ υποςτθρίηονται με ιςχυρό SLAs (Service Level Agreement). Συνικωσ παρζχεται από τισ εταιρείεσ εγγφθςθ απόδοςθσ αλλά και ειδικό εφροσ ηϊνθσ όταν αυτό απαιτείται. Οι DSL τεχνολογίεσ παραμζνουν μία αξιόπιςτθ, ςχετικά οικονομικι και ευρζωσ διαδεδομζνθ λφςθ διαςφνδεςθσ, ιδιαίτερα προςβάςιμθσ από τον μζςο καταναλωτι και ςε γεωγραφικά μικρζσ περιοχζσ. Ωςτόςο, γίνεται φανερό από τθν παραπάνω ανάλυςθ πωσ οι ανταγωνιςτικζσ ςυνκικεσ και οι ραγδαίεσ εξελίξεισ ςτον επιχειρθματικό τομζα κακιςτοφν αναγκαία τθ διάδοςθ των ςυνδζςεων οπτικϊν ινϊν οι οποίεσ αν και παρουςιάηουν υψθλότερο αρχικό κόςτοσ και απαιτοφν τεχνογνωςία, προςφζρουν πολλαπλά οφζλθ ευελιξίασ, απόδοςθσ, αςφάλειασ και εξελιξιμότθτασ. 78

83 Κεφάλαιο 8 Περιγραφι και Σεχνικι Ανάλυςθ Σεχνολογιών xdsl 8.1 Ειςαγωγι Θ DSL ι αλλιϊσ Digital Subscriber Line τεχνολογία δεν είναι άλλθ από τθν τεχνολογία ISDN- BRI θ οποία διακζτει ζνα κανάλι των 16Kbps και δφο κανάλια των 64Kbps. O όροσ xdsl αναφζρεται ςτισ πολλαπλζσ παραλλαγζσ τθσ τεχνολογίασ DSL, ςτισ οποίεσ εφαρμόηοντασ προθγμζνεσ µεκόδουσ διαµόρφωςθσ και µεταφοράσ των δεδοµζνων είναι εφικτό να επιτυγχάνονται υψθλζσ ταχφτθτεσ µετάδοςθσ προσ τθν µία ι και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ. Οι διαφορετικζσ τεχνολογίεσ τθσ ευρφτερθσ οικογζνειασ xdsl αναλφονται ςτθ ςυνζχεια ADSL Θ ADSL ι αλλίωσ Asymmetric Digital Subscriber Line τεχνολογία είναι αςυµµετρικι παρζχοντασ ζτςι µεγαλφτερο bandwidth ςτο down-stream κανάλι, προςφζρει δθλαδι µεγαλφτερο εφροσ ηϊνθσ για τθ λιψθ δεδοµζνων και µικρότερο για τθν αποςτολι. Λόγω τθσ αςυµµετρικότθτασ, θ ADSL τεχνολογία είναι ιδανικι για τθν ςφνδεςθ των τελικϊν χρθςτϊν ςτα δίκτυα δεδοµζνων, λόγω του ότι οι χριςτεσ είναι ωσ επί το πλείςτο δεν είναι «παραγωγοί» πλθροφορίασ αλλά «καταναλωτζσ. Συγκεκριμζνα, θ ADSL τεχνολογία επιτυγχάνει ταχφτθτεσ λιψθσ δεδοµζνων από 1,54Mbps μζχρι 9Mbps ( ςε αποςτάςεισ ζωσ 5,4Km και 3Km αντίςτοιχα) και ταχφτθτεσ αποςτολισ δεδοµζνων από 640Kbps μζχρι 1,54Mbps, με τθ χριςθ ενόσ µόνο ηεφγουσ καλωδίων τυπικισ διατοµισ 24 AWG. Κφριο χαρακτθριςτικό τθσ τεχνολογίασ αυτισ είναι θ δυνατότθτα µετάδοςθσ τθλεφωνικοφ ςιµατοσ ταυτόχρονα µε τθν µετάδοςθ δεδοµζνων. Αυτό υλοποιείται µζςω δφο Splitter ςτα άκρα τθσ ςφνδεςθσ τα οποία πολυπλζκουν τθν τθλεφωνικι γραμμι και τθν γραµµι των δεδοµζνων πάνω ςτο ίδιο ηεφγοσ καλωδίων. Από τθν μερία του ςυνδροµθτι, θ ςφνδεςθ µζςω ενόσ ADSL modem δε διαφζρει ςε τίποτε από τθ ςφνδεςθ µζςω ενόσ ςυµβατικοφ modem, εκτόσ από το ότι το δεφτερο modem (αυτό που απαντάει ςτισ κλιςεισ) δε βρίςκεται ςτον παροχζα ςφνδεςθσ, αλλά ςτο τθλεφωνικό κζντρο ςτο οποίο είναι ςυνδεδεµζνοσ ο ςυνδροµθτισ. Θ τεχνολογία διαµόρφωςθσ του αναλογικοφ ςιµατοσ, που µεταφζρεται µζςα από τθ γραµµι, είναι ςχεδόν όμοια µε αυτι των ςυµβατικϊν αναλογικϊν modem. Εκτενζςτερθ αναφορά ςτθν ADSL, κα γίνει ςτο επόμενο κεφάλαιο, όπου και μελετάμε τθν εφαρμογι τθσ ςε ζνα δίκτυο RADSL Μια άλλθ παραλλαγι του ADSL είναι θ RADSL ι αλλιϊσ Rate Αdaptive Digital Subscriber Line, θ οποία φζρεται ωσ πιο ευζλικτθ. Θ παραλλαγι αυτι δίνει τθν δυνατότθτα ςτον τθλεπικοινωνιακό οργανιςµό να µεταβάλει δυναµικά τθ χωρθτικότθτα µιασ ςφνδεςθσ DSL ςφµφωνα µε τισ τρζχουςεσ απαιτιςεισ του χριςτθ ςε χωρθτικότθτα, αλλά και ςφµφωνα µε τθν ποιότθτα και το µικοσ τθσ γραµµισ. Ο διαχειριςτισ του δικτφου, δθλαδι ο τθλεπικοινωνιακόσ οργανιςµόσ (ςτθν περίπτωςθ αυτι δεν είναι υποχρεωτικά ο Internet provider), µπορεί να ρυκµίςει τισ παραµζτρουσ τθσ ςφνδεςθσ ςε µεταβαλλόµενθσ ι 79

84 ςτακερισ ταχφτθτασ και να χρεϊςει φυςικά τον πελάτθ ανάλογα µε τθν ταχφτθτα που χρθςιµοποίθςε. Επιπλζον, αυτι θ τεχνολογία επιτρζπει µεγαλφτερεσ αποςτάςεισ µεταξφ τθλεφωνικοφ κζντρου και ςυνδροµθτι απ ότι θ ADSL, χωρίσ φυςικά να διατθροφνται οι µζγιςτεσ ταχφτθτεσ που αναφζρκθκαν. Ζνα επίςθσ χαρακτθριςτικό τθσ RADSL είναι το ότι δίνει τθν δυνατότθτα ςτουσ τθλεπικοινωνιακοφσ οργανιςµοφσ να διαχωρίηουν δεδοµζνα και φωνι, δροµολογϊντασ τα δεδοµζνα µζςω δικτφων δεδοµζνων προκειµζνου να εξαςφαλίηουν υψθλι ταχφτθτα από τον παροχζα µζχρι τον ςυνδροµθτι. Με αυτό τον τρόπο τα υπάρχοντα αναλογικά κυκλϊµατα µετάδοςθσ φωνισ εξακολουκοφν να είναι χριςιµα, ενϊ δεν επιβαρφνονται τα δίκτυα δεδοµζνων (παρόλο που θ µετάδοςθ τθσ φωνισ δεν απαιτεί υψθλι χωρθτικότθτα, πρζπει να γίνεται µε ςτακερό ρυκµό µεταξφ των δφο άκρων). Αυτό δεν ςυµβαίνει ςτο ISDN, όπου όλα µεταδίδονται µζςω του ψθφιακοφ δικτφου δεδοµζνων G.LITE Θ G.Lite ι UDSL ι αλλιϊσ Universal Digital Subscriber Line τεχνολογία προςφζρεται ςαν µία ελαφριά ζκδοςθ τθσ ADSL τεχνολογίασ. Θ τεχνολογία αυτι είναι πιο εφκολθ ςτθν εγκατάςταςθ και τθν ςυντιρθςι τθσ και χρθςιµοποιεί εξοπλιςµό χαµθλότερου κόςτουσ. Επιπρόςκετα, οι παρόχοι DSL τεχνολογιϊν προςπακοφν να καταργιςουν το pots splitter (φίλτρο που χωρίηει τθ φωνι από τα δεδοµζνα) οφτε ϊςτε να ελαττωκεί το κόςτοσ. Θ G.Lite τεχνολογία, ςυγκριτικά με τθν ADSL επιτυγχάνει µικρότερεσ ταχφτθτεσ ςε µεγαλφτερεσ όµωσ αποςτάςεισ. Συγκεκριµζνα ςτο downstream φτάνει μζχρι τα 1,54Mbps (ταχφτθτα 27 φορζσ μεγαλφτερθ από τα 56Kbps του αναλογικοφ modem) και τα 512Kbps ςε αποςτάςεισ εϊσ 6,6 µε 7,5Km ςτο upstream, χρθςιμοποιϊντασ ζνα µόνο ηεφγοσ καλωδίων. Επιπλζον, δεν απαιτεί ξεχωριςτό δίκτυο, αφοφ όλεσ οι αλλαγζσ περιζχονται ςτο UDSL modem. Κεωρείται κατάλλθλθ για τθλεδιδαςκαλία, για θλεκτρονικι ανάλθψθ χρθµάτων από τράπεηα κακϊσ και για θλεκτρονικό εµπόριο IDSL Θ IDSL ι αλλιϊσ SDN Digital Subscriber Line τεχνολογία επιτυγχάνει ταχφτθτεσ 144Kbps και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ. Σε αντίκεςθ µε τθν ADSL, θ IDSL, είναι ςυµµετρικι παρζχοντασ το ίδιο bandwidth και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ και µεταφζρει µόνο δεδοµζνα. Ραρά το ότι ζχει τθν ίδια τεχνολογία διαµόρφωςθσ µε τθν ISDN 2B1Q, δεν χρθςιµοποιεί ειδικζσ γραµµζσ και δεν χρειάηεται διακόπτθ. Αυτό ζχει ωσ αποτζλεςµα να µθν απαιτεί ςυνεχόµενεσ κλιςεισ και επιπλζον να µθν προκαλεί ςυµφόρθςθ ςτο δίκτυο. Θ IDSL µπορεί να λειτουργιςει µε το υπάρχον αναλογικό και ISDN δίκτυο και χρθςιµοποιεί τον εξοπλιςµό του ISDN. Συνεπϊσ δεν χρειάηεται να τοποκετθκοφν νζεσ γραµµζσ, αφοφ χρθςιµοποιεί τα υπάρχοντα B και D κανάλια του ISDN. Ρροθγουμζνωσ αναφζρκθκε ότι µεταφζρει µόνο δεδοµζνα, ςτθν πραγµατικότθτα όμωσ υποςτθρίηει και φωνι αλλά µε χαµθλότερθ ταχφτθτα (θ µζγιςτθ ταχφτθτα µεταφοράσ φωνισ µζςω IDSL είναι 64Kbps). 80

85 8.1.5 HDSL Θ HDSL ι αλλιϊσ High Bit Rate Digital Subscriber Line τεχνολογία, επιτυγχάνει υψθλζσ ταχφτθτεσ µετάδοςθσ και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ. Ουςιαςτικά πρόκειται για ςυµµετρικι τεχνολογία παρζχοντασ το ίδιο εφροσ ηϊνθσ και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ. Ιταν θ πρϊτθ τεχνολογία DSL Το παρεχόµενο εφροσ ηϊνθσ είναι 1,544Mbps (T1) µε τθ χριςθ δφο ηευγϊν καλωδίων και 2,048Mbps (Ε1) µε τθ χριςθ τριϊν ηευγϊν. Οι µζγιςτεσ αποςτάςεισ λειτουργίασ τθσ HDSL τεχνολογίασ κυµαίνονται από 3,5Km μζχρι 4,5Km. Συγκεκριµζνα θ HDSL µπορεί να µεταδϊςει δεδομζνα με το ρυκµό ςιµατοσ τθσ Τ1 (ι Ε1) ςε αποςτάςεισ μζχρι και 4Km πάνω από καλϊδιο πάχουσ 0.5mm και χωρίσ τθ χρθςθ επαναλιπτων. Θ απόςταςθ αυτι µπορεί να αυξθκεί όμωσ αν εγκαταςτακοφν επαναλιπτεσ. Για τον ρυκµό µετάδοςθσ τθσ Τ1 (1,544Mbps) χρειάηονται δφο καλϊδια και για τθν Ε1 (2,048Mbps) χρειάηονται 3 καλϊδια. Στθν αυτι περίπτωςθ, κάκε καλϊδιο µεταφζρει ζνα ςιµα ρυκµοφ 784Kbps διαµορφωµζνο κατά 2B1Q. Θ HDSL τεχνολογία είναι αρκετά διαδεδομζνθ (χρθςιµοποιείται εδϊ και αρκετά χρόνια, κυρίωσ ςτισ Θ.Ρ.Α) µζςα ςτουσ διάφορουσ τθλεπικοινωνιακοφσ φορείσ ςτθν διαςφνδεςθ των Τερµατικϊν Κζντρων µε τουσ Κεντρικοφσ Κόµβουσ αλλά και ςτθν πρόςβαςθ των τελικϊν χρθςτϊν ςτα δίκτυα δεδοµζνων. Επίςθσ είναι κατάλλθλθ για εφαρµογζσ γραφείου, θλεκτρονικό ταχυδρομείο, θλεκτρονικό εµπόριο και βίντεο-διάςκεψθ. Αξίηει να αναφζρομαι ότι ζχει χαµθλότερο κόςτοσ από το T1 και τθν ίδια απόδοςθ HDSL2 (2nd Generation HDSL) Ρρόκειται για ζνα πρότυπο τθσ ANSI παρόμοιο με το HDSL με μεγάλθ όμωσ διάφορα ωσ προσ το ότι για να επιτφχει τον ρυκμό μετάδοςθσ των 1.5Mbps το HDSL χρειάηεται 2 ηεφγθ καλωδίων ενϊ το HDSL2 χρειάηεται μόνο ζνα ηεφγοσ. Το HDSL2 μασ παρζχει ςτακερό ρυκμό μετάδοςθσ 1.5Mbps και ςτισ δφο κατευκφνςεισ και χρθςιμοποιεί κωδικοποίθςθ TC-PAM (Trellis-Coded PAM). Τζλοσ όπωσ και θ HDSL ζτςι και θ HDSL2 δεν προςφζρει τθν standard τθλεφωνικι υπθρεςία ςτθν ίδια γραμμι SHDSL (Single-pair High-bit-rate DSL) Ρρόκειται για ζνα πρότυπο τθσ ITU και αποτελεί τθν πιο προθγμζνθ τεχνολογία ςυμμετρικοφ DSL. Το ςφςτθμα αυτό, ωσ το πιο προθγμζνο, ζχει αρκετά πλεονεκτιματα ςε ςχζςθ με τα ςυςτιματα HDSL και SDSL. Το βαςικότερο πλεονζκτθμα είναι ότι μπορεί να λειτουργεί ςε διαφορετικοφσ ρυκμοφσ μετάδοςθσ από τα 192Kbps μζχρι και τα 2.3Mbps, ενϊ ζνα άλλο εξίςου ςθμαντικό πλεονζκτθμα που ζχει ςε ςχζςθ με άλλα ςυμμετρικά DSL ςυςτιματα είναι θ μεγαλφτερθ εμβζλεια και αντοχι ςε παρεμβολζσ. Το ςφςτθμα αυτό όπωσ και τα περιςςότερα ςυμμετρικά DSL απευκφνεται κυρίωσ ςε επιχειριςεισ και όχι ςε απλοφσ χρθςτζσ SDSL Θ τεχνολογία SDSL ι αλλιϊσ Symmetrical Digital Subscriber Line είναι ςυµµετρικι ( µετάδοςθ µε τον ίδιο ρυκμό και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ) και εξαςφαλίηει ταχφτθτεσ από 160Kbps εϊσ και 2,048Mbps και απαιτεί ζνα ςυνεςτραµζνο ηεφγοσ χαλκοφ. Για αυτό το λόγο θ µζγιςτθ απόςταςθ λειτουργίασ είναι μζχρι τα 3Km. 81

86 Θ SDSL ςτθρίηεται ςτθ τεχνολογία HDSL και αφοφ πρόκειται για ςυµµετρικι τεχνολογία χρθςιµοποιείται για τουσ ίδιουσ ςχεδόν ςκοποφσ. Κεωρείται κατάλλθλθ για τθν εξζλιξθ των ςθµερινϊν υπθρεςιϊν ςυµβατικισ τθλεφωνίασ φωνισ ςε βιντεο-διάςκεψθ και για τισ επιχειριςεισ (µιασ και παρζχει καλφτερεσ υπθρεςίεσ όςο αφορά τθ µεταφορά αρχείων, το και τα αποµακρυςµζνα τοπικά δίκτυα). Το ADSL ςε αντίκεςθ είναι κατάλλθλο για ατοµικοφσ χριςτεσ που κζλουν µεγαλφτερθ ταχφτθτα ςτο downstream. Επιπρόςκετα, απαιτεί λιγότερο εξοπλιςµό, αφοφ ςτθρίηεται ςτθν 2B1Q διαµόρφωςθ (που προχπάρχει λόγω ISDN και Τ1) και δεν παράγει τισ ίδιεσ παρεµβολζσ και τον ίδιο κόρυβο µε το ADSL. Μειονζκτθμα τθσ τεχνολογίασ αυτισ ωσ προσ τθν τεχνολογία SHDSL είναι ότι ζχει μικρότερθ εμβζλεια και αντοχι ςε παρεμβολζσ VDSL Θ τεχνολογία VDSL ι αλλιϊσ Very High Bit Rate Digital Subscriber Line, είναι αςυµµετρικι και επιτυγχάνει τισ µεγαλφτερεσ ταχφτθτεσ μετάδοςθσ τθσ οικογζνειασ xdsl. Ρίο ςυγκεκριµζνα θ µζγιςτθ ταχφτθτα που υπόςχεται είναι 51 εϊσ 55Mbps για τθ λιψθ (για αποςτάςεισ περίπου ςτα 300m από το κζντρο ςτο ςυνδρομθτι) και 1,5 εϊσ 2,3Mbps για αποςτολι χρθςιµοποιϊντασ ζνα µόνο ηεφγοσ καλωδίων. Θ µζγιςτθ απόςταςθ λειτουργίασ είναι από 300m εϊσ 1500m. Στθν μζγιςτθ απόςταςθ των 1500m θ ταχφτθτα µετάδοςθσ είναι περίπου 13Mbps. Οι µεγάλεσ ταχφτθτεσ τθσ VDSL ςτθ λιψθ προζρχονται από τα υποπολλαπλάςια τθσ κανονικισ ταχφτθτασ του SDH9 155,52Mbps) και SONET (Synchronous Optical Network), δθλαδι 51,84Mbps, 25,92Mbps και 12,96Mbps. Ζχει µια αντίςτοιχθ ςειρά ςτόχων αποςτάςεων για κάκε ταχφτθτα. Λόγω των µεγάλων ταχυτιτων που υποςτθρίηει θ τεχνολογία VDSL µπορεί να βρει εφαρµογι ςτισ καλωδιακζσ εκποµπζσ τθλεοπτικοφ ςιµατοσ υψθλισ ανάλυςθσ (HDTV, High Definition TV), ςε Video-on-Demand (VOD) κ.α.. Mπορεί επίςθσ να χρθςιµοποιθκεί ςτα πλαίςια τθσ τεχνολογίασ Fiber to the Neighborhood (FTTN). Ριο ςυγκεκριµζνα προτείνεται χριςθ οπτικισ ίνασ εϊσ ζνα ςθµείο διανοµισ και ςτθ ςυνζχεια χριςθ τθσ VDSL για τθν διαςφνδεςθ του τελικοφ χριςτθ. Επιπρόςκετα, θ VDSL χρθςιµοποιεί τισ υπάρχουςεσ ςυχνότθτεσ του ISDN και του POTS (Plain Old Telephone Service). Αναλυτικά για τθ VDSL, κα αναφερκοφμε ςτο επόμενο κεφάλαιο φγκριςθ µε άλλεσ τεχνολογίεσ Στον Πίνακα 11 γίνεται μια ςφγκριςθ των διαφόρων τεχνολογιϊν xdsl μεταξφ τουσ. 82

87 Πίνακασ 8 Σφγκριςθ xdsl τεχνολογιϊν Οι τθλεφωνικζσ γραµµζσ χαλκοφ δίνουν ςτο xdsl modem ζνα ςαφζσ προβάδιςµα ζναντι τθσ οπτικισ ίνασ και του cable modem. Αυτό οφείλεται ςτο ότι θ οπτικι ίνα ςτισ περιςςότερεσ επιχειριςεισ ςε όλον τον κόςµο δεν είναι διακζςιµθ. Θ χριςθ µίασ τυπικισ τθλεφωνικισ γραµµισ χαρίηει ςτο xdsl αρκετά πλεονεκτιματα όπωσ: Ταχφτθτα. Θ τεχνολογία xdsl επιτρζπει τθν πλιρθ χριςθ του εφρουσ ηϊνθσ τθσ τθλεφωνικισ γραµµισ, ςε αντίκεςθ με τουσ χριςτεσ του cable modem που αξιοποιοφν ζνα µόνο µζροσ από τθ δυνατι ταχφτθτά του. Διακεςιµότθτα. Ππωσ αναφζρκθκε, οι χάλκινεσ τθλεφωνικζσ γραµµζσ είναι ιδθ εγκατεςτθµζνεσ ςχεδόν ςε κάκε επιχείρθςθ και ςπίτι παγκοςµίωσ, πράγμα που δε ςυµβαίνει µε το οµοαξονικό καλϊδιο. Αλλθλεπίδραςθ. Θ xdsl τεχνολογία προςφζρει τθ δυνατότθτα αλλθλεπίδραςθσ ςε όλεσ τισ εφαρµογζσ τθσ. Αυτό δεν ςυµβαίνει µε τα cable modems, χρθςιµοποιοφνται µόνο για εκποµπι ςτον πελάτθ. Αςφάλεια. Θ αςφάλεια ςτα cable modems αποτελεί πρόβλθµα αφοφ λειτουργοφν ςε µοιραηόµενθ γραµµι. Αυτό δεν ςυμβαίνει ςτο xdsl. Τo τελικό ςυμπζραςμα είναι ότι µποροφµε να βαςιςτοφμε ςτθν αξιοπιςτία και τθν ελαςτικότθτα του xdsl χωρίσ να χρειάηεται να ανθςυχοφµε για το φόρτωμα του καλωδιακοφ δικτφου µε περιόδουσ υπολειτουργίασ και προβλιµατα. 83

88 8.2 Περιγραφι και Σεχνικά Χαρακτθριςτικά ADSL Ειςαγωγι Θ τεχνολογία ADSL μεταφράηεται ωσ Asymmetric Digital Subscriber Line, δθλαδι αςφμμετρθ ψθφιακι ςυνδρομθτικι γραμμι και όπωσ όλεσ οι τεχνολογίεσ xdsl χρθςιμοποιεί τισ υπάρχουςεσ τθλεφωνικζσ γραμμζσ για μεταφορά υπθρεςιϊν πολυμζςων (multimedia) και δεδομζνων με υψθλι ταχφτθτα, παράλλθλα με τθ χριςθ τθσ γραμμισ για απλι μετάδοςθ φωνισ. Θ τεχνολογία ADSL λειτουργεί πάνω ςε ζνα μόνο ηεφγοσ καλωδίων χαλκοφ και παρζχει τθν ςφνδεςθ χρθςιμοποιϊντασ δφο modems, εκ των οποίων το ζνα βρίςκεται ςτο μζροσ του παροχζα (Central Office), δθλαδι από εκεί όπου ξεκινά θ γραμμι, και ονομάηεται ATU-C (ADSL Transceiver Unit-Central Office) και ζνα ςτο άλλο άκρο τθσ γραμμισ ςτο μζροσ του χρθςτι (user) και ονομάηεται ATU-R (ADSL Transceiver Unit-Remote). Τα modems αυτά ζχουν ςχεδιαςτεί ζτςι ϊςτε να εκμεταλλεφονται τισ φυςικζσ ιδιότθτεσ των γραμμϊν χαλκοφ, πζρα από τισ ςυνικεισ ςυχνότθτεσ που χρθςιμοποιοφνται για τθν μετάδοςθ τθσ φωνισ και να επιτυγχάνουν ταχφτθτεσ μετάδοςθσ κατά πολφ υψθλότερεσ από τισ ταχφτθτεσ που μποροφν να επιτφχουν τα ςυνικθ αναλογικά modems (voiceband modems), τα οποία εκμεταλλεφονται το εφροσ τθσ φωνισ Αςφμμετρθ Μετάδοςθ Θ κφρια ιδιότθτα τθσ αςφμμετρθσ μετάδοςθσ είναι οι διαφορετικζσ ταχφτθτεσ μετάδοςθσ που διαμορφϊνονται ςτισ δφο κατευκφνςεισ τθσ γραμμισ (downstream, upstream). Ζχοντασ ςαν δεδομζνο ότι θ πλειοψθφία, αν όχι όλοι, των χρθςτϊν του διαδικτφου (Internet) ζχουν τθν τάςθ να «κατεβάηουν» (download) πολφ περιςςότερο από το να «ανεβάηουν» (upload) πλθροφορίεσ προσ αυτό, δθλαδι το downstream είναι μεγαλφτερο από το upstream, ιταν λογικό για τισ εταιρείεσ να δθμιουργιςουν ζνα προϊόν που κα ανταποκρινόταν ςε αυτό το χαρακτθριςτικό. Θ ADSL λειτουργεί ταυτόχρονα με το τθλεφωνικό δίκτυο, χωρίσ να προκαλεί ςε ςυνκικεσ κανονικισ λειτουργίασ, οποιοδιποτε πρόβλθμα. Τυπικζσ εφαρμογζσ των ADSL γραμμϊν είναι θ παρεχόμενθ γριγορθ πρόςβαςθ ςε δίκτυα Λnternet / Λntranet, θ ςφνδεςθ απομακρυςμζνων LANs και οι υπθρεςίεσ video on demand. Οι εφαρμογζσ αυτζσ απαιτοφν μεγάλθ ταχφτθτα downstream ςε ςχζςθ με τθν ταχφτθτα upstream. Οι δυνατότθτεσ αυτζσ τθσ ADSL τεχνολογίασ είναι ζνα επίςτρωμα ςτο υπάρχον τθλεφωνικό δίκτυο. Στισ δφο άκρεσ τθσ γραμμισ υπάρχουν κάποιεσ ςυςκευζσ που αποκαλοφνται splitters, οι οποίεσ χρθςιμοποιοφνται για να διαχωρίηουν και να ςυνκζτουν τα τθλεφωνικά ςιματα από τα ςιματα ADSL. Σε μερικζσ εφαρμογζσ το splitter μπορεί και να αναβακμιςτεί ςε modem για τθν λιψθ δεδομζνων από τον πελάτθ, ϊςτε να μθν είναι αναγκαία θ εγκατάςταςθ ADSL modem. Θ τεχνολογία ADSL χρθςιμοποιεί τα δυο modems, τα splitters και το φυςικό μζςο (χάλκινο καλϊδιο) και δθμιουργεί τρία κανάλια: ζνα υψθλισ ταχφτθτασ για μετάδοςθ δεδομζνων προσ το χρθςτι (downstream), ζνα μεςαίασ ταχφτθτασ το οποίο είναι ςυμμετρικό (upstream και downstream) και ζνα βαςικό κανάλι το οποίο χρθςιμοποιείται για μετάδοςθ φωνισ. 84

89 Το βαςικό κανάλι για τθν μετάδοςθ φωνισ διαχωρίηεται από τα άλλα δφο, ϊςτε να εξαςφαλίηεται θ ανεξάρτθτθ λειτουργία του, δθλαδι ςε περίπτωςθ που διακοπεί λόγω κάποιου προβλιματοσ (διακοπι ρεφματοσ) θ παροχι υπθρεςιϊν ADSL. να παραμείνει ανεπθρζαςτθ θ μετάδοςθ φωνισ, ακριβϊσ όπωσ ιςχφει με τισ γραμμζσ ISDN. Το υψθλισ ταχφτθτασ κανάλι ζχει ταχφτθτα μετάδοςθσ από 1.5 ζωσ 6 Mbps (downstream) και το μεςαίασ ταχφτθτασ από 16 ζωσ 64 Kbps. Κάκε κανάλι μπορεί να υποδιαιρεκεί ςε μικρότερου μεγζκουσ κανάλια. Θ ADSL διαχωρίηεται ςε δφο τφπουσ (standards) τθν ADSL-1 και τθν ADSL-3, οι οποίεσ διαφζρουν μεταξφ τουσ ωσ προσ τθν ταχφτθτα μετάδοςθσ δεδομζνων. Θ ADSL-1 υπθρεςία παρζχει ςτο χρθςτι τθν δυνατότθτα να λαμβάνει δεδομζνα με ταχφτθτα ίςθ με Mbps και να μεταδίδει με ταχφτθτα περίπου Κbps. Θ υπθρεςία ADSL-3 παρζχει ςτο χρθςτι τθν δυνατότθτα να λαμβάνει δεδομζνα με ταχφτθτα ίςθ με περίπου 6 Mbps και να μεταδίδει μζςω ενόσ διπλισ κατευκφνςεωσ κανάλι (duplex bearer channel) με ταχφτθτα που φτάνει τα 64 Kbps ADSL modems Τα ADSL modem υποςτθρίηουν ταχφτθτεσ μετάδοςθσ γφρω ςτα 1544 kbps ςτθν Βόρεια Αμερικι και 2048 kbps ςτθν Ευρϊπθ ςφμφωνα με τισ ψθφιακζσ ιεραρχίεσ Τ1 και Ε1 που υπάρχουν αντίςτοιχα ςε Αμερικι και Ευρϊπθ. Βζβαια μποροφν να υποςτθριχκοφν και άλλεσ ταχφτθτεσ οι οποίεσ φαίνονται ςτον Πίνακα 8. Ωςτόςο ςτθν ελάχιςτθ διαμόρφωςθ υπθρεςιϊν ADSL μποροφμε να ζχουμε 1544 Kbps ι 2048 kbps για downstream και ζνα κανάλι 16 kbps για upstream. Μodems που μποροφν να παρζχουν μζχρι και 8000 kbps για downstream και 640 kbps για upstream είναι διακζςιμα ςιμερα και ςυνδυάηουν τθν τεχνολογία ATM (Asynchronous Transfer Mode). Πίνακασ 9 Ταχφτθτεσ Μετάδοςθσ ADSL [1] Θ μετάδοςθ από το δίκτυο ςτον χρθςτι εξαρτάται από πολλοφσ παράγοντεσ μερικοί από τουσ οποίουσ είναι το μικοσ τθσ γραμμισ, θ διάμετροσ του καλωδίου τθσ γραμμισ, θ φπαρξθ των λεγόμενων bridged taps ςτθν γραμμι και θ cross-coupled παρεμβολι. Θ απόςβεςθ τθσ γραμμισ αυξάνεται ανάλογα με το μικοσ τθσ γραμμισ και με τθ ςυχνότθτα μετάδοςθσ, ενϊ μειϊνεται όςο αυξάνει θ διάμετροσ του καλωδίου. Αγνοϊντασ τθν φπαρξθ bridged taps ςε μια γραμμι και μεταδίδοντασ ADSL υπθρεςίεσ ζγιναν κάποιεσ μετριςεισ για το μικοσ τθσ γραμμισ, τθν διάμετρό τθσ και τθν ταχφτθτα δεδομζνων που μποροφν να μεταφζρουν οι γραμμζσ. Τα αποτελζςματα των μετριςεων φαίνονται ςτον Πίνακα 9. 85

90 Data rate (Mbps) Wire gauge (AWG) Wire size (mm) Distance (kilometers) 1.5 or or Πίνακασ 10 Αποτελζςματα Μετριςεων για ADSL υπθρεςίεσ, αγνοϊντασ τα bridged taps [1] Ραρόλο που οι μετριςεισ αυτζσ διαφζρουν από εταιρεία ςε εταιρεία, οι χωρθτικότθτεσ γραμμισ ανταποκρίνονται ςτο 95% του ςυνόλου των γραμμϊν ενόσ τθλεφωνικοφ δικτφου. Ρελάτεσ που βρίςκονται ςε αποςτάςεισ μεγαλφτερεσ από αυτζσ που βλζπουμε ςτον πίνακα κα μπορζςουν να ικανοποιθκοφν με εναλλακτικοφσ τρόπουσ, όπωσ με τθ χριςθ οπτικϊν ινϊν ι με αςφρματθ μετάδοςθ δεδομζνων μζςω οπτικϊν μεταγωγϊν. Οι ADSL γραμμζσ ζχουν τθν δυνατότθτα να επιτφχουν ταχφτθτεσ μζχρι τα 6 Mbps για downstream και μζχρι τα 640 Kbps και για τισ δυο κατευκφνςεισ. Τζτοιεσ ταχφτθτεσ μεγαλϊνουν τθν χωρθτικότθτα του υπάρχοντοσ δικτφου κατά 50 φορζσ περίπου χωρίσ τθν τοποκζτθςθ καινοφριων καλωδίων. Θ τεχνολογία ADSL μπορεί κυριολεκτικά να μετατρζψει το υπάρχον δίκτυο που είναι περιοριςμζνο ςε υπθρεςίεσ φωνισ, κειμζνου και χαμθλισ ανάλυςθσ γραφικϊν ςε ζνα ευρζωσ διαδεδομζνο δίκτυο, ικανό να παρζχει υπθρεςίεσ που απαιτοφν υψθλι ταχφτθτα μετάδοςθσ δεδομζνων όπωσ video. Πλα αυτά θ τεχνολογία ADSL μπορεί να τα παρζχει ςε ζνα μικρό χρονικό διάςτθμα, ενϊ εναλλακτικζσ μορφζσ μετάδοςθσ δεδομζνων, όπωσ οπτικζσ ίνεσ, κα χρειάηονταν ζνα τεράςτιο χρονικό διάςτθμα για να εγκαταςτακοφν και επιπλζον το κόςτοσ κα ιταν τεράςτιο ςε ςχζςθ με το αντίςτοιχο κόςτοσ των ADSL Εξοπλιςμόσ Εκτόσ από ζνα ηεφγοσ καλωδίων για να παρζχουμε ADSL υπθρεςίεσ χρειάηονται δυο modems και δυο splitters, εκ των οποίων το ζνα modem και ζνα splitter βρίςκονται ςτθν αρχι τθσ γραμμισ και το άλλο modem και splitter βρίςκονται ςτο τζλοσ τθσ γραμμισ. 86

91 Εικόνα 1 Τυπικι Συνδεςμολογία ADSL [1] Modem Τα ADSL modems με το που εγκακίςτανται ςτθν γραμμι αυτομάτωσ αναγνωρίηουν τθν χωρθτικότθτα τθσ γραμμισ και διαςυνδζονται μεταξφ τουσ. Με το που γίνεται θ διαςφνδεςθ των δυο modems, θ διαδικαςία μζτρθςθσ τθσ χωρθτικότθτασ τθσ γραμμισ ςυνεχίηεται για όλθ τθσ διάρκεια τθσ και κακϊσ γίνονται ςυνεχείσ αλλαγζσ. Τα modems αυτά ζχουν προθγμζνθ τεχνολογία επεξεργαςίασ ψθφιακοφ ςιματοσ DSP (Digital Signal Processing) και αλγόρικμουσ διόρκωςθσ ςφαλμάτων που δθμιουργοφνται κατά τθν μετάδοςθ. Ραρόλα αυτά υπάρχει μια εξιςορρόπθςθ μεταξφ απόδοςθσ και απόςταςθσ, δθλαδι όςο υψθλότερθ ταχφτθτα που απαιτείται τόςο μικρότερθ πρζπει να είναι θ απόςταςθ μεταξφ των modem διαςφνδεςθσ. Ζνασ άλλοσ παράγοντασ που επθρεάηει τθν απαιτοφμενθ απόςταςθ των δφο modems είναι θ διάμετροσ του καλωδίου που χρθςιμοποιείται και το μζγεκοσ του κορφβου που παρεμβάλλεται ςτθν γραμμι. Για να γίνει δυνατι θ μετάδοςθ των πλθροφοριϊν, το modem χωρίηει το διακζςιμο εφροσ ηϊνθσ μιασ γραμμισ με δφο τρόπουσ, είτε με FDM (Frequency Division Multiplexing) είτε με echo cancellation. Θ FDM λειτουργεί ωσ εξισ μια ςυχνότθτα διατίκεται για τα δεδομζνα προσ τον χρθςτι (downstream) και μια ςυχνότθτα διατίκεται για δεδομζνα από τον χρθςτι (upstream). Το κανάλι που χρθςιμοποιείται για downstream χωρίηεται επίςθσ ςε κανάλια μικρότερου εφρουσ. Θ echo cancellation επιβάλλει ςτο upstream κανάλι να επικαλφψει (overlap) το downstream κανάλι και τα ξεχωρίηει χρθςιμοποιϊντασ local echo cancellation. Και με τισ δυο αυτζσ μεκόδουσ θ ςυχνότθτα μζχρι τα 4 KHz διαχωρίηεται από τισ υπόλοιπεσ, ϊςτε να χρθςιμοποιείται για μετάδοςθ ςιματοσ φωνισ για απλι τθλεφωνικι χριςθ. 87

92 Εικόνα 2 Τυπικό ADSL modem 34 Splitter Τα ADSL modems χρθςιμοποιοφνται μαηί με ζνα POTS splitter, το οποίο μασ δίνει τθν δυνατότθτα να ζχουμε ταυτόχρονθ μετάδοςθ φωνισ μζςω του τθλεφϊνου και μετάδοςθ υψθλισ ταχφτθτασ δεδομζνων. Τα splitters γενικά κα μποροφςαμε να ποφμε ότι είναι ζνα ςετ από φίλτρα τα οποία εγκακίςτανται ςτθν αρχι και το τζλοσ τθσ γραμμισ και διαςφαλίηουν ότι και τα δυο ςιματα (ADSL και τθλεφωνικό) κα παραμείνουν ςτο ηεφγοσ καλωδίου που πρζπει και δεν κα παρεμβάλουν γειτονικά καλϊδια. Μια από τισ κφριεσ λειτουργίεσ των φίλτρων αυτϊν είναι να αποκόπτουν το κόρυβο που δθμιουργείται από τισ τθλεφωνικζσ γραμμζσ ι τουσ διακόπτεσ μεταγωγισ. Επίςθσ εμποδίηει το ADSL ςιμα να παρεμβλθκεί ςτισ τθλεφωνικζσ γραμμζσ και να μειϊςει τθν ποιότθτα του τθλεφωνικοφ ςιματοσ. Στθν Αγγλία τα χαρακτθριςτικά των τοπικϊν βροχϊν ζκαναν αναγκαςτικι τθν χριςθ αυτϊν των ενεργϊν φίλτρων για να διαςφαλίςουν τθν βαςικι τθλεφωνικι μετάδοςθ κατά τθν διάρκεια μιασ τυχαίασ πτϊςθσ τάςθσ, κακότι διακζτει αυτι τθν δυνατότθτα να διαχωρίηει τα δυο ςιματα. Το splitter μπορεί να είναι ολοκλθρωμζνο μζςα ςτο modem ι να αποτελεί ξεχωριςτό τμιμα. Εικόνα 3 Τυπικό ADSL Splitter

93 8.2.5 Λειτουργία του ςυςτιματοσ ADSL Τo ωφζλιμο εφροσ ηϊνθσ ενόσ ηεφγουσ καλωδίων χαλκοφ είναι αρκετά μεγαλφτερο από το εφροσ ηϊνθσ τθσ φωνισ, άρα με τα ADSL γίνεται ουςιαςτικά εκμετάλλευςθ του εφρουσ αυτοφ που δεν μποροφςε ι δεν ιταν ανάγκθ να γίνει μζχρι ςιμερα. Ραρακάτω αναλφεται ακριβϊσ ο τρόποσ αυτόσ μετάδοςθσ που χρθςιμοποιεί θ τεχνολογία ADSL. Αρχικά πρζπει να υπάρχει μια διαςφνδεςθ με δυο modem, ζνα ςτθν αρχι τθσ γραμμισ, δθλαδι ζνα ςτο «ςυγκεντρωτι» τθσ γειτονιάσ που ζχει τοποκετιςει θ τθλεφωνικι εταιρεία και είναι γνωςτόσ ςτθν Ελλάδα ςαν καφάο και ζνα ςτο πζρασ τθσ γραμμισ και το οποίο επικοινωνεί με το άλλο που βρίςκεται ςτο καφάο. Στθν πραγματικότθτα το modem που βρίςκεται ςτθν αρχι δεν είναι ζνα μόνο modem, αλλά αρκετά modem μαηί ενςωματωμζνα ςε ζνα και είναι γνωςτά ςαν DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer). Θ ςυςκευι αυτι κάνει ότι κα ζκανε κάκε modem χωριςτά, τερματίηει τθν γραμμι, πολυπλζκει τισ πλθροφορίεσ από τον κάκε χρθςτι και τισ αποςτζλλει ςτο δίκτυο, και τζλοσ αποπλζκει αυτζσ που «ζρχονται» από το δίκτυο και τισ αποςτζλλει ςτο modem που τισ ηιτθςε. Για τθν ADSL είχαν αρχικά προτακεί δυο είδθ διαμόρφωςθσ, θ CAP (Carrierless Amplitude- Phase modulation) και θ DMT (Discrete Multi-Tone), κακεμία από τισ οποίεσ είχε τα πλεονεκτιματά τθσ. Ωςτόςο θ αγορά τελικά ζδωςε απάντθςθ ςτο αρχικό ερϊτθμα ποια από τισ δφο είναι θ καλφτερθ. Αρχικά θ CAP είχε επικρατιςει, κακϊσ τα θλεκτρονικά κυκλϊματα ιταν ζτοιμα ςε ποςότθτεσ ικανζσ να καλφψουν τθν ηιτθςθ και με ζνα πολφ ιςχυρό πλεονζκτθμα ότι ιδθ λειτουργοφςαν. Ζνασ μεγάλοσ αρικμόσ από προϊόντα που χρθςιμοποιοφςαν αυτά τα κυκλϊματα αρχικά εγκαταςτάκθκαν από τουσ παροχείσ ςε διάφορα ςθμεία που είχαν ηθτιςει τθν παροχι αυτϊν των υπθρεςιϊν. Τζκθκαν όμωσ ηθτιματα προτφπων και ςυμβατότθτασ (ςυλλειτουργίασ) μεταξφ πωλθτϊν και υλοποιιςεων. Θ DMT από τθν άλλθ βρίςκονταν ςτθν μάχθ των προτφπων για αρκετό καιρό πριν εμφανιςτεί θ CAP ςτθν αγορά και ςυνζχιςε να εξελίςςεται. Κάποια ςτιγμι κεωρικθκε ωσ πρότυπο από ζνα μεγάλο αρικμό παροχζων υπθρεςιϊν. Θ τεχνολογία αυτι χαρακτθριηόταν αρχικά από μερικζσ καινοτομίεσ, οι οποίεσ δεν ανικαν αρχικά ςτα χαρακτθριςτικά όπωσ το Rate Adaption (κάκε ςτιγμι ο ρυκμόσ μπορεί να μεταβάλετε ςφμφωνα με τισ ςυνκικεσ που επικρατοφν ςτθν γραμμι), ενϊ από τθν άλλθ τα ολοκλθρωμζνα κυκλϊματα τα οποία ακολουκοφν αυτό το πρότυπο άργθςαν κατά πολφ να βρουν το δρόμο τουσ για τθν αγορά. Τελικά θ λφςθ δόκθκε από τθν ίδια τθν αγορά και για το ADSL επικράτθςε θ διαμόρφωςθ DMT. Διαμόρφωςη CAP Θ διαμόρφωςθ CAP είναι παραλλαγι μιασ παλαιότερθσ και κακιερωμζνθσ μορφισ διαμόρφωςθσ, τθσ QAM (Quadrature amplitude modulation), θ οποία χρθςιμοποιεί δυο υψίςυχνα διαμορφωμζνα φζροντα ίδιασ ςυχνότθτασ, αλλά με μια διάφορα φάςθσ κατά 90. Τα φζροντα διαμορφϊνονται κατά πλάτοσ ανεξάρτθτα για να μεταφζρουν τθν πλθροφορία του ςιματοσ. Αντίκετα με τθν DMT δεν αναπροςαρμόηεται ςτο βζλτιςτο ρυκμό μεταφοράσ δεδομζνων για τισ επικρατοφςεσ ςυνκικεσ τθσ γραμμισ. Ρρόςφατεσ εξελίξεισ ωςτόςο ζχουν οδθγιςει ςε υλοποιιςεισ και των δυο ςυςτθμάτων τα οποία μποροφν να δουλεφουν ςε μια μεταβλθτοφ ρυκμοφ λειτουργία, τθν RADSL λειτουργία. 89

94 Εικόνα 4 ADSL με CAP 36 Εικόνα 5 ADSL με DMT 37 Κωδικοποίηςη DMT Ο τρόποσ που λειτουργεί θ DMT είναι ο εξισ: για να μεταδοκεί θ πλθροφορία ςε όλο το φάςμα του καλωδίου, το ςυνολικό εφροσ ηϊνθσ διαιρείται ςε μικρότερα κανάλια μεγζκουσ περίπου 4 khz το κακζνα και ςε αυτά μεταδίδεται χωριςτά κάκε ζνα κομμάτι τθσ πλθροφορίασ που είναι προσ μετάδοςθ. Δθλαδι μποροφμε να παρομοιάςουμε τθν μετάδοςθ αυτι ςαν ζνα μεγάλο δρόμο που για να καταςκευαςκεί χρθςιμοποιοφμε αρκετζσ μικρζσ εταιρείεσ που αναλαμβάνουν να εκτελζςουν ζνα κομμάτι του δρόμου παράλλθλα με τισ άλλεσ, αντί να ανακζςουμε το ζργο ςε μία μόνο μεγάλθ εταιρεία. Βζβαια όπωσ ακριβϊσ και ςτο ζργο, ζτςι κι εδϊ πρζπει να υπάρχει κάποιοσ ο οποίοσ να ςυντονίηει τισ εργαςίεσ, Για το λόγο αυτό ςτθν DMT υπάρχει κάποιο κανάλι που παίηει τον ρόλο του ςυντονιςτιελεγκτι. Ο ακριβισ τρόποσ λειτουργίασ τθσ DMT κα αναλυκεί παρακάτω. Τα κανάλια ςτα οποία υποδιαιρείτε το ςυνολικό εφροσ ηϊνθσ ζχουν εφροσ ακριβϊσ 4,3125 khz το κακζνα και χρθςιμοποιοφνται ςυνολικά 256 κανάλια, δθλαδι το ςυνολικό εφροσ ηϊνθσ μια γραμμισ ADSL είναι περίπου: 256 * = 1.104MHz Κάκε κανάλι χρθςιμοποιεί ζνα φζρον θμίτονο ςτο μζςο του εφρουσ ηϊνθσ του και το οποίο είναι διαμορφωμζνο κατά QAM. Πλα τα κανάλια ζχουν το ίδιο εφροσ ηϊνθσ και μποροφμε να χρθςιμοποιιςομε για όλα το ίδιο ρυκμό ςφμβολου ο οποίοσ είναι ςτα 4 khz, όπωσ φαίνεται ςτο διάγραμμα τθσ Εικόνασ

95 Εικόνα 6 Κωδικοποίθςθ DMT [1] Ππωσ αναφζρκθκε, δεν χρθςιμοποιοφνται και τα 256 κανάλια για τθν μετάδοςθ πλθροφορίασ. Το πρϊτο κανάλι, το οποίο είναι περίπου μζχρι τα 4 KHz, δεν χρθςιμοποιείται από το ADSL, αλλά είναι ελεφκερο και διαχωρίηεται από το splitter για να χρθςιμοποιθκεί για το απλό τθλεφωνικό ςιμα, το οποίο πρζπει να είναι ανεξάρτθτο από το υπόλοιπο ADSL ςφςτθμα, ϊςτε ςε περίπτωςθ διακοπισ τθσ μετάδοςθσ ADSL λόγω κάποιου προβλιματοσ να είναι δυνατι θ τθλεφωνικι ςφνδεςθ. Εκτόσ από το πρϊτο κανάλι ςτθν DMT που μζνει αχρθςιμοποίθτο δεν χρθςιμοποιοφνται για μετάδοςθ πλθροφορίασ και τα επόμενα 4 κανάλια τα οποία χρθςιμοποιοφνται ωσ ηϊνθ προςταςίασ (quardband). Ζτςι για τθν μετάδοςθ τθσ πλθροφορίασ μζνει να χρθςιμοποιθκοφν τα υπόλοιπα κανάλια από το 6 και μετά. Ζτςι για μετάδοςθ δεδομζνων από τον χρθςτι ςτο δίκτυο χρθςιμοποιοφνται τα επόμενα 32 κανάλια (upstream) και από το δίκτυο ςτο χρθςτι χρθςιμοποιοφνται 218 κανάλια (downstream). Ζνασ αρικμόσ από κανάλια δεν χρθςιμοποιείται για τθν μετάδοςθ πλθροφορίασ αλλά για να ςυντονίηει τθν μετάδοςθ και για να εκτελεί διάφορεσ άλλεσ απαραίτθτεσ εργαςίεσ. Αυτόσ είναι ο αλγόρικμοσ λειτουργίασ τθσ DMT όταν και οι δυο κατευκφνςεισ πολυπλζκονται ςτο ίδιο καλϊδιο με FDM (frequency division multiplexing). Υπάρχει και θ περίπτωςθ οι δυο κατευκφνςεισ να χρθςιμοποιοφν από κοινοφ κάποιο εφροσ ηϊνθσ, οπότε ο διαχωριςμόσ τουσ γίνεται με echo cancellation. Σιμερα χρθςιμοποιοφνται και οι δυο αυτζσ τεχνικζσ για τθν μετάδοςθ τθσ πλθροφορίασ ςτα ADSL, όπωσ φαίνεται ςτθν Εικόνα 7. Εικόνα 7 FDM και Echo Cancellation [1] 91

96 Διαμόρφωςη QAM Θ διαμόρφωςθ QAM χρθςιμοποιεί ζνα θμίτονο για να διαμορφϊςει τθν ψθφιακι πλθροφορία, δθλαδι κωδικοποιεί τθν πλθροφορία ςε διάφορουσ ςυνδυαςμοφσ πλάτουσ και φάςθσ ενόσ θμίτονου. Θ QAM είναι μια διαμόρφωςθ που ςτθρίηεται ςτο διάγραμμα χϊρου ςθμάτων δθλαδι ζνα πίνακα που χρθςιμοποιείται για να γίνει αντιςτοίχθςθ ενόσ ςυρμοφ από bit ςε κάποιο ςφμβολο. Κατά τθν διαδικαςία διαμόρφωςθσ τθσ πλθροφορίασ ζνασ ςυρμόσ από bits ειςζρχεται ςτο διαμορφωτι και αυτόσ τον αντιςτοιχίηει ςτο κατάλλθλο ςφμβολο δθλαδι ςε ζνα ςυνδυαςμό πλάτουσ και φάςθσ ενόσ θμίτονου. Θ μορφι του θμιτόνου που κα μεταδοκεί κακορίηεται πλιρωσ από το πλάτοσ και τθν φάςθ του. Θ διαδικαςία αποκωδικοποίθςθσ του ςιματοσ είναι περίπου αντίςτοιχθ με τθν διαδικαςία διαμόρφωςθσ, το θμίτονο αποκωδικοποιείται ςτο ςφμβολο που αντιςτοιχεί και ςτθν ςυνεχεία χρθςιμοποιϊντασ τον πίνακα αντιςτοιχίηετε ςε ζνα ςυρμό από bits. Στθν Εικόνα 8 βλζπουμε ζνα διάγραμμα χϊρου ςθμάτων για ςυρμοφσ δυο bits και τεςςάρων bits. Εικόνα 8 QAM 2 και 4 bits [1] Ο διαμορφωτισ παίρνει κάκε φορά ζνα πλικοσ b δυαδικϊν ψθφίων (ςτο ςχιμα μασ ιταν δυο και τζςςερα bits) και ςτθ ςυνζχεια ψάχνει ςτον πίνακα να βρει ςε ποιο ςφμβολο αντιςτοιχεί ο ςυρμόσ αυτόσ από bits και πραγματοποιεί τθν αντιςτοίχθςθ αυτι. Το ςθμείο όπου αντιςτοιχεί ο ςυρμόσ, όπωσ φαίνεται και από τθν Εικόνα 8, αντιςτοιχεί ςε ζνα πλάτοσ και μια φάςθ που μπορεί εφκολα να αναπαραςτακεί από ζνα μιγαδικό αρικμό Z = X + jy = A*exp(φ). Ο αρικμόσ των ςθμείων που αντιςτοιχείται ζνασ ςυρμόσ από bit και άρα και ο αρικμόσ των ςυμβολϊν του διαγράμματοσ εξαρτάται από το b και ιςοφται με 2b (4 ςθμεία για το πρϊτο constellation και 16 ςθμεία για το δεφτερο constellation του ςχιματοσ). Τϊρα το μζγεκοσ του b που επιλζγουμε, δθλαδι τθν πυκνότθτα των ςυμβολϊν ςτο διάγραμμα και άρα και του αρικμοφ των bit που κωδικοποιοφνται μαηί, εξαρτάται κακαρά από τθν ποιότθτα του δζκτθ, δθλαδι από τθν ικανότθτα του αποδιαμορφωτι να κακορίςει το πλάτοσ και τθν φάςθ του ςιματοσ που ζλαβε από τον πομπό με όςο το δυνατόν μικρότερθ αβεβαιότθτα. Θ ακρίβεια αυτι που απαιτείται δεν εξαρτάται μόνο από τον δζκτθ, αλλά και από το πόςο εξαςκζνιςε το ςιμα αυτό κατά τθν μετάδοςθ και από όλουσ εκείνουσ τουσ παράγοντεσ που επθρεάηουν τθν ποιότθτα μια ςφνδεςθσ. 92

97 Ο ρυκμόσ ςυμβόλου αναφζρεται ςτον ρυκμό με τον οποίο θ QAM κωδικοποιεί τα επόμενα b bits κάκε φορά ι αντιςτρόφωσ ςτο χρόνο που διαρκεί ςτθν γραμμι το διαμορφωμζνο θμίτονο. Οπότε για να δοφμε πωσ είναι ςτθν πράξθ κα χρθςιμοποιιςουμε το πιο εφκολο παράδειγμα: ζνα αναλογικό modem φωνισ κωδικοποιεί γφρω ςτα 9 με 10 bits μαηί, δθλαδι b=10 ιτοι 1024 ςφμβολα και με ρυκμό ςφμβολου κοντά ςτα 3429Hz, μποροφν να επιτευχκοφν ταχφτθτεσ κοντά ςτα 33,6kbps. Είναι γνωςτό ότι το διαμορφωμζνο θμίτονο καταλαμβάνει εφροσ ηϊνθσ ςτθν γραμμι ίςο με το ρυκμό ςφμβολου και άρα για το αναλογικό modem που εξετάηουμε ςτο παράδειγμα κα απαιτείται εφροσ ηϊνθσ ίςο με 3429 Hz. Τϊρα αν θ φζρουςα ςυχνότθτα ςε μια γραμμι για μετάδοςθ φωνισ είναι ςτα 1900 Hz περίπου τότε το εφροσ ηϊνθσ που απαιτεί ζνα αναλογικό modem είναι από 185 Hz ζωσ τα 3615 Hz (1900+/- 1715). Αυτι είναι θ διαδικαςία που λειτουργεί ζνα αναλογικό modem. Ραρόμοια λειτουργία ζχει και ζνα ADSL modem, αλλά πιο περίπλοκθ λόγω τθσ περιπλοκότθτασ που ζχει λόγω καταςκευισ Τπθρεςίεσ που προςφζρονται από το ςφςτθμα ADSL Ππωσ είναι γνωςτό το ADSL είναι μια από τισ τεχνολογίεσ xdsl όπου κφριο χαρακτθριςτικό είναι ότι είναι αςφμμετρθ, δθλαδι το εφροσ ηϊνθσ που παραχωρείται για να «κατεβάςει» ο χρθςτισ (dowstream) είναι κατά πολφ μεγαλφτερο από το upstream. Ζτςι ωσ τεχνολογία ευνοεί αυτοφσ που «κατεβάηουν» από το δίκτυο και όχι όποιουσ κζλουν και να ςτείλουν με ίδια ταχφτθτα. Ζτςι θ ADSL είναι χριςιμθ για υπθρεςίεσ Video-On-Demand (VOD). Αυτι θ υπθρεςία μπορεί να είναι είτε real time είτε non real time, δθλαδι κα μπορεί ο χριςτθσ να παρακολουκεί ακόμα και τθλεόραςθ μζςω δικτφου με χαμθλι ποιότθτα βζβαια, αλλά αρκετά ικανοποιθτικι και ςυγκρίςιμθ με το τθλεοπτικό ςιμα. Το VOD όπωσ είναι φανερό απαιτεί μεγάλθ ταχφτθτα για τα δεδομζνα που κατεβαίνουν και μικρό εφροσ ηϊνθσ για δεδομζνα που αποςτζλλονται, όπωσ διάφορεσ εντολζσ προςωρινισ διακοπισ αποςτολισ, επιλογι κάποιασ κατάςταςθσ ςε interactive video, επανάλθψθσ και όποιεσ άλλεσ εντολζσ χρθςιμοποιοφμε ςε μια ςυςκεφθ βίντεο. Επίςθσ θ ADSL τεχνολογία δίνει τθν δυνατότθτα ςτο χριςτθ να κατεβάςει μουςικά αρχεία, όπωσ και το να παρακολουκιςει διάφορεσ ακλθτικζσ δραςτθριότθτεσ που δεν προβάλλονται ςτθν χϊρα τουσ, μζςω διαδικτφου. Επίςθσ θ ADSL τεχνολογία παρζχει τθν δυνατότθτα ςε όςουσ επικυμοφν να ςυμμετάςχουν ςε παιχνίδια που λαμβάνουν χϊρα ςτο διαδίκτυο (online games) και ζχουν μεγάλεσ απαιτιςεισ γραφικϊν και άρα μεγάλθ απαίτθςθ ςε ταχφτθτα μετάδοςθσ. Γενικά θ ADSL τεχνολογία δεν ευνοεί υπθρεςίεσ που απαιτοφν μεγάλθ ταχφτθτα ςτο upstream, όπωσ είναι το videoconference, αλλά και άλλεσ εφαρμογζσ που αφοροφν κυρίωσ τισ επιχειριςεισ. Άρα από αυτό καταλαβαίνουμε ότι θ ADSL τεχνολογία απευκφνεται κυρίωσ ςε οικιακοφσ χρθςτζσ και πολφ μικρζσ επιχειριςεισ που οι απαιτιςεισ για downstream είναι μεγάλεσ και δεν ζχουν υψθλζσ απαιτιςεισ για upstream. Συμπζραςμα όλων αυτϊν είναι ότι θ ADSL τεχνολογία μπορεί να κάνει το διαδίκτυο πιο φιλικό και πιο γριγορο για το μζςο χρθςτι, παρζχοντασ του υπθρεςίεσ και εφαρμογζσ που δεν ιταν δυνατό με τισ υπάρχουςεσ τεχνολογίεσ και παράλλθλα, του δίνει τθ δυνατότθτα να δθμιουργιςει ζνα καινοφργιο 'μπουκζτο' υπθρεςιϊν ςτο διαδίκτυο που δεν υπιρχε καν θ δυνατότθτα να προςφερκοφν, όπωσ ςυνδρομθτικι τθλεόραςθ, και να βοθκιςει τθν ανάπτυξθ των ιδθ υπαρχόντων. Πλα αυτά μποροφν να επιτευχκοφν χωρίσ μεγάλο κόςτοσ από τον παροχζα, κακϊσ το κόςτοσ 93

98 τοποκζτθςθσ ADSL είναι ςχετικά χαμθλό και κα επιβαρυνκεί με μζροσ αυτοφ και ο πελάτθσ, ενϊ παράλλθλα κα αυξθκεί θ χριςθ του τθλεφωνικοφ δικτφου και άρα τα ζςοδα των εταιρειϊν που παρζχουν 'ςτακερι' τθλεφωνία ςε μια περίοδο όπου θ GSM τεχνολογία ζχει βοθκιςει τθν ανάπτυξθ των κινθτϊν και οι τιμζσ που προςφζρουν για απλι τθλεφωνία ζχουν αρχίςει να γίνονται ςυγκρίςιμεσ με αυτζσ του ςτακεροφ δικτφου Προβλιματα τθσ τεχνολογίασ ADSL Η ανεφρεςη των επαγωγικών φορτίων Τα φορτιςμζνα πθνία (loading coils) είχαν αρχικά χρθςιμοποιθκεί εξιςωτζσ απόςβεςθσ, δθλαδι για να είναι θ απόςβεςθ ςε κάκε ςυχνότθτα ςτακερι, ϊςτε να μθν υπάρχει παραμόρφωςθ ςτο ςιμα. Αυτά τα πθνία εμποδίηουν τθν μετάδοςθ κάκε DSL υπθρεςίασ από τθν γραμμι όπου ζχουν εγκαταςτακεί, μειϊνοντασ το εφροσ ηϊνθσ το οποίο επιτρζπουν να διζλκει. Μζτρηςη του μήκουσ τησ γραμμήσ Πλεσ οι xdsl επθρεάηονται από το μικοσ τθσ γραμμισ. Γενικά ιςχφει ότι όςο μεγαλφτερο το μικοσ τθσ γραμμισ, τόςο μικρότερο bitrate μποροφμε να επιτφχουμε ςτθν γραμμι αυτι. Η ανεφρεςη briged taps Θ φπαρξθ μιασ ι παραπάνω brigded tap, όπωσ και το μικοσ τθσ επθρεάηει κατά πολφ τθν απόδοςθ μιασ γραμμισ ςτθν παροχι ΑDSL υπθρεςιϊν. Μζτρηςη του θορφβου Ο κόρυβοσ από τθν παρουςία άλλων ςυςκευϊν που χρθςιμοποιοφνται για μετάδοςθ δεδομζνων επθρεάηει τθν απόδοςθ τθσ υπθρεςίασ ΑDSL και κα πρζπει να γίνεται θ μζτρθςθ αυτϊν των παρεμβολϊν. Ο κόρυβοσ μζχρι τα 1,1MHz είναι αυτόσ ο οποίοσ προκαλεί προβλιματα ςτθν ADSL και θ παρουςία T1 θ οποία μπορεί να επθρεάςει κατά πολφ κάποιεσ ADSL γραμμζσ Αρχιτεκτονικι Τποδομισ Δικτφου ADSL Στθν Εικόνα 9 απεικονίηεται θ αρχιτεκτονικι υποδομισ ενόσ δικτφου ADSL και ςτθν Εικόνα 10, τα επιμζρουσ μζρθ του δικτφου αναλυτικά. Εικόνα 9 Αρχιτεκτονικι υποδομισ ενόσ δικτφου ADSL

99 Εικόνα 10 Δίκτυο ADSL

100 8.3 Περιγραφι και Σεχνικά Χαρακτθριςτικά VDSL Ειςαγωγι Υπάρχουν τρεισ βαςικζσ κατθγορίεσ δεδομζνων τισ οποίεσ χρειάηεται να μεταδίδει ζνα τθλεφωνικό δίκτυο: φωνι (voice), δεδομζνα (data) και video. Μζχρι ςιμερα οι διάφοροι μεταγωγείσ δεδομζνων, οι τθλεφωνικζσ εταιρείεσ και οι εταιρείεσ καλωδιακισ τθλεόραςθσ, μετζδιδαν μία ι το πολφ δφο από τισ τρεισ αυτζσ κατθγορίεσ. Οι τθλεφωνικζσ εταιρείεσ που τελικά κα καταφζρουν να «επιηιςουν» και πικανότατα να κατακτιςουν το πολφ ανταγωνιςτικό περιβάλλον των τθλεπικοινωνιϊν είναι αυτζσ που κα καταφζρουν να μεταδίδουν και τισ τρεισ αυτζσ υπθρεςίεσ (φωνι, δεδομζνα και βίντεο) ταυτοχρόνωσ και μζςα από ζνα ενοποιθμζνο δίκτυο (unified network). Θ βαςικι αρχιτεκτονικι του δικτφου αυτοφ είναι θ ζξθσ: όλεσ οι πλθροφορίεσ κα μεταφζρονται μζςα από ζνα δίκτυο οπτικϊν ινϊν ςε απόςταςθ πολφ κοντά ςτο ςθμείο που κζλουμε να τισ μεταδϊςουμε και μετά για να γίνει θ τελικι μεταγωγι κα εμπιςτευόμαςτε το υπάρχον δίκτυο χάλκινων καλωδίων. Αυτι θ αρχιτεκτονικι ζχει αποφαςιςτεί από τισ εταιρείεσ και ιδθ ζχουν αρχίςει να καταςκευάηονται δίκτυα με βάςθ τθν αρχιτεκτονικι αυτι (Εικόνα 11). Εικόνα 11 Δίκτυο VDSL [1] Θ τεχνολογία VDSL ι αλλιϊσ Very-high-bitrate DSL (ι VHDSL) είναι μια DSL τεχνολογία θ οποία προςφζρει μεγαλυτερουσ ρυκμοφσ μετάδοςθσ δεδομζνων από ότι το ADSL/ADSL2+. Αυτό τo πετυχαίνει χρθςιμοποιϊντασ FTTC ι FTTN αρχιτεκτονικι. Ο εξοπλιςμόσ (DSLAM) δθλαδι τοποκετείται ςε επίπεδο γειτονιάσ (ςυνικωσ ςτα KV,ΚΑΦΑΟ). Οι μζγιςτεσ ταχφτθτεσ που επιτυγχάνει το VDSL είναι 26 Mbps ςυμμετρικά ι 52/12 Μbps αςφμμετρα. Οι ταχφτθτεσ αυτζσ επιτυγχάνονται ςε απόςταςθ μζχρι 300 μζτρα. To VDSL προτυποποιικθκε ωσ ITU-T G Θ VDSL2 είναι θ διάδοχοσ τεχνολογία τθσ VDSL. Θ τεχνολογία VDSL2 ι αλλιϊσ Very-high-speed digital subscriber line 2, είναι θ βελτιωμζνθ ζκδοςθ τθσ VDSL. Είναι νεότερθ και πιο εξελιγμζνθ DSL τεχνολογία. Ππωσ και θ VDSL, χρθςιμοποιεί κατά βάςθ αρχιτεκτονικι FTTC ι FTTN, παρόλο που μερικζσ φορζσ υλοποιείται και ςε FTTB. Σε πολφ μικρι απόςταςθ επιτυγχάνει ταχφτθτεσ πάνω από 200 Mbps. Στα 500 μζτρα επιτυγχάνει ταχφτθτεσ 100 Mbps και ςτο 1Km 50 Mbps. Από εκεί και 96

101 πζρα οι επιδόςεισ τθσ ελαττϊνονται με πολφ πιο αργοφσ ρυκμοφσ από τθσ VDSL. Οι επιδόςεισ τθσ μετά τα 1,6 χιλιόμετρα είναι αντίςτοιχεσ του ADSL2+. Ρολφ ςθμαντικό πλεονζκτθμα τθσ VDSL2 αποτελεί το γεγονόσ ότι μπορεί να χρθςιμοποιθκεί και για αποςτάςεισ μζχρι 4-5Km, ςε αντίκεςθ με τθν VDSL που μπορεί να χρθςιμοποιθκεί μόνο για μικρζσ αποςτάςεισ. Σε αποςτάςεισ, όμωσ μεγαλφτερεσ του 1,5Km λειτουργεί όπωσ το ADSL2+. Εξαιτίασ αυτοφ, μπορεί να χρθςιμοποιθκεί και για εφαρμογζσ μεγαλφτερων αποςτάςεων. Το VDSL2 modem χρθςιμοποιεί ςτο data link το Packet Transfer Mode ςτο οποίο ενκυλακϊνεται το Ethernet πακζτο ι το IP και όχι το ATM όπωσ ςτο ADSL. Το VDSL2 προτυποποιικθκε ωσ ITU-T G (Πίνακασ 10) Version Standard name Common name Downstream rate Upstream rate Approved in VDSL ITU G VDSL 55 Mbit/s 3Mbit/s VDSL ITU G VDSL2 100 Mbit/s 100 Mbit/s Πίνακασ 11 Χαρακτθριςτικά Μεγζκθ VDSL Σεχνικι Περιγραφι τθσ τεχνολογίασ VDSL H τεχνολογία VDSL είναι επζκταςθ τθσ ADSL και μελετάται από τον οργανιςμό ETSI, με ςτόχο να επιτευχκεί θ προτυποποίθςι τθσ. Σε αντίκεςθ με τθν ADSL, θ VDSL ζχει τθν δυνατότθτα να λειτουργιςει τόςο με ςυμμετρικό όςο και με αςφμμετρο τρόπο, χρθςιμοποιϊντασ είτε μια απλι τθλεφωνικι γραμμι είτε μια ISDN γραμμι, μεταδίδοντασ δεδομζνα με υψθλζσ ταχφτθτεσ ςε μικρζσ αποςτάςεισ. Ο αςφμμετροσ τρόποσ λειτουργίασ του VDSL απευκφνεται κυρίωσ ςτουσ οικιακοφσ χριςτεσ, δίνοντασ τουσ τθν δυνατότθτα να χρθςιμοποιιςουν υπθρεςίεσ ευρείασ ηϊνθσ μετάδοςθσ. Θ ςυνφπαρξθ τθλεφωνικϊν και VDSL ςθμάτων ςτο ίδιο καλϊδιο πραγματοποιείται με τον διαχωριςμό των ςυχνοτιτων μετάδοςθσ με τθν χριςθ ενόσ εξωτερικοφ splitter. Θ VDSL τεχνολογία μοιάηει αρκετά με τθν ADSL, παρότι θ VDSL διαχειρίηεται ζνα μεγάλο εφροσ ςυχνοτιτων και επομζνωσ θ υλοποίθςθ τθσ είναι πολφ πιο δφςκολθ. Για τθν υλοποίθςθ του VDSL ζχουν προτακεί τζςςερισ διαφορετικοί κϊδικεσ γραμμισ που είναι: CAP: Αποτελεί μια διαφορετικι μορφι τθσ QAM διαμόρφωςθσ γραμμισ και ζχει αναλυκεί πλιρωσ ςε προθγοφμενθ παράγραφο. DMT: Είναι μια διαμόρφωςθ που χρθςιμοποιεί ζνα ςφςτθμα με πολλαπλοφσ φορείσ και διακριτό μεταςχθματιςμό Fourier για να δθμιουργιςει και να αποδιαμορφϊςει τουσ φορείσ ςτθν ςυχνότθτα

102 DWMT: Είναι μια τεχνικι διαμόρφωςθσ με πολλαπλοφσ φορείσ που χρθςιμοποιείται ϊςτε να αξιοποιθκεί το ςφνολο των δυνατοτιτων των χάλκινων καλωδίων, ζτςι ϊςτε να είναι δυνατι θ προςφορά υπθρεςιϊν ευρείασ ηϊνθσ και προσ τισ δφο κατευκφνςεισ. SDMT: Είναι μια τεχνικι διαμόρφωςθσ που ςυνδυάηει δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ μετάδοςθσ δεδομζνων, τθν DMT για τθν μετάδοςθ και τθν τεχνικι χρονικισ απόπλεξθσ (TDD) για τον προγραμματιςμό του ανοδικοφ και κακοδικοφ ρυκμοφ μετάδοςθσ VDSL απαιτιςεισ και ταχφτθτεσ Θ VDSL είναι θ τεχνολογία DSL με τθν μεγαλφτερθ δυνατι ταχφτθτα μεταγωγισ, που φτάνει τα 52 Mbps και με απλοφςτερεσ μεκόδουσ υλοποίθςθσ από τισ αντίςτοιχεσ τθσ τεχνολογίασ ΑDSL. Αρχικά θ ονομαςία τθσ ιταν VΑDSL (Very-High-Data-Rate Asymmetric DSL), μετονομάςτθκε όμωσ ςε VDSL από τθν ομάδα εργαςίασ Τ1Ε1.4. Ο ςθμαντικότεροσ λόγοσ για τον οποίο ζγινε αυτι θ αλλαγι ςτο όνομα είναι ότι αντίκετα με ότι ςυμβαίνει ςτθν ΑDSL, όπου θ μεταγωγι είναι μόνο αςφμμετρθ, ςτθ VDSL μπορεί να είναι είτε ςυμμετρικι είτε αςφμμετρθ. Πςον αφορά τισ ταχφτθτεσ, θ VDSL είναι περίπου 10 φορζσ ταχφτερθ από τθν ΑDSL και πάνω από 30 φορζσ ταχφτερθ από τθν ΘDSL, ωςτόςο αυτι θ διάφορα ςτισ ταχφτθτεσ ζχει μειονεκτιματα, με το κυριότερο μζχρι ςτιγμισ να είναι ότι το μικοσ του βρόχου πρζπει να είναι πολφ περιοριςμζνο για να είναι δυνατι θ εφαρμογι VDSL υπθρεςιϊν. Στον παρακάτω πίνακα μποροφμε να δοφμε μια ςφγκριςθ διάφορων DSL υπθρεςιϊν και το μζγιςτο μικοσ βρόχου όπου μποροφν να εφαρμοςτοφν. Θ VDSL, όπωσ είναι φανερό από τον παρακάτω Πίνακα 11, ζχει μία ςαφι υπζροχθ όςων αφορά τισ ταχφτθτεσ μετάδοςθσ ζναντι όλων των άλλων DSL. Επίςθσ θ VDSL υποςτθρίηει ςυμμετρικζσ και αςφμμετρεσ εφαρμογζσ και είναι ιδανικι για δίκτυα ευρείασ ηϊνθσ Full-service (βίντεο, φωνι και δεδομζνα ταυτόχρονα). DSL Type Symmetric/Asymmetric Loop Range (kft) Downstream (Mbps) Upstream (Mbps) IDSL symmetric SDSL symmetric HDSL symmetric (2 pairs) ADSL G.lite asymmetric ADSL asymmetric VDSL asymmetric asymmetric Πίνακασ 8 Σφγκριςθ xdsl τεχνολογιϊν

103 Θ VDSL τεχνολογία λειτουργεί όπωσ περίπου όλεσ οι DSL τεχνολογίεσ, δθλαδι εκμεταλλεφεται τθν ιδιότθτα του χάλκινου καλωδίου να μεταδίδει ςυχνότθτεσ μεγαλφτερεσ από αυτζσ που χρθςιμοποιεί το δίκτυο για απλι μεταγωγι φωνισ και για τισ ISDN γραμμζσ. Με αυτι τθν τεχνολογία είναι δυνατό να γίνει αξιοποίθςθ του ιδθ εγκαταςτθμζνου δικτφου για τθν πρόςφορα υπθρεςιϊν ευρείασ ηϊνθσ πάνω ςτο ίδιο φυςικό μζςο. Το φάςμα των VDSL ξεκινά από τθν ςυχνότθτα των 200 khz και φτάνει μζχρι τα 30 MHz. Θ κατανομι φάςματοσ ςυχνοτιτων γενικά τθσ VDSL δεν είναι ςτακερι, γιατί εξαρτάται από το αν είναι ςυμμετρικι ι αςφμμετρθ θ μετάδοςθ και από τθν ίδια τθν γραμμι. Θ ανεξαρτθςία τθσ λειτουργίασ του ςιματοσ βαςικισ ηϊνθσ (φωνισ) και του ςιματοσ των γραμμϊν ISDN ςε περίπτωςθ που ζχουμε για κάποιο λόγο διακοπι τθσ λειτουργίασ τθσ VDSL διαςφαλίηεται και εδϊ όπωσ και ςτα ΑDSL, με κάποια πακθτικά φίλτρα που ονομάηονται splitters. Στθν Εικόνα 10 ζχουμε μια εικόνα για το πϊσ είναι θ κατανομι φάςματοσ ενόσ μθ ςυμμετρικοφ VDSL με ταχφτθτα downstream Mbps και ταχφτθτα upstream 3.24 Mbps. Εικόνα 12 Κατανομι φάςματοσ μθ ςυμμετρικοφ VDSL [1] Είδθ VDSL Θ βαςικι διάφορα VDSL και ΑDSL είναι ότι οι VDSL χωρίηονται ςε ςυμμετρικζσ και μθ ςυμμετρικζσ, Σε αυτι τθν ενότθτα κα αναλφςουμε τισ δυο αυτζσ τεχνολογίεσ και τισ διαφορζσ τουσ ςτθν ταχφτθτα μετάδοςθσ Αςφμμετρεσ VDSL. Οι αςφμμετρεσ VDSL ςχεδιάςτθκαν για να εξυπθρετοφν μια ςειρά από υπθρεςίεσ που δεν ζχουν ανάγκθ από ςυμμετρικι μεταγωγι. Μερικζσ από αυτζσ είναι θ μετάδοςθ ψθφιακισ τθλεόραςθσ video on demand, πρόςβαςθ ςτο διαδικτυο με υψθλι ταχφτθτα, τθλεεκπαίδευςθ, τθλεϊατρικι. Αυτζσ οι υπθρεςίεσ ζχουν απαίτθςθ για μεγαλφτερο εφροσ downstream και μικρότερο εφροσ upstream και για αυτό το λόγο ονομάηονται αςφμμετρεσ. Ζνα παράδειγμα είναι θ HDTV θ οποία απαιτεί 18 Mbps για downstream ϊςτε να μεταδίδει εικόνα και για upstream ζχει ανάγκθ ταχφτθτεσ τθσ τάξθσ των μερικϊν kbps που χρειάηονται για αλλαγι καναλιϊν κάμερασ, επανάλθψθ και ςταμάτθμα. Οι πίνακεσ παρακάτω, (Πίνακασ 12, 13) διευκρινίηουν τισ ταχφτθτεσ που κακόριςε για τθν VDSL θ ANSI T1/E1. 99

104 Typical Service Range Bit Rate (Mbps) Symbol Rate (Mbps) Comments short range, 1 kft baseline optional medium range, 3 kft baseline optional long range, 4.5 kft baseline optional Πίνακασ 9 Downstream ταχφτθτεσ για μθ ςυμμετρικζσ VDSL υπθρεςίεσ (ANSI T1E1.4) [1] 100

105 Typical Service Range Bit Rate (Mbps) Symbol Rate (Mbps) Comments short range, 1 kft baseline optional medium range, 3 kft baseline optional long range 4.5 kft baseline optional Πίνακασ 10 Upstream ταχφτθτεσ για μθ ςυμμετρικζσ VDSL υπθρεςίεσ (ANSI T1E1.4) [1] Συμμετρικζσ VDSL Θ VDSL ζχει ςχεδιαςτεί για να μεταδίδει ακόμα και ςυμμετρικζσ υπθρεςίεσ για επιχειριςεισ κυρίωσ μικροφ και μεςαίου μεγζκουσ που ζχουν ανάγκθ για εφαρμογζσ υψθλισ ταχφτθτασ δεδομζνων και εφαρμογζσ τθλεδιάςκεψθσ κ.ο.κ. Οι ςυμμετρικζσ VDSL μπορεί να χρθςιμοποιθκοφν ωσ αντικαταςτάτεσ μικροφ φορτίου Τ1 και για nxt1 ταχφτθτεσ και επιπλζον να υποςτθρίξει και άλλεσ επαγγελματικζσ εφαρμογζσ. Ο παρακάτω πίνακασ μασ δείχνει τα ςτάνταρ που κακορίςκθκαν από τθν ANSI T1E1.4. Για ταχφτθτεσ μεταξφ 6.48 Mbps και Mbps κα πρζπει να υπογραμμιςτεί ότι θ VDSL παρζχει υπθρεςίεσ ςυμμετρικζσ μεταξφ του standard Τ1 (1.536 Mbps) και του standard T3 ( Mbps), γεφυρϊνοντασ το τεράςτιο κενό που υπάρχει μεταξφ αυτϊν των δυο κακοριςμζνων ςτάνταρ χρθςιμοποιϊντασ λφςεισ πάνω ςε ηεφγθ καλωδίων χαλκοφ. Ραρόλο που θ ANSI δεν ζχει κακορίςει πλιρωσ τθν ταχφτθτα και τθν απόςταςθ για μεγάλθσ απόςταςθσ ςυμμετρικζσ υπθρεςίεσ είναι πικανό να υποςτθρίηονται από 6 Mbps μζχρι 1.5 Mbps διάμεςου βρόχων από 3000 πόδια μζχρι πόδια. 101

106 Typical Service Range Bit Rate (Mbps) Downstream Symbol Rate (Mbps) Upstream Symbol Rate (Mbps) short range, 1 kft medium range, 3 kft Πίνακασ 11 Ταχφτθτεσ για ςυμμετρικζσ VDSL υπθρεςίεσ (ANSI T1E1.4) [1] Τπθρεςίεσ που υποςτθρίηουν τα ςυςτιματα VDSL Θ VDSL τεχνολογία μπορεί να παρζχει μια ποικιλία υπθρεςιϊν ταυτοχρόνωσ, κάτι που δεν ιταν δυνατόν να καταςτεί εφικτό παλαιοτζρα, δίνοντασ τθν δυνατότθτα ςτουσ παροχείσ υπθρεςιϊν να προςφζρουν νζεσ ςυνδρομθτικζσ υπθρεςίεσ και υπθρεςίεσ πολυμζςων. Οι τθλεφωνικζσ εταιρείεσ οι οποίεσ προςφζρουν τθλεφωνία και υπθρεςίεσ πλθροφοριϊν τϊρα μποροφν να επεκτείνουν τισ δραςτθριότθτεσ τουσ προςφζροντασ πλιρεισ υπθρεςίεσ και φιλοξενϊντασ βιντεοκεντρικζσ εφαρμογζσ όπωσ αυτζσ που βλζπουμε ςτον Πίνακα 15. Αυτό επιτρζπει ςε αυτοφσ που χρθςιμοποιοφν τθλεφωνικζσ εταιρείεσ να ανταγωνιςτοφν με τουσ παρόχουσ καλωδιακισ τθλεόραςθσ (CATV) αποτελεςματικά. VDSL Applications True Multimedia High-Speed Internet Access video on demand broadcast digital TV distance learning telemedicine interactive video video conferencing HDTV electronic commerce electronic publishing intranet and telecommuting video games karaoke on demand Πίνακασ 12 Εφαρμογζσ VDSL [1] Αν όμωσ ο αρχικόσ λόγοσ για τον οποίο αναπτφχκθκε θ ADSL τεχνολογία ιταν για να παράςχει ζνα «πακζτο» υπθρεςιϊν ευρείασ ηϊνθσ ςτισ αςτικζσ περιοχζσ, τότε γιατί αναπτφχκθκε θ VDSL; Εκτόσ από τθν δυνατότθτα που ζχουμε με τθν VDSL για μετάδοςθ ςυμμετρικϊν υπθρεςιϊν ο Πίνακασ 16 μασ δείχνει ότι μακροπρόκεςμα θ ADSL ζχει 102

107 περιοριςμζνεσ ςχετικά δυνατότθτεσ για να μεταφζρει ζνα πλιρεσ «μπουκζτο» υπθρεςιϊν ευρείασ ηϊνθσ. Θ VDSL ωςτόςο είναι καλά προςαρμοςμζνθ ςτο να μεταδίδει αυτζσ τισ υπθρεςίεσ τόςο ςιμερα όςο και ςτο μζλλον. Application Downstream Upstream ADSL VDSL Internet access 400 kbps 1.5 Mbps 128 kbps 640 kbps yes yes Web hosting 400 kbps 1.5 Mbps 400 kbps 1.5 Mbps today only yes video conferencing 384 kbps 1.5 Mbps 384 kbps 1.5 Mbps today only yes video on demand 6.0 Mbps 18.0 Mbps 64 kbps 128 kbps today only yes interactive video 1.5 Mbps 6.0 Mbps 128 kbps 1.5 Mbps today only yes telemedicine 6.0 Mbps 384 kbps 1.5 Mbps today only yes distance learning 384 kbps 1.5 Mbps 384 kbps 1.5 Mbps today only yes multiple digital TV 6.0 Mbps 24.0 Mbps 64 kbps 640 kbps today only yes telecommuting 1.5 Mbps 3.0 Mbps 1.5 Mbps 3.0 Mbps no yes multiple VoD 18 Mbps 64 kbps 640 kbps no yes high-definition TV 16 Mbps 64 kbps no yes Note: based on ITU ADSL standard 6 Mbps, 640 kbps Πίνακασ 13 Εφαρμογζσ ADSL και VDSL [1] Κωδικοποίθςθ που χρθςιμοποιεί θ VDSL τεχνολογία Υπάρχουν δυο κωδικοποιιςεισ για χριςθ ςτισ VDSL τεχνολογίεσ, θ QAM και θ DMT. Και οι δφο ζχουν πλεονεκτιματα κατά τθν χριςθ τουσ, ωςτόςο ανάλογα με τισ ανάγκεσ που υπάρχουν και τα προβλιματα που αντιμετωπίηονται κατά τθν παροχι VDSL υπθρεςιϊν επιλζγεται μια από τισ δυο. Κοινό χαρακτθριςτικό και των δφο είναι ότι και οι δφο ζχουν εφαρμοςτεί ςτισ DSL υπθρεςίεσ, θ DMT ςτθν ΑDSL και θ QAM ςτισ ΘDSL, SDSL, SHDSL, IDSL. Θ discrete multi-tone DMT κωδικοποίθςθ ανικει ςε ζνα από τα υποςφνολα τθσ κωδικοποίθςθσ MCM (Multi-Carrier Modulation) και είναι θ κωδικοποίθςθ που τελικά επικράτθςε ςτθν ΑDSL. Από τότε ζχει χρθςιμοποιθκεί ςε πολλά εκατομμφρια γραμμζσ 103

108 (περίπου 7.5 εκατομμφρια γραμμζσ μζχρι το Μάρτιο του 2002), αν και χρειάςτθκαν 8 χρόνια για να αποκτιςει ςυμβατότθτα. Από τθν άλλθ θ Quadrature Amplitude Modulation είναι μια γενίκευςθ τθσ PAM και αποτελεί ζνα υποςφνολο SCM (Single Carrier Modulation) θ οποία πρωτοχρθςιμοποιικθκε ςε αναλογικά modems και μζχρι ςτιγμισ χρθςιμοποιείται ςε πάνω από 8.5 εκατομμφρια γραμμζσ, ενϊ για αυτι χρειάςτθκαν μόλισ δυο χρόνια για να αποκτιςει ςυμβατότθτα. Θ DMT ςιμερα χρθςιμοποιείται ςτθν ΑDSL και ςε διάφορεσ άλλεσ αςφρματεσ εφαρμογζσ, ενϊ θ QAM ςτα ΘDSL, SDSL, SHDSL, ςτο Ethernet και ςτα καλωδιακά modem. Χρήςη QAM για VDSL Επιχειρϊντασ μια μακροςκοπικι ανάλυςθ του τρόπου λειτουργίασ τθσ QAM για τθ μετάδοςθ VDSL υπθρεςιϊν κα πρζπει να ποφμε ότι το όλο εφροσ ηϊνθσ χωρίηεται ςε τζςςερα επιμζρουσ και ανεξάρτθτα μεταξφ τουσ κανάλια. Μαηί με αυτά υπάρχει και το κανάλι 0, το οποίο χρθςιμοποιείται για απλι μετάδοςθ φωνισ και είναι πλιρωσ ανεξάρτθτο από τα υπόλοιπα, για να είναι δυνατι θ μετάδοςθ φωνισ ςε περίπτωςθ διακοπισ τθσ λειτουργίασ τθσ VDSL. Ζτςι μεταδίδονται 4 κανάλια που είναι κατάλλθλα για μετάδοςθ VDSL υπθρεςιϊν και εξαρτϊνται από το μικοσ τθσ γραμμισ. Οι προδιαγραφζσ επιτρζπουν τθν μεταβολι των επιμζρουσ ευρϊν ηϊνθσ μζςα ςτο ολικό εφροσ ηϊνθσ για τθν βελτιςτοποίθςθ τθσ μετάδοςθσ, κάτι που εφαρμόηεται ιδθ ςτθν τεχνολογία QAM. Ρλεονζκτθμα τθσ QAM αυτι τθ ςτιγμι είναι ότι ιδθ θ τρίτθ ι τζταρτθ γενιά QAM είναι διακζςιμθ και ζχουν διατεκεί πάνω από 1 εκατομμφριο chipsets. Χρήςη τησ DMT για VDSL Ο αλγόρικμοσ λειτουργίασ τθσ DMT για τθν μετάδοςθ VDSL υπθρεςιϊν είναι περίπου ανάλογοσ με αυτό που εφαρμόηεται και ςτθν ΑDSL. Καταρχιν όλο το εφροσ ηϊνθσ χωρίηεται ςε εκατοντάδεσ μικρότερα κανάλια. Το μζγεκοσ κακενόσ από αυτά τα κανάλια είναι περίπου 4 KHz, όπωσ ακριβϊσ και ςτθν ΑDSL. Ππωσ και ςτθν QAM για να παραμείνει ανεπθρζαςτθ θ μετάδοςθ φωνισ αν για κάποιο λόγο θ VDSL ςταματιςει να μεταδίδει, το κανάλι τθσ φωνισ είναι ανεξάρτθτο και παραμζνει ανεπθρζαςτο από τθν διακοπι αυτι. Για τθν βελτιςτοποίθςθ του εφρουσ ηϊνθσ και για τθν πολυπλεξία είναι δυνατόν να πραγματοποιοφνται μθδενιςμοί ςε κάποια κανάλια Σρόποι υλοποίθςθσ των VDSL Θ ανάπτυξθ ενόσ full-service access δικτφου ςυντελείται παράλλθλα με τθν ανάπτυξθ των δικτφων οπτικϊν ινϊν. Θ βαςικι αρχιτεκτονικι είναι οπτικζσ ίνεσ μζχρι τα ςπίτια και τισ επιχειριςεισ, αλλά αυτό κα απαιτιςει ζνα πολφ μεγάλο χρονικό διάςτθμα και αρκετά ςθμαντικό ποςό πόρων για να πραγματοποιθκεί. Τα ςχζδια για ανάπτυξθ που υπάρχουν ςιμερα είναι οπτικζσ ίνεσ μζχρι το ςθμείο ανταλλαγισ FTTEx (fiber to the exchange), οπτικζσ ίνεσ μζχρι τθν γειτονιά FTTN (fiber to the neighborhood), FTTCab, FTTB. Θ VDSL είναι θ μόνθ κατάλλθλθ μορφι για FTTEx, όπου οι πελάτεσ εξυπθρετοφνται ςε μια ακτίνα πολφ μικρι γφρω από το καφάο. Το FTTN και το FTTCab είναι κατάλλθλα για VDSL μεταγωγι ςαν μζροσ ενόσ επόμενθσ γενιάσ ψθφιακοφ βρόχου NGDLC (next generation digital loop carrier). Το FTTB κα φζρει τισ οπτικζσ ίνεσ κατευκείαν μζςα ςτα κτίρια, όπωσ ςε μια πολυκατοικία ι μια εμπορικι επιχείρθςθ και τελειϊνει ςε ζνα VDSL μεταγωγζα. Στθν Εικόνα 13 βλζπουμε μια ςχθματικι αναπαράςταςθ τθσ εξάπλωςθσ των δικτφων FTTN, FTTCab και FTTB. 104

109 Εικόνα 13 Ραράδειγμα FTTN και FTTCab εξάπλωςθσ[1] Ζλεγχοι και προβλιματα κατά τθν εφαρμογι των VDSL Αν και θ τεχνολογία VDSL είναι αρκετά πρόςφατθ και δεν ζχουν πραγματοποιθκεί ακόμα ενδελεχείσ ζλεγχοι και ακριβείσ μετριςεισ είναι λογικό να αντιμετωπίηουν όλα τα προβλιματα που αντιμετωπίηουν οι άλλεσ DSL κατά τθν εφαρμογι τουσ τα οποία είναι: Eπαγωγικά φορτία των γραμμών Τα φορτιςμζνα πθνία (load coils) είχαν αρχικά χρθςιμοποιθκεί ωσ εξιςωτζσ απόςβεςθσ, δθλαδι για να είναι θ απόςβεςθ ςε κάκε ςυχνότθτα ςτακερι, ϊςτε να μθν υπάρχει παραμόρφωςθ ςτο ςιμα. Θ παρουςία τουσ εμποδίηει τθν μετάδοςθ κάκε DSL υπθρεςίασ ςτθ γραμμι όπου ζχουν εγκαταςτακεί μειϊνοντασ το εφροσ ηϊνθσ, το οποίο επιτρζπουν να διζλκει. Mήκοσ τησ γραμμήσ του βρόχου Πλεσ οι DSL εξαρτϊνται από το μικοσ τθσ γραμμισ, Γενικά ιςχφει ότι όςο μεγαλφτερο είναι το μικοσ τθσ γραμμισ, τόςο μικρότερο bitrate μποροφμε να επιτφχουμε με τθν γραμμι αυτι. Για τθν VDSL δεν ζχουν γίνει ακριβείσ μετριςεισ, αλλά το μόνο ςίγουρο είναι ότι το μικοσ που μποροφν να ανταποκρικοφν είναι αρκετά μικρότερο από όλεσ τισ άλλεσ DSL υπθρεςίεσ. κακϊσ ζχουν τθν μεγαλφτερθ ταχφτθτα μετάδοςθσ. 105

110 Βridged taps Θ φπαρξθ μιασ ι παραπάνω bridged tap, κακϊσ και το μικοσ τθσ επθρεάηει κατά πολφ τθν απόδοςθ μιασ γραμμισ ςτθν παροχι μια DSL υπθρεςίασ. Θ VDSL επθρεάηεται ςε πολφ μεγαλφτερθ κλίμακα από ότι οι υπόλοιπεσ DSL υπθρεςίεσ. Παρενόχληςη Ο κόρυβοσ που προκαλείται από τθν παρουςία άλλων ςυςκευϊν που χρθςιμοποιοφνται για μετάδοςθ δεδομζνων επθρεάηει τθν απόδοςθ ςε κάποιεσ xdsl υπθρεςίεσ και κα πρζπει να γίνετε θ μζτρθςθ αυτϊν των παρεμβολϊν. Υπάρχουν τρεισ κατθγορίεσ κορφβου που επθρεάηουν διάφορεσ xdsl τεχνολογίεσ από τα 200-kHz που επθρεάηει τθν απόδοςθ όλων των υπθρεςιϊν που χρθςιμοποιοφν κωδικοποιθςθ 2B1Q όπωσ οι ISDN, SDSL, SHDSL, HDSL, κόρυβοσ μζχρι τα 1.1 MHz ο οποίοσ προκαλεί προβλιματα ςτθν ADSL και θ παρουςία T1 θ οποία μπορεί να επθρεάςει κατά πολφ κάποιεσ ADSL γραμμζσ. Για τισ VDSL γραμμζσ δεν ζχουν γίνει μετριςεισ αλλά πικανότατα ζχουν μια μεγαλφτερθ ευαιςκθςία ςτο κόρυβο ςε ςχζςθ με τισ άλλεσ DSL γραμμζσ Αρχιτεκτονικι VDSL και VDSL2 Θ VDSL ι αλλιϊσ VHDSL (Very High Speed DSL) είναι μια DSL τεχνολογία θ οποία προςφζρει γρθγορότερο ρυκμό μεταφοράσ δεδομζνων πάνω από ζνα μονό ςυνεςτραμμζνο ηεφγοσ χάλκινων καλωδίων. Αυτζσ οι γριγορεσ ταχφτθτεσ ςθμαίνουν ότι θ VDSL είναι ικανι να υποςτθρίξει νζεσ υψθλοφ εφρουσ ηϊνθσ εφαρμογζσ, όπωσ θ HDTV, κακϊσ και τθλεφωνικζσ υπθρεςίεσ (Voice over IP) και γενικι πρόςβαςθ ςτο Internet, πάνω από μια μονι ςφνδεςθ. Θ VDSL εγκακίςταται πάνω ςε ιδθ υπάρχοντασ καλϊδια χρθςιμοποιϊντασ POTS (Plain Old Telephone System) και χαμθλισ-ταχφτθτασ DSL ςυνδζςεισ. Τα ςυςτιματα VDSL2 δεφτερθσ γενιάσ (ITU-G.993.2) υλοποιοφν εφροσ ηϊνθσ εϊσ και 30 Mhz για να παρζχουν ρυκμοφσ δεδομζνων μζχρι 100 Mbit/s ταυτόχρονα για ανζβαςμα και κατζβαςμα. Το μζγιςτο διακζςιμο bit rate επιτυγχάνεται ςε ζνα εφροσ περίπου 300 μζτρων. Στθν παροφςα φάςθ, θ κακιερωμζνθ VDSL χρθςιμοποιεί ζωσ και 7 διαφορετικζσ μπάντεσ ςυχνοτιτων, πράγμα το οποίο επιτρζπει επιλογι του ρυκμοφ δεδομζνων μεταξφ ανεβάςματοσ και κατεβάςματοσ ανάλογα με τθν ποιότθτα υπθρεςίασ που παρζχεται και τουσ περιοριςμοφσ του φάςματοσ. Θ VDSL πρϊτθσ γενιάσ προςδιόριηε τόςο QAM (Quadrature amplitude modulation) Διαμόρφωςθ Τετραγωνικοφ Εφρουσ όςο και DMT (Discrete Multi-Tone modulation) Διαμόρφωςθ Διακριτοφ Ρολλαπλϊν-Τόνων. Το 2006, θ ITU-T προςδιόριςε επακριβϊσ τθν τεχνολογία τθσ VDSL ςτο G.993.2, το οποίο όμωσ περιλαμβάνει μόνο τθν διαμόρφωςθ DMT για τθν VDSL2. Γενικό Μοντζλο Αναφοράσ Στθν παρακάτω εικόνα (Εικόνα 14) βλζπουμε τθν διαμόρφωςθ αναφοράσ που χρθςιμοποιείται ςτο G Στθν ουςία είναι μια Μνα προσ τθν Αρχιτεκτονικι Κόμβου με μια Μονάδα Οπτικοφ Δικτφου (ONU Optical Network Unit), που βρίςκεται ςτο ιδθ υπάρχον δίκτυο μεταλλικισ πρόςβαςθσ. Το πρϊτο μοντζλο αρχιτεκτονικισ καλφπτει τον τφπο εγκατάςταςθσ Μνα-Ρροσ- Γραφείο (FFTCab Fibre-to-thecabinet). Το δεφτερο μοντζλο αρχιτεκτονικισ καλφπτει τον τφπο εγκατάςταςθσ Μνα-προσ-Ανταλλαγι (Fibre-to-theexchange FTTEx). Τα ιδθ υπάρχοντα καλϊδια ςυνεςτραμμζνου ηεφγουσ μεταλλικισ πρόςβαςθσ χρθςιμοποιοφνται για να μεταφζρουν τα ςιματα από και προσ τισ εγκαταςτάςεισ του πελάτθ. 106

111 Εικόνα 14 Γενικό Μοντζλο Αναφοράσ[1] Θ διαμόρφωςθ παρζχει δφο ι τζςςερα μονοπάτια δεδομζνων με bit rate ελεγχόμενο από τον διαχειριςτι δικτφου, τα οποία αποτελοφνται από ζνα ι δυο καλϊδια αφιερωμζνα ςτο κατζβαςμα, και ζνα ι δυο αντίςτοιχα αφιερωμζνα ςτο ανζβαςμα δεδομζνων. Ζνα μονοπάτι προσ κάκε κατεφκυνςθ μπορεί να είναι είτε υψθλισ κακυςτζρθςθσ ι χαμθλισ κακυςτζρθςθσ. Τα διπλά μονοπάτια προσ κάκε κατεφκυνςθ παρζχουν ζνα μονοπάτι για κάκε τφπο. Θ διαμόρφωςθ διπλισ κακυςτζρθςθσ γενικά κεωρείται ότι είναι ζνα ελάχιςτο, το οποίο είναι ικανό να παρζχει ζνα επαρκζσ ςφνολο υπθρεςιϊν, παρ όλο που υπάρχουν οργανιςμοί που υποςτθρίηουν τόςο το μοντζλο απλισ κακυςτζρθςθσ με προγραμματιηόμενθ κακυςτζρθςθ, και άλλεσ που απαιτοφν περιςςότερα από δυο μονοπάτια/κακυςτεριςεισ. Το μοντζλο υποκζτει ότι ζνασ ζλεγχοσ Διόρκωςθσ Εμπρόςκιου Λάκουσ (FEC Forward Error Correction) κα χρειάηεται για ζνα τμιμα του φορτίου και ότι παρεμβολι ςε βάκοσ κα χρειαςτεί για να παρζχει επαρκι προςταςία ενάντια ςτον προκαλοφμενο κόρυβο. Το μοντζλο ειςάγει service-splitter λειτουργικά μπλοκ να υποςτθρίηουν τθν διαμοιραηόμενθ χριςθ του φυςικοφ μζςου για VDSL και είτε POTS είτε ISDN-BA. Θ λογικι πίςω από αυτό είναι ότι οι διαχειριςτζσ δικτφου κα είναι κατά ςυνζπεια ελεφκεροι να αναπτφξουν το δίκτυό τουσ κατά ζναν ι δφο τρόπουσ: πλιρθσ αντικατάςταςθ ι επικάλυψθ. Ζνασ ενεργόσ Τερματιςμόσ Δικτφου (ΝΤ) παρζχει τερματιςμό του ςυςτιματοσ μετάδοςθσ VDSL από ςθμείο-ςε-ςθμείο (point-to-point) και παρουςιάηει ζνα προτυποποιθμζνο ςφνολο από Διεπαφισ Δικτφου Χρθςτϊν (UNIs) ςτισ εγκαταςτάςεισ του χριςτθ. Το NT παρζχει ςτον διαχειριςτι ςυςτιματοσ τθν δυνατότθτα να ελζγξει τθν λειτουργία του ςτυςτιματοσ μζχρι και τισ εγκαταςτάςεισ του πελάτθ, κατ απαίτθςθ όταν ςυμβεί κάποια ςυνκικθ ςφάλματοσ ι μζςω νυχτερινισ δρομολόγθςθσ. Αναμζνεται ότι θ VDSL κα εξυπθρετιςει εφαρμογζσ κατά τθν μεταφορά μζςω διαφόρων πρωτοκόλλων. Για τισ διαφορετικζσ λειτουργικζσ απαιτιςεισ κάκε εφαρμογισ, κα πρζπει να ενθμερϊνεται το επίπεδο TPS-TC. Οι υπθρεςίεσ τθσ VDSL κα πρζπει να ςυνυπάρχουν χωρίσ να παρεμποδίηει θ μια τθν άλλθ, και μαηί με τισ υπθρεςίεσ ςτενισ ηϊνθσ (narrow band) πάνω ςτο ίδιο ηεφγοσ. Θ αποτυχία ςε κάποια από τισ παρεχόμενεσ υπθρεςίεσ τθσ VDSL ι κάποιο ςφάλμα κατά τον Τερματιςμό 107

112 Δικτφου (NT) δεν κα επθρεάηει καμία από τισ υπθρεςίεσ ςτενοφ εφρουσ. Αυτό κα πρζπει να υπονοεί ότι το φίλτρο του splitter είναι πακθτικισ φφςεωσ και δεν απαιτεί εξωτερικι ιςχφ ϊςτε να παρζχει χωριςμό των ςυχνοτιτων τθσ VDSL και των ςθμάτων ςτενισ ηϊνθσ. Το POTS (Plain Old Telephone System), εαν είναι υπαρκτό, κα ςυνεχίηει να λαμβάνει ιςχφ από τον υπάρχοντα κόμβο ανταλλαγισ. Απαιτείται ζνα DC μονοπάτι από τον τοπικό κόμβο ανταλλαγισ ωσ το τθλζφωνο του πελάτθ. Ραρομοίωσ, ζνα DC μονοπάτι απαιτείται για ISDN- BA ϊςτε να παρζχεται απομονωμζνθ ιςχφσ, θ οποία να τροφοδοτεί το NT του ISDN-BA. Τα POTS και ISDN-BA δεν μποροφν να ςυνυπάρχουν ταυτόχρονα πάνω ςτθν ίδια ηϊνθ προσ το παρρόν. Οι διαχειριςτζσ δικτφου κα πρζπει να παρζχουν είτε το ζνα είτε το άλλο, αλλά όχι και τα δυο πάνω από ζνα μονό ηεφγοσ. Επίςθσ μποροφν να επιλζξουν να παρζχουν VDSL πάνω από γραμμζσ πρόςβαςθσ χωρίσ υπθρεςίεσ ςτενισ ηϊνθσ. Θ NT ευρείασ ηϊνθσ δεν απαιτείται να λαμβάνει ιςχφ απομονωμζνα. Λειτουργικό Μοντζλο Αναφοράσ Εικόνα 15 Το VTU-x Λειτουργικό Μοντζλο Αναφοράσ[1] Εικόνα 16 VTU-x Μοντζλο Αναφοράσ Ρρωτοκόλλου[1] 108

113 8.3.9 Αξιολόγθςθ τεχνολογίασ VDSL Θ VDSL είναι μια τεχνολογία μετάδοςθσ παρόμοια με τθν ADSL εκτόσ του ότι οι ρυκμοί μετάδοςθσ είναι μεγαλφτεροι και οι αποςτάςεισ μικρότερεσ. Τθλεφωνικζσ υπθρεςίεσ (POTS) υποςτθρίηονται όπωσ και ςτθν περίπτωςθ του ADSL. Σε αντίκεςθ με τθν ADSL, θ VDSL μπορεί και λειτουργεί είτε ςυμμετρικά είτε αςφμμετρα χρθςιμοποιϊντασ μια απλι διςφρματθ γραμμι ι μια βαςικι ISDN γραμμι. Σιμερα, δεν υπάρχουν τυποποιιςεισ για τθν VDSL, αλλά οι ρυκμοί μετάδοςθσ και οι αποςτάςεισ κυμαίνονται από 12 Mbps για αποςτάςεισ μζχρι 1.5 Km καλωδίου, και 52 Mbps για αποςτάςεισ μζχρι 300 m (downstream - από το κεντρικό γραφείο μζχρι τον χριςτθ). Για upstream μετάδοςθ (από τον χριςτθ μζχρι το κεντρικό γραφείο) οι προτεινόμενοι ρυκμοί μετάδοςθσ είναι από 1.6 Mbps μζχρι 2.3 Mbps. Λόγω του ότι, οι αποςτάςεισ που μποροφν να καλυφκοφν είναι μικρζσ, θ VDSL μπορεί να υλοποιθκεί μόνο ςε περιπτϊςεισ όπου τα CO's είναι κοντά. Σε διαφορετικι περίπτωςθ θ οπτικι ίνα πρζπει να φτάνει μζχρι τα KV's. Επίςθσ, λόγω του ότι οι αποςτάςεισ που μποροφν να καλυφκοφν είναι μικρότερεσ, εμφανίηονται λιγότερα προβλιματα ςχετικά με τθν απόδοςθ των γραμμϊν, πράγμα που ζχει ωσ αντίτιμο τθ τιμι των VDSL modems ςυγκριτικά με τα αντίςτοιχα τθσ ADSL τεχνολογίασ. Ζχει κακοριςτεί μζςω ερευνϊν και δοκιμϊν ότι θ QAM είναι θ πιο εφαρμόςιμθ μζκοδο διαμόρφωςθσ, λαμβάνοντασ υπ όψθ τθν κατανάλωςθ ιςχφοσ, τθν απόδοςθ και το κόςτοσ. Ωσ τεχνολογία προςανατολιςμζνθ ςτο χριςτθ, το κόςτοσ αποτελεί επίςθσ ζναν ςθμαντικό παράγοντα. Το VDSL αναμζνεται να χρθςιμοποιθκεί για μετάδοςθ Video και εφαρμογζσ πολυμζςων και θ απαίτθςθ για οπτικι ίνα μζχρι τα KV τθν κάνει να αποτελεί μια ακριβι, πολλζσ φορζσ φουτουριςτικι τεχνολογία, αφοφ οι επενδφςεισ, που πρζπει να πραγματοποιθκοφν, για τθν ανάπτυξθ ι βελτίωςθ τθσ υποδομι είναι τεράςτιεσ. Ακόμθ, κα πρζπει να μελετθκοφν οι υποψιφιοι χριςτεσ και να κακοριςτοφν ςαφζςτατα οι υπθρεςίεσ που μια τθλεπικοινωνιακι εταιρία κζλει και μπορεί να προςφζρει. Σιμερα τα υπάρχοντα προϊόντα που υποςτθρίηουν αυτι τθν τεχνολογία είναι λίγα διότι αυτι δεν ζχει εφαρμοςτεί ςε μεγάλθ κλίμακα. Οι εταιρίεσ προςφζρουν modems που επιτυγχάνουν ταχφτθτεσ από 12 ζωσ 53 Mbps για 1.5 Km m. Τζλοσ, αν και οι ρυκμοί μετάδοςθσ τθσ VDSL τεχνολογίασ αποτελοφν μια ιδανικι κατάςταςθ, οι απαιτιςεισ των χρθςτϊν μζχρι ςιμερα δεν τθν κακιςτοφν αναγκαία. Οι τελικοί χριςτεσ ζχουν απαίτθςθ για γριγορθ πρόςβαςθ ςτο Internet, οπότε οι ρυκμοί που επιτυγχάνονται με άλλεσ xdsl τεχνολογίεσ, όπωσ ADSL και RADSL κεωροφνται ικανοποιθτικοί. 109

114 Εικόνα 17 Σφγκριςθ Download-Streaming ADSL, ADSL2+, VDSL 42 Συνοψίηοντασ, μποροφμε να ποφμε ότι: 1. H VDSL είναι ςθμαντικά ταχφτερθ από τθν ADSL 2. Θ VDSL είναι ςε κζςθ να υποςτθρίξει HDTV ενϊ θ ADSL δεν το καταφζρνει ιδιαίτερα καλά 3. Θ φωνι μζςω τθλεφϊνου IP (VoIP) λειτουργεί καλφτερα ςε VDSL λόγω του πολφ υψθλότερου εφρουσ ηϊνθσ για uploading 4. H VDSL υποφζρει από εξαςκζνθςθ πολφ πιο γριγορα ςε ςφγκριςθ με τθν ADSL 5. Θ ADSL είναι ακόμα καλφτερθ για τα ςπίτια που είναι πολφ μακρφτερα από το DSLAM 6. Θ VDSL δεν είναι τόςο διαδεδομζνθ όπωσ είναι θ ADSL 7. Θ VDSL είναι πιο ακριβι από ότι θ ADSL 8. Θ VDSL είναι πιο κατάλλθλο για τουσ επιχειρθματικοφσ χριςτεσ, ενϊ θ ADSL είναι αρκετά καλι για τουσ περιςςότερουσ οικιακοφσ χριςτεσ. Τζλοσ, παρουςιάηουμε ζναν αναλυτικό πίνακα (Πίνακασ 10) μεταξφ των διαφόρων τεχνολογιϊν xdsl και των τεχνικϊν χαρακτθριςτικϊν τουσ:

115 Πίνακασ 14 Σφγκριςθ Τεχνολογιϊν xdsl

116 Κεφάλαιο 9: Σεχνοοικονομικι Μελζτθ για Εναλλακτικι Εφαρμογι 2 μορφών τθσ τεχνολογίασ xdsl 9.1 Ανάλυςθ Περιοχισ Θ Κοκκινοτριμικιά είναι ζνα χωριό τθσ Κφπρου και βρίςκεται ςτθν επαρχίασ Λευκωςίασ. Από τθν πόλθ τθσ Λευκωςίασ απζχει περίπου 11Km. Συνορεφει με το Ραλαιομζτοχο που είναι ςτα νότια και ςτα ανατολικά του χωριοφ, το Μάμμαρι που είναι ςτα βόρεια του χωριοφ και το Ακάκι ςτα δυτικά. Θ κατοικθμζνθ περιοχι του χωριοφ χωρίηεται ςε τρεισ ηϊνεσ, το κεντρικό χωριό και τον Α και Β ςυνοικιςμό. Επίςθσ, θ Κοκκινοτριμικιά αποτελεί βιομθχανικι περιοχι τθσ Λευκωςίασ. Θ Κοκκινοτριμικιάσ ζχει πλθκυςμό που ςφμφωνα με τα ςτοιχεία τθσ Κυπριακισ Στατιςτικισ Υπθρεςία, ανζρχεται ςτουσ 4077 κατοίκουσ το 2011 κατά τθν τελευταία απογραφι, όπωσ φαίνεται και ςτθν Εικόνα 18. Στθν Εικόνα 19 εμφανίηεται ο χάρτθσ του κεντρικοφ χωριοφ τθσ περιοχισ, ςφμφωνα με τθν υπθρεςία Google Maps 44 και ςτθν Εικόνα 20 απεικονίηεται ο δορυφορικόσ χάρτθσ τθσ ευρφτερθσ περιοχισ τθσ Κοκκινοτριμικιάσ, όπου κα γίνει και θ εφαρμογι των μοντζλων τοπολογίασ ςφμφωνα με τα ςτοιχεία που ζχουμε. Εικόνα 18 Ρλθκυςμιακι Κατάςταςθ Κοκκινοτριμικιάσ, το C1. POPULATION ENUMERATED BY SEX, AGE, DISTRICT, MUNICIPALITY/COMMUNITY AND QUARTER ( )", Population - Place of Residence, 2011, Statistical Service of the Republic of Cyprus, , retrieved

117 Εικόνα 19 Χάρτθσ Κεντρικοφ Χωριοφ Κοκκινοτριμικιάσ E%B9%CE%AC,+%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82/data=!4m2!3m1!1s0x14de0468fd673593:0x4d a35?sa=X&ei=Bme5VNu4E8ng akscgsan&ved=0choq8geweq 113

118 Εικόνα 20 Δορυφορικόσ Χάρτθσ Κοκκινοτριμικιάσ SUyQyUyMEN5cHJ1cw== 114

119 Σφμφωνα με πρόςφατα ςτοιχεία που μασ ζχει δϊςει ςτζλεχοσ τθσ CYTA, ςτθν περιοχι ζχει ιδθ γίνει αναβάκμιςθ για εξοπλιςμό VDSL, οπότε γνωρίηουμε ότι υπάρχει ιδθ το ενςφρματο δίκτυο που προςφζρει ςτθν περιοχι υπθρεςίεσ ευρυηωνικισ πρόςβαςθσ. Στθν Εικόνα 21, ζχουμε αντιπαρακζςει τισ 2 ςυνδεςμολογίεσ, ADSL και VDSL ςε ςφγκριςθ με τθν παλαιότερθ POTS. Αυτό που πρζπει να επιςθμάνουμε είναι ότι υπάρχουν αρκετζσ ομοιότθτεσ ςτθ ςυνδεςμολογία που αντιπροςωπεφει τόςο τθν ADSL, όςο και τθ VDSL ςφνδεςθ. Θ μόνθ διαφορά, ζγκειται ςτθν παρεμβολι ενόσ κεντρικοφ DSLAM, το οποίο υπάρχει ςτθν ADSL ςφνδεςθ, ενϊ ςτθ VDSL χρθςιμοποιείται ζνα απομακρυςμζνο τερματικό, που εξυπθρετεί το απαραίτθτο εφροσ ηϊνθσ. Εικόνα 21 Τυπικι ςυνδεςμολογία VDSL, ADSL και POTS 48 Κατά ςυνζπεια, με τα υπάρχοντα δεδομζνα, δε κα χρειαςτοφν νζεσ εκςκαφζσ ι νζεσ διαςυρματϊςεισ, για τθν παροχι των ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν τόςο τθσ μίασ όςο και τθσ άλλθσ τεχνολογίασ όςον αφορά τθν περίπτωςθ οικιςμοφ και το μόνο το οποίο κα χρειαςτεί να κοςτολογιςουμε είναι το κόςτοσ ςυντιρθςθσ των ιδθ υπαρχόντων καλωδιϊςεων του δικτφου, το κόςτοσ εγκατάςταςθσ των απομακρυςμζνων DSLAMs, κακϊσ και το κόςτοσ εγκατάςταςθσ των modems ανά κάκε οικία

120 Δίκτυο Τθλεπικοινωνιακοφ Ραρόχου Ρερίπτωςθ Απομακρυςμζνθσ Οικίασ Υπόγεια Καλωδίωςθ Υπόγεια Καλωδίωςθ Καφάο/DSLAM Οικία Οικιςμόσ Υπόγεια Καλωδίωςθ Καφάο/DSLAM Στφλοσ Ρερίπτωςθ Απομακρυςμζνου Οικιςμοφ Στφλοσ Οικία Υπόγεια Καλωδίωςθ Υπόγεια Καλωδίωςθ Υπόγεια Καλωδίωςθ Οικία Υπόγεια Καλωδίωςθ Εικόνα 22 Ενςφρματθ Μετάδοςθ xdsl για Οικιςμό 116

121 9.1.1 Αρχικι Ανάλυςθ Για τθν τεχνοοικονομικι ανάλυςθ τθσ παροφςασ εργαςίασ, κα υποκζςουμε ότι ςτθν περιοχι υπάρχει μόνο τθλεφωνικό κζντρο από ζναν πάροχο τθλεπικοινωνιϊν, ο οποίοσ ζχει ςκοπό να παρζχει μια xdsl υπθρεςία. Υποτίκεται πωσ βρίςκεται ιδθ ςτθν αγορά, ζχοντασ πλιρθ υποδομι και παρζχει υπθρεςίεσ φωνισ/δεδομζνων μζςω PSTN/ISDN. Κζλουμε επομζνωσ να προχωριςουμε ςτθν υλοποίθςθ δικτφου κάλυψθσ παροχισ ευρυηωνικϊν υπθρεςιϊν τεχνολογίασ xdsl, γνωρίηοντασ ότι υπάρχει μόνο θ ςφνδεςθ POTS, που φαίνεται ςτθν Εικόνα 21. Αρχικά, παρατθροφμε από τουσ χάρτεσ (Εικόνα 19 και 20) ότι ο οικιςμόσ (Κοκκινοτριμικιά) βρίςκεται ςε πεδινι περιοχι, χωρίσ κάποια ιδιαίτερθ παρεμβολι από φυςικά εμπόδια, κατά ςυνζπεια δεν απαιτείται προςκικθ ιςτοφ πυλϊνα επί κάποιου εμποδίου (π.χ. βουνοκορφι, λοφίςκοσ) και εγκατάςταςθ ςε αυτόν εξοπλιςμοφ μικροκυματικισ κεραίασ και transceiver, ϊςτε να ενωκεί το ακραίο δίκτυο του παρόχου με τον πελάτθ. Επομζνωσ, κα ζχουμε μεταφορά δεδομζνων από το κζντρο μζςω ενςφρματθσ υπόγειασ ςφνδεςθσ ςτο DSLAM και από εκεί με υπόγεια καλωδίωςθ διανομι τθσ ευρυηωνικισ πλθροφορίασ ςτον πελάτθ. Οι ςυχνότθτεσ που χρθςιμοποιεί θ ADSL εξαςκενοφν ςυντομότερα ςε ςφγκριςθ με αυτζσ τθσ τθλεφωνίασ. Αυτό ζχει ωσ αποτζλεςμα να μπορεί να λειτουργιςει ςε αποςτάςεισ (από το τθλεφωνικό κζντρο) μζχρι 5Km. Ζςτω λοιπόν ότι ο τθλεπικοινωνιακόσ πάροχοσ (ΤΡ ςτθ ςυνζχεια) δεν διακζτει τον εξοπλιςμό για τεχνολογίεσ xdsl, οπότε κα εγκρίνουμε αρχικά ζνα τυπικό κόςτοσ τθσ τάξθσ των , για τθν απόκτθςθ ενόσ τυπικοφ, υψθλισ απόδοςθσ και διακίνθςθσ xdsl δρομολογθτι (π.χ. CISCO Router ςειρά ASR ), με πρόςκετο λογιςμικό λειτουργιϊν, που είναι ςε κζςθ να χειρίηεται κυκλοφορίεσ των δεκάδων Gbps και τον ςυναντάμε ςυνικωσ ςε υποδομζσ δικτφων τθλεπικοινωνιακϊν παρόχων. Ριο ςυγκεκριμζνα, για τον οικιςμό τθσ Κοκκινοτριμικιάσ και τθν κάλυψθ των κατοικιϊν (ςτισ οποίεσ υπολογίηουμε και τισ οικίεσ που δεν διαμζνουν κάτοικοι), αν υπολογίςουμε μια υπθρεςία τθσ μζςθσ τάξθσ των 8 Mbps για ADSL υπθρεςίεσ και 30 Mbps για VDSL υπθρεςίεσ, εκτιμοφμε ότι θ ςυςκευι κα μπορζςει να χειριςτεί τθν μζγιςτθ κυκλοφορία των 52 Mbps/ςυνδρομθτι που απαιτείται για τθ τεχνολογία VDSL, ακόμα και ςτθν περίπτωςθ που όλεσ οι κατοικίεσ απαιτιςουν ςφνδεςθ VDSL, εξετάηουμε δθλαδι ακόμα και τθ χείριςτθ περίπτωςθ. Ο τελικόσ χριςτθσ κα πρζπει να εφοδιαςτεί με μια τερματικι ςυςκευι modem/router περί τα 30 για ADSL και 100 για VDSL. Στουσ υπολογιςμοφσ μασ κα υποκζςουμε ότι ακόμθ και αν το κόςτοσ εξοπλιςμοφ και εγκατάςταςθσ του τελικοφ χριςτθ χρεϊνονται ςτον πελάτθ, ο φορζασ εκμετάλλευςθσ κα προςφζρει επιδότθςθ 50% για εμπορικοφσ ςκοποφσ. Επιπλζον, υποκζτουμε δαπάνεσ αντικατάςταςθσ για τισ ςυςκευζσ άνω των 3 ετϊν, ςτο 1% από τθ ςυςςωρευμζνθ αξία. 9.2 Ανάλυςθ τθσ Αγοράσ Εκτιμάται ο αρικμόσ των πικανϊν χρθςτϊν xdsl με βάςθ τα πραγματικά δεδομζνα που ςυγκεντρϊκθκαν για τθν διείςδυςθ xdsl. Δθλαδι υπολογίηεται με βάςθ το ςυνολικό αρικμό των νοικοκυριϊν, και τον ανταγωνιςμό μεταξφ τθσ χαμθλισ ταχφτθτασ του PSTN/ISDN ζναντι τθσ υψθλισ ταχφτθτασ xdsl που κα αναπτυχκεί. Θ βαςικι παραδοχι είναι ότι αυτοί που ζχουν ςφνδεςθ PSTN/ISDN χαμθλισ ταχφτθτασ, κα παραμείνουν

122 ςτακεροί ςυνδρομθτζσ ανεξαρτιτου bit-rate ςε ϊρα αιχμισ. Δεδομζνου ότι μποροφμε να αναμζνουμε εφλογα ότι οι χριςτεσ ςε μια περιοχι με υψθλισ ταχφτθτασ xdsl κα ζχουν μεγαλφτερο ενκουςιαςμό για να ςυνδεκοφν ςτο Internet από χριςτεσ που βρίςκονται ςε περιοχζσ με χαμθλι ταχφτθτα υπθρεςιϊν. Το ποςοςτό ευρυηωνικισ διείςδυςθσ, ςφμφωνα με τα τελευταία ςτοιχεία του ΕΕΤΤ, είναι ςτο 27,4% 50. Χρθςιμοποιϊντασ το ποςοςτό αυτό, μποροφμε να υπολογίςουμε τον αρικμό των πικανϊν χρθςτϊν που αναμζνεται να ζχουμε ςτον οικιςμό τθσ Κοκκινοτριμικιάσ. Για τον υπολογιςμό των απαραίτθτων δομικϊν ζργων πρζπει να υπολογίηουμε τον αρικμό των οικιςμϊν χωρίσ οποιαδιποτε υπάρχουςα ςφνδεςθ ευρείασ ηϊνθσ. Χρθςιμοποιϊντασ ςτατιςτικά ςτοιχεία από τον ΟΤΕ για τθν κάλυψθ του ADSL ςτθν Ελλάδα, φτάνουμε ςτο ςυμπζραςμα ότι το 38% ςτισ αγροτικζσ και απομακρυςμζνεσ περιοχζσ δεν ζχουν καμία κάλυψθ DSL και κα πρζπει να περιλαμβάνονται ςτθν μελζτθ για τθν εκτίμθςθ του κόςτουσ. Στθν περίπτωςθ μασ όμωσ, ζχουμε κεωριςει ότι ολόκλθροσ ο οικιςμόσ δεν ζχει πρόςβαςθ ςε υπθρεςίεσ ευρυηωνικότθτασ, οπότε πρζπει να λάβουμε υπόψιν το 100% τθσ περιοχισ. Δεδομζνου ότι, ςφμφωνα με τθν αρχικι μασ υπόκεςθ, υπάρχει το τθλεφωνικό κζντρο ςτθν Κοκκινοτριμικιά, δεν υπάρχει κόςτοσ κάλυψθσ του χωριοφ με τθ κεντρικι κζςθ του xdsl δρομολογθτι, κεωρϊντασ ότι κα τοποκετθκεί ο δρομολογθτισ ςτο κζντρο. Ρρζπει όμωσ να υποκζτουμε μια μζςθ απόςταςθ των 2 Km μεταξφ μιασ κζςθσ DSLAM και του τελικοφ χριςτθ, θ οποία αποτελεί μια τυπικι απόςταςθ ςτθν φπαικρο ςε μια αγροτικι και απομακρυςμζνθ περιοχι και μια μζςθ απόςταςθ 300 μζτρων μεταξφ μιασ κζςθσ KV και του τελικοφ χριςτθ. Αυτά τα ζργα καταςκευισ είναι απαραίτθτα μόνο ςε περιπτϊςεισ όπου οι εγκαταςτάςεισ χριςτθ ςτεροφνται ακόμθ και μια απλι τθλεφωνικι ςφνδεςθ (καλωδίωςθ χαλκοφ). Με βάςθ ςτατιςτικά ςτοιχεία από τον ΟΤΕ, μόνο το 10% από τα νοικοκυριά δεν ζχει τθλεφωνικι κάλυψθ. Επομζνωσ κα πρζπει τον πρϊτο χρόνο λειτουργίασ των υπθρεςιϊν, από το ςφνολο των 437 νοικοκυριϊν, 44 κατοικίεσ να ςυνδεκοφν με κάποιο KV (καφάο) και εν προκειμζνω, χρθςιμοποιϊντασ τθν προαναφερόμενθ μζςθ απόςταςθ μεταξφ εγκαταςτάςεων KV και χριςτθ, να καλυφκοφν 13.2 km αποςτάςεων. Χρθςιμοποιϊντασ όμωσ ζνα ποςοςτό επικάλυψθσ ςτο 40%, με το ιδθ υπάρχον δίκτυο, αξιολογοφμε εκ νζου το ςφνολο χιλιομζτρων και καταλιγουμε ςτα 7.92 km. Για τον υπολογιςμό του κόςτουσ των εργολαβιϊν με προμικεια των παρελκόμενων υλικϊν κα χρθςιμοποιιςουμε μια τιμι ακροιςτικά κατ αποκοπι ανά μζτρο και κα περιλαμβάνει χωματουργικά ζργα, αναλϊςιμα υλικά, οπτικζσ ίνεσ και ςυνδζςεισ. Δεδομζνου ότι μποροφμε να υποκζςουμε ότι ζνασ υπεργολάβοσ κα είναι υπεφκυνοσ για τα ζργα με κάποια ςφμβαςθ, ζνα τυπικό κόςτοσ, όπωσ εξάγεται από εκκζςεισ του ΟΤΕ, για μια πλιρθ καταςκευι ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ ίνασ, κα είναι 30 το μζτρο ( 30/m). Ομοίωσ, για τθν καταςκευι ζργων που απαιτοφνται ςτον τελικό χριςτθ δικτφου υιοκετοφμε ζνα ςυνδυαςμζνο μζςο κόςτοσ 25 το μζτρο ( 25/m), δεδομζνου ότι τα καλϊδια χαλκοφ και ο αντίςτοιχοσ πακθτικόσ εξοπλιςμόσ είναι αρκετά φκθνότερα. Τζλοσ, το κόςτοσ ενόσ τυπικοφ DSLAM χωρθτικότθτασ 96 χρθςτϊν, το οποίο υποςτθρίηει και τθ VDSL τεχνολογία ανζρχεται ςε Σαν ετιςιο κόςτοσ ςυντιρθςθσ, για πακθτικι υποδομι κα χρθςιμοποιθκεί ζνα τυπικό ποςοςτό του 1,5%, ενϊ για τθν ενεργό υποδομι κα οριςτεί το ποςοςτό 7.5%. Για 50 nservicepurchase/broadbandservices/broadband-stats-2014-q2.pdf 118

123 λειτουργικζσ δαπάνεσ και ςχετικά με μθνιαίουσ μιςκοφσ, μθνιαίουσ λογαριαςμοφσ ζξοδα, μίςκωμα κλπ., υποκζτουμε ζνα μθνιαίο κόςτοσ 0,4 ανά πελάτθ. Θ τιμι αυτι είναι μια τυπικι μζςθ τιμι διαχείριςθσ κόςτουσ ανά πελάτθ και χρθςιμοποιείται ςτισ περιςςότερεσ εκκζςεισ ΟΤΕ για τα προϊόντα DSL. Ωσ ελάχιςτθ παραμονι ςτο δίκτυο, ορίηονται οι 18 μινεσ, ςφμφωνα με τα πρόςφατα δεδομζνα, οι οποίοι κα κεωρθκοφν και ωσ θ ελάχιςτθ διάρκεια ηωισ του εξοπλιςμοφ xdsl. Δεδομζνου ότι ο πάροχοσ τθλεπικοινωνιϊν αντιμετωπίηει το ςφνολο του πλθκυςμοφ ςτισ αγροτικζσ και απομακρυςμζνεσ περιοχζσ, τα καταςκευαςτικά ζργα υποδομϊν κρίνονται απαραίτθτα, κάτι το οποίο αποτελεί και το μεγαλφτερο κόςτοσ για τον πάροχο. Στόχος Αγοράς ADSL/VDSL Πιθανοί Σςνδπομηηέρ/Οικίερ 1242/ /570 Πίνακασ 19 Ρικανοί Συνδρομθτζσ xdsl για τον επόμενο χρόνο και ςε βάκοσ δεκαετίασ Ο υπολογιςμόσ των ςυνδρομθτϊν για το 2025, ζγινε βάςει των ςτοιχείων που ζχουμε για τον πλθκυςμό τθσ Κοκκινοτριμικιάσ από τισ απογραφζσ που απεικονίηονται ςτον Πίνακα 19 και από τουσ οποίουσ προκφπτει ζνα ποςοςτό τθσ τάξθσ του 26,8% με το οποίο αυξάνεται ο πλθκυςμόσ τθσ Κοκκινοτριμικιάσ ανά δεκαετία. Έτος απογραυής Πληθσσμός Ποςοςτό αφξθςθσ Πλθκυςμοφ (%) Μζςοσ Προσ Πίνακασ 20 Ο πλθκυςμόσ τθσ Κοκκινοτριμικιάσ, κατά απογραφι C1. POPULATION ENUMERATED BY SEX, AGE, DISTRICT, MUNICIPALITY/COMMUNITY AND QUARTER ( )", Population - Place of Residence, 2011, Statistical Service of the Republic of Cyprus, , retrieved

124 Μία τυπικι λιανικι τιμι του 1 Mbps για xdsl ςυνδζςεισ είναι 5.4 / μινα όςον αφορά ςφνδεςθ ADSL και 2.1 ανά μινα για VDSL. Λαμβάνοντασ υπόψθ τισ απαιτιςεισ για ςτακερά υψθλι απόδοςθ μερικϊν δεκάδων Mbps και υποκζτοντασ το ρυκμό λιψθσ δεδομζνων ςτα 8Mbps ανά οικία για ADSL και 30 Mbps/οικία για VDSL υπολογίηουμε τθν μθνιαία ςυνδρομι ανά νοικοκυριό ςε 43.2 ευρϊ και 63 ευρϊ αντίςτοιχα. Λαμβάνοντασ υπόψθ επίςθσ το γεγονόσ ότι θ χονδρικι τιμι των υπθρεςιϊν αυτϊν είναι ςθμαντικά φκθνότερθ από τθν τιμι λιανικισ, υποκζτουμε ζνα ετιςιο κόςτοσ ανά Mbps για παροχι xdsl υπθρεςιϊν (χωρίσ περιοριςμό του όγκου τθσ κυκλοφορίασ δεδομζνων) ςτο 40% τθσ λιανικισ τιμισ, δθλαδι 25,92 /Mbps για ADSL και 10,08 /Mbps για VDSL. Σφμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω ςτοιχεία, ζχουμε ςτον Πίνακα 20, ζνα ςυγκεντρωτικό κατάλογο που αφορά τουσ ςχετικοφσ με το κόςτοσ, παράγοντεσ για τθν υλοποίθςθ ενόσ xdsl δικτφου ςτθν περιοχι τθσ Κοκκινοτριμικιάσ. Οι παράγοντεσ που επθρεάηουν το κόςτοσ αλλά και τθν τιμολόγθςθ αυτοφ του ζργου είναι οι πάροχοι των υπθρεςιϊν με τουσ υπαλλιλουσ τουσ, οι υπεργολάβοι που καταςκευάηουν τισ υποδομζσ, οι διαχειριςτζσ του δικτφου, οι προμθκευτζσ υλικοφ και λογιςμικοφ, ενϊ πολφ μεγάλο ρόλο παίηει και ο αρικμόσ των υποψιφιων χρθςτϊν τθσ υπθρεςίασ. Από πλευράσ εξοπλιςμοφ μπορεί να χωριςτεί ςε ενεργθτικό και πακθτικό εξοπλιςμό, ςε εργαςίεσ καταςκευισ υποδομϊν, ςε μιςκϊςεισ τθλεπικοινωνιακϊν υπθρεςιϊν, λειτουργία δικτφου και απαςχολοφμενου εργατικοφ προςωπικοφ. Πλα αυτά κα βοθκιςουν ςτο να ςτθκεί αντικειμενικά ζνα ρεαλιςτικό πλάνο εργαςίασ που δεν κα επιφυλάςςει εκπλιξεισ. Αρικμόσ Ρικανϊν Χρθςτϊν για το 2015/ Οικίεσ 1242 Μζςοι Κάτοικοι ανά Νοικοκυριό 2,8391 Μζκοδοσ Ρρόβλεψθσ Ρικανϊν Χρθςτϊν Απλι Γραμμικι Ραλινδρόμθςθ Ροςοςτό Απομακρυςμζνων Ρεριοχϊν χωρίσ κάλυψθ DSL 100% Ροςοςτό Απομακρυςμζνων Ρεριοχϊν χωρίσ Τθλεφωνικι 10% κάλυψθ Μζςθ Απόςταςθ μεταξφ DSLAM Δικτφου Ραρόχου 5 km Μζςθ Απόςταςθ μεταξφ DSLAM Τελικοφ Χριςτθ 2 km Μζςθ Απόςταςθ μεταξφ KV Τελικοφ Χριςτθ 300 m Ροςοςτό Επικάλυψθσ ςε Ζργα Υποδομισ 40% Σφνολο km που πρζπει να ςυνδεκοφν ςτο δίκτυο 7,92 km Κόςτοσ Εργαςιϊν ανά μζτρο ςυμπεριλαμβανομζνων των 30 /m οπτικϊν ινϊν και του τερματιςμοφ Κόςτοσ Εργαςιϊν ανά μζτρο ςυμπεριλαμβανομζνων των 25 /m καλωδίων του χαλκοφ και του τερματιςμοφ Μζςθ τιμι download ευρυηωνικισ ςφνδεςθσ (ADSL) 8 Mbps Μζςθ τιμι download ευρυηωνικισ ςφνδεςθσ (VDSL) 30 Mbps Τυπικι Λιανικι Τιμι ADSL (8Mbps)/VDSL(30Mbps) 43,2/63 Δρομολογθτισ xdsl Τυπικό κόςτοσ DSLAM Κόςτοσ ADSL/VDSL modem 30/ 100 Ροςοςτό Επιδότθςθσ Τελικοφ Χριςτθ 50% Ετιςιο Κόςτοσ ανά Mbps για παροχι xdsl (ADSL/VDSL) 25,92/ 10,08 120

125 υπθρεςιϊν Ελάχιςτθ Διάρκεια Ηωισ εξοπλιςμοφ xdsl 18 μινεσ Κόςτοσ Αντικατάςταςθσ εξοπλιςμοφ xdsl ωσ προσ το ςυνολικό 1% Ροςοςτό εξόδων ςυντιρθςθσ και αντικατάςταςθσ Ρακθτικϊν 1.5% Υποδομϊν Ροςοςτό εξόδων ςυντιρθςθσ και αντικατάςταςθσ Ενεργϊν 7.5% Υποδομϊν Μέζν Κόζηνο Δηαρείξηζεο αλά πειάηε 0.4 Πεξηζώξην Αζθαιείαο 10% Πίνακασ 15 Συγκεντρωτικά Στοιχεία Κόςτουσ για τον Τθλεπικοινωνιακό Ράροχο 9.3 Δομι Σεχνο-Οικονομικοφ Μοντζλου Ανάλυςθσ Θ δομι ενόσ δικτφου βαςίηεται ςτθ φφςθ των υπθρεςιϊν που προςφζρονται και τισ απαιτιςεισ που ςυμπεριλαμβάνουν το εφροσ ηϊνθσ, τθ ςυμμετρία τθσ επικοινωνίασ και τα αναμενόμενα επίπεδα τθσ ηιτθςθσ. Στο παρακάτω ςχιμα (Εικόνα 23), εμφανίηονται οι παράμετροι του τεχνο-οικονομικοφ μοντζλου, που αποτελείται από τα επόμενα δομικά ςτοιχεία: Οριςμόσ Ρεριοχισ (γεωγραφικά ςτοιχεία και υπάρχουςα υποδομι δικτφου Οριςμόσ Υπθρεςιϊν για κάκε χριςτθ με βακμό προςαρμογισ και χρεϊςεισ, όπωσ κανόνεσ διαςταςιολόγθςθσ του δικτφου και το κόςτοσ του ςχετικοφ δικτυακοφ εξοπλιςμοφ Μοντζλο κόςτουσ επενδφςεων (CAPEX) Επιχειρθςιακά ζξοδα (OPEX) Εκπτωτικό Μοντζλο οισ Χρθμάτων Υπολογιηόμενεσ Εκροζσ Το μοντζλο αυτό αναλφει πολλαπλζσ τεχνικζσ παραμζτρουσ (απόςταςθ, εφροσ ηϊνθσ, απόδοςθ εξοπλιςμοφ κ.ά.) αλλά και οικονομικζσ παραμζτρουσ (κόςτοσ εξοπλιςμοφ, ζξοδα εγκατάςταςθσ, τιμολόγθςθ υπθρεςιϊν, δθμογραφικι κατανομι κ.ά.). Το μοντζλο εξομοιϊνει τθν εξζλιξθ μιασ επιχείρθςθσ ςε διάςτθμα από 5-25 ζτθ, δθλαδι κάκε παράμετροσ κα ζχει διαφορετικι τιμι για κάκε ζτοσ, το οποίο είναι χριςιμο για τον αντικατοπτριςμό των παραγόντων που τθν επθρεάηουν ετθςίωσ Γενικζσ Υποθζςεισ Μοντζλου Το πλαίςιο του παρόντοσ μοντζλου ορίηει το δίκτυο να ξεκινάει από ζναν κόμβο ςε κεντρικό γραφείο και να καταλιγει ςτον τελικό χριςτθ. Στα κεντρικά γραφεία, κεωροφμε μόνο τισ ςυςκευζσ που υποςτθρίηουν τθ ςυνδεςμολογία τθσ εκάςτοτε τεχνολογίασ ςτο δίκτυο κορμοφ. Τα δίκτυα πρόςβαςθσ, αποτελοφνται από δυο ξεχωριςτά αλλά αλλθλοςυνδεόμενα ςτοιχεία: τθ φυςικι εγκατάςταςθ και τον δικτυακό εξοπλιςμό (Πίνακασ 21). Θ φυςικι εγκατάςταςθ περιλαμβάνει τισ τοποκεςίεσ όπου τοποκετείται ο εξοπλιςμόσ και τισ ςυνδζςεισ μεταξφ τουσ. Τα ζξοδα για τθν εγκατάςταςθ αυτι, βαςίηονται κυρίωσ ςτο εργατικό κόςτοσ και ςτα όποια ζξοδα ενοικιάςεων υποδομϊν ςτθν περιοχι ενδιαφζροντοσ και όχι ςτον τφπο τθσ τεχνολογίασ που προωκείται. Τα ζξοδα των δικτφων πρόςβαςθσ μπορεί να χωριςτοφν ςε δφο κατθγορίεσ: το κόςτοσ υλοποίθςθσ του δικτφου προτοφ προςφερκοφν οι υπθρεςίεσ ευρυηωνικότθτασ και το 121

126 κόςτοσ εγκατάςταςθσ ςυνδζςεων ςε νζουσ ςυνδρομθτζσ. Δεδομζνου ότι ςτθν περιοχι που εξετάηουμε, δεν υπάρχει άλλοσ πάροχοσ υπθρεςιϊν ευρυηωνικότθτασ, θ δεφτερθ κατθγορία κόςτουσ εξαλείφεται από τουσ υπολογιςμοφσ μασ. Ριο ςυγκεκριμζνα λοιπόν, το κόςτοσ περιλαμβάνει τθν εγκατάςταςθ των καλωδίων και το εργατικό κόςτοσ, τα KV, τα splitters και τα καλϊδια διανομισ δικτφου. Το κόςτοσ αυτό κεωρεί ότι όλεσ οι καταςκευαςτικζσ εργαςίεσ που απαιτοφνται λαμβάνονται υπόψιν μόνο τον πρϊτο χρόνο, ενϊ ςτθ ςυνζχεια, μόνο ο απαραίτθτοσ εξοπλιςμόσ διατίκεται από τα κεντρικά γραφεία κακϊσ και οι όποιοι κόμβοι επζκταςθσ, για να υποςτθρίξουν τθν αρχικι απαίτθςθ για το ποςοςτό προςβαςιμότθτασ ςτισ υπθρεςίεσ. Στοιχείο Δικτφου Κόςτοσ Στοιχείου Ρεριγραφι Στζγαςθ Ρεριλαμβάνει το κόςτοσ ανζγερςθσ κτιριακϊν υποδομϊν για τθ ςτζγαςθ εξοπλιςμοφ, ο οποίοσ περιλαμβάνει άδειεσ, εργατικά και υλικά. Φυςικι Εγκατάςταςθ Καλωδίωςθ Το κόςτοσ καλωδίωςθσ περιλαμβάνει το κόςτοσ των υλικϊν του εκάςτοτε καλωδίου. Τα εργατικά είναι το κόςτοσ τθσ εργαςίασ που Εργατικά απαιτείται για τθν εγκατάςταςθ τθσ καλωδίωςθσ είτε υπόγεια είτε υπζργεια. Τα switches και οι όποιεσ ςυςκευζσ απαιτοφνται Εξοπλιςμόσ μεταξφ ΚΓ για να μεταφζρουν τισ υπθρεςίεσ από τα ΚΓ, και ςυνδρομθτϊν μζςω τθσ φυςικισ εγκατάςταςθσ. Δικτυακόσ Εξοπλιςμόσ Εξοπλιςμόσ ςυνδρομθτϊν Πίνακασ 22 Γενικζσ Υποκζςεισ Μοντζλου Θ τιμι και θ εγκατάςταςθ του κόμβου πρόςβαςθσ κακϊσ και θ φφςθ του εξοπλιςμοφ του χριςτθ, εξαρτϊνται από τθν εκάςτοτε τεχνολογία. Τα αποτελζςματα από τθν εφαρμογι των υποκζςεων για τθν οικονομικι ανάλυςθ, απαιτοφν τον υπολογιςμό αρκετϊν εκροϊν από το μοντζλο (Πίνακασ 22). Θ οικονομικι ανάλυςθ είναι κυρίωσ βαςιςμζνθ ςτα παρακάτω βιματα: 1. Υπολογιςμόσ ετιςιου κόςτουσ εγκατάςταςθσ εξοπλιςμοφ για τθν παροχι υπθρεςιϊν 2. Υπολογιςμόσ εξόδων για επιχειρθςιακζσ λειτουργίεσ (λειτουργία και ςυντιρθςθ, εξυπθρζτθςθ πελατϊν, παροχι υπθρεςιϊν, διαφιμιςθ) 3. Υπολογιςμόσ ετιςιων εςόδων 4. Υπολογιςμόσ κακαροφ κζρδουσ ετθςίωσ και τθσ Κακαρά Ραροφςασ Αξίασ των ετθςίων κερδϊν. Εκποή Κόζηορ ανά Σςνδπομηηή Κόζηορ ανά Οικιακή Εγκαηάζηαζη CAPEX OPEX Κόζηορ εγκαηάζηαζηρ Σςνολικά έξοδα Πεπιγπαθή Μέζο κόζηορ διαιπεμένο με ηον απιθμό ηων ζςνδπομηηών Μέζο κόζηορ εγκαηάζηαζηρ και ζςνηήπηζηρ διαιπεμένο με ηων απιθμό ηων οικιών πος έσοςν ππόζβαζη ζηο δίκηςο Έξοδα επενδύζεων Επισειπηζιακά έξοδα Έξοδα εγκαηάζηαζηρ εξοπλιζμού CAPEX + OPEX 122

127 Σςνολικά έζοδα Κόζηορ Κύκλος Ζωήρ Σςνολικό ποζό πος πληπώνοςν οι πελάηερ για ηιρ ηηλεπικοινωνιακέρ ςπηπεζίερ Σςνολικό κόζηορ εγκαηάζηαζηρ και λειηοςπγίαρ ηος δικηύος για ηο διάζηημα μελέηηρ Πίνακασ 23 Εκροζσ Μοντζλου Τα ςτοιχεία που χρειάηονται για ζνα ενςφρματο δίκτυο τεχνολογίασ xdsl περιλαμβάνονται ςτον παρακάτω πίνακα (Πίνακασ 23). Για τθν κάλυψθ του δικτφου τθσ Κοκκινοτριμικιάσ, κα ξεκινιςουμε μια top-to-bottom προςζγγιςθ, ϊςτε να καταλιξουμε ςτα τελικά μεγζκθ του δικτφου που κα χρειαςτοφμε. 123

128 Συνολικόσ Αριθμόσ Πιθανϊν Συνδρομητϊν Διείςδυςη Αγοράσ Μζςη Ηήτηςη Ταχφτητασ Χαρακτηριςτικά Εξοπλιςμοφ Χρεϊςεισ Υπηρεςιϊν Αριθμόσ Συνδρομητϊν Ηήτηςη Χωρητικότητασ Γεωγραφικά Χαρακτηριςτικά Εφροσ Κάλυψησ Ηήτηςη Δικτυακοφ Εξοπλιςμοφ Κόςτοσ Εξοπλιςμοφ Χωρητικότητα Συςτήματοσ Ζςοδα OPEX CAPEX Περίοδοσ Μελζτησ Ποςοςτό Εκπτϊςεων Οικονομικά Αποτελζςματα Εικόνα 23 Ραράμετροι Τεχνο-Οικονομικοφ Μοντζλου 124

129 Εληόο Κεληξηθώλ Γξαθείσλ 1. Θύξεο Σεξκαηηθνύ Οπηηθνύ Δηθηύνπ 2. Πιαίζην 3. Splitter (Πξσηεύνλ) 4. Εγθαηάζηαζε ησλ παξαπάλσ Εθηόο Κεληξηθώλ Γξαθείσλ Σξνθνδνηηθό Κόκβνο πλάζξνηζεο Δηαλνκέαο 1. Οπηηθόο 1. Εμνπιηζκόο KV 1. Υάιθηλνο Επαλαιήπηεο επαλαιήπηεο Κόκβνπ, DSLAM, 2. Εγθαηάζηαζε 2. Εγθαηάζηαζε ηνπ Splitter, Γξακκέο Επαλαιήπηε επαλαιήπηε Καισδίσλ, Πιαίζην, 3. Τπόγεηα/Τπέξγεηα 3. Τπόγεηα/Τπέξγεηα Ράθηα Καισδίσζε Καισδίσζε 2. Εγθαηάζηαζε 4. Υάιθηλα Καιώδηα 4. Καιώδην Οπηηθήο εμνπιηζκνύ 5. Εγθαηάζηαζε Ίλαο 3. ηέγαζε νδηθνύ Καισδίσλ 5. Εγθαηάζηαζε θαθάν Καισδίνπ Πίνακασ 164 Στοιχεία ενόσ Ενςφρματου Δικτφου Τεχνολογίασ xdsl Σειηθόο Υξήζηεο 1. xdsl modem 2. Splitter 3. Εγθαηάζηαζ ε Τφποσ Στοιχείου Αρικμόσ Μονάδων Συνολικό Κόςτοσ Δρομολογθτισ xdsl DSLAM KV + Εργατικά DSLAM Εργατικά Σφνδεςθσ Οικιϊν ςτο Δίκτυο Κορμοφ Modem Τελικοφ Χριςτθ (ADSL) Σφνολο Πίνακασ 17 Αρχικζσ Δαπάνεσ για τον Ρρϊτο Χρόνο (ADSL) 125

130 Τφποσ Στοιχείου Αρικμόσ Μονάδων Συνολικό Κόςτοσ Δρομολογθτισ xdsl rdslam KV + Εργατικά DSLAMs/KV Εργατικά Σφνδεςθσ Οικιϊν ςτο Δίκτυο Κορμοφ Modem Τελικοφ Χριςτθ (VDSL) Σφνολο Πίνακασ 18 Αρχικζσ Δαπάνεσ για τον Ρρϊτο Χρόνο (VDSL) 126

131 Εικόνα 24 Χιλιομετρικζσ Αποςτάςεισ ςτθν Κοκκινοτριμικιά 127