Εννοιολογικά εργαλεία για την περιγραφή του αξιολογικού αντικειμένου ως προς τη διαδικαστική λογική

Transcript

1 Γ ενότητα: Το θέμα του σταθερού τύπου και ο ορισμός της διαδικασίας. Το πρόβλημα της αναγωγής/αποδοχής της σχεδιαστικής εμπειρίας: Η κοινωνική συμπεριφορά ως προς την παραγωγή του σχεδιασμένου αντικειμένου. Η αναγωγή, η αποδοχή και η αμφισβήτηση της εμπειρίας. Εννοιολογικά εργαλεία για την περιγραφή του αξιολογικού αντικειμένου ως προς τη διαδικαστική λογική

2 Το αξιολογικό αντικείμενο Η αλλαγή του παραδείγματος Η αλλαγή του παραδείγματος Η αλλαγή του παραδείγματος Αστική επανάσταση Εργατική επανάσταση Φυλετική επανάσταση Η ιστορία της Μεγάλης Συμφιλίωσης Το τελεολογικό αντικείμενο Το φυσικό αντικείμενο η συμβολική μορφή του μοντερνισμού από την ουτοπία της αμόλυντης κοινωνίας και φύσης, Η συμβολική μορφή συγκροτείται στον κατηγορηματικό χώρο του Ιστορισμού Το 'απόσπασμα', η σημασιοδότηση του πραγματικού και η αλλαγή του θέματος στην ουτοπία της βιομηχανικής κατασκευής του μέλλοντος, Η συμβολική μορφή συγκροτείται στον συναρτησιακό χώρο του Μοντέρνου Κινήματος Το 'αποκείμενο', Το 'απόσπασμα', Το 'αποκείμενο', η άρνηση η σημασιοδότηση η άρνηση σημασιοδότησης του πραγματικού σημασιοδότησης του πραγματικού και η αλλαγή του του πραγματικού και η κατάλυση θέματος και η κατάλυση του θέματος του θέματος Ιστορισμός Νέος Πραγματισμός Pop art και στην ουτοπία της διαχείρισης του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Εκλεκτισμός Μοντέρνο Κίνημα Αποδόμηση Η συμβολική μορφή συγκροτείται στον διαδικαστικό χώρο του Εννοιολογικού Σχεδιασμού Πραγματισμός Op art Εννοιολογικός σχεδιασμός 1 το σύμβολο ως κατηγόρημα εικόνα/ετεροαναφορικότητα 2 το σύμβολο ως συνάρτηση δείκτης/αυτοαναφορικότητα 3 το σύμβολο ως διαδικασία σύμβολο/διαναφορικότητα 1 το σύμβολο ως κατηγόρημα εικόνα/ετεροαναφορικότητα 2 το σύμβολο ως συνάρτηση δείκτης/αυτοαναφορικότητα Το 'απόσπασμα', η σημασιοδότηση του πραγματικού και η αλλαγή του θέματος 3 το σύμβολο ως διαδικασία σύμβολο/διαναφορικότητα 1 το σύμβολο ως κατηγόρημα εικόνα/ετεροαναφορικότητα εναλλαγή της χιασματικής, διπολικής και διαφορικής διαβάθμισης των εννοιολογικών κατηγοριών εναλλαγή του ετεροαναφορικού, αυτοαναφορικού και διαναφορικού ορισμού των στοιχείων και σχέσεων Ροκοκό Νεοκλασικισμός 'Νέα Τέχνη' Διεθνές στιλ Εννοιολογική τέχνη - Αποδόμηση κατά την οργάνωση/ αντίληψη του χώρου εναλλαγή - της αμοιβαιότητας, του δυισμού και της μεταβλητότητας μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου - της συναρμογής, της σύνθεσης και της αλληγορίας Το 'αποκείμενο', η άρνηση σημασιοδότησης του πραγματικού και η κατάλυση του θέματος 2 το σύμβολο ως συνάρτηση δείκτης/αυτοαναφορικότητα 3 το σύμβολο ως διαδικασία σύμβολο/διαναφορικότητα

3 Εννοιολογικά εργαλεία για την περιγραφή του αξιολογικού αντικειμένου ως προς τη διαδικαστική λογική 1. Οι τυπολογίες ως συμβάσεις στις διαδικαστικές σχέσεις. 1.1 Η μεταλλαγή της έννοιας του τύπου σε σχέση με την κοινωνική συγκυρία και την υποκειμενική ερμηνεία (ο γνώστης και το γνωστό είναι αδιαχώριστα) Το παράδειγμα του 'σταθερότυπου' και η αδυναμία γενίκευσης και εξαγωγής τυπικών μορφών στις μη κανονικές περιόδους. [Neufert: τα standards στις εκδόσεις του 1936, 1970, 2000] 1.2 Οι τυπολογίες και ο συσχετισμός τους με τα εννοιολογικά εργαλεία της κατηγορηματικής και συναρτησιακής λογικής Οι τρεις τυπολογίες ως τρεις λογικές αντίληψης και κατανόησης στο Μοντερνισμό - Από το αρχέτυπο στο πρότυπο: το ιδανικό της φύσης, η αναλογία των φυσικών οργανισμών (Η μίμηση - Οι αναλογικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο - Η αντικειμενικότητα, αναγωγή) Η συμβολική μορφή ως κατηγόρημα / εικόνα - Από το πρότυπο στον τύπο: η τάξη της βιομηχανικής παραγωγής, η αναλογία της μηχανής (Η αφαίρεση - Οι δομικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο - Η αντικειμενικότητα και η υποκειμενικότητα, η επαγωγή και η αναγωγή) Η συμβολική μορφή ως συνάρτηση / δείκτης - Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων: η τάξη της κοινωνίας, η αναλογία της πόλης, η αναλογία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (Ο κώδικας των σχέσεων - Οι διαχειριστικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο - Η σχετικότητα, η {επαγωγή/αναγωγή} ) Η συμβολική μορφή ως διαδικασία / σύμβολο [Madrazo: η έννοια του τύπου στην αρχιτεκτονική, Vidler - Achten, Oxman, Bax: οι τρεις τυπολογίες, Abercrobie - Arnheim, Alexander - Jones ]

4 Η αλλαγή του παραδείγματος (Lenart, M. Pasztor, A., 'Constructing Design Worlds', 2002, [Lincoln, Guba, 1985]): αξιώματα τα οποία μεταξύ τους παρουσιάζουν μια συνέργια, το κάθε ένα μόνο του δεν μπορεί να σταθεί. Κατηγορηματική λογική Η φύση της πραγματικότητας Υπάρχει μια απτή πραγματικότητα αληθινή κάπου έξω που μπορεί να διαιρεθεί σε αποσπάσματα ανεξάρτητα παραλλαγών και διαδικασιών, και το καθένα μπορεί να μελετηθεί σε σχέση με τα άλλα. Η έρευνα ενσκήπτει σε αυτή την πραγματικότητα ώσπου να την προδιαγράψει και να την ελέγξει. Υπάρχουν πολλαπλές κατασκευασμένες πραγματικότητες που μπορούν να μελετηθούν μόνο ολιστικά. Η έρευνα σε αυτές τις πραγματικότητες θα διαφέρει, θα είναι ασύμπτωτη, και έτσι η προδιαγραφή και ο έλεγχος μπορεί να μην είναι τα αποτελέσματα, αν και κάποια επίπεδα κατανόησης θα επιτευχθούν. Διαδικαστική λογική Η σχέση του γνώστη και του γνωστού Ο ερευνητής και το αντικείμενο της έρευνας είναι ανεξάρτητα. Ο γνώστης και το γνωστό συστήνουν ένα διακριτό δυϊσμό. Ο ερευνητής και το αντικείμενο της έρευνας αλληλεπιδρούν και επηρεάζουν ο ένας το άλλο. Γνώστης και γνωστό είναι αδιαχώριστα. Συναρτησιακή λογική Η δυνατότητα των αιτιοκρατικών αρθρώσεων Κάθε δράση μπορεί να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα ενός αληθινού αιτίου που χρονικά προηγείται του αποτελέσματος. Όλες οι οντότητες είναι σε κατάσταση αμοιβαίας, ταυτόχρονης διαμόρφωσης ώστε να είναι αδύνατο να διακρίνεις το αίτιο από το αποτέλεσμα.

5 1. Οι τυπολογίες ως συμβάσεις στις διαδικαστικές σχέσεις. Η μεταλλαγή της έννοιας του τύπου σε σχέση με την κοινωνική συγκυρία και την υποκειμενική ερμηνεία (ο γνώστης και το γνωστό είναι αδιαχώριστα) Το παράδειγμα του 'σταθερότυπου' και της αδυναμίας γενίκευσης και εξαγωγής τυπικών μορφών στις μη κανονικές περιόδους. 638 αριθμός σελίδων αριθμός λημμάτων αριθμός θεμάτων E. Neufert, Οικοδομική και Αρχιτεκτονική Σύνθεση, 1936, 1970, 2000

6 Σχεδιαστική ιδεολογία: διεύρυνση των παραμέτρων του σχεδιασμού Οικολογία Τοπικές συνθήκες Πολιτισμικές συνθήκες Πολιτικές - οικονομικές συνθήκες Συντήρηση - Ασφάλεια Κλίμα των χώρων Βιολογία των κτιρίων Δομικά στοιχεία: σελ. 6 Δομικά στοιχεία: σελ. 40 έμφαση στη συμπεριφορά του κτιρίου με το περιβάλλον [μονώσεις, υγρασία, αερισμός, φύτευση] Τύποι κατοικιών: σελ.18 έμφαση στο μέγεθος και στα ελάχιστα Καθαρισμός κτιρίων Ασφάλεια κτιρίων και γηπέδων Τύποι κατοικιών: σελ.28 έμφαση στον προσανατολισμό, στα χαρακτηριστικά του οικοπέδου κατοικίες με οικολογική δόμηση κοινωνική κατοικία Αλλαγές χρήσης Εκκλησίες Εκκλησίες: προσθήκη: συναγωγές, τζαμιά Μουσεία: σελ. 1 Μουσεία: σελ. 4 παραδείγματα ως προς τη διεύρυνση της λειτουργίας τους σε πολιτιστικά κέντρα Πυροπροστασία Ανακαινίσεις, Εξυγιάνσεις παλαιών κτιρίων E. Neufert, Οικοδομική και Αρχιτεκτονική Σύνθεση, 1970, 2000 Η αύξηση των θεμάτων και λημμάτων λόγω εισαγωγής περισσότερων παραμέτρων στη διαδικασία επίλυσης του σχεδιαστικού προβλήματος.

7 Σχεδιαστική ιδεολογία: η διαχείριση της διαδικασίας σχεδιασμού Το πρόγραμμα και η επίβλεψη ως αντικείμενα - φάσεις του σχεδιασμού Επίβλεψη εκτέλεση κατασκευής: 3 σελ. τυποποίηση διαστάσεων: 1 σελ. Σχολεία: εξοπλισμός, ανθρωπομετρικά στοιχεία Κτίρια γραφείων: εργονομικά στοιχεία, απαιτήσεις μεγεθών Εργοστάσια Εστιατόρια: εργονομικά στοιχεία για τον χώρο σερβιρίσματος Θέατρα Νοσοκομεία: Εργονομικά στοιχεία ως προς τύπους χώρων νοσηλείας. Επίβλεψη εκτέλεση κατασκευής: 10 σελ. έμφαση στον έλεγχο των φάσεων της κατασκευής τυποποίηση διαστάσεων: 3 σελ. έμφαση στον αλληλοσυσχετισμό τομέων τεχνολογίας Σχολεία: Τυπολογία προγραμμάτων Κτίρια γραφείων: Τυπολογία προγραμμάτων ως προς την επίδραση των μέσων εργασίας στη λειτουργία (γραφομηχανή, κεντρικός υπολογιστής, τερματικά) την εξειδικευμένη λειτουργία (διοίκηση, τράπεζες), τα εξειδικευμένα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά (πύργοι, ουρανοξύστες, στοές διαφανείς στεγάσεις) Εργοστάσια: Τυπολογία προγραμμάτων: ο σχεδιασμός της γραμμής παραγωγής καθοριστικός της οργάνωσης του χώρου Εστιατόρια: Τυπολογία προγραμμάτων: ένταξη χώρων εξυπηρετήσεων και κουζινών Θέατρα: Τυπολογία προγραμμάτων: ένταξη βοηθητικών χώρων σκηνής και foyer Νοσοκομεία: Τυπολογία προγραμμάτων: ένταξη των χώρων υπηρεσιών, προμηθειών, παροχών, διοίκησης, διδασκαλίας και έρευνας. E. Neufert, Οικοδομική και Αρχιτεκτονική Σύνθεση, 1970, 2000 Η αύξηση των σελίδων λόγω εισαγωγής περισσότερων φάσεων στη διαδικασία επίλυσης του σχεδιαστικού προβλήματος (το πρόγραμμα και η επίβλεψη).

8 Σχεδιαστική ιδεολογία: τύπος ή τυπικά πεδία σχέσεων Η αλλαγή της τυπολογίας ως προς σχεδιαστικές ιδεολογικές προθέσεις, η αύξηση της πολυπλοκότητας των παραμέτρων του σχεδιασμού και ο σχεδιασμός του προγράμματος συνεπάγονται την παραδειγματική αναφορά σε τρόπους σκέψης για την επίλυση σχεδιαστικών προβλημάτων. Η νέα αντίληψη της Κατοικία Κουζίνες [αναφορές στην ανοικτή κουζίνα, ή σε μονόχωρη κατοικία] Υπνοδωμάτια [αυτόνομοι χώροι ως προς του χώρους υγιεινής, την ιματιοθήκη ο τύπος ο σύζυγος ξεχωριστά από τη σύζυγο στοιχεία για ad hoc σχεδιασμό εξοπλισμού συναρτημένου από το κέλυφος] Καθημερινό: σελ. 3 ελάχιστες διαστάσεις, ορισμός λειτουργιών Τύποι κατοικιών: σελ.18 έμφαση στο μέγεθος και στα ελάχιστα Εργαστήρια Ξενοδοχεία Νοσοκομεία: Κατοικία Κουζίνες [δεν υποστηρίζεται επαρκώς η ανοικτή κουζίνα, ή σε μονόχωρη κατοικία, ή η χωρίς στοιχεία εντοιχισμένου εξοπλισμού] Υπνοδωμάτια [μεγαλύτεροι, σύνθετοι τύποι ως προς του χώρους υγιεινής, την ιματιοθήκη εξάλειψη του τύπου ο σύζυγος ξεχωριστά από τη σύζυγο - υποβάθμιση των στοιχείων για ad hoc σχεδιασμό εξοπλισμού, το κέλυφος επιτρέπει συνθετότερες διατάξεις έτοιμων προϊόντων] Λουτρά [απαλείφεται ο τύπος της επιδαπέδιας λεκάνης - κατά 30 Χ 30 εκ. μεγαλύτερο το μικρότερο λουτρό μεγαλύτερη ποικιλία μη τυπικών διατάξεων ντουζιέρα και μπανιέρα στον ίδιο χώρο - σάουνα - προκατασκευή] - Ιδιωτικές πισίνες Καθημερινό: δεν υπάρχει αναφορά Τύποι κατοικιών: σελ.28 έμφαση στον προσανατολισμό, στα χαρακτηριστικά του οικοπέδου, στις μη τυπικές συγκροτήσεις: διόγκωση του αριθμού των παραδειγμάτων συνολικής οργάνωσης [ διεθνή παραδείγματα : κατοικίες με αίθριο, με σέρα, κατοικίες με οικολογική δόμηση, κοινωνική κατοικία] Εργαστήρια: παραδείγματα συνολικής οργάνωσης ως προς ειδικά λειτουργικά, ή τοπικά, χωρικά δεδομένα Ξενοδοχεία: παραδείγματα συνολικής οργάνωσης θεματικός συσχετισμός με συνεδριακά κέντρα Νοσοκομεία: παραδείγματα συνολικής οργάνωσης. Χώροι υπηρεσιών, προμηθειών, παροχών, διοίκησης, διδασκαλίας και έρευνας. τυπολογίας Μουσεία: Μουσεία: παραδείγματα συνολικής οργάνωσης ως προς τη διεύρυνση της λειτουργίας τους σε πολιτιστικά κέντρα E. Neufert, Οικοδομική και Αρχιτεκτονική Σύνθεση, 1970, 2000 Η αύξηση των σελίδων λόγω αδυναμίας γενίκευσης και εξαγωγής τυπικών μορφών κατά τη μεταμοντέρνα συνθήκη, όπου ο τύπος /κανόνας αντικαθίσταται με την παρουσίαση χαρακτηριστικών περιπτώσεων και παραδειγμάτων.

9 σταθερότυπος Ο functionalism του 20 και 30 έθεσε ως σημείο εκκίνησης τις functional ανάγκες κάτω από την πίεση της μοντέρνας ιδέας της αποτελεσματικότητας, και έδωσε την πρώτη συστηματική προσπάθεια για την εξέταση των προθέσεων-σκοπών του κτιρίου, που συνήθως στόχευε στην εύρεση των ορθών ελάχιστων μεγεθών (διαστάσεων) με την υπόθεση ότι η αρχιτεκτονική πάνω από όλα σημαίνει αποτελεσματικότητα και οικονομία Ήταν functional να λυθεί ο σκοπός του κτιρίου, όπως Die Wohnung fur das Existenzminimum [Αναφορά στην έκδοση του CIAM, 1930, καθώς και στην Bauwnwurfslehre του E. Neufert, 1936] (: C. Norberg- Schulz, Intentions in Architecture, MIT, 1965) Στην Αγγλία ορισμένες από τις ελάχιστες διαστάσεις μπορεί να παρουσιάζονται ως γενναιόδωρες, ιδιαίτερα στους δημόσιους χώρους, αλλά αυτή η διαφορά κυρίως οφείλεται στο οικονομικό κλίμα της χώρας, το οποίο δεν θα διαρκεί για πάντα, και καθώς θα βελτιώνεται, οι περιορισμοί θα χαλαρώνουν και οι ελάχιστες απαιτήσεις θα διογκώνονται (R. Herz, εκδότης της αγγλικής μετάφρασης) Σχολεία Αναφορά στην αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος και στην αύξηση του αριθμού των μαθητών ως προς τους προηγούμενα εφαρμοζόμενους τύπους στην Αγγλία. Κτίρια γραφείων εργονομικά στοιχεία, απαιτήσεις μεγεθών Νοσοκομεία Αναφορά στην αλλαγή των τύπων ως προς την αλλαγή της τεχνολογίας, των κοινωνικών και πολιτικών απαιτήσεων και προθέσεων. Το βιβλίο είναι ανεκτίμητο και κλασικό γιατί στέκεται στη διαχρονική αξία του περιεχομένου του (: Δ. Μαλασπίνας, αρχιτέκτων - πολεοδόμος, μεταφραστής της ελληνικής έκδοσης) Σχολεία λειτουργικά προγράμματα, σχέσεις, αρθρώσεις χώρων Κτίρια γραφείων Τυπολογία , , 1975-, ως προς την επίδραση των μέσων εργασίας στη λειτουργία (γραφομηχανή, κεντρικός υπολογιστής, τερματικά): μεμονωμένα γραφεία, μεγάλοι ενιαίοι χώροι γραφείων, ομαδική εργασία, το πολυδύναμο γραφείο: ανάλογος ορισμός των εργονομικών μεγεθών. Τυπολογία ως προς εξειδικευμένη λειτουργία (διοίκηση, τράπεζες), ως προς εξειδικευμένα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά (πύργοι, ουρανοξύστες, στοές, διαφανείς στεγάσεις) Νοσοκομεία Ο σχεδιασμός της λειτουργίας παίζει σήμερα τον σημαντικότερο ρόλο. Ο χρονικός προγραμματισμός και η σειρά των εργασιών υλοποίησης είναι ιδιαίτερα σημαντική στο παράδειγμα του νοσοκομείου.

10 Οι τυπολογίες και ο συσχετισμός τους με τα εννοιολογικά εργαλεία της κατηγορηματικής και συναρτησιακής λογικής. Η μελέτη του Τύπου σχετίζεται με τη γένεση της αρχιτεκτονικής μορφής, τη συστηματοποίηση της αρχιτεκτονικής γνώσης και την κατανόηση της διαδικασίας σχεδιασμού. Η ποικιλία των σημασιών που έχουν αποδοθεί στην έννοια του Τύπου μέσα στην Ιστορία σχετίζεται με την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής μορφής της αναπαράστασης του κόσμου. Για την κατανόηση της σημασίας του Τύπου πρέπει να πάρουμε μια απόμακρη απόσταση από την Ιστορία και τους τρόπους χρήσης του όρου, θεωρώντας τον όρο Τύπο ως ένα εννοιολογικό σχήμα, ή παράδειγμα που επιτρέπει την διανοητική δημιουργία. L. Madrazo, The Concept of Type in Architecture, 1995

11 Από το αρχέτυπο στο πρότυπο Μια ιδεατή, πρωταρχική μορφή, ως αρχέτυπο: Η Πλατωνική Ιδέα που βρίσκεται στον αιώνιο κόσμο των εννοιών, ή η Φύση που παρέχει πρότυπα προς μίμηση (Vitruvius). Μια ιδέα του μυαλού, με αισθητικούς, επιστημολογικούς και με ή χωρίς μεταφυσικούς συνειρμούς. (17ος 18ος αιώνας: η μετάβαση από τη μεταφυσική και την παράδοση στην επιστημολογική προσέγγιση) Η Ιδέα της Αναγέννησης δεν υπάρχει σε δικό της ξεχωριστό κόσμο, αλλά στο μυαλό του καλλιτέχνη. Alberti: ο σχεδιαστής αναγνωρίζεται ότι μπορεί να συλλάβει νέες μορφές, εμπνεόμενος από τις Πλατωνικές Ιδέες (Wittkower). Ένα κατανοητό μοντέλο, ένα πρότυπο (Vitruvius ή Quatremere: η αναφορά στην καλύβα, τέντα ή σπηλιά). ο Κύβος: η Γη το Τετράεδρο: η Φωτιά το Οκτάεδρο: ο Αέρας το Εικοσάεδρο: το Νερό Cesaraino: το σύστημα των χαράξεων του καθεδρικού του Μιλάνου σύμφωνα με τα τρίγωνα του Πλάτωνα Τα Πλατωνικά στερεά και οι προκύπτουσες χαράξεις ήταν το υπόβαθρο της Γοτθικής αρχιτεκτονικής (Frankl, 1945) προκύπτουσες διαιρέσεις και χαράξεις

12 Από το πρότυπο στον τύπο Μια θεμελιώδης αρχή μέσα στις φυσικές και καλλιτεχνικές μορφές. Viollet-le-Duc: το στιλ ως μορφοποιητική αρχή. Quatremere ή Semper: ο τύπος ως μια βασική αρχή που υπόκειται σε επιρροές από εξωτερικούς παράγοντες. Quatremere: (19 ος αιώνας, η επιστημονική γνώση, η μορφή ως αντικείμενο των φυσικών επιστημών) Ο τύπος θεμελιωδώς βασίζεται στη δυνατότητα ομαδοποίησης των αντικειμένων σύμφωνα με ορισμένες δομικές ομοιότητες'. Laugier, Quatremere: ο σχεδιαστής συμβιβάζεται με τον τύπο, ένα κληροδοτημένο μοντέλο, αρχή ή κανόνα. Δημιουργία εκ του μηδενός δεν υφίσταται, αλλά πάντα σε όρια που θέτουν οι υπάρχουσες μορφές και τύποι. [Frankl: παραλλαγές σε ένα δεδομένο θέμα]. Ο τύπος ως πολιτισμική σύμβαση (consensus). J. C. Loudon, 'How to dress a utilitarian cottage', Encyclopaedia, 1833 J. Mauch (1875): η γεωμετρική χάραξη της σπείρας και η έκφρασή της στον ιωνικό ρυθμό κατά τους Palladio, Vignola, Aviler, Goldmann

13 Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων Μοντέρνο Κίνημα: ο τύπος ως εμπόδιο για τη δημιουργικότητα, το σπάσιμο των δεσμών με την Παράδοση. Ο Λειτουργισμός προσδιορίζει τον βαθμό της πολυπλοκότητας του σχεδιαστικού προβλήματος, η οποία δεν μπορεί να προσεγγισθεί με προσυλληφθείσες μορφές (Alexander, Eisenman). Ο τύπος ως ένα παράγωγο του λειτουργικού προγράμματος: η μορφή/τύπος ακολουθεί τη λειτουργία/πρόγραμμα [Η σχέση 'μορφή και λειτουργία' ισχύει σε όλη την Ανθρωπιστική περίοδο από την Αναγέννηση η αλλαγή στο πλαίσιο και την πολυπλοκότητα του προγράμματος υποβαθμίζει τον τύπο: Eisenman]. Η δομή, περισσότερο μεθοδολογική παρά επιστημολογική, ως 'αντικειμενική' άρθρωση των δεδομένων του προγράμματος. Οι μέθοδοι σχεδιασμού αντικαθιστούν τη μορφή και τον σχεδιαστή με μια μαθηματικής βάσης διαδικασία σχεδιασμού: Alexander, τα matrix διάδρασης των απαιτήσεων που επηρεάζουν το σχήμα της φυσικής δομής. Eisenman, η διαδικασία των μετασχηματισμών ως διαδικασία αντιμετώπισης και ελέγχου της πολυπλοκότητας του σχεδιαστικού προβλήματος. Μεταμοντερνισμός: Μια διαδικασία σχεδιασμού με πεδία σχέσεων (patterns), που επιτρέπει τη συστηματοποίηση (Alexander, A Pattern Language). Serge Chermayeff, Christopher Alexander (1963): Διαδραστικά matrix για τον προσδιορισμό των στοιχείων και των σχέσεων της δομής υπάρχον σύστημα πρώτο ενδιάμεσο σύστημα: μερικά σφάλματα απομακρύνονται δεύτερο ενδιάμεσο σύστημα: περισσότερα σφάλματα απομακρύνονται μετασχηματισμένο σύστημα: όλα τα σφάλματα έχουν απομακρυνθεί Christopher Jones (1969): η διαδικασία μετασχηματισμού ενός συστήματος νέα στοιχεία υπάρχοντα στοιχεία

14 Από το αρχέτυπο στο πρότυπο Η μίμηση Ο δημιουργός ως μεσάζων, medium των δύο κόσμων, του αρχετυπικού και του πραγματικού, μιμείται το αρχέτυπο. Laugier: (17ος 18ος αιώνας: η μετάβαση από τη μεταφυσική και την παράδοση στην επιστημολογική προσέγγιση) στο πλαίσιο αντίληψης και κατάκτησης της γνώσης, η καλύβα του είναι περισσότερο μια σύλληψη του νου παρά μια μορφή της Φύσης, είναι ένα αρχικό πρότυπο. J. N. L. Durand, 'Vertical Combinations', 1805, το πρότυπο ως μια κατηγορία ταξινόμησης, που χρησιμοποιείται για την κατηγοριοποίηση των κτιρίων σύμφωνα με τη μορφή, λειτουργία ή άλλα κριτήρια L. von Klenze, Regensburg, Walhalla, , η μίμηση του πολιτισμικού προτύπου Laugier (1753): Το πρότυπο που 'αρμόζει' στη Φύση, η καλύβα

15 Από το πρότυπο στον τύπο Η αφαίρεση Quatremere: ο τύπος ως αρχή (principle) που προέρχεται από τη συστηματική μελέτη της Φύσης, προέρχεται από μια πράξη Αφαίρεσης και όχι Μίμησης (ο τύπος αντί του προτύπου). Ο τύπος είναι a posteriori αναγωγή συγκεκριμένων μορφών. Η Αφαίρεση μετατοπίζει το υποκείμενο από την κατάσταση της έμπνευσης στην κατάσταση της διαλεκτικής λειτουργίας με πολύπλοκα και ήδη σχηματισμένα γλωσσικά - επικοινωνιακά συστήματα (Eisenman): Μια δισδιάστατη γεωμετρική φιγούρα ή διάγραμμα (Serlio, Palladio, Durand) [που με τα GIS εμπλουτίζεται με την κατακόρυφη τοπολογία, Kazzaz]. Ένα γεωμετρικό στερεό (Boullée, Le Corbusier, Eisenman). Μια νοητική εικόνα, Gestalt (19 ος -20 ος αιώνας, η ψυχολογία της μορφής, τα αντιληπτικά σχήματα). Ο R. Arnheim αναφέρεται στον 'δομικό σκελετό', ή ο E. Gombrich στο 'εννοιολογικό σχήμα'. Le Corbusier: νοητικά σχήματα, το πρώτο κτίσμα ως μια πρωτόγονη σκέψη, παρά ως μια πρωτόγονη, αρχέγονη κατασκευή. Ο τύπος ως θεμέλιο για τη δημιουργία μιας επιστημολογίας στην αρχιτεκτονική (Rossi). F. L. Wright: τα 'χέρια του σε προσευχή' ως βασική αρχή στη σύλληψη της οροφής της εκκλησίας στο Madison, Wisconsin, 1950 A. Rossi., Modena Cemetery, η επικοινωνιακή διάσταση του τύπου, 1971 K. Krantzer, DIN 18011, η κανονιστική διάσταση του τύπου, 1978

16 Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων Ο κώδικας των σχέσεων Alexander, Eisenman: ο σχεδιασμός δεν ξεκινά με μια προσυλληφθείσα εικόνα ή τύπο, αλλά είναι μια διαδικασία με πεδία σχέσεων, όπου η αρχική εικόνα ή τύπος δεν παίζει σημαντικό ρόλο. Argan: η κατηγοριοποίηση των χαρακτηριστικών (πολεοδομικών κτιριολογικών τεχνικών - διακοσμητικών) για την εξαγωγή των τύπων είναι διαφορετική ανάλογα με τις φάσεις του σχεδιασμού. Broadbent: ο πραγματικός, τυπολογικός, αναλογικός, κανονικός σχεδιασμός. δύο κυρτοί χώροι πιεζόμενοι μεταξύ τους σχηματίζουν έναν ίσιο τοίχο ανάμεσά τους ένας παχύς αρκετά τοίχος για να είναι κοίλος στις δύο πλευρές ένας λεπτός τοίχος δημιουργεί έναν κυρτό χώρο από τη μια μεριά και καταστρέφει την άλλη Christopher Alexander Notes on the Synthesis of Form (1964): τα πεδία σχέσεων ενός Christopher Alexander, A Pattern Language (1977): τα πεδία σχέσεων για το σχήμα του εσωτερικού χώρου. Κάθε πεδίο σχέσεων (pattern) περιγράφει ένα πρόβλημα που επανεμφανίζεται στο περιβάλλον μας και περιγράφει τον πυρήνα της λύσης σε αυτό το πρόβλημα με τέτοιο τρόπο που να είναι δυνατή η χρήση του επανειλημμένα χωρίς

17 Από το αρχέτυπο στο πρότυπο Η μίμηση Οι αναλογικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Alberti: ο σχεδιαστής μέσα στο πλαίσιο των συμβατικών οργανικών αναλογιών μπορεί να συλλάβει νέες μορφές από την εμπειρική αντιμετώπιση της Φύσης, των Πολιτισμών, των υφιστάμενων μορφών (Panofsky). Serlio (1619): σχεδιασμός θυρώματος η υλοποίηση των αναλογικών σχέσεων Le Corbusier (1946): Le modulor

18 Από το πρότυπο στον τύπο Η αφαίρεση Οι δομικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο H ιδέα-δομή ως σύλληψη του νου 'οφείλει' να είναι πρόδηλη, να γίνεται αντιληπτή με μια ματιά, καθώς αυτή αποτελεί την κύρια σημαίνουσα μορφή (: η γεωμετρική καθαρότητα του Boullée). A. Schneck (1927): οι τρεις βασικοί τύποι της καρέκλας η υλοποίηση της δομής M. Breuer, , παραλλαγές σε μια δομή Louis XVI νεοκλασικισμός Louis XV

19 Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων Ο κώδικας των σχέσεων Οι διαχειριστικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Allsopp: μια δομή πεδίων σχέσεων εμπεριέχει όχι μόνο τη μορφή αλλά και τη λειτουργία, το σύστημα σχεδιασμού και το ύφος. Greg Lynn (1995): τα blobs είναι μορφές που ως φάσεις διαδικασιών αναπαριστούν την πολυπλοκότητα των διαγραμμάτων matrix και συγχρόνως φέρουν τις ιδιότητες μετάβασης από τη μία φάση στην άλλη ως κανόνες μετασχηματισμών (συγχώνευση/κλίση) η υλοποίηση της διαδικασίας

20 Από το αρχέτυπο στο πρότυπο Η μίμηση Οι αναλογικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα, αναγωγή Ο δημιουργός μιμούμενος το αρχέτυπο καθοδηγείται σε μια αναγωγική σύλληψη της μορφής. Απαρχή της επαγωγικής σύλληψης (17ος 18ος αιώνας: η μετάβαση από τη μεταφυσική και την παράδοση στην επιστημολογική προσέγγιση) : Η ανταπόκριση στις απαιτήσεις της λειτουργίας (πρόγραμμα) και στην παράδοση της μορφής (πρότυπο) [: Eisenman, Bandini]. Durand: συστηματική μελέτη, ανάλυση / σύνθεση, επαγωγή / αναγωγή κατά την κατηγοριοποίηση των υφισταμένων μορφών και την εξαγωγή προτύπων προς χρήση στον σχεδιασμό. Ανάκτορα στο Wurzburg, 1719

21 Από το πρότυπο στον τύπο Η αφαίρεση Οι δομικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα και η υποκειμενικότητα, η επαγωγή και η αναγωγή Ο τύπος αποτελεί έκφραση της βασικής μορφής που μπορεί να εξαχθεί από μια κατηγορία μορφών που χαρακτηρίζονται από ομοιότητες. Διαφοροποιείται η εσωτερική μορφή ως αντικειμενική μορφή (δομικός σκελετός) από την εξωτερική μορφή ως υποκειμενική μορφή: το υπόβαθρο του εκλεκτισμού [κατά αναλογία αναφορά στον ορθολογισμό της διάκρισης του φέροντος / φερομένου, ή στην επαγωγική / αναγωγική διαδικασία για τη σύλληψη της γραμματικής των σχημάτων (shape grammars)]. Broadbent: η βαθιά δομή ως υπόβαθρο μετασχηματισμών. Η τυπολογία ως γλώσσα (language) και ο σχεδιασμός ως λόγος (parole), Colquhoun: ο τύπος αποτελεί υπόβαθρο, πλαίσιο για την ανάπτυξη της διαίσθησης και φαντασίας. Gestalt: η μορφή του αντικειμένου και η μορφή που αντιλαμβάνεται το υποκείμενο. Διάκριση μεταξύ της φάσης αντίληψης του κόσμου / των μορφών και της σύλληψης της μορφής. Αγγλία, 1820, βιβλία επιπλοποιίας

22 Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων Ο κώδικας των σχέσεων Οι διαχειριστικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η σχετικότητα, η {επαγωγή/αναγωγή} Abercrobie: Η αντίληψη της πραγματικότητας εξαρτάται από τα αντιληπτικά σχήματα / την εμπειρία του παρατηρητή. Αίρεται η αντικειμενικότητα της επαγωγής, καθώς καθοδηγείται από τα ερωτήματα του μελετητή. Ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο δεν μπορούν να ξεχωρίσουν. Η πραγματικότητα είναι κοινωνική κατασκευή: Η ανάλυση σύνθεση ως μια ενιαία διαδικασία. Vidler: ολισμός, ενάντια στη στοιχειακή, αποσπασματική προσέγγιση της προηγούμενης περιόδου. Επίπεδα σημασίας, το παλίμψηστο. Peter Eisenman: house II, ένα σύστημα μετασχηματισμών από βαθιά έως επιφανειακά επίπεδα ως ένα αυτοαναφορικό σύστημα σύνθεσης ΝΟΧ, 'Blow Out', Ολλανδία, 1997, η αντίληψη του χώρου ως διαδικασία τοπικών μετασχηματισμών

23 Οι τρεις τυπολογίες ως οι τρεις λογικές αντίληψης, κατανόησης και αναπαράστασης του κόσμου, βασισμένο στον Vidler, The third typology (1976) και H. Achten, R. Oxman, T. Bax, Typological Knowledge Acquisition Through a Schema of Generic Representations (1998) Από το αρχέτυπο στο πρότυπο : το ιδανικό της φύσης, η αναλογία των φυσικών οργανισμών Η μίμηση Οι αναλογικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα, αναγωγή Από το πρότυπο στον τύπο : η τάξη της βιομηχανικής παραγωγής, η αναλογία της μηχανής Η αφαίρεση Οι δομικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα και η υποκειμενικότητα, η επαγωγή και η αναγωγή Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων : η τάξη της κοινωνίας, η αναλογία της πόλης, η αναλογία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Ο κώδικας των σχέσεων Οι διαχειριστικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η σχετικότητα, η {επαγωγή/αναγωγή}

24 Κατηγορηματική λογική Από το αρχέτυπο στο πρότυπο : το ιδανικό της φύσης, η αναλογία των φυσικών οργανισμών Οι τρεις τυπολογίες ως οι τρεις λογικές αντίληψης, κατανόησης και αναπαράστασης του κόσμου, βασισμένο στον Vidler, The third typology (1976) και H. Achten, R. Oxman, T. Bax, Typological Knowledge Acquisition Through a Schema of Generic Representations (1998) Η μίμηση Οι αναλογικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα, αναγωγή Συναρτησιακή λογική Από το πρότυπο στον τύπο : η τάξη της βιομηχανικής παραγωγής, η αναλογία της μηχανής Η αφαίρεση Οι δομικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα και η υποκειμενικότητα, η επαγωγή και η αναγωγή Διαδικαστική λογική Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων : η τάξη της κοινωνίας, η αναλογία της πόλης, η αναλογία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Ο κώδικας των σχέσεων Οι διαχειριστικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η σχετικότητα, η {επαγωγή/αναγωγή}

25 Κατηγορηματική λογική Από το αρχέτυπο στο πρότυπο : το ιδανικό της φύσης, η αναλογία των φυσικών οργανισμών Οι τρεις τυπολογίες ως οι τρεις λογικές αντίληψης, κατανόησης και αναπαράστασης του κόσμου, βασισμένο στον Vidler, The third typology (1976) και H. Achten, R. Oxman, T. Bax, Typological Knowledge Acquisition Through a Schema of Generic Representations (1998) Η μίμηση Κατηγορηματική λογική Οι αναλογικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Συναρτησιακή λογική Η αντικειμενικότητα, αναγωγή Διαδικαστική λογική Συναρτησιακή λογική Από το πρότυπο στον τύπο : η τάξη της βιομηχανικής παραγωγής, η αναλογία της μηχανής Η αφαίρεση Οι δομικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η αντικειμενικότητα και η υποκειμενικότητα, η επαγωγή και η αναγωγή Κατηγορηματική λογική Συναρτησιακή λογική Διαδικαστική λογική Διαδικαστική λογική Από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων : η τάξη της κοινωνίας, η αναλογία της πόλης, η αναλογία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Ο κώδικας των σχέσεων Οι διαχειριστικές σχέσεις ορίζουν τον χώρο Η σχετικότητα, η {επαγωγή/αναγωγή} Κατηγορηματική λογική Συναρτησιακή λογική Διαδικαστική λογική

26 Το αξιολογικό αντικείμενο Η αλλαγή του παραδείγματος Η αλλαγή του παραδείγματος Η αλλαγή του παραδείγματος Αστική επανάσταση Εργατική επανάσταση Φυλετική επανάσταση Η ιστορία της Μεγάλης Συμφιλίωσης Το τελεολογικό αντικείμενο Το φυσικό αντικείμενο η συμβολική μορφή του μοντερνισμού από την ουτοπία της αμόλυντης κοινωνίας και φύσης, Η συμβολική μορφή συγκροτείται στον κατηγορηματικό χώρο του Ιστορισμού Το 'απόσπασμα', η σημασιοδότηση του πραγματικού και η αλλαγή του θέματος στην ουτοπία της βιομηχανικής κατασκευής του μέλλοντος, Η συμβολική μορφή συγκροτείται στον συναρτησιακό χώρο του Μοντέρνου Κινήματος Το 'αποκείμενο', Το 'απόσπασμα', Το 'αποκείμενο', η άρνηση η σημασιοδότηση η άρνηση σημασιοδότησης του πραγματικού σημασιοδότησης του πραγματικού και η αλλαγή του του πραγματικού και η κατάλυση θέματος και η κατάλυση του θέματος του θέματος Ιστορισμός Νέος Πραγματισμός Pop art και στην ουτοπία της διαχείρισης του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Εκλεκτισμός Μοντέρνο Κίνημα Αποδόμηση Η συμβολική μορφή συγκροτείται στον διαδικαστικό χώρο του Εννοιολογικού Σχεδιασμού Πραγματισμός Op art Εννοιολογικός σχεδιασμός 1 το σύμβολο ως κατηγόρημα εικόνα/ετεροαναφορικότητα 2 το σύμβολο ως συνάρτηση δείκτης/αυτοαναφορικότητα 3 το σύμβολο ως διαδικασία σύμβολο/διαναφορικότητα 1 το σύμβολο ως κατηγόρημα εικόνα/ετεροαναφορικότητα 2 το σύμβολο ως συνάρτηση δείκτης/αυτοαναφορικότητα Το 'απόσπασμα', η σημασιοδότηση του πραγματικού και η αλλαγή του θέματος 3 το σύμβολο ως διαδικασία σύμβολο/διαναφορικότητα 1 το σύμβολο ως κατηγόρημα εικόνα/ετεροαναφορικότητα εναλλαγή της χιασματικής, διπολικής και διαφορικής διαβάθμισης των εννοιολογικών κατηγοριών εναλλαγή του ετεροαναφορικού, αυτοαναφορικού και διαναφορικού ορισμού των στοιχείων και σχέσεων Ροκοκό Νεοκλασικισμός 'Νέα Τέχνη' Διεθνές στιλ Εννοιολογική τέχνη - Αποδόμηση κατά την οργάνωση/ αντίληψη του χώρου εναλλαγή - της αμοιβαιότητας, του δυισμού και της μεταβλητότητας μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου - της συναρμογής, της σύνθεσης και της αλληγορίας Το 'αποκείμενο', η άρνηση σημασιοδότησης του πραγματικού και η κατάλυση του θέματος 2 το σύμβολο ως συνάρτηση δείκτης/αυτοαναφορικότητα 3 το σύμβολο ως διαδικασία σύμβολο/διαναφορικότητα από το αρχέτυπο στο πρότυπο - από το πρότυπο στον τύπο - από τον τύπο στην τυπική δομή πεδίων σχέσεων

27 2. Η διάδοση του επαισθητού 2.1 Η κοινωνική διαστρωμάτωση ως προς την παραγωγή και κατανάλωση του επαισθητού η διαδικασία διαχείρισης κανόνων σχεδιαστικής ιδεολογίας ως αναπαράσταση των σημασιολογικών μεταθέσεων του τρόπου κατανόησης του χώρου-κόσμου [Ranciere: η πολιτική της αισθητικής, η διάδοση του επαισθητού η διάκριση των κοινωνικών τάξεων ως προς τη διάκριση του επαισθητού, Dunlop: η αποδοχή του καινοφανούς, Παρμενίδης Χαραλαμπίδου: το παράδειγμα του Rietveld] η διαδικασία συγκρότησης σχεδιαστικής ιδεολογίας ως αναπαράσταση της σχέσης μητρόπολης-περιφέρειας, ή της ταξικής ταυτότητας: Η αρχιτεκτονική ως σύμβολο της πρότυπης ζωής η συμβολική μορφή του Μοντερνισμού η συμβολική μορφή ενσωμάτωσης στον Μοντερνισμό [Bhabha: η μίμηση το υβρίδιο η πρωτογενής δημιουργία, Colquhoun: ο εκλεκτισμός, η αφαίρεση και η έκφραση της τοπικότητας, Παρμενίδης Ρούπα: το παράδειγμα του αστικού επίπλου την Ελλάδα] 2.2 Το παράδειγμα της έκφρασης της διανθρώπινης τοπικότητας και η κοινωνική εξάρτηση ως σημαινόμενο. [Ostrowetsky, Bordreuil: η ανάλυση μορφών ως προς δεδομένα πρότυπα] 2.3 Πέραν της Μητροπολιτικής σκέψης: από τον «μεγάλο και μικρό μοντερνισμό» στους «τέσσερις μοντερνισμούς». [Enwezor: η αλλαγή του θέματος μετά την αποικιοκρατική περίοδο]

28 2. Η διάδοση του επαισθητού Η κοινωνική διαστρωμάτωση ως προς την παραγωγή και κατανάλωση του επαισθητού η διαδικασία διαχείρισης κανόνων σχεδιαστικής ιδεολογίας ως αναπαράσταση των σημασιολογικών μεταθέσεων του τρόπου κατανόησης του χώρου-κόσμου RB '18 Berlin '23 ZigZag '34 Crate '34 Steltman '63 Τα έπιπλα του Gerrit Rietveld

29 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής ' Chair with high back, 1919

30 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Piano, 1923 Chair with High Back, 1919

31 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Piano,

32 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Berlin, 1923

33 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Militaire,

34 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Η αλλαγή της τεχνικής οργάνωσης προγενέστερων τύπων οδηγεί σε νέες μορφές Marcel Breuer: 1925 NoB33, Thonet,

35 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Η αλλαγή της τεχνικής οργάνωσης προγενέστερων τύπων οδηγεί σε νέες μορφές

36 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Η αλλαγή της τεχνικής οργάνωσης προγενέστερων τύπων οδηγεί σε νέες μορφές Chair curve, 1928

37 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Η αλλαγή της τεχνικής οργάνωσης προγενέστερων τύπων οδηγεί σε νέες μορφές 1927 Birza, 1927

38 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Η αλλαγή της τεχνικής οργάνωσης προγενέστερων τύπων οδηγεί σε νέες μορφές Heinz & Bodo Rasch, 1927 Zig-Zag,

39 Η αναγνώριση του τύπου σε μια σειρά μορφών σημασιοδοτεί τον συντακτικό νόμο της μορφής Η σημασιοδοτημένες συντακτικές σχέσεις καθορίζουν τη μορφή των στοιχείων Η ουδετεροποίηση της σημασίας των στοιχείων της μορφής επιτρέπει μια νέα διατύπωση του αντικειμένου Η μετατόπιση της σημασίας της μορφής από τη μορφολογική οργάνωση των στοιχείων στην τεχνική οργάνωση των στοιχείων τονίζει την υλική υπόστασή τους Η αλλαγή της τεχνικής οργάνωσης προγενέστερων τύπων οδηγεί σε νέες μορφές H. Coray, Landi, 1938 Zig-Zag,

40 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Άλματα νοηματοδότησης που παρακολουθούν τις αλλαγές των αξιών της μαζικής κοινωνίας Ο κανόνας σύνταξης ως αναπαράσταση της σύνταξης της κοινωνίας/κόσμου Berlin, 1923 Zig-Zag, 1934 Crate, Gerrit & Wim Rietveld, 1957

41 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Άλματα νοηματοδότησης που παρακολουθούν τις αλλαγές των αξιών της μαζικής κοινωνίας Ο κανόνας σύνταξης ως αναπαράσταση της σύνταξης της κοινωνίας/κόσμου 1935 Unesco, 1958

42 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί ται από το αντικείμενο Άλματα νοηματοδότησης που παρακολουθούν τις αλλαγές των αξιών της μαζικής κοινωνίας Ο κανόνας σύνταξης ως αναπαράσταση της σύνταξης της κοινωνίας/κόσμου

43 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση Bilder Boegen, Wienner Werkstatte, 1908 Ernst Kirchner, Die Brucke, 1913

44 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Erich Heckel, 1910 Picasso, 1908 Picasso, 1913 Karl Schmit, 1913

45 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Karl Gots, 1920 Van Doesburg, Composition In White And Black,

46 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Rood blauwe, 1918 Max Beckman, 1944

47 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Από τον χώρο-υπόβαθρο στο αντικείμενο που δημιουργεί τον χώρο σουπρεματισμός, ντανταϊσμός/σουρεαλισμός, ready-made (το αντικείμενο παράγει χώρο), οι κανόνες της ύλης η υποκειμενική προσέγγιση του ατόμου στη μαζική κοινωνία Huszar, Cover De Stijl, 1917 Karl Schwitters, 1926 Laszlo Moholy Nagy, 1924 White Version Of The Rood blauwe, 1921

48 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Από τον χώρο-υπόβαθρο στο αντικείμενο που δημιουργεί τον χώρο σουπρεματισμός, ντανταϊσμός/σουρεαλισμός, ready-made (το αντικείμενο παράγει χώρο), οι κανόνες της ύλης η υποκειμενική προσέγγιση του ατόμου στη μαζική κοινωνία Berlin, 1923 Beugestoel, 1927 Zig-Zag, 1932

49 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Από τον χώρο-υπόβαθρο στο αντικείμενο που δημιουργεί τον χώρο σουπρεματισμός, ντανταϊσμός/σουρεαλισμός, ready-made (το αντικείμενο παράγει χώρο), οι κανόνες της ύλης η υποκειμενική προσέγγιση του ατόμου στη μαζική κοινωνία Le Corbusier, 1928 Mies, 1929 Achille & Pier Giacomo Castiglioni, Mezzadro, 1954 Aluminum Armchair, 1942

50 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Από τον χώρο-υπόβαθρο στο αντικείμενο που δημιουργεί τον χώρο σουπρεματισμός, ντανταϊσμός/σουρεαλισμός, ready-made (το αντικείμενο παράγει χώρο), οι κανόνες της ύλης η υποκειμενική προσέγγιση του ατόμου στη μαζική κοινωνία η διαφραγματικότητα, η υλική υπόσταση, το κενό ως διττή μορφή, η διαχείριση της ύλης η συμφιλίωση ατόμου/μαζικής κοινωνίας Roberto Matta, Composition Monochrome, 1963 Max Bill, 1969 White Version Of The Zig-Zag, Josef Albers, 1925

51 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Από τον χώρο-υπόβαθρο στο αντικείμενο που δημιουργεί τον χώρο σουπρεματισμός, ντανταϊσμός/σουρεαλισμός, ready-made (το αντικείμενο παράγει χώρο), οι κανόνες της ύλης η υποκειμενική προσέγγιση του ατόμου στη μαζική κοινωνία η διαφραγματικότητα, η υλική υπόσταση, το κενό ως διττή μορφή, η διαχείριση της ύλης η συμφιλίωση ατόμου/μαζικής κοινωνίας Gottfried Honegger, 1969 Camille Graeser, 1971 Steltman, 1963

52 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Από τον χώρο-υπόβαθρο στον χώρο που δημιουργεί το αντικείμενο εξπρεσιονισμός (μορφή/υπόβαθρο), υλική υπόσταση μοντερνισμός/ελεμενταρισμός (ανάλυση του φαινομένου με εργαλεία αφαιρετικής/ορθολογικής αναπαράστασης του κόσμου),εξαΰλωση η αντικειμενική προσέγγιση της μαζικής κοινωνίας Από τον χώρο-υπόβαθρο στο αντικείμενο που δημιουργεί τον χώρο σουπρεματισμός, ντανταϊσμός/σουρεαλισμός, ready-made (το αντικείμενο παράγει χώρο), οι κανόνες της ύλης η υποκειμενική προσέγγιση του ατόμου στη μαζική κοινωνία η διαφραγματικότητα, η υλική υπόσταση, το κενό ως διττή μορφή, η διαχείριση της ύλης η συμφιλίωση ατόμου/μαζικής κοινωνίας

53 Η σημασιοδότηση του συντακτικού νόμου της μορφής επιτρέπει τον χειρισμό της Η επίγνωση του στοιχείου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του Η επίγνωση της δομής επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή της Η επίγνωση του χώρου επιτρέπει την εννοιολογική εξέλιξή του γράφουμε μόνο στα σύνορα της γνώσης μας, στο όριο που ξεχωρίζει τη γνώση μας από την άγνοια και μεταμορφώνει τη μία στην άλλη Between Deleuze & Derrida, ed. P. Patton & J. Protevi, London, Continuum, 2003, Gregg Lambert, The Philosopher and the Writer: A Question of Style, σ.121: Deleuze, 1994

54 η διαδικασία συγκρότησης σχεδιαστικής ιδεολογίας ως αναπαράσταση της σχέσης μητρόπολης-περιφέρειας Το αστικό έπιπλο στην Ελλάδα Από μια εκλεκτική ποικιλία τύπων στην ποικιλία εκφάνσεων ενός εκλεκτικού τύπου

55 γενική οικονομική τάση οικονομικές κρίσεις Γαλλία Γερμανία Αγγλία Ελλάδα Οι οικονομικές διακυμάνσεις ως υπόβαθρο για την εξέταση των παράλληλων ιστοριών του πρωτοποριακού και του κανονιστικού σχεδιασμού, της ανάπτυξης των νέων μορφών και των προτύπων : περίοδος γενικής οικονομικής ύφεσης : περίοδος γενικής οικονομικής άνθησης : περίοδος γενικής οικονομικής ύφεσης : περίοδος γενικής οικονομικής άνθησης Α' παγκ. πόλεμος Α' παγκ. πόλεμος : περίοδος γενικής οικονομικής ύφεσης : περίοδος γενικής οικονομικ : περίοδος γενικής οικονομικής ύφεσης Β' παγκ. πόλεμος

56 Η επιπλοποιία αναπτύσσεται ακολουθώντας το ρυθμό ανάπτυξης των αστικών στρωμάτων

57 Η επιπλοποιία αναπτύσσεται ακολουθώντας το ρυθμό ανάπτυξης των αστικών στρωμάτων

58 Η επιπλοποιία αναπτύσσεται ακολουθώντας το ρυθμό ανάπτυξης των αστικών στρωμάτων Αναδημοσίευση διαφημιστικής καταχώρησης της Φίλιπς στη στήλη «Από την Ζωήν όλου του κόσμου», περιοδικό Εβδομάς, α.φ. 128, 20/3/1930 Η συχνή εμφάνιση των πολυκαταστημάτων την περίοδο αυτή δηλώνει την ποικιλία των αγαθών που διαμορφώνουν πλέον το περιβάλλον του έλληνα. Τα πολυκαταστήματα ενδυνάμωσαν το θεσμό της «τρέχουσας μόδας». Αναδημοσίευση διαφημιστικής καταχώρησης, περιοδικό Εβδομάς, α.φ. 109 έως 117, 9/11/1929 2/1/1930, εσώφυλλο, και α.φ. 166, Ιανουάριος, 1931

59 Η διαδικασία οικειοποίησης προτύπων

60 Η επιπλοποιία αναπτύσσεται ακολουθώντας το ρυθμό ανάπτυξης των αστικών στρωμάτων Η αναπαράσταση του χειροτεχνικούβιοτεχνικού χαρακτήρα της επιπλοποιίας μέσα από το σχήμα εξάπλωσης των εργαστηρίων στην πόλη '40 Περιοχές συγκέντρωσης των επιπλοποιείων Περιοχές συγκέντρωσης των ξυλουργείων Περιοχές συγκέντρωσης των κατοικιών των μαθητευομένων του κλάδου

61 Η διαδικασία συγκρότησης του αστικού χώρου Αναπαράσταση τ ης σύνθεση του ενεργού πληθυσμού κατά τα έτη , στη μητρόπολη ( το παράδειγμα της Αγγλίας) και πέραν της μητρόπολης ( το παράδειγμα της Ελλάδας) ανώτερα μικρομεσαία αστικά στρώματα εξειδικευμένοι εργάτες ανειδίκευτοι αγρότες

62 Η ανάπτυξη της επιπλοποιίας συνοδεύτηκε από οργανωτικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις που εδραίωσαν την αστικοποίηση του επαγγέλματος Σύγκριση της διακύμανσης της αναλογίας μεταξύ φοιτούντων ξυλουργών και επιπλοποιών στην Ελληνική Βιοτεχνική εταιρεία με τη διακύμανση των μηνιαίων αποδοχών των επιπλοποιών Η αναπαράσταση της διαδικασίας αστικοποίησης μέσα από το σχήμα της διακύμανσης της εξειδίκευσης και του σχεδιασμού της επιχείρησης, σύμφωνα με τις οικονομικές διακυμάνσεις 3 1/7 2 7/8 3 1/6 2 5/ /6 αναλογία των φοιτούντων επιπλοποιών προς τους φοιτούντες ξυλουργούς 2 4/7 2 1/5 2 2/ /8 1 2/3 1 1/ /3 1 5/ Μηνιαίες αποδοχές, σε δραχμές, των επιπλοποιών: 25- ετών περίοδοι διεθνούς οικονομικής ύφεσης

63 Η ανάπτυξη της επιπλοποιίας συνοδεύτηκε από οργανωτικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις που εδραίωσαν την αστικοποίηση του επαγγέλματος 47,9% 46,8% 27,4% 36 4% 25,5% 40 6% 54,6% 17,6% 18,8% 41,7% 44 4% 50,9% 17,9% 35,3% 53,7% 18,3% 43,0% 53,0% 16,7% 42 8% 48,4% 24,7% 50 4% 50,6% 14,8% 47,5% 17,9% 46 8% 50,4% 32,5% 20,5% 15,1% % 41 7% 41,5% 57,5% 50,9% 17,6% 12,5% 55 8% 54 0% 41,5% 21,8% 45,1% 20,4% 38,5% 49 8% 47,1% 47 5% 42,7% 19,8% 39 7% 40,3% 16,7% 42,% 27,4% 37,0% 34,1% 15,6% 55 8% 49 4% 36,1% 32,2% 32,7% 29,8% 29,7% 28,7% 28,7% 27,3% 2,5% 12,2% 46,4% 1,7% 41,7% 52,6% 4,0% 39,9% 32,4% 19,4% 18,5% 46,8% 16,9% 10,1% 28,7% 27,6% 27,7% 27,8% 28,2% 26,3% 26,3% 25,4% 27,4% 56,2% 24,1% 24,0% 24,6% 25,1% 24,5% 23,0% 23,4% 21,8% 21,3% 16,4% 16,4% 13,2% 50,1% 47,6% 12,2% 42,7% 15,3% 36,4% 11,5% Η αναπαράσταση της διαδικασίας αστικοποίησης μέσα από το σχήμα της διακύμανσης της αστικής ταυτότητας σύμφωνα με τις οικονομικές διακυμάνσεις 14,0% 30,0% 32,8% 16,6% 30,2% 34,8% 17,8% 11,9% 10,9% 35,1% 26,9% 26,3% 22,9% 24,4% 19,7% 8,4% 30,1% 29,8% 33,3% 31,7% 5,1% 4,8% 23,6% 7,0% ποσοστιαία αναλογία των σπουδαστών από την Αθήνα προς το σύνολο των σπουδαστών του κλάδου ποσοστιαία αναλογία των σπουδαστών από το Αιγαίο προς το σύνολο των σπουδαστών του κλάδου ποσοστιαία αναλογία των σπουδαστών από τη Μικρά Ασία προς το σύνολο των σπουδαστών του κλάδου ποσοστιαία αναλογία των εγγραφέντων του κλάδου προς το σύνολο των σπουδαστών Ελληνοτουρκικός πόλεμος Βαλκανικός πόλεμος ,8% ,5% 28,5% ,2% ,7% περίοδοι οικονομικής ύφεσης

64 Η ανάπτυξη της επιπλοποιίας συνοδεύτηκε από οργανωτικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις που εδραίωσαν την αστικοποίηση του επαγγέλματος Η αναπαράσταση της διαδικασίας αστικοποίησης μέσα από το σχήμα της συγκρότησης της τυπολογίας του αστικού επίπλου

65 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός

66 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός

67 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός

68 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός: Συνειρμικός/συντακτικός σχεδιασμός

69 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός: Συνειρμικός/συντακτικός σχεδιασμός

70 A. Colquhoun, 'Historicism and the limits of Semiology', Essays in Architectural Criticism, (N.York, 1985): Το πέρασμα από τον Ιστορισμό στον Εκλεκτισμό και τον Πραγματισμό είναι μια πορεία από την αναβίωση των ιστορικών μορφολογικών τύπων και τις απόλυτες αξίες στις οποίες αυτοί αναφέρονταν (καθώς οι απόλυτες αξίες θεωρούνταν ως διαχρονικές, ξεπερνούσαν τις εκάστοτε κοινωνικές συμβάσεις και μπορούσαν να χρησιμεύουν ως κώδικες διεθνούς επικοινωνίας) στη μη αποδοχή των απόλυτων και ως εκ τούτου διαχρονικών αξιών (καθώς θεωρούνταν ότι οι αξίες ήταν προϊόν των ιστορικών συνθηκών που τις δημιούργησαν), και στη διαχείριση των ιστορικών τύπων ως ενός πλούσιου λεξιλογίου με το οποίο θα στηνόταν ένα σύγχρονος κώδικας επικοινωνίας. Ονοματολογία των τύπων κατά τον ιστορισμό και εκλεκτισμό Βικτοριανός, (Victorian) αναγέννησης αναβιώσεις Λουδοβίκου-Φιλίππου, Louis-Philippe (Restauration) αναγεννησιακός Ναπολέοντος ΙΙΙ, Napoleon III αγγλικός κλασικισμού αναβιώσεις Ελισαβετιανός (Elizabethean νεοκλασικός Ιακώβου (Jacobean) Λουδοβίκου XVI (Louis XVI) Καρόλου ΙΙ (Charles Γεωργίου ΙΙΙ (George III) γαλλικός Sheraton γερμανικός Hepplewhite ιταλικός ιταλικός χίλια εξακόσια ( seicento) Γεωργίου ΙV (George IV) μπαρόκ και ροκοκό αναβιώσεις αντιβασιλείας (regency) μπαρόκ αυτοκρατορικός (empire) Λουδοβίκου XIV (Louis XIV) biedermeier Γουίλιαμ και Μαίρη (Will iam and Mary) διευθυντηρίου (directoire) ροκοκό ελληνικός Λουδοβίκου XV (Louis XV) αρχαιότητας Belter νεοελληνικός vernis Martin ρωμαϊκός Βασίλισσας Άννας (Queen Anne) ετρουσκικός Chippendale πομπηιανός Ηράκλειος Ονοματολογία των τ ύπων κατά τον πραγματισμό μεταλλικά έπιπλα εστορεσμένα φυσικότροπα, ρουστίκ ψάθινα, πλεκτά καμπυλωμένης ξυλείας κοινά, δημώδη, vernacular

71 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός: Συνειρμικός/συντακτικός σχεδιασμός

72 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός: Συνειρμικός/συντακτικός σχεδιασμός

73 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση

74 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα α. Έπιπλο εισόδου, εισαγωγής από Βουλγαρία, β. Μικρό Ντουλάπι για χώρους υποδοχής (bahut), ελληνικής κατασκευής, , διακοσμημένο με χαρακτά λαϊκά μοτίβα βαμμένα με χρυσόσκονη Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση

75 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση

76 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση

77 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Πολυθρόνες από την επίπλωση των γραφείων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, δεκαετία του Η μοντέρνα επίπλωση ενός κρατικού οργανισμού, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της διάδοσης και της καταξίωσης του μοντέρνου επίπλου στην ελληνική κοινωνία.

78 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Τα μεταλλικά έπιπλα του Α. Τσούτσου από την Αθήνα που επιδείχθηκαν στη Διαρκή Έκθεση Ελληνικών Προϊόντων (1933-'38) στο Ζάππειο. Η επίπλωση των γραφείων της Τηλεφωνικής Εταιρείας, κατασκευασμένη από τον επιπλοποιό Α. Μίχα, στα Μακέτα γραφείου, σπουδαστική εργασία στην Ελληνική Βιοτεχνική Εταιρεία Διπλάρειο Σχολή,

79 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Επίπλωση του ζαχαροπλαστείου Φλόκα της επιπλοποιίας Αθηναίος- Βαράγκης Μακέτα για μπαρ κατοικίας, σπουδαστική εργασία στην Ελληνική Βιοτεχνική Εταιρεία Διπλάρειο Σχολή,

80 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Έπιπλα σε ιδιότυπο αγγλικό ύφος για το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, του επιπλοποιείου Αθηναίος Βαράγκης.

81 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα 'Αγγλικό' σαλόνι του Α. Μίχα. Οι ιστορικοί μορφολογικοί τύποι κατασκευάστηκαν σε μεγάλη ποικιλία παραλλαγών τόσο μορφής όσο και ποιότητας. Όπως και στην προηγούμενη περίοδο, σε ορισμένες περιπτώσεις ο κατασκευαστής πρόσθετε μοτίβα που, κατά την κρίση του, καθιστούσαν τον ευρωπαϊκό τύπο πιο ελληνοπρεπή.

82 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Πλάτη καρέκλας του δημοφιλούς αγγλικού τύπου στον οποίο έχει ενσωματωθεί το ελληνοπρεπές, ύστεροβυζαντινό μοτίβο του δικέφαλου αετού. Κατασκευάστηκε τα πρώτα χρόνια μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι μορφολογικοί τύποι της περιόδου του Μεσοπολέμου διατηρούσαν τη δημοτικότητά τους. Του επιπλοποιού Σωτήρη Κορδομενίδη, από τη Θεσσαλονίκη

83 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα

84 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα

85 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Εργασίες των σπουδαστών της Ελληνικής Βιοτεχνικής Εταιρείας Διπλάρειο Σχολή με επιρροές από τη λαϊκή τέχνη, '40

86 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Λαϊκοβυζαντινή επίπλωση καταστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος, Τα λαϊκοβυζαντινά έπιπλα συμβρίσκονταν ισότιμα, ως προς ποιοτικές και σημασιολογικές αξίες, με τα κλασικά ελληνικά έπιπλα, ή τα παραδοσιακά και σύγχρονα ευρωπαϊκά.

87 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Το λαϊκοβυζαντινό σαλόνι που σχεδίασε η Αγγ. Χατζημιχάλη. Ο καναπές δίνει την εικόνα του θρόνου και παραπέμπει στο Βυζάντιο όπως το τόξο στην πλάτη και οι κίονες. Οι ελισσόμενοι βλαστοί και το παγώνι είναι μοτίβα του Βυζαντίου με λαϊκή όμως έκφραση.

88 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Tα έπιπλα της πρυτανείας του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, κατασκευασμένα από τον Α. Μίχα, Ο Μίχας προσπαθώντας να συγκροτήσει έναν "αμιγή" αρχαίο ελληνικό τύπο, βάσισε τη μελέτη του στους μαρμάρινους θρόνους του θεάτρου του Διονύσου. Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός

89 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Κάθισμα τραπεζαρίας που σχεδίασε ο Α. Ζάχος για την κατοικία της Αγγ. Χατζημιχάλη. Ο ελληνοκεντρικός μοντερνισμός έχει εκφρασθεί με την ενσωμάτωση λαϊκοβυζαντινών στοιχείων, όπως είναι τα κολωνάκια και ο εσώγλυφος διάκοσμος της πλάτης, σε δομή που με τη γεωμετρική αυστηρότητά της και την απότμηση στη βάση των των ποδιών αναφέρεται στη Διακοσμητική Τέχνη. Κάθισμα του Δ. Πικιώνη που κατασκευάσθηκε από το επιπλοποιείο "Αετόπουλοι Αφοι Μ.Σιγάλας". Ο σχεδιαστής κινήθηκε μεταξύ της λαϊκοβυζαντινής παράδοσης και του Μοντέρνου Κινήματος: στην πλάτη ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος δηλώνει επίδραση της βυζαντινής παράδοσης ενώ στο κάθισμα η χρήση της ψάθας δηλώνει τη λαϊκή παράδοση. Τόσο η πλάτη όσο και το κάθισμα έχουν συλληφθεί ως αυτόνομα στοιχεία και συνθέτονται επιτυχώς σε μια γεωμετρική δομή, όπως αυτή υπαγορεύεται από τις σχεδιαστικές αρχές του Μοντέρνου Κινήματος ούτως ώστε να εκφράζονται οι αντικειμενικές αξίες της οικονομικότητας και της λιτότητας

90 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Τραπέζι στο χώρο υποδοχής του κοινού στην Τηλεφωνική Εταιρεία, του Α. Μίχα, Η βάση του είναι επενδυμένη με μουσαμά και μπρούντζο. Ο συνθετικός συνδυασμός των υλικών και της γεωμετρίας της Διακοσμητικής Τέχνης με τις αφαιρετικές αναφορές στον ελληνικό κίονα αποτελεί χαρακτηριστική διατύπωση του ελληνοκεντρικού μοντερνισμού στην επίπλωση των δημόσιων χώρων.

91 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Η αθηναϊκή καρέκλα'. Καθίσματα του Μεσοπολέμου, που αποτέλεσαν τη μαζική έκφραση του ελληνοκεντρικού μοντερνισμού. Σε έναν απλοποιημένο νεοκλασικό σκελετό ο διάκοσμος παραλλασσόταν με αναφορές στη Διακοσμητική Τέχνη (Art Deco), στη Νέα Τέχνη (Art Nouveau), στη λαϊκοβυζαντινή τέχνη.

92 Το πέρασμα από την απομίμηση στην οικειοποίηση της διεθνούς σχεδιαστικής ιδεολογίας και η διαμόρφωση ελληνικής ταυτότητας συνέβαλαν στη συγκρότηση ελληνικής σχεδιαστικής ιδεολογίας με τοπικό ή διεθνή χαρακτήρα Τα ρεύματα και η οικειοποίηση Εκλεκτισμός/πραγματισμός Οι ελληνικές σημασίες από την παράδοση Μοντερνισμός/ιστορισμός/μοντερνίζοντα Κλασικό/λαϊκό, ελληνοκεντρικός μοντερνισμός Τα είδωλα είχον καταλυθή ήδη εις την Ελλάδα υπό των πρωτοπόρων της εκπαιδευτικής μεταρρυθμίσεως, οίτινες μας έκαμαν ικανούς να δεχθώμεν ως φυσικάς, ως εξαιρετικής ρωμαλεότητος τας εξαγγελομένας νέας αρχάς κατά τας οποίας αι μορφαί δεν είναι δυνατόν ν' αποτελούν αποκλειστικόν σκοπόν των αρχιτεκτονικών επιδιώξεων, ανεξάρτητον των κόσμων τους οποίους πρόκειται να εγκλείσουν. Μια τοιαύτη άλλωστε αντίληψις δεν θα ήτο ελληνική, αφού η αξία των ελληνικών αριστουργημάτων ενέκειτο εις την δια της μορφής ορθήν εκδήλωσιν του προορισμού του δημιουργήματος. Ν. Κιτσίκης και Αν. Ορλάνδος, προσφωνήσεις στο «εν Αθήναις IV διεθνές συνέδριον νεωτέρας Αρχιτεκτονικής: Η οργανική πόλις», 1933: κοινές αξίες μεταξύ του μοντερνισμού και της ελληνικής τέχνης - η έκφραση της λειτουργίας στη μορφή, η γεωμετρική οργάνωση, η λιτότητα: Αι ιδέαι σας, αι τάσεις σας, οι πόθοι σας δεν μας είναι αλλότριοι... Η Σχολή μας πιστεύει εις αυτάς εξ εσωτερικής πεποιθήσεως. Η πεποίθησις μας όμως αυτή δεν πηγάζει απλώς και μόνον εκ της ορθότητος των θεωριών σας. Απορρέει επίσης κατά μέγα μέρος και εκ της αρχιτεκτονικής μας παραδόσεως. Στα νησιά του Αιγαίου... θα εκπλαγείτε με τους λευκούς, αυστηρά γεωμετρικούς όγκους, τους συνδυασμούς των περιγραμμάτων, εσοχών και εξοχών και τας επιτυχείς εκείνας συναντήσεις των επιπέδων, τας οποίας ο νεώτερος αρχιτέκτων θα ηύχετο να είχε χρησιμοποιήσει εις τας συνθέσεις του Θα διαπιστώσετε εφηρμοσμένων υπό των αφελών κατοίκων των νησιών μας εις τα διακοσίων ή τριακοσίων ετών σπίτια των, το αξίωμα εκείνο που προσπαθείτε να κάμετε να εννοήση ο πολιτισμένος κόσμος: εννοώ την ολικήν απουσίαν του κοσμήματος από τας προσόψεις, υψηλόν ρεαλισμόν όστις θυσιάζει την λεπτομέρειαν εις το ουσιώδες.

93 Η διαδικασία οικειοποίησης προτύπων Paul Ricoeur, The Rule of Metaphor, The creation of meaning in language, 1975, σ. 378: η ερμηνευτική προχωρά προς μια σύνδεση μεταξύ δύο λόγων (discourses), τον λόγο του κειμένου και τον λόγο της ερμηνείας. Και τελικά η πράξη της οικειοποίησης είναι λιγότερο η προβολή των προκαταλήψεων του αναγνώστη στο κείμενο, όσο η fusion of horizons, η σύντηξη των οριζόντων -βλ. H.G. Gadamer- που συμβαίνει όταν ο κόσμος του αναγνώστη και ο κόσμος του κειμένου συγχωνευθούν ο ένας μέσα στον άλλον.

94 Η συνέχιση του προπολεμικού παρελθόντος Ν. Δομένικος, 1950-'60

95 Ν. Δομένικος, 1950-'60

96 '56 Παπάφειο Ορφανοτροφείο 'Ο Μελιτεύς' Δ.Ε.Θ., 1950 Ιωάννης Σταμάτης

97 A.Βαλεντής, Αθήνα, 1965

98 Η εκλεκτική αποδοχή καινοφανών μορφών Ν. Δομένικος, 1950-'60

99 Η απομίμηση: Η διαδικασία αποδοχής του καινοφανούς είναι απότομη, ασυνεχής και εκλεκτική Το καινοφανές εντάσσεται στον υφιστάμενο κατάλογο των μορφών ως μια ακόμη εκλεκτική περίπτωση Το καινοφανές εισάγεται σε χώρους περιορισμένης κοινωνικής προβολής Alber Sorenson, Knoll, 1946 Παπάφειο Ορφανοτροφείο 'Ο Μελιτεύς' Ιωάννης Σταμάτης, 1960

100 Αθ. Μίχας, 1960-'70, επίπλωση παιδικών και νεανικών δωματίων

101 Αθ. Μίχας, 1960-'70, επίπλωση χώρων καθιστικού

102 Αθ. Μίχας, 1955-'60 Wie Wohnen, 1954, Willi Komatz Wie Wohnen, 1954 Carl Straub Wie Wohnen, 1954, Walter Wirz Wie Wohnen, 1954, Alfred Kill Wie Wohnen, 1954, Ludwig Bosch

103 Wie Wohnen, 1954, Eugen Smith Wie Wohnen, 1954, Ernst Dettinger Wie Wohnen, 1954, Carl Straub Αθ. Μίχας, 1955-'60 Wie Wohnen, 1954, Wilhelm Knoll Wie Wohnen, 1954 Carl Straub

104 Τάσος Γκουμάσης, 1960-'70

105 Τάσος Γκουμάσης, 1960-'70

106 Ensembles Mobiliers, Expo Internationale 1937, M. Dufrene, Lucie Renaudot Michel Dufet

107 Η ιδεολογική κατασκευή της ετερότητας της περιφέρειας ('Ποτέ την Κυριακή', 1960, 'Ο Ζορμπάς', 1965) Σαρίδης Τράπεζα Ελλάδος, 1960 T. H. Robsjohn - Gibbings

108 Ε.Ο.Τ. Αρχαιολογική Εταιρεία Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα Σαρίδης Χρηματιστήριο Χρηματιστήριο, Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα Εθνική Τράπεζα Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα

109 Τα υβρίδια: Η διαδικασία επίλυσης προβλημάτων εισάγει τη διαδικασία μετάβασης από τη μίμηση στον υβριδικό σχεδιασμό - η αποδοχή/ή μη του ύφους, σε σχέση με την αποδοχή/ή μη του κατηγορηματικού, συναρτησιακού, διαδικαστικού τύπου Wie Wohnen, 1954 Carl Straub Αθ. Μίχας

110 Όσο για τα σχέδια, ήταν η πρώτη φορά που αρχιτέκτονας εδώ στην Ελλάδα ασχολήθηκε μ' αυτό που λέμε industrial design. Ο συνάδελφος Κ. Δεκαβάλλας που ασχολείτο με θέματα του γενικότερου προγράμματος, κυρίως του μεγάλου ξενοδοχείου, έφερε ένα είδος σχεδίου πατρόν από μια καρέκλα μεταλλική και κάποιες φωτογραφίες για το τραπέζι φαγητού και τις πολυθρόνες, από αμερικάνικο προσπέκτους, και αποφασίσαμε να τα αναπαράγουμε. Υπήρξε μυθιστορηματικός ο τρόπος που τελείωσε αυτό το κομμάτι της δουλειάς, σ' ένα υπόγειο σιδεράδικο που τυχαία ανακαλύφθηκε χάρη σε μια μεταλλική καρέκλα της βιτρίνας του και που στόχευε στην ίδια προσπάθεια, Έτσι, δοκιμάζοντας εκατοστό προς εκατοστό με τον σιδερά-καλλιτέχνη, για να βρεθεί το σωστό ύψος καθίσματος αλλά και η κλίση και το ύψος της πλάτης και διάφορα άλλα μικρά, αλλά πονηρά ουσιαστικά στοιχεία, φθάσαμε στο σωστό αποτέλεσμα (Α. Τζάκου, Έπιπλο, Μελέτες Εφαρμογές , Αθήνα, Μπάστας, 1999) H. Bertoia, Knoll, 1952 Ch.&R. Eames, Knoll, 1951 Α. Τζάκου, Αστέρας Βουλιαγμένης, 1960

111 Επίπλωση κατοικιών, 1970 Α. Τζάκου Επίπλωση κατοικίας, 1969 Αστέρας Βουλιαγμένης, προσχέδιο, 1960

112 Α. Τζάκου Επίπλωση γραφειακού χώρου, 1970 Επίπλωση κατοικίας, 1971

113 νεοκλασικά πρότυπα 1944-'55 Early Victorian, 1950 Βαράγκης ΑΒΕΠΕ ΑΕ Θεμιστοκλής Βαράγκης, '60 κινέζικα πρότυπα, νησιώτικα πρότυπα 1955

114 πρότυπα νέου πραγματισμού Βαράγκης ΑΒΕΠΕ ΑΕ 1970-'89 πρότυπα 18ου αιώνα

115 Βαραγκης ΑΒΕΠΕ ΑΕ Knoll International

116 Βαραγκης ΑΒΕΠΕ ΑΕ Knoll International

117 Βαραγκης ΑΒΕΠΕ ΑΕ Knoll International

118

119 1980-'90

120 Η διαδικασία εξέλιξης κανόνων Homi Bhabha, Nation and Narration, 1990 The Location of Culture, 1994 Φάσεις συγκρότησης κανόνων Η εξέλιξη της εμπειρίας Η εξέλιξη της Ουτοπίας Εισαγωγή του νέου Συγκρότηση κανόνων Διαχείριση κωδίκων Εισαγωγή του νέου Εισαγωγή του νέου Εισαγωγή του νέου Συγκρότηση κανόνων Συγκρότηση κανόνων Συγκρότηση κανόνων Διαχείριση κωδίκων Διαχείριση κωδίκων Διαχείριση κωδίκων Η παρουσία της αποικιοκρατίας είναι πάντα αμφίσημη, διακρίνοντας το κατηγόρημα της ως πρωτότυπο ή/και εξουσιαστικό και τη συνάρτηση της ως επανάληψη ή/και διαφοροποίηση. Ιστορισμός Εκλεκτισμός Πραγματισμός Νέος Πραγματισμός Μοντέρνο Κίνημα High Tec, Op Art Pop Art Αποδόμηση Εννοιολογική Τέχνη Η υβριδικότητα είναι μια προβληματική της αναπαράστασης της αποικιοκρατίας, όπου οι 'απαρνημένες' γνώσεις επιθέτονται στον κυρίαρχο λόγο και αλλοτριώνουν τη βάση της εξουσίας του, τον κανόνα της αναγνώρισης. Φάσεις συγκρότησης κανόνων Η εξέλιξη των σημασιών της μητροπολιτικής ιδεολογίας Η ελληνικότητα και η διανθρώπινη σταθερά Η εξέλιξη της Ουτοπίας Η εξέλιξη της εμπειρίας Απομίμηση Απομίμηση Υβρίδιο Υβρίδιο Πρωτογενής Πρωτογενής δημιουργία δημιουργία στο πλαίσιο στο πλαίσιο των νέων των νέων κανόνων κανόνων Απομίμηση Υβρίδιο Πρωτογενής δημιουργία στο πλαίσιο των νέων κανόνων

121 Η διερεύνηση της αρχιτεκτονικής γνώσης σε σχέση με την ευρύτερη κοινωνική παραγωγή Η διαδικασία συγκρότησης του αστικού χώρου Υποθέσεις Θεωρώντας τη μητροπολιτική διαδικασία αστικοποίησης ως ροή της εσωτερικής μετανάστευσης από τον αγροτικό χώρο στον αστικό, και τη συγκρότηση της εργατικής τάξης ως έναν κατ αρχή κύριο συλλέκτη του αγροτικού πληθυσμού που αλλάζει κοινωνική ταυτότητα, τότε η ελαχιστοποιημένη συμμετοχή της εργατικής τάξης στη σύνθεση του ενεργού πληθυσμού πέραν της μητρόπολης, και η άμεση μεταλλαγή του αγροτικού πληθυσμού σε στρώματα παροχής μικρομεσαίων υπηρεσιών, μπορεί να συνεπάγεται: Η μητροπολιτική σκέψη Πέραν της μητροπολιτικής σκέψης Αναπαράσταση τ ης σύνθεση του ενεργού πληθυσμού κατά τα έτη , στη μητρόπολη ( το παράδειγμα της Αγγλίας) και πέραν της μητρόπολης ( το παράδειγμα της Ελλάδας) ανώτερα μικρομεσαία αστικά στρώματα εξειδικευμένοι εργάτες ανειδίκευτοι αγρότες την καταστροφή του υφιστάμενου πολιτισμικού ιστού και την αναπλήρωσή του με μια χαλαρή αστική κοινωνική συνείδηση (που θα μπορούσε να είχε ενισχυθεί μέσα από το συλλογικό χαρακτήρα της παραγωγής και εργασίας), με την εξατομικευμένη αντίληψη της λειτουργίας του μέλους της κοινωνίας, και με την απαξίωση της εργασίας ως κοινωνικής λειτουργίας την ατομική αντίληψη του χώρου, την απαξίωση του δημόσιου αστικού χώρου, όπου ο δημόσιος αστικός χώρος υφίσταται ως απομεινάρι του ιδιωτικού τη λειτουργία του δημόσιου χώρου σε επίπεδο γειτονιάς, σε κλίμακα ανάλογη του αγροτικού δημόσιου χώρου τη θεώρηση της πόλης ως αθροίσματος χωριών, ή ως πραγματιστικής ανάγκης, ή ως χώρου για απομύζηση - η πατρίδα είναι αλλού - τη συγκρότηση της πόλης με ιδιάζουσας ελευθερίας/αταξίας συγκυριακές αρθρώσεις.

122 Η εμβάθυνση στην αρχιτεκτονική γνώση σε σχέση με εννοιολογικά σχήματα οργάνωσης και διαχείρισης της γνώσης Η διαδικασία οικειοποίησης προτύπων Υποθέσεις Θεωρώντας τη διαδικασία μεταφοράς μητροπολιτικών προτύπων πέραν της μητρόπολης ως μια διαδικασία οικειοποίησης του αλλότριου, κατά την οποία αξίες της εθνικής/κοινωνικής ταυτότητας διηθούν και επανασημασιοδοτούν τα πρότυπα, τότε η επικυριαρχία της εθνικής/κοινωνικής ταυτότητας ως νοηματοδοτικού συστήματος και οι μεταλλαγές της ανάλογα με τη γενικότερη εξέλιξη των δεσμών του πέραν της μητρόπολης τόπου με τη μητρόπολη, μπορεί να συνεπάγεται: Η μητροπολιτική σκέψη Πέραν της μητροπολιτικής σκέψης τον εγκλωβισμό της διαδικασίας σχεδιασμού μεταξύ των μη-αναγνώσιμων σημασιών των προτύπων και των ιδεολογημάτων της εθνικής/κοινωνικής ταυτότητας την επιλεκτική διαδικασία ενστερνισμού μέρους των προτύπων και ανάγνωσης μέρους των σημασιών τους τη μεταλλαγή του είδους των προτύπων που επιλέγονται προς οικειοποίηση, σε σχέση με την ανανεωτική ή κανονιστική διάστασή τους, όπως και σε σχέση με τη θεμελιοκρατική ή φιλελεύθερη διάστασή τους την απρόσμενη εξέλιξη των προτύπων με τις αξίες και σημασίες του διαφορετικού νοηματοδοτικού συστήματος.

123 Η παράσταση της αρχιτεκτονικής γνώσης σε σχέση με χωροποιητικά συστήματα Η διαδικασία εξέλιξης κανόνων Υποθέσεις Θεωρώντας τη διαδικασία εξέλιξης της μητροπολιτικής σχεδιαστικής ιδεολογίας ως μια διαδικασία φάσεων συγκρότησης σχεδιαστικής εμπειρίας αλλά και ως μια διαδικασία συγκρότησης ιδεατών εικόνων της μητροπολιτικής κοινωνίας, τότε η αδυναμία παρακολούθησης της διαδικασίας εξέλιξης της σχεδιαστικής ιδεολογίας κατά τη μεταφορά των προτύπων πέραν της μητρόπολης, μπορεί να συνεπάγεται: Φάσεις συγκρότησης κανόνων Η μητροπολιτική σκέψη Πέραν της μητροπολιτικής σκέψης Φάσεις συγκρότησης κανόνων Η εξέλιξη της εμπειρίας Η εξέλ ιξη της Ουτοπίας Ιστορισμός Εκλεκτισμός Πραγματισμός Νέος Πραγματισμός Μοντέρνο Κίνημα High Tec, Op Art Pop Art Αποδόμηση Εννοιολογική Τέχνη Η εξέλιξη των σημασιών της μητροπολιτικής ιδεολογίας Η ελληνικότητα και η διανθρώπινη σταθερά Η εξέλιξη της Ουτοπίας Η εξέλιξη της εμπειρίας Εισαγωγή του νέου Συγκρότηση κανόνων Διαχείριση κωδίκων Εισαγωγή του νέου Εισαγωγή του νέου Εισαγωγή του νέου Συγκρότηση κανόνων Συγκρότηση κανόνων Συγκρότηση κανόνων Διαχείριση κωδίκων Διαχείριση κωδίκων Διαχείριση κωδίκων Απομίμηση Απομίμηση Υβρίδιο Υβρίδιο Πρωτογενής Πρωτογενής δημιουργία δημιουργία στο πλαίσιο στο πλαίσιο των νέων των νέων κανόνων κανόνων Απομίμηση Υβρίδιο Πρωτογενής δημιουργία στο πλαίσιο των νέων κανόνων την αναπλήρωση του νοηματοδοτικού κενού με την αναφορά σε σταθερές αξίες, πανανθρώπινης ισχύος τη διαφοροποίηση του σχήματος εξέλιξης της εμπειρίας από τις φάσεις: εισαγωγή του νέου -συγκρότηση κανόνων - διαχείριση κωδίκων, στις φάσεις: απομίμηση - υβριδική δημιουργία - πρωτογενής δημιουργία στο πλαίσιο των κανόνων του προτύπου την ασυνεχή πορεία στη συγκρότηση της σχεδιαστικής εμπειρίας όσο αυτή ακολουθεί τους κανόνες της απομίμησης και της υβριδικής δημιουργίας την ασυνεχή συμβίωση κανόνων σχεδιασμού την ασυνεπή άρθρωση σχεδιαστικού και κριτικού λόγου την ιδιότυπη εξέλιξη των κανόνων της μητροπολιτικής σχεδιαστικής ιδεολογίας όσον αφορά την πρωτογενή δημιουργία στο πλαίσιο των κανόνων του προτύπου.

124 Η διαδικασία οικειοποίησης προτύπων υποκειμενικότητα ή/και αντικειμενικότητα Η διανθρώπινη σταθερά ως αξία - ειδοποιός διαφορά μεταξύ 'θεατή και ηθοποιού'

125 Kevin Fisher, English Popular House Analysis, 1976 Charles Jencks, The Language of Post- Modern Architecture, 1977 Το παράδειγμα της έκφρασης της διανθρώπινης τοπικότητας και η κοινωνική εξάρτηση ως σημαινόμενο Η ταξική ταυτότητα: Η αρχιτεκτονική ως σύμβολο της πρότυπης μεγαλοαστικής ζωής S. Ostrowetsky, J.S.Bordreuil, Le Neo-style Regional, 1977

126 Το υφολογικό σημείο Τα υφολογικά χαρακτηριστικά Το περιεχόμενο της τοπικότητας Έκφραση Περιεχόμενο: η κοινωνική εξάρτηση Το κοινωνιολογικό σημείο S. Ostrowetsky, J.S.Bordreuil, Le Neo-style Regional, 1977

127 Between Deleuze & Derrida, ed. P. Patton & J. Protevi, London, Continuum, 2003, Jeffrey Nealon, Beyond Hermeneutics: Deleuze, Derrida and Contemporary Theory, σ.165: Πολύ θεωρητική δουλειά στις ανθρωπιστικές επιστήμες αφιερώνεται στην παραγωγή μιας ερμηνευτικής κατανόησης του πολιτισμού βγάζοντας τη μάσκα των δρώντων ιδεολογιών και μέσα από αυτή την κατανόηση, κατασκευάζουν μια στρατηγική απόρριψης και αντίστασης. Το υφολογικό σημείο Τα υφολογικά χαρακτηριστικά Το περιεχόμενο της τοπικότητας Έκφραση Περιεχόμενο: η κοινωνική εξάρτηση Το κοινωνιολογικό σημείο S. Ostrowetsky, J.S.Bordreuil, Le Neo-style Regional, 1977

128 εναλλαγή της χιασματικής, διπολικής, διαφορικής διαβάθμισης των εννοιολογικών κατηγοριών ορισμού του κατηγορήματος εναλλαγή του ετεροαναφορικού, αυτοαναφορικού, διαναφορικού ορισμού των στοιχείων και σχέσεων της συνάρτησης Αστική επανάσταση Εργατική επανάσταση Φυλετική επανάσταση 'υποκειμενικότητα ή/και αντικειμενικότητα' 'συναρμογή ή/και σύνθεση' η αναγωγή ή η αποδοχή της εμπειρίας κατά τον ορισμό της διαδικασίας η τυπολογία ως συσσωρευμένη εμπειρία λύσεων ή ως σύστημα σταθερότυπων η προβληματοθεσία ή ο σταθερότυπος κατά την οργάνωση/αντίληψη του χώρου Πέραν της Μητροπολιτικής σκέψης: από τον «μεγάλο και μικρό μοντερνισμό» στους «τέσσερις μοντερνισμούς».

129 εναλλαγή της χιασματικής, διπολικής, διαφορικής διαβάθμισης των εννοιολογικών κατηγοριών ορισμού του κατηγορήματος εναλλαγή του ετεροαναφορικού, αυτοαναφορικού, διαναφορικού ορισμού των στοιχείων και σχέσεων της συνάρτησης Αστική επανάσταση Εργατική επανάσταση Φυλετική επανάσταση 'υποκειμενικότητα ή/και αντικειμενικότητα' 'συναρμογή ή/και σύνθεση' η αναγωγή ή η αποδοχή της εμπειρίας κατά τον ορισμό της διαδικασίας η τυπολογία ως συσσωρευμένη εμπειρία λύσεων ή ως σύστημα σταθερότυπων η προβληματοθεσία ή ο σταθερότυπος κατά την οργάνωση/αντίληψη του χώρου Η διάδοση του επαισθητού και η κοινωνική διαστρωμάτωση ως προς την παραγωγή και κατανάλωση του επαισθητού J. Ranciere, The Politics of Aesthetics, 2000

130 εναλλαγή της χιασματικής, διπολικής, διαφορικής διαβάθμισης των εννοιολογικών κατηγοριών ορισμού του κατηγορήματος εναλλαγή του ετεροαναφορικού, αυτοαναφορικού, διαναφορικού ορισμού των στοιχείων και σχέσεων της συνάρτησης Αστική επανάσταση Εργατική επανάσταση Φυλετική επανάσταση 'υποκειμενικότητα ή/και αντικειμενικότητα' 'συναρμογή ή/και σύνθεση' η αναγωγή ή η αποδοχή της εμπειρίας κατά τον ορισμό της διαδικασίας η τυπολογία ως συσσωρευμένη εμπειρία λύσεων ή ως σύστημα σταθερότυπων η προβληματοθεσία ή ο σταθερότυπος κατά την οργάνωση/αντίληψη του χώρου ο μεγάλος και ο μικρός μοντερνισμός Οι τέσσερις μοντερνισμοί Ο υπερμοντερνισμός Ο ανδρομοντερνισμός Ο οιονεί μοντερνισμός Ο μετά-από-τον-μοντερνισμό Okwui Enwezor, Modernity and Postcolonial Ambivalence, AlterModern, 2009

131 Guy Tillim, 2008

132 Guy Tillim, 2008