Δεοντολογία Επαγγέλματος Περιγραφική Ηθική

Transcript

1 Δεοντολογία Επαγγέλματος Περιγραφική Ηθική ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ. Ε. Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΛΑΙΓΕΩΡΓΙΟΥ Γ.

2 Η προηγούμενη διάλεξη Κανονιστική ηθική θεωρία του ηδονισμού θεωρία του ωφελιμισμού θεωρία της κατηγορικής προσταγής του Καντ θεωρίες του υπαρξισμού Κοινωνικο-εξελικτικές θεωρίες

3 Σημερινή διάλεξη Περιγραφική ργρ ήηθική Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Piaget Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg

4 Περιγραφική ηθική Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η εμπειρική έρευνα στις γνωστικές επιστήμες έχει αποδείξει ότι η κατανόηση της ηθικής μέσα από τη φιλοσοφία είναι περιορισμένη και πιθανόν λαθεμένη Η δυτική φιλοσοφία έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από ένα σύνολο υποθέσεων που αφορούν τη λειτουργία του ανθρώπινου νου. Η πλειοψηφία των θεωριών προϋποθέτουν την αυτονομία των ατόμων και κυρίως την ικανότητα ανάπτυξης λογικών σκέψεων για την ακρίβεια υποθέτουν απεριόριστη ορθολογικότητα.

5 Περιγραφική ηθική Δε λαμβάνουν υπόψη τους περιορισμούς της «ενσωμάτωσης» του ανθρώπινου νου, δηλαδή τα ανθρώπινα συναισθήματα, τις προκαταλήψεις, τον εγωισμό κτλ. Στην πραγματικότητα τα άτομα έχουν περιορισμένη ορθολογικότητα και ακολουθούν με συνέπεια συγκεκριμένα πλαίσια αναφοράς όπως π.χ. την ωφελιμιστική θεωρία. Δε ζουν με μια τέτοια προοπτική της ηθικότητας. Η θ ή θ ί ί έ λάβ ό Η ηθική θεωρία φαίνεται να μην έχει λάβει υπόψη της τι άτομα είμαστε, τι γνωστικές δομές έχουμε.

6 Περιγραφική ηθική Η περιγραφική ηθική εστιάζεται στην ανάλυση του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι ενεργούν και σκέφτονται ηθικά. Τα καθημερινά ηθικά προβλήματα αφορούν τις καταστάσεις εκείνες όπου το άτομο έχει την ευχέρεια επιλογής ανάμεσα σε πολλές εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες έχουν πολλαπλές επιπτώσεις σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο. Κάθε άτομο έχει ένα σύνολο από «νόρμες», «πιστεύω» και «αξίες» ξ ς που συνιστούν την ηθική του θεώρηση. η Η τελική συμπεριφορά του ατόμου όμως είναι πολλές φορές ανακόλουθη με την ηθική του θεώρηση.

7 Περιγραφική ηθική Η σταθερότητα ανάμεσα σε αυτό που το άτομο θεωρεί ηθικό και στον τρόπο που συμπεριφέρεται αποτελεί κεντρικό γνώρισμα της ατομικής ηθικής υπόστασης και σημαντική ένδειξη για την αξιολόγηση η της ορθολογικότητας που ακολουθεί το άτομο για τη διαμόρφωση των ηθικών του πεποιθήσεων και συμπεριφορών. Δυο θεωρίες έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο στην περιγραφική ηθική: η γνωστική θεωρία της ηθικής ανάπτυξης του Piagetκαι η μετέπειτα θεωρία του Kohlberg που είχε και τη μεγαλύτερη επίδραση σε ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς και φιλόσοφους

8 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Piaget Ο Piaget εστιάστηκε κυρίως στην ηθική ζωή των παιδιών, μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο παίζουν παιχνίδια, για να κατανοήσει τις πεποιθήσεις τους για το σωστό και το λάθος. Σύμφωνα με τις πιο γενικές θεωρίες του, όλη η εξέλιξη της σκέψης προκύπτει μέσα από τη δράση. Βασιζόμενος στις παρατηρήσεις του για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά εφαρμόζουν κανόνες καθώς παίζουν, διαπίστωσε ότι και η ηθική ανάπτυξη μπορεί να θεωρηθεί ως μια εξελικτική διαδικασία

9 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Piaget Ο Piaget εστιάστηκε κυρίως στην ηθική ζωή των παιδιών, μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο παίζουν παιχνίδια, για να κατανοήσει τις πεποιθήσεις τους για το σωστό και το λάθος. Σύμφωνα με τις πιο γενικές θεωρίες του, όλη η εξέλιξη της σκέψης προκύπτει μέσα από τη δράση. Βασιζόμενος στις παρατηρήσεις του για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά εφαρμόζουν κανόνες καθώς παίζουν, διαπίστωσε ότι και η ηθική ανάπτυξη μπορεί να θεωρηθεί ως μια εξελικτική διαδικασία

10 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Piaget Φάση 1 η : Στάδιο ηθικού ρεαλισμού Τα παιδιά δά ξεκινούν από μια ετερόνομη φάση ηθικού λογισμού, που χαρακτηρίζεται από την απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων-καθηκόντων τους και την υπακοή στην εξουσία. Στο στάδιο αυτό, οι κανόνες θεωρούνται ιεροί και απαραβίαστοι και η τιμωρία ακολουθεί αναπόφευκτα την παράβασή τους. Τα παιδιά ανησυχούν περισσότερο για τα αποτελέσματα των ενεργειών τους παρά για τις προθέσεις που τις προκαλούσαν. Η σκέψη των μικρών παιδιών χαρακτηρίζεται από εγωκεντρισμό, αφού δεν είναι σε θέση να εξετάσουν τις απόψεις τους από την προοπτική κάποιου άλλου. Το μικρό παιδί μπορεί να διακρίνει το σωστό από το λάθος με βάση ηθικούς κανόνες που δεν είναι δικοί του, είναι «εξωτερικοί» ως προς τη σκέψη του. Άλλωστε είναι αδύναμο μπροστά στην εξουσία των μεγαλυτέρων.

11 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Piaget Φάση 2 η : Αυτόνομη φάση Μέσα από τις αλληλεπιδράσεις λ τους με άλλα παιδιά δάκαι καθώς προσπαθούν να διαπραγματευτούν λύσεις δίκαιες για όλους, τα παιδιά αναγνωρίζουν ότι η αυστηρή τήρηση κανόνων είναι προβληματική. ή Εξελίσσουν την ηθική λογική τους και φτάνουν σε μια περισσότερο ρ «αυτόνομη» φάση, που χαρακτηρίζεται από την ικανότητα κριτικής εξέτασης των κανόνων και την επιλεκτική εφαρμογή τους με στόχο τον αμοιβαίο σεβασμό και τη συνεργασία. Ο Piaget θεωρούσε τις δυο φάσεις ηθικής εξέλιξης ως δυο είδη συνείδησης του εαυτού τους (ετερόνομος και αυτόνομος).

12 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Σε αντιστοιχία με τον Piaget, ο Kohlberg υιοθέτησε την άποψη, ότι η ηθική ανάπτυξη περνά από τη φάση της τυφλής εμπιστοσύνης στους ενήλικες, στη φάση της ανεξαρτησίας και της δέσμευσης σε ηθικές αρχές που επιλέγει το άτομο. Ο Kohlberg εξέτασε την εξέλιξη της ηθικής κρίσης για ηλικίες μεγαλύτερες από αυτές του μελέτησε ο Piaget, και διαπίστωσε ότι η διεργασία κατάκτησης της ηθικής ωριμότητας διαρκούσε περισσότερο από τη βαθμιαία εξέλιξη που πρότεινε ο Piaget. Ο Kohlberg αναγνώρισε έξι στάδια ηθικών κρίσεων, που οργανώνονται σε τρία γενικά επίπεδα. Η μετάβαση του ατόμου από επίπεδο σε επίπεδο απαιτούσε μια θεμελιώδη μετατόπιση στην κοινωνικοηθική του προσέγγιση

13 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg 3 επίπεδα 6 φάσεις Στο πρώτο επίπεδο, το προσυμβατικό, οι ηθικές (Μαρκουλής 1984) κρίσεις του ατόμου χαρακτηρίζονται από μια ατομικιστική προσέγγιση Τα άτομα στο συμβατικό επίπεδο έχουν μια βασική κατανόηση της κοινωνικής ηθικής και συνυπολογίζουν στις κρίσεις τους τις νόρμες και τις συμβάσεις που θεωρούν ότι είναι απαραίτητες για την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Το μετασυμβατικό επίπεδο χαρακτηρίζεται από ηθικές κρίσεις που βασίζονται σε αξίες

14 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Προσυμβατικό επίπεδο Α) ετερόνομη σκέψη: Οι ηθικές κρίσεις είναι αυταπόδεικτες και γι αυτό δεν απαιτούν οποιαδήποτε αιτιολόγηση πέρα από το λεκτικό χαρακτηρισμό τους. Η τιμωρία θεωρείται σημαντική στο βαθμό που ταυτίζεται με την παραβίαση κάποιου κανόνα ενώ η έννοια της πρόθεσης, η παρεμβολή της οποίας μετασχηματίζει αναλόγως την κρίση ημας ςγια την κοινωνικά αποκλίνουσα συμπεριφορά, απουσιάζει παντελώς

15 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Προσυμβατικό επίπεδο Α) ετερόνομη σκέψη: [Τι είναι σωστό: η αποφυγή παραβίασης κανόνων, αποφυγή πρόκλησης φυσικής βλάβης σε άτομα ή ιδιοκτησία. Υπακοή για την υπακοή] [Λόγοι για την τήρηση του σωστού: Αποφυγή της τιμωρίας και της μεγαλύτερης μγ δύναμης της εξουσίας] [Κοινωνική προοπτική: Εγωκεντρική προοπτική - Δεν αναγνωρίζονται τα ενδιαφέροντα ή οι απόψεις των άλλων ούτε το ενδεχόμενο να είναι διαφορετικές]

16 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Προσυμβατικό επίπεδο Β) συντελεστικός ατομικισμός: Πρώτες ενδείξεις υπέρβασης του ηθικοκοινωνικού ρεαλισμού και κατά τη διάρκειά του εμπεδώνεται η αντίληψη ότι διαφορετικά άτομα μπορούν να προσεγγίζουν από διαφορετική σκοπιά το ίδιο πρόβλημα δικαιοσύνης. Παράλληλα η αναγνώριση του δικαιώματος των άλλων να προωθούν τα ατομικά τους συμφέροντα δημιουργεί το βασικό κριτήριο ορισμού της κοινωνικά ορθής πράξης. Δεδομένου ότι η στρατηγική αυτή υιοθετείται από όλους, ο υπερκερασμός της αναπόφευκτης σύγκρουσης θα προέλθει μέσω του μηχανισμού της συντελεστικής ανταλλαγής, του συντονισμού δηλ. των επιμέρους βλέψεων προς αμοιβαίο όφελος.

17 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Προσυμβατικό επίπεδο Β) συντελεστικός ατομικισμός: [Τι είναι σωστό: συμμόρφωση στους κανόνες μόνο όταν σχετίζονται με άμεσα συμφέροντα - το να δρα κανείς για την ικανοποίηση αναγκών και το να αφήνει τους άλλους να κάνουν το ίδιο - σωστό είναι ότι είναι δίκαιο, μια ισότιμη ανταλλαγή, μια συμφωνία] [Λόγοι γ για την τήρηση η του σωστού: η εξυπηρέτηση η ητων ατομικών αναγκών και συμφερόντων σε ένα κόσμο όπου θα πρέπει κανείς να αναγνωρίσει ότι και οι άλλοι έχουν επίσης τα δικά τους συμφέροντα] [Κοινωνική προοπτική: συγκεκριμένη ατομικιστική προοπτική - ο καθένας έχει τα δικά του συμφέροντα να προωθήσει και αυτό μπορεί να δημιουργήσει σύγκρουση - σωστό είναι το σχετικό]

18 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Συμβατικό επίπεδο Γ) Διαπροσωπική αποδοχή: Στο τρίτο στάδιο οι ξεχωριστές και συχνά συγκρουόμενες προσεγγίσεις ενός προβλήματος ανάγονται στην προοπτική των σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης η οποία είναι ενσωματωμένη στην ευρύτερης αποδοχής αντίληψη του τι συνιστά θετική κοινωνική συμπεριφορά. ρ Οι προσεγγίσεις εξετάζονται τώρα στο πλαίσιο μιας γενικής κοινωνικής συμφωνίας ως προς το εκάστοτε δέον γενέσθαι Η προέχουσα θέση που καταλαμβάνουν οι κοινής αποδοχής νόρμες στη σκέψη των ατόμων συνυπάρχει με την έμφαση στο να είναι κάποιος αλτρουϊστής και γενικότερα να υιοθετεί μορφές συμπεριφοράς που αποβλέπουν στη διατήρηση της διαπροσωπικής εμπιστοσύνης και την απόσπαση της κοινωνικής επιδοκιμασίας

19 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Συμβατικό επίπεδο Γ) Διαπροσωπική αποδοχή: [Τι είναι σωστό: το να ζει κανείς με τις προσδοκίες του άμεσου κοινωνικού περιβάλλοντος ρβ ςή σύμφωνα με το τι προσδοκά ο ευρύτερος ρ κοινωνικός περίγυρος από το ρόλο κάποιου ως φίλου, αδελφού κτλ.- το να είσαι καλός σημαίνει να έχεις καλά κίνητρα, να νοιάζεσαι για τους άλλους σεβασμός και εντιμότητα στις αμοιβαίες σχέσεις] [Λόγοι ό για την τήρηση του σωστού: Η ανάγκη να είναι κάποιος καλός για τον εαυτό του και τους άλλους - η φροντίδα για τους άλλλους - η πεποίθηση στο χρυσό κανόνα - η επιθυμία για τήρηση των κανόνων που ρυθμίζουν τη στερεοτυπικά καλή συμπεριφορά] [Κοινωνική προοπτική: Συνειδητοποίηση αμοιβαίων αισθημάτων, συμφωνιών και προσδοκιών που προτάσσονται του ατομικού συμφέροντος - κατανόηση της θέσης του άλλου. Έλλειψη γενικότερης κοινωνικής προοπτικής]

20 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Συμβατικό επίπεδο Δ) Προσήλωση στο κοινωνικό σύστημα: Η προοπτική αυτού του σταδίου στηρίζεται στο κοινωνικό σύστημα το οποίο εκλαμβάνεται ως ένα σταθερό σύνολο κωδίκων και διαδικασιών που εφαρμόζονται αμερόληπτα για όλα τα μέλη του. Η επιδίωξη ατομικών συμφερόντων θεωρείται θεμιτή όταν συντελεί στη διατήρηση του συστήματος ως ολότητας. Η κοινωνική οργάνωση με τους κοινωνικούς θεσμούς και τον προσδιορισμό του κοινωνικού ρόλου των ατόμων ή των επιμέρους ομάδων λειτουργεί ως μεσολαβητής στο φαινόμενο συγκρούσεων και προωθεί τη συλλογική ευημερία Η ισότητα γίνεται αντιληπτή ως ισότητα απέναντι στο νόμο που σημαίνει ότι τα άτομα είναι ίσα με την έννοια ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του καθενός ορίζονται με κριτήρια που ορίζει το σύστημα με τέτοιο τρόπο όμως ώστε ο καθένας να διατηρεί την αυταξία του.

21 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Συμβατικό επίπεδο Δ) Προσήλωση στο κοινωνικό σύστημα: [Τι είναι σωστό: εκπλήρωση των καθηκόντων για τα οποία έχει συμφωνήσει το άτομο - οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται εκτός από ακραίες περιπτώσεις σύγκρουσης του με άλλα καθορισμένα κοινωνικά καθήκοντα - σωστό είναι ότι συντελεί στην καλυτέρευση της ομάδας, της κοινωνίας των θεσμών] [Λόγοι ό για την τήρηση του σωστού: Η εύρυθμη λειτουργία των θεσμών, αποφυγή διάλυσης του κοινωνικού συστήματος, η συνειδησιακή επιταγή να εκπληρώνει κανείς τις καθορισμένες υποχρεώσεις] [Κοινωνική προοπτική: Διαφοροποίηση της κοινωνικής προοπτικής από τη διαπροσωπική συμφωνία. Το άτομο συντάσσεται με το σύστημα που καθορίζει τους ρόλους και τους κανόνες - εξετάζει τις ατομικές σχέσεις με βάση τη θέση του μέσα στο σύστημα]

22 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Μετα-συμβατικό επίπεδο Ε) Η «πριν-από-την-κοινωνία προοπτική»: Είναι η προοπτική κάθε ορθολογικά σκεπτόμενου ατόμου το οποίος θεωρεί ως αναγκαίο υπόβαθρο της κοινωνικής οιδοκόμησης ης κάποιες θεμελιώδεις αξίες και δικαιώματα. Η εγκυρότητα των εν ενεργεία νόμων αλλά και τα κοινωνικά συστήματα καθ αυτά αξιολογούνται σε σχέση με το βαθμό προστασίας που παρέχουν στις αξίες. Το κοινωνικό σύστημα εκλαμβάνεται ιδεωδώς δώ ως κάποιο συμβόλαιο στο οποίο προσχωρεί κανείς ελευθέρα βουλήσει με σκοπό τη μη παραχάραξη των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα βασικά δικαιώματα δεν μπορούν να συρρικνωθούν έστω και με την ελεύθερη συγκατάθεση των περισσοτέρων μελών της κοινωνίας και από αυτό εκπηγάζει η ατομική υποχρέωση για υιοθέτηση μορφών συμπεριφοράς που ενδυναμώνουν το σεβασμό προς τα δικαιώματα αυτά, ανεξάρτητα από την ως εκ τούτου ενδεχόμενη σύγκρουση του ατόμου με τους υφιστάμενους νόμους ή κοινωνικούς κώδικες.

23 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Μετα-συμβατικό επίπεδο Ε) Η «πριν-από-την-κοινωνία προοπτική»: [Τι είναι σωστό: Συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι υπάρχει ποικιλία γνωμών και ηθικών αξιών και ότι οι περισσότερες αξίες και οι κανόνες είναι σχετικοί με την ομαδα στην οποία ανήκει κανείς. Αυτοί οι σχετικοί κανόνες πρέπει να τηρούνται γιατί συνθέτουν το κοινωνικό συμβόλαιο. Μερικές μη σχετικές αξίες όπως η ζωή και η ελευθερία θα πρέπει να προτάσσονται σε κάθε κοινωνία και ανεξάρτητα από την επιθυμία της πλειοψηφίας] [Λόγοι για την τήρηση του σωστού: Μια μορφή συναισθηματικής υποχρέωσεις απέναντι στο νόμο που εκπηγάζει από το κοινωνικό συμβόλαιο του ατόμου. Η αυτοδέσμευση απέναντι στην οικογένεια, τη φιλία, την εμπιστοσύνη και την υποχρέωση για εργασία. Τη φορντίδα ώστε οι νόμοι και τα καθήκοντα να βασίζονται σε ορθολογικούς υπολογισμούς έτσι ώστε αν γίνεται εφικτό το μεγαλύτερο καλό για τους πολλούς] [Κοινωνική προοπτική: Το ορθολογικά σκεπτόμενο άτομο έχει συνειδητοποιήσει τις ηθικές ακίες και τα δικαιώματα πριν από την προσχώρηση σε κοινωνικές συμβάσεις. Συνυπολογίζει την ηθική και τη νομική διάσταση μιας άποψης]

24 Η θεωρία της ηθικής εξέλιξης του Kohlberg Προσυμβατικό επίπεδο Φάση ετερόνομης σκέψης Φάση συντελεστικού ατομικισμού Συμβατικό επίπεδο Διαπροσωπική αποδοχή Προσήλωση στο κοινωνικό σύστημα Μετα-συμβατικό επίπεδο Η «πριν-από-την-κοινωνία προοπτική»

25 Παραδείγματα ανάλυσης σεναρίων ηθικών διλλημάτων

26 Σενάριο 3 ο Ο Νίκος είναι ένας προγραμματιστής που εργάζεται για την εταιρεία INFOETHICS Α.Ε., μια μικρή επιχείρηση πληροφορικής. Αυτήν την περίοδο η εταιρεια επανασχεδιάζει το λογισμικό αποθήκης ενός τοπικού πολυκαταστήματος, του ABCD. Ο Νίκος γνωρίζει για ένα πρόγραμμα που αναπτύσσεται από μια άλλη επιχείρηση για την οποία η εταιρεία του έχει μια άδεια χρήσης. Αυτή η άδεια δεν επιτρέπει στην εταιρεία Χ να αντιγράψει το πρόγραμμα, αλλά ο προϊστάμενος του Νίκου τον διατάζει να το εγκαταστήσει στον υπολογιστή της ABC. «Ποιός θα το μάθει; εμείς θέλουμε να κρατήσουμε έναν σημαντικό πελάτη» λέει ο προϊστάμενος.

27 Σενάριο 4 ο Ο Μίλτος είναι υπάλληλος της εταιρείας DATASOFT, μια εταιρείας πληροφορικής που ειδικεύεται στην παραγωγή προσαρμοσμένου λογισμικού για μεγάλες εταιρίες. Ο προϊστάμενος του Μίλτου, του ζήτησε να γράψει ένα πρόγραμμα που θα επιτρέπει στην Εταιρεία Ξυλείας ABC να αναλύει τις πωλήσεις της και να προβλέπει ποιες προμήθειες πρέπει να κάνει για να διατηρεί ένα κατάλληλο στοκ στις αποθήκες της. Αφού συνεργάστηκε με τους αντιπροσώπους της επιχείρησης ABC για να πάρει μια ιδέα των πραγμάτων που περίμεναν από το πρόγραμμα, ο Μίλτος συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν έτοιμα εμπορικά πακέτα λογισμικού που έκαναν μεγάλα κομμάτια αυτών που έπρεπε να γράψει στο πρόγραμμά του. Αναγνώρισε ένα τμήμα κώδικα που ήταν μια σημαντική μερίδα του εμπορικού προγράμματος. Ο Μίλτος κατάλαβε ότι θα μπορούσε να συντομεύσει, παραδίδοντας συντομότερα το πρόγραμμα στην ABC, εάν έπαιρνε το έτοιμο πρόγραμμα και το ενσωμάτωνε στον κώδικα του προγράμματός του. Έπρεπε μόνο να γράψει μρ μερικές σύντομες μς συναρτήσεις και τη διεπαφή (user interface) για να τελειώσει το project σημαντικά γρηγορότερα. Με το να τελειώσει ένα τέτοιο μεγάλο project μερικές ημέρες νωρίτερα, ο Μίλτος πήρε bonus και προαγωγή. Μπόρεσε να επιστρέψει σπίτι του πιό σύντομα και να αφιερώσει το χρόνο του στη σύζυγο και τη νεογέννητη κόρη του.

28 Επόμενη διάλεξη Κώδικες Επαγγελματικής Δεοντολογίας στην Πληροφορική Δεοντολογία Κώδικες δεοντολογίας ACM IEEE BCS Association for Computer Machinery Institute of Electrical and Electronics Engineers British Computer Society